Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie
|
|
- Anja Evelien van der Zee
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Postprint Version 1.0 Journal website Pubmed link DOI Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie MARIJN A. PRINS, PETER F.M. VERHAAK, MIRRIAN SMOLDERS, MIRANDA G.H. LAURANT, HARM W.J. VAN MARWIJK, JOZIEN M. BENSING, KLAAS VAN DER MEER EN BRENDA W.J.H. PENNINX Doel Evaluatie van de ontvangen zorg voor angst en depressie, vaststellen welke patiënt-, huisartsen praktijkfactoren zorg volgens de NHG-standaarden belemmeren en evaluatie van de kosten en effecten van richtlijnnavolging. Opzet Beschrijvend onderzoek. Methode Tijdens de eerste meting van de Nederlandse studie naar depressie en angst, die sinds 2004 gedurende 8 jaar een groot aantal volwassenen met en zonder psychische klachten volgt, werden verschillende vragenlijsten en een diagnostisch interview afgenomen. Een jaar later werd nogmaals de ernst van de symptomen van angst of depressie, het algemeen functioneren of disfunctioneren, het zorggebruik en het werkverzuim van het afgelopen jaar gemeten. Om vast te stellen of er volgens de NHG-standaarden was gehandeld, werden data uit het elektronisch medisch patiëntendossier bestudeerd. Resultaten Van de 721 patiënten met een angststoornis of een depressieve stoornis gaf 57% (n = 413) aan iets van zorg te hebben ontvangen; twee derde van deze groep ontving zorg volgens de NHGstandaarden (n = 281). Op patiëntniveau bleken de ernst van de depressieve symptomen, de zelfervaren behoefte aan zorg, een hoog opleidingsniveau en de bereikbaarheid van zorg het sterkst gerelateerd te zijn aan richtlijnnavolging; op huisartsniveau was de samenwerking met andere ggz-professionals daarmee het sterkst gerelateerd. Gemiddeld hadden alle patiënten minder ernstige symptomen dan het jaar ervoor, ongeacht welke zorg ze hadden ontvangen. Zorg volgens de standaarden was significant duurder. Conclusie Van de patiënten die geen zorg hadden ontvangen, vond de helft dit ook niet nodig. Van de patiënten die wel zorg hadden ontvangen, hadden degenen met de ernstigste symptomen en de meeste behoefte aan hulp de grootste kans op zorg in overeenstemming met de richtlijnen. Patiënten en huisartsen leken goed in te kunnen schatten wanneer er zorg nodig was of niet. Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen. Ze zorgen vaak voor ernstig lijden en brengen hoge zorgkosten met zich mee.1-3 Vaak zoeken mensen met symptomen van angst of depressie hulp bij de huisarts.4 Hoewel er voor huisartsen NHG-standaarden bestaan, die beschrijven hoe te handelen in het geval van angst of depressie,5,6 wordt de problematiek vaak niet als zodanig herkend of succesvol behandeld.7,8 Het is onduidelijk in welke mate patiënten met psychische stoornissen die hiervoor de
2 huisarts bezoeken, gepaste zorg krijgen, en welke factoren op patiënt-, huisarts-, of huisartspraktijkniveau het volgen van de richtlijnen voor angst en depressie mogelijk belemmeren. Op patiëntniveau is bekend dat mensen met een hoog opleidingsniveau en ernstige symptomen van depressie vaker zorg volgens richtlijnen ontvangen.9 Sekse, leeftijd en sociaaleconomische status bleken in eerdere studies ook gerelateerd aan het ontvangen van zorg volgens evidencebased-standaarden.10,11 Het ligt voor de hand dat persoonlijke ideeën en behoeften van mensen ook een rol spelen bij het wel of niet krijgen van evidencebased zorg voor psychische problemen, maar het is echter nog niet duidelijk in welke mate. Het krijgen van zorg lijkt ook te worden beïnvloed door arts- en organisatiekenmerken.12 Zowel kennis van de huisarts over een bepaald ziektebeeld als diens attitude hier tegenover lijken van invloed op de richtlijnnavolging.13,14 De vraag welke kenmerken de meeste invloed hebben op het leveren van evidencebased zorg is tot nu toe onbeantwoord gebleven, evenals de vraag of zorg die volgens de richtlijnen wordt gegeven mensen sneller beter maakt en uiteindelijk minder kost.15,16 Het doel van deze studie was daarom drieledig, namelijk: (a) onderzoeken in hoeverre huisartspatiënten met een angststoornis of depressie hiervoor zorg ontvangen, (b) welke patiënt-, huisarts- of praktijkfactoren het leveren van zorg volgens de NHG-standaarden het sterkst belemmeren en (c) het vergelijken van de klinische status (ernst van symptomen en algemeen functioneren) van patiënten die zorg volgens de NHGstandaarden kregen versus de klinische status van patiënten die deze zorg niet kregen, en het vaststellen van het verschil in kosten tussen deze 2 groepen. MATERIAAL EN METHODEN