BRABANTSE OMGEVINGSVISIE

Transcriptie

1 In gesprek over de Brabantse Leefomgeving met het Rad van Partici patie BRABANTSE OMGEVINGSVISIE De Omgevingsvisie op het Brabant Living Lab In gesprek over de Brabantse Leefomgeving met het Rad van Participatie mei 2016 De Dag van de Brabantse Omgevingsvisie Samen op weg: dromen, denken, durven en doen 12 mei 2016

2 De Brabantse Omgevingsvisie op het Brabant Living Lab Introductie WEBSITE Brabantse Omgevingsvisie In het Living Lab op de Grote Markt in Bergen op Zoom vond je van 26 t/m 29 mei 2016 de nieuwste initiatieven op het gebied van duurzame innovatie. Bij een lab denk je aan experimenteren, onderzoeken. En dat is precies wat er gebeurde bij het Living Lab. Waarom zou je eigenaar worden van een windmolen? Hoe ziet jouw toekomstige vleesconsumptie er uit? En waarom is cultuur zo belangrijk voor onze samenleving? Slimme antwoorden op deze en andere vragen zijn belangrijk voor de aanpak van de grote maatschappelijke vraagstukken waar de provincie samen met Brabanders, bedrijfsleven en onderwijs aan werkt. Denk hierbij aan thema s als natuur en stedelijke landschappen, sociale veerkracht, duurzame landbouw, energietransitie, slimme en duurzame mobiliteit, flexibele arbeidsmarkt en een circulaire economische ontwikkeling. Door samen doen, samen proberen en samen ontwikkelen, brengen we nieuwe maatschappelijke innovaties tot stand voor het Brabant van de toekomst. Hierdoor blijft Brabant behoren tot de top kennis- en innovatieregio s van Europa. Het Living Lab is opgezet als een open podium ; je bent van harte welkom om te komen kijken en mee te doen! LEES MEER #BLL16 op Twitter WEBSITE Brabant Living Lab (Bron: Website Brabant Living Lab)

3 Erik van Merrienboer (gedeputeerde) over het Rad van Participatie Wie is eigenlijk verantwoordelijk voor jouw leefomgeving? We werken in Brabant samen aan een Omgevingsvisie. Daarover zijn we met alle Brabanders in gesprek. Ook hier bij het Rad van Participatie op het Living Lab in Bergen op Zoom. Een belangrijke vraag is: wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor onze omgeving? Burgers, overheid, bedrijven? Die vraag stellen we niet elke dag, maar wel hier vandaag in Bergen op Zoom. We zijn benieuwd naar de antwoorden! Introductie Rad van Participatie LEES MEER Brabantse Omgevingsvisie op Twitter

4 Het Rad van Participatie De spelregels LEES MEER Het Rad op Regioactueel.nl LEES MEER Het Rad op BN DeStem 1 Met een flinke slinger aan het rad bepalen we in de eerste ronde over welk deel van de omgeving we in gesprek gaan: de binnenstad, het stationsgebied of het platteland? 2 Een tweede draai van het rad wijst uit welk thema centraal staat. Gaan we het hebben over gezondheid, natuur of recreatie? Over wonen, vervoer of voedsel? Het is nu aan de deelnemers: welke partijen hebben hier een rol? Wie zijn er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de veiligheid in het stationsgebied? Of voor voedsel in de binnenstad? Alle belanghebbenden krijgen een plek op het bord. Door middel van scheidingsstokjes visualiseren de speler de relatieve verantwoordelijkheden van deze partijen ten opzichte van elkaar. Het Rad van Participatie uitgelegd 3 Eén laatste slinger. Die wijst uit welke partij het speelveld moet verlaten. Met daarbij de belangrijke vraag: hoe lossen we dat op? Door wie wordt die taak overgenomen? Actieve burgers? Meer taken voor marktpartijen?

