B Hollandse Delta. Datum: Agendapunt nr: 28 november a. Aan de Verenigde Vergadering. Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden

Transcriptie

1 Datum: Agendapunt nr: 28 november a. B Hollandse Delta Aan de Verenigde Vergadering Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden Aard voorstel Informerend stuk Aantal Bijlagen 3 Voorstel behandeld door Datum Verenigde Vergadering 28 November 2013 Commissie MBH 13 November 2013 Commissie WWV 12 November 2013 Commissie Water 11 November 2013 College Dijkgraaf en Heemraden 29 Oktober 2013 Voorstel geparafeerd door Naam Paraaf Datum Secretaris-Directeur Vliet, A.A. van Akkoord Dijkgraaf Geluk, J.M. Akkoord Besluit Verenigde vergadering Ridderkerk, 28 november Dijkgraaf en heemraden voornoemd, secretaris-directeur, drs. A.A. van Vliet. dijkgraaf, ing. J.M. Geluk.

2 PAGINA 2 Bijlagen: Voorstel: VoorsteL513.doc Bijlage: Brief UvW verdeling EMU-ruimte DO's.pdf Bijlage: UvW ontwikkeling EMU saldo.pdf Stukken ter inzage:

3 Ter informatie aan Verenigde Vergadering van WSHD waterschap Hollandse Delta ONDERWERP: Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden. 1. Aanleiding De koepels van de drie decentrale overheden (VNG, IPO en UvW) hebben overeenstemming bereikt over de verdeling van de ruimte in het EMU-tekort voor de decentrale overheden in Zie hiervoor de bijgaande brief van de UvW d.d. 15 oktober 2013 ( ). De afgesproken verdeling is als volgt: - Waterschappen 0,07 o 7o (was 0,057o) Provincies 0,1 Wo (was 0,07 o Zo) - Gemeenten 0,32 0 7o (was 0,38 o Zo) In de Programmabegroting is dit één van de scenario's waar rekening mee gehouden is. Voor een verdere toelichting op de ontwikkeling van het EMU-saldo wordt verwezen naar de begroting (blz. 114 e.v.). Ter informatie is ook de brief van de UvW bijgevoegd d.d. 23 september 2013 waarnaar in de brief van 15 oktober verwezen wordt. 2. Voorstel Ter kennisgeving aan te nemen. Dijkgraaf en heemraden, secretaris-directeur, dijkgraaf, drs. A.A. van Vliet. ing. J.M. Geluk.

4 UNIĽ VAN WATERSCHAPPEN Pojtadres Postbus 9.ţ2i At Den 1 Ij Telefoon De leden waterschappen ONTVANGEN ļ 6 UI ZC datum ons kenmerk contactpersoon 15 oktober /LH J.W.C. Dekking bijlage(n) uw kenmerk 1 - wdekking@uvw.nl betreft doorkiesnummer Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden Geachte leden, In vervolg op onze brief van 23 september jl. (ons kenmerk 68760/LH) informeren wij u nu graag over het resultaat van het constructieve overleg dat wij met IPO en VNG hebben gevoerd over de verdeling van de ruimte in het EMU-tekort voor de decentrale overheden in Het overleg heeft geleid tot de volgende onderlinge verdeling van de ruimte: «waterschappen 0,07 0 Zo (was 0,05 0 /)); «provincies 0,11 "/o (was 0,077o); «gemeenten 0,327o (was 0,38 0 7o). De extra ruimte voor waterschappen en provincies komt ten laste van het aandeel van de gemeenten. Met bijgevoegde brief van 11 oktober jl. hebben de drie koepels het kabinet over de gemaakte afspraken geïnformeerd. De gezamenlijke brief geeft aan dat de provincies, gemeenten en waterschappen nog steeds eensgezind in dit dossier optrekken. Als Uniebestuur zijn wij blij met dit resultaat. Het biedt de waterschappen naar onze mening voldoende ruimte om in 2014 hun investeringsprogramma's uit te voeren. Tevens zien wij dit als de eerste formele bevestiging van onze lijn dat aanvullende investeringsruimte boven de 0,05 o 7o voor de waterschappen noodzakelijk is. Het resultaat past volledig in de handreiking over het inspelen op de Wet Houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) en de afspraken over de ontwikkeling van het EMU-saldo uit het Financieel Akkoord, die wij op 8 juli jl. aan de waterschappen stuurden. Omtrent het inspelen op het EMU-saldopad uit het Financieel Akkoord zien wij dan ook geen aanleiding om een ander signaal aan de waterschappen te geven dan zoals verwoord in de handreiking. In het vervolg van deze brief geven wij een nadere toelichting op het bereikte resultaat en schetsten wij het vervolgtraject.

