9832/15 gar/zr/as 1 DRI

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 11 juni /15 INST 200 NOTA I/A-PUNT van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers/de Raad Betreft: Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de tenuitvoerlegging van Verordening (EU) nr. 211/ over het burgerinitiatief (het Europese burgerinitiatief) 1. De regels en procedures voor het Europees burgerinitiatief (EBI) zijn vastgelegd in Verordening (EU) nr. 211/2011 1, die op 1 april 2012 van toepassing is geworden; 2. Artikel 22 van die verordening bepaalt dat de Commissie uiterlijk 1 april 2015, en vervolgens om de drie jaar, een verslag aan het Europees Parlement en de Raad over de toepassing van de verordening moet indienen. Derhalve heeft de Commissie op 31 maart 2015 verslag uitgebracht 2 ; 1 2 PB L 59 van , blz. 9. COM(2015) 145 definitief. 9832/15 gar/zr/as 1

2 3. De Groep algemene zaken heeft zich op 24 april, 8 mei, 29 mei en 5 juni 2015 over het Commissieverslag gebogen en de delegaties werden uitgenodigd om hun voorlopige standpunten en opmerkingen bekend te maken. Een samenvatting van het voorzitterschap van deze besprekingen staat in de bijlage bij deze nota; 4. Het Comité van permanente vertegenwoordigers en de Raad wordt derhalve verzocht nota te nemen van de door het voorzitterschap gemaakte samenvatting als vervat in de bijlage. 9832/15 gar/zr/as 2

3 BIJLAGE NOTA VAN HET VOORZITTERSCHAP SAMENVATTING VAN DE BESPREKINGEN IN DE GROEP ALGEMENE ZAKEN OVER HET EUROPEES BURGERINITIATIEF De delegaties hebben de werking van het huidige EBI tegen het licht gehouden. Hoewel zij het erover eens waren dat het instrument een belangrijke rol heeft gespeeld bij het versterken van de participerende democratie, werd toegegeven dat de werking en de gebruikersvriendelijkheid ervan voor verbetering vatbaar zijn 3. Het potentieel van het EBI mag niet worden overschaduwd door enkele van zijn tekortkomingen, die valse verwachtingen voor de burgers zouden kunnen scheppen. Dit zou zich namelijk tegen de EU zou kunnen keren. Als verbeterbaar aangemerkt zijn onder meer de volgende door de delegaties besproken punten, die niet-limitatief zijn opgesomd zijn en een voorlopige samenvatting van de eerste besprekingen vormen: 1. Grotere bekendheid met het EBI: verscheidene delegaties stelden voor de voorlichtingscampagnes over het EBI te verbeteren, onder meer via moderne en interactieve communicatiemiddelen, om het instrument beter bekend te maken en de burgers ertoe aan te sporen het te gebruiken; 2. Betere adviesverlening aan initiatiefnemers: de delegaties hadden het ook over het feit dat de Commissie beter juridisch advies moet verlenen aan initiatiefnemers en moet bezien of het mogelijk is een speciale medewerker te benoemen ter ondersteuning van de EBIorganisatoren; 3 In dat verband is een aantal nuttige ideeën voorgesteld, onder meer door het EESC, over de dag van het Europees burgerinitiatief( en door de Europese Ombudsman in haar besluit om onderzoek op eigen initiatief OI/9/2013/TN te sluiten ( 9832/15 gar/zr/as 3

4 3. Iets doen aan de korte termijnen: een aantal delegaties waren van oordeel dat de termijn van één jaar voor het verzamelen van handtekeningen te kort is, en moet worden verlengd. Een andere mogelijkheid is dat die termijn ongewijzigd blijft, maar dat de EBIorganisatoren moeten kunnen bepalen wanneer die termijn begint te lopen (kan binnen 2 maanden zijn). Ook werd ervoor gepleit om de hele regeling voor de termijnen onder deze verordening te evalueren; 4. Verbetering van het onlinesysteem voor het verzamelen van handtekeningen: de delegaties onderkenden dat verbeteringen worden aangebracht in het systeem, maar waren van mening dat de aanhoudende tekortkomingen de nodige aandacht verdienen ; 5. Vereenvoudiging van de gegevensvereisten: sommige delegaties wezen op de uiteenlopende eisen inzake de voorwaarden waarin EBI-ondertekenaars moten voldoen een de persoonsgegevens die zij moeten verstrekken; 6. Oplossen van het probleem dat bepaalde burgers van het recht verliezen om een initiatief te steunen: een ander punt dat naar voren werd gebracht was dat de verschillen in de voorwaarden en de persoonsgegevens waaraan ondertekenaars in de verschillende lidstaten moeten voldoen, c.q. die van hen worden verlangd, ertoe kunnen leiden dat burgers die onderdaan zijn van een lidstaat niet het recht hebben een burgerinitiatief te steunen wanneer zij in een andere lidstaat wonen; 7. Het organiseren van een politiek debat of het verstrekken van advies: sommige delegaties stelden voor dat de Commissie een politiek debat over een EBI zou beginnen, zelfs wanneer dit wordt afgewezen omdat het vereiste aantal handtekeningen niet is gehaald. Ook werd voorgesteld dat de Commissie, waar mogelijk, de organisatoren van een EBI zou adviseren over de wijze waarop zij hun initiatief vooruit kunnen helpen indien het betrekking heeft op een gebied dat niet onder haar bevoegdheid valt; 9832/15 gar/zr/as 4