5 Blog: Jeffrey Braun (Afdeling Buitengewone Zaken) De filosofie achter het ontwerp van het Rad van Participatie Het is geen makkelijke uitdaging waar het team van Omgevingsvisie Noord-Brabant aan begonnen is. Uiteindelijk moet er een visie over de Brabantse omgeving samen worden gesteld, samen met de Brabander. Met iedere stap die het team zet lijkt deze uitdaging in complexiteit te groeien, waardoor vanzelfsprekend ook de twijfel soms toeslaat. Het is daarom belangrijk het gedachtegoed te blijven toetsen aan de realiteit - in het echte leven, met echte mensen. Dat kan door tastbare hulpmiddelen te maken zoals het Rad van Participatie, waardoor je in dialoog blijft. Het is voor mij dé manier om complexe uitdagingen aan te gaan: we blijven namelijk stappen zetten richting ons doel (ontwikkelen Omgevingsvisie) én doen nieuwe inzichten als het gaat om hoe we het proces daar naartoe het beste kunnen inrichten. Dat is tegelijkertijd de waarde van ontwerp: met telkens nét te weinig kennis en informatie toch je doel weten te bereiken. Bij het Rad van Participatie werkte dat goed: we faciliteerden het gesprek en probeerden het netwerk bij elkaar te krijgen. Niet als team of als provincie, maar als gelijken aan het Rad. En daardoor samen de energie, kracht en ideeën van Brabant te benutten. Op de Dutch Design Week (oktober 2015) was Team Omgevingsvisie aanwezig met Klein Brabant. Bij deze kar konden bezoekers hun eigen Klein Brabant vormgeven. Het Rad van Participatie is ontworpen Filmpje Klein Brabant op de DDW 2015

6 Drie belangrijke lessen Wat bereiken we met het Rad van Participatie? Faciliteren wordt steeds belangrijker als het gaat om de rol van overheden in maatschappelijke processen. Naast het stellen en bewaken van normen juist ook belanghebbende met elkaar verbinden en gebruik maken van de kracht uit de samenleving. Tijdens het Living Lab is gebleken dat het Rad van Participatie deze rol kan ondersteunen. 1. Het Rad nodigt uit Voorbijgangers van alle leeftijden gaan - eerst een klein beetje afwachtend, maar al snel met veel enthousiasme - het gesprek aan over hun eigen leefomgeving. Het Rad bepaalt het gespreksonderwerp voor hen (in de vorm van een context en een thema), waardoor het delen van ideeën, dromen en knelpunten als zeer laagdrempelig wordt ervaren. Zo wordt opgemerkt: Ons wordt nooit iets gevraagd. Nu wel en dat is tof!. Dankzij de spelelementen raken deelnemers al snel in een bevlogen actiestand. 2. Het Rad maakt bewust Ik had nooit gedacht dat ik zo veel zou vinden van dit onderwerp; ik had er gewoon nog nooit over nagedacht!. Uit dergelijke opmerkingen kunnen we leren dat het Rad erin slaagt om voorbijgangers meer bewust te maken van verantwoordelijkheden in de leefomgeving. Zo lang inwoners geen problemen ervaren denken zij niet na over hoe hun leefomgeving is georganiseerd. En dus ook niet over manieren waarop dat (nóg) duurzamer, gezonder of veiliger zou kunnen. Het Rad is een mooie interventie om hen daartoe te verleiden. 3. Het Rad verbindt Brabantse inwoners onder elkaar, maar ook voorbijgangers uit andere delen van het land (of zelfs andere delen van de wereld), bestuurders en beleidsmakers staan samen aan het Rad. Door gezamenlijk - en in verschillende opeenvolgende ludieke rondes - steeds dieper op een onderwerp in te gaan leren zij elkaars taal en belevingswereld steeds beter kennen. En delen zij hun verschillende typen kennis met elkaar. Dat zorgt voor een goed gesprek en verbinding tussen de deelnemers.

