p r o g r a m m a s e i z o e n j a n u a r i a p r i l

Transcriptie

1 RAILTHEATER AMSTERDAM p r o g r a m m a s e i z o e n j a n u a r i a p r i l

2 RAILTHEATER AMSTERDAM. Zaal: Aanvang alle avonden: Zaal open: Toegangsprijs: Te bereiken per: trein: metro: tram/bus: auto: Slotermeerschool, Burgemeester Fockstraat 85, Amsterdam-Slotermeer uur uur 4,50 per persoon Station Amsterdam-Sloterdijk en ± 800 meter lopen in zuidelijke richting GVB ringlijnen 50 en 51*, station De Vlugtlaan, vervolgens ± 400 meter lopen in westelijke richting, of 1 halte per tram/bus * vanaf 3 maart 2019 GVB: tram 7, bus 21 of CXXN bus 80 naar halte Burgemeester Fockstraat Vanaf ringweg A10 via afslag S104 richting Slotermeer en na ± 800 meter bij de verkeerslichten rechts af In de omgeving van de RTA-zaal kan na uur gratis worden geparkeerd R.T.A. CONTACT / INFORMATIE. railtheater@hetnet.nl postaal: Railtheater Amsterdam, Postbus 1215, 1000 BE Amsterdam. Dit programmablad vindt u online via 98

3 LET OP! Met ingang van januari 2019 worden de voorstellingen van het Railtheater Amsterdam weer gehouden in de Slotermeerschool, Burgemeester Fockstraat 85, Amsterdam-Slotermeer!! donderdag 10 januari OP RAILS. Traditiegetrouw is de eerste voorstelling in het nieuwe jaar weer een terugblik op het vorige. In dit jaaroverzicht worden vele nieuwsfeiten bij binnen- en buitenlandse spooren trambedrijven getoond uit de periode 1 december 2017 t/m 31 december 2018 die zijn bijeengebracht en worden gepresenteerd door het Journaalteam Railtheater Amsterdam. Zaken als railjubilea, nieuw materieel, nieuwe/gewijzigde/opgeheven lijnen en andere actualiteiten, komen weer in chronologische volgorde in beeld. De bijna 600 foto s die zullen worden geprojecteerd zijn opgenomen in Nederland en 14 andere Europese landen, alsmede in Australië, China, Japan en de Verenigde Staten. Een greep uit de vele onderwerpen: Nederland: Arriva: nieuwe stations Roodeschool en Eemshaven; Connexxion: Flirts; Eurostar naar Amsterdam; Keolis: op Blauwnet; NS: nieuwe stations Rijngouwelijn, Beneluxtrein via HSL, Sprinter Nieuwe Generatie in dienst; Railexperts: naar China; Railpromo: dinertrein met 1600; MBS: Kikker nu NS 8107; NSM: vriendenrit; SGB: Sporen naar het verleden ; SSN: te gast bij anderen en Dordt in Stoom ; STAR: fotoritten, verlaat Musselkanaal; VSM: Terug naar Toen ; GVB: inkortingen/omleidingen; afscheid van het oude net en komst van het nieuwe, testbedrijf, opening en ingebruikname Noord/Zuidmetrolijn; EMA: eindelijk weer naar Bovenkerk, maar voor hoe lang nog?; HTM: inkortingen /omleidingen, afvoer GTL, nieuwe tramhaltes HS, lijn 31 Volvo Ocean Race; stembureautram, lijn 19 verlengd naar station Delft; HOVM: rit met buitenlijners, Open Monumentendag; RET: omleidingen, lijn 125, dinertram, 50 jaar metro; U-tram: vorderingen Uithoflijn. België: Antwerpen: lijnwijzigingen; nieuwe lijn 70; Brussel: nieuwe lijnen 8 en 9; China: Beijing: nieuw trambedrijf; Denemarken: Aarhus: nieuw trambedrijf in dienst; SHS: 50 jaar trammuseum Skjoldenaesholm; Duitsland: DB: ontwikkelingen materieel; nieuwe concessies Erfurter Eisenbahn, Eurobahn en Vias; Dampfspektakel 2018; 25 jaar smalspoor Pollo; Siemens testbaan Wildenrath; Berlijn: inkortingen, nieuw kleinprofiel metromaterieel; Düsseldorf: verlenging 701; Frankfurt/Main: 50 jaar U-Bahn, type P weer in dienst; Heidelberg: lijn 22 terug via gewijzigd tracé; Jena: inkorting i.v.m. verlenging; Kassel: gewijzigd net; Köln: lijn 3 verlengd; Magdeburg: nieuw traject Wiener Strasse; München: lijnwijzigingen; Naumburg: 