Kerngegevens Overheidspersoneel Stand ultimo 1999

Transcriptie

1 Stand ultimo 1999 Kenniscentrum Arbeidszaken Overheid Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties a

2 Voorwoord De '' is een publicatie van het Kenniscentrum Arbeidszaken Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De Kerngegevens geven jaarlijks de omvang en samenstelling van het personeelsbestand van elf overheidssectoren systematisch weer. Hierdoor ontstaat een goed en vergelijkbaar beeld van de stand van zaken in die sectoren. Door de sectoralisatie van de arbeidsvoorwaardenonderhandelingen wordt het beschikbaar hebben van vergelijkbare overzichten steeds belangrijker. Gezien het aandeel van het overheidspersoneel op het totale bestand van werkzame personen in Nederland - zo n 12%- zijn de Kerngegevens relevant voor allen die op terreinen als arbeidsmarkt-, arbeidsvoorwaarden- en inkomensbeleid werkzaam zijn. Dit jaar zijn de tabellen van de niet alleen als boekwerk, maar ook op CD-Rom en internet beschikbaar. Tot besluit wil ik graag alle instanties die gegevens hebben aangeleverd voor deze publicatie dank zeggen voor hun medewerking. Zonder hen kunnen er geen Kerngegevens Overheidspersoneel worden samengesteld. DE PLV. DIRECTEUR ARBEIDSZAKEN OVERHEID, C.J.A. MAAS b

3 Inhoudsopgave Overzicht van de tabellen en grafieken... d Algemene informatie en per sector...f Begrippen en definities... h Tabelwijzer...i Tabellen en grafieken - algemeen leeftijd jongeren ouderen deeltijdarbeid bezoldiging, deeltijdfactor en geslacht bezoldiging en leeftijd arbeidsongeschikten sectorspecifieke tabellen aansluitingstabellen EBB Colofon c

4 Overzicht van de tabellen en grafieken Algemeen... 1 Uitgelicht: De overheidssectoren... 3 Werktijd en geslacht... 3 Werkzame personen naar sector en geslacht... 4 Werkzame personen naar sector en werktijd... 4 Sectoren naar deeltijdarbeid... 5 Werkzame personen naar provincie... 5 Tabel 1 Werkzame personen en arbeidsvolume per sector... 7 Tabel 2a Personeel naar werktijd en geslacht... 8 Tabel 2b Arbeidsvolume naar werktijd en geslacht Tabel 3a Personeel naar provincie Tabel 3b Arbeidsvolume naar provincie Leeftijd...17 Uitgelicht: Leeftijdsopbouw overheidspersoneel Leeftijdsopbouw per sector (in %) Gemiddelde leeftijd per sector Gemiddeld maandinkomen per sector Aandeel jongeren en ouderen Aandeel jongeren en ouderen per sector Tabel 4a Personeel naar leeftijd Tabel 4b Arbeidsvolume naar leeftijd Tabel 4c Voltijders naar leeftijd Tabel 4d Deeltijders naar leeftijd Tabel 4e Mannen naar leeftijd Tabel 4f Vrouwen naar leeftijd Jongeren...37 Uitgelicht: Percentage jongeren (tot 30 jaar) Jongeren (tot 30 jaar) naar werktijd Jongeren (tot 30 jaar) naar geslacht Tabel 5a Werkzame jongeren Tabel 5b Arbeidsvolume van jongeren Tabel 5c Jongeren naar werktijd; voltijders Tabel 5d Jongeren naar werktijd; deeltijders Tabel 5e Jongeren naar geslacht; mannen Tabel 5f Jongeren naar geslacht; vrouwen Ouderen...55 Uitgelicht: Percentage ouderen (vanaf 55 jaar) Ouderen (vanaf 55 jaar) naar geslacht Ouderen (vanaf 55 jaar) naar werktijd Tabel 6a Werkzame ouderen Tabel 6b Arbeidsvolume van ouderen Tabel 6c Ouderen naar werktijd; voltijders Tabel 6d Ouderen naar werktijd; deeltijders Tabel 6e Ouderen naar geslacht; mannen Tabel 6f Ouderen naar geslacht; vrouwen Deeltijdarbeid Uitgelicht: Deeltijdgroepen naar geslacht Tabel 7.1 Werkzame personen en arbeidsvolume naar deeltijdfactor Tabel 7.2 Personeel naar geslacht en deeltijdfactor d

5 Bezoldiging, deeltijdfactor en geslacht Uitgelicht: Cumulatieve inkomensverdeling totale overheid Inkomensverdeling totale overheid Inkomensverdeling per overheidssector Procentuele inkomensverdeling naar werktijd Procentuele inkomensverdeling naar geslacht Procentuele inkomensverdeling van voltijders Procentuele inkomensverdeling van deeltijders Tabel 8a Personeel naar bezoldigingsgroep per overheidssector Tabel 8b idem, waarbij het salaris van deeltijders niet is herleid tot een salaris bij volledige werktijd Tabel 8c Arbeidsvolume naar bezoldigingsgroep per overheidssector Tabel 8d Cumulatieve inkomensverdeling per overheidssector Tabel 8.1 Rijk Tabel 8.2 Onderwijs Tabel 8.2a Primair Onderwijs Tabel 8.2b Voortgezet Onderwijs Tabel 8.2c Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie Tabel 8.2d Hoger Beroepsonderwijs Tabel 8.2e Universiteiten Tabel 8.2f Onderzoekinstellingen Tabel 8.3 Defensie Tabel 8.3a Burgerpersoneel Defensie Tabel 8.3b Militairen Tabel 8.4 Politie Tabel 8.5 Rechterlijke Macht Tabel 8.6 Gemeenten Tabel 8.7 Provincies Tabel 8.8 Waterschappen Tabel 8.9 Gemeenschappelijke Regelingen Bezoldiging en leeftijd Uitgelicht: Gemiddeld salaris naar leeftijd en bezoldigingsgroep sector Rijk sector Onderwijs sector Gemeenten sector Provincies Tabel 9.1 Rijk Tabel 9.2 Onderwijs Tabel 9.3 Hoger Beroepsonderwijs Tabel 9.4 Universiteiten Tabel 9.5 Onderzoekinstellingen Tabel 9.6 Defensie (exclusief dienstplichtigen) Tabel 9.7 Politie Tabel 9.8 Rechterlijke Macht Tabel 9.9 Gemeenten Tabel 9.10 Provincies Tabel 9.11 Waterschappen Tabel 9.12 Gemeenschappelijke Regelingen Salarisschaal en schaalnummer (vervallen)... Arbeidsongeschikten Uitgelicht: Arbeidsongeschikten naar ao-klasse Arbeidsongeschikten naar geslacht Percentage arbeidsongeschikten naar sector Sectorspecifieke tabellen Tabel 11.1 Sector Rijk: per departement Sector Onderwijs en Wetenschappen: Tabel openbaar en bijzonder onderwijs Tabel universiteiten Tabel 11.4 Sector Defensie: per organisatie-eenheid Tabel 11.5 Sector Politie: per politieregio Sector Gemeenten: Tabel 11.6a - naar gemeentegrootte en bezoldiging indeling a Tabel 11.6b - naar gemeentegrootte en bezoldiging indeling b Tabel 11.6c - naar provincies en bezoldiging Aansluitingstabellen EBB Tabel 12.1 Rijk Tabel 12.2 Onderwijs Tabel 12.3 Hoger beroepsonderwijs Tabel 12.4 Universiteiten Tabel 12.5 Onderzoekinstellingen Tabel 12.6 Defensie Tabel 12.7 Politie Tabel 12.8 Rechterlijke Macht Tabel 12.9 Gemeenten Tabel Provincies Tabel Waterschappen Tabel Gemeenschappelijke Regelingen e

