Wegkenmerken+ Een landelijk en uniform basisbestand met wegkenmerken. Een uniek samenwerkingsverband in Nederland

Transcriptie

1 Wegkenmerken+ Een landelijk en uniform basisbestand met wegkenmerken Een uniek samenwerkingsverband in Nederland

2 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Wegkenmerken+: de mogelijkheden en voordelen 3 2 Zo werkt Wegkenmerken+ 7 3 Ingewonnen wegkenmerken 11 4 Het gebruik van gegevens uit Wegkenmerken Wegkenmerken+ in combinatie met de ongevallenregistratie 23 6 Wegkenmerken+ in combinatie met andere data en systemen 29 Ten slotte

3 Voorwoord Duurzaam veilig Weggebruikers moeten in één oogopslag kunnen zien op wat voor soort weg ze rijden en welk verkeersgedrag zij daar dienen te vertonen. Dit verhoogt de veiligheid op de Nederlandse wegen. Wegkenmerken spelen hierin een belangrijke rol. In de jaren negentig werd het concept Duurzaam Veilig geïntroduceerd met daarin onder meer ideeën over de inrichting van wegen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de inrichting van 30 km zones. Met de ondertekening van het convenant Startprogramma Duurzaam Veilig is eind 1997 het programma officieel van start gegaan. Sindsdien zijn de afzonderlijke wegbeheerders individueel aan de slag gegaan om hun wegen conform Duurzaam Veilig in te richten. Echter, een overkoepelend geheel ontbrak om de status van Duurzaam Veilig voor Nederland te bepalen. Vragen zoals Welk effect heeft het programma Duurzaam Veilig op de verkeersveiligheid? of Zijn de infrastructurele aanpassingen daadwerkelijk verbeteringen?, waren niet te beantwoorden. Deze constatering leidde in 2003 tot het initiatief om een landelijk en uniform basisbestand met wegkenmerken te realiseren. Een werkgroep met vertegenwoordigers van diverse wegbeheerders, kaderwetgebieden, Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) en de Adviesdienst Verkeer & Vervoer (AVV) heeft dit initiatief uitgewerkt. Eén van de resultaten is de ontwikkeling van de applicatie Wegkenmerken+, waarin een vaste set met wegkenmerken op wegvakken en kruispunten is vastgesteld. Met deze brochure informeren wij u over de vele mogelijkheden die het concept Wegkenmerken+ én de bijbehorende data aan wegbeheerders bieden. Wij overtuigen u graag van de voordelen om alle relevante infrastructurele kenmerken in één systeem bij te houden, te raadplegen en te analyseren. AVV hoopt dat u er dankbaar gebruik van maakt, ten behoeve van een nóg verkeersveiliger Nederland. ir. R.J. Akkerman directeur Basisinformatie Adviesdienst Verkeer en Vervoer Wilt u na het lezen van deze brochure meer weten over Wegkenmerken+? Neem dan contact op met de Helpdesk Wegkenmerken+. Kijk voor de gegevens op pagina 9 van deze brochure. Of ga naar en kijk rechtsonder bij Wegkenmerken+. 1

4 stroomweg

5 1 Wegkenmerken+: de mogelijkheden en voordelen Wegkenmerken+ is een applicatie, waarmee wegbeheerders op een uniforme manier infrastructurele kenmerken van wegvakken en kruispunten kunnen opslaan, raadplegen en analyseren. De applicatie kan worden gebruikt om de effecten van het verkeersveiligheidsbeleid te meten, maar ook om nieuwe inzichten en nieuw beleid te ontwikkelen. Verder is Wegkenmerken+ een ideaal instrument voor, bijvoorbeeld, het monitoren van resultaten of voor benchmarking.