Opzet Voor deze studie werden data gebruikt die in de eerste lijn reeds waren verzameld voor de Nederlandse studie naar depressie en angst, een natuurlijk-beloopstudie die sinds 2004 gedurende 8 jaar een groot aantal volwassenen met en zonder psychische klachten volgt.17 In de periode september 2004-februari 2007 werden in totaal 1610 respondenten via 21 huisartspraktijken geworven. Tijdens de eerste meting (T0) werden verschillende vragenlijsten en interviews afgenomen om onder andere de klinische status van de angststoornis of depressieve stoornis, de sociaaldemografische eigenschappen van de patiënten en de persoonlijke ideeën en behoeften aan zorg te meten. Door middel van het Composite international diagnostic interview (CIDI), werden volgens de DSM-IV-criteria stoornissen van angst, zoals gegeneraliseerde angststoornis, sociale fobie, paniekstoornis en agorafobie, en van depressie, zoals depressieve en dysthyme stoornis, vastgesteld. Het CIDI is een uitgebreid diagnostisch interview dat wereldwijd wordt gebruikt, in zowel epidemiologisch onderzoek als in de klinische praktijk. De ernst van de huidige angstsymptomen werd gemeten met de Beck anxiety inventory (BAI) en de ernst van de huidige depressieve symptomen met de inventory of depressive symptoms (IDS). Ook werden het algemeen functioneren of disfunctioneren en het zorggebruik gemeten. Een jaar later (T1) werden deze variabelen nogmaals gemeten, alsook het werkverzuim van het afgelopen jaar. De 67 huisartsen die aan deze eerstelijnsmeting van dit onderzoek deelnamen werden ook gevraagd om vragenlijsten in te vullen over hun persoonlijke sociaaldemografische eigenschappen en hun ideeën over, en manieren van handelen bij mensen met depressie en/of angst Van elk van de 21 huisartspraktijken werd een praktijkassistent of -ondersteuner gevraagd een korte vragenlijst over de praktijk in te vullen. De gebruikte meetinstrumenten voor patiënten en huisartsen staan beschreven in tabel 1. [TABLE 1] Kwaliteit van zorg Informatie over het zorggebruik van patiënten werd verkregen uit het elektronisch medisch patiëntendossier (epd), aangevuld met vragenlijstgegevens. Op basis van het aantal en type contacten, International classification of primary care -codes, voorgeschreven medicatie en eventuele verwijzingen naar andere hulpverleners, werd per patiënt bepaald of er wel of niet volgens de NHG-standaarden voor angst en depressie was gehandeld. Omdat het epd geen informatie bevatte over of er wel of geen counseling was gegeven, haalden we deze informatie uit de interviewdata.
3 Op basis van de criteria die in tabel 2 zijn samengevat, konden patiënten worden ingedeeld in een groep die zorg volgens de NHG-standaarden had ontvangen (zorg+), en een groep die niet, of niet genoeg van deze zorg had ontvangen (zorg-).22 [TABLE 2] Kosten Directe en indirecte kosten over het afgelopen jaar werden gemeten door de Trimbos and imta questionnaire on costs associated with psychiatric illness -vragenlijst en data uit het epd van patiënten. Directe kosten werden gebaseerd op de Nederlandse standaardkostprijzen.23 Indirecte kosten die veroorzaakt werden door het verlies aan productiviteit, werden geschat op basis van de frictiekostenmethode, gebaseerd op het gemiddelde inkomen van de Nederlandse populatie op basis van leeftijd en geslacht.23 De frictiekostenmethode houdt er rekening mee dat niet alle verzuimde werktijd tot productieverlies leidt. Medicatiekosten werden berekend met de Z-index van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie.24 ANALYSE Allereerst werden alle patiënten geselecteerd die een huidige, dat wil zeggen in de afgelopen 6 maanden, angststoornis of depressieve stoornis hadden volgens de CIDI. Vervolgens gingen wij na hoeveel patiënten zelf aangaven zorg te hebben ontvangen en werd bekeken hoeveel patiënten zorg ontvingen volgens de NHG-standaarden (zie tabel 2). De groepen die wel en niet volgens de NHG-standaarden waren behandeld, werden met elkaar vergeleken op verschillende patiënt-, huisarts- en praktijkfactoren. Van alle kenmerken die op zichzelf met < 10% kans op toeval gerelateerd waren met zorg volgens de richtlijnen, werd bekeken welke uiteindelijk gerelateerd waren, wanneer er ook rekening gehouden werd met de andere verbanden. Dit werd gedaan met behulp van multivariate logistische regressieanalyse. Tenslotte werden de kosten en de ernst van de symptomen op T0 en T1 voor de groepen zorg- en zorg+ met elkaar vergeleken. Hierbij werden alle waarden gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, ernst van de score op T0 en voor clustering per huisarts. RESULTATEN Van de 1610 respondenten bleken 743 patiënten volgens de CIDI aan de criteria voor een huidige angststoornis of depressieve stoornis te voldoen. 