Spreekbeurtinformatie Stoomtreinen (algemeen)
|
|
- Jeroen Segers
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Spreekbeurtinformatie Stoomtreinen (algemeen) Stoomtram Documentatie Centrum/Museumstoomtram Hoorn-Medemblik
2 Geschiedenis Zowel de toepassing van rails als het gebruik van stoommachines vindt zijn oorsprong in de mijnen. De karren met de gedolven kolen worden door paarden getrokken en al snel blijkt dat wielen op houten en later ijzeren rails het transport voor de dieren een stuk lichter maakt. In 1767 wordt de ideale combinatie van ijzeren rails met ijzeren wielen voor het eerst gebruikt. Om de mijnen droog te pompen worden stoommachines gebruikt. In dezelfde periode wordt de stoommachine zodanig verbeterd door James Watt, dat hij gebruikt kan gaan worden voor de voortbeweging van wagens. De Fransman Cugnot bouwt het eerste exemplaar in Parijs en aan het begin van de negentiende eeuw verschijnen inderdaad enige stoomgedreven postkoetsen in het straatbeeld. In 1801 bouwt de Engelsman Trevithick zijn eerste stoomgedreven voertuig. Een jaar later bouwt hij de eerste locomotief die op stalen rails rijdt. Uit overlevering weten we dat het ding bij de ingebruikname verongelukte. Pas in 1804 bouwt Trevithick een stoomwagen op rails die daadwerkelijk dingen kan vervoeren in de mijnen. In feite is de stoomlocomotief daarmee uitgevonden. In de jaren erna vinden in verschillende landen in toenemende mate diverse pogingen plaats om geschikte stoomlocomotieven te bouwen. Deze zijn nog steeds primair bedoeld voor inzet in de kolenmijnen. Trevithick geeft intussen aandacht aan zijn uitvinding door een van zijn locomotieven enige tijd rondjes te laten rijden als kermisattractie in Londen. Eén van de mannen die de locomotief tracht te verbeteren is George Stephenson. Niet alleen werkt hij aan diverse ontwerpen, ook heeft hij diverse relaties bij de personen die zich bezighouden met de aanleg van stukken spoor. In 1825 wordt de eerste spoorlijn ter wereld tussen twee plaatsen geopend. De mijnspoorweg tussen Stockton en Darlington in Noord- Engeland is een feit. Stephenson levert om te beginnen locomotief Locomotion en nadien verder verbeterde machines. Ondanks deze technische verbeteringen bij de locomotieven, blijft het meest betrouwbare vervoersmiddel over de spoorlijn het oude vertrouwde paard! Er is desalniettemin veel interesse voor dit nieuwe vervoersmiddel: de wegen zijn namelijk in deze periode zeer slecht en het transport met de koets is traag en zeer duur. Dus moet er een betere vervoersoplossing komen. De eerste spoorweg ter wereld tussen twee steden -het Engelse Liverpool en Manchester- zal in 1829 worden geopend. De directie twijfelt tussen paardentractie, het gebruik van stoommachines die de wagens aan touwen voorttrekken en locomotieven. Er komt een wedstrijd tussen locomotieven in het plaatsje Rainhill, die gewonnen wordt door Stephensons Rocket. De Rocket is wederom sterk verbeterd, vooral door de toepassing van een nieuw soort stoomketel, die model zal staan voor alle locomotieven die sindsdien gebouwd worden. Na het succes in Rainhill krijgt de fabriek van Stephenson in Newcastle het druk. Uit Engeland en uit steeds meer andere landen komen opdrachten om locomotieven te bouwen voor de ijzeren wegen die overal worden aangelegd. Het technisch verbeteren leidt tot steeds sterkere en snellere, maar vooral ook betrouwbaardere stoomlocomotieven die zuiniger met brandstof omgaan. In 1839 is Nederland aan de beurt. Stephenson levert de locomotieven De Arend, De Snelheid en De Hoop voor de in september van dat jaar geopende railverbinding tussen Amsterdam en Haarlem. In landen als België, Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten bijvoorbeeld, zijn enkele jaren daarvoor de eerste stoomtreinen al gaan rijden. Het vervoer
3 wordt bijna magisch versneld ten opzichte van paard en boot en is bovendien veel goedkoper. Logisch dus dat het spoorwegnet in de wereld en het aantal locomotieven zich in de tweede helft van de negentiende eeuw razendsnel uitbreid. De stoomlocomotieven worden rond 1900 verschillende manieren toegepast: op het grote sproor, op de lichtere lokaalspoor - en tramwegen en natuurlijk daar waar het allemaal begon: in de industrie. Als in de twintigste eeuw elektrische treinen en dieseltreinen worden uitgevonden, wordt de stoomtrein verdrongen. De stoomlocs gebruiken teveel brandstof en kosten zoveel inspanning van personeel, dat ze te duur worden. In 1958 is Nederland het eerste land ter wereld waar de laatste stoomtrein van de rails verdwijnt. Op dit moment (2002) komen de laatste stoomtreinen voor het gewone vervoer nog voor in enkele landen, met name in China. Dat komt omdat de lonen van het personeel en de brandstofkosten van steenkool er laag zijn. Wie vandaag de dag nog eens met een stoomtrein wil rijden, moet daarvoor in een Museum terecht. Bijvoorbeeld tussen Hoorn en Medemblik!
