1.3. Boekverslag door F woorden 2 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Kenmerkend aspect #1: Levenswijze van jagers-verzamelaars.

Transcriptie

1 Boekverslag door F woorden 2 november keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kenmerkend aspect #1: Levenswijze van jagers-verzamelaars. Uitleg: De periode waarin de jagers-verzamelaars leefden wordt de prehistorie of Paleolithicum genoemd. Jagersverzamelaars waren nomaden en trokken in kleine groepen rond, op zoek naar voedsel. Ze bouwden kleine, tijdelijke hutten en overleefden vanuit dat kamp, als er een ander seizoen aanbrak of het voedsel opraakte trok men naar een volgend gebied. We kennen alleen de cultuur van deze nomaden omdat er geen geschreven bronnen zijn uit die tijd. Periode: Prehistorie, Paleolithicum of Oude Steentijd Men trok rond in kleine groepen Nomaden; Men bouwden tijdelijke kampen; Vanuit hier ging men vissen of jagen; Als de omstandigheden veranderden trok men weer verder; Men gaf grafgiften mee in graven. Kenmerkend aspect #2: Ontstaan van landbouw, langbouwsamenleving. Uitleg: De overgang naar landbouw ontstond vanaf v.chr. De langbouw werd ontdekt in het Midden-Oosten in de vruchtbare halve maan tussen de Eufraat en de Tigris Het klimaat was gunstig en er was veel voedsel te vinden. Onder die omstandigheden is waarschijnlijk de langbouw ontstaan. Vanaf v.chr. werd landbouw ook in Europa bekend. Deze overgang wordt ook wel de Neolithische revolutie of landbouwrevolutie genoemd. Periode: Prehistorie, Nieuwe Steentijd Vanaf ontstond de overgang naar landbouw; In de vruchtbare halve maan tussen de Eufraat en de Tigris ontstond de landbouw; De stam die daar toentertijd leefden word de Ohalo-cultuur genoemd; Deze verandering word Neolithische revolutie of landbouwrevolutie genoemd. Pagina 1 van 7

2 Kenmerkend aspect #3: Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Aan de oevers van de Eufraat en de Tigris ontstonden de eerste dorpen. Door irrigatie en het vruchtbare klimaat konden boeren veel verbouwen. Men woonden niet meer in hutjes maar in stevige boerderijen, gebruikte men ook al beter ontwikkelde werktuigen zoals een sikkel, ploeg of maalstenen. Alles kon worden opgeslagen in potten van aardewerk. Doordat boeren steeds meer verbouwden konden zij de overschotten gaan verkopen, zo hoefde niet iedereen meer boer te zijn maar kon men zich gaan specialiseren. De eerste steden ontstaan rond v.chr. Ook ontstond de hiërarchie en rond v.chr. het schrift. Periode: Prehistorie, Historie en Oudheid. Men woont in boerderijen van hout of steen; Men gebruikt andere werktuigen zoals de sikkel of ploeg; Door irrigatie konden boeren veel verbouwen; Boeren kunnen deze overschotten gaan verkopen; Specialisatie; Hiërarchische samenleving; Het schrift ontstaat rond v.chr. Begrippen van Hoofstuk 1 die niet zijn genoemd: Monotheïsme: Religie waarin één god wordt vereerd. Polytheïsme: Religie waarin meerdere goden tegelijk worden vereerd. Natiestaat: Land waarin sprake is van politieke en maatschappelijke eenheid. Er is een duidelijk bestuur en een overheid die besluiten neemt voor alle inwoners. Stadstaat: Staat ter grootte van een stad en haar omgeving. Een stadstaat had een eigenbestuur, rechtspraak, leger en regels. Pagina 2 van 7