22 van hen (3%) gaven geen toestemming voor het gebruik van hun medische gegevens, waardoor 721 patiënten overbleven voor analyse. De gemiddelde leeftijd van deze groep patiënten was 44,9 jaar, 70,2% was vrouw en ruim 90% van de patiënten had een middelbaar (mbo, havo, vwo; 58,7%) of hoog (hbo, wo; 31,9%) opleidingsniveau. Van 62 van de 67 huisartsen (93%) kregen we de ingevulde vragenlijsten terug, waarbij alle vragenlijsten over praktijkkenmerken waren ingevuld. Meer dan de helft van de praktijken waren groepspraktijken, de andere waren solopraktijken (14,3%) en gezondheidscentra (28,6%). Huisartsen waren gemiddeld 48,8 jaar oud (SD: 8,7) en iets meer dan de helft van hen was man. Het gemiddeld aantal jaren werkervaring was 17,8. 85,5% van de responderende huisartsen gaf aan samen te werken met andere hulpverleners binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Ontvangen zorg Van alle 721 patiënten gaven 413 (57%) zelf aan enige vorm van zorg te hebben ontvangen voor hun psychische probleem.25 Van de 308 patiënten (43%) die aangaven geen zorg te hebben ontvangen, gaf 25% aan geen psychisch probleem te hebben en 26% dat zij geen behoefte hadden aan enige vorm van hulp.26 Op basis van de verkregen zorgdata bleken 281 patiënten (39%) zorg te hebben ontvangen volgens de NHG-standaarden. Van de mensen die aangaven enigerlei zorg te hebben ontvangen (n = 413) ontving dus 68% daadwerkelijk adequate zorg. Patiënt-, arts- en praktijkkenmerken Op patiëntniveau bleken de variabelen ernst van symptomen, opleidingsniveau, bereikbaarheid van zorg en ervaren zorgbehoeften significant gerelateerd te zijn aan het ontvangen van zorg volgens de
4 NHG-standaarden. Patiënten met ernstige symptomen van angst of depressie, een hoog opleidingsniveau, patiënten die de huisarts goed bereikbaar vonden en patiënten die behoefte hadden aan medicatie of counseling, ontvingen vaker zorg volgens de richtlijnen.27 Geen van de praktijkkenmerken bleek gerelateerd aan ontvangen zorg, terwijl op huisartsniveau een samenwerking met andere ggz-professionals of -instellingen het sterkst gerelateerd was met navolging van de richtlijn (tabel 3). [TABLE 3] Klinische status en beloop Bij 40,2% van de patiënten waren de symptomen van angst of depressie na 1 jaar minder ernstig, terwijl 16,2% juist ernstigere symptomen rapporteerden. Van de patiënten met in ieder geval een depressieve stoornis (n = 423), hadden diegenen die volgens de richtlijnen waren behandeld gemiddeld ernstigere depressieve symptomen dan diegenen die niet volgens de richtlijnen waren behandeld. Dit werd gemeten met de IDS; de uitkomsten bedroegen 32,9 respectievelijk 28,5. Een jaar later waren de symptomen in beide groepen significant verbeterd (uitkomsten: respectievelijk 24,8 en 22,0) (p < 0,001) (figuur 1). [FIGURE 1] Van de patiënten met in ieder geval een angststoornis (n = 573), werden dezelfde verschillen gevonden. Patiënten die volgens de richtlijnen waren behandeld, hadden gemiddeld ernstigere angstsymptomen dan diegenen die niet volgens de richtlijnen waren behandeld, gemeten met de BAI (uitkomsten: 18,7 respectievelijk 15,1). Een jaar later hadden beide groepen gemiddeld genomen minder ernstige angstsymptomen (uitkomsten: respectievelijk 14,7 en 12,2) (p < 0,001) (figuur 2). [FIGURE 2] Voor beide groepen patiënten (met een angststoornis of met een depressieve stoornis) werd geen significant verschil gevonden in de mate van verbetering bij wel of niet behandelen volgens de richtlijnen. Kosten Van 568 patiënten was een complete dataset beschikbaar om de zorgkosten te kunnen berekenen. Bij patiënten die zorg hadden ontvangen volgens de richtlijnen (n = 216) kostte de behandeling gemiddeld 1035 meer dan bij patiënten die deze zorg niet hadden ontvangen (n = 352) (tabel 4).28 [TABLE 4] Het grootste verschil kwam door de kosten van eerstelijns- en ondersteunende zorg, zoals thuiszorg. BESCHOUWING Van de 57% van patiënten met een angststoornis of depressieve stoornis die aangaven iets van hulp te hebben ontvangen, bleek dit bij twee derde van hen zorg volgens de NHG-standaarden te zijn geweest. Van de patiënten die geen zorg hadden ontvangen, vond de helft dit ook niet nodig. Op patiëntniveau kwamen de volgende belemmerende factoren voor richtlijnnavolging naar voren: minder ernstige depressieve symptomen, het niet ervaren van zorgbehoefte, een laag opleidingsniveau en een slechte bereikbaarheid van de huisarts. Op het