4 De langste, de grootste, de sterkste Er zijn in de wereld in totaal waarschijnlijk ongeveer stoomlocs gebouwd tussen 1803 en De laatste exemplaren werden gebouwd voor industrieterreinen in China. De grootste en sterkste stoomlocomotieven ter wereld reden in de Verenigde Staten van Amerika. De grootste locomotieven van de Union Pacific Railroad waren zo n veertig meter lang, wogen meer dan kilo en konden goederentreinen trekken van enkele kilometers lengte. Niet zo vreemd dat deze locomotieven ook wel Big Boys (Grote Jongens) werden genoemd. De locomotieven die in Nederland gebruikt werden wogen slechts zo n twintig tot honderd ton. Het snelheidsrecord voor een stoomtrein staat op naam van locomotief 4468 van de Engelse London & North Eastern Railway, genaamd Mallard. Op 3 juli 1938 behaalde deze loc met een korte trein een snelheid van 203 kilomer per uur. Een Wereldrecord! Rijden met een stoomtrein Wie een rit maakte met een stoomtrein wist vaak niet, dat het personeel al uren eerder begon met het voorbereiden van de rit. De stoomlocomotieven moeten tijdig worden opgestookt. Een proces dat bij een koude grote locomotief wel een halve dag kan duren! De vele honderden liters water in de tientallen tonnen wegende machine worden eerst met een houtvuur warm gemaakt en vervolgens met steenkolen. Een stoomlocomotief wordt gewoonlijk door twee mensen bediend: een stoker en een machinist. De stoker heeft onder andere tot taak vele scheppen kolen het vuur in te gooien tijdens de rit naar Medemblik en terug. Tijdens het opstoken is er tijd om de loc te smeren, zodat de vele bewegende delen aan de loc feilloos bewegen en om de loc te poetsen, zodat ie schoon blijft. Onderweg is het personeel ook al geen rust gegund. De vrij kleine stoomlocomotieven die nu nog rijden tussen Hoorn en Medemblik gebruiken op een retourrit van Hoorn naar Medemblik (veertig kilometer) ongeveer 500 kilo kolen en 5000 liter water. Voor vertrek worden deze voorraden aangevuld. In Medemblik zal de loc nog eens van water worden voorzien.
5 Hoe werkt een Stoomlocomotief? Een stoomlocomotief bestaat eigenlijk uit twee hoofdonderdelen. De ketel die de stoom levert waarmee de machine werkt en de machine zelf, die de wielen aandrijft waardoor de locomotief kan rijden en wagens, goederen en mensen kan vervoeren. De ketel is een lang rond vat, gevuld met water. De ketel ligt bovenop de locomotief. De machinist en de stoker werken meestal achter de ketel. Zij zijn door middel van het machinistenhuis beschermd tegen de weersomstandigheden. In het machinistenhuis ligt de voorraad kolen, die de stoker in een kist gooit, die achterin de ketel is ingebouwd. Die kolen branden en dit vuur verwarmt het water rondom de kist. Bovendien liggen er door de ketel een groot aantal pijpen vanuit deze vuurkist, waardoor het vuur ook via deze pijpen hitte aan het water kan afgeven. Het water wordt heet en gaat stoom vormen. Stoom heeft kracht. Dat merk je als je thuis niet tijdig de deksel van de pan haalt. De stoom zal hem steeds iets optillen en laten klepperen. In de locomotiefketel blijft de stoom waar die zit en gaat steeds meer druk vormen. De machinist kan een kraan/afsluiter bovenin de ketel bedienen, waardoor de stoom naar de cilinders onderaan voor op de locomotief stroomt. De cilinder is een soort holle buis waar een plaat in heen en weer kan bewegen. De druk van de stoom zorgt daarvoor. Via de stangen aan de locomotief wordt die heen en weergaande beweging overgedragen aan de wielen, die daardoor gaan draaien. Als de stoom zijn werk heeft gedaan blaast deze hard vanuit de cilinders door de schoorsteen naar buiten. Dit is het bekende tsjoekende geluid dat een stoomtrein maakt. Door de kracht hiervan wordt bovendien het vuur in de vuurkist aangezogen en aangewakkerd. Zo houdt de locomotief genoeg warmte en stoom om door te kunnen blijven rijden, zolang de stoker regelmatig kolen op het vuur gooit en de ketel met behulp van een soort pomp met water bijvult.
