Stem op ons! Hoe onderzoek je de effectiviteit van politieke slogans?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stem op ons! Hoe onderzoek je de effectiviteit van politieke slogans?"

Transcriptie

1 Stem op ons! Hoe onderzoek je de effectiviteit van politieke slogans? Schooldecanendag Radboud Universiteit, 17 mei 2018 dr. Gudrun Reijnierse

2 Een gedicht

3 Politieke slogans Uithangbord partijen tijdens verkiezingscampagnes Lang niet alle slogans even catchy of onderscheidend Samen kunnen we meer, En nu vooruit, Klaar om te knokken

4 Effectieve (politieke) slogans?! Samen met logo en naam bepaalt de slogan de brand identity (Kohli, Suri, and Thakor 2002) In reclame zijn slogans veel bestudeerd: Onthoudbaarheid (e.g. Corder 1986; Reece, VandenBerg & Li 1994) Effectiviteit (e.g. McQuarrie & Mick 2009) Impact (Stewart & Clark 2007) Vorm/inhoud (e.g. Miller & Toman 2016) Maar: politieke slogans nauwelijks onderzocht (e.g. Koc & Ilgun, 2010; Lagerwerf, 2002; Vaes, Paladino & Magagnotti, 2011)

5 Wat maakt een (politieke) slogan tot een effectieve slogan? Een taal- en communicatieperspectief op politieke slogans Plaats binnen opleiding Nederlandse Taal en Cultuur Connecties met andere opleidingen (Profileringsminoren) Slogan-onderzoek als motivatie

6 Nederlandse Taal en Cultuur + politieke slogans Persuasieve communicatie hoe overtuig je je publiek? Terug naar de Klassieken retorica Belangrijk wát je zegt (inhoud, argumenten) maar vooral ook hóe Gebruik van retorische figuren opzettelijke, creatieve afwijkingen van gewoon taalgebruik om overtuigingskracht te vergroten

7 Nederlandse Taal en Cultuur + politieke slogans Twee grote groepen: tropen en schema s Troop: afwijking in betekenis, bijv. metafoor Voor een stad die bloeit (CDA Den Haag), Klaar om te knokken (SP) Schema: afwijking aan de oppervlakte, bijv. alliteratie Werk aan de winkel (PvdA Apeldoorn), Betrokken, Betrouwbaar, Balkenende (CDA)

8 Nederlandse Taal en Cultuur + politieke slogans Metafoor Aanspreking Drieslag Spreuk/gezegde Metonymia Rijm Tegenstelling Woordspeling Assonantie Alliteratie Chiasme Zelfreferentie Litotes Personificatie Etc., etc., etc

9 Onderzoek naar effectieve politieke slogans Werken met data uit het wild i.p.v. standaardvoorbeelden Twee soorten onderzoek naar effectieve politieke slogans Corpusanalyse Experiment Beschrijven Effecten

10 Corpusonderzoek naar effectieve politieke slogans Onderzoeksvraag Hoe wordt in politieke slogans gebruikgemaakt van retorische figuren? Aanpak Verzamelen politieke slogans Coderen Analyseren

11 Resultaten corpusonderzoek Eerste resultaten Met dank aan de studenten van de Bachelorkring Stem op ons! Campagneslogans in de Nederlandse politiek

12 Experimenteel onderzoek naar effectieve politieke slogans Onderzoeksvraag In hoeverre beïnvloedt metafoorgebruik in politieke slogans de waardering voor de slogan en de stemintentie? Aanpak Manipuleren verschillende slogans Brengt jong en oud samen (geen metafoor) Slaat een brug tussen jong en oud (conventionele metafoor) De magneet tussen jong en oud (creatieve metafoor) Vragen over waardering slogan en stemintentie

13 Resultaten experimenteel onderzoek Waardering Zonder metafoor én Creatieve metafoor aantrekkelijker en beter dan Conventionele metafoor Mensen boven regels > Hart boven hoofd Boks met ons mee > Strijd met ons mee Conventionele metaforen aansprekender en interessanter dan Nieuwe metafoor Geef jouw stad een gezicht > Geef jouw stad een vingerafdruk Verschillende soorten slogans waren allemaal even leuk Met dank aan de studenten van de Bachelorkring Stem op ons! Campagneslogans in de Nederlandse politiek

