4. De aflevering gebeurt door de apotheker persoonlijk. Assistenten worden niet betrokken in deze materie.

Transcriptie

1 Euthanasie Praktijkregels 1. Zorvuldigheidsregels bij de aflevering van euthanatica De hierna volgende zorgvuldigheidsregels zijn gebaseerd op de wettelijke regels die steeds gelden voor artsen en apothekers. Op bepaalde vlakken gaan ze wat verder dan wat wettelijk verplicht is of specifiëren ze wat duidelijker wat de arts en de apotheker bij voorkeur zullen doen. Gezien het bijzondere karakter van het gebruik van medicatie bij euthanasie achtte een gemengde werkgroep van artsen, apothekers, experten en overheid het immers zinvol om duidelijke en praktische goede praktijk regels voor te stellen. De zorgvuldigheidsregels zijn met andere woorden een leidraad die de zorgverstrekkers moet helpen om de patiënt in goede omstandigheden bij te staan. Deze tekst is tenslotte ook bedoeld om duidelijke en praktijkgerichte informatie te geven aan artsen en apothekers die met de vraag naar euthanasie worden geconfronteerd. 1. De toediening van euthanatica wordt door de arts op voorhand overwogen en gepland en dit in overleg zoals gespecificeerd in de wet en het advies van de orde van geneesheren. Het is aan te bevelen dat de arts persoonlijk en tijdig (minstens 24 uur voor de aflevering) contact opneemt met de apotheker zodat hij/zij op zijn/haar beurt de nodige maatregelen (informatie, bestellingen, ) kan nemen. De arts maakt bij deze gelegenheid duidelijk dat het om euthanasie gaat. Dit overleg tussen arts en apotheker draagt er toe bij dat het voorschrift correct kan uitgevoerd worden en dus alle gevraagde producten beschikbaar zullen zijn op de dag van aflevering. 2. Zoals iedere betrokkene heeft de apotheker het recht om, om morele redenen, niet mee te werken aan de toepassing van euthanasie. De arts dient zich dan te richten tot een apotheker die bereid is deze taak over te nemen. 3. De arts stelt een voorschrift op voor de nodige medicatie en medische hulpmiddelen op naam van de patiënt. Op het voorschrift bevindt zich een aanduiding dat de medicatie wordt voorgeschreven na toepassing van de wet van 28 mei 2002 en een aanduiding dat de medicatie persoonlijk aan de arts dient te worden afgeleverd. 4. De aflevering gebeurt door de apotheker persoonlijk. Assistenten worden niet betrokken in deze materie. 5. De medicatie en medische hulpmiddelen worden uitsluitend afgeleverd aan de arts, die optreedt als gemachtigde van de patiënt en de medicatie en medische hulpmiddelen dus in zijn naam in de apotheek afhaalt. 6. De niet-gebruikte medicatie worden door de arts teruggebracht (voor vernietiging) naar de apotheek. Indien de medicatie niet wordt toegediend om welke reden ook, is het niet de bedoeling dat de arts ze bewaart.

2 2. Producten Het benodigde materiaal Het materiaal dat door de arts moet gevraagd worden aan de apotheker is het volgende. 2.1 De geneesmiddelen Het voorschrijven gebeurt op een klassiek voorschrift op naam van de patiënt, met vermelding dat het gaat om toepassing van de wet van 2002, en dat deze producten door de arts zelf zullen worden afgehaald (zie de aanbevelingen van werkgroep II). - Pentothal 1 g per flacon, DT 4 flacons 1 - Norcuron 10 mg per flacon, DT 2 flacons De toedieningsmiddelen Voor het oplossen van de geneesmiddelen - twee optreknaalden (b.v. 19 G) - fysiologische zoutoplossing 100 ml - twee spuiten van 20 ml met LuerLock De spuiten dienen duidelijk gemerkt te worden, gezien het curarisans in geen geval mag toegediend worden vooraleer coma is opgetreden. 3. Toedieningsweg 3.1 Voor het instellen van een intraveneuze toedieningsweg of een i.v. perifere catheter (b.v. 22 G) of een vleugelnaald (b.v. 21 G) of een naald voor inspuiting in een bestaande poortkatheter 3.2 Voor het toedienen van de geneesmiddelen Voor de toediening kan geopteerd worden voor twee verschillende systemen.. Ofwel toediening via spuiten met een driewegkraan wat toelaat op het gewenst ogenblik de geneesmiddelen consecutief toe te dienen (optie A).. Ofwel het verder oplossen van de middelen in telkens 100 ml fysiologische zoutoplossing; deze kleine infusen worden als zij-infuus aangeschakeld aan het waakinfuus, en waarbij op het gewenst ogenblik via openen van de rolklemmen de producten achtereenvolgens kunnen worden toegediend (optie B). of optie A (bolustoediening) de geneesmiddelen: een spuit van 20 ml met LuerLock gevuld met fysiologische oplossing, en een driewegkraan. of optie B (korte perfusie) de geneesmiddelen: een fysiologische perfusie-oplossing 250 ml met perfusietrousse en inspuitpoort, en driewegkraan. 1 Op het voorschrift wordt 4 g vermeld, maar momenteel is enkel een verpakking met 10 g beschikbaar; de aanvraag voor een eenheidsverpakking van 1 g is in behandeling bij het DGG zie ook zorgvuldigheidsregels. 2 Op het voorschrift wordt 20 g vermeld, maar momenteel is enkel een verpakking met 40 mg beschikbaar zie ook zorgvuldigheidsregels.