6 Mogelijkheden en voordelen De basis van de applicatie Wegkenmerken+ is het Nationaal Wegenbestand (NWB). Het NWB is een digitaal wegenbestand, dat AVV beheert en onderhoudt. In het afgelopen jaar hebben diverse wegbeheerders middels de applicatie Wegkenmerken+ gegevens over hun wegennet ingevoerd. In deze brochure staan verschillende voorbeelden, die inzicht geven in de mogelijkheden en voordelen van het systeem en de data. Het is de bedoeling dat veel méér wegbeheerders informatie gaan invoeren. De basis is een vaste set infrastructurele kenmerken (zie figuur 1 en 2), maar daarnaast kunnen wegbeheerders ook zélf kenmerken definiëren en registreren, bijvoorbeeld om de kwaliteit van busroutes te bepalen of om de kosteneffectiviteit of milieubelasting te bepalen. Zo zal Wegkenmerken+ uitgroeien tot een compleet pakket voor gegevensbeheer. Wegkenmerken+ Eén gegevensbeheerssysteem voor alle infrastructurele kenmerken Inzichtelijke relatie tussen infrastructuur en verkeersveiligheid en/of andere werkgebieden Effecten van invoering van wegkenmerken worden meetbaar Vragen zijn snel te beantwoorden Data kan ook in andere programma s worden gebruikt, zoals Excel en Gis-systemen Gratis voor wegbeheerders Regionale inzichten en benchmark mogelijk Invoering van de gegevens is eenvoudig en wegbeheerders kunnen er gratis gebruik van maken. AVV levert de verzamelde gegevens per provincie aan alle wegbeheerders weer terug, zodat regionaal beleid en inzichten mogelijk zijn. 4

7 Figuur 1 Kenmerken van een wegvak Kenmerken van een kruispunt Hiernaast ziet u de vaste set met kenmerken (figuur 1) in de applicatie Wegkenmerken+, zoals deze door de werkgroep is gedefinieerd voor wegvakken en kruispunten. Vanaf versie 2 van de applicatie is deze set uitgebreid met een aantal extra kenmerken (figuur 2) om de Duurzaam Veilig meter (DV-meter) van de SWOV te kunnen gebruiken. De DV-meter geeft aan in hoeverre uw wegen conform Duurzaam Veilig zijn ingericht en tevens welke infrastructurele kenmerken u nog zou kunnen wijzigen om de DV-waarde te verhogen. Huidige verkeersfunctie Toekomstige verkeersfunctie Type Stroomweg Wegtype Aantal hoofdrijbanen per NWB-segment Aantal autorijrichtingen per hoofdrijbaan Rijrichtingscheiding Kantmarkering Parallelvoorzieningen Parkeren Verharding Aantal uitritten per wegvak Aantal drempels_plateaus per wegvak Gesloten verklaring Huidige snelheidslimiet Toekomstige snelheidslimiet Jaargemiddelde weekdag etmaalintensiteit Intensiteitssoort Snelheidscontrole politie Snelheidscamera Beheerdersoort Omschrijving kruising Huidige kruispuntaggregatie Toekomstige kruispuntaggregatie Huidige aanwezigheid VRI Toekomstige aanwezigheid VRI Huidige aantal takken kruispunt Toekomstige aantal takken kruispunt Huidige verhogingen kruispunt Toekomstige verhogingen kruispunt Voorrangsregeling kruispunt Camera Optioneel: Huidige rotonde Toekomstige rotonde Optioneel: Fiets-/bromfietsvoorziening Parkeervorm Verkeersmodelkenmerken: Selectieniveau modelnetwerk Toegestaan voor auto Toegestaan voor fiets Toegestaan voor voetganger Ingeschatte snelheid auto Ingeschatte snelheid fiets Ingeschatte snelheid vrachtauto Figuur 2 Kenmerken van een wegvak Kenmerken van een kruispunt Obstakelvrije zone Aantal OV halten Pechvoorziening Vooraankondiging bewegwijzering Bewegwijzering

8 gebiedsontsluitingsweg buiten de bebouwde kom

9 2 Zo werkt Wegkenmerken+ Eind 2004 heeft de Adviesdienst Verkeer en Vervoer alle wegbeheerders in Nederland geïnformeerd over de ontwikkeling van Wegkenmerken+. Inmiddels hebben zich bijna vierhonderd deelnemers aangemeld. Na aanmelding stuurt de Adviesdienst Verkeer en Vervoer een cd-rom met de applicatie, het Nationaal Wegenbestand (NWB) en enkele ongevalskenmerken naar de wegbeheerders in Nederland. De contactpersoon bij de wegbeheerder voert de vaste set kenmerken in en stuurt deze per (of op cd) naar de AVV. De AVV voegt alle afzonderlijke kenmerken samen tot één landelijk bestand. Dit landelijk bestand wordt gesplitst in provinciale bestanden, welke met het geactualiseerde NWB en enkele kenmerken uit het ongevallenbestand weer aan de wegbeheerder wordt teruggeleverd. Omdat de data op provinciaal niveau worden teruggeleverd, kunnen gemeenten vergelijkingen maken met omliggende of vergelijkbare gemeenten. Provincies en kaderwetgebieden hebben het bijkomende voordeel dat zij inzicht hebben in de (duurzaam veilig) wegkenmerken van de individuele gemeenten.

