Raadsvoorstel. Bevoegdheid Raad. Vergaderdatum: 25 september 2012 Registratienummer: 2012/37 Agendapunt nummer: 10

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Bevoegdheid Raad Vergadering Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 25 september 2012 Registratienummer: 2012/37 Agendapunt nummer: 10 Onderwerp Dit project betreft het reconstrueren van het wegvak Erica tussen de aansluiting met de A-58 aan de noordzijde en het kruispunt met de Eindhovensedijk en de legerplaats aan de zuidzijde. Het omhelst de aanpak van 3 kruispunten: 2 bestaande en een nieuw te realiseren en de aanpak van de tussenliggende wegvakken. Voor het uitvoeren van de werkzaamheden wordt u gevraagd een krediet beschikbaar te stellen. Inleiding/aanleiding De weg Erica en de daarbij behorende kruispunten moeten gereconstrueerd worden. De directe aanleidingen voor de reconstructie zijn: Het nieuw ontwikkelde Bedrijvenpark Westfields : hiervoor moet een ontsluiting gemaakt worden op de Erica; In de regionale bereikbaarheid zijn er een aantal knelpunten die opgelost moeten worden, zijnde: o de verkeersafwikkeling op het kruispunt Erica / aansluiting A-58; o de verkeersafwikkeling op het kruispunt Erica - Eindhovensedijk legerplaats; o inzet Erica voor calamiteitenroutes. Er is vanuit de regio behoefte aan de reconstructie omdat daarmee vooral de extra verkeersgroei als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen in de directe omgeving opgevangen kan worden. Aanleggen van een duurzaam veilige fietsontsluiting van en naar de legerplaats en Westfields. Niet alleen krijgt dit plan veel bestuurlijke steun vanuit de regio. De regio neemt ook haar verantwoordelijkheid door het beschikbaar stellen van subsidies: ruim 2,2 miljoen. Voorstel 1. Een krediet beschikbaar stellen van ,-- voor de reconstructie van de weg Erica, conform bestek en tekeningen van 18 juli 2012, nr. GM Dit onder de voorwaarden dat: a. zodra de toegekende subsidies zijn ontvangen deze worden verrekend met het krediet; b. voorgestelde dekkingsmiddelen worden verankerd in de (toekomstige) ontwikkeling van Westfields. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 2

2 Argumenten 1.1. De reconstructie van het (totale) wegvak en het aanpassen van de twee bestaande kruispunten zijn nodig vanwege de autonome verkeerstoename. De Erica en de Eindhovensedijk hebben op dit moment een belangrijke functie voor de ontsluiting van de legerplaats. Uit de studies Verkenning verkeersstructuur Oirschot en Qualityscqan VRI Legerplaats Oirschot blijkt, dat de huidige vormgeving van de kruispunten onvoldoende capaciteit heeft, waardoor het verkeer doorstromingsproblemen ondervindt. De afwikkeling van en naar de legerplaats voor zowel gemotoriseerd verkeer als langzaam verkeer moet worden verbeterd en veiliggesteld. Het kruispunt moet aangepast worden op de capaciteitsverwachting voor de komende 20 jaar. Hiertoe behoort ook een aanpassing van de VRI. Het kruispunt bij de aansluiting op de A-58 is overbelast: dit zorgt voor filevorming en een onveilige situatie voor het langzaam verkeer. Het kruispunt en bijbehorend wegvak moeten opgewaardeerd worden om in de huidige behoefte te kunnen voorzien en een veiligere situatie te creëren. Door filevorming op de A-58 ontstaat er sluipverkeer op het onderliggende wegennet. In de probleemanalyse van de verkenning verkeersstructuur Oirschot (februari 2010) wordt gesteld dat de overbelaste A-58 zorgt voor een grote stroom verkeer op de parallelle route Kempenweg / Eindhovenseweg, wat problemen veroorzaakt in de kern Oirschot. Verruiming van de verwerkingscapaciteit van het zuidelijk kruispunt A-58 / Erica leidt tot een verbeterde doorstroming en een vermindering van het sluipverkeer in de kern Oirschot De reconstructie en de aanpassingen van de 3 kruispunten zijn nodig voor de opvang van extra verkeer als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen op regionaal niveau. De Erica en de Eindhovensedijk spelen een rol binnen het project Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant (BBZOB). In geval er zich een calamiteit voordoet op het hoofdwegennet, wordt op basis van zogeheten regelscenario s het verkeer omgeleid via het onderliggende lokale wegennet (zogenaamde: U-route). De Erica en de Eindhovensedijk, inclusief bijbehorende kruispunten, zijn opgenomen in de regelstrategie voor rijksweg A-2 en A-58 en zijn daarom van belang voor de regionale verkeersafwikkeling. De studie Bereikbaarheidsplan Landelijk Strijp (Eindhoven, Best, Oirschot en Rijkswaterstaat) toont aan dat een vlotte verkeersafwikkeling op de Erica randvoorwaardelijk is voor de landzijdige bereikbaarheid van Eindhoven Airport en de ruimtelijke ontwikkelingen in de oksel van Batadorp (Brainport Innovatie Campus I en de Gebiedsvisie Landelijk Strijp). Hoewel dit najaar waarschijnlijk de Startbeslissing voor een verkenning naar het verbreden van de A-58 wordt genomen, valt het niet te verwachten dat er voor 2020 structurele maatregelen op de A-58 worden 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 3