6 Algemene informatie en per sector De informatie in deze publikatie is weergegeven per overheidssector. Deze indeling komt bijna volledig overeen met de indeling zoals deze wordt gehanteerd bij het sectoraal gevoerde arbeidsvoorwaardenoverleg. Op één punt wordt nog steeds van de arbeidsvoorwaardelijke sectoren afgeweken: het is nog niet mogelijk de Gemeenschappelijke Regelingen toe te delen aan de sectoren Gemeenten en Provincies. Sedert de, stand ultimo 1997 zijn een aantal verbeteringen doorgevoerd, waardoor de inhoud niet zonder meer vergelijkbaar is met die in oudere publicaties. De aanpassingen betreffen met name de gegevens over primair onderwijs, de HBO- en de onderzoekinstellingen en de wijze van berekening van het aantal werkzame personen. Eén en ander is in deze en de volgende paragraaf nader toegelicht. Eén en ander is in deze en de volgende paragraaf nader toegelicht Helaas kon niet in alle gevallen over informatie uitgesplitst naar provincies worden beschikt, daarom is in hoofdstuk 3 de categorie onbekend toegevoegd. De peildatum voor alle informatie is ultimo Rijk - de sector Rijk bestaat uit het personeel in dienst van de ministeries (met uitzondering van het ministerie van Defensie), het Kabinet voor Nederlands- Antilliaanse en Arubaanse Zaken en de Hoge Colleges van Staat. - de gegevens zijn afkomstig uit de geïntegreerde personeels- en salarisadministratie van de rijksoverheid; het IPA- systeem via de Dienst Informatievoorziening Overheidspersoneel (IVOP). Onderwijs en Wetenschappen - In 1999 is in het onderwijsveld het arbeidsvoorwaardenoverleg gedecentraliseerd. Bij de indeling van de Kerngegevens is hierbij aangesloten. De sector Onderwijs bestaat uit het personeel werkzaam in het primair; het voortgezet en het beroepsonderwijs inclusief volwasseneneducatie. De sector Hoger beroepsonderwijs omvat het personeel in dienst bij de HBO s. De sector Wetenschappelijk onderwijs omvat het personeel in dienst bij de universiteiten en de sector Onderzoekinstellingen omvat het personeel in dienst van instellingen voor onderzoek en wetenschapsbeoefening. NB. In enkele grafieken zijn deze vier onderwijssectoren nog gezamenlijk als Onderwijs en Wetenschappen weergegeven. Exploitatie personeel en personeel in dienst van niet door de rijksoverheid gesubsidieerde onderwijsinstellingen wordt niet tot de sector gerekend. Het personeel werkzaam bij schoolbegeleidingsdiensten is, vanwege het ontbreken van de gewenste gegevens, niet opgenomen in de tabellen. - de meeste gegevens zijn afkomstig uit CASO (Centrale Administratie Salarissen Onderwijspersoneel), de gegevens zijn vervolgens opgehoogd met een aantal ontbrekende werkgevers (met name in het primair onderwijs en met de Hogeschool Amsterdam). Alleen de gegevens over personeel in dienst van de universiteiten en van instellingen voor onderzoek en wetenschapsbeoefening komen grotendeels uit het IPA- systeem. De gegevens van de universiteiten zijn aangevuld met informatie uit de publikatie van de VSNU 'Wetenschappelijk Onderwijs Personeelsinformatie 2000' (WOPI). De gegevens over onderzoekinstellingen zijn beperkt tot die instellingen, die daadwerkelijk tot deze arbeidsvoorwaardelijke categorie gerekend worden. Defensie - de sector Defensie bestaat uit het burgerpersoneel van het ministerie van Defensie en het militaire personeel van de krijgsmacht. De categorie dienstplichtigen is vervallen wegens opheffing van de dienstplicht. - de gegevens van het burgerpersoneel zijn afkomstig uit het IPA- systeem. De gegevens van het militair personeel zijn afkomstig uit het Nieuw Salarissysteem Krijgsmacht (NSK) van het ministerie van Defensie. Politie - de sector Politie bestaat uit het executief personeel en het administratief en technisch personeel van de regionale politiekorpsen, het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) en het Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie (LSOP). Gegevens over adspiranten zijn niet opgenomen in de tabellen. - de gegevens zijn afkomstig uit het beleidsinformatiesysteem (BIS) van de Directie Politie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Rechterlijke Macht - de sector Rechterlijke Macht bestaat uitsluitend uit de leden van de rechterlijke macht. Het administratief personeel en ander hulppersoneel in dienst bij het ministerie van Justitie behoort tot de sector Rijk. f