5 y~f Pagina 2 van 2 Nadere toelichting In het Financieel Akkoord dat wij begin van dit jaar met het kabinet sloten, is afgesproken dat de decentrale overheden voor 2014 een gezamenlijke ruimte in het EMU-tekort hebben van 0,57o BBP. Het kabinet heeft onlangs aangegeven te hechten aan een onderverdeling van deze zogenoemde macronorm en de vertaling daarvan in individuele EMU-referentiewaarden. Het Rijk heeft Unie, IPO en VNG gevraagd met een verdelingsvoorstel te komen. Hiertoe heeft op 1 oktober jl. een bestuurlijk overleg plaatsgevonden, waarin de volgende verdeling is overeengekomen: gemeenten 0,3270 BBP, provincies 0,117o BBP en waterschappen 0,077o BBP. In de onderbouwing van de verdeling zijn de netto-investeringen (bruto-investeringsuitgaven minus afschrijvingslasten) in de periode en de bijdragen die de waterschappen moeten leveren aan het HWBP meegenomen. Dit laatste is erg belangrijk voor de waterschappen, omdat dat voor ons steeds hèt argument was om meer ruimte te krijgen dan de 0,057o die tot nu toe formeel beschikbaar was gesteld. Gegeven de beperkte totale ruimte voor de decentrale overheden is in de onderlinge verdeling geen rekening gehouden met de aanwending van de reserves door provincies en waterschappen en de mogelijke financiële risico's die de gemeenten vanaf 2015 lopen vanwege de decentralisaties in het sociale domein. Na besprekingen in de Ledenvergadering van de Unie op 4 oktober en vorige week in de besturen van IPO en VNG zijn de afspraken definitief geworden. Op 11 oktober jl. hebben de drie koepels een gezamenlijke brief met de afspraken aan het kabinet gestuurd. Hierin wordt de unaniem door de Tweede Kamer aanvaarde motie Van Hijum gememoreerd, waarin de Kamer uitspreek dat de Wet Hof er niet toe mag leiden dat investeringen van de decentrale overheden in de knel komen en de Kamer de regering verzoekt om te voorkomen dat de Wet Hof leidt tot uit- of afstel van deze investeringen. Mede ook omdat minister Dijsselbloem meermalen heeft herhaald dat hij niet verwacht dat de investeringen van de decentrale overheden door de Wet Hof in gevaar komen, stelt de brief dat wij er vanuit gaan dat als de macronorm van 0,5 0 Zo BBP toch wordt overschreden, dit geen consequenties zal hebben voor de decentrale overheden. Deze passage geeft invulling aan de zorgen die de waterschappen eerder hebben uitgesproken over het mogelijk in de knel komen van hun investeringen. Vervolgtraject Wij verwachten dat het kabinet de gemaakte afspraken ongewijzigd zal overnemen en zal gebruiken voor het bepalen van de EMU-referentiewaarden 2014 voor de individuele decentrale overheden. Wij gaan er dan ook vanuit dat het Rijk de waterschappen op korte termijn over deze waarden zal informeren en dat deze waarden overeenkomen met degenen die onderdeel zijn van de handreiking die wij bij brief van 8 juli jl. aan de waterschappen stuurden (bijlage 2). Benadrukt wordt dat de nu afgesproken verdeling alleen van toepassing is voor het jaar In 2014 zullen de drie koepels overleggen over de verdeling van de ruimte in Vervolgens zal in 2015 in het kader van de evaluatie van dit deel van het Financieel akkoord met het Rijk gesproken gaan worden over de ruimte voor de decentrale overheden na Wij hopen u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd. Met eventuele vragen kunt u terecht bij Wijnand Dekking. U vindt zijn gegevens in het briefhoofd. Hoogachtend, ir.ing. A.J. Vermuë Algemeen directeur