10 Aanmeldingen voor Wegkenmerken+ Figuur 3 Participatie wegbeheerders Eind 2004 hebben 370 gebruikers zich aangemeld voor Wegkenmerken+, waaronder alle provincies en een aantal kaderwetgebieden. Tevens hebben eind 2004 circa honderd deelnemers hun bestanden aan de AVV teruggeleverd. Hiernaast vindt u een kaart met daarop het percentage terugontvangen bestanden van Wegkenmerken+ per regio. 0-10% 11-20% 21-31% 32-70% % 8

11 Direct aan de slag Een wegbeheerder kan direct met Wegkenmerken+ aan de slag, maar het kan soms prettig zijn om eerst samen met andere wegbeheerders de applicatie te leren kennen. Om dit mogelijk te maken organiseert de AVV gratis workshops. Deelnemers krijgen tips en trucs, waarmee de invoerwerkzaamheden sterk in tijd worden gereduceerd. De deelnemers aan deze workshops beoordelen het concept Wegkenmerken+ en het gebruik van de applicatie zeer positief. Natuurlijk is het ook mogelijk om een workshop te organiseren met een aantal beheerders uit uw eigen gebied. Om u een idee te geven van het programma Wegkenmerken+, treft u hiernaast (figuur 4) een schermafdruk van de applicatie aan. Voor meer informatie over de workshops kunt u contact opnemen met de Helpdesk Wegkenmerken+. Helpdesk Wegkenmerken+ Eind 2004 zijn alle wegbeheerders op de hoogte gesteld van Wegkenmerken+. Zij konden toen een contactpersoon opgeven. Wilt u weten wie de contactpersoon van uw organisatie is, mail dan uw naam, organisatie (-onderdeel) en telefoonnummer naar de Helpdesk Wegkenmerken+. U krijgt dan zo snel mogelijk bericht. Als uw organisatie geen contactpersoon aan ons heeft doorgegeven, kan dat alsnog. Ook met andere vragen of opmerkingen kunt u terecht bij de Helpdesk. Bel (045) of mail naar wegkenmerken@avv.rws.minvenw.nl Figuur 4 Schermafdruk applicatie Wegkenmerken+ 9

12 erftoegangsweg buiten de bebouwde kom

13 3 Ingewonnen wegkenmerken Dit hoofdstuk geeft een algemeen beeld van de gegevens die de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van de wegbeheerders in Nederland heeft terugontvangen. Het geschetste beeld is van eind 2004.

14 Geïnventariseerde wegennet naar verkeersfunctie In figuur 5 vindt u een tabel van het geïnventariseerde wegennet naar de verschillende verkeersfuncties die een weg in het concept Duurzaam Veilig kan hebben. Figuur 5 Geïnventariseerde wegennet naar verkeersfunctie (in km) Regio Erft. Erft. Ontsl. Ontsl. Stroom- N.v.t. Niet geïn- Totaal bibeko bubeko bibeko bubeko functie ventariseerd Bestuur Regio Utrecht Drenthe Flevoland Friesland Gelderland (overig) Groningen Knooppunt Arnhem-Nijmegen Limburg Noord-Brabant (overig) Noord-Holland (overig) Overijssel (overig) Regio Eindhoven Regio Twente Regionaal Orgaan Amsterdam Rijnmondgemeenten Stadsgewest Haaglanden Utrecht (overig) Zeeland Zuid-Holland (overig) Erft. bibeko= erftoegangsweg binnen bebouwde kom Erft. bubeko= erftoegangsweg buiten bebouwde kom Ontsl. bibeko= ontsluitingssweg binnen bebouwde kom Ontsl. bubeko= ontsluitingssweg buiten bebouwde kom 12