TECHLAB IN DE KLAS WERKBLAD: GROEP 7/8 DE GESCHIEDENIS VAN DE TREIN NAAM: GROEP:
TECHLAB IN DE KLAS WERKBLAD: GROEP 7/8 DE GESCHIEDENIS VAN DE TREIN NAAM: GROEP: OPDRACHT 1: MINDMAP MAKEN A. Waar denk jij aan bij de begrippen treinen en techniek? Schrijf de belangrijkste woorden op
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De stoommachine
Werkstuk Geschiedenis De stoommachine Werkstuk door een scholier 1617 woorden 7 januari 2002 5,9 1225 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het me interessant leek.
Nadere informatieTaakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie
Taakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie Rond het jaar 1750 begon het.. de industriële resolutie. Laten we eerst eens deze twee woorden uitleggen: Industrie = spullen die
Nadere informatieInhoud blz. 1. Op reis 2. De trekschuit 3. De postkoets 4. De stoomtrein 5. De auto 6. Het vliegtuig 7. Filmpjes Pluskaarten Bronnen en foto s
Op reis Inhoud blz. 1. Op reis 3 2. De trekschuit 4 3. De postkoets 6 4. De stoomtrein 8 5. De auto 10 6. Het vliegtuig 12 7. Filmpjes 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18 1.Op
Nadere informatieMUSEUMSTOOMTRAM HOORN-MEDEMBLIK IN 2013
MUSEUMSTOOMTRAM HOORN-MEDEMBLIK IN 2013 Museumstoomtram Hoorn-Medemblik Postbus 137 1620 AC Hoorn Tel. 0229-214862 Fax: 0229-216653 Web: www.museumstoomtram.nl E-mail: info@museumstoomtram.nl Contactpersoon:
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Trein 1. Inleiding Mijn werkstuk gaat over de trein. Ik heb dit als onderwerp gekozen omdat ik het prachtig vind om te zien hoe die grote rijtuigen over de rails rijden. Ook vind ik het interessant te
Nadere informatieTRANSPORT 3.1 t/m 3.4
TRANSPORT 3.1 t/m 3.4 Schooljaar: 2015-2016 3.1. GESCHIEDENIS, BEHOEFTE, TRANSPORTMIDDELEN KLAS 2A 2B 2C 2D 2G Algemene Techniek Mnr. Baromeo 3.1.1. Geschiedenis De uitvinding van het wiel is rond 3500
Nadere informatieTreinramp. Je koopt wel een ticket. Mensen Wat een drama! De NMBS voor de treinen is wel een Deze keer liep het anders...
Treinramp Auteur: Jeroen Defauw vervoer waar iedereen mee mag. Je koopt wel een ticket. Mensen Wat een drama! die geen eigen auto hebben, kunnen zo bijna overal naartoe! In België hebben we de bus, de
Nadere informatieHoofdstuk 1 Korte uitleg van de Industriële revolutie van het verkeer in het algemeen
Werkstuk door een scholier 2608 woorden 3 januari 2004 5,8 386 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave: Inleiding Gebruikte informatie Hoofdstuk 1 Korte uitleg van de industriële revolutie van het
Nadere informatieDSM No. 43 HENSCHEL FABIA / 21767 / 1930
DSM No. 43 HENSCHEL FABIA / 21767 / 1930 Henschel & Sohn, KASSEL Georg Christian Carl Henschel stichtte in 1810 de Henschel nschel-werke in Kassel. Zijn zoon Carl Anton Henschel sticht in 1837 een tweede
Nadere informatiedoor Hugo Klein Haneveld Treinen
door Hugo Klein Haneveld Treinen Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik modeltreinen heb en ik hou van treinen. Ik wist al veel over treinen maar ik wil er nog meer over weten. Ik vind het zeker
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-156-0 (HB) 978-94-6175-965-8 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-216-1 (HB) 978-94-6175-158-4 (HB) 978-94-6175-958-0 (e-book)
Nadere informatieAuto. Inleiding. Geschiedenis van de auto
Auto Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen dagelijks gebruik van de auto maken en onze wereld zonder auto's nauwelijks meer voor te stellen is. Bovendien wist ik er zelf ook nog niet
Nadere informatie8 4 eft. ape. Sc hattenzoektoc ht NIF. Voel jij wat ik voel? 4 TRAIN WORLD (B) III ANTWOORDEN. -numb/ wocz-i-ü. Veel plezier!