2x verlengd; Potsdam: verlenging, Combino XL, 111 jaar tram; Schöneiche: tram ex Helsinki; Stuttgart: verlenging, lijnwijziging, 150 jaar jubileum; Frankrijk: CFTPV: 25 jaar toeristenbaan; Caen: Translohrbedrijf beëindigd; Italië: NVBS-reis, Locomotion: nieuwe FLIRT; Japan: Tokyo: nieuw trambedrijf; Luxemburg: CFL: nieuw station en kabelbaan; nieuw trambedrijf geopend en verlengd; Oostenrijk: Zillertalbahn: dieselrijtuig voor Döllnitzbahn; Graz: 140 jaar tram; Gmunden: Traunseetram in dienst; Innsbruck: lijn 3 verlengd; Wenen: route Badnerbahn gewijzigd; Polen: DB: ex NS 6400-en; Łódź: lijnwijzigingen, Poznań: tijdelijke lijnen; Wrocław: nieuw tramtype; Roemenië: Sibiu: ex Stern&Hafferl tram; Rusland: St. Petersburg: nieuwe exploitant, nieuw materieel; Servië: oud hoofdstation Belgrado gesloten; Tsjechië: CD: Vectrons en Regio Panters; Testring Velim: nieuw materieel Trans Pennine Express; Ostrava: Tangotram; Praag: T3-Coupé; Zwitserland: Appenzeller Bahn: nieuw materieel; Blonay-Chamby: 50 jaar; RBS en SBB: nieuw materieel; Basel: verlenging lijn 3 naar St.Louis (F); Zürich: verlenging 8 naar Hardturm; Australië: Adelaide: tram verlengd; USA: Memphis TN: trambedrijf deels hervat.

4 U komt toch ook (weer) kijken!! Eurobahn verbindt Hengelo met Duitsland Andere tijden voor het Amsterdams OV-net donderdag 17 januari JAAR SPOORWEGEN IN NEDERLAND. Dit jaar is het al weer 30 jaar geleden dat dit jubileum werd gevierd. Willem Dijkman maakte er een uitgebreid 8 mm-filmverslag van, dat u vanavond in zijn geheel kunt zien. Voor een persrit vanuit Amsterdam over het oudste spoorwegtraject naar Haarlem en verder zuidwaarts, was Nederlands laatste stoomlocomotief, de 3737, op 2 september 1988 voor een uit Pullmanrijtuigen samengestelde trein geplaatst. Op 19 februari 1989 trok NS-loc 1607 een trein met 60 IC-rijtuigen van de Kijfhoek naar Eindhoven en verbeterde daarmee het record Langste reizigerstrein ter wereld. Op 17 juni 1989 reed NS-loc 7742 Bello, voor het grootste deel op eigen kracht, naar Utrecht, waar van 24 juni tot en met 6 augustus 1989 de manifestatie Treinen door de tijd werd gehouden. Vanuit alle richtingen kwamen er treinen naar het Nederlandse spoorwegcentrum. Bij de Jaarbeurs was een materieelshow te zien met historisch en nieuw materieel. Ook de replica uit 1939 van de eerste Nederlandse locomotief, de Arend, reed daar rondjes op een cirkelvormig stuk breedspoor. Tussen het tijdelijke locdepot, aan de noordkant van station Utrecht CS en het postperron werden regelmatig locomotiefparades gehouden. Ook tal van buitenlandse en particuliere deelnemers waren present. De spoorwegen bedienen geheel Nederland en dus was er een programma opgesteld waarbij stoomloc rondritten door het land zou houden. Toen de loc het al vroegtijdig liet afweten werden hiervoor regelmatig buitenlandse gaststoomlocs ingezet, die nu dus ook te zien waren van Groningen tot Maastricht. Tijdens de manifestatie pendelde het Blokkendoos-treinstel regelmatig tussen Utrecht CS en Utrecht Maliebaan/Spoorwegmuseum. Tijdens de 7 weken trok dit evenement bezoekers, werden 16 verschillende stoomlocs, 2 diesellocs, 3 treinstellen en 6 elektrische locomotieven ingezet, waren er 101 locomotiefparades in Utrecht en 50 extra ritten door het gehele land. De deelnemende treinen waren afkomstig uit België, D.D.R., Duitsland, Frankrijk, Groot- Brittannië, Nederland, (Oostenrijk), Polen, Tsjecho-Slowakije en Zwitserland. Vanavond kunt u dit alles in circa 2 uur (nog eens) beleven in dit door het R.T.A. gepresenteerde 8 mm-filmprogramma.