3 gerealiseerd. De verkeersdruk op het onderliggend wegennet rondom Batadorp zal daarom verder toenemen, evenals de noodzaak voor maatregelen op de Erica 1.3. De reconstructie is nodig voor de ontsluiting van het totale Bedrijvenpark Westfields. Voor het Bedrijvenpark Westfields dient een nieuwe ontsluiting te worden gemaakt. Om de verwachte verkeerstromen te kunnen verwerken dient de kruising en het wegvak opgewaardeerd te worden. De vormgeving van de huidige Erica voldoet niet aan de inrichtingseisen die horen bij de toekomstige verkeersintensiteiten. De ontwikkeling van het bedrijvenpark draagt bij aan het niet meer voldoen aan de benodigde verwerkingscapaciteit op de andere twee kruispunten. De reconstructie is dan ook een essentiële voorwaarde voor de ontwikkeling van Bedrijvenpark Westfields omdat 41% van het toekomstige verkeer op de Erica gerelateerd is aan dit park. De komende 10 jaar is het nog niet noodzakelijk om het kruispunt te voorzien van een Verkeers Regel Installatie (VRI), daarom is deze niet in het plan meegenomen De reconstructie voorziet in de aanleg van een vrijliggend fietspad. Op dit moment is er geen veilige fietsverbinding tussen Best, Westfields en de Legerplaats Oirschot. Het huidige Rhinopad voldoet niet aan de eisen voor een belangrijke fietsontsluiting naar een bedrijventerrein. Bovendien ontbreekt er op het drukste gedeelte van de Erica een fietsvoorziening. De reconstructie voorziet in het aanleggen van een vrijliggend fietspad aan de oostkant van de Erica. Dit fietspad sluit direct aan op de bestaande fietspaden langs de Eindhovensedijk in Oirschot en de Erica in Best Uit een nadere onderbouwing blijkt dat dit bedrag benodigd is. In Bijlage I is het benodigde krediet nader onderbouwd. De kosten die gemoeid zijn voor de daadwerkelijke uitvoering zijn deels begroot en voor de feitelijke werkzaamheden heeft er al een aanbesteding plaatsgevonden zodat deze concreet zijn. Voor het werk hebben we 8 inschrijvingen ontvangen. In vergelijking met de begroting welke is opgesteld op basis van het bestek, hebben we een aanbestedingsvoordeel gerealiseerd van ,--. De gunning van het werk vindt pas plaats in week 42. Op dat moment is niet alleen helder of u krediet beschikbaar hebt gesteld en het bestemmingsplan vastgesteld, maar ook of de provincie eventueel een aanwijzing m.b.t. het bestemmings-plan overweegt. 2.1.a. De verkregen subsidie kunnen (naderhand) verrekend worden met het benodigde krediet. Voor het kunnen realiseren van de werkzaamheden dient een bruto krediet beschikbaar te worden gesteld omdat vanuit dit budget de betalingen moeten worden verricht. De toegekende subsidies worden pas daadwerkelijk uitgekeerd na oplevering van het werk, waarbij de mogelijkheid bestaat om voorschotten aan te vragen. Alle subsidies worden als inkomsten geboekt ten gunste van het krediet, waardoor het netto bedrag (aanzienlijk) lager wordt. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 4