5 8. Een oplossing zoeken voor de wettelijke aansprakelijkheid van organisatoren: een punt van zorg voor sommige delegaties was dat organisatoren van een EBI, conform de huidige EBI-verordening, persoonlijk wettelijk aansprakelijk zijn voor de acties van de campagne. Bovendien hebben de initiatiefnemers geen rechtspersoonlijkheid hebben en ontvangen en beheren zij dus als natuurlijke personen een groot aantal persoonsgegevens, zonder dat zij aan dezelfde regels inzake gegevensbescherming onderworpen zijn als rechtspersonen; 9. Beter motiveren waarom een EBI wordt afgewezen: enkele delegaties riepen de Commissie op om een duidelijker en uitvoeriger motivering te geven voor de afwijzing van EBI s; 10. Bredere opzet van de openbare hoorzittingen van het EP: een delegatie suggereerde dat het EP een breder scala van deskundigen zou uitnodigen naar zijn hoorzittingen, om meer uiteenlopende meningen over het burgerinitiatief in te winnen, en dat een tussentijdse hoorzitting zou worden georganiseerd nadat handtekeningen zijn verzameld om initiatieven te bevorderen en het mogelijk te maken dat er stellen politieke steun voor wordt vergaard; 11. De invoering van elektronische handtekeningen: een delegatie verwees ook naar de mogelijkheid van elektronische handtekeningen om het verzamelen van handtekeningen en de inventarisatie van EBI-ondertekenaars te vergemakkelijken. Één delegatie verwierf veel steun voor haar suggestie dat de Commissie een tabel zou indienen met de voorgestelde verbeteringen, de wijze waarop die moeten worden goedgekeurd en de instantie die verantwoordelijk is voor de toepassing ervan 4. 4 In dit verband kan de samenwerking met andere EU-instellingen, en met ngo s, waardevol zijn, evenals een onderzoek naar de interactie tussen EBI- bepalingen (artikel 11, lid 4, EBI) en de bepalingen die de participerende democratie regelen. 9832/15 gar/zr/as 5

6 De delegaties stelden ook een aantal vragen aan de Commissie, met name over de praktische maatregelen die zij wil treffen en het tijdpad voor de daarin voorziene acties. Een aantal delegaties vroeg ook naar de kosten van bepaalde diensten (bv. software updates, vertalingen, en het hosten van de servers). Andere bijdragen betroffen de gebruikersvriendelijkheid van het instrument of het gebrek aan bekendheid met EBI s. Een aantal delegaties wees erop dat zij een actieve en constructieve rol willen spelen bij de komende besprekingen, vroeg welk gevolg is gegeven aan de toezegging van eerste vicevoorzitter Timmermans om een politiek debat te beginnen, ook voor afgewezen Europese burgerinitiatieven, en stelde vragen over de nadelen van een herziening van de verordening in haar geheel. Informatie van de Commissie In antwoord op vragen van de delegaties, verduidelijkte de Commissie dat zij, in tegenstelling tot de verwachtingen, niet van plan is voor eind van het jaar een voorstel in te dienen tot herziening van de verordening inzake het Europees burgerinitiatief. Die beslissing is nog niet genomen, hoewel de Commissie die mogelijkheid niet wil uitsluiten. Zij wil eerst feedback krijgen van het Europees Parlement en de Raad alvorens te besluiten welke stappen er moeten worden ondernomen. Het risico van een te vroege herziening van de verordening inzake het Europees burgerinitiatief, die immers pas drie jaar van kracht is, is dat slechts gedeeltelijk verbetering wordt gebracht in de situatie, en niet voor alle aspecten van het instrument. 9832/15 gar/zr/as 6