3 Kenmerkende aspecten Hoofdstuk 2 Kenmerkend aspect #4: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. In de 5 e eeuw was Athene een democratie, uniek in Griekenland. Alleen mannen met burgerschap hadden recht om te stemmen en mee te doen aan de raad van 500. Later kregen iedereen die aanwezig was ook een kleine vergoeding. Maar niet iedereen was het eens met de democratie, de rijkere mensen waren veel macht kwijtgeraakt. Zij zagen Sparta als hun ideaal: daar hadden de aristocraten het tenminste voor het zeggen en niet het domme volk, dat niet wist wat het wilde. Athene werd het centrum van cultuur genoemd, dit omdat filosofen daar na dachten over de politiek, wetenschap, natuur en mens. Ook lang nadat Athene haar politieke macht kwijt was geraakt bleven de bouwkunst en de beeldende kunst nog een voorbeeld. Voor verschijnselen die men niet kon verklaren, zocht men de oplossing bij de goden. Later begon mensen verklaringen uit de natuur te halen en d.m.v rationeel denken. Enkele bekende filosofen zijn: Pythagoras de wereld is uit te drukken in getallen. Demokritos Het kleinste deeltje van een stof is niet te zien met het blote oog, dit noem ik Atoma = atoom. Hippokrates Gezondheid hangt af van de juiste verhoudingen tussen 4 lichaamssappen: Bloed, slijm, geel- en zwart gal. Periode: Oudheid, Grieken Athene was een democratie, uniek in Griekenland; Alleen mannen met burgerschap hadden rechten; Men kreeg een kleine schadevergoeding voor het bijwonen van de raad van 500; Athene werd gezien als het centrum van cultuur; Er werd nagedacht over de politiek, wetenschap, mens en natuur; Filosofen begonnen de ontwikkeling van wetenschappelijk denken door experimenten uit te voeren, resultaten of te schrijven en rationeel na te denken. Kenmerkend aspect #5: de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur. Nadat Athene was verwoest door de 2 oorlogen tegen de perzen. In 447 v.chr. startte Perikles een uitgebreid bouwproject op de Atheense burcht (Akropolis). De Atheners konden hiermee de welvaart en macht van de stad laten zien. Maar met de overwinning van de Romeinen op de Grieken kwam de Griekse kunst naar Rome. Eerst werden deze Pagina 3 van 7

4 beelden gebruikt om in tempels te zetten maar later diende deze standbeelden als tuindecoratie. De Romeinen lieten de Griekse beelden in grote hoeveelheden namaken, meestal in marmer. De Grieken werden meestal als slaven verkocht, onder deze mensen waren leraren, wetenschappers en kunstenaars waardoor de Griekse cultuur ook weer werd verspreid. Als het nodig was brachten de Romeinen veranderingen aan in de Griekse cultuur. Dat beelden van goden, helden en atleten naakt waren, was voor de Romeinen echt not done. Ook waren Griekse tempels van alle kanten toegankelijk terwijl dat bij de Romeinen maar één kant was. 2 verbeteringen in de Griekse bouwkunst waren het beton en de boogconstructies. Periode: Oudheid, Grieken en Romeinen Perikles startte een groot bouwproject om men de welvaart en macht van Athene te laten zien; Met de Romanisering kwam de Griekse cultuur Rome binnen; Onder de Griekse slaven bevonden zich geleerden, wetenschappers en kunstenaars; De Romeinen lieten Griekse beelden in massa s namaken in marmer; De Romeinen veranderde zo nodig dingen aan de Griekse vormentaal; De Romeinen verbeterde de bouwkunst van de Grieken door beton te gebruiken en boogconstructies toe te passen. Kenmerkend aspect #6: De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde. Een grote man in het Romeinse Rijk was Julius Caesar. Hij had Gallië veroverd, dat hem was gelukt door gebruik te maken van ruzies tussen Keltische en Germaanse stammen. De overwinning leverde hem soldaten en een oorlogsbuit op. Maar ook de machtige generaal Pompeius had overwinningen op zijn naam, zo had hij de Middellandse zee vrijgemaakt van zeerovers en het hellenistische rijk in Azië veroverd. Deze rivaliteit leidde tot een burgeroorlog, die Caesar won. Hij had nu bijna onbeperkte macht. Maar hij werd vermoord door een aantal senatoren die bang waren dat hij de republiek af wilde schaffen. Dit leidde tot een nieuwe reeks burgeroorlogen. Waaruit de adoptiefzoon van Caesar naar voren kwam als winnaar, hij kreeg de erenaam Augustus, de verhevene. Hij wist orde op zaken te stellen. Periode: Oudheid, Romeinen In de laatste periode van de Romeinse republiek waren 2 generaals erg machtig; Pompeius, die de middellandse zee van zeerovers had bevrijd, en het hellenistische rijk in Azië veroverd; Julius Caesar, die Gallië had veroverd; Er ontstond door de rivaliteit tussen Pompeius en Caesar een burgeroorlog -> Caesar won; Caesar had nu bijna onbeperkte macht; Ceasar werd vermoord (44 v.chr) Pagina 4 van 7