4 2.1.b.1. Fase I van Bedrijvenpark Westfields levert, na afwikkeling, in de toekomst nog een financiële bijdrage aan de reconstructie. Een deel van de kosten van de reconstructie die een rechtstreeks verband hebben met de realisatie van het Bedrijvenpark Westfields kan in de toekomst verrekend worden met de exploitatie van dit plan c.q. op de ontwikkeling worden verhaald. Fase I van dit bedrijvenpark wordt ontwikkeld middels actieve grondpolitiek en hiervoor heeft de gemeente een exploitatie lopen. Daarbinnen is al voorzien in het leveren van een financiële bijdrage aan de reconstructie. Deze bijdrage komt echter pas beschikbaar zodra er voldoende gronden zijn verkocht en geplande opbrengsten / winsten daadwerkelijk zijn gerealiseerd. 2.1.b.2. De ontwikkeling van fase II en III van Bedrijvenpark Westfields is binnen de regionale discussie over de bedrijventerrein nog niet veilig gesteld. Uit de notitie Regionale Afspraken & Programmering werklocaties Zuidoost Brabant van 30 mei 2012 blijkt, dat de regionale discussie nog loopt. Pas aan het einde van dit jaar gaat hier wat meer duidelijkheid over ontstaan. Zou bovenstaand proces de gewenste afloop hebben, dan neemt dat nog niet de economische onzekerheid weg. Het is en blijft de vraag wanneer de het economische herstel intreedt en de vraag naar bedrijventerreinen, binnen het verminderde aanbod aan terreinen, toeneemt. Hieromtrent kunnen we geen inschatting maken en/of een voorspelling doen. Kosten en dekking Bijlage 1 bevat de relevante financiële gegevens. De subsidies zijn aangevraagd en beschikt op basis van de directiebegroting van 27 maart De werkelijke kosten bepalen uiteindelijk de hoogte van de subsidies, waarbij er steeds een plafond is ingesteld middels een vast bedrag of een maximaal percentage van de subsidiabele kosten. In deze bijlage zijn dan ook de te verwachte subsidies voor u zichtbaar. De totale kosten zijn hoger dan de subsidiabele kosten en zijn gebaseerd op de aanneemsom volgend uit de aanbesteding van 28 augustus Deze totale kosten zijn als uitgangspunt genomen voor de toekomstige bijdrage vanuit Bedrijvenpark Westfields fase I. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 5

5 De totale kosten ramen wij op ,-- Bijdragen: Subsidies ,-- Bijdrage gemeente Best ,-- Subtotaal ,-- Kosten voor de gemeente Oirschot ,-- Het tekort wordt gedekt ten laste van de gemeentebegroting. In de begroting 2012 en meerjarenbegroting zijn daarvoor gelden gereserveerd. Daarbij is uitgegaan van een benodigd bedrag van en afschrijving in 25 jaar. Op grond van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) komt de bijdrage vanuit Westfields fase I ( ,--) pas beschikbaar ten gunste van de algemene dienst zodra voldoende gronden zijn verkocht en geraamde opbrengsten daadwerkelijk zijn gerealiseerd. In dat jaar worden de jaarlijkse kapitaallasten voor de reconstructie Erica in de algemene dienst aangepast (verlaagd). Kanttekening 1.1. Het allereerste ontwerp van de reconstructie van de Erica was gericht op het realiseren van 2x2 rijbanen en begroot op ,-- realisatiekosten (exclusief kosten voor opstellen en in procedure brengen bestemmingsplan en overige voorbereidingskosten). Enerzijds door de hoge kosten en anderzijds door een noodzakelijke herijking van de toekomstige verkeersstromen en intensiteiten is een variantenstudie uitgevoerd. De studie verkeersonderzoek versoberingmogelijkheden kruispunten Erica heeft geleid tot een herijking van de uitgangspunten. Hieruit is een goedkoper alternatief naar voren gekomen die past binnen de uitgangspunten betreffende de levensduur ( 20 jaar) en duurzaam veilig. De uiteindelijke besteksbegroting voor het ontwerp is hiermee verlaagd met bijna 2 mio De Verkeersregelinstallaties bij de kruispunten Erica Eindhovensedijk en Erica / afrit A-58 komen in bezit van de gemeente Oirschot. De beheer- en onderhoudskosten zijn in de aanbesteding meegenomen voor 15 jaar. Van Rijkswaterstaat wordt hiervoor een bijdrage verkregen welke wordt verrekend met het krediet Uit naam van gemeente Best leggen wij in het verlengde van het fietspad, een gedeelte van het fietspad op grondgebied van gemeente Best aan. Overeengekomen is dat de werkelijke kosten door gemeente Best betaald worden. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 6

