SO en VSO ontvlechten.?

Transcriptie

1 SO en VSO ontvlechten.? 1 a. Rapportage vanuit de georganiseerde raadplegingen Raadplegingen In het kader van het overleg tussen PO-Raad, VO-Raad en OCW over de mogelijke ontvlechting van het SO en het VSO, zijn een tweetal ledenraadplegingen onder SO-besturen/directies gehouden. De discussie werd gevoerd, mede naar aanleiding van afspraken die gemaakt zijn in het Bestuursakkoord PO-Raad/OCW over het doen van onderzoek op dat onderwerp. Een kleine 100 besturen/directies (van de 138 besturen met SO-scholen) heeft actief deelgenomen aan deze raadplegingsdiscussies. Ook namen vertegenwoordigers vanuit de VO-Raad en vanuit het Ministerie van OCW deel aan de bijeenkomsten. De bijeenkomsten kenden een vergelijkbare vorm (een informatiestuk behoorde tot het basismateriaal van alle aanwezigen): opening door voorzitter van LECSO informatie vanuit bestuur PO-Raad over stand van zaken onderhandelingen inleiding vanuit LECSO/PO-Raad over de aanleidingen/inhouden en ontwikkelingsgang van het discussie-item en discussie o.l.v. van de voorzitter aan de hand van een viertal centrale vragen: - wat vinden we ten principale van een ontvlechting? -waar liggen de min- en meer-waardes van zo n aanpak? -welke scenario s zijn er denkbaar in zo n traject? - welke vragen/voorwaarden/kwesties liggen er nog om tot een besluit te kunnen komen? De uitkomsten van de beide ledenraadplegingen worden samengevat en als concept-conclusie voorgelegd aan de algemene ledenvergadering van LECSO op 13 maart Daarvoor vindt er overleg plaats tussen bestuur LECSO en bestuur PO-Raad. Uiteindelijk zal de PO-Raad de gesprekken over dit onderwerp met OCW verder voeren. Inzet discussie Achtergrond werd gevormd door de resultaten van het verrichte onderzoek vanuit het Bestuursakkoord, signalen van leden over stelselbelemmeringen, met name in de vergelijking tussen VSO en VO en een al in een eerder stadium uitgebracht advies vanuit de Onderwijsraad om de formele verschillen tussen regulier en speciaal onderwijs zo veel mogelijk te overbruggen. Principes en inhouden In de discussie over de principes achter een mogelijke keuze vóór of tegen ontvlechting komt het recht van leerlingen in het speciaal onderwijs op een reguliere plek binnen het stelsel van funderend onderwijs (overeenkomstige kerndoelen, overeenkomstige onderwijsstructuur, overeenkomstige transities ) duidelijk naar voren als gemeenschappelijk punt. Daarnaast spelen er een aantal specifieke knelpunten/belemmeringen bij het speciaal onderwijs, die wellicht in een stelselherziening opgelost of verzacht zouden kunnen worden. Het gaat hier met name om punten van structureel/inhoudelijke aard.

2 Daarbij komt in beide raadplegingen meteen de vraag naar voren, of een stelselherziening door ontvlechting (speciaal onderwijs deels laten vallen onder de WPO en deels onder de WVO) het juiste antwoord geeft op de geconstateerde knelpunten. Met andere woorden: waar is de ontvlechting nu in wezen een antwoord op? De argumenten Gehanteerde argumenten, die in de discussie over het al dan niet ontvlechten naar voren kwamen, waren: principe van gewone deelname aan het onderwijs door alle kinderen met dezelfde onderwijsvormen, dezelfde transities en dezelfde voorwaarden (kerndoelen, toetsen, verantwoording, referentiekaders, toezicht etc.) via de wettelijke bepalingen van Passend Onderwijs is een groot deel van de financiering in wezen al ontvlecht via de samenwerkingsverbanden PO en VO Speciaal onderwijs is van zorg-onderwijs langzamerhand onderwijs geworden: opbrengstgericht als elk ander onderwijs en met leerlingen met mogelijkheden. (i.p.v. alleen maar beperkingen ) praktisch probleem van de met name diplomagerichte stroom in het VSO, dat bevoegde en bekwame docenten niet de salarisfaciliteiten kunnen krijgen zoals hun collega s in het aanpalende reguliere VO. (gevolg: moeilijk aan bekwaam/bevoegd personeel te komen) praktisch probleem van de huisvestingsnormering (door Gemeenten overigens verschillend gehanteerd), waardoor het verantwoord inrichten van praktijklokalen problematisch is voor het VSO, terwijl deze inrichting in het aanpalende reguliere VO wél gerealiseerd kan worden. rol van het toezicht (inspectie) in het licht van de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen/kinderen belangenbehartiging en volume vanuit het speciaal onderwijs? ( klein aandeel in PO, klein aandeel in VO, waardoor meer versnippering dreigt) specifieke groepen kinderen in het speciaal onderwijs horen qua leeftijd misschien wel bij het VO, maar horen daar qua ontwikkeling beslist niet thuis. (bijvoorbeeld: ernstig meervoudig gehandicapte kinderen en een groot deel van de ZMLK-populatie) noodzaak van bundeling krachten van VSO met PrO/MBO/LWOO in verband met overeenkomsten problematiek van doelgroep en gevaar van langs elkaar heen werken met alle gevolgen van dien bij het voorkomen van thuiszitters onze pluriformiteit die tegen ons kan werken, als we ons verder gaan verdelen. belang van onze specifieke relatie met de wereld van de zorg past dat in de wetgeving PO en VO? gezien de leeftijdsrange, waar we mee werken en de toekomstige ontwikkelingen in ons onderwijs, zou een nieuwe wettelijke regeling voor het funderend onderwijs beter zijn, dan ons nu in te delen in VO en PO. rol van kleine scholen (kleiner dan 100 leerlingen) en beperking van benodigde flexibiliteit bij verplichte splitsing (maatvoering, opheffingsnormen, bekostigingsnormen) mogelijk gevolg van ontvlechting is, dat we binnen één onderwijsorganisatie met meerdere wetgevingen en CAO s gaan werken (is dit gewenst?) 2