31t'v REBUS PASS 12 Enkele Ritten Geldig tot: Onbeperkt Klasse: Familie -numb/ wocz-i-ü TRAIN WORLD ape DATUM: L J NAAM REIZIGERS Sc hattenzoektoc ht 2 Voel jij wat ik voel? 4 5 1 3 6 7 Steek je voelsprieten
Nadere informatie2: Het ontstaan van de trein.
Koen November 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Het ontstaan van de trein. 3 t/m 5 3 De treinen van nu. 6 3.1 Passagierstreinen 6 De Stoptrein 7 De Intercity 8, 9 De Hogesnelheidstrein 10 t/m 13 3.2 Goederentreinen
Nadere informatieOPEL Trekkers 2017 KR Pagina 1
Ook de autofabrikant Opel heeft in het verleden pogingen gedaan om trekkers te bouwen. Het is t.o.v. de autoproductie een beperkte activiteit geweest maar wel de moeite waard om de informatie van dit merk
Nadere informatieRoute door Museum De Cruquius
Route door Museum De Cruquius 1 Aankomst in het museum De jassen worden opgehangen aan de kapstok. Tassen kunnen hier ook blijven staan. Leerlingen nemen eventueel hun beroepskaart mee, zodat ze in het
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving Samenvatting door Amy 673 woorden 19 maart 2017 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 de industriële samenleving
Nadere informatieDEEL 2: De economische ontwikkelingen in de 19de eeuw en zijn gevolgen
DEEL 2: De economische ontwikkelingen in de 19de eeuw en zijn gevolgen Probeer het je even voor te stellen: een wereld zonder steden en fabrieken, zonder spoorwegen, zonder machines en zonder elektriciteit.
Nadere informatieDE DIJKGRAAF. Wat gebruikt de dijkgraaf voor gereedschap? Voorzittershamer, bel, pennen en papier.
Wat doet de dijkgraaf? De dijkgraaf staat aan het hoofd van een waterschap. Het waterschap let er op dat het water in de sloten en vaarten niet te hoog of te laag komt te staan. Bij een te veel aan water
Nadere informatieStoomkracht Burgers en Stoommachines Groep 8 Handleiding voor de leerkracht Informatie voor de geschiedenislessen Hoofdopdrachten Materialen;
Stoomkracht Burgers en Stoommachines Groep 8 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over burgers en stoommachines. De lesonderdelen
Nadere informatieInhoudsopgave. Routekaarten voor het museumbezoek 17 Handleiding 17 Molenzaal 18 Ketelhuis 19 Waterschapszaal 20 Machinekamer 21
Inhoudsopgave Blz. Educatief rollenspel in Museum De Cruquius 3 Inhoud 3 Materiaal 3 Doelgroep en groepsgrootte 3 Aansluiting op het onderwijs 3 Voorbereiding in de klas 4 Inhoud 4 De strijd tegen de Waterwolf
Nadere informatieVan trekschuit tot TGV
Inhoud Pag. Van trekschuit tot TGV 2 Tips voor een werkstuk of spreekbeurt 3 1. In het begin 5 2. Aanleg en problemen 9 3. De mens 12 4. Techniek 15 5. De positie van de trein 17 6. Spoorwegen nu 19 7.
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.1 De Industriële Revolutie
Onderzoeksvraag: Hoe droegen veranderingen in de productiemethoden bij aan het ontstaan van een industriële en verstedelijkte samenleving? Kenmerkend aspect: De Industriële Revolutie die in de westerse
Nadere informatieDUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN
DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieLESPAKKET. De Geschiedenis van de Spoorwegen
LESPAKKET De Geschiedenis van de Spoorwegen 1 Inhoud Inhoud 2 Voorwoord 2 Toelichting werkwijze 3 Deel I: Theoretische deel: De Geschiedenis van de Spoorwegen 4 Onderdeel Ia: De lesstof 4 Onderdeel Ib:
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieExtra: Waarom hebben mensen paarden
Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding
Nadere informatieNederlandsche Spoorwegen
Nederlandsche Spoorwegen DOOR: NATHAN FRAANJE Alles over de Nederlandsche Spoorwegen INHOUD 1. De geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen... 2 2. De spoorwegen nu... 2 2.1. De OV-chipkaart... 2 2.2.