7 - de gegevens zijn afkomstig uit het IPA- systeem. Gemeenten - de sector Gemeenten bestaat uit het personeel in dienst van de gemeenten, inclusief de burgemeester. Ook personeel in dienst van een gemeentelijke stichting of gemeentelijke bedrijven wordt tot deze sector gerekend, mits de volledige financiële verantwoording hiervan is opgenomen in de gemeentebegroting en -rekening. - de gegevens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat jaarlijks in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een integrale enquête over het personeel in dienst van Gemeenten, Provincies, Waterschappen en Gemeenschappelijke Regelingen verzorgd. Provincies - de sector Provincies bestaat uit het personeel in dienst van de provincies. Ook personeel in dienst van een provinciale stichting of bedrijf wordt tot deze sector gerekend, mits de volledige financiële verantwoording hiervan is opgenomen in de provinciale begroting en -rekening. - de gegevens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De verdeling naar provincie (tabel 3a en 3b) wordt helaas niet beschikbaar gesteld. Waterschappen - de sector Waterschappen bestaat uit het personeel in dienst van de waterschappen. - de gegevens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Gemeenschappelijke Regelingen - het personeel in dienst van de gemeenschappelijke regelingen (op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen: WGR) is beperkt tot de zgn. "harde gemeenschappelijke regelingen". Dit zijn samenwerkingsverbanden tussen twee of meer gemeenten en/of provincies die een eigen onafhankelijke begroting voeren, en waar het personeel ook daadwerkelijk in dienst is van de gemeenschappelijke regeling (en niet in dienst van de deelnemende gemeenten en/of provincies). N.B.: het personeel in dienst van de gemeenschappelijke regelingen volgt voor het merendeel de arbeidsvoorwaarden van de sector Gemeenten. Bij een aantal gemeenschappelijke regelingen worden de arbeidsvoorwaarden van de sector Provincies gevolgd. - de gegevens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek. g

8 Definities Overheidspersoneel Tot het overheidspersoneel worden in de Kerngegevens de volgende categorieën gerekend: autoriteiten en personeel, aangesteld in vaste of tijdelijke dienst dan wel op arbeidscontract naar burgerlijk recht, alsmede Melkertbanen en oproep-, afroep- en invalkrachten. WSW-ers, WVM-personeel, JWG ers, banenpoolers, vakantie- en uitzendkrachten, stagiaires, personeel in werkervaringsplaatsen enz. zijn niet meegeteld. Werkzame personen Het overheidspersoneel wordt uitgedrukt in "werkzame personen". Voor de bepaling van het aantal werkzame personen zijn alle aanstellingen van één persoon bij dezelfde overheidswerkgever geteld als één aanstelling (met de kenmerken van de grootste aanstelling).voor de berekening van het arbeidsvolume is de som genomen van de omvang van alle aanstellingen. NB. Aanstellingen van één persoon bij meerdere werkgevers zijn niet samengevoegd, aldus ontstaat een beperkte overschatting van het aantal personen en wordt in feite het aantal banen per sector weergegeven. Arbeidsvolume Onder "arbeidsvolume" wordt verstaan: de som van het aantal volle tijdseenheden arbeid (fte/vte's), gebaseerd op de volledige werktijd van de werkweek die voor een specifieke groep als volledige werktijd geldt (twee halve betrekkingen vormen dus samen één volle tijdseenheid). NB. Niet bedoeld wordt het aantal bezette arbeidsplaatsen dan wel begrotingssterkte. Werktijd De omvang van een volledige werkweek verschilt per sector en in de tijd. Voor 1999 geldt: Rijk, Rechterlijke Macht, Politie, Gemeenten en Provincies 36 uur per week; Onderwijs en Wetenschappen en HBO-instellingen 36,86 uur per week; Universiteiten 37 uur per week en Onderzoekinstellingen, Defensie en Waterschappen 38 uur per week. Onder "onvolledige werktijd" wordt verstaan: een werktijd van minder uren per week dan voor die sector (of groep van personeel) als volledige werktijd geldt. Opleiding binnen de diensttijd wordt als werktijd beschouwd. Bezoldiging Onder "bezoldiging" wordt het bruto (schaal)salaris verstaan exclusief toelagen. Bezoldigingsgroep Onder "bezoldigingsgroep" wordt verstaan een groep van maandsalarissen tussen een aangegeven minimum en maximum. Tenzij anders vermeld wordt in de tabellen het salaris van deeltijdwerkers herleid naar het salaris bij volledige werktijd. Arbeidsongeschikten Met ingang van 1 januari 1996 is voor overheids- en onderwijspersoneel de WAOconforme regeling ingevoerd. Werknemers bij de overheid krijgen vanaf die datum na één jaar ziekte een WAO-conforme uitkering, aangevuld met een bovenwettelijke uitkering. De gegevens over arbeidsongeschikten zijn afkomstig van de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO). De indeling in sectoren komt niet geheel overeen met de indeling in de Kerngegevens. Hier worden de voornaamste afwijkingen weergegeven: - de sector Defensie is vanaf 1998 inclusief de militairen. - de sector Rijk is inclusief de Rechterlijke Macht. - de sectorvolgers van de acht overheidssectoren en de overigen (o.a. de nuts- en vervoersbedrijven) zijn opgenomen bij de gegevens over arbeidsongeschikten. Ondanks deze verschillen in de sectorindeling geven de gegevens een aardig inzicht in de kenmerken van arbeidsongeschikten bij de overheid. Verklaring van de tekens. gegevens ontbreken door geheimhouding of niet bekend 0 kleiner dan de helft van de gekozen eenheid h

9 Tabelwijzer Deze tabelwijzer geeft een overzicht van de (combinaties van) gegevens die in de tabellen zijn weergegeven. tabel (groep) personen arbeidsvolume geslacht leeftijd werktijd 1) deeltijd 2) bezoldigingsgroep provincie weergave subsectoren 1 x x x 2 x x x x x 3 x x x x 4 x x x x 3) x x 5 x x x x 4) x x 6 x x x x 5) x x 7 x x x x x 8 a t/m d x x x x 8 1 t/m 9 x x x x 6) x 9 x x 10*) x x x x x: opgenomen in de publikatie 1) voltijd/deeltijd 2) deeltijdklassen 3) leeftijdsklassen 4) jongeren tot 29 jaar per leeftijd 5) ouderen vanaf 55 jaar per leeftijd 6) salaris deeltijders herleid tot salaris bij volledige werktijd. *) vervallen i

10 Colofon Uitgave: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid Kenniscentrum Arbeidszaken Overheid Postbus EA Den Haag Extra exemplaren van de "" zijn aan te vragen op bovenstaand adres of via telefoon (070) telefax (070) Informatie en suggesties: W.Ch. Grijseels (070) Produktiebegeleiding: Directie Voorlichting en Communicatie Ontwerp omslag: PlanoDesign Druk: December