7 Statenwerkgroep Omgevingsvisie Aan de slag: midden in de maatschappij Op vrijdag 27 mei kwam de Statenwerkgroep Omgevingsvisie bij elkaar in de grote tent op het Living Lab. Met de voeten in de Brabantse modder, midden in de maatschappij, op de Grote Markt in Bergen op Zoom. De leden nemen op persoonlijke titel deel aan de werkgroep en doen zelf actief mee aan het proces om tot een Omgevingsvisie te komen. Bijvoorbeeld in de rol van meedenker, facilitator, of ambassadeur. Ook helpen zij mee om de betrokkenheid van Provinciale Staten vorm te geven. Op die locatie lieten zij zich inspireren door drie presentaties. Michael Daamen (Energiek Moerdijk en Waterpoort) presenteerde de lessen uit zijn Dorpsmolen casus voor de Omgevingsvisie. Martijn van der Steen (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur en Erasmus Universiteit) dook diep in de betekenis van de verschillende overheidsrollen. En Aniek Linskens en Alice Korsch (Young Professionals Brabant) namen hen mee naar de Omgevingsdromen van Brabanders om vervolgens met de groep eigen dromen te delen. Niet over, maar mét alle belanghebbenden spreken. Ook met de Brabantse inwoners. Open en transparant, samen werken. Daar aansluiten waar de energie zit. Focussen op resultaten. En daarbij duidelijke afwegingskaders ontwikkelen om met tegenstrijdige belangen om te gaan. Stoppen met denken in normen. Naar een uitdagende, interactieve en dynamische vorm. Bijvoorbeeld een film over De Brabantse Droom of een Inspiratie-atlas met best practices. Durf uit te proberen en te experimenteren. Deel mooie plannen met elkaar en treedt buiten de bestaande kaders. Alleen zo komen we tot een nieuwe manier van denken en werken. De drie uur durende bijeenkomst resulteert in mooie wensen voor de inhoud en vorm van de Omgevingsvisie en voor het proces om daar te komen. Denken vanuit de belevingswereld en dat vertalen naar de systeemwereld van visies, regels en wetten. Op die manier blijven we dicht bij de praktijk. Niet denken in beperkingen maar in kansen (en dat is ongelofelijk lastig!).

8 Presentatie: Michael Daamen (Energiek Moerdijk & Waterpoort) Hoe kan de omgevingsvisie ruimte bieden aan de energietransitie? Michael Daamen presenteerde inzichten uit de workshop Energie naar de samenleving. De centrale case is die van de dorpsmolens: lokale spelers die gezamenlijk investeren in een windmolen. Een voorbeeld van een lokaal energieinitiatief, dat - mits goed georganiseerd - fungeert als draaischijf voor een vitale samenleving. Wat is nodig om dergelijke initiatieven mogelijk te maken? Zou de toekomstige Omgevingsvisie kunnen volstaan met een strategisch beleidskader, gecombineerd met een dynamisch afwegingsproces, in plaats van strikte locatiebeperkingen op te leggen? Naar een visie die uitgaat van lokale dynamiek Presentatie van Michael Daamen

9 Presentatie: Martijn van der Steen (NSOB & Erasmus Universiteit) Sturen in netwerken LEES MEER Martijn van der Steen nam ons mee in de wereld van overheidsrollen. Naar een overheid die van buiten naar binnen werkt en die stuurt op resultaten in plaats van op randvoorwaarden. Wat betekent dat? Hoe stuur je als overheid in netwerken waar steeds meer initiatief vanuit de samenleving ontstaat? Onderhandelen met de buitenwereld, samenwerkingsovereenkomsten afsluiten, de potentie van het initiatief herkennen, en zowel intern als extern verbinden. Nieuwe rollen, die vragen om andere competenties. Waarbij het van groot belang blijft om de balans te houden, en nieuwe manieren te vinden om kwaliteiten als rechtsgelijkheid, rechtmatigheid en doelmatigheid te borgen. Rapport NSOB: Sedimentatie in sturing (2015) Presentatie van Martijn van der Steen Naar een visie die mensen uitlokt om in actie te komen

10 Presentatie: Young Professionals Brabant Inspiratie uit dromen voor de leefomgeving Om de deelnemers van de Statenwerkgroep te inspireren presenteerden BrabantAdvies en de Young Professionals Brabant een filmpje over dromen. Zij stelden zichzelf en hun familie, vrienden en collega s de vragen: wat zijn onze dromen en welke leefomgeving hebben we daar bij nodig? Aniek Linskens, beleidsadviseur BrabantAdvies, legde de verbinding tussen de inhoud van het filmpje en de mogelijkheden en kansen die de Omgevingsvisie Brabant kan bieden. Alice Korsch, panellid van de Young Professionals Brabant, daagde de deelnemers van de Statenwerkgroep vervolgens uit om zelf te dromen. Film, presentatie & opbrengsten