5 donderdag 31 januari 2019 DE WERELD ROND MET AMSTELFILM. Voor het zeer gevarieerde 8 mm-filmprogramma van vanavond kozen wij weer 6 films uit de collectie van Remy van Amstel. Belgische Museumlijnen. In 1968 werd stoomloc 1076 van de suikerfabriek Waver in dienst genomen op de TTA-museumlijn Erezée-Dochamps; In 1964 zien wij de laatste normaalsporige stoom bij de NMVB bij het stenenvervoer Sprimont-Poulseur; Tussen Warsage en Dalhem verzorgt NMVB-smalspoor-stoom het kolenvervoer, later werd de lijn toeristisch benut als Li Trimbleu (1964 en 1973); In Waals Brabant rijdt de Rail Rebecq- Rognon over 60 cm spoor (1980). Skandinavië Express-2. Op het station van Göteborg is levendig treinverkeer met diverse loctypes. In de stad rijden 9 tramlijnen op een 115 km lang net (1983). Tasmania en New Zealand. Ten zuiden van Australië gaan wij in Tasmanië per trein van Devonport naar de hoofdstad Hobart over 1067 mm spoor. Op het spoorwegnet van Nieuw- Zeeland zien wij op het noordereiland de metersporige voorstadslijnen van de hoofdstad Wellington, de enige elektrische lijnen, verder werd er in 1974 alleen gedieseld. Een kabeltramlijn brengt ons omhoog naar Kelburn waar wij van een prachtig uitzicht genieten. In Paekakirki bevindt zich een rijdend trammuseum met oud materieel uit Wellington. Ook het transportmuseum van Auckland kent museumtrams. Op het zuidereiland is bij Christchurch een korte normaalsporige museumtramlijn; er is ook stoomtractie te zien. Tussen Maas en Moezel. De Belgische museumorganisatie Chemin de Fer des Trois Vallées exploiteert toeristische stoom- en dieseltreindiensten in het zuiden van België. Uit Mariembourg naar Treignes en Chimay en zelfs tot in het Franse Givet. In het Belgische oostkanton is Eupen een van de vertrekpunten van de Vennbahn, een toeristische spoorlijn in het grensgebied met Duitsland. In Raeren is het depot en daar zien wij ex DR-stoomloc Wij reizen mee op de 65 km lange rit door de Hoge Venen, via Monschau, Sourbrodt en Weywerz naar Bullingen. Het Duitse plaatsje Brohl aan de Rhein is het beginpunt van een 17,5 km lange metersporige smalspoorlijn die hellingen kent van 1:20 en eindigt in Engeln. Er is zowel stoom- als dieseltractie actief (opnames 1992/93). Bernina Express. Vanuit Tirano in Italië reizen wij met de Rhätische Bahn naar het noorden. Deels door straten gaan wij in 40 km 1800 meter omhoog naar 2256 meter. Verder gaat het door het prachtige landschap van Graubünden in de richting van Tiefencastel. Zomer en winterbeelden uit 2003/05. Tramaway-2. In deze film, met opnames uit de periode 1990/2005, gaan wij eerst oostwaarts, naar de Russische stad Smolensk die een 30 km lang tramnet heeft. Katowice, in het mijnbouwgebied in het zuiden van Polen, kent 31 tramlijnen op een 200 km lang net. Hierna gaan wij zuidwaarts. In Spanje zien wij de in 1992 geopende Spaanse hogesnelheidslijn Madrid-Sevilla. Het voorstadsverkeer van Malaga werd gemoderniseerd. Tenslotte, terug in eigen land, bezoeken wij het gemoderniseerde spoorwegmuseum in Utrecht, de sneltram Utrecht en zien de NZH A327 op de baan. Presentatie Railtheater Amsterdam. donderdag 14 februari 2019 OOST-EUROPA / AMSTERDAM. Vanavond gaan wij eerst kijken naar treinen in Oost-Europa. Op en rond verschillende stations in Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Polen komen willekeurige inheemse loktypen en treinstellen in beeld, waarbij ook meermaals toevallig een exoot passeert.