Nadere informatieHandleiding De eerste spoorlijn
Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat over het venster De eerste spoorlijn centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wat de komst van de trein betekend
Nadere informatieIndustriële revolutie
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Frederique Stuurman 08 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/91492 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieTreinramp Buizingen! Hoe kon dit gebeuren? Wat is er gebeurd? Auteur: Stijn Dekelver. intercitytrein uit Quiévrain botsten
Auteur: Stijn Dekelver Op maandag 15 februari 2010 om 9u30 stond de wereld even stil in Buizingen (bij Halle). Er botsten twee treinen tegen elkaar op. Heel veel mensen geraakten gewond. Er vielen ook
Nadere informatieAllis-Chalmers. KR Allis Chalmers 2013 Pagina 1. Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Allis-Chalmers Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Allis-Chalmers was een tractormerk, dat in 1901 ontstaan is na een fusie tussen Edward P. Allis & Company, Fraser, Chalmers Company en Gates Iron Works.
Nadere informatieDUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW ANTWOORDEN
DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieHet materieel van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij
Het materieel van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij De Veluwsche Stoomtrein Maatschappij ( VSM ) heeft zich het doel gesteld het spoorweg verleden levend te houden. Daartoe beschikt de VSM over diverse
Nadere informatieNaam HAVEN ROTTERDAM import en export
Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van
Nadere informatieIn samenwerking met Het Spoorwegmuseum blij om jullie te mogen verwelkomen bij de Auti-Doe- Dag waar alles om de treinen draait.
Voorbereidingskit Auti-Doe-Dag 2014 In samenwerking met Het Spoorwegmuseum blij om jullie te mogen verwelkomen bij de Auti-Doe- Dag waar alles om de treinen draait. Voor je ligt de voorbereidingskit voor
Nadere informatieSTOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN
Lesbrief Primair onderwijs - MIDDENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per
Nadere informatieDE FAMILIE BUGATTI. Ettore Bugatti. DEN HAAG, 02 november 2011 Tekst: Peter van Nieuwenhoven Helbach
DE FAMILIE BUGATTI DEN HAAG, 02 november 2011 Tekst: Peter van Nieuwenhoven Helbach Ettore Bugatti maakte fraaie auto s, maar minder bekend is dat hij ook nog andere voertuigen ontwierp en bouwde. Zijn
Nadere informatieEen treinreis door de mist
4 DE TRAM ALS SPIEGEL VAN DE EVOLUTIE 1 (P. J. Kipp) In het vorige hoofdstuk keken we aan de hand van J.H. van den Berg naar de hoofdpijnpunten die Darwin noemt als hij het over zijn evolutietheorie heeft.
Nadere informatieDe loc wordt bij de invasie in Normandië (1944) aan land gebracht, met het nummer WD33. Dit nummer zal later worden gewijzigd in 70033.
Diesellocomotief NS 162 (ex WD 70033). De loc wordt bij de invasie in Normandië (1944) aan land gebracht, met het nummer WD33. Dit nummer zal later worden gewijzigd in 70033. Loc 70045 in oktober 1947
Nadere informatieWerkblad 1 Vroeger en nu
Werken en school. Lees en vul in: Werkblad 1 Vroeger en nu Vroeger werkten de kinderen mee op het land of thuis (helpen met thuisweven of thuisspinnen bijvoorbeeld), de meisjes hielpen ook nog in het huishouden.
Nadere informatie1. Wat weet ik er al van. Ik doe mijn werkstuk over "Tunnels en Bruggen". Ik weet er nog niet veel van, daarom wil ik er meer over weten.
Edwin van Tienen TUNNELS EN BRUGGEN Inhoud. 1. Wat weet ik er al van. 2. Tunnels. 2.1 Boren. 2.2 Tunnels in de bergen. 3. De kanaaltunnel. 3.1 Tunnel onder de zee. 3.2 De TGV. 4. Bruggen. 4.1 Onderzoeken
Nadere informatieDUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN
DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatie.22. Hoe ziet een centrum eruit?
Hoe ziet een centrum eruit? Hoofdstuk 2 les 1 Wat ga je leren? In deze les leer je hoe een centrum eruitziet. Je leert ook hoe het komt dat sommige steden of plekken een centrum zijn geworden. Begrippen
Nadere informatie100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.