niveau van de huisarts belemmerde minder samenwerking met andere ggz-professionals navolging van de richtlijn. Op praktijkniveau werden er geen belemmeringen gevonden. Gemiddeld genomen knapten alle patiënten na 1 jaar evenveel op, of ze nu wel of niet volgens de NHGstandaarden waren behandeld. De behandeling van patiënten die zorg volgens de standaarden ontvingen, kostte significant meer. De 2 groepen waren echter moeilijk vergelijkbaar, omdat de zorg die de patiënten ontvingen niet werd beïnvloed of gemanipuleerd door onderzoekers; patiënten die zorg volgens de NHG-standaarden kregen, hadden ernstigere symptomen dan de patiënten die deze zorg niet kregen. Dit laat zien dat huisartsen blijkbaar goed konden inschatten welke patiënten de ernstigste symptomen hadden en zeker evidencebased zorg nodig hadden. Het gegeven dat patiënten met minder ernstige problematiek, die minder intensieve zorg
5 ontvingen, ook bleken op te knappen, kan erop wijzen dat ook patiënten zelf goed konden aanvoelen wanneer ze zorg nodig hadden. Blijkbaar wisten mensen die geen zorg wilden dat ze er niet heel ernstig aan toe waren. Dit zou het verband tussen het ervaren van behoefte aan zorg en richtlijnnavolging kunnen verklaren. De groep patiënten zonder enige behoefte aan zorg, had de huisarts mogelijk niet eens over zijn of haar klachten verteld. Aangezien de ziektebeelden bij patiënten met ernstige symptomen over het algemeen een ongunstiger beloop hebben,29 zouden onze bevindingen ook geïnterpreteerd kunnen worden als een indicatie dat zorg volgens de NHG-standaard effectiever is; zonder die zorg zou het beloop dan immers slechter moeten zijn. Een gerandomiseerd klinisch experiment waarin de klinische ernst van de groepen op T0 niet verschillen, zou verder kunnen laten zien of zorg volgens richtlijnen daadwerkelijk effectiever is en een antwoord kunnen geven op de vraag welke aanpak nu meer of minder kost. CONCLUSIE Twee derde van de patiënten die de huisarts bezochten en die zorg ontvingen voor hun angststoornis of depressieve stoornis, kreeg zorg volgens de NHG-standaarden. Dit betrof meestal patiënten met ernstige symptomen van angst of depressie. Naast de bereikbaarheid van de huisarts en samenwerkingsverbanden van de huisarts met ggz-disciplines, leek de patiënt zelf de meeste invloed te hebben op de zorg die hij of zij ontving. LITERATUUR Alonso J, Codony M, Kovess V, et al. Population level of unmet need for mental healthcare in Europe. Br J Psychiatry. 2007;190: Luppa M, Heinrich S, Angermeyer MC, Konig HH, Riedel-Heller SG. Cost-of-illness studies of depression: a systematic review. J Affect Disord. 2007;98:29-43 Mauskopf JA, Simon GE, Kalsekar A, Nimsch C, Dunayevich E, Cameron A. Nonresponse, partial response, and failure to achieve remission: humanistic and cost burden in major depressive disorder. Depress Anxiety. 2009;26:83-97 Bijl RV, Ravelli A. Psychiatric morbidity, service use, and need for care in the general population: results of the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study. Am J Public Health. 2000;90:602-7 Van Marwijk HWJ, Grundmeijer HGLM, Bijl D, et al. NHG-standaard depressieve stoornis. Eerste herziening. Huisarts Wet. 2003;46: Terluin B, van Heest FB, van der Meer K, et al. NHG-standaard angststoornissen. Eerste herziening. Huisarts Wet. 2004;47: Thompson C, Kinmonth AL, Stevens L, et al. Effects of a clinical practice guideline and practice-based education on detection and outcome of depression in primary care: Hampshire Depression Project randomised controlled trial. Lancet. 2000;355: Olssøn I, Mykletun A, Dahl AA. Recognition and treatment recommendations for generalized anxiety disorder and major depressive episode: a cross-sectional study among general practitioners in Norway. Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 2006;8:340-7 Van Os TWDP, van den Brink RHS, van der Meer K, Ormel J. The care provided by general practitioners for persistent depression. Eur Psychiatry. 2006;21:87-92 Raine R, Lewis L, Sensky T, Hutchings A, Hirsch S, Black N. Patient determinants of mental health interventions in primary care. Br J Gen Pract. 2000;50:620-5 Wang PS, Berglund P, Kessler RC. Recent care of common mental disorders in the United States: prevalence and conformance with evidence-based recommendations. J Gen Intern Med. 2000;15: Cabana MD, Rand CS, Powe NR, et al. Why don t physicians follow clinical practice guidelines? A framework for improvement. JAMA. 1999;282: Larme AC, Pugh JA. Attitudes of primary care providers toward diabetes: barriers to guideline implementation. Diabetes Care. 1998;21: Ward MM, Vaughn TE, Uden Holtman T, Doebbeling BN, Clarke WR, Woolson RF. Physician knowledge, attitudes and practices regarding a widely implemented guideline. J Eval Clin Pract. 2002;8: Van Boeijen CA, van Oppen P, van Balkom AJ, et al. Treatment of anxiety disorders in primary care practice: a randomised controlled trial. Br J Gen Pract. 2005;55:763-9 Bosmans J, de Bruijne M, van Hout H, et al. Cost-effectiveness of a disease management program for major depression in elderly primary care patients. J Gen Intern Med. 2006;21:1020-6