15 Vulling centrale bestand per regio Figuur 6 geeft van een aantal kenmerken aan hoe deze per regio zijn geïnventariseerd. De geïnventariseerde kenmerken worden als percentage van de totale lengte van het wegennet per regio weergegeven. Figuur 6 Geïnventariseerd wegennet per regio in % Regio Snelheid Verkeers- Kant- Rijrichting- Verharding functie markering scheiding Bestuur Regio Utrecht 98% 1% 0% 2% 2% Drenthe 99% 6% 6% 6% 6% Flevoland 97% 0% 0% 0% 0% Friesland 98% 11% 3% 4% 3% Gelderland (overig) 98% 3% 2% 2% 2% Groningen 98% 3% 3% 3% 3% Knooppunt Arnhem-Nijmegen 98% 5% 0% 1% 1% Limburg 99% 9% 3% 4% 3% Noord-Brabant (overig) 98% 6% 4% 6% 3% Noord-Holland (overig) 99% 10% 5% 5% 5% Overijssel (overig) 98% 10% 0% 0% 1% Regio Eindhoven 98% 0% 0% 0% 0% Regio Twente 99% 4% 4% 4% 4% Regionaal Orgaan Amsterdam 98% 17% 5% 6% 6% Rijnmondgemeenten 98% 52% 8% 8% 8% Stadsgewest Haaglanden 99% 95% 73% 74% 77% Utrecht (overig) 99% 7% 5% 6% 7% Zeeland 94% 37% 1% 6% 5% Zuid-Holland (overig) 98% 15% 3% 4% 4% 13

16 gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom

17 4 Het gebruik van gegevens uit Wegkenmerken+ Dit hoofdstuk bevat een aantal kaarten en tabellen die zijn gemaakt aan de hand van gegevens uit Wegkenmerken+. De gegevens die een wegbeheerder invult, kan hij visualiseren en analyseren in de applicatie. Wegbeheerders kunnen een aantal kaarten en tabellen uit dit hoofdstuk dus ook zelf maken.

18 Percentage Duurzaam Veilig wegennet per regio De applicatie Wegkenmerken+ berekent aan de hand van de ingevoerde kenmerken in hoeverre de wegen voldoen aan het Duurzaam Veilig concept (CROW 116). Uit deze berekening komt een score tussen 1 en 7, waarbij 7 de hoogst haalbare score is. In figuur 7 staat de Duurzaam Veilig score uitgedrukt in percentages per regio. Het percentage is als volgt tot stand gekomen: alleen de wegen waarvoor kenmerken zijn geïnventariseerd, zijn in de berekening meegenomen. Het aantal km weg is vervolgens vermenigvuldigd met de verschillende scores (1 t/m 7). De totaalscore die hieruit volgt, is gedeeld door het totaal aantal km geïnventariseerd wegennet en uitgedrukt in een percentage. Figuur 7 Duurzaam Veilig wegennet per regio in % n.v.t NB. Vanaf versie 2 van de applicatie Wegkenmerken+ is deze score vervangen door het Duurzaam Veilig gehalte uit de DV-meter van de SWOV. Dit gehalte geeft een percentage in hoeverre de wegen voldoen aan de gegeven verkeersfunctie in het concept Duurzaam Veilig. Tevens geeft de applicatie aan welke maatregelen een wegbeheerder kan nemen om zijn gehalte te verbeteren. 16

19 Duurzaam Veilig uitvoering per regio In de applicatie Wegkenmerken+ geven wegbeheerders aan of zij een categoriseringsplan en een uitvoeringsplan hebben. Bij het uitvoeringsplan geven ze globaal aan hoe ver ze zijn met de uitvoering hiervan en dus met de implementatie van Duurzaam Veilig. In figuur 8 staat het overzicht per regio van de mate van uitvoering. Het cijfer geeft het aantal wegbeheerders aan op basis waarvan de mate van uitvoering is bepaald. Figuur 8 Schatting Duurzaam Veilig wegennet per regio in % niet bekend

20 Huidige en toekomstige verkeersfunctie in Heerhugowaard Twee kenmerken van de vaste set zijn de huidige en toekomstige verkeersfunctie. Deze twee kenmerken tezamen geven ontwikkelingen weer in de verandering van het wegennet naar functie. In figuur 9 is een deel van Heerhugowaard afgebeeld, waar een verandering in het wegennet naar verkeersfunctie is waar te nemen. Interessant is dan om te zien of de verkeersstromen in de tijd ook veranderen en weggebruikers hun gedrag aanpassen. In de toekomst kunnen deze gegevens uit de data van wegkenmerken worden gegenereerd. Huidige verkeersfunctie Toekomstige verkeersfunctie Weglengte (km) Erftoegangsweg binnen bebouwde kom Erftoegangsweg binnen bebouwde kom 136,0 Erftoegangsweg buiten bebouwde kom Erftoegangsweg buiten bebouwde kom 38,2 Ontsluitingsweg binnen bebouwde kom Erftoegangsweg binnen bebouwde kom 11,7 Ontsluitingsweg binnen bebouwde kom Ontsluitingsweg binnen bebouwde kom 43,9 Ontsluitingsweg buiten bebouwde kom Ontsluitingsweg binnen bebouwde kom 0,6 Ontsluitingsweg buiten bebouwde kom Ontsluitingsweg buiten bebouwde kom 29,4 Figuur 9 Huidige en toekomstige verkeersfunctie in Heerhugowaard 18