6 InlerprsvincUal Overleg lip g) Vĉreniūing van Nederlandse Gemeenten! C.en n S UNIE VAN WATERSCHAPPEN Den Haag, 11 oktober 2013 Aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de heer dr. R.H.A. Plasterk Postbus EA DEN HAAG Ons kenmerk: BV 06528/2013 Betreft: Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden Geachte heer Plasterk, In het Financieel Akkoord dat wij aan het begin van dit jaar met het kabinet sloten, is afgesproken dat de decentrale overheden voor 2014 en 2015 een gezamenlijke ruimte in het EMU-tekort krijgen van 0,57o BBP, de zogenoemde macronorm. Deze ruimte is nog niet nader onderverdeeld. In het Bestuurlijk overleg financiële verhouding (Boŕv) van 16 september jl. is afgesproken dat de koepels van decentrale overheden voor half oktober samen een nieuwe verdeling zouden bepalen, zodat het Rijk op basis daarvan 'EMU-referentiewaarden kan bepalen voor alle individuele decentrale overheden. VNG, IPO en UvW hebben daartoe overleg gevoerd en informeren u met deze brief over de resultaten van dit overleg. Voordat wij u de verdeling presenteren, maken wij eerst enkele belangrijke opmerkingen. In de eerste plaats memoreren wíj de unaniem door de Tweede Kamer in het kader van de Wet Hof aanvaarde motie Van Hijum (Kamerstuk TK , nr. 26). In deze motie spreekt de Kamer uit dat de Wet Hof er niet toe mag leiden dat investeringen van de decentrale overheden in de knel komen en verzoekt de Kamer de regering om te voorkomen dat de Wet Hof leidt tot uitstel of afstel van deze investeringen en daarmee tot het verlies van werkgelegenheid. Minister Dijsselbloem heeft meerdere maten herhaald dat hij niet verwacht dat de investeringen van de decentrale overheden door de Wet Hof in gevaar komen. Gegeven de motie van Hijum en de uitspraken van minister Dijsselbloem gaan wij er vanuit dat als de macronorm van 0,570 BBP toch wordt overschreden, dit geen consequenties zal hebben voor de decentrale overheden. De macronorm van 0,57o BBP is onderdeel van het Financieel Akkoord, maar naar onze mening krap. Voor de verdeling betekent dit dat er geen rekening is gehouden met de aanwending van de reserves door de provincies en waterschappen en de mogelijke financiële risico's die de gemeenten vanaf 2015 lopen vanwege de omvangrijke decentralisaties in het sociale domein. Ook betekent dit dat we nu alleen voor 2014 een onderverdeling hebben afgesproken. De verdeling voor 2014 hebben we gebaseerd op de netto-investeringen in de periode van gemeenten, provincies en waterschappen en de bijdrage die de waterschappen moeten leveren aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Daaruit resulteert de volgende verdeling: gemeenten 0,3270 BBP, provincies 0,1170 BBP en waterschappen 0,077o BBP.

7 2 In 2014 zullen we de verdeling voor 2015 vaststellen. We streven er naar dat die verdeling reeds in de septembercirculaire 2014 kan worden opgenomen. We gaan er vanuit dat we er net zoals nu in goed onderling overleg uit zullen komen. Een afschrift van deze brief sturen wij aan de minister en staatssecretaris van Financiën alsmede de minister van I&M. Hoogachtend, Ĵ0T Remkes Remkes voorzitter Interprovinciaal Overleg A. Jorritsma-Lebbink Voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten..y' mr.drs. P.C.G. Glas Voorzitter Unie van waterschappen