11 Algemeen Uitgelicht De overheidssectoren Werktijd en geslacht Werkzame personen naar sector en geslacht Werkzame personen naar sector en werktijd Sectoren naar deeltijdarbeid Tabellen 1 Werkzame personen en arbeidsvolume per sector 2a Personeel naar werktijd en geslacht 2b Arbeidsvolume naar werktijd en geslacht 3a Personeel naar provincie 3b Arbeidsvolume naar provincie stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 1

12 xxx stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2

13 21,1% 0,3% 5,7% 9,0% 0,5% 1,1% 1,5% 2,0% 6,3% 3,4% 13,7% Rijk 13,7% Onderwijs 35,3% Hoger Beroepsonderwijs 3,4% Universiteiten 6,3% Onderzoekinstellingen 0,5% Defensie 9,0% 35,3% Politie 5,7% Rechterlijke Macht 0,3% Gemeenten 21,1% Provincies 1,5% Waterschappen 1,1% Gemeenschappelijke Regelingen 2,0% De overheidssectoren In deze publicatie wordt uitgegaan van de indeling in overheidssectoren volgens het sectoraal gevoerde arbeidsvoorwaarden-overleg. Alleen is het niet mogelijk om de sector Gemeenschappelijke Regelingen toe te delen aan de sectoren Gemeenten (ongeveer 90%) en Provincies. De sector Onderwijs vormt met ruim 35% de grootste overheidssector. Dit betekent dat de gepresenteerde overheidstotalen zeer sterk beïnvloed worden door de personeelskenmerken van de sector Onderwijs. Daarnaast heeft de sector Gemeenten met ruim 21% een aanzienlijk personeelsbestand. deeltijd en voltijd voltijd deeltijd vrouwen mannen Werktijd en geslacht Gemiddeld genomen bestaat de populatie voor 59 % uit mannen, en werkt 35% van de populatie in deeltijd. Door mannen wordt er voornamelijk in voltijd gewerkt. Ongeveer 77% van de mannen is voltijder, terwijl dit percentage bij de vrouwen gelijk is aan 23%. 0% 20% 40% 60% 80% 100% stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 3

14 100% 80% 60% 40% 20% mannen vrouwen Werkzame personen naar sector en geslacht Bij de overheid is het percentage werkzame vrouwen ten opzichte van vorig jaar wederom gestegen van 40% naar 41%. de verdeling man/vrouw varieert nogal binnen de verschillende overheidssectoren. Bij de Onderwijssectoren is het percentage werkzame mannen bijna gelijk aan het percentage werkzame vrouwen. Daarentegen werken er relatief weinig vrouwen bij de sectoren Defensie, Politie en de Waterschappen. 0% Rijk O & W Defensie Politie Recht. Macht Gemeenten Provincies Waterschap. Gemeensch. Regelingen 100% 80% 60% 40% 20% 0% Rijk O & W Defensie Politie Recht. Macht voltijd deeltijd Gemeenten Provincies Waterschap. Gemeensch. Regelingen Werken in deeltijd/voltijd Bij de overheid wordt vooral door vrouwen in deeltijd gewerkt. Bijna driekwart van de deeltijders is vrouw. De verdelingen van de verschillende overheidssectoren naar geslacht en werktijd vertonen dan ook veel overeenkomst.in het onderwijsveld.en de Gemeenschappelijke Regelingen wordt het meest in deeltijd gewerkt. Dit in tegenstelling tot de sectoren Politie en Defensie, waar deeltijdarbeid het minst voorkomt. nb. O&W omvat alle vier onderwijs - en onderzoeksectoren. stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 4

15 Rijk (20%) Onderwijs (50%) Defensie (4%) Politie (14%) RM (21%) Gemeenten (30%) Provincies (27%) Waterschap. (20%) Gem Rgl (37%) deeltijd vrouw man man vrouw voltijd Sectoren naar deeltijdarbeid In de grafiek zijn de deeltijders en voltijders van iedere sector naar geslacht weergegeven. Achter iedere sector staat tussen haakjes het percentage deeltijders. Bij de sector rechterlijke macht werken relatief veel vrouwen met een voltijdbaan. nb. De categorie "Onderwijs"omvat het hele onderwijsveld (alle vier onderwijs en onderzoeksectoren). 15% 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% Friesland Overijssel Gelderland N-Holland Zeeland Limburg 14,8% gemiddelde overheid 12,6% 12,9% 12,2% 11,2% 11,6% 11,7% 11,6% 10,6% 10,2% 10,5% Werkzame personen naar provincie Als maatstaf voor de regionale spreiding van de ambtenaren zijn deze gepercenteerd op de regionale beroepsbevolking. De provincies Zuid-Holland, Utrecht en Groningen worden gekenmerkt door een hoog percentage ambtenaren. In Zuid-Holland wordt dit hoge percentage voornamelijk veroorzaakt door de concentratie van de sector Rijk (ministeries) in deze provincie. Verder heeft de aanwezigheid van universiteiten een relatief hoog percentage in Zuid- Holland, Noord-Holland, Utrecht en Groningen ten gevolg. Bij de sector defensie is alleen de regionale verdeling van het burgerpersoneel beschikbaar. stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 5

16 xxx stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 6

17 Tabel 1 Werkzame personen en arbeidsvolume per sector personen aandeel (%) volume aandeel (%) Rijk ,7% ,9% Onderwijs*) ,3% ,2% Hoger Beroepsonderwijs ,4% ,0% Universiteiten ,3% ,8% Onderzoekinstellingen ,5% ,5% Defensie ,0% ,3% Politie **) ,7% ,3% Rechterlijke Macht ,3% ,3% Gemeenten ,1% ,8% Provincies ,5% ,7% Waterschappen ,1% ,2% Gemeenschappelijke Regelingen ,0% ,0% Totaal ,0% ,0% Voor alle tabellen in deze publikatie geldt: Exclusief zelfstandige bestuursorganen (ZBO's) die buiten de gepresenteerde sectoren vallen. *) Sector Onderwijs - exclusief Academische Ziekenhuizen **) Sector Politie: - inclusief KLPD en LSOP exclusief aspiranten stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 7