6 Risico s 1.1. Het niet (kunnen) voldoen aan de subsidievoorwaarden. De subsidiebeschikkingen bevatten verschillende voorwaarden. Deze hebben o.a. betrekking op: de startdatum van het werk, uiterlijk 31 december 2012: hierover is vastgelegd dat de gunning van het werk aan de aannemer geldt als startdatum. In het bestek is opgenomen dat de gunning plaats zal vinden in week 42 van dit jaar. de einddatum van het werk uiterlijk 1 juli 2013 is: oorspronkelijk was de eis dat het werk gereed zou zijn uiterlijk 31 december Vastgelegd is dat deze datum is verlegd naar 1 juli In het bestek is rekening gehouden met een strakke doch reële uitvoeringstermijn en is een boeteclausule opgenomen bij een latere oplevering dan 15 juni Deze boeteclausule geeft de aannemer voldoende stimulans om de einddatum niet te overschrijden Het niet tijdig in werkingtreden van het bestemmingsplan. Op het moment dat u het krediet beschikbaar hebt gesteld kunt u ook overgaan tot vaststelling van het bestemmingsplan voor dit plangebied. Op basis van het geldende bestemmingsplan kan het plan niet worden uitgevoerd, vandaar dat een herziening aan de orde is. Om de toegezegde subsidies niet in gevaar te brengen moeten we uiterlijk 31 december 2012 daadwerkelijk starten met de werkzaamheden. Het instellen van beroep tegen het vastgestelde bestemmingsplan kan verhinderen dat we tijdig kunnen starten met de werkzaamheden. Om dit risico te beheersen hebben we veelvuldig overleg gevoerd met partijen om te voorkomen dat ze een zienswijze indienen. Met de partij die alsnog een zienswijze heeft ingediend hebben we wederom overleg gevoerd en die is van mening dat we hem voldoende tegemoet zijn gekomen. Ik het kader van het bestemmingsplan verwachten we geen risico s te lopen, maar we weten die pas 100% zeker als de beroepstermijn is verstreken Start verkenning verbreding A-58 Naar verwachting wordt nog dit jaar een Startbeslissing genomen voor het uitvoeren van een Verkenning naar de verbreding van de A-58 tussen Tilburg en Eindhoven. Het functioneren van het aansluitpunt A- 58/Best in relatie tot het knooppunt Batadorp is een van de belangrijkste onderwerpen in van deze verkenning. Dit aansluitpunt is daarbij nadrukkelijk in beeld als ontsluiting voor de ontwikkelingen in de oksel van Batadorp (Brainport Innovatiecampus, Landelijk Strijp en Eindhoven Airport). Binnen deze Verkenning is het in westelijke richting verplaatsen van het aansluitpunt Best, een reële mogelijkheid. Het valt niet uit te sluiten dat deze verkenning zal leiden tot aanpassingen aan de aansluiting op de Erica. Om dit risico te kunnen inschatten heeft overleg plaatsgevonden met RWS, Best en Eindhoven. De gezamenlijke conclusie is dat de beoogde reconstructie van de Erica, past binnen de kaders voor de verbreding van de A-58 en het verplaatsen van het aansluitpunt Best en dat de Verkenning A-58 niet zal leiden tot ingrijpende veranderingen op de Erica. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 7

7 Hoewel het er naar uitziet dat er nu daadwerkelijk een verkenning naar het verbreden van de A-58 wordt gestart, valt het niet te verwachten dat deze verbreding voor 2020 zal plaatsvinden. Kansen 1.1. De Erica biedt mogelijkheden voor de economische ontwikkeling van de zuidoost hoek van onze gemeente. De zuidoost hoek van onze gemeente kan uitgroeien tot een economische icoon voor de regio. Niet alleen wordt daar vorm gegeven aan het Bedrijvenpark Westfields maar direct over het Beatrixkanaal wordt de Brainport Innovatie Campus I tot ontwikkeling gebracht, vindt er een doorontwikkeling van Eindhoven Airport plaats en zijn er diverse onderdelen van de visie Landelijk Strijp van de gemeente Eindhoven die concreet worden (o.a. internationale school, station Acht etc.). De weg Erica is een van de ruggengraten voor de ontsluiting van het gebied en maakt de ontwikkelingen mogelijk. Specifiek voor Oirschot kan dit een positief effect opleven voor ons eigen economisch klimaat en de werkgelegenheid en past het in onze strategie om aan te haken bij de Brainportgedachte In de toekomst kunnen fase II en III nog een financiële bijdrage leveren. Op dit moment is er nog geen sprake van het leveren van een financiële bijdrage aan dit plan door fase II en III van Bedrijvenpark Westfields. Dit omdat deze fases nog niet in ontwikkeling zijn genomen en dit ook op de korte termijn niet staat te gebeuren. Draagvlak en Communicatie Met diverse partijen en op verschillende niveaus hebben we gewerkt aan het verkrijgen van draagvlak voor dit plan. We hebben niet alleen (uitvoerig) gesproken met omwonenden, grondeigenaren, partijen die een belang hebben bij de reconstructie maar ook met verschillende bestuurlijke organen en belangenbehartigers. Gebleken is dat alle partijen een groot belang hechten aan de realisatie van het plan. Door de regio is dit ook nog eens financieel ondersteund door ruim 2,3 miljoen aan subsidie beschikbaar te stellen. Voor de uitvoeringsfase hebben we een communicatieplan opgesteld. Er is vooral veel aandacht voor de omleidingsroutes tijdens het werk en de weekendafsluitingen. Relatie met Toekomstvisie In de Toekomstvisie heeft u aangegeven dat Oirschot graag een verbinding wil maken met de toptechnologische regio. Hierbij is de bereikbaarheid van voorzieningen, zowel tussen de kernen als in verbinding met de (stedelijke) regio essentieel. Daarnaast wenst u dat Oirschot een integraal onderdeel is van de ambitie Brainport Het realiseren van een van de belangrijkste verbindingen past binnen deze ambitie. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 8

