Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni

Transcriptie

1 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN STEVEN VANACKERE VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Vraag nr. 148 van 7 april 2008 van CINDY FRANSSEN Ervaringsdeskundigen in armoede - Stand van zaken Ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting is een relatief nieuw beroep om de efficiëntie van het beleid voor en de hulpverlening aan armen te verhogen. Artikel 23 van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 oktober 2003 tot uitvoering van het decreet van 21 maart 2003 betreffende de armoedebestrijding voorziet dat iedere minister binnen zijn beleidsdomein initiatieven neemt inzake de tewerkstelling van ervaringsdeskundigen. Artikel 43 van bovenvermeld besluit bepaalt dat de leden van de regering, ieder wat hem of haar betreft, belast zijn met de uitvoering van dit besluit. 1. Hoeveel ervaringsdeskundigen in armoede heeft de minister sinds de inwerkingtreding van bovenvermeld besluit (1 januari 2004) binnen zijn beleidsdomein reeds aangesteld? 2. In welke diensten? 3. Welke inbreng hebben de ervaringsdeskundigen binnen het domein waarin ze zijn tewerkgesteld? 4. Is er reeds een evaluatie gebeurd? Wat waren de bevindingen? 5. Mochten er nog geen ervaringsdeskundigen in armoede aangesteld zijn, voorziet de minister alsnog de nodige initiatieven? N.B. Deze vraag werd gesteld aan alle ministers: Peeters (vraag nr. 56), Vandenbroucke (nr. 196), Van Mechelen (nr. 109), Anciaux (nr. 92), Bourgeois (nr. 77), Keulen (nr. 120), Van Brempt (nr. 146), Vanackere (nr. 148), Crevits (nr. 559) en Ceysens (nr. 59).

2 -316- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni 2008 STEVEN VANACKERE VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN AANVULLEND GECOÖRDINEERD ANTWOORD op vraag nr. 148 van 7 april 2008 van CINDY FRANSSEN Dit betreft een aanvullend gedeeltelijk antwoord - met de bijdrage van Ministers Van Brempt en Vandenbroucke. De antwoorden van minister-president Peeters, viceminister-president Van Mechelen en ministers Anciaux, Bourgeois, Ceysens, Crevits en Vanackere, werden reeds bezorgd. Van minister Keulen mocht ik tot op heden nog geen antwoord op de vragen ontvangen. 1. Ministers Van Brempt en Vandenbroucke voor Werk en Sociale Economie Dit is een gecoördineerd antwoord voor de beleidsdomeinen Werk en Sociale Economie. Ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting is een relatief nieuw beroep om de efficiëntie van het beleid voor en de hulpverlening aan armen te verhogen. Artikel 23 van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 oktober 2003 tot uitvoering van het decreet van 21 maart 2003 betreffende de armoedebestrijding voorziet dat iedere minister binnen zijn beleidsdomein initiatieven neemt op het vlak van de tewerkstelling van ervaringsdeskundigen. Artikel 43 van bovenvermeld besluit bepaalt dat de leden van de regering, ieder wat hem of haar betreft, belast zijn met de uitvoering van dit besluit. Binnen het beleidsdomein Werk en Sociale Economie zijn momenteel vijf ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting in dienst bij de VDAB. De eerste drie ervaringsdeskundigen werden aangeworven in januari Hiervan zijn twee ervaringsdeskundigen tewerkgesteld in het Lokaal Klantencentrum te Antwerpen en één ervaringsdeskundige in Lokaal Klantencentrum te Gent. In 2007 wierf de VDAB, bijkomend twee ervaringsdeskundigen aan. Eén ervaringsdeskundige werkt in het Lokaal Klantencentrum te Hasselt en de andere ervaringsdeskundige in het Lokaal Klantencentrum te Gent. Er staat nog één aanwerving op stapel, voor het Lokaal Klantencentrum Vilvoorde. In het totaal zal de VDAB dan zes ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting in dienst hebben. Minister Van Brempt Voor de bevoegdheid Mobiliteit zijn er geen ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting. Voor Gelijke Kansen als bijlage de elementen van antwoord opgesteld door het departement Diensten Algemeen Regeringsbeleid voor het volledige beleidsdomein. De elementen die betrekking hebben op de bevoegdheid ten aanzien van de Diensten Algemeen Regeringsbeleid zijn daarin vervat. Binnen het beleidsdomein Onderwijs en Vorming werd in de periode januari 2005-juni 2006 een experiment opgezet waarbij ervaringsdeskundigen ingeschakeld werden. Aanvankelijk werden vier ervaringsdeskundigen voor een jaar, 15/12/04 tot 15/12/05, tewerkgesteld, met name bij:

3 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni Klap te Leuven, een samenwerking tussen VCLB en Leren Ondernemen; schoolopbouwwerk De Speelkoffer van CAW de Stimulans te Menen; MPI Sint-Jozef Gesubsidieerd vrij lager buitengewoon onderwijs te Gent; De parochiale basisschool in de Oude Driesstraat 1 in Genk. In de eerste twee projecten werd de tewerkstelling verlengd tot 30/6/06. Sindsdien zijn er, los van een aantal stagedoende ervaringsdeskundigen, twee ervaringsdeskundigen aan de slag in de onderwijssector. 2. Ministers Van Brempt en Vandenbroucke voor Werk en Sociale Economie De ervaringsdeskundigen die in het Lokale Klantencentrum tewerkgesteld zijn van Antwerpen en Gent werken voor arme werkzoekenden die doorgestuurd zijn vanuit de trajectwerking en opleidingscentra. De ervaringsdeskundige in het Lokale Klantencentrum te Hasselt werkt in de werkwinkel van Genk. Wat de aanstellingen binnen het onderwijs betreft gaat het om een functie binnen het Vrij CLB Leieland in Menen en te Leuven wordt de ervaringsdeskundige aangesteld door een samenwerkingsverband van het CLB van het Gemeenschapsonderwijs en het Vrije CLB Leuven. 3. Ministers Van Brempt en Vandenbroucke voor Werk en Sociale Economie Ervaringsdeskundigen werken volgens een specifieke methodiek en specifieke ondersteuningprincipes. Vaak heeft een werkzoekende met meerdere dienstverleners te maken en is de dienstverlening gefragmenteerd. Deze (diensten)kloof proberen de ervaringsdeskundigen te overbruggen. Ze streven naar een gezamenlijke of holistische strategie met als doel de (her)integratie van de werkzoekende op de arbeidsmarkt. Met de werkzoekenden wordt in overleg met de trajectbegeleider/instructeur een traject op maat afgesproken, waarbij niet alleen gefocust wordt op hun problemen, maar ook op hun inzet, krachten en mogelijkheden. Ervaringsdeskundigen stellen zich meelevend-empatisch op, maar waken er ook over dat de werkzoekende zich niet bij de situatie neerlegt en het doel, werk, niet uit het oog verliest. De ervaringsdeskundige is op deze manier een go-between tussen de trajectbegeleider/instructeur en werkzoekenden. Door te tolken zorgen ervaringsdeskundigen er voor dat de instructeur/trajectbegeleider de leefwereld (gedragingen, waarden, normen) van de werkzoekende in (kans)armoede beter leert begrijpen. Dit tolken is niet enkel gericht naar de trajectbegeleider, instructeur maar ook gericht naar werkzoekenden die nog in (kans)armoede leven. Als we het beroepsprofiel van de SERV raadplegen kunnen we stellen dat de ervaringsdeskundigen van de VDAB, vanuit een specifieke invalshoek participeert in de activiteiten van de organisatie. Een ervaringsdeskundige in een CLB leert de CLB-medewerkers hoe zij op een meer aangepaste manier hun begeleiding van kinderen in armoede kunnen doen en denkt mee na hoe het aanbod van het CLB beter afgestemd kan worden op de noden van de doelgroep.