18 Tabel 2a Personeel naar werktijd en geslacht (absoluut) volledige werktijd onvolledige werktijd ongeacht werktijd mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal Rijk Hoge Colleges van Staat Departementen Onderwijs Primair Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Voortgezet Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie leerkrachten ondersteunend personeel Hoger Beroepsonderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Wetenschappelijk Onderwijs wetenschappelijk personeel ondersteunend personeel Onderzoekinstellingen Defensie burgerpersoneel militair personeel Politie executief personeel administratief en technisch personeel Rechterlijke Macht Gemeenten met < inwoners tot inwoners of meer inwoners Provincies Waterschappen Gemeenschappelijke Regelingen Totaal stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 8

19 Tabel 2a Personeel naar werktijd en geslacht (procentueel) volledige werktijd onvolledige werktijd ongeacht werktijd mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal Rijk 76,6 23,4 79,7 21,0 79,0 20,3 65,3 34,7 100,0 Hoge Colleges van Staat 68,6 31,4 67,4 22,0 78,0 32,6 53,4 46,6 100,0 Departementen 76,7 23,3 79,9 21,0 79,0 20,1 65,5 34,5 100,0 Onderwijs 64,5 35,5 48,2 19,1 80,9 51,8 41,0 59,0 100,0 Primair Onderwijs 47,9 52,1 46,2 9,1 90,9 53,8 27,0 73,0 100,0 leerkrachten 47,6 52,4 49,7 8,3 91,7 50,3 27,8 72,2 100,0 ondersteunend personeel 51,7 48,3 24,9 12,7 87,3 75,1 22,4 77,6 100,0 Voortgezet Onderwijs 83,4 16,6 52,5 33,4 66,6 47,5 59,7 40,3 100,0 leerkrachten 84,4 15,6 54,0 38,0 62,0 46,0 63,0 37,0 100,0 ondersteunend personeel 78,8 21,2 46,5 16,7 83,3 53,5 45,6 54,4 100,0 Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie 78,9 21,1 47,0 28,2 71,8 53,0 52,1 47,9 100,0 leerkrachten 84,2 15,8 44,9 32,9 67,1 55,1 56,0 44,0 100,0 ondersteunend personeel 68,4 31,6 51,8 15,8 84,2 48,2 43,1 56,9 100,0 Hoger Beroepsonderwijs 76,4 23,6 44,4 43,7 56,3 55,6 58,2 41,8 100,0 leerkrachten 85,1 14,9 38,9 52,8 47,2 61,1 65,3 34,7 100,0 ondersteunend personeel 65,1 34,9 54,5 21,5 78,5 45,5 45,3 54,7 100,0 Universiteiten 74,4 25,6 58,6 43,4 56,6 41,4 61,6 38,4 100,0 wetenschappelijk personeel 76,3 23,7 60,0 56,1 43,9 40,0 68,3 31,7 100,0 ondersteunend personeel 71,3 28,7 56,5 25,7 74,3 43,5 51,4 48,6 100,0 Onderzoekinstellingen 72,6 27,4 72,7 38,9 61,1 27,3 63,4 36,6 100,0 Defensie 91,3 8,7 96,1 25,0 75,0 3,9 88,7 11,3 100,0 burgerpersoneel 87,9 12,1 88,5 21,7 78,3 11,5 80,3 19,7 100,0 militair personeel 92,6 7,4 99,3 47,8 52,2 0,7 92,3 7,7 100,0 Politie 82,9 17,1 85,9 18,2 81,8 14,1 73,8 26,2 100,0 executief personeel 87,6 12,4 92,4 32,9 67,1 7,6 83,4 16,6 100,0 administratief en technisch personeel 66,9 33,1 69,7 8,9 91,1 30,3 49,3 50,7 100,0 Rechterlijke Macht 67,4 32,6 78,9 17,7 82,3 21,1 56,9 43,1 100,0 Gemeenten 81,8 18,2 69,6 25,8 74,2 30,4 64,8 35,2 100,0 met < inwoners 83,7 16,3 67,5 21,6 78,4 32,5 63,5 36,5 100, tot inwoners 80,9 19,1 68,2 25,5 74,5 31,8 63,3 36,7 100, of meer inwoners 80,5 19,5 74,5 34,2 65,8 25,5 68,7 31,3 100,0 Provincies 83,1 16,9 72,7 26,8 73,2 27,3 67,7 32,3 100,0 Waterschappen 89,2 10,8 79,7 29,1 70,9 20,3 77,0 23,0 100,0 Gemeenschappelijke Regelingen 80,2 19,8 62,7 20,4 79,6 37,3 57,9 42,1 100,0 Totaal 77,2 22,8 65,3 23,9 76,1 34,7 58,7 41,3 100,0 stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 9

20 Tabel 2b Arbeidsvolume naar werktijd en geslacht (absoluut) volledige werktijd onvolledige werktijd ongeacht werktijd mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal Rijk Hoge Colleges van Staat Departementen Onderwijs Primair Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Voortgezet Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie leerkrachten ondersteunend personeel Hoger Beroepsonderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Universiteiten wetenschappelijk personeel ondersteunend personeel Onderzoekinstellingen Defensie burgerpersoneel militair personeel Politie executief personeel administratief en technisch personeel Rechterlijke Macht Gemeenten met < inwoners tot inwoners of meer inwoners Provincies Waterschappen Gemeenschappelijke Regelingen Totaal stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 10