8 Burgerparticipatie In het kader van het verkrijgen van draagvlak is met verschillende partijen op verschillende (bestuurlijke) niveaus overleg gevoerd. Met de omwonenden en belangenbehartigers heeft er ook overleg plaatsgevonden. Procedures, Planning en Uitvoering De subsidievoorwaarden eisen dat vóór 31 december 2012 gestart wordt met de werkzaamheden en dat het werk uiterlijk 1 juli 2013 gereed is. We hebben het proces zodanig ingericht dat we deze planning kunnen halen. Nadat u het krediet beschikbaar hebt gesteld, kunt u het bestemmingsplan vaststellen en kunnen wij op basis van de reeds in gang gezette aanbestedingsprocedure- overgaan tot gunning van het werk. Evaluatie N.v.t. Bijlagen ter inzage 1. Financieel overzicht. 2. Beschrijving van de verkregen subsidies 3. Notitie Regionale afspraken & programmering werklocaties Zuidoost Brabant, 30 mei 2012 (externe bijlage) Oirschot, 11 september 2012 burgemeester en wethouders, Jos van Hout, secretaris Ruud Severijns, burgemeester 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 9

9 Raadsbesluit Vergadering: Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 25 september 2012 Registratienummer: 2012/37 De raad der gemeente Oirschot; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 11 september 2012; gegeven de agendering door het Presidium d.d. 4 september 2012; besluit: 1. een krediet beschikbaar stellen van ,-- voor de reconstructie van de weg Erica, conform bestek en tekeningen van 18 juli 2012, nr. GM Dit onder de voorwaarden dat: a. zodra de toegekende subsidies zijn ontvangen deze worden verrekend met het krediet; b. voorgestelde dekkingsmiddelen worden verankerd in de (toekomstige) ontwikkeling van Westfields; Aldus besloten in de openbare vergadering van de gemeenteraad van Oirschot van 25 september 2012, De gemeenteraad, Han Struijs, griffier Ruud Severijns, voorzitter 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 10

10 Bijlage II Overzicht beschikte subsidies Subsidie deelgebied 1: kruispunt Legerplaats no 1 Vanuit het actieprogramma wegen van de Mobiliteitsaanpak, nummer 5 van de beleidsnotitie Veiligheid geleid bij incidenten KAR-routes in Zuidoost-Brabant, en volgend uit pakket 8 (A67) maatregel 7: alternatieve routes regio Eindhoven, hebben wij de volgende subsidiebeschikking (met referentienummer 23952/25321/BHE/IGI) ontvangen: 100% subsidie van de subsidiabele projectkosten van maatregel 5: optimaliseren VRI Ericaweg / Eindhovenseweg met een maximum van ,--. Subsidie deelgebied 2: aansluiting Westfields Het bedrijventerrein Westfields, voorheen strijpse Kampen-Noord, is in het Meerjaren Uitvoeringsprogramma (MJUP) Verkeer en Vervoer geselecteerd als RSP-locatie waaraan een financiële bijdrage, groot maximaal ,00, is toegekend voor verbetering van de bereikbaarheid. Deze bijdrage is gebaseerd op 25% van de totale projectkosten minus de reeds verkregen subsidies met een maximum van ,--. Subsidie deelgebied 3: kruispunt aansluiting A58 / Best Vanuit het actieprogramma wegen in de Mobiliteitsaanpak, pakket 9 (A58) maatregel 6: aansluiting Best plaatsen VRI / Rotonde OWN hebben wij de volgende subsidiebeschikking (met referentienummer 23952/25322/BHE/IGI) ontvangen: 100% subsidie van de subsidiabele projectkosten van maatregel 6 uit pakket 9: Aansluiting Best plaatsen VRI / Rotonde OWN met een maximum bedrag van ,--. Subsidie deelgebied 4: fietspad Oirschot Vanuit de tender 2012 benuttingsprojecten BBZOB verleent het SRE subsidie voor het uitvoeren van het optimaliseren VRI aansluiting A58 / Best door aanpassing fietsvoorziening. De subsidie bedraagt 50% van de subsidiabele kosten met een maximum van ,--. Subsidie deelgebied 1: kruispunt legerplaats no 2 Aanvraag voor extra subsidie uit de Mobiliteitsaanpak maatregel 8.7 (KAR). Binnen het KAR project is als gevolg van het goedkoper uitvoeren van een aantal andere deelprojecten nog ,-- beschikbaar. Dit 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 11

11 bedrag is gereserveerd door het Sre voor aanvulling van de kosten voor het aanpassen van deze kruising. Op basis van de bijbehorende raming zal het bedrag beschikt worden. 10 Raadsvoorstel krediet Erica.doc/blz. 12