6 Penninx BWJH, Beekman AT, Smit JH, et al. The Netherlands Study of Depression and Anxiety (NESDA): rationale, objectives and methods. Int J Methods Psychiatr Res. 2008;17: Botega N, Blizard R, Wilkinson GM. General practitioners and depression first use of the depression attitude questionnaire. Int J Methods Psychiatr Res. 1992;4: McCall L, Clarke DM, Rowley G. A questionnaire to measure general practitioners attitudes to their role in the management of patients with depression and anxiety. Aust Fam Physician. 2002;31: Schellevis FG, Westert GP, de Bakker DH. The actual role of general practice in the Dutch health-care system. Results of the Second Dutch National Survey of General Practice. J Public Health. 2005;13: Schaufeli WB, van Dierendonk D. UBOS (Utrechtse Burnout Schaal): Handleiding. Lisse, Swets & Zeitlinger; Smolders M, Laurant M, Verhaak PFM, et al. Adherence to evidence-based guidelines for depression and anxiety disorders is associated with recording of the diagnosis. Gen Hosp Psychiatry. 2009;31:460-9 Oostenbrink JB, Bouwmans CAM, Koopmanschap MA, Rutten FFH. Handleiding voor kostenonderzoek. Methoden en standaard kostprijzen voor economische evaluaties in de gezondheidszorg. Diemen, College voor zorgverzekeringen; Z-index (G-Standaard). Den Haag, Nederland: Z-index; Smolders M, Laurant M, Verhaak PFM, Prins MA, Spreeuwenberg P, et al. Receiving treatment for common mental disorders. Gen Hosp Psychiatry. 2009;31:460-9 Van Beljouw I, Verhaak PFM, Prins MA, Cuijpers P, Penninx BWJH, Bensing JM. Reasons and determinants for not receiving treatment for common mental disorders. Psychiatr Serv. 2010;61:250-7 Prins MA, Verhaak PFM, Smolders M, et al. Patient factors associated with guideline-concordant treatment of anxiety and depression in primary care. J Gen Intern Med. 2010;25: Prins MA, Bosmans JE, Verhaak PFM, Meer K van der, Tulder MW van, Marwijk HWJ van, et al. The costs of guideline-concordant care and of care according to patients needs in anxiety and depression. J Eval Clin Prac. (ter perse). Katon W, Unützer J, Russo J. Major depression: the importance of clinical characteristics and treatment response to prognosis. Depress Anxiety. 2010;27:19-26
7 [TABLES AND FIGURES]
8
9
10
11
12
Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie*
Onderzoek Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie* Marijn A. Prins, Peter F.M. Verhaak, Mirrian Smolders, Miranda G.H. Laurant, Harm W.J. van Marwijk, Jozien M. Bensing, Klaas van der Meer en Brenda
Nadere informatieDiagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie
Diagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie Willemijn Scholten NEDKAD 2015 Stelling In de DSM 6 zullen angst en depressie één stoornis zijn Achtergrond Waxing and waning
Nadere informatieKomt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Achtergrond en doelstelling van het onderzoek Het doel van dit promotie onderzoek was om de zorg voor angst en depressie in kaart te brengen, enerzijds bekeken vanuit de
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote
Nadere informatieDe revisie van de richtlijn angststoornissen
De revisie van de richtlijn angststoornissen Ton van Balkom VU-MC/GGZ ingeest Amsterdam Dagelijkse behandeling angststoornis (Young et al, Arch Gen Psychiatry 2001) Depressie Angst Angst + Depressie
Nadere informatiePsychische klachten als co-morbiditeit bij COPD
Psychische klachten als co-morbiditeit bij COPD Pearson Plein is een initiatief van Pearson. Pearson heeft jarenlange ervaring als educatieve uitgever van wetenschappelijk onderbouwde psychologische meetinstrumenten
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieDe overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten
De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Samenvatting Nederlandse samenvatting Inleiding Angststoornissen komen veel voor Stress, spanning en angstklachten komen veel voor. Er is sprake van een angststoornis als iemand zoveel last heeft van de
Nadere informatieComorbiditeit & richtlijnen: gaat dat samen?