14 Resultaten experimenteel onderzoek Stemintentie Nieuwe metafoor hogere stemintentie dan Conventionele metafoor Maar de aller-effectiefste slogan was Samen voor de juwelen van Langweer De minst effectieve slogan was Brengt jong en oud samen Met dank aan de studenten van de Bachelorkring Stem op ons! Campagneslogans in de Nederlandse politiek

15 Letteren aan de RU + politieke slogans Onderzoek naar politieke slogans vanuit verschillende vakgebieden en perspectieven NTC, CIW, maar ook ETC, DTC, RTC, Ges Talige kenmerken, effecten, historische ontwikkelingen, onderliggende waarden en ideologieën, Profileringsminor: keuzepakket voor verdieping in actueel maatschappelijk vraagstuk Verdiepende cursussen en afsluitende Denktank, waarin een maatschappelijk vraagstuk wordt opgelost Hoe kunnen we ervoor zorgen dat meer mensen gaan stemmen (bijv. voor de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019)?

16 Hartelijk dank voor uw aandacht!

Het gebruik van retorische figuren in politieke slogans

Het gebruik van retorische figuren in politieke slogans Het gebruik van retorische figuren in politieke slogans The use of rhetorical figures in political slogans. Auteur: Floor-Anne J.A. Wouters Cursus: Bachelorscriptie Communicatie- en Informatiewetenschappen

Nadere informatie

Retorische figuren in politieke slogans:

Retorische figuren in politieke slogans: Retorische figuren in politieke slogans: Het effect van schema s en tropen op de evaluatie van de kiezer. Rhetorical figures in political slogans: The effect of schemes and tropes on the evaluation of

Nadere informatie

Waarden in slogans van politieke partijen tijdens verkiezingen

Waarden in slogans van politieke partijen tijdens verkiezingen Waarden in slogans van politieke partijen tijdens verkiezingen Values in slogans of political parties during elections Annemijn Barendse s4633881 j.barendse@student.ru.nl Bachelorscriptie Begeleider: Gudrun

Nadere informatie

Taal en communicatie - profielwerkstuk

Taal en communicatie - profielwerkstuk Taal en communicatie profielwerkstuk Op weg naar een onderzoek Op weg naar een onderzoeksverslag Als voorbeeld: een experimenteel onderzoek: de kracht van Twitter je kunt me volgen op Twitter: @roblepair

Nadere informatie

Professioneel pitchen

Professioneel pitchen Professioneel pitchen 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO s 5000 cursisten in overtuigingskracht per jaar, vanuit overheid en bedrijfsleven 20.000 scholieren per

Nadere informatie

LEONARD NOLENS TUSSENSPEL

LEONARD NOLENS TUSSENSPEL LEONARD NOLENS TUSSENSPEL Je krijgt het gedicht Tussenspel van Leonard Nolens te lezen; maar je krijgt het gedicht in stukjes De dichter beschrijft in het gedicht iets/iemand. Maar het is niet onmiddellijk

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 1 t/m 5, paragraaf 1, 2, 3

Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 1 t/m 5, paragraaf 1, 2, 3 Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 1 t/m 5, paragraaf 1, 2, 3 Samenvatting door een scholier 1653 woorden 13 februari 2011 6 16 keer beoordeeld Vak Nederlands Samenvatting H1,2,3,4,5 paragraaf 1,2,(3) Schrijfdoelen

Nadere informatie

29 september Onderzoek: Vertrouwen PvdA-leden in Samsom

29 september Onderzoek: Vertrouwen PvdA-leden in Samsom 29 september 2016 Onderzoek: Vertrouwen PvdA-leden in Samsom Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP

Nadere informatie

Kader voor ontwikkeling - Denkvaardigheden

Kader voor ontwikkeling - Denkvaardigheden Kader voor ontwikkeling - Denkvaardigheden Denken over denken Denken over denken - Onderbouw O: Ik geef sterke punten van mijn aanpak/uitwerking aan -19-0 O: Ik geef verbeterpunten van mijn aanpak/uitwerking

Nadere informatie

StemWijzer in de provincie

StemWijzer in de provincie StemWijzer in de provincie Verslag van een enquête onder gebruikers van de provinciale StemWijzers bij de Provinciale Statenverkiezingen van 7 maart 2007. April 2007 Dr. M. Boogers TILBURGSE SCHOOL VOOR

Nadere informatie

Wat heeft dat te betekenen?!