12 Raadsvoorstel kredietaanvraag voor het project Reconstructie Erica Bijlage 1: financieel overzicht. Alle bedragen zijn exclusief BTW Schema 1: Overzicht subsidies Deelgebied Subsidiabele kosten op basis van directiebegroting 27 maart 2012 BESCHIKTE SUBSIDIES Subsidiebedragen op basis van directiebegroting 27 maart 2012 Subsidiabele kosten op basis van aanneemsom 23 augustus 2012 Subsidiebedragen op basis van aanneemsom 23 augustus 2012 Beschikt / Gereserveerd Wijziging subsidiebedrag agv lagere aanneemsom / werkelijke kosten Eisen subsidie t.a.v. verantwoording 1. Kruispunt Legerplaats 2. Aansluiting Westfields 3. Kruispunt A58 / Erica Ja: Mobiliteitsaanpak, optimaliseren VRI Ericaweg / Eindhovenseweg, pakket 8: verkeersveiligheid en doorstroming op de A58; maatregel 7: alternatieve routes regio Eindhoven geschikt maken = = Ja: Regionaal Structuurplan, Ontsluiting Westfields Ja: Mobiliteitsaanpak, aansluiting Best plaatsen VRI. Pakket 9: optimaliseren verkeersafwikkeling op het traject A58; maatregel 6: aansluiting Best plaatsen VRI / rotonde OWN. 100% van de subsidiabele kosten ( = betreffende deelgebied ) met een maximum van % van de subsidiabele kosten ( totale projectkosten minus de overige ontvangen subsidies) met een maximum van % subsidie van de subsidiabele kosten met een maximum van Verordening Regionaal Mobiliteitsfonds Verordening Regionaal Mobiliteitsfonds SRE Fietspad Ja: Benuttingsprojecten BBZOB 2012, maatregel 11: optimaliseren VRI aansluiting A58 / Best door aanpassing fietsvoorziening. TOTAAL BESCHIKTE SUBSIDIES SUBSIDIES IN AANVRAAG % van de subsidiabele kosten met een maximum van Verordening Regionaal Mobiliteitsfonds 2012 Beleidsregel subsidie programmaproject en Kruispunt Legerplaats TOTAAL SUBSIDIES IN AANVRAAG Totaal beschikt en in aanvraag In aanvraag: eventueel bedragen die vrijvallen uit pakket 8 (aanvraag voor ) : Tender SRE Bedrag is reeds gereserveerd bij het SRE.

13 Schema 2: Potentiële bijdrage Westfields Totale kosten op basis van directiebegroting 27 maart % x totale kosten = 41% x = Totale kosten op basis van aanneemsom 23 augustus % x totale kosten = 41% x = Fase 1 Westfields 31,57% (maximaal op basis van grondexploitatie Westfields) Fase 1 Westfields 31,57% De exploitatie fase 1 Westfields voorziet in een bijdrage in de kosten voor de reconstructie Erica. De bijdrage Westfields is gebaseerd op de berekening van de toename van het verkeer als gevolg van volledige realisatie Westfields en bedraagt 41%. Schema 3: Totale geraamde kosten Totale geraamde kosten op basis van directiebegroting 27 maart 2012 Totale geraamde kosten op basis van aanbesteding 23 augustus 2012 Aanneemsom Aanneemsom Kosten buiten aanneemsom (*) Kosten buiten aanneemsom (*) Onvoorzien 8% Onvoorzien 8% Totaal Totaal (*) Geraamde kosten buiten aanneemsom Directievoering Natuurcompensatie Beheer en onderhoud compensatie 10 jaar Precariorecht Defensie 10 jaar Bijdrage RWS in beheer en onderhoud VRI A Nutsbedrijven Kappen bomen Explosievenonderzoek Voorbereidingskosten Opstellen bestek Opstellen bestemmingsplan Benodigde onderzoeken Afstemmen uitvoering Totaal

14

15 Regionale afspraken & programmering werklocaties Zuidoost-Brabant Samenwerkingsverband Regio Eindhoven 30 mei

16 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Dynamiek van de regio Zuidoost-Brabant 3. Analyse van de vraag 4. Aanbod werklocaties 5. Confrontatie vraag en aanbod 6. Programmering tot Afspraken Bijlagen 1. Kaart 1: regio Eindhovenn met locatie en status bedrijventerreinen. 2. Verklaring en details van kaart Kaart 2: regio Eindhovenn met aantal hectares rood/groen/oranje per gemeente. 4. Volledig overzicht en achterliggende cijfers van alle terreinen. 2