3 Voor het verder oplossen van de twee geneesmiddelen in telkens een klein infuus: 2 fysiologische perfusie-oplossingen aan 100 ml, met perfusietrousse en een Y-verbindingsstuk.

4 Pro memori: (OMSTANDIG ADVIES VAN DE WERKGROEP) - De arts die na respecteren van alle in de wet gevolgde procedures, besluit over te gaan tot euthanasie, contacteert een apotheker met de vraag of hij bereid is het nodige af te leveren voor het uitvoeren van euthanasie. In geval de apotheker instemt, en dus niet beroep doet op de in de wet voorziene mogelijkheid om niet mee te werken aan euthanasie, laat de arts weten welke geneesmiddelen en welke toedieningsmiddelen hij wenst. Hij spreekt af dat hij zelf bij de apotheker het materiaal zal afhalen. Op het voorschrift dat hij maakt, vermeldt de arts dat het gaat om toepassing van de wet van 28 mei Hij betaalt zelf bij het afhalen, met achteraf verrekening met de familie. - In principe gaat het om een coma-inducerend middel, gevolgd door een curarisans. De leden van de commissie menen dat daarbij volgende middelen dienen ter beschikking te staan.. Als coma-inducerend middel : natriumpentothal (Pentothal ) 4 g. Als curarisans : vecuroniumbromide (Norcuron ) 20 mg. Daarbij volgende opmerkingen.. Er zijn wel andere mogelijkheden (b.v. de keuze van het curarisans) maar de leden waren van oordeel dat het beter was te opteren voor deze twee producten.. De doses (Pentothal 4 g, Norcuron 20 mg) zijn hoog, maar gekozen om zeker bij alle patiënten het gewenste resultaat te bekomen, wetende dat sommige mensen ook met lagere doses zullen overlijden.. Bij sommige patiënten zal het curarisans niet meer nodig zijn omdat de patiënt reeds overlijdt na toedienen van het coma-inducerend middel. Toch moet het curarisans beschikbaar zijn voor het geval het vereist is.. Het is essentieel dat het coma-inducerend middel eerst wordt gegeven, en het curarisans pas wanneer de patiënt in diep coma is. Om verwisselen van de producten te vermijden, bij de bereiding of bij het toedienen, dienen de spuiten en infusen duidelijk gemerkt te worden.. Het vooraf toedienen van een sederend middel (b.v. Dormicum ) kan overwogen worden maar maakt niet essentieel deel uit van de producten waarover men moet beschikken. - Er moet gezorgd worden dat, vooraleer wordt gestart met de euthanasie, een betrouwbare intraveneuze toedieningsweg beschikbaar is : dit moet zeker gescheiden worden van de acte zelf. Het gaat liefst om een intraveneuze catheter, maar de arts kan opteren voor een vlindernaaldje. Het is nodig vooraf na te gaan in hoeverre de toestand van de venen van de patiënt problemen zou kunnen stellen bij het inbrengen: indien nodig wordt beroep gedaan op iemand die speciaal deskundig is voor het aanbrengen van deze intraveneuze toedieningsweg. Deze toegangsweg moet verzekerd worden bij middel van b.v. kleefband. De intraveneuze toedieningsweg wordt opengehouden met een waakinfuus (250 ml fysiologische zoutoplossing), of bij middel van een spuit van 20 ml gevuld met fysiologische oplossing. - De geneesmiddelen worden opgelost ruim vóór de acte zelf, b.v. door de arts thuis. Daarvoor kan gebruik gemaakt worden van optreknaalden en fysiologische zoutoplossing. - Voor de toediening kan geopteerd worden voor twee verschillende systemen.. Ofwel toediening via spuiten met een driewegkraan wat toelaat op het gewenst ogenblik de geneesmiddelen consecutief toe te dienen (optie A).