Wat heeft dat te betekenen?! Wat heeft dat te betekenen?! De relatie tussen de ervaren betekenisvolheid van het rekenonderwijsaanbod en de resultaten op rekentoetsen op de pabo Puck Lamers, WO-student Radboud Universiteit Nijmegen,

Nadere informatie

Gedichtbespreking Literatuurkunde Marco Borsato - De Speeltuin (Onderweg)

Gedichtbespreking Literatuurkunde Marco Borsato - De Speeltuin (Onderweg) Gedichtbespreking Literatuurkunde Marco Borsato - De Speeltuin (Onderweg) Gedichtbespreking door een scholier 1383 woorden 3 maart 2003 6,4 110 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Eldorado Speeltuin

Nadere informatie

talentstimuleren.nl CREATIEF DENKEN Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën

talentstimuleren.nl CREATIEF DENKEN Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën Ik let op (onopvallende) details en voeg details toe aan eerdere ideeën Ik zie meerdere denkrichtingen en verander flexibel van denkrichting

Nadere informatie

Stand up! Leiderschap in de zorg

Stand up! Leiderschap in de zorg Stand up! Leiderschap in de zorg Wat kun jij doen als verpleegkundige of verzorgende om er voor te zorgen dat er naar je wordt geluisterd Marieke Markensteijn De Groot Senior Verpleegkundige en Ambtelijk

Nadere informatie

Docentenhandleiding: les stijlfiguren in reclames

Docentenhandleiding: les stijlfiguren in reclames Docentenhandleiding: les stijlfiguren in reclames In het onderstaande bestand wordt de les over stijlfiguren in reclames stap voor stap uitgewerkt. Met behulp van deze informatie kan de les gegeven worden.

Nadere informatie

LEONARD NOLENS TUSSENSPEL LEERPLAN OORSPRONKELIJK BEDOELD VOOR LESVERLOOP MINDER DAN 12 LEERLINGEN. Taaldag Antwerpen februari p.

LEONARD NOLENS TUSSENSPEL LEERPLAN OORSPRONKELIJK BEDOELD VOOR LESVERLOOP MINDER DAN 12 LEERLINGEN. Taaldag Antwerpen februari p. Taaldag Antwerpen februari 2011 LEONARD NOLENS TUSSENSPEL LEERPLAN p.46-47 3.4.2 Leerinhouden Lyriek algemene kenmerken poëtische taal soorten veel voorkomende typische dichtvormen, al dan niet gebonden

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Doelgroep groepen 5 t/m 8 Materialen handleiding Filosoferen met kinderen, informatie en tips schoolbord of flip-over schrijf- of tekenpapier pennen, potloden

Nadere informatie

Overtuigend spreken in het openbaar

Overtuigend spreken in het openbaar Overtuigend spreken in het openbaar Cursus Overtuigend spreken in het openbaar Nederlands Debat Instituut www.debatinstituut.nl 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO

Nadere informatie

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van het krachtenveld De macht in de provincie herhaalt u kennis over onze staatsinrichting: de Eerste Kamer wordt gekozen door

Nadere informatie

Lelie 63 m 2 Roos 87 m 2. 3 e verdieping nr. 120 t/m 130. Woningtype

Lelie 63 m 2 Roos 87 m 2. 3 e verdieping nr. 120 t/m 130. Woningtype 63 m 2 87 m 2 3 e verdieping nr. 120 t/m 130 agnerplein 126 128 130 124 122 120 63 m 2 87 m 2 4 e verdieping nr. 132 t/m 142 agnerplein 138 140 142 136 134 132 63 m 2 87 m 2 5 e verdieping nr. 144 t/m

Nadere informatie

Scoren met een hattrick: over de effectiviteit van drieslagen in slagzinnen

Scoren met een hattrick: over de effectiviteit van drieslagen in slagzinnen Scoren met een hattrick: over de effectiviteit van drieslagen in slagzinnen Christiaan Jansen Universiteit Twente Enschede, augustus 2010 Afstudeercommissie: Prof. dr. Michaël F. Steehouder Dr. Mirjam

Nadere informatie

Prestatie. 8.2 Metrum en ritme. 8.3 Vormvaste gedichten en vrij vers. 8.4 Rijm. Samenvatting door een scholier 2042 woorden 10 oktober 2006

Prestatie. 8.2 Metrum en ritme. 8.3 Vormvaste gedichten en vrij vers. 8.4 Rijm. Samenvatting door een scholier 2042 woorden 10 oktober 2006 Samenvatting door een scholier 2042 woorden 10 oktober 2006 6.9 20 keer beoordeeld Vak Literatuurkunde Hoofdstuk 8 8.1 Prestatie In vergelijking met verhalen en romans spelen het wit om de tekst heen,

Nadere informatie

Project Op zoek naar poëziekenners?