Comorbiditeit & richtlijnen: gaat dat samen? TRANZO ZORGSALON 14 oktober 2010 Marjolein Lugtenberg TRANZO, UvT/ PZO, RIVM Richtlijnen o Ter verbetering van kwaliteit van zorg o Bron van evidence-based
Nadere informatieDepressie na een hartinfarct en risico op nieuwe hartklachten
Depressie na een hartinfarct en risico op nieuwe hartklachten Marij Zuidersma Promotoren: Peter de Jonge, Johan Ormel, Henk Jan Conradi Interdisciplinary center for psychiatric epidemiology University
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatieElien Colman, Sarah Missinne & Piet Bracke
Het belang van de gepercipieerde effectiviteit van de hulpverlening voor het voorkomen van onvervulde behoeften bij personen met sociale of emotionele problemen Elien Colman, Sarah Missinne & Piet Bracke
Nadere informatieGGz in de huisartsenpraktijk. Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015
GGz in de huisartsenpraktijk Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015 MODEL BASISGGZ Model BasisGGz-Generalistische GGz-Specialistische
Nadere informatieDe psychische en sociale hulpvraag van volwassenen in de huisartsenpraktijk van
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Beurs, D. de, Magnée, T., Bakker, D. de, Verhaak, P. De psychische en sociale hulpvraag van volwassenen in de huisartsenpraktijk
Nadere informatieWat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld?
NEDERLANDSE SAMENVATTING INTRODUCTIE Het vertrekpunt van dit proefschrift was een probleem dat in de klinische praktijk veel voorkomt. Mensen die een angststoornis hebben gebruiken vaak antidepressiva.
Nadere informatieDe psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer
De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieWaarom onderzoek naar zorggebruik? Over- of onderbehandeling van jongeren in de GGZ? Inhoud. dr. F. Jörg
Frederike Jörg Stelling 1 Frederike Jörg Stelling 2 Teveel kinderen en jongeren in Nederland zoeken en krijgen tweedelijns, specialistische GGZ-hulp terwijl er vaak geen sprake is van psychiatrische problematiek
Nadere informatieDe psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer
De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring
Nadere informatieAnalyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over de periode
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Beurs, D. de, Magnée, T., Bakker, D. de, Verhaak, P. Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieComorbiditeitspatronen bij OCD. Resultaten van de NOCDA studie
Comorbiditeitspatronen bij OCD Resultaten van de NOCDA studie Patricia van Oppen, Harold J. van Megen, Neeltje M. Batelaan, Danielle C. Cath, Nic J.A. van der Wee, Brenda W. Penninx Marcel A. van den Hout,
Nadere informatieOnbehandelde angst en depressie: naar een identificatie van risicogroepen: Verslag van een onderzoeksproject
Onbehandelde angst en depressie: naar een identificatie van risicogroepen: Verslag van een onderzoeksproject Ilse van Beljouw Peter Verhaak Utrecht, Mei 2009 1 1) Inleiding Het NIVEL ontving 17 december
Nadere informatieMonitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk
Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.
Nadere informatieInhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie
Inhoud Nieuw in de NHG Standaard Angst Christine van Boeijen PAO H 2012 Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie En verder Wat hebt u geleerd? Vraag 1 Waarmee presenteert een patient met een angststoornis
Nadere informatieVoorspellers van terugval bij angststoornissen. Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten
Voorspellers van terugval bij angststoornissen Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten Achtergrond Angststoornissen zijn goed te behandelen Beloop op lange termijn chronisch of episodisch
Nadere informatieV O LW A S S E N E N
PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 3 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in 2009
Nadere informatiePatricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie
Nadere informatieOngemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts)
Ongemerkt problematisch Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Kijk, als een kind zich opzettelijk uit de auto gooit, dan is het vrij duidelijk dat er iets mis is. Dan heb
Nadere informatieInvloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten
Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen bij Voormalige Borstkankerpatiënten Influence of Coping and Illness Perceptions on Depression and Anxiety Symptoms among Former Breast
Nadere informatieCognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety
Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety Uitgave in de RGOc-reeks, nummer 12 Copyright 2006 Peter C.A.M. den Boer, Groningen Cognitive self-therapy. A contribution
Nadere informatie4 Angst en depressie in patiënten met hartziekten
4 Angst en depressie in patiënten met hartziekten A.M. Roest 1, P. de Jonge 1,2 1 CoRPS- Center of Research on Psychology in Somatic Diseases, Afdeling Medische Psychologie, Universiteit van Tilburg, Tilburg.
Nadere informatieAGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study
AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental
Nadere informatieDe ervaren belasting van naasten van personen met verslavingsproblemen
Jasper Nuijen, Saskia van Dorsselaer, Nathalie Dekker, Eva Ehrlich, Ron de Graaf, Margreet ten Have De ervaren belasting van naasten van personen met verslavingsproblemen Een verkennend onderzoek De ervaren
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieDisclosures. De combinatie van lichamelijke klachten en psychische stoornissen. Inhoud. Vaak voorkomende SOLK. Wat is SOLK?
Hak de knoop niet te snel door, je kunt hem ook ontwarren Disclosures Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium: Behandeling van SOLK en persoonlijkheidsstoornissen bij
Nadere informatiePsychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode
Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Derek de Beurs Annemarie Prins Mark
Nadere informatieAngst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL
Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie
Nadere informatieConsulten bij de huisarts en de POH-GGZ in verband met psychosociale problematiek. Een analyse van NIVEL Zorgregistraties gegevens van 2010-2014
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Magnée, T., Beurs, D.P. de, Verhaak. P.F.M. Consulten bij de huisarts en de POH-GGZ in verband met psychosociale problematiek.