17 1. Inleiding De 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant hebben een lange traditie van samenwerken. Al jaren bundelen zij via het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) de krachten op een breed scala van onderwerpen. De samenwerking wordt nu gericht op de ambities van de Brainport Eindhoven: aan de top blijven door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. De route naar dit doel is geschetst in de Brainport 2020 agenda, waarbij ieder van de partijen zijn eigen unieke rol speelt. De overheid gaat over de woon- en leefomgeving en het stimuleren van een goed economisch klimaat. Alle 21 gemeenten hebben hierin hun specifieke opgaven. De gemeenten vullen elkaar aan en vormen gezamenlijk een complete regio, met een gezamenlijke verantwoordelijkheid. In de Regionale Agenda zijn de lijnen uitgezet waarlangs dat doel bereikt kan worden. Een essentieel onderdeel van de samenwerkingsagenda is de zorg voor voldoende ruimte voor economische activiteiten. Wat vooraf ging In het najaar van 2008 heeft de regio Zuidoost-Brabant haar visie op bedrijventerreinen vastgelegd in de Regionale Agenda Bedrijventerreinen (RAB) De opstelling van de visie ging gepaard met een intensief en interactief bottom-uvan het bedrijfsleven als de Brabant-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) en de Kamer van traject vanuit de 4 subregio s, waarbij ook vertegenwoordigers Koophandel Brabant (KvK) zijn betrokken. Het resultaat bood een duidelijk kader voor de primair verantwoordelijken voor het bedrijventerreinenbeleid: de gemeenten in de subregio s. Rode draad is een samenhangend bedrijventerreinenbeleid waarbij een zorgvuldige afstemming tussen de ontwikkeling van nieuwe terreinen en de herstructurering van bestaand terreinen centraal staat. Voor de uitvoering van dit beleid wordt het gebruik van de SER ladder 1 voorgestaan: een methodiek die erop gericht is om de ruimtevraag zoveel als mogelijk te faciliteren op bestaande werklocaties, ten faveure van uitleggebieden. Veranderende omstandighedenn en inzichten: conjuncturele en structurele ontwikkelingen De inkt van de RAB 2008 was nog nauwelijks opgedroogd en de uitvoeringsagenda s ter hand genomen of veranderende omstandigheden (conjuncturele ontwikkeling) en inzichten (structurele ontwikkelingen) maakte het noodzakelijk de plannen bij te stellen. In de meest letterlijke zin, want op basis van de nieuwste provinciale prognoses, dreigt Zuidoost-Brabant net als de rest van Brabant - af te stevenen op een enorm overschot aan bedrijventerreinen. De provincie nam maatregelen, door in haar beleid de verplichting op te nemen in regionaal verband afspraken te maken over een evenwichtige ontwikkeling van bedrijventerreinen en andere werklocaties. Hierbij is uitgegaan van het TM-scenario (Transatlantic Market); een aanzienlijk lager scenario dan de 1000 hectare van de RAB, gebaseerd op het GE-scenario (Global Economy). Dit scenario doet het meeste recht aan de realiteit van de afgelopen jaren. De prognose volgens het scenario is echter opgesteld voor de crisis. Nu deze er nog overheen is gekomen zullen partijen de handen vol hebben om het TM-Scenario te halen. 1 De Sociale Economische Raad bedacht in het kader van het Ruimtelijk Economisch Beleid in 1999 een instrument om de verrommeling van het landschap tegen te gaan en introduceerde dit onder de noemer SER-ladder 3