6 Wij bezoeken ook de HÉV, een voorstadspoorweg van de Hongaarse hoofdstad Budapest. In Roemenië zien we onder andere foto s van de daar nu rijdende ex NS-Wadlopers. En in Polen gaan wij kijken bij de voorstadstreinen van Warschau. Daarna is er ruim de tijd voor een overzicht van de tram in ons eigen Amsterdam in de jaren 2009 t/m 2018, waarbij systematisch alle lijnen worden afgereden. Wij zien plaatjes langs diverse punten van de tramlijnen die, tot de opening van de Noord/Zuid-metrolijn, de basis vormden van het fijnmazige net in Amsterdam. Onderweg ontmoeten wij ook verschillende trams met totaalreclame en bezoeken wij de beide Amsterdamse remises en de Hoofd Werkplaats Rail in Diemen. Enkele beelden van het sinds 22 juli 2018 gewijzigde tramnet zullen niet ontbreken. Naast de tramlijnen worden ook de metrolijnen van Amsterdam niet vergeten en de soms bijzondere kijk van de fotograaf op het stadsbeeld, maakt dit programma tot een uniek verhaal, dat wordt afgerond met een aantal omleidingen bij de lijnen, die van zeer tijdelijk, tot soms langere tijd van toepassing zijn geweest. R.T.A. s jongste medewerker, Mitchel van Lier, verzorgt vanavond voor het eerst een avondvullende presentatie. Geef hem een steuntje in de rug door in groten getale te komen kijken naar zijn fotopresentatie. Ex NS Wadloper in Roemenië Het nieuwe GVB-net zorgde, voor het eerst na 1938, weer voor een tramlijn 19 in Amsterdam donderdag 28 februari 2019 RAILVERVOER ZO N 50 JAAR GELEDEN. Wereld op Rails Jaaroverzicht van 50 jaar terug, met o.a.: HTM: afscheid tramtraject Van der Vennestraat-Parallelweg, mw 822 naar trammuseum Weert; slooptransport; RET: opening lijn 5 naar Schiebroek, STERN-excursie met tram en metro; Aankomst Russische tram voor STERN; RTM Hellevoetsluis; Stoomritten op Hoorn- Medemblik; Smalspoorstoom De Efteling; Afscheid tram Mönchengladbach; Wismarbus op Wittlager Kreisbahn; DB: ritten met stoomloc , stoomtractie in Rheine, op Viersen- Venlo en Düsseldorf-Lüdenscheid; Trams in de Poolse steden Poznań en Bydgoszcz. HTM buitenlijn naar Voorburg en NZH Den Haag-Leiden. Van de 3 buitenlijnen die de HTM vanuit Den Haag exploiteerde, zijn er in 1962 nog 2 over. De lijnen I1 en I3 verzorgen het vervoer richting Voorburg, onder meer met voormalig LTM-materieel. De NZH is in 1957 nog volop actief in de Haagse regio. Bij het Malieveld passeert de lokaaldienst naar Scheveningen en vertrekken de A600-trams richting Leiden. Flying Scotsman. Beelden van de jubileumstoomrit London-Edinburgh op 1 mei 1968 met de beroemde Britse stoomlocomotief Furka Oberalp Bahn. Begin jaren 80 zien wij in Zwitserland treinen van de spoorwegmaatschappijen FO, SBB, BLS,en RhB.