Project Op zoek naar poëziekenners? Taaldag Antwerpen februari 2011 Project Op zoek naar poëziekenners? LEERPLAN p.42-43 3 Literatuur 3.1 Concept < > Via dit leerplan willen we onze leerlingen literair competent maken. Om dat doel te bereiken

Nadere informatie

Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers

Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING 171 In de afgelopen decennia is het aantal zwevende kiezers in westerse

Nadere informatie

Project Op zoek naar poëziekenners?

Project Op zoek naar poëziekenners? Project Op zoek naar poëziekenners? Oriënteren/voorbereiden Werkwijze: 1 Je krijgt van de leerkracht de naam van een dichter. 2 Je brengt een dichtbundel van deze dichter mee naar de klas. Datum:. 3 Je

Nadere informatie

In beeld: Spotprenten over de gemeenteraadsverkiezingen

In beeld: Spotprenten over de gemeenteraadsverkiezingen In beeld: Spotprenten over de gemeenteraadsverkiezingen Korte omschrijving werkvorm Leerlingen analyseren aan de hand van een stappenplan spotprenten over de gemeenteraadsverkiezingen. Leerdoel Leerlingen

Nadere informatie

STIJLFIGUREN. Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken

STIJLFIGUREN. Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken INLEIDING KLASSIEKE RETORICA De Romeinse politicus Cicero stelt dat met de volgende vijf stappen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Docenten in het hoger onderwijs zijn experts in wát zij doceren, maar niet noodzakelijk in hóe zij dit zouden moeten doen. Dit komt omdat zij vaak weinig tot geen training hebben gehad in het lesgeven.

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Poezië en cabaret

Samenvatting Nederlands Poezië en cabaret Samenvatting Nederlands Poezië en cabaret Samenvatting door een scholier 1062 woorden 8 februari 2005 5 26 keer beoordeeld Vak Nederlands In een gedicht heb je meestal te maken met 3 aspecten: Vorm Betekenis

Nadere informatie

Hoe creatiever hoe beter?

Hoe creatiever hoe beter? Hoe creatiever hoe beter? Dr. L.R. Pol Vennoot Tabula Rasa Behavorial Change & Society Radboud University Psychologie Maastricht University Em. lector Overheidscommunicatie HU Creatieve verpakking van

Nadere informatie

The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse

The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse Samenvatting De waarde van opzettelijke metaforiek Proefschrift W. Gudrun Reijnierse In de afgelopen dertig jaar zijn metaforen voornamelijk bestudeerd

Nadere informatie

Rapportage onderzoek De eerste keer. Radar Limburg

Rapportage onderzoek De eerste keer. Radar Limburg Rapportage onderzoek De eerste keer Radar Limburg 19 maart 2019 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 2 1. Rechte tellingen... 3 De eerste keer... 3 2. Onderzoeksverantwoording... 13 2.1. Methodiek...

Nadere informatie

Onderdeel: Spelling (RTTI) Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Spelling (RTTI) Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Onderdeel: Spelling (RTTI) Lesperiode: 1 3 Nieuw Nederlands 5 e editie Hoofdstuk: 1 t/m 5 Theorie blz 3, 78, 122, 165, 166, 209 De leerling kent de volgende vormen van beeldspraak: Metafoor Vergelijking

Nadere informatie

Samenvatting. Metaforen in kranten

Samenvatting. Metaforen in kranten Samenvatting Metaforen in kranten Hoewel metaforen gewoonlijk geassocieerd worden met literatuur en retorica, zijn ze in werkelijkheid een essentieel onderdeel van alledaags taalgebruik. Metaforen reflecteren

Nadere informatie

Kiezersvoorkeuren in Amsterdam

Kiezersvoorkeuren in Amsterdam Kiezersvoorkeuren in Amsterdam In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart peilt OIS in opdracht AT de politieke voorkeur van Amsterdammers. Vooruitlopend daarop is een eerste verkennend onderzoek

Nadere informatie

BRAINCOMPASS/BRAINTRANSMITTER

BRAINCOMPASS/BRAINTRANSMITTER BRAINCOMPASS/BRAINTRANSMITTER ontwikkelassessment én groeiversneller voor organisaties Vanuit DNA en Drijfveren naar Gemotiveerde Groei HERKEN JE ALS MANAGER DE VOLGENDE SITUATIE? Het is meer dan ooit