Nadere informatieDe relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten
De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40073 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Schat, A. Title: Clinical epidemiology of commonly occurring anxiety disorders
Nadere informatieFactsheet 1: Hulpvraag - aanbod vanwege psychische en sociale problematiek in de huisartspraktijk
Factsheet 1: Hulpvraag - aanbod vanwege psychische en sociale problematiek in de huisartspraktijk 2011 2016 P.F.M. Verhaak M. Nielen D. de Beurs Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen
Nadere informatieZwakbegaafdheid in de GGZ. Een explorerend onderzoek 1. Jannelien Wieland a,b & Frans Zitman c
Zwakbegaafdheid in de GGZ. Een explorerend onderzoek 1 Jannelien Wieland a,b & Frans Zitman c a Poli +, psychiatrie + verstandelijke beperking, Ir. Driessenstraat 94-G, 2312 KZ, Leiden b Cordaan, Postbus
Nadere informatieGeestelijke gezondheidszorg
Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2004. De gegevens mogen met bronvermelding (JCC Braspenning, FG Schellevis, RPTM Grol (redactie). Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de
Nadere informatieSAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender
SAMENVATTING Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender In de jaren negentig werd duidelijk dat steeds meer werknemers in Nederland, waaronder in
Nadere informatiePsychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode
Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Derek de Beurs Annemarie Prins Mark
Nadere informatieOnderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid
Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid presentatie ESPRi Symposium 26-11-2015 Michiel Boog, klinisch psycholoog, psychotherapeut Titel:
Nadere informatieSAMENVATTING Depressie en verzuim Voorspellers voor verzuim en werkhervatting hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Samenvatting SAMENVATTING SAMENVATTING Depressie en verzuim Ongeveer 15% van de Nederlandse bevolking krijgt eens in zijn of haar leven een depressie. Het hebben van een depressie beïnvloedt het leven
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieGeen gebruik van professionele zorg bij stemmings- en angststoornissen: zorgelijk of niet?
Trendrapportage GGZ Themarapport Geen gebruik van professionele zorg bij stemmings- en angststoornissen: zorgelijk of niet? Resultaten van de Netherlands Mental Health survey and incidence study-2 (NEMESIS-2)
Nadere informatieImproving Mental Health by Sharing Knowledge. Collaborative stepped. angststoornissen
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Collaborative stepped care bij angststoornissen Anna Muntingh Onderzoeksgroep: Prof. dr. C.M. van der Feltz-Cornelis, Tilburg University PI Dr. H.W.J. van Marwijk,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieElectronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial
Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate
Nadere informatieBijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel
Nadere informatieZijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*
Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieDe Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.
RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede
Nadere informatiePsychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)
Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede
Nadere informatie18/03/2016. inhoud. Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie
inhoud Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen Jongeren als doelgroep Burden of disease in praktijk Slot: New horizont Marijana Cvitan Sutterland psychiater OPZ Geel, Maart, 2016 Juridische grens
Nadere informatieRuggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.
agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?
Nadere informatieSchatting van de verhouding van het aantal suïcides binnen de GGZ en de resterende populatie? Een verkennende studie.
Schatting van de verhouding van het aantal suïcides binnen de GGZ en de resterende populatie? Een verkennende studie. Dr. Remco de Winter, psychiater Parnassia Groep VU Amsterdam www. suicidaliteit.nl
Nadere informatieSchrik om het hart! CoRPS. Dr. Annelieke Roest. Promotoren: Peter de Jonge, PhD. Johan Denollet, PhD
Schrik om het hart! Center of Research on Psychology in Somatic diseases Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD Dr. Annelieke Roest Anxiety and Depression In Coronary Heart Disease: Annelieke
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieDe toepassing van de multidisciplinaire richtlijn voor depressie in de 2 e lijn
De toepassing van de multidisciplinaire richtlijn voor depressie in de 2 e lijn Frans Poolen, Altrecht A. van Schaik, B. Penninx & T. van Balkom VGCt, najaarscongres 2012 Vraagstelling In hoeverre worden
Nadere informatieFactsheet 2: De inzet van de POH-GGZ in de huisartspraktijk over de periode
Factsheet 2: De inzet van de POH-GGZ in de huisartspraktijk over de periode 2011-2016 P.F.M. Verhaak M. Nielen D. de Beurs Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatiePsychische klachten als co-morbiditeit bij diabetes
Psychische klachten als co-morbiditeit bij diabetes Pearson Plein is een initiatief van Pearson. Pearson heeft jarenlange ervaring als educatieve uitgever van wetenschappelijk onderbouwde psychologische
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :
Nadere informatieAuteur Bech, Rasmussen, Olsen, Noerholm, & Abildgaard. Meten van de ernst van depressie
MAJOR DEPRESSION INVENTORY (MDI) Bech, P., Rasmussen, N.A., Olsen, R., Noerholm, V., & Abildgaard, W. (2001). The sensitivity and specificity of the Major Depression Inventory, using the Present State
Nadere informatieBegeleiding van HIV-patiënten
Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning
Nadere informatieBegeleiding van psychische klachten bij revalidatie. dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015
Begeleiding van psychische klachten bij revalidatie dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015 Even voorstellen Psychische klachten: neuropsychiatrische symptomen (NPS) De laatste
Nadere informatieToepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen
Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn Christine van Boeijen Indeling presentatie Welke stoornissen Vooronderzoeken Hoofdonderzoeken Implementatie Welke
Nadere informatieRisico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder?