7 Amsterdam 700 / GVB 75. Tot besluit van deze voorstelling beelden uit 1975 van de viering van het 700 jarig bestaan van de stad en het 75 jarig bestaan van de gemeentetram in Amsterdam. 8 mm-films uit Aad de Wolfs RTV-filmarchief gepresenteerd door het R.T.A. donderdag 14 maart 2019 RAILJOURNAAL 2018 DEEL 1. Ook 2018 bracht weer genoeg railnieuws om ons gefilmde jaaroverzicht in het Railtheater Amsterdam opnieuw in twee avondvullende programma s te presenteren. Vanavond kunt u kijken naar het eerste deel, met railactualiteiten uit de periode 1 december 2017 t/m medio 2018 die evenals voorgaande jaren weer in chronologische volgorde in beeld worden gebracht. Waar de knip tussen deel 1 en 2 van deze 49 e aflevering zal komen te liggen wordt begin maart pas duidelijk, bij de afronding van de definitieve samenstelling van dit programma. Railjournaal 2018 gaat aandacht schenken aan circa 130 wetenswaardigheden bij spooren trambedrijven in ons eigen land en in 9 andere Europese landen, te weten: België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Oostenrijk, Polen en Roemenië. De tweede helft van dit programma kunt u zien op de slotavond van het seizoen, op donderdag 25 april Bij de aankondiging van die avond treft u meer informatie aan over de inhoud van dit veelomvattende afwisselende filmprogramma met synchroon geluid. Samenstelling en presentatie: Journaalteam Railtheater Amsterdam. Beneluxtrein verlaat oude route via Dordrecht Technopark nieuw eindpunt CityBahnChemnitz donderdag 28 maart 2019 OP REIS MET DE N.Z.H. Een presentatie over het net en de sfeer van de Noord-Zuid-Hollandsche Vervoer Maatschappij, van Scheveningen tot Volendam, samengesteld door Raymond Naber. Uw presentator is geboren in augustus 1961 en miste de laatste rit van Leiden naar Voorburg op 9 november Vanaf 1983 is hij nauw betrokken bij de restauratie van trammaterieel van de Tramweg- Stichting waaronder het erfgoed van de N.Z.H. Dankzij de vele goede contacten kon met hulp van vele fotografen een mooie doorsnede worden gemaakt over hoe de N.Z.H. er met name in de jaren 50 uitzag. U ziet af en toe ook iets van de museumwagens want dat brengt ons ook bij de toekomst van het erfgoed.

8 De foto s en dia s zijn gedigitaliseerd en geven een prachtig beeld uit een vervlogen tijdsgewricht. Het beeldmateriaal komt van meer dan tien fotografen waarvan er ook een aantal niet meer onder ons is. Hieronder vast een voorproefje. Links: Stationsplein Leiden 1959, een Boedapester driewagentram, over het spoor een testlocomotief serie 6300 en een nozem op een brommer in de bocht. Foto Hans van Engelen. Rechts: Het Amsterdamse eindpunt Spuistraat op 19 april De extra 1 -dienst is t.b.v. de NVBS (A5-B63-A6). Foto Luud Albers. donderdag 4 april 2019 BALLET VOOR MENS EN MACHINE. Als een balletdanser zwiept de stoker met een sierlijke beweging de kolen in de vuurkist van een Garratt. De dirigent bezielt het orkest van kraanmachinisten in de loco shop. En wie bedient daar de draaischijf? Het lijkt David Bowie wel! Zelfs de Oostduitse Trapo s lijken te dansen in de film "Mussorgsky onder stoom - Ballet voor Mens en Machine. En ook de soldaten die wij in Berlijn tegenkomen op weg naar het Ostbahnhof dansen. Aangekomen in het Ostbahnhof is het feest: de ene na de andere sneltreinloc paradeert voor de camera. Natuurlijk alleen stoomlocs - andere locomotieven kunnen niet dansen. Ton Pruissen zelf trouwens ook niet, hij heeft de motoriek van een telegraafpaal. Hij compenseert dit door het maken van films - vanavond vertoont hij enkele van zijn nieuwste creaties. Deze Hongaarse machinist is trots op zijn zwarte handen. De Darjeeling Himalaya Expres. Beelden uit Ballet voor Mens en Machine.