21 Toegestane maximum snelheden In figuur 10 staan de toegestane maximum snelheden per regio uitgedrukt in percentages van de lengte van het wegennet. De tabel betreft de situatie op 1 mei Figuur 10 Toegestane maximum snelheden per regio Regio Weglengte (km) Woonerf 30 km/h 50 km/h 60 km/h 70 km/h 80 km/h 100 km/h 120 km/h onbekend Bestuur Regio Utrecht % 37% 29% 8% 3% 9% 7% 3% 2% Drenthe % 18% 17% 2% 1% 55% 3% 3% 1% Flevoland % 21% 27% 2% 2% 36% 3% 6% 3% Friesland % 29% 8% 17% 1% 37% 2% 4% 2% Gelderland (overig) % 17% 17% 20% 0% 39% 1% 4% 2% Groningen % 23% 19% 9% 1% 41% 2% 3% 2% Knooppunt Arnhem-Nijmegen % 29% 28% 9% 1% 24% 1% 6% 2% Limburg % 25% 20% 6% 1% 41% 1% 4% 1% Noord-Brabant (overig) % 16% 29% 14% 1% 33% 1% 4% 2% Noord-Holland (overig) % 18% 41% 13% 1% 21% 2% 3% 1% Overijssel (overig) % 13% 18% 19% 1% 43% 2% 2% 2% Regio Eindhoven % 29% 21% 13% 1% 29% 1% 4% 2% Regio Twente % 18% 17% 12% 0% 49% 1% 2% 1% Regionaal Orgaan Amsterdam % 21% 51% 10% 1% 8% 5% 2% 2% Rijnmondgemeenten % 20% 53% 9% 1% 9% 5% 1% 2% Stadsgewest Haaglanden % 43% 33% 13% 1% 5% 3% 1% 1% Utrecht (overig) % 28% 25% 19% 1% 20% 1% 5% 1% Zeeland % 14% 16% 24% 0% 35% 3% 2% 6% Zuid-Holland (overig) % 28% 24% 24% 1% 15% 2% 3% 2% 19

22 In figuur 11 ziet u een kaart met daarop de toegestane maximum snelheden in de gemeente Zoetermeer. Figuur 11 Toegestane maximum snelheid in de gemeente Zoetermeer 120 km/uur 80 km/uur 70 km/uur 60 km/uur 50 km/uur 30 km/uur andere snelheden niet geïnventariseerd 20

23 Voor en na situaties In Wegkenmerken+ houdt een wegbeheerder de actuele situatie van zijn wegennet bij. De AVV ontvangt van verschillende momentopnames de gegevens over het wegennet. Deze gegevens per momentopname worden in een centrale database opgeslagen, zodat de AVV veranderingen door de tijd kan waarnemen. Op deze foto s is te zien hoe een kruispunt in de provincie Drenthe is omgebouwd tot rotonde, conform Duurzaam Veilig. Van kruispunt tot rotonde. Wegkenmerken+ maakt de effecten van deze veranderingen in een oogopslag duidelijk. Foto s: Provincie Drenthe 21

24 erftoegangsweg binnen de bebouwde kom

25 5 Wegkenmerken+ in combinatie met de ongevallenregistratie Zowel voor Wegkenmerken+ als voor de registratie van ongevallen, wordt gebruik gemaakt van het Nationaal Wegenbestand. Hierdoor zijn ongevallen rechtstreeks te koppelen en te relateren aan de wegkenmerken. Zo worden effecten van maatregelen op de verkeersveiligheid meetbaar. Locaties kunnen logischer en inzichtelijk worden aangepakt, doordat nu naast inzicht in de ongevallen ook inzicht in de wegkenmerken beschikbaar is. In dit hoofdstuk staan verschillende tabellen en kaarten, waarbij ongevallen en wegkenmerken zijn gecombineerd.