100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een
Nadere informatieGESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT
GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning
Nadere informatieOEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieVAN TREKSCHUIT TOT THALYS
VAN TREKSCHUIT TOT THALYS Spreekbeurtpakket van Het Spoorwegmuseum 2016 INHOUD PAGINA Van trekschuit tot Thalys 2 Tips voor een werkstuk of spreekbeurt 3 In het begin 5 Aanleg en problemen 11 De mens 15
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatieHANDLEIDING voor de kolen gestookte locomotief
HANDLEIDING voor de kolen gestookte locomotief CASPER Gefabriceerd door: Modelbouw Atelier Apeldoorn Fitislaan 33 NL-7331 VJ APELDOORN Tel: +31 (0)613 872 718 E-mail: info@modelbouwatelier.nl www.modelbouwatelier.nl
Nadere informatieEen korte historie van de Belgische Spoorwegen
Hoofdstuk 1 Een korte historie van de Belgische Spoorwegen Dinsdag 5 mei 1835. De eerste commerciële spoorlijn op het Europese vasteland wordt ingewijd. De Pijl, de Stephenson en de Olifant vertrekken
Nadere informatieWERKPLAATSNIEUWS 2018
WERKPLAATSNIEUWS 2018 (De meest recente foto staat onderaan!) 5 januari 2018: in de voormalige kolenloods op het emplacement Hoorn staat deze partytent; niet om een gezellige BBQ voor het trampersoneel
Nadere informatieRUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog RUM_02 Koetsen en karren over de kasseien van de vooroorlogse Rumbeeksesteenweg. De straat loopt recht op de mooie, fiere kerktoren. 31 juli 1914:
Nadere informatieUitwerkingen van 3 klas NOVA natuurkunde hoofdstuk 6 arbeid en zo
Uitwerkingen van 3 klas NOVA natuurkunde hoofdstuk 6 arbeid en zo 1 Arbeid verrichten 1 a) = 0 b) niet 0 en in de richting van de beweging c) =0 d) niet 0 e tegengesteld aan de beweging 2 a) De wrijvingskracht
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Tour de France Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over de Tour de France. Al twee jaar vind ik dat een erg leuke sport om naar te kijken op tv. Ik zal tijdens mijn spreekbeurt over een aantal onderwerpen
Nadere informatie1 De damesrijwielclub
les 1 De damesrijwielclub 1 Tante Eline zegt vaak: Ik hoef nog geen man, want dan mag ik niets meer. Dit zinnetje zegt veel over de verhoudingen tussen mannen en vrouwen in die tijd. Wie zal in die tijd
Nadere informatieTandwielen. Katrollen
Met tandwielen kun je beweging van het ene apparaat overbrengen op een ander. Er zijn veel verschillende soorten tandwielen en de meeste apparaten maken er gebruik van. Met het aantal tandwielen kun je
Nadere informatieAfdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Spelen met vuur Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek
Nadere informatieSectorwerkstuk Maatschappijleer De Nederlandse spoorwegen
Sectorwerkstuk Maatschappijleer De Nederlandse spoorwegen Sectorwerkstuk door een scholier 3226 woorden 13 april 2004 6,7 29 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding In het begin zijn we voorgelicht
Nadere informatieWERKPLAATSNIEUWS 2018
WERKPLAATSNIEUWS 2018 (De meest recente foto staat onderaan!) 5 januari 2018: in de voormalige kolenloods op het emplacement Hoorn staat deze partytent; niet om een gezellige BBQ voor het trampersoneel
Nadere informatieENERGIEZUINIG WONEN 10 tips
ENERGIEZUINIG WONEN 10 tips 1 Je woning isoleren en begin daar waar isoleren het meeste oplevert, dus waarmee je je energievraag zo veel mogelijk terugbrengt. Veel mensen kopen eerst zonnepanelen om energie
Nadere informatieNieuwsbrief november 2011
Nieuwsbrief november 2011 Modelbouwvereniging Hoekse Waard Achterzeedijk 1b 2991 SB Barendrecht Nieuwsbrief november 2011 Barendrecht, 16-11-2011 Beste leden en relaties, Hierbij de nieuwsbrief van de
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieen door Martien Beumer (Zijspoor )
en door Martien Beumer (Zijspoor 2009-5) Vandaag op de draaischijf de 64000. De 64000 is een tenderloc met een asindeling 1 c1 h2, 5-assig, met een vermogen van 699 kw. Hij heeft een gewicht van 74,9 ton,
Nadere informatieThema : Licht Onderwerp : Het licht bij de oermens!
1 Thema : Licht Onderwerp : Het licht bij de oermens! Het licht bij de oermens! Onze allereerste voorouders waren voor de ontdekking van het vuur aangewezen op de zon. De zon gaf hun immers warmte en licht.
Nadere informatieUitvindingen. deel 1
Uitvindingen deel 1 inhoud Belangrijke uitvindingen 3 1. Het wiel 4 2. De stoommachine 6 3. Elektriciteit 8 4. De telefoon 10 5. De auto 12 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieEr zijn 3 soorten hefbomen. Alles hangt af van de positie van het steunpunt, de last en de inspanning ten opzichte van elkaar.