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Gedichten

Samenvatting Nederlands Gedichten Samenvatting Nederlands Gedichten Samenvatting door een scholier 1227 woorden 12 mei 2003 5,4 58 keer beoordeeld Vak Nederlands Begrippen: 1. Betekenispatroon: de dochter kiest woorden die op elkaar lijken,

Nadere informatie

TEST NEDERLANDS. Test 2: poëzieanalyse

TEST NEDERLANDS. Test 2: poëzieanalyse Naam: Klas: Datum: TEST NEDERLANDS Test 2: poëzieanalyse Klasnummer: 30 (herrekend naar 20) 1. a) Welk procedé van taalvernieuwing en taalcreativiteit vind je toegepast in dit gedicht? Vind een voorbeeld

Nadere informatie

5.8. Stijlfiguren: Tekststijlen: Boekverslag door S. 770 woorden 3 april keer beoordeeld. Nederlands

5.8. Stijlfiguren: Tekststijlen: Boekverslag door S. 770 woorden 3 april keer beoordeeld. Nederlands Boekverslag door S. 770 woorden 3 april 2007 5.8 20 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Eldorado Poëzie analyse Stijl: karakteristieke manier van schrijven en een bepaalde schrijver Stijlfiguren: -

Nadere informatie

6.8. Herhaling. Parallellisme. Opsomming (enumeratie) Climax, anticlimax. Antithese (tegenstelling) Paradox. Hyperbool. Retorische vraag.

6.8. Herhaling. Parallellisme. Opsomming (enumeratie) Climax, anticlimax. Antithese (tegenstelling) Paradox. Hyperbool. Retorische vraag. Begrippenlijst door een scholier 808 woorden 22 oktober 2007 6.8 90 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Eldorado STIJLFIGUREN Herhaling Woorden worden herhaald zodat ze extra nadruk krijgen Parallellisme

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 948 woorden 16 maart keer beoordeeld. Nederlands. Samenvatting Literatuur in zicht hoofdstuk 1 poëzieanalyse

Samenvatting door een scholier 948 woorden 16 maart keer beoordeeld. Nederlands. Samenvatting Literatuur in zicht hoofdstuk 1 poëzieanalyse Samenvatting door een scholier 948 woorden 16 maart 2016 9 6 keer beoordeeld Vak Nederlands Samenvatting Literatuur in zicht hoofdstuk 1 poëzieanalyse Par. 1.1. Inleiding Vorm: manier waarop het gedicht

Nadere informatie

De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel

De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel Een theoretisch onderzoek PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Tilburg, op gezag van de rector magnificus

Nadere informatie

Afstudeerscripties. Feedback geven en Beoordelen. Renske de Kleijn. Onderwijsadvies en Training - UU. 6 juni 2015

Afstudeerscripties. Feedback geven en Beoordelen. Renske de Kleijn. Onderwijsadvies en Training - UU. 6 juni 2015 Afstudeerscripties Feedback geven en Beoordelen Renske de Kleijn Onderwijsadvies en Training - UU 6 juni 2015 Even voorstellen Wie ben ik en waarom ben ik hier? Wie zijn jullie en waarom zijn jullie hier?

Nadere informatie

Resultaten campagneeffectonderzoek. Parlementsverkiezingen 2014. DPC Paula van den Berg

Resultaten campagneeffectonderzoek. Parlementsverkiezingen 2014. DPC Paula van den Berg Resultaten campagneeffectonderzoek Europese Parlementsverkiezingen 2014 DPC Paula van den Berg Conclusies campagne-effectonderzoek Europese Parlementsverkiezingen Stijgingen gerealiseerd op de twee primaire

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

HET MAKEN EN VERSPREIDEN VAN PRAKTIJKVOORBEEL DEN: KENMERKEN EN VOORWAARDEN. Katrijn Ballet

HET MAKEN EN VERSPREIDEN VAN PRAKTIJKVOORBEEL DEN: KENMERKEN EN VOORWAARDEN. Katrijn Ballet HET MAKEN EN VERSPREIDEN VAN PRAKTIJKVOORBEEL DEN: KENMERKEN EN VOORWAARDEN Katrijn Ballet 1 INTRODUCTIE DRIE VOORWAARDEN VOOR EEN GOED PRAKTIJKVOORBEELD (1) Zorgvuldige beschrijving van het doen en zeggen;