Risico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder? Filip Smit Trimbos-instituut, Centrum Preventie en Vroege Interventie Vrije Universiteit, Vakgroep Klinische Psychologie NKOP symposium 14 december
Nadere informatieDe PITSTOP suïcide studie: onderzoek naar het toepassen van de richtlijn diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag in de dagelijkse praktijk 1
4 De PITSTOP suïcide studie: onderzoek naar het toepassen van de richtlijn diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag in de dagelijkse praktijk 1 Derek de Beurs Inleiding In mei 2012 is de multidisciplinaire
Nadere informatieKwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg
Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging
Nadere informatieAngst en de ziekte van Parkinson. te veel of te weinig controle. Annelien Duits Harriët Smeding. www.smedingneuropsychologie.nl
Angst en de ziekte van Parkinson te veel of te weinig controle Annelien Duits Harriët Smeding www.smedingneuropsychologie.nl Wat moet deze workshop brengen, zodat je zegt: dat was de moeite waard? Smeding
Nadere informatieS1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid
S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:
Nadere informatieRehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa Zoun, Bauke Koekkoek, Henny Sinnema, Anna Muntingh,
Nadere informatieRAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL)
RAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL) Voor de periode 26-09-2016 tot 01-02-2017 Februari 2017, Trimbos-instituut. ACHTERGROND Het ministerie van VWS is
Nadere informatiehoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
Nadere informatieBeloop van angst en depressie. belang voor de klinische praktijk
Beloop van angst en depressie belang voor de klinische praktijk Jan Spijker, psychiater, A-opleider,hoofd programma stemmingsstoornissen Pro Persona, Ede & onderzoeker Trimbos-instituut, Utrecht Waarom
Nadere informatieSummary & Samenvatting. Samenvatting
Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische
Nadere informatieVoorstellen. Belangenverstrengeling. Indeling workshop
Workshop Durf te leren, om daarna te leren durven RCT en begeleide zelfhulp Christine van Boeijen Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater GGNet Apeldoorn-Zutphen en plaatsvervangend opleider GGNet
Nadere informatieStepped care bij Angst & Depressie: van eerste tot tweede lijn
Stepped care bij Angst & Depressie: van eerste tot tweede lijn Het SAD-project Een onderzoek naar de behandeling van angst- en stemmingsklachten. Informatie voor deelnemers Drs. L. Kool Dr. A. van Straten
Nadere informatiePatient met angststoornis(sen) Video - casus
Behandeling van angststoornissen in de eerstelijnszorg; effectiviteit en toepasbaarheid van Begeleide Zelfhulp Christine van Boeijen Symposium Geen paniek 2010 Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater
Nadere informatieDe Kracht van Zingen
De Kracht van Zingen S Y M P O S I U M 8 N O V E M B E R N Y E N R O D E B U S I N E S S U N I V E R S I T E I T S J A A K B L O E M H O O G L E R A A R H E A L T H C A R E C O N S U M E R S & E X P E
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot
Nadere informatieImplementatie van de richtlijn angststoornissen
Implementatie van de richtlijn angststoornissen De lange termijn behandeleffecten Door: Maarten van Dijk (Hoofdwetenschappelijk bureau HSK/GZ-psycholoog) Achtergrond Studie binnen team angststoornissen
Nadere informatieDisclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatieDisclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 125 Angststoornissen zijn veel voorkomende psychiatrische aandoeningen (ongeveer 1 op de 5 Nederlanders heeft, op enig moment in het leven een angststoornis). Onder
Nadere informatieHerkenning van depressie door de huisarts
Onderzoek Herkenning van depressie door de huisarts Wat is de invloed op het beloop?* Marjolein H. Kamphuis, Bauke T. Stegenga, Nicolaas.P.A. Zuithoff, Michael King, Irwin Nazareth, Niek J. de Wit en Mirjam
Nadere informatieOnderzoek naar luchtwegklachten bij omwonenden van veehouderijen
Onderzoek naar luchtwegklachten bij omwonenden van veehouderijen Floor Borlée, Joris IJzermans, Christel van Dijk, Dick Heederik, Lidwien Smit Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), Universiteit
Nadere informatieGeestelijke Gezondheid (19 64 jaar)
3a Geestelijke Gezondheid (19 64 jaar) Deze factsheet beschrijft de resultaten van de gezondheidspeiling najaar 2005 van volwassenen tot 65 jaar in Zuid-Holland Noord met betrekking tot de geestelijke
Nadere informatie