26 Ongevallen en de maximum toegestane snelheid In figuur 12 staat de procentuele verdeling van de ongevallen op wegvakken en kruispunten over de jaren , afgezet tegen de toegestane maximum snelheid per De snelheid op de kruispunten is bepaald aan de hand van de kruisende wegvakken. Bijvoorbeeld: op een T-kruising met de snelheden 30,50,30 is de snelheid 30. Indien er een viertakskruising is met twee verschillende snelheden, dan is de hoogste snelheid gekozen. Figuur 12 Ongevallen afgezet tegen de toegestane maximum snelheid per Jaar Ongevallen en wegcategorie In figuur 13 staan de verkeersslachtoffers in de gemeente Zoetermeer over de jaren afgebeeld, onderscheiden naar de verkeersfunctie van de betreffende wegen. Zo n kaart van het eigen beheersgebied geeft de wegbeheerder een beeld van het type wegen en de locaties waar de ongevallen met slachtoffers plaatsvinden. Tevens ziet u de foto s van twee locaties in Zoetermeer, waar in de periode meer dan vijf slachtoffers zijn gevallen. Deze locaties zijn in figuur 13 aangegeven. Figuur 13 Slachtoffers onderscheiden naar wegcategorie, periode , gemeente Zoetermeer Slachtoffers 1 slachtoffer 2 slachtoffers 3 slachtoffers 4 slachtoffers 5 of meer slachtoffers Categorisering Stroomweg GOW bubeko GOW bibeko ETW bubeko ETW bibeko n.v.t. 12 km/h 0% 0% 0% 30 km/h 8% 8% 3% 50 km/h 18% 17% 12% 60 km/h 1% 1% 1% 70 km/h 1% 1% 1% 80 km/h 5% 4% 4% 90 km/h 0% 0% 0% 100 km/h 1% 1% 1% 120 km/h 2% 2% 2% Overig (geen en 0) 2% 1% 0% 24

27 2 1 Afrikaweg / Meerzichtlaan 1 2 Afrikaweg / Van Leeuwenhoeklaan 25

28 Ontwikkeling ongevallen op kruispunten die tot rotonde zijn omgebouwd Via Wegkenmerken+ ontvangt de AVV van de wegbeheerders op verschillende tijdstippen informatie over de kruispunten en slaat deze op in de centrale database. Zo wordt bij kruispunten geregistreerd om wat voor type het gaat: gelijkvloers kruispunt, rotonde of complex kruispunt. Op deze manier zijn ontwikkelingen door de tijd waar te nemen, waaronder het ombouwen van gelijkvloerse kruisingen naar rotondes. Ook de ontwikkelingen van de ongevallen op deze kruispunten is zo goed waar te nemen. De AVV heeft nog niet genoeg informatie om dit op basis van Wegkenmerken+ te realiseren. Onderstaande tabel is derhalve gerealiseerd op basis van het NWB. Figuur 14 Overzicht ontwikkeling ongevallen op kruispunten in het Stadsgewest Haaglanden, die in de periode 1995 t/m 2003 zijn omgebouwd tot rotonde. Het jaar van aanleg is gebaseerd op de datum vervallen in het NWB. Jaar Ongevallen Slachtoffers Ziekenhuis- Aantal Rotondes opnamen rotondes cumulatief aangelegd Duurzaam Veilig score en ongevallen De applicatie Wegkenmerken+ berekent aan de hand van de ingevoerde kenmerken in hoeverre de wegen voldoen aan het Duurzaam Veilig concept (CROW 116). Uit deze berekening komt een score tussen 1 en 7, waarbij 7 de hoogst haalbare score is. In figuur 15 zijn de scores van de wegen in de gemeente Den Haag en de zwaargewonden (ziekenhuisopname + doden) afgebeeld. NB. Vanaf versie 2 van de applicatie Wegkenmerken+ is deze score vervangen door het Duurzaam Veilig gehalte van de SWOV. Dit gehalte geeft een percentage in hoeverre de wegen voldoen aan de gegeven verkeersfunctie in het concept Duurzaam Veilig. Tevens geeft de applicatie aan welke maatregelen u kunt nemen om uw gehalte te verbeteren Totaal

29 Wegkenmerken :50 Pagina 27 Figuur 15 Eerste voorlopige data DV-score per wegvak en ernstige slachtoffers (periode ) gemeente Den Haag Zwaargewonden 1 zwaargewonde 2 zwaargewonden 3 zwaargewonden 4 of meer zwaargewonden DV-score wegvak Geen score 1 punt 2 punten 3 punten 4 punten 5 punten 6 punten 7 punten 27