Nadere informatie

Stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen

Stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen Stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen Voor: NPS/NOVA Hugo van der Parre Datum: 28 januari 2009 Project: 91804 Copyright: 2010. Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden. De concepten en ideeën die

Nadere informatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag

Nadere informatie

Mijn gekozen gedicht: Toon Hermans

Mijn gekozen gedicht: Toon Hermans Mijn gekozen gedicht: Toon Hermans Zullen ze stilstaan, de rivieren En de vogels en de dieren Zou het strand de zee verlaten Ze hebben niets meer te bepraten Zou de maan niet langer lichten Geen dichter

Nadere informatie

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende

Nadere informatie

1. Wat is voor u de belangrijkste motivatie geweest om CDA-lid te worden?

1. Wat is voor u de belangrijkste motivatie geweest om CDA-lid te worden? De zorgparagraaf Het sociale component Het economische beleid Duurzaamheid Onderwijs Het Europees beleid Om actief inbreng te kunnen leveren aan( maatschappelijke) discussies Om actief het verkiezingsprogramma

Nadere informatie

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie: Hans Kouwenhoven Anneke Janssen / HH: pagina

Nadere informatie

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen.

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen. Aankondiging Op 12 september dit jaar worden verkiezingen gehouden voor de Tweede Kamer. Politieke partijen hebben hun verkiezingsprogramma voor de komende jaren vastgesteld. De lijsttrekkers van de partijen

Nadere informatie

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren.

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Bij het doen van onderzoek onderscheid je vier fasen: 1 De fase van voorbereiding 2 De fase van uitvoering 3 De

Nadere informatie

Rapportage. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen. DirectResearch Herengracht CA Amsterdam

Rapportage. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen. DirectResearch Herengracht CA Amsterdam DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 17-06-2016 Oekraïne Oekraïne referendum referendum (meting 2) Standaard

Nadere informatie

VOORSTEL TOT ONDERZOEK

VOORSTEL TOT ONDERZOEK Markt- en Opinieonderzoek. Zeker Meten. PEILING GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 1 MAART 018 I168 REMCO FRERICHS 0 MAART 018 VOORSTEL TOT ONDERZOEK Inleiding: Op 1 maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats.

Nadere informatie

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Rapport Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Slechts zwakke stijging opkomstintentie, meerderheid VVD, PvdA en C3 ver weg De spanning voor de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag

Nadere informatie

HANDLEIDING Leerkracht

HANDLEIDING Leerkracht Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie

Nadere informatie

Puzzel: welke regering krijgen we?

Puzzel: welke regering krijgen we? Puzzel: welke regering krijgen we? Korte omschrijving werkvorm Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen welke politieke partijen met elkaar kunnen samenwerken op basis van de verkiezingsuitslag

Nadere informatie

Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA

Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA 1 Paul Wouters (1950) Filosoof Consultant Spreker https://www.paulwouters.be/

Nadere informatie

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren Het forum AOS docentonderzoek Rapporteren en presenteren Wanneer is je onderzoek geslaagd? Evalueren en beoordelen Oefening 4 (pagina 316 of 321) Rapporteren en presenteren Verspreiding van resultaten

Nadere informatie

Onderdeel: lezen Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: lezen Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Onderdeel: lezen Lesperiode: 1 Nieuw Nederlands 1 en 2 De leerling kent en herkent vaste tekststructuren. De leerling kent de besproken tekststructuren. (probleem/oplossingstructuur, verklaringstructuur,

Nadere informatie

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld Sociale politieke aspect van e verdeelde wereld Deze colleges: Inhoud (zie hiernaast) Acct: overige Icon Ctrale vrag: 1. Wat is het Nederlandse beleid welke zijn daarbij betrokk? (politiek-juridisch sociaal-economisch)

Nadere informatie

Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis

Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis Werk in tweetallen. Hieronder staan steeds drie fragmenten uit de inleiding, het middenstuk en het slot van betogende brieven

Nadere informatie

Een wereld van betekenis

Een wereld van betekenis Een wereld van betekenis Workshop Symposium Werkveldraad Psychiatrie VGVZ 12 november 2015 Marian Wisse, M.A. Dienst Levensoriëntatie & Geestelijke Verzorging UMC Utrecht Wat kun je verwachten in deze

Nadere informatie

Opkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012

Opkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Opkomstgedrag en opkomstmotieven