21 Tabel 2b Arbeidsvolume naar werktijd en geslacht (procentueel) volledige werktijd onvolledige werktijd ongeacht werktijd mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaal Rijk 76,6 23,4 85,1 23,1 76,9 14,9 68,7 31,3 100,0 Hoge Colleges van Staat 68,6 31,4 75,1 25,0 75,0 24,9 57,8 42,2 100,0 Departementen 76,7 23,3 85,2 23,1 76,9 14,8 68,8 31,2 100,0 Onderwijs 64,6 35,4 61,7 20,1 79,9 38,3 47,6 52,4 100,0 Primair Onderwijs 47,9 52,1 60,4 9,8 90,2 39,6 32,8 67,2 100,0 leerkrachten 47,6 52,4 63,0 8,5 91,5 37,0 33,1 66,9 100,0 ondersteunend personeel 51,7 48,3 40,1 15,9 84,1 59,9 30,3 69,7 100,0 Voortgezet Onderwijs 83,5 16,5 64,6 35,1 64,9 35,4 66,4 33,6 100,0 leerkrachten 84,4 15,6 65,2 38,9 61,1 34,8 68,6 31,4 100,0 ondersteunend personeel 78,8 21,2 61,8 19,0 81,0 38,2 56,0 44,0 100,0 Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie 79,0 21,0 60,5 27,3 72,7 39,5 58,6 41,4 100,0 leerkrachten 84,2 15,8 58,7 31,6 68,4 41,3 62,5 37,5 100,0 ondersteunend personeel 68,4 31,6 64,6 16,2 83,8 35,4 50,0 50,0 100,0 Hoger Beroepsonderwijs 76,4 23,6 60,2 40,4 59,6 39,8 62,0 38,0 100,0 leerkrachten 85,1 14,9 56,2 50,4 49,6 43,8 69,9 30,1 100,0 ondersteunend personeel 65,1 34,9 66,3 20,4 79,6 33,7 50,0 50,0 100,0 Universiteiten 74,4 25,6 73,0 38,1 61,9 27,0 64,6 35,4 100,0 wetenschappelijk personeel 76,3 23,7 75,7 51,0 49,0 24,3 70,2 29,8 100,0 ondersteunend personeel 71,2 28,8 69,0 23,1 76,9 31,0 56,3 43,7 100,0 Onderzoekinstellingen 72,5 27,5 80,5 37,5 62,5 19,5 65,7 34,3 100,0 Defensie 91,3 8,7 97,4 27,7 72,3 2,6 89,7 10,3 100,0 burgerpersoneel 87,9 12,1 92,4 23,9 76,1 7,6 83,0 17,0 100,0 militair personeel 92,6 7,4 99,5 52,0 48,0 0,5 92,4 7,6 100,0 Politie 82,9 17,1 90,2 20,5 79,5 9,8 76,8 23,2 100,0 executief personeel 87,6 12,4 94,5 35,7 64,3 5,5 84,7 15,3 100,0 administratief en technisch personeel 66,9 33,1 78,4 9,7 90,3 21,6 54,6 45,4 100,0 Rechterlijke Macht 67,5 32,5 83,7 17,7 82,3 16,3 59,4 40,6 100,0 Gemeenten 81,8 18,2 78,2 27,0 73,0 21,8 69,9 30,1 100,0 met < inwoners 83,7 16,3 78,5 20,5 79,5 21,5 70,1 29,9 100, tot inwoners 80,9 19,1 76,4 26,8 73,2 23,6 68,2 31,8 100, of meer inwoners 80,5 19,5 79,9 36,6 63,4 20,1 71,7 28,3 100,0 Provincies 83,1 16,9 78,8 29,7 70,3 21,2 71,8 28,2 100,0 Waterschappen 89,2 10,8 87,0 29,0 71,0 13,0 81,4 18,6 100,0 Gemeenschappelijke Regelingen 80,2 19,8 73,5 20,3 79,7 26,5 64,3 35,7 100,0 Totaal 77,2 22,8 75,9 24,3 75,7 24,1 64,4 35,6 100,0 stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 11

22 Tabel 3a Personeel naar provincie (absoluut) Over- Flevo- Gelder- Noord- Zuid- Noord- Buiten- Groningen Friesland Drenthe ijssel land land Utrecht Holland Holland Zeeland Brabant Limburg land Onbekend Totaal Rijk Hoge Colleges van Staat Departementen Onderwijs 1) Primair Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Voortgezet Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Beroepsonderwijs en Volwasseneneduc leerkrachten ondersteunend personeel Hoger Beroepsonderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Universiteiten wetenschappelijk personeel ondersteunend personeel Onderzoekinstellingen Defensie burgerpersoneel militair personeel Politie executief personeel administratief en technisch personeel Rechterlijke Macht Gemeenten Provincies 2) Waterschappen 3) Gemeenschappelijke Regelingen Totaal ) Omdat het voorkomt dat personeel meerdere betrekkingen heeft in meerdere provincies, komen de totalen enigszins hoger uit 2) Wegens geheimhouding van het CBS niet beschikbaar 3) Voor de Waterschappen is de provincie Utrecht bij de provincie Flevoland gevoegd stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 12

23 Tabel 3a Personeel naar provincie (procentueel) Over- Gelder- Noord- Zuid- Noord- Flevo- Buiten- Groningen Friesland Drenthe ijssel land Utrecht Holland Holland Zeeland Brabant Limburg land land overig Totaal Rijk 2,8 2,5 2,6 4,3 10,7 7,2 12,1 37,4 2,1 8,8 5,9 2,5 2,5 1,2 102,5 Hoge Colleges van Staat 0,1 0,2 99,2 0,4 0,1 100,0 Departementen 3,0 2,4 2,2 4,1 1,9 10,0 7,8 11,6 34,7 2,0 9,1 5,7 0,7 4,9 100,0 Onderwijs 1) 4,1 4,5 2,6 7,8 2,0 11,8 7,3 15,3 21,5 2,4 14,5 6,4 100,0 Primair Onderwijs 3,5 4,4 2,8 7,5 2,3 12,3 7,0 15,5 21,2 2,4 14,6 6,5 100,0 leerkrachten 3,5 4,3 3,0 7,3 2,4 12,2 7,1 15,7 21,6 2,3 14,4 6,3 100,0 ondersteunend personeel 3,7 4,8 1,7 8,8 2,0 13,0 6,7 14,0 18,7 2,9 16,3 7,4 100,0 Voortgezet Onderwijs 3,8 4,3 2,6 7,9 1,9 11,6 6,9 15,6 21,5 2,2 14,6 7,0 100,0 leerkrachten 3,8 4,3 2,6 7,9 1,9 11,6 6,8 15,8 21,7 2,1 14,5 6,9 100,0 ondersteunend personeel 3,7 4,5 2,8 7,8 2,0 11,7 7,5 14,8 20,6 2,3 15,4 7,2 100,0 Beroepsonderwijs en Volwasseneneduc. 6,3 5,0 1,8 8,4 1,3 10,3 8,7 14,5 22,1 2,5 13,8 5,4 100,0 leerkrachten 6,7 5,1 1,8 8,5 1,3 9,9 8,5 15,0 22,4 2,5 13,8 4,4 100,0 ondersteunend personeel 5,5 4,7 1,6 8,0 1,4 11,3 9,1 13,2 21,4 2,3 13,6 7,8 100,0 Hoger Beroepsonderwijs 7,0 6,0 1,7 11,6 1,1 10,2 13,6 12,8 19,6 2,2 8,7 5,4 100,0 leerkrachten 6,3 5,3 1,7 11,0 1,0 10,6 13,5 13,5 20,9 2,1 8,4 5,7 100,0 ondersteunend personeel 8,2 7,3 1,6 12,8 1,1 9,5 14,0 11,6 17,3 2,4 9,3 5,0 100,0 Universiteiten 10,1 0,0 0,0 5,5 0,1 13,5 12,4 16,2 26,5 0,0 8,8 6,3 0,1 0,5 100,0 wetenschappelijk personeel 10,2 0,0 0,0 4,8 0,0 10,9 10,8 26,6 22,9 8,4 4,6 0,1 0,5 100,0 ondersteunend personeel 9,9 0,1 0,1 6,5 0,1 17,4 15,0 0,2 32,0 0,1 9,3 8,8 0,0 0,6 100,0 Onderzoekinstellingen 0,6 0,9 2,3 0,0 1,1 6,3 14,4 15,6 1,2 0,1 0,0 57,4 100,0 Defensie burgerpersoneel 0,3 0,8 4,5 2,9 13,1 12,4 18,3 27,0 0,2 13,4 5,5 1,5 0,0 100,0 militair personeel 0,2 0,4 4,4 0,7 18,0 14,7 18,5 11,0 0,2 9,6 2,9 19,4 100,0 Politie 3,2 2,7 2,1 5,4 1,6 10,5 13,0 18,9 24,0 1,9 10,9 6,0 100,0 executief personeel administratief en technisch personeel 2,6 2,3 2,0 4,9 1,5 13,2 17,0 16,2 23,5 1,8 9,8 5,2 100,0 Rechterlijke Macht 3,0 3,3 1,8 6,5 9,8 8,6 21,3 26,2 1,4 12,8 5,2 0,1 100,0 Gemeenten 3,8 3,2 2,5 5,4 1,6 9,6 6,3 20,9 27,3 2,1 11,5 5,7 100,0 Provincies 100,0 100,0 Waterschappen 10,4 3,7 15,0 11,8 11,9 28,0 13,1 6,0 100,0 Gemeenschappelijke Regelingen 2,5 3,7 5,3 5,9 13,1 12,0 13,8 17,9 4,0 15,8 5,9 100,0 Totaal 3,9 3,1 2,5 5,7 1,6 11,3 8,5 16,1 24,2 1,8 11,7 5,7 0,1 3,7 100,0 stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 13