30 Verkeersfunctie van de geïnventariseerde wegen versus doden Figuur 16 laat het percentage dodelijke slachtoffers over de periode zien, verdeeld naar de huidige verkeersfunctie van het geïnventariseerde wegennet. Zie voor het geïnventariseerde wegennet figuur 5 en 6. Zwaargewonden naar huidige toegestane maximum snelheid Figuur 17 laat het percentage zwaargewonden (doden en ziekenhuisopname) over de periode zien, afgezet tegen de huidige maximum toegestane snelheid van de geïnventariseerde wegen (zie ook figuur 5 en 6). Figuur 16 Percentage doden naar huidige verkeersfunctie van de geïnventariseerde wegen, periode Figuur 17 Percentage zwaargewonden naar huidige maximum toegestane snelheid van het geïnventariseerde wegennet, periode Wegtype Percentage Snelheid Percentage Erftoegangsweg bibeko 0% Erftoegangsweg bubeko 7% Gebiedsontsluitingsweg bibeko 22% Gebiedsontsluitingsweg bubeko 40% Stroomweg 31% Totaal 100% 12 km/h 4% 30 km/h 4% 50 km/h 12% 60 km/h 4% 70 km/h 22% 80 km/h 6% 90 km/h 17% 100 km/h 16% 120 km/u 15% Totaal 100% 28

31 6 Wegkenmerken+ in combinatie met andere data en systemen Om de uniformiteit te waarborgen, is in Wegkenmerken+ een vaste set met kenmerken opgenomen. Vanwege deze standaard die Wegkenmerken+ heeft gecreëerd kunnen de gegevens ook gebruikt worden in de softwarepakketten van marktpartijen, waarmee bijvoorbeeld uitgebreide analyses tussen wegkenmerken en ongevallen kunnen worden uitgevoerd (zie ook pagina 32). De informatiebehoefte van de wegbeheerders in Nederland is echter niet overal hetzelfde. Inmiddels hebben verschillende gebruikers dan ook eigen kenmerken aangemaakt en suggesties voor de vaste set met kenmerken aan AVV aangeleverd. Enkele voorbeelden zijn: het in beeld brengen van schoolroutes, waarna een combinatie met de ongevallen kan worden gemaakt; routes voor uitzonderlijk transport; routes voor gevaarlijke stoffen. Dergelijke gegevens worden zó opgeslagen dat ze zonder moeite in andere Gissystemen zijn te gebruiken, maar ook in bijvoorbeeld Excel of Access. In dit hoofdstuk volgen enkele voorbeelden van eigen kenmerken. 29

32 Hulpdiensten Het Nederlandse wegennet wordt conform Duurzaam Veilig ingericht, waaronder de verschillende verkeersfuncties. De kortste route is hierdoor niet meer vanzelfsprekend de snelste route. De kortste route kan immers uit erftoegangswegen bestaan, waarbij de snelste route waarschijnlijk over de stroomwegen en gebiedsontsluitingswegen zal lopen. Zodra de database Wegkenmerken+ voldoende is gevuld, behoren ook dit soort toepassingen tot de mogelijkheden. Figuur 18 geeft een voorbeeld van de gemeente Den Helder. Figuur 18 Routes van hulpdiensten, Den Helder Lengte: meter rijtijd: 9.5 minuten Lengte: meter rijtijd: 8.5 minuten Routes hulpdiensten kortste route snelste route 30

33 Werk in uitvoering Het Stadsgewest Haaglanden heeft werk in uitvoering als eigen kenmerk toegevoegd. De bedoeling is dat de wegopbrekingen en de omleidingroute(s) voor auto/bus/fiets via Wegkenmerken+ door de verschillende gemeenten binnen het Stadsgewest Haaglanden worden geïnventariseerd. Dit is in de praktijk nog niet gerealiseerd. De verzamelde gegevens worden in een (centrale) GIS-omgeving opnieuw gekoppeld aan het NWB en gevisualiseerd in een (standaard) layout. De GIS-plaatjes worden per wegopbreking aangemaakt ten behoeve van het dagelijkse verkeersjournaal op TV West. Openbaar Vervoerlijnen In figuur 20 is het kenmerk OV-lijnen aangemaakt binnen de applicatie Wegkenmerken+. Op deze manier is snel te zien of een gebied op een goede manier door het openbaar vervoer wordt ontsloten. Door deze informatie met demografische informatie te koppelen, kunnen OV-lijnen worden afgestemd op de behoefte van de burgers ter plekke. Figuur 19 is een plaatje van de Neherkade in Den Haag, waarin een wegopbreking (rood) en een omleiding voor de auto (groen) zichtbaar zijn. Op dezelfde wijze kunnen omleidingen voor bus en fiets zichtbaar worden gemaakt. Figuur 19 Wegkenmerken+ kaart. Bron: TV West en Stadsgewest Haaglanden Figuur 20 Buslijnen in Wegkenmerken+ met fictieve data 31