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de

Nadere informatie

Workshop BLIKSEM - Leesbegrippen in de BLIKSEM Oefenteksten en Toetsen

Workshop BLIKSEM - Leesbegrippen in de BLIKSEM Oefenteksten en Toetsen Leesbegrippen Groep 5 1. alinea (7)* 2. anekdote (2) 3. bedoeling van de schrijver (3) 4. boodschap overbrengen (1) 5. bronvermelding (2) 6. conclusie (1) 7. de bedoeling van de schrijver (2) 8. de clou

Nadere informatie

Onderzoek naar de effecten op waardering en overtuigingskracht

Onderzoek naar de effecten op waardering en overtuigingskracht Onderzoek naar de effecten op waardering en overtuigingskracht Masterscriptie Opleiding Communicatie- en Informatiewetenschappen Specialisatie Tekst en Communicatie Faculteit Communicatie en Cultuur Universiteit

Nadere informatie

VERKIEZINGSUITSLAG 2017

VERKIEZINGSUITSLAG 2017 VERKIEZINGSUITSLAG 2017 MAART 2017 AAN DE SLAG MET #1 DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen twee werkbladen. Ze verdiepen zich eerst in de zetelverdeling voor de verkiezingen. Daarna bekijken ze

Nadere informatie

Fleur Deenen en Jeannette Geldens VELONcongrespresentatie 26 maart 2015

Fleur Deenen en Jeannette Geldens VELONcongrespresentatie 26 maart 2015 Studentevaluaties leveren een bijdrage! VELONcongres, do 26 maart 2015 Congres voor lerarenopleiders: De kunst van het opleiden Zichtlijn 1: Ontwikkeling van de professionele identiteit van de lerarenopleider

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Module 3

Samenvatting Nederlands Module 3 Samenvatting Nederlands Module 3 Samenvatting door een scholier 1629 woorden 26 februari 2005 5,5 43 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Taallijnen Samenvatting Nederlands module 3: Tekstsoorten: 1:

Nadere informatie

Analytisch denken Het oplossen van problemen door vragen te ontleden in kleinere delen, verbanden leggen en logische conclusies trekken.

Analytisch denken Het oplossen van problemen door vragen te ontleden in kleinere delen, verbanden leggen en logische conclusies trekken. Creatief denken Het flexibel kunnen inspelen op nieuwe omstandigheden. Associëren, brainstormen en het bedenken van nieuwe originele dingen en originele oplossingen voor problemen. Analytisch denken Het

Nadere informatie

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.

Nadere informatie

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo Concept 17 juni 2014 Examenprogramma CKV havo en vwo Concept Versie 17 juni 2014 Het eindexamen

Nadere informatie

Van-A-3 Verkiezingen

Van-A-3 Verkiezingen Van-A-3 Verkiezingen Didactische suggesties Doelen Dit Actua-magazine verschijnt naar aanleiding van de Europese en Vlaamse verkiezingen op 07 juni 2009. De leerlingen kunnen individueel de Van-A-3 krant

Nadere informatie

DATA-ANALYSEPLAN (20/6/2005)

DATA-ANALYSEPLAN (20/6/2005) DATA-ANALYSEPLAN (20/6/2005) Inleiding De manier waarop data georganiseerd, gecodeerd en gescoord (getallen toekennen aan observaties) worden en welke technieken daarvoor nodig zijn, dient in het ideale

Nadere informatie

Grote klus Thema : Valkenswaard

Grote klus Thema : Valkenswaard Grote klus Thema : Valkenswaard Ga mee op speurtocht door Als je 5 opdrachten goed maakt, mag je meedoen aan de afsluitende speurtocht. Maak 5 opdrachten (in minimaal 3 verschillende werkplekken) héél

Nadere informatie

Kom in actie! (niveau 3 en 4)

Kom in actie! (niveau 3 en 4) Kom in actie! (niveau 3 en 4) Korte omschrijving De studenten voeren in 4 groepjes opdrachten uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op een groot

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 1

Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Opiniepeiling naar stemgedrag en stemmotieven van Nieuwe Nederlanders voor de 2e Kamerverkiezingen van 2012

Opiniepeiling naar stemgedrag en stemmotieven van Nieuwe Nederlanders voor de 2e Kamerverkiezingen van 2012 Opiniepeiling naar stemgedrag en stemmotieven van Nieuwe Nederlanders voor de 2e Kamerverkiezingen van 2012 Opdrachtgever Uitvoering veldwerk Etnicon Het Opiniehuis Rotterdam, September 2012 Het auteursrecht