3 stelsel is door invoering passend onderwijs tóch aan het kantelen; waarom bewegen we nu niet mee? bestuurlijk aspect: voldoende aandacht voor VSO bij VO-besturen, voldoende aandacht voor SO bij PO-besturen? strookt onze inzet op het bieden van synergie en identificatie in ons onderwijs wel met een vernieuwde indeling in PO en VO? deelnemen aan VO als VSO kan ook een vorm van emancipatie-winst met zich meebrengen voor onze leerlingen en onze scholen. onze specifieke positie in beide samenwerkingsverbanden is hier en daar nogal precair: wat geven we weg als we ook onze eigen wet (WEC) niet meer hebben? Vervolg van de discussie Vanuit het wegen van bovenstaande argumenten en het benoemen van de knelpunten/belemmeringen, die nu voor de SO-scholen een belangrijke rol spelen, ontstaat een dringender herhaling van de centrale vraag: is de stelseldiscussie in dit kader de juiste discussie en liggen de oplossingen voor ons niet in meer context-gebonden oplossingen? Vervolgens ontstaat er een grote eenstemmigheid over deze insteek in de discussie. Het beantwoordt daarbij tegelijkertijd de vraag: voor welk probleem is deze stelselherziening nu eigenlijk de oplossing?. Centraal in de discussie gaat staan: is in de bestaande regelgeving/wetgeving voldoende ruimte te ontdekken of te creëren, om te komen tot de gewenste aanpassingen? Nagenoeg eenstemmig wordt vervolgens gekozen voor het eerst uitvoeren van een onderzoek/analyse naar/van mogelijke oplossingsrichtingen voor specifieke context-gebonden problemen/belemmeringen binnen het SO/VSO: - Beschikbaarheid en kunnen aanstellen van bekwame/bevoegde docenten binnen met name het diplomagerichte uitstroomprofiel van het VSO, in relatie tot het VO. - Het voldoende toerusten in het arbeidsgerichte uitstroomprofiel v.w.b. faciliteiten voor arbeidstoeleiding, arbeidstraining op het terrein van huisvesting en voorzieningen. - Mogelijkheid en kwaliteit van de belangenbehartiging, die voldoende krachtig zal moeten zijn in zowel de PO- als de VO-gelederen. - De positie van specifieke doelgroepen: ernstig meervoudig gehandicapten leerlingen (zeer zorgbehoeftig ) binnen het SO en het VSO zogenaamde ZMOLK-ers binnen SO en VSO in afstemming met het reguliere VO. (verantwoord en uitdagend aanbod, orthopedagogische begeleiding in juiste afstemming met het VO) - De relatie tussen onderwijsfinanciering en in een aantal gevallen benodigde aanvullende zorg-bekostiging om specifieke arrangementen te kunnen (blijven) bieden. - Mogelijkheden binnen de arbeid gerelateerde leerroute, voor wat betreft het waarmaken van een juist afstemmingsarrangement voor leerlingen(problematiek van symbiose, onderwijs volgen op de ene plek en inschreven staan op de andere plek en opstelling Inspectie in deze) - Voldoende behoud van de typische SO-expertise en juiste inzet in het gehele funderend onderwijs 3