9 donderdag 18 april 2019 TOUR DE FRANCE. Voor de een ligt Frankrijk ver weg, een ander heeft moeite met de taal en sommigen vinden het spoor met de TGV zo langzamerhand eentonig. Maar diezelfde TGV s hebben hun nut om snel naar de uithoeken van dit grote land te komen. Vergeet niet dat alles draait om Parijs met zijn naar de diverse richtingen gesitueerde stations. Vergeet ook niet dat Frankrijk de geboortegrond is van de locomotieven van de NS-series 1100, 1300 en Buiten de grote bevolkingscentra speelt de trein een geringe rol. Men hecht aan zijn eigen woonomgeving en vooral aan zijn eigen voiture. Niet voor niets was de Deux Chevaux een succes. Wij vonden het maar een Lelijke Eend. Dankzij de verre nazaat van de 2CV in de vorm van een C4 heeft Sjoerd Bekhof een aantal reizen door la douce France gemaakt en hij toont ons vanavond een aantal van de foto s die hij er toen maakte. Veel spoorlijnen liggen er in dunbevolkte gebieden verlaten bij. Per dag rijden slechts enkele treinen, vooral dieseltreinstellen, zelfs op lijnen waar nog bovenleiding hangt. De Lignes de grande vitesse zijn het domein van de TGV s. De Corail-nachttreinen hebben veel terrein verloren. Het betekent het einde van de oude Corail-rijtuigen en bijbehorende locomotieven. De Sybic-loc loopt aan het einde, getuige het gesloopte aantal. Diesellocomotieven verdwijnen in rap tempo. Ook de grote diesellocs CC72000, die nog tussen Paris Est en Troyes reden, zijn bedankt voor hun jarenlange trouwe dienst. Opvolgers zijn hybride Bombardier treinstellen, diesel en elektrisch, herkenbaar door de aanwezigheid van een stroomafnemer en diverse extra kabels. Frankrijk kent een grote verscheidenheid in het landschap. Kustgebied op zeeniveau en bergtoppen met eeuwige sneeuw en daartussen laag en hoog vlak land. Vooral de viaducten in de hogere gebieden zijn speciaal. Een grote krokodil, gefotografeerd in Thionville Tweemaal Sybic in Sarrebourg donderdag 25 april 2019 RAILJOURNAAL 2018 DEEL 2. Het tweede deel van het filmische RTA-jaaroverzicht besluit dit seizoen. Vele binnen- en buitenlandse railactualiteiten, zoals lijnwijzigingen, nieuwe lijnen/materieel, jubilea e.d., uit de periode medio 2018 t/m 31 december 2018, komen digitaal chronologisch in beeld. Inhoud Railjournaal Verdeeld over de voorstellingen van 14 maart en 25 april 2019 kunt o.a. kijken naar: Nederland: tram: GVB: inkortingen/omleidingen: Alexanderplein (9 +14 en vervangende lijn 20), Westtangent ( )+(1+17), Insulindeweg (7), Arlandaweg (12), Julianaplein (12), Rozengracht ( ), Diemen (9+19), Marnixstraat (5+7+19), Marathon (diverse lijnen),

10 Marnixplein (3+5), 16 nog even terug in Ferdinand Bolstraat; afscheid van het oude spinnenwebnet (met historische trams op de verdwijnende lijnen 9, 10 en 16) en komst van het nieuwe visgraatnet ; Noord/Zuid-metrolijn: laatste Openhuis bouw, kennismakingsdag; EMA dienst op museumlijn hervat; HTM: inkortingen/omleidingen: stremming tramtunnel (2+3+4), Scheveningseweg (1); nieuwe tramhaltes HS, lijn 19 naar station Delft; tijdelijke lijn 31; RET: omleidingen: Kruisplein (div. lijnen), Carnisselande (23); Metro 50 jaar: Openhuis remise s-gravenweg; Stoomtram Hoorn-Medemblik: 50 jaar; spoor: NS: nieuwe stations Bodegraven-Snijdelwijk en Waddinxveen Triangel; spoor 1 Rotterdam C maakt plaats voor Eurostar-dienst; Beneluxtrein via HSL, Sprinter Nieuwe Generatie in dienst; Arriva: nieuwe stations Roodeschool en Eemshaven; Keolis: op Blauwnet Kampen-Zwolle-Enschede; Qbuzz: neemt Merwede-Lingelijn over van Arriva; MBS: Nationale stoomtreindag met Kikker NS 8107; NSM: Plan V rijdt voor 50 jaar huisstijl NS ; SGB Sporen naar het verleden met gastlocs en aanvoer door Hondekop 766; SSN: te gast bij SGB, op Enkhuizen NS-Hoorn SHM en bij Dordt in Stoom ; Buitenland: tram: Aarhus: nieuw trambedrijf Midttrafik Letbanen nu echt geopend; Antwerpen: lijnwijzigingen; nieuwe lijn 70; Berlijn: tramomleidingen/inkorting, U3 verlengd; Bologna: proefbedrijf nieuwe Marconi Expres; Brussel: nieuwe tramlijnen 8 en 9; Chemnitz: CBC C13/15 en nieuwe CVAG lijn 3 naar nieuw eindpunt Technopark; Düsseldorf: verlenging 701; Erfurt: geheel gewijzigd tijdelijk net; Florence: verlenging lijn 1; Frankfurt/Main: type P weer in dienst, nieuwe route lijn 14; Gmunden: Traunseetram in dienst; Gotha: trams ex-blt; Graz: 140 jaar tram; Innsbruck: lijn 3 verlengd; Heidelberg: lijn 22 terug nu via Bahnstadt, ombouw voorplein Hauptbahnhof; Innsbruck verlenging lijn 3; Jena: inkorting i.v.m. spoorverdubbeling en verlenging; Kassel: nieuw net; Köln: lijn 3 verlengd; Łódź: tak naar Ozorków gesloten; Luxemburg: nieuw trambedrijf Luxtram geopend en verlengd; Magdeburg: nieuw traject Wiener Strasse; München: lijnwijzigingen en tijdelijke lijn 37; Naumburg: verlenging aan beide einden; Nürnberg: lijnwijzigingen (7+8+9); Potsdam: verlenging naar Jungfernsee, Combino XL, 111 jaar tram; Schöneiche: Artictram ex Helsinki; Sibiu: ex Stern&Hafferl tram; Skjoldenaesholm: 50 jaar trammuseum SHS; Straatsburg: lijnen A + D tijdelijk ingekort; Stuttgart: nieuwe trajecten en verlenging U12, inkorting U14, tijdelijke lijnen U29 en U34, stremming traject Hbf-Pragsattel, viering 150 jaar jubileum; Wenen: route tram Wiener Lokalbahnen gewijzigd; Wuppertal: blijvende problemen. spoor: DB: Twindexx-vario ET 445 en ET 446 in dienst, nieuwe Talent-2 op Gäu-Murr net; S-Bahn Berlin: Zuidwestboog Ostkreuz hersteld; S-Bahn Mittel Deutschland: nieuwe S6 naar Geithain; CFL: nieuw station en kabelbaan; Erfurter Industriebahn op ingekorte Pfefferminzbahn; Eurobahn neemt Teutoburgerwaldnet over van Westfalenbahn en rijdt door tot Hengelo; Flixtrain breidt uit; HLB neemt vervroegd lijn over van DB met nieuw Coradia Continental materieel; Vias: nieuwe exploitant RB39; BAE: dienst op de gesloten Heidebahn; PKM: 25 jaar smalspoor Pollo; en andere onderwerpen. Samenstelling en presentatie: Journaalteam Railtheater Amsterdam. Traunseetram passeert Traunbrug in Gmunden GVB Marathon-drukte op Plantage Parklaan