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

HKU Utrechts Conservatorium Opleiding Docent Muziek. O2DM. vrijdag 6 april studieleiders ODM

HKU Utrechts Conservatorium Opleiding Docent Muziek. O2DM. vrijdag 6 april studieleiders ODM KunstEnCultuur - - - HKU Utrechts Conservatorium Opleiding Docent Muziek. O2DM vrijdag 6 april 2018 7 7 7 7 studieleiders ODM Beschrijft de conceptvisie in voldoende mate de relevantie van ons leergebied

Nadere informatie

management & organisatie

management & organisatie Voorlichting management & organisatie vernieuwde tweede fase HAVO/VWO Een nieuw vak in de bovenbouw Ter voorbereiding is een deel van de stof bij het vak economie in de derde klas HAVO /VWO opgenomen.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

WAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten

WAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken

Nadere informatie

Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie

Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira Van M&O naar Bedrijfseconomie De meerwaarde van het nieuwe programma? De wereld om ons heen wordt steeds complexer Financiele kwesties worden steeds lastiger De kleine

Nadere informatie

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email:

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email: Rapportage Werksoorten Naam: BIJ Voorbeeld Datum: 02.04.2015 Email: support@meurshrm.nl BIJ Voorbeeld / 02.04.2015 / Werksoorten (QWSN) 2 Inleiding Wat voor type werkzaamheden spreken jou aan? Wat voor

Nadere informatie

Zelfevaluatieformulier

Zelfevaluatieformulier Zelfevaluatieformulier Verwijzing naar dit formulier: Mark Schep, Carla van Boxtel & Julia Noordegraaf (2017). Zelfevaluatieformulier voor rondleiders. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Deze zelfevaluatie

Nadere informatie

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011 Resultaten 3e Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Opdrachtgever: RTV Oost maart 2011 Derde Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Bent u ervan op de hoogte dat er begin maart

Nadere informatie

Checklist (re)design website

Checklist (re)design website Checklist (re)design website Inleiding Het maken van een website is een omvangrijk en kostbaar project. Daarom is het goed om eerst inzicht te krijgen in wat je wilt gaan doen, voor wie en waarom. Om op

Nadere informatie

Toernooihandleiding MBO Debattoernooi 2019

Toernooihandleiding MBO Debattoernooi 2019 2 Het MBO Debattoernooi wordt sinds 2007 georganiseerd door de Stichting Nederlands Debat Instituut en is een landelijk evenement waaraan jaarlijks rond de dertig mbo-klassen deelnemen. Hieronder staat

Nadere informatie

'Links is niet links meer'

'Links is niet links meer' Jaargang 7, nummer 76, 26 juni 2017 'Links is niet links meer' Caspar van den Berg over politieke scheidslijnen De oude klassieke tegenstelling tussen progressief en conservatief is tot op de draad versleten.

Nadere informatie

Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum

Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum PVV, D66 aan kop VVD levert flink in Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum Aan het einde van het kalenderjaar wordt duidelijk dat, in navolging van de PvdA, de VVD electoraal gezien ook

Nadere informatie

Politieke participatie

Politieke participatie 12 Politieke participatie De Tweede Kamerverkiezingen van 17 hebben voor grote verschuivingen gezorgd in Amsterdam. De uitkomsten van deze verkiezingen komen uitgebreid aan bod in dit hoofdstuk. Verder

Nadere informatie

Framing vs. Priming. Wat is het verschil? Martijn in t Veld Martijn in t Veld

Framing vs. Priming. Wat is het verschil? Martijn in t Veld Martijn in t Veld Framing vs. Priming Wat is het verschil? Martijn in t Veld 09.12.2018 Martijn in t Veld Martijn.in.t.veld2@hva.nl Inhoudsopgave. Inleiding #3 Wat is framing? Wat is priming? Wat is het verschil? Framing

Nadere informatie

Communicatie en de (G)MR Cursus medezeggenschap

Communicatie en de (G)MR Cursus medezeggenschap Communicatie en de (G)MR Cursus medezeggenschap Taak (G)MR De MR heeft tot taak het bevorderen van openheid en onderling overleg in de school (art 7, lid 1 Wms). Communicatie De MR of GMR (art 7, lid 3

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven

Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven door Rutger Kopland Boekverslag door een scholier 2614 woorden 13 april 2006 6,4 5 keer beoordeeld Auteur Genre Rutger Kopland Poëzie Eerste uitgave 1975

Nadere informatie