24 Tabel 3b Arbeidsvolume naar provincie (absoluut) Over- Flevo- Gelder- Noord- Zuid- Noord- Buiten- Groningen Friesland Drenthe ijssel land land Utrecht Holland Holland Zeeland Brabant Limburg land Onbekend Totaal Rijk Hoge Colleges van Staat Departementen Onderwijs Primair Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Voortgezet Onderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Beroepsonderwijs en Volwasseneneduc leerkrachten ondersteunend personeel Hoger Beroepsonderwijs leerkrachten ondersteunend personeel Universiteiten wetenschappelijk personeel ondersteunend personeel Onderzoekinstellingen Defensie burgerpersoneel militair personeel Politie executief personeel administratief en technisch personeel Rechterlijke Macht Gemeenten Provincies Waterschappen Gemeenschappelijke Regelingen Totaal stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 14

25 Tabel 3b Arbeidsvolume naar provincie (procentueel) Over- Gelder- Noord- Zuid- Noord- Flevo- Buiten- Groningen Friesland Drenthe ijssel land Utrecht Holland Holland Zeeland Brabant Limburg land land Onbekend Totaal Rijk 3,0 2,3 2,2 4,0 1,9 9,9 7,7 11,5 35,9 2,0 9,0 5,5 0,7 4,6 100,0 Hoge Colleges van Staat 0,1 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 99,1 0,0 0,0 0,4 0,1 0,0 100,0 Departementen 3,0 2,4 2,2 4,0 1,9 10,0 7,8 11,6 35,0 2,0 9,1 5,6 0,7 4,7 100,0 Onderwijs 4,1 4,3 2,6 7,8 2,0 11,7 7,1 15,2 21,8 2,3 14,5 6,6 0,0 0,0 100,0 Primair Onderwijs 3,5 4,1 2,8 7,4 2,4 12,1 6,9 15,7 21,6 2,3 14,7 6,7 0,0 0,0 100,0 leerkrachten 3,4 4,1 3,0 7,2 2,4 12,1 6,8 15,8 21,8 2,3 14,6 6,6 0,0 0,0 100,0 ondersteunend personeel 3,7 4,4 1,4 8,9 1,9 12,4 7,1 15,3 19,8 2,4 15,4 7,4 0,0 0,0 100,0 Voortgezet Onderwijs 3,7 4,3 2,6 8,1 1,9 11,5 6,9 15,2 21,8 2,2 14,6 7,1 0,0 0,0 100,0 leerkrachten 3,7 4,3 2,6 8,1 1,9 11,6 6,7 15,2 22,1 2,2 14,5 7,0 0,0 0,0 100,0 ondersteunend personeel 3,7 4,4 2,8 7,8 1,9 11,3 7,7 15,3 20,7 2,3 14,8 7,3 0,0 0,0 100,0 Beroepsonderwijs en Volwasseneneduc. 6,4 5,0 1,7 8,5 1,3 10,5 8,5 13,9 22,3 2,5 13,9 5,5 0,0 0,0 100,0 leerkrachten 6,8 5,2 1,8 8,7 1,3 10,2 8,2 14,2 22,5 2,6 14,1 4,5 0,0 0,0 100,0 ondersteunend personeel 5,6 4,5 1,5 8,3 1,3 11,3 9,0 13,3 21,9 2,2 13,4 7,7 0,0 0,0 100,0 Hoger Beroepsonderwijs 7,0 6,3 1,8 12,3 1,1 10,0 13,1 12,3 19,2 2,4 8,8 0,0 0,0 0,0 100,0 leerkrachten 6,3 5,8 2,0 11,9 1,1 10,4 12,6 12,9 20,0 2,4 8,4 6,2 0,0 0,0 100,0 ondersteunend personeel 8,2 7,1 1,5 12,8 1,1 9,3 13,8 11,4 17,9 2,4 9,3 5,2 0,0 0,0 100,0 Universiteiten 9,9 0,0 0,0 5,5 0,1 13,9 12,6 16,1 26,4 0,0 8,6 6,2 0,1 0,5 100,0 wetenschappelijk personeel ondersteunend personeel Onderzoekinstellingen 0,6 0,9 2,3 0,0 0,0 1,1 6,1 14,0 15,2 1,2 0,1 0,0 0,0 58,5 100,0 Defensie burgerpersoneel 0,3 0,8 4,4 2,9 0,0 13,1 12,4 18,5 26,9 0,2 13,4 5,4 1,5 0,0 100,0 militair personeel Politie 3,2 2,7 2,1 5,3 1,6 10,4 13,0 18,9 24,1 1,9 10,9 6,0 0,0 0,0 100,0 executief personeel 3,4 2,8 2,1 5,5 1,6 9,5 11,4 19,9 24,3 1,9 11,3 6,3 0,0 0,0 100,0 administratief en technisch personeel 2,7 2,3 1,9 4,8 1,5 13,2 17,6 16,2 23,6 1,6 9,6 5,1 0,0 0,0 100,0 Rechterlijke Macht 3,1 3,4 1,8 6,6 0,0 9,8 8,3 20,9 26,4 1,4 12,8 5,3 0,1 0,0 100,0 Gemeenten 3,8 3,1 2,5 5,3 1,6 9,4 6,2 21,3 27,6 2,1 11,3 5,7 0,0 0,0 100,0 Provincies 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 100,0 Waterschappen 10,5 0,0 3,8 0,0 15,3 11,8 0,0 11,6 27,5 0,0 13,2 6,2 0,0 0,0 100,0 Gemeenschappelijke Regelingen 2,7 3,7 5,4 5,8 0,0 13,5 11,5 13,6 18,2 3,8 15,9 5,8 0,0 0,0 100,0 Totaal 3,8 2,9 2,5 5,6 1,6 11,2 8,5 16,2 24,5 1,8 11,6 5,5 0,2 4,1 100,0 xxx stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 15