5 Reeks burgeroorlogen; De adoptiefzoon van Ceasar stond op als winnaar; Hij kreeg de naam Augustus; Kenmerkend aspect #6: De ontwikkeling van het Jodendom en Christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten. Jodendom: In 586 v.chr. waren de Joden vanuit hun moederland als slaven naar Babylonië gebracht, vanaf dat moment leefden zij in een diaspora een volk verspreid over verschillende landen Toen de joden 50 jaar later vrij werden gelaten bleven er veel in Babylonië wonen. Zij wilden in de 3 e eeuw hun heilige boek de Thora vertalen in het Grieks. Toch bleven de Joden in de ogen van de Egyptenaren een aparte groep. Hun manier van leven en hun relatief goede positie in Alexandrië leidden tot vechtpartijen en zelf tot vervolgingen. De ruzies bleven aan houden. Christendom: Tijdens de regering van Keizer Augustus werd Jezus geboren in Jeruzalem. De aanhangers van jezus zagen hem als de Messias, die het joodse volk zou bevrijden van slavernij en onderdrukking. Toen de aanhang van Jezus groeide, werd hij op voorstel van de hogepriesters door de Romeinse gouverneur ter dood veroordeeld en gekruisigd. Zijn aanhangers gingen zich christenen noemen en begonnen de boodschap van jezus over de hele hellenistische wereld te verspreiden. Het christendom maakten verschillende veranderingen door: Nero gaf de christenen de schuld voor de grote brand in Rome in 64 Romeinse keizers traden hard op tegen de christenen, Op bevel van keizer Trajanus (98 117) mochten christenen niet meer vervolgd worden, christen zijn bleef verboden. Keizer Constantijn kreeg een visioen waarbij hij op klaarlichte dag een kruis aan de hemel ziet staan, hij laat de volgenge dag kruizen op de schilden van zijn ridders verven en wint de slag bij de milvische brug. Een jaar erna krijgt het christendom gelijke rechten door het Edict van Milaan. Dit wordt het keerpunt in de geschiedenis genoemd (312) Christenen werden niet meer vervolgd, In 391 maakt keizer Theodosius het christendom tot staatsgodsdienst. Kenmerkend aspect #7: De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse-cultuur van Noordwest Europa. Vanaf het midden van de eerste eeuw waren de Romeinen al bezig geweest met limes aan te leggen een verdedigingssysteem van legioenskampen, castella en wachttorens langs de rijn en de Donau Het was een open grenssysteem, Germaanse handelaren konden hun goed verhandelen met romeinen. Vanaf het einde van de 2 e eeuw vielen grote groepen Germanen het Imperium Romanum binnen. Steeds vaker grepen romeinse legeraanvoerders de macht, een keizer probeerde zich geliefd te maken door de soldij te verhogen of subsidies toe te kennen, dit was op ten duur niet meer op te brengen. Pagina 5 van 7

6 Keizer Diocletianus maakte een einde vaan de chaos door het Romeinse Rijk in 4 stukken op te delen, het west- en Oost-Romeinse deel kregen allebei een Augustus een keizer onder de augustus stond een onder keizer een Caesar als de augustus stief volgde de caesar hem op, enz. enz. Ook kwam er een verandering in het belastingstelsel: Iedere boer moest op zijn lang blijven, iedereen moest belasting betalen, iedere zoon zat aan het beroep van zijn vader vast. Rond 375 bereikten de Hunnen Europa, zij duwden als het ware grote groepen Germanen het Romeinse rijk binnen. Het Oostelijk deel kon deze mensen vaak afkopen en dus werd het Westelijk deel de dupe. De 5 e en 6 e eeuw wordt de eeuw van de volksverhuizingen genoemd. Nadat Germanen de romeinen hadden gedwongen om als bondgenoten in het rijk te mogen wonen, werden de Germanen steeds belangrijker. In 476 zette een Germaanse generaal de keizer af. Hiermee kwam een einde aan het Westelijk deel, vanaf hier begint de middeleeuwen. Periode: Oudheid, middeleeuwen, Romeinen De romeinen waren flink bezig geweest limes aan te leggen (2 e eeuw) Groepen Germanen vallen het Romeinse Rijk steeds binnen (eind 2 e eeuw) Generaals grepen steeds de macht Keizer Diocletianus deelde het Romeinse rijk in 4 stukken op met een Augustus en een Caesar. Het belastingstelsel veranderde De Hunnen bereikten rond 375 Europa, Zij duwden Germaanse stammen het Romeinse Rijk in De Germanen werden steeds belangrijker In 476 wordt de laatste keizer afgezet. Begrippen uit hoofdstuk 2 die niet zijn genoemd: Directe democratie: Wijze van besturen waarbij ieder lid van de bevolking zelf bij de volksvergadering aanwezig moet zijn om zijn stem te laten gelden. Hellenisme: De verspreiding van de Griekse cultuur over het hele gebied dat Alexander de grote veroverd had ca. 300 t/m ca 30 v.chr. Hopliet: Griekse soldaat Pagina 6 van 7

7 Klassiek: De manier van uitbeelden van de Grieken in de periode tussen 480 en ca. 330 v.chr. Oligarchie: een kleine groep rijke mensen is de baas Republiek: in een republiek worden steeds nieuwe leiders gekozen en wordt de macht verdeeld. Stadstaat: Zelfstandige staat, die bestaat uit een stad met omliggend gebied. Pagina 7 van 7