Lesbrief 1 Hefbomen Theorie even denken Intro Overal om ons heen zijn hefbomen. Meer dan je beseft. Met een hefboom kan je eenvoudig krachten vermenigvuldigen. Hefbomen worden gebruikt om iets in beweging
Nadere informatieBuizenpost. 1 De ontwikkeling
Buizenpost Omstreeks 1860 was het in de grote wereldsteden zo druk, dat files de straten verstopten. Snel een briefje ergens heen brengen was er niet bij en de telefoon werd pas in 1876 uitgevonden. Met
Nadere informatieHUIDER-NIEUWSBRIEF 3 MAART 2010. Huider - Stationsplein 31-37 - Heerhugowaard - tel 072-5714157 - www.huider.nl - info@huider.nl
HUIDER-NIEUWSBRIEF 3 MAART 2010. Huider - Stationsplein 31-37 - Heerhugowaard - tel 072-5714157 - www.huider.nl - info@huider.nl Beste dames en heren, Inmiddels drie weken geleden hebben wij de jaarlijkse
Nadere informatieWerkstukhulp Van Snelkookpan tot Stoommachine
Werkstukhulp Van Snelkookpan tot Stoommachine (Disclaimer) Het Stoommachinemuseum kan geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor ongelukken die ontstaan zijn door het uitvoeren van de in deze tekst genoemde
Nadere informatie1 Hydraulische systemen 9 1.1 Hydraulische overbrengingen 10 1.2 Kracht, snelheid en vermogen 15 1.3 Afsluiting 18
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Hydraulische systemen 9 1.1 Hydraulische overbrengingen 10 1.2 Kracht, snelheid en vermogen 15 1.3 Afsluiting 18 2 Hydraulische onderdelen 19 2.1 Oliereservoir 19 2.2 Pompen
Nadere informatieUnited Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven
United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven Even voorstellen auke@aukehoekstra.nl Onderzoeker aan de TU/e (agent based models en serious games voor een kosteffectieve transitie naar duurzame
Nadere informatieVoorontwerp van een replica van de 2B2 tenderstoomlocomotieven. HSM 806-812 / NS 5806-5812 Projekt HSM 814
Voorontwerp van een replica van de 2B2 tenderstoomlocomotieven HSM 806-812 / NS 5806-5812 Projekt HSM 814 1 Waarom replica? Ca. 1994 ongemak over gebruik NS 3737 Promotie replica: 2C NBDS 30-37/NS 3500,
Nadere informatieInleiding. Geschiedenis. De Bowlingbaan
Inhoudsopgave: Inleiding Geschiedenis De bowlingbaan Ikzelf Slot Bijlage: folder van bowlingcentrum Tiel Computertekening van pindek van bovenaf gezien Computertekening van de bowlingbaan van bovenaf gezien
Nadere informatieWerkstukhulp Hoe werkt een Stoommachine
Werkstukhulp Hoe werkt een Stoommachine Voordat je de tekst hieronder gaat lezen is het misschien wel handig om eerst de werkstukhulp Van Snelkookpan tot Stoommachine te lezen. Dan kom je wat meer te weten
Nadere informatie1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Nadere informatie23 december 2014: tussen Twisk en Opperdoes wordt een groot aantal dwarsliggers vernieuwd.
Langs de lijn 2013-2014 (meest recente bijdrage staat bovenaan) 23 december 2014: tussen Twisk en Opperdoes wordt een groot aantal dwarsliggers vernieuwd. 2 december 2014: het langverwachte liftje in het
Nadere informatieTen geleide 3 Voorwoord 5 Over de auteur 6. Inleiding 11
Inhoudsopgave Ten geleide 3 Voorwoord 5 Over de auteur 6 Inleiding 11 1. Historische ontwikkeling van het railgoederenvervoer in Nederland 13 1.1 Het ontstaan van de spoorwegen 1830 1860 13 1.2 De groei
Nadere informatieVoor het welzijn van kind en school. Klas 3!
Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te
Nadere informatie5 Hoe belangrijk vindt u een directe verbinding tussen Weert en Brussel? 18% Zeer belangrijk Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Zeer
Treinverbinding Hamont-Weert Onlangs werd bekend dat de Belgische Spoorwegen Hamont direct willen verbinden met Brussel. Het heropenen van de spoorlijn tussen Weert en Hamont kan dus een directe verbinding
Nadere informatieIedereen overal en altijd laden
Iedereen overal en altijd laden Jorrit Zijdewind 19-11-2015 1 1 intro zelf 19-11-2015 Allego template Even voorstellen 2 Geboren en getogen in Utrecht Onrustig en reislustig Van fysiotherapeut naar communicatiefanaat
Nadere informatieHUIDER-NIEUWSBRIEF 27 februari 2012.