8 UNIE VAN WATERSCHAPPEN Koningskade AA Den Haag Postadres Postbus 9321S 2509 At Den Haag Telefoon ONTVANGEN 2 4 SEP. 20)3 De leden waterschappen datum 23 september 2013 ons kenmerk 68760/LH contactpersoon J.W.C. Dekking bijlage(n) 1 uw kenmerk wdekking@uvw.nl betreft ontwikkeling EMU-saldo I EMUruimte decentrale overheden doorkiesnummer Geachte leden, Ten behoeve van de voorbereiding van uw begroting en met als achtergrond het wetsvoorstel Houdbare Overheidsfinanciën (Hof) en de invulling daarvan in het 'Financieel Akkoord' van Rijk en decentrale overheden van januari jl. informeren wij u in deze brief over twee onderwerpen: de resultaten van de uitvraag van juni jl. naar de ontwikkeling van het EMU-saldo van de waterschappen en de EMU-referentiewaarden die u in de begroting 2014 kunt opnemen. Ontwikkeling EMU-saldo waterschappen Als gevolg van het wetsvoorstel Hof en het Financieel Akkoord zullen we als waterschappen het EMU-saldo meer dan tot nu toe een plaats moeten geven in onze beleidsvoorbereiding en de sturing en beheersing van de uitvoering. Ter invulling is in de handreiking die wij bij brief van 8 juli jl. aan de waterschappen hebben gestuurd onder andere opgenomen dat we binnen onze sector meer informatie over de ontwikkeling van het EMU-saldo gaan uitwisselen. Deze informatie geeft aan of we als sector binnen de afgesproken kaders blijven en biedt een basis om, als dit niet het geval is, maatregelen te treffen om tot verbetering van het EMU-saldo te komen. In de bijlage van deze brief is een analyse opgenomen van de gegevens die we als Unie eind juni jl. bij u hebben uitgevraagd. De conclusie is dat de bijgestelde ramingen van het EMU-saldo voor 2013 en 2014 nagenoeg overeenkomen met het EMU-saldopad, waarvan bij het opstellen van de eerder genoemde handreiking is uitgegaan. Omdat ook de overige resultaten van de uitvraag van juni 2013 aansluiten op het saldopad uit de handreiking ziet de Unie geen aanleiding om een ander signaal aan de waterschappen te geven dan zoals verwoord in de handreiking. Ter herinnering, in de handreiking wordt er vanuit gegaan dat de waterschappen in de periode slechts een beperkte verbetering van hun EMU-saldo hoeven te realiseren. De bijgestelde ramingen van het EMU-saldo 2013 van alle decentrale overheden waren beschikbaar in het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen tussen kabinet en koepels van 16

9 Pagina 2 van 2 september jl. en bleken voor de bewindslieden geen aanleiding om daarover met de decentrale overheden nader van gedachten te wisselen. Het betrof de volgende informatie: EMU-saldo 2013 Raming november 2012 Raming nu Waterschappen -0,09 o Zo -0,08 0 Zo Provincies -0,19 0 Zo -0,220/0 Gemeenten -0,39 0 Zo -0,600/0 Totaal -0,670/0-0,900/0 EMU-referentiewaarden in begroting 2014 In het Financieel Akkoord is bepaald dat de decentrale overheden in 2014 en 2015 een ruimte van maximaal 0,5 0 Zó in het EMU-tekort mogen invullen. Deze 'macronorm' is tot nu toe niet nader onderverdeeld. Dit betekent bijvoorbeeld dat het door het Rijk voor 2013 vastgestelde aandeel van 0,05 0 7o voor de waterschappen vooralsnog niet geldt voor 2014 en In de eerder genoemde handreiking wordt er gemotiveerd vanuit gegaan dat de waterschappen in 2014 en 2015 een ruimte van 0,077o kunnen invullen. Deze ruimte is met de bestaande verdeelsleutel (netto-kosten) ook nader verdeeld over de waterschappen tot eigen individuele referentiewaarden. Voor meer informatie verwijs ik u graag naar de handreiking. Gegeven de strekking van het eerste deel van deze brief adviseren wij u de referentiewaarden uit de Uniehandreiking op te nemen in uw begrotingen voor 2014, Het kabinet heeft onlangs aangegeven toch te hechten aan een onderverdeling van de ruimte van 0,57o en de vertaling daarvan in individuele referentiewaarden De achtergrond is de doorvertaling naar de decentrale overheden van een eventuele Europese boete die Nederland zou kunnen krijgen voor het overschrijden van het maximale EMU-tekort. Wij achten de kans dat Nederland een dergelijke boete krijgt zeer klein. Het Rijk heeft Unie, IPO en VNG gevraagd voor 15 oktober a s. zelf met een verdelingsvoorstel te komen. Op korte termijn vindt een bestuurlijk overleg van de koepels plaats, waarbij de inzet van de Unie is om meer ruimte voor de waterschappen te realiseren dan de 0,057o die door het kabinet voor 2013 is bepaald. Wij zullen u informeren over de resultaten van dit overleg. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met eventuele vragen kunt u terecht bij Wijnand Dekking. U vindt zijn gegevens in het briefhoofd. Hoogachtend, I 1 I ľ ir.ing. A.J. Vi Algemeen