4 - Flexibilisering van de regelgeving rond onderwijs en examinering van leerlingen met beperkingen inzake cursusduur, examenlicentie, verblijfsduur. 4 b. Advies van het bestuur LECSO aan de Algemene Ledenvergadering Op grond van de uitkomsten van de twee ledenraadplegingen legt het bestuur van LECSO het volgende advies aan u voor: 1. Gezien het ontbreken van voldoende draagvlak bij onze leden, is het op korte termijn ontvlechten van SO en VSO niet wenselijk. 2. Op strategische gronden verdient het vooralsnog de voorkeur, om de specifieke wetgeving voor het speciaal onderwijs (de Wet op de Expertisecentra) te behouden. 3. Ontvlechting lijkt vooralsnog niet het juiste antwoord op het oplossen van een aantal essentiële knelpunten voor het SO in relatie tot het reguliere onderwijs. 4. Er dient een analyse gepleegd te worden van de in het veld geconstateerde knelpunten bij het SO in relatie tot het regulier onderwijs, voorzien van een oplossingsrichting 5. Deze oplossingsrichtingen dienen geadresseerd te worden aan de desbetreffende gremia, waar een mogelijke oplossing voorhanden kan zijn: CAO-onderhandelaars, VO-Raad, VNG, OCW. 6. Indien de analyse oplevert, dat de oplossingen van de knelpunten aanwijsbaar vragen om een stelselherziening in de vorm van een ontvlechting, dan zal de discussie hierover opnieuw gevoerd gaan worden. 7. Bovenstaande standpunten (1 t/m 6) zullen door het LECSO-bestuur worden besproken met het bestuur van de PO-Raad, in de verwachting dat deze punten het verdere verloop van de onderhandelingen over de ontvlechting (gevoerd door de PO-Raad als onze vertegenwoordiger in het overleg) nader zullen bepalen. De geconstateerde knelpunten, zoals genoemd tijdens de raadplegingen, zijn: - Het probleem van met name de diplomagerichte stroom in het VSO, om in voldoende mate bevoegde en bekwame docenten in te kunnen zetten in verband met verschillen in salariëring met het reguliere VO. - De situatie bij de huisvestingsvoorzieningen, waarbij het verantwoord inrichten van praktijklokalen bij VSO-scholen stuit op problemen in verband met een normering, die ontleend is aan het PO en niet aan het VO. - De (on-)mogelijkheden binnen de arbeid gerelateerde stroom in het VSO, voor wat betreft het kunnen waarmaken van gewenste afstemmingstrajecten voor leerlingen. (vormen van symbiose, voorschriften v.w.b. onderwijsplek en inschrijvingsplek) - De regelgeving rond examinering van VSO-kandidaten met beperkingen inzake cursusduur, examenlicentie, verblijfsduur/cursusduur Argumenten, om vooralsnog binnen de werking van de WEC te blijven: - Biedt een vorm van bescherming voor het specifieke van de doelgroep, dat anders in allerlei uitzonderingsregelingen vastgelegd zou moeten worden. - Specifieke relatie met zorg-instellingen vraagt om een specifieke wetgeving

5 5 - Positie van speciale doelgroepen (ernstig meervoudig gehandicapte kinderen zmolk-ers) in afstemming met het reguliere PO en VO vraagt om specifieke regelingen/mogelijkheden - Belangenbehartiging (nu belegd bij de PO-Raad) zou gebaseerd worden op een nog smallere basis (ook een deel bij de VO-Raad). Gevaar van versnippering. - Relatie tussen onderwijsbekostiging en in een aantal gevallen aanvullende bekostiging vanuit zorg, vraagt om specifieke trajecten, die binnen de WPO en WVO lastig in te passen zijn - Veelheid van ontwikkelingen (invoering passend onderwijs, invoering kwaliteitswet, nieuwe bekostiging, verevening) maken, dat er een negatieve interferentie zou kunnen ontstaan met een nieuwe stelselherziening. - Inspectietoezicht is nu toegesneden op de sector; bij PO en VO zou dit weer nieuwe inpassingsproblemen geven m.b.t. het toezichtkader - Passendheid van bepaalde doelgroepen in het PO- en VO-kader. - Stelselherziening zou ook een nieuwe herziening van onderwijslocaties met zich meebrengen (opheffingsnormen) - Mogelijkheden en noodzaak om als SO-sector de specifieke expertise te blijven ontwikkelen en te borgen. - Regelgeving beïnvloeden (verruimen) om de gewenste context te bereiken, in plaats van overstappen in een andere regelgeving. - In de afstemming/samenwerking tussen VSO-PrO-MBO-LWOO dient het VSO versterkt te worden i.p.v. een onderdeeltje uit gaan maken van de VO-wetgeving. - Nieuwe wetgeving voor funderend onderwijs als geheel verdient de voorkeur boven nu overstappen op óf de WPO óf de WVO.