5 . Ofwel het verder oplossen van de middelen in telkens 100 ml fysiologische zoutoplossing; deze kleine infusen worden als zij-infuus aangeschakeld aan het waakinfuus, en waarbij op het gewenst ogenblik via openen van de rolklemmen de producten achtereenvolgens kunnen worden toegediend (optie B). HET BENODIGDE MATERIAAL Het materiaal dat door de arts moet gevraagd worden aan de apotheker is het volgende. 1. De geneesmiddelen Het voorschrijven gebeurt op een klassiek voorschrift op naam van de patiënt, met vermelding dat het gaat om toepassing van de wet van 2002, en dat deze producten door de arts zelf zullen worden afgehaald (zie de aanbevelingen van werkgroep II). - Pentothal 1 g per flacon, DT een verpakking van 10 flacons - Norcuron 10 mg per flacon, DT een verpakking van 4 flacons Er dient opgemerkt dat deze verpakkingen meer flacons bevatten dan nodig: mogelijk zullen binnen afzienbare tijd meer geschikte verpakkingen bestaan die toelaten dit probleem te vermijden. 2. De toedieningsmiddelen 2.1. Voor het oplossen van de geneesmiddelen - twee optreknaalden (b.v. 19 G) - fysiologische zoutoplossing 100 ml - twee spuiten van 20 ml met LuerLock De spuiten dienen duidelijk gemerkt te worden, gezien het curarisans in geen geval mag toegediend worden vooraleer coma is opgetreden Voor het instellen van een intraveneuze toedieningsweg of een i.v. perifere catheter (b.v. 22 G) of een vleugelnaald (b.v. 21 G) of een naald voor inspuiting in een bestaande poortkatheter 2.3. Voor het toedienen van de geneesmiddelen of optie A (bolustoediening) de geneesmiddelen: een spuit van 20 ml met LuerLock gevuld met fysiologische oplossing, en een driewegkraan. of optie B (korte perfusie) de geneesmiddelen: een fysiologische perfusie-oplossing 250 ml met perfusietrousse en inspuitpoort, en driewegkraan. Voor het verder oplossen van de twee geneesmiddelen in telkens een klein infuus: 2 fysiologische perfusie-oplossingen aan 100 ml, met perfusietrousse en een Y-verbindingsstuk.

6 NB: Teruggebrachte medicatie Medicatie (ampullen, baxters) die door de arts worden teruggebracht van bij de patiënt, worden aanzien als oude geneesmiddelen en als dusdanig opgehaald met de oude en vervallen geneesmiddelen. Ze worden dus, net als alle andere geneesmiddelen, in hun primaire verpakking (ampullen) meegegeven met de ophaling die in de verschillende gewesten via de apotheken wordt georganiseerd. NB: naalden, spuiten en andere medische hulpmiddelen horen niet thuis in deze ophaling. In principe moet de arts deze via eigen ophaalkanalen (laten) verwijderen. Technische lijst van de medicatie en toebehoren met hun CNK code Cnk naam firma penthotal 10amp 1gr abbott norcuron 4fl 10 mg organon wwnldn micr 18g 1 1/2 10stuks bd miniplasco water 20 ml 20 st braun wwsp 20ml znld luer lock 1 st bd insyte-w 22g 1st vialon fysiol opl 250ml baxter discofix-3-kraantje+slang 25 cm braun fysiol opl 100ml baxter Y-verbindingsstuk vygon Berekeningsformules: - voor de producten die als geneesmiddel zijn geregistreerd als de aankoopprijs (excl. BTW) lager is dan 16,56, dan moet die aankoopprijs worden vermenigvuldigd met 1,4493 om de publiekprijs exclusief BTW te verkrijgen of met 1,5362 als men de publiekprijs inclusief BTW wil ; als de aankoopprijs (incl. BTW) minstens 16,56 bedraagt, dan moet bij die aankoopprijs 7,44 worden opgeteld om de publiekprijs exclusief BTW te verkrijgen, en die som moet worden vermenigvuldigd met 1,06 als men de publiekprijs inclusief BTW wil ; - voor de toebehoren, die niet als geneesmiddel zijn geregistreerd, is er geen prijsregulering. Maar vaak wordt voor producten die nodig zijn om een geneesmiddel toe te dienen een gelijkaardige prijsstructuur gehanteerd. Op de APB-website staat binnenkort een rekenblad om de verschillende componenten van de prijs van geneesmiddelen te berekenen. NB: voorlopig wordt nog steeds de volledige verpakking van de medicatie meegegeven en dient de arts het overschot terug te bezorgen voor vernietiging (cfr. oude geneesmiddelen). Er is een KB in voorbereiding om de apotheker toe te laten te deconditioneren en dus slechts het benodigde deel van de (hospitaal)verpakking mee te geven.