4 -318- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni 2008 Een ervaringsdeskundige kan dus met die doelstelling ingeschakeld worden in alle taken van een CLB waarbij kansarmoede speelt. Dat houdt in dat bv. samengewerkt wordt met de maatschappelijk werker voor de individuele begeleiding bij cliënten in armoede. Op teamniveau neemt een ervaringsdeskundige bv. deel aan de teamvergadering van een team dat in het BuO werkt en in de scholen met de meeste kansarme kinderen. Daarbij reflecteert de ervaringsdeskundige vanuit de invalshoek van kansarme gezinnen op casussen die teamleden voorleggen. Voor het centrum geeft een ervaringsdeskundige bv. tips voor formuleringen van folders, voor de inrichting van de onthaalruimte, 4. Ministers Van Brempt en Vandenbroucke voor Werk en Sociale Economie Jaarlijks starten de ervaringsdeskundigen gemiddeld 220 nieuwe trajecten op. De duurtijd van een dergelijk traject bedraagt gemiddeld 2 jaar. Bij evaluatie deze trajecten bleek dat de volgende aspecten een voortdurende coaching, ondersteuning en opvolging vragen: - Na een grondige probleemanalyse gaat de ervaringsdeskundige samen met de arme werkzoekende op zoek naar acties en/of stappen, die realiseerbaar zijn binnen de context van de klant. Hierbij laat de ervaringsdeskundige zien dat een bepaald probleem en/of situatie, ook van de andere kant kan bekeken worden, zodat de arme werkzoekende zijn eigen perspectief kan verruimen. Er wordt een grote professionaliteit van de ervaringsdeskundige verwacht. Het gevaar bestaat er in dat de ervaringsdeskundige de moeilijkste klanten doorverwezen krijgt. Dit aspect moet voortdurend bewaakt worden. Niet tegenstaande ze moeilijke cases doorverwezen krijgen, slagen zij er in om oplossingsgericht te werken, en een vertrouwensrelatie op te bouwen met de arme werkzoekende; - De ervaringsdeskundige is in de eerste plaats begaan met het welzijn van de arme werkzoekende. Daarnaast dient de ervaringsdeskundige ook rekening te houden met de beperkingen van de RVA-wetgeving. Dit is vaak een moeilijk spanningsveld. Werkzoekenden worden begeleid door de ervaringsdeskundige, maar worden ondertussen opgeroepen in het kader van het activeren van het zoekgedrag. Ter ondersteuning van de werkzoekende kan de ervaringsdeskundige de werkzoekende begeleiden tijdens deze evaluatiegesprekken. Rolverduidelijking met de mogelijkheden en de beperkingen van deze interventie is een heel belangrijke, maar moeilijke opdracht; - De ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting zouden nog meer kunnen ingeschakeld worden als adviesverlener bij het uittekenen van bepaalde projecten. Voor de evaluatie van het tewerkstellingsproject binnen het onderwijs verwijzen we naar het eindrapport Inschakeling van ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting in een onderwijscontext (periode 26 december 2004 tot 30 juni 2006). Het project heeft een aantal potentieel bevorderlijke én belemmerende factoren gedetecteerd bij de verschillende partijen voor de inschakeling van ervaringsdeskundigen. Het eindrapport beslaat slechts een periode van anderhalf jaar tewerkstelling en geeft ook inzicht in enkele stages in de onderwijscontext. Toch blijkt daaruit al dat de tewerkstelling van een ervaringsdeskundige moet passen in een ruimere visie/plan van een organisatie die armen wenst te bereiken. Naar aanleiding van die resultaten en de bevestiging dat CLB s een omgeving vormen waar armoede vaak aan de orde is waar ervaringsdeskundigen zinvol kunnen worden ingeschakeld, werk ik in overleg met de CLB-sector modellen en acties uit om tot de effectieve inschakeling van ervaringsdeskundigen te komen. Terzelfder tijd heb ik het eindrapport aangegrepen om een decreetswijziging door te voeren waardoor CLB s ook ervaringsdeskundigen kunnen opnemen in hun personeelsformatie. Zowel het ambt van ervaringsdeskundige in de armoedebestrijding als van intercultureel bemiddelaar is ingevolge het decreet van 7 juli 2006 betreffende het onderwijs XVI organiek mogelijk gemaakt vanaf 1 september De CLB s maken

5 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni driejaarlijks personeelsformaties. De meest recente personeelsformatie geldt voor de periode Ondertussen worden binnen Onderwijs de tewerkstellingsmogelijkheden voor ervaringsdeskundigen nog verder onderzocht. Zo wordt nu geconcretiseerd hoe de aandacht voor kansarmen doorheen het CLB-profiel kan lopen. Dat gebeurt door mijn diensten, in samenwerking met vzw de Link en de CLB's. Met deze inspanningen willen we het draagvlak van CLB s bevorderen, opdat een optimale implementatie kan plaatsvinden. Van haar kant maakt de vzw De Link de CLB-sector vertrouwd met ervaringsdeskundigen aan de hand van provinciale contactvergaderingen en door hen kennis te laten maken met de werking van ervaringsdeskundigen via de stageplaatsen voor de opgeleiden. Als minister van Onderwijs en Vorming is het decreet van 21 maart 2003 betreffende de armoedebestrijding (art. 16, eerste lid) niet de enige motor om initiatieven te nemen voor de tewerkstelling van ervaringsdeskundigen in de armoede. Ik wil de tewerkstelling ook realiseren omdat ik ook jaarlijks aanzienlijk investeer in de opleiding tot Ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting en in de ondersteuning van vzw De Link (subsidie per schooljaar voor de ondersteuning en begeleiding van de ervaringsdeskundigen in opleiding; schooljaar : EUR). Bovendien werk ik momenteel aan de verankering van de opleiding in het volwassenenonderwijs, die tegen 1 september een feit moet zijn De opening die qua CLB-personeel gemaakt werd krijgt intussen een vervolg in de basiseducatie. In kader van het nieuwe personeelsstatuut voor de basiseducatie dat vanaf 1 september 2008 zou ingaan wordt nu in de mogelijkheid voorzien om binnen het personeelskader een ervaringsdeskundige in de armoede aan te werven. Daarmee wil ik ingaan op een vraag die aan werkgeverszijde leeft. 5. Ministers Van Brempt en Vandenbroucke voor Werk en Sociale Economie BIJLAGE De andere entiteiten binnen het beleidsdomein Werk en Sociale Economie hebben geen ervaringsdeskundigen tewerkgesteld. In functie van het aantal trajecten voor de werkzoekende armen komt de VDAB ruimschoots tegemoet aan de vraag van hen om via ervaringsdeskundigen gespecialiseerde medewerkers in de armoedeproblematiek in te zetten. Momenteel zijn er geen initiatieven gepland om binnen de entiteiten van het domein Werk en Sociale Economie nog bijkomend ervaringsdeskundigen aan te werven. Binnen het domein Onderwijs en Vorming zijn er momenteel nog geen initiatieven gepland. De elementen van antwoord opgesteld door het departement Diensten Algemeen Regeringsbeleid, voor het volledige beleidsdomein. Bijlage(n):