10 UNIE VAN WATERSCHAPPEN Beheersing EMU-saldo, resultaten uitvraag juni 2013 t.b.v. de waterschapsbegrotingen Kader Het wetsvoorstel Houdbare Overheidsfinanciën en de afspraken over de invulling daarvan in het 'Financieel Akkoord' tussen Rijk en decentrale overheden van januari jl. leiden er toe dat de waterschappen het EMU-saldo meer dan tot nu toe een plaats moeten geven in de beleidsvoorbereiding, sturing en beheersing. Voor de wijze waarop dit aspect handen en voeten kan worden gegeven, zijn in Unieverband voorstellen ontwikkeld. Deze maken onderdeel uit van de handreiking die bij brief van 8 juli 2013 door de Unie aan de waterschappen is gestuurd. De voorstellen houden onder andere in dat de waterschappen het EMU-saldo een plaats (blijven) geven in hun meerjarenraming en begroting en dat we binnen onze sector meer informatie over de ontwikkeling van het EMU-saldo gaan uitwisselen. Concreet onderdeel van de voorstellen is dat de Unie de waterschappen ten behoeve van hun begrotingen 2014 op dit moment informeert over de bijgestelde ramingen van het EMU-saldo over 2013 en de ramingen voor 2014 zoals ze resulteren uit de meerjarenramingen voor 2014 e.v. die dit voorjaar door de meeste waterschappen zijn opgesteld. De informatie maakt het mogelijk na te gaan of we als sector binnen de kaders blijven. Als dit niet het geval is, kan van de informatie een signaal naar de waterschappen uitgaan om tot verbetering van het EMUsaldo te komen. De waterschappen zouden deze verbetering dan wellicht nog een plaats kunnen geven in hun begrotingsprocessen die momenteel lopen. De Unie heeft eind juni jl. gegevens uitgevraagd over de raming van het EMU-saldo van ieder waterschap voor de jaren 2013 t/m De waterschappen is gevraagd de gegevens bij voorkeur te baseren op de meerjarenramingen (synoniemen meerjarenbegroting, voorjaarsnota en perspectievennota) die dit voorjaar zijn opgesteld en anders volgens de meest recente inzichten die het waterschap heeft. 2. Bijgestelde raming voor 2013 De gegevens over 2013 betreffen een bijgestelde raming. Hiermee wordt mede invulling gegeven aan de afspraken van het Rijk en de decentrale overheden om voor het jaar 2013 proef te draaien met het beheersmodel voor het EMU-saldo voortvloeiend uit de Wet Hof. Het gaat hier om een extra monitoringsmoment in vergelijking met het verleden met als doel gedurende het jaar beter inzicht in de ontwikkeling van het EMU-saldo te krijgen. De resultaten van alle decentrale overheden waren beschikbaar in het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen van 16 september jl., waarin de Unie de waterschappen vertegenwoordigde, en zijn samengevat als volgt: Raming november 2012 Raming nu Waterschappen -0,09 o 7o -0,080/0 Provincies -0,1970-0,220/0 Gemeenten -0,390/0-0,600/0 Totaal -0,67 0 7o -0,900/0