18 Box 1: Eerdere initiatieven De regio begint niet bij nul: zij beschikt al over een aantal geschikte instrumenten en initiatieven om samenhangend bedrijventerreinenbeleid te voeren. We noemen: - Beleidsregels intensief ruimtegebruik: met de beleidsregels voor intensief ruimtegebruik op bedrijventerreinen wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het bevorderen van zorgvuldig ruimtegebruik op bedrijventerreinen in de regio. Het instrument is vastgesteld in 2005 door de Regioraad en bestaat uit een checklist met beleidsregels voor de opstelling van bestemmingsplannen en een checklist voor uitgiftebeleid. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in generieke en facultatieve beleidsregels. Generieke beleidsregels zijn regels waarbij waarvan in principe, behoudens in specifieke gevallen, niet mag worden afgeweken door de gemeenten. In het geval van de facultatieve regels mag dat wel. - Ruimteverkenner: belangrijk onderdeel van de checklist voor uitgiftebeleid is de ruimteverkenner die door de Kamer van Koophandel in Brabant is ontwikkeld. Met dit instrument wordt inzichtelijk gemaakt welke ruimtewinst bedrijven kunnen boeken zowel op de huidige/bestaande locatie als bij nieuwbouw (nieuwe locatie). Naast inzicht in de opties om ruimtewinst te genereren geeft de verkenner ook inzicht in de kosten-baten verhouding van de diverse opties. De ondernemer kan daardoor (samen met zijn adviseur) een betere afweging maken over noodzaak en inrichting van nieuwbouw terwijl de gemeente haar adviserende en sturende rol beter kan vervullen. Nog niet alle gemeenten benutten het instrument. In het kader van het RAB is de evaluatie en verbetering van het instrument opgenomen in de regionale uitvoeringsagenda. Het streven is erop gericht dat alle gemeenten de verkenner daarna gaan toepassen. - Re-allocatie project. Omdat in de regio sprake was van een kwalitatieve mismatch op de bedrijventerreinenmarkt (enerzijds sprake van vraag naar nieuwe locaties en anderzijds forse leegstand en overaanbod op de bestaande bedrijfsonroerendgoed markt) is het re-allocatieproject opgestart. Door intensieve begeleiding van de ondernemers met een huisvestingprobleem, werd getracht dit op de lossen op de bestaande markt. Het project is in 2009 geëvalueerd en afgerond. Ondanks positieve resultaten is er voornamelijk vanwege het tijdsaspect (nog) geen opvolging aan gegeven. Regio neemt de uitdaging aan en geeft daarmee invulling aan haar doelstelling in de RAB In het Regionaal Ruimtelijk Overleg / Portefeuillehouders Overleg (RRO/Poho) van begin 2011 is besloten met hoogste prioriteit de vraagraming te actualiseren, waarmee de regio de opgave erkende en de uitdaging aangingg om een nieuwe fasering aan te brengen in de programmering. Dit is geheel in lijn met de doelstelling van de RAB om op verantwoorde en duurzame manier de economische groei te faciliteren en daarbij tekorten en overschotten op de markt te voorkomen. Tevens werd daarbij bepaald dit van onderop op te bouwen en de subregio s hierin de lead te geven, waarbij nadrukkelijk is gevraagd hun positie in Brainport Zuidoost Nederland mee te nemen en het bedrijfsleven te consulteren. Aanpak Als gevolg hiervan zijn de subregio s in plaats van te werken aan de uitvoeringsagenda van het RAB aan de slag gegaan met het opstellen van een subregionale visie op werklocaties. Elke subregio heeft tegen de achtergrond van die opgave de vraag nog eens grondig doorgelicht en alle plannen tegen het licht gehouden. Hierbij is ook de kwaliteit van de bestaande locaties is betrokken. Ook de provincie is niet stil blijven zitten; bij de verdere uitwerking van haar beleid is de provinciale strategie bedrijventerreinen en andere werklocaties opgesteld, met daarin onder meer de opdracht aan gemeenten en regio s te gaan werken met het provinciale verkeerslichtenmodel (zie hoofdstuk 6). Deze strategie is als onderdeel van het Economisch Programma op 11 mei 2012 vastgesteld door Provinciale Staten. Vooruitlopend hierop is in de regio Zuidoost-Brabant het verkeerslichtenmodel al ter hand genomen bij de programmering van de werklocaties. 4

19 Box 2: Economisch programma Brabant 2020 : de basis op orde en op weg naar de top Innovatieve producten die goed zijn voor mens, natuur en economie: daarmee gaat Brabant zich profileren. In het Economisch Programma Brabant staat hoe de provincie dat gaat waarmaken. De provincie legt de focus op op weg naar de top met sterke economische clusters. Daarnaast moet een aantal zaken ook gewoon op orde zijn. Deze tweeledige strategie is geen kwestie van of-of, Zonder een goede basis is het streven naar een toppositie niet mogelijk en alleen investeren in de basis zet Brabant in de globaliserende economie op achterstand. Op weg naar de top Aan de hand van het tienpuntenplan: slimme verbindingen in combinatie met slimme instrumenten wordt invulling gegeven aan de ambitie om door te stoten tot de top vijf van meest innovatieve regio s van Europa: 1. optimaal samenspel met de Europa 2020 groeistrategie en met het Topsectorenbeleid van het rijk; 2. aanjagen en ontwikkelen van de Brabantse Clusterkracht en het realiseren van kansrijke crossovers tussen clusters; 3. verbinden van clusters met vier centrale maatschappelijke opgaven: slimme mobiliteit, een duurzame agrofood keten, duurzame energie en gezond ouder worden (zorgeconomie); 4. bedrijventerreinen en het creëren van innovatie bevorderende werklocaties incl. de digitale agenda; 5. verbinding van clusters met arbeidsmarktbeleid en onderwijs; 6. verbinden van clusters met bereikbaarheid en mobiliteit en met het bredere ecosysteem (sport, cultuur, vitaal platteland, vrijetijdseconomie en natuur, water en landschap); 7. een krachtige internationaliseringsagenda (internationaliseringsagenda, public affairs en branding); 8. mobiliseren en organiseren van (groei)kapitaal voor de clusters: bedrijfsfinanciering; 9. innovatiefonds voor de financiering van gezamenlijke innovatieprojecten; 10. proeftuinen. De basis op orde De basis op orde betekent basiskwaliteiten voor het stimuleren van ondernemerschap, een regiodekkend netwerk voor startersondersteuning, een robuuste arbeidsmarktstructuur