26 Leeftijd Uitgelicht Leeftijdsopbouw overheidspersoneel Leeftijdsopbouw per sector (in%) Gemiddelde leeftijd per sector Aandeel van jongeren en ouderen Aandeel van jongeren en ouderen per sector Tabellen 4a Personeel naar leeftijd 4b Arbeidsvolume naar leeftijd 4c Voltijders naar leeftijd 4d Deeltijders naar leeftijd 4e Mannen naar leeftijd 4f Vrouwen naar leeftijd stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 16

27 xxx stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 17

28 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% Leeftijdsopbouw overheidspersoneel In vergelijking met de rest van Nederland ligt de gemiddelde leeftijd van het totale overheidspersoneel relatief hoog. Er zijn verhoudingsgewijs weinig ambtenaren onder de 30 jaar. Dit komt mede, doordat er bij de overheid veel hoger opgeleiden werken, die pas op latere leeftijd instromen. Verder is er bij de overheid sprake van een oververtegenwoordiging in de leeftijdscategorie van 40 tot 60 jaar. 4% 2% 0% < >= 60 overheidspersoneel jaar werkzame beroepsbevolking Nederland jaar stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 18

29 Verschillen in leeftijdsopbouw overheidssectoren De vergrijzing van de overheid is niet in elke sector gelijk. Er zijn duidelijke verschillen. Het aandeel werkzame personen van 50 jaar en ouder is het grootst bij de sector Provincies, de sector Waterschappen en de sector Rechterlijke Macht. De aandelen van de sector Defensie en de sector Politie zijn daarentegen opvallend klein in deze leeftijdscategorieen. Dit heeft te maken met het gebruik van het Functioneel Leeftijdsontslag (FLO) bij 55 respectievelijk 60 jaar. NB. Onderwijs en wetenschappen omvat alle vier onderwijsen onderzoeksectoren. 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% jr jr jr jr 55 jr en ouder Rijk Onderwijs en wetenschappen Defensie Rechterlijke Macht Politie 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% jr jr jr jr 55 jr en ouder Gemeenten Provincies Waterschappen Gemeenschappelijke Regelingen stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 19

30 Rijk gem. leeftijd mannen totaal gem leeftijd vrouwen totaal Politie gem. leeftijd mannen per sector gem. leeftijd vrouwen per sector Onderzoek HBO instellingen RM Onderwijs Universiteiten Defensie Politie De gemiddelde leeftijd De (gewogen) gemiddelde leeftijd van het overheidspersoneel ligt bij mannen (43 jaar) drie jaar hoger dan bij vrouwen (40 jaar). De gemiddelde leeftijd van werkzame mannen en vrouwen is het hoogst in de sector Rechterlijke Macht. Ook bij de sectoren Onderwijs en Universiteiten ligt de gemiddelde leeftijd van zowel de werkzame mannen als vrouwen boven het gemiddelde.ten opzichte van vorig jaar is de gemiddelde leeftijd constant gebleven en is gelijk aan 41 jaar. NB. Onderwijs en wetenschappen omvat alle vier onderwijs- en onderzoeksectoren Gemiddeld maandinkomen per sector Totaal gemiddeld maandinkomen f 5457, Gemiddeld inkomen bij 8 overheidssectoren Het gemiddelde maandinkomen op voltijdbasis bedraagt f 5457,-. de Rechterlijke Macht steekt hier ver boven uit Rijk HBO Onderzoekinstellingen Politie stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 20

31 Aandeel jongeren en ouderen 0,5% 4.3% 9,7% In het cirkeldiagram is het aandeel jongeren (tot 30 jaar) en ouderen (vanaf 55 jaar) weergegeven. Het aandeel van de jongeren op het totale personeelsbestand is gelijk aan 14%. Het aandeel van de ouderen op het totale personeelsbestand is gelijk aan 11%. Tezamen maakt de groep jongeren en ouderen ruim 25% uit van de totale werkzame populatie. 79,7% 9,0% 2,1% jongeren < 20 jr jongeren 20 t/m 24 jaar jongeren 25 t/m 29 jaar ouderen 55 t/m 59 jaar ouderen 60 jaar overige leeftijden Aandeel jongeren en ouderen per sector Het aandeel jongeren (tot 30 jaar) en ouderen (vanaf 55 jaar) varieert per sector. Defensie heeft met 35% duidelijk meer jongeren in dienst dan het gemiddelde. Verder heeft de sector Politie (13%) een redelijk percentage jongeren. Ouderen komen naast de sector Rechterlijk Macht (17%) vooral bij de sector Waterschappen voor (13%). NB. Onderwijs en wetenschappen omvat alle vier onderwijs- en onderzoeksectoren. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% jongeren ouderen Rijk O & W Defensie Politie Recht. Macht Gemeenten Provincies Waterschap Gemeensch. Regelingen stand ultimo 1999, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 21