11 ŷ -ř Pagina 2 van 3 i Deze cijfers waren voor de bewindslieden geen aanleiding om daarover met de decentrale overheden van gedachten te wisselen. 3. Raming 2014 De opgevraagde gegevens over de jaren 2014 t/m 2017 zijn vooral voor ons eigen inzicht en onze eigen beheersing bedoeld, maar kunnen eventueel ook door de Unie worden gebruikt in overleggen met het kabinet. Wat betreft 2014 resulteren de cijfers in een EMU-saldo van -0,07 o 7o BBP. Dit aandeel komt exact overeen met het saldo voor 2014 uit het saldopad dat is opgenomen in de Uniehandreiking van juli jl. Omdat ook de overige resultaten van de uitvraag van juni 2013 slechts beperkt afwijken van het saldopad uit de handreiking ziet de Unie geen aanleiding om richting de begrotingen 2014 van de waterschappen tot andere een andere lijn te komen dan zoals verwoord in de handreiking. 4. Vergelijking resultaten uitvraag juni 2013 met uitvraag november 2012 In deze paragraaf worden de verschillen in de uitvraag van november 2012 vergeleken met de geactualiseerde raming van juni Verschillen op hoofdlijnen We beginnen met het EMU-saldo als totaal. bedragen x 6 1 min EMU-saldo uitvraag EMU saldo uitvraag juni Totaal verschil o afwijking tov uitvraag o Ten opzichte van de uitvraag van november 2012 laten de bijgestelde ramingen voor beide jaren een beter EMU saldo zien. Het EMU saldo wordt voornamelijk bepaald door het exploitatiesaldo (voor bestemming reserves) en de invloed van investeringen. Veel minder invloed hebben de overige factoren: voorzieningen, reserves en deelnemingen en aandelen). Om een gevoel te krijgen voor de verhoudingen zijn in onderstaande tabel de verschillen tussen de uitvraag van juni 2013 en november 2012 per hoofdcategorie weergegeven. bedragen x 6 1 min Exploitatiesaldo verschil Invloed investeringen verschil Overige verschillen Totaal verschil De verbetering wordt met name veroorzaakt door een lager exploitatiesaldo voor toevoeging onttrekking aan reserves en door de invloed van de bijgestelde investeringsramingen.

12 Pagina 3 van 3 We hebben geen informatie om de ontwikkeling van het exploitatiesaldo nader te analyseren. Daarbinnen kunnen verschillende factoren invloed hebben. Het positieve effect op het EMUsaldo kan onder meer veroorzaakt worden door besparingen op de kosten, maar ook door hogere belastingopbrengsten. Invloed investeringen De belangrijkste factoren die de invloed van de investeringsramingen op het EMU saldo bepalen worden hieronder belicht. Het gaat dan om de bruto investeringsuitgaven, de investeringssubsidies en de afschrijvingen. Bruto investeringen bedragen x C 1 min Raming nov Raming juni Verschil absoluut Verschil procentueel o o Het beeld van de bruto investeringen wijkt in 2014 vrij sterk af van de raming van november Het lijkt er op dat de waterschappen in het voorjaar kritisch gekeken hebben naar hun investeringsvolume. Ook het in exploitatie gaan nemen van de bijdragen aan het HWBP kan een rol spelen. Investeringssubsidies bedragen x 6 1 min Raming nov Raming juni Verschil absoluut Verschil procentueel + 50/ o Het valt op dat de raming van de investeringssubsidies voor 2014 relatief sterker daalt dan de raming van de bruto investeringen. Een oorzaak kan zijn dat andere overheden als gevolg van bezuinigingstrajecten lagere bijdragen aan uitvoeringsprogramma's van de waterschapen gaan verstrekken. Afschrijvingen bedragen x C 1 min Raming nov Raming juni Verschil absoluut 5 7 Verschil procentueel H-1% +196 De afschrijvingen liggen een fractie hoger dan bij de raming van november 2012, terwijl op basis van het saldo van de afname van de bruto investeringen en de investeringssubsidies een lichte daling meer op zijn plaats zou zijn De stijging die we nu zien kan erop duiden dat waterschappen kortere afschrijvingtermijnen zijn gaan hanteren of in verhouding meer investeren in objecten met een kortere afschrijvingstermijn. Een van de onderdelen uit de handreiking betrof het verkorten van de afschrijvingstermijn van de HWBP-bijdrage naar maximaal 5 jaar. Wanneer waterschappen hiertoe besluiten, leidt dit inderdaad tot hogere afschrijvingen op de korte termijn.