34 Koppelingen met andere systemen Vanwege de uniformiteit die Wegkenmerken+ creëert, zijn er - naast de mogelijkheid om de bestanden in GIS-systemen te gebruiken - ook verschillende mogelijkheden met softwarepakketten van andere partijen. Op deze manier nemen de toepassingsmogelijkheden sterk toe. De bestanden kunnen gebruikt en gekoppeld worden, zodra het Nationaal Wegenbestand wordt gebruikt. Koppelingen De Wegkenmerken+ bestanden kunnen worden ingelezen in het ongevallenpakket Veras van de Grontmij. De wegkenmerken komen dan terug als extra mogelijkheden bij het analyseren en presenteren. De Wegkenmerken+ bestanden kunnen worden ingelezen in het ongevallenpakket ViaGis van VIA en zijn daarnaast beschikbaar in ViaStat-Online. Ook dit biedt de mogelijkheid om ongevallen in combinatie met wegkenmerken te analyseren en presenteren. In deze pakketten kan de wegbeheerder de wegkenmerken ook registreren. Dit hoeft dus niet per se via de applicatie Wegkenmerken+ plaats te vinden. AVV ontvangt deze informatie ook van VIA. Ontwikkelingen In versie 2.0 van de applicatie Wegkenmerken+ is de DV-meter van de SWOV opgenomen. Deze DV-meter is ook nog als losse applicatie bij de SWOV verkrijgbaar, waarin de wegbeheerder de bestanden uit Wegkenmerken+ kan gebruiken. DHV beschikt over het verkeersmodel Questor, waarin in de toekomst gebruik kan worden gemaakt van kenmerken vanuit Wegkenmerken+. Begin 2005 is de SWOV samen met een aantal partners, waaronder de AVV, gestart met de ontwikkeling van een wetenschappelijke kosteneffectiviteitsmodule voor de regio s. Met deze module kunnen wegbeheerders gericht gaan investeren, doordat de effecten en kosten van infrastructurele maatregelen getoond worden. Een wegbeheerder kan op deze manier een zo optimaal mogelijk maatregelenpakket samenstellen. Met het softwarepakket Verkeersveiligheid in Beeld (VIB, Diepens & Okkema) kan de wegbeheerder infrastructurele maatregelen op het wegennet invoeren en de effecten hiervan over een aantal jaren bekijken. De bestanden uit Wegkenmerken+ dienen als basis om de stand van het wegennet aan te geven. 32

35 Ten slotte Verantwoording Deze brochure is een uitgave van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) van Rijkswaterstaat, een van de belangrijkste kenniscentra in Nederland op het gebied van verkeer over land en water. Naast informatieleverancier is AVV ook kennismakelaar voor het nationale verkeer-en vervoerbeleid en adviseur voor wegbeheerders. AVV levert informatie als maatwerk en in de vorm van standaardproducten. Om dit maatwerk en deze producten te kunnen leveren, verzamelen, verwerken en analyseren medewerkers van AVV gegevens op het gebied van verkeer en vervoer en hiermee samenhangende onderwerpen zoals demografische en economische ontwikkelingen. Deze uitgave is tot stand gekomen dankzij medewerking van diverse wegbeheerders, kaderwetgebieden en de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Colofon Wegkenmerken+ is een uitgave van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) Rotterdam Boompjes XD Postbus BA Rotterdam Informatie en bestellingen AVV-Servicedesk Telefoon (op werkdagen tussen 08:00 en 17:00) Fax Internet: Tekstredactie Gerard Haverkamp, Alphen a/d Rijn Fotografie, vormgeving en productie Studio Guido van der Velden bv, Blaricum Heerlen Akerstraat 27a 6411 GW Postbus DA Heerlen Helpdesk Wegkenmerken+ Telefoon Fax Druk Van de Ridder bv, Nijkerk Maart 2005 ISBN: Overname van (delen van) de inhoud van deze publicatie in gedrukte of digitale vorm is alleen toegestaan met bronvermelding. De opgenomen gegevens zijn zo goed als mogelijk tot stand gekomen op basis van de informatie die de AVV eind 2004 ter beschikking had. Deze gegevens zijn nog niet volledig, waarbij geen controle van de informatie heeft plaatsgevonden. De samensteller kan derhalve geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke fouten.

36