Beste dames en heren, jongens en meisjes, In deze Huider-nieuwsbrief vindt u een overzicht van de belangrijkste (Nederlandse) nieuwe treinartikelen die in de loop van dit jaar zullen worden uitgebracht.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie Samenvatting door Sander 1530 woorden 18 april 2013 7,1 458 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3: De Industriële Revolutie
Nadere informatieLeergebied: Zuid Nederland. Constructies. De mens draagt al meer dan 5000 jaar iets om zijn lichaam. Zo blijft het lichaam warm!
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Reflectie Geschiedenis De mens draagt al meer dan 5000 jaar iets om zijn lichaam. Zo blijft het lichaam warm! 1. Maar droegen de
Nadere informatieIk ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.
De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese
Nadere informatieMemo Aan Contactpersoon Kopie aan Datum Ons kenmerk Onderwerp Inleiding Opzet onderzoek Emissies
Memo Aan Bart Jan Elders Kopie aan Contactpersoon Berend Hoekstra Datum 27 maart 2015 Onderwerp Luchtkwaliteit Parallelweg Haaksbergen Inleiding Nabij de Parallelweg in Haaksbergen vindt voorbereiding
Nadere informatieVastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0, ,8588 (met een minimum van 1).
Tentamen rekenen 2F Naam... klas... locatie... Datum... tijdsduur 60 minuten. (versie: 30-3-2015) Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0,42353-1,8588 (met een minimum van 1). Opgave
Nadere informatieEngeland 198 engeland
Engeland 198 engeland North Yorkshire Moors Railway Engeland: Aantal inwoners: 51.000.000 (dec. 2008) Oppervlakte land: 130.395 km² Totale lengte spoor Verenigd Koninkrijk: 17.156 km (2005) Herinnert u
Nadere informatieMaten en gewichten. Meettoestellen zoals het meuken en de unster kennen we vandaag niet meer. Vroeger gebruikte men deze om te meten.
De haard De haard die je terugvindt in de Pandoerenhoeve is afkomstig uit een rijke burgerswoning van Heist-op-den-Berg. De haard bestaat uit drie delen, twee haardwangen, de rookvang en een schouw- of
Nadere informatieSpaar energie! Wat is energie? Zelf aan de slag. Waarom energie besparen? Sommige centrales die elektriciteit. Stijn Dekelver
Stijn Dekelver De maand oktober is al enkele jaren de maand van de energiebesparing. De overheid roept dan alle mensen in Vlaanderen op om zuinig om te gaan met energie. Sommige centrales die elektriciteit
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde Betuweroute
Praktische opdracht Aardrijkskunde Betuwerou Praktische-opdracht door een scholier 1407 woorden 21 maart 2005 5,7 34 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave - Wel of niet aanleggen? - Waarom word
Nadere informatie- Wat gebeurde in de geschiedenis bij de Egyptenaren rond 3500 jaar voor Christus dat transport de vorm kreeg in de wereld.
TRANSPORT 1.2. TECHNIEK: hoofdstuk 3-3.1 t/m 3.5 Succes! Voorbeeld toets vragen! 1. - Wat gebeurde in de geschiedenis bij de Egyptenaren rond 3500 jaar voor Christus dat transport de vorm kreeg in de wereld.
Nadere informatieVJTO 2013 ANTWOORDEN VOORRONDE
VJTO 2013 ANTWOORDEN VOORRONDE Vraag 1 Antwoord b De beste techniek om te metselen wordt het halfsteenverband genoemd. De volgende laag is hierbij steeds een halve steen opgeschoven ten opzichte van de
Nadere informatieIngo Buskens BEELDANALYSE IN DE AARDRIJKSKUNDE. Chicago
Ingo Buskens BEELDANALYSE IN DE AARDRIJKSKUNDE Chicago DE KEUZE VAN MIJN STAD Ik heb als stad gekozen voor Chicago gelegen in de staat Illinois. Deze stad spreekt mij vooral aan omdat het een stad is die
Nadere informatieSTOOMTREIN OP HET SPOOR
8 Verhuizing oudste Belgische locomotief naar Train World STOOMTREIN OP HET SPOOR SPEKTAKEL Wie erbij was, moest geduld oefenen. De Pays de Waes uit 1842 werd centimeter per centimeter uit het oude Museum
Nadere informatie