11 RAILTHEATER AMSTERDAM, een nieuwe start. Zoals u ziet gaan wij ook in 2019 door met de bevordering van de belangstelling voor het railvervoer, door het op regelmatige tijden verzorgen van audiovisuele presentaties voor spooren trambelangstellenden. Na een onderbreking van 16 maanden doen wij dit vanaf nu weer in de Slotermeerschool, waar de RTA-voorstellingen al sinds 1993 werden gehouden. Binnen is er het een en ander gewijzigd, maar dat zal vast wel snel wennen. Wellicht ten overvloede: in de omgeving van de school kan na 19:00 uur gratis worden geparkeerd. Op loopafstand vindt u NS-station Amsterdam-Sloterdijk, metrostation De Vlugtlaan (lijn 50 + vanaf ook 51) en een tram/bushalte van de lijnen 7, 21 en 80. Als de presentatie digitaal is hebben wij dat tot nu toe in de aankondigingen altijd aangegeven met digitale film-/dia-presentatie. Omdat digitale programma s inmiddels verreweg in de meerderheid zijn, draaien wij dat in vervolg om. Als het een ouderwets analoog film- of diaprogramma betreft, dan staat dat er voortaan bij (bijv. 8 mm-film). Wordt er geen projectievorm vermeld, dan is het dus digitaal. Dit 98 e RTA-programmablad is het eerste dat niet in gedrukte vorm verschijnt. Gelukkig bleek dat vrijwel alle belangstellenden toegang hebben tot internet. Op dit medium kunt u voortaan in kleur kennisnemen van onze - zelfs uitgebreidere - informatie over de voorstellingen, via onze website Hopelijk bespaart deze wijziging ons voldoende kosten om de komende tijd door te kunnen gaan met onze presentaties. Als u dat ook wilt, dan kunt u dat het best laten blijken door de komende maanden (weer) regelmatig te komen kijken naar de voorstellingen in het RAILTHEATER AMSTERDAM. AFSCHEID VAN EEN TRAM-ICOON. Rond het moment dat wij ons vorige programmablad verzendklaar hadden, bereikte ons het droeve bericht dat Frits van der Gragt op 87 jarige leeftijd was overleden. Tussen en heeft Frits 42 keer een presentatie in het R.T.A. verzorgd. Zeker in de beginperiode was dat niet vanzelfsprekend, want in die tijd was hij omringd door mede-rail-belangstellenden die de toen heersende één-verenigingstheorie aanhingen; wij zijn er al waarom zou u ook nog iets organiseren. Als wij hem echter benaderden voor een presentatie was hij daar altijd toe bereid. Glimlachend zei hij dan iets in de geest van als (hoofd) bestuurslid van de N.V.B.S. moet ik daar geloof ik problemen mee hebben, maar als hobbyist Frits van der Gragt kom ik dat graag bij jullie doen. En dat deed hij met veel succes, de RTA-bezoekers kwamen graag kijken en luisteren naar zijn boeiende verhalen. Frits was zijn tijd ver vooruit en stelde de hobby toen al centraal. Hij zag, net als de RTA-medewerkers, de organisatievorm slechts als hulpmiddel en geen doel. Gelukkig is dat tegenwoordig een breed gedragen standpunt. Het heeft geholpen de wereld van de railbelangstellenden te openen voor een veel grotere groep. Die wereld van de railhobby, in al zijn verschillende vormen, heeft erg veel aan de inzet en kennis van Frits te danken. In het Railtheater Amsterdam zal hij zowel als presentator als bezoeker node gemist worden. ONZE VOORPAGINA. Daarop ziet u het nieuwste historische railvoertuig van Nederland. De omc 909, door de Stoomtrein Goes-Borsele gebouwd met behulp van onderdelen van een voormalige Duitse railbus, is een replica van de voormalige NS-serie Dit type kleine motorwagen heeft zowel in Zuid-Beveland als in West-Friesland dienst gedaan. De 50-jarige Stoomtram Hoorn- Medemblik kreeg de primeur van de eerste inzet met passagiers. Tom Tand legde op 24 oktober 2018 de passage vast van de molen in Medemblik door deze nieuwe ome Ceesje.