7 Op het gebied van de begroting bevestigde de Commissie dat er geen specifiek begrotingsonderdeel is voor de EBI-verordening, waardoor de middelen uit verschillende begrotingsposten komen. De Commissie kan geen precieze cijfers geven, al zijn de kosten vooral IT -gerelateerd (software voor elektronische handtekeningen, hosten van servers, en de website van het EBI-register). De Commissie verklaarde dat zij een studie verricht, die ze voor de zomer bekend hoopt te maken, naar het huidige proces van het online verzamelen van handtekeningen, die een vergelijkende analyse geeft van andere bestaande processen en systemen op lokaal of nationaal niveau. Zij zou echter willen doorgaan met het hosten van servers indien er geen betere oplossing wordt gevonden. Wat software betreft, is het zo dat die regelmatig wordt geactualiseerd om praktische obstakels weg te nemen die door de organisatoren zijn gesignaleerd. Op het gebied van bewustmaking, heeft de Commissie een grote inspanning geleverd om de burgers informatie te verstrekken (onder meer het publiceren van een gids voor EBI s die is toegezonden aan alle vertegenwoordigingen van de Commissie en de lidstaten die erom hebben gevraagd, het maken van een website en posters, en het organiseren van een conferentie in 2012), en wijst op de bijdrage van het EP en het EESC. Met betrekking tot het politieke debat waarnaar eerste vicevoorzitter Timmermans verwees, is de Commissie niet voornemens om een nieuwe, formele en systematische dialoog met EBIorganisatoren in te stellen. Wel wordt gekeken naar manieren om de communicatie binnen het huidige kader te verbeteren. 9832/15 gar/zr/as 7

8 In antwoord op de verschillende door de delegaties genoemde verbeteringen, heeft de Commissie gewezen op de moeilijkheid om meer sturing en juridisch advies te verstrekken, omdat zij niet tegelijk opsteller en geadresseerde van een EBI kan zijn. Juridisch advies over de bevoegdheden van de EU en de Commissie wordt reeds verstrekt door teams in het Europe Direct Contact Centre, met steun van de diensten van de Commissie. Dit advies blijft echter informeel. Het laat het formele antwoord op een verzoek tot registratie van een EBI onverlet en omvat geen advies over de concrete opstelling van een voorstel. De Commissie zei met betrekking tot de verzoeken om afwijzingen van een EBI te beter te motiveren, dat zij ernaar streeft zo epliciet en gedetailleerd mogelijk antwoorden te geven. Op de voorstellen om de termijnen te verlengen, antwoordde de Commissie dat daarvoor een herziening van de verordening nodig is. Ten slotte, met betrekking tot het verzoek om een tabel of grafiek met de verschillende gebieden waar verbeteringen in het EBI te maken zijn, presenteerde de Commissie de indicatieve tabel in de bijlage bij deze nota. 9832/15 gar/zr/as 8

9 Bijlage Indicatieve tabel met de wijze waarop de besproken onderwerpen kunnen worden aangepakt Onderwerp Praktische regelingen Gedelegeerde handelingen/uitvoeringshan delingen van de Commissie 1. Betere bekendheid X Herziening van de verordening 5 2. Betere adviesverlening aan initiatiefnemers 3. Iets doen aan de korte termijnen Mogelijkheid voor de organisatoren om te bepalen wanneer de termijn voor het verzamelen van handtekeningen begint te lopen X 4. Verbetering van het onlinesysteem voor het verzamelen van handtekeningen: - verbeteringen in de software van de Commissie - verbeteringen in de technische specificaties voor systemen voor het online verzamelen van handtekeningen - verbeteringen in het online verzamelen van handtekeningen als gedefinieerd in art. 6 van Verordening (EU) nr. 211/2011 (certificering, tijdschema, enz.) 5. Vereenvoudiging van de gegevensvereisten Moet worden aangenomen door het EP en de Raad op basis van een voorstel van de Commissie. De Commissie kan gedelegeerde handelingen vaststellen tot wijziging van bijlage III bij Verordening (EU) nr. 211/2011, rekening houdend met de informatie die zij van de lidstaten heeft ontvangen. 9832/15 gar/zr/as 9

10 6. Oplossen van het probleem dat bepaalde burgers van het recht verliezen om een initiatief te steunen 7 7. Het organiseren van een politiek debat 8. Een oplossing zoeken voor de wettelijke aansprakelijkheid van organisatoren 9. Beter motiveren waarom een EBI wordt afgewezen 10. Bredere opzet van de openbare hoorzittingen van het EP 11. De invoering van elektronische handtekeningen 7 De Commissie kan gedelegeerde handelingen vaststellen tot wijziging van bijlage III bij Verordening (EU) nr. 211/2011, rekening houdend met de informatie die zij van de lidstaten heeft ontvangen. 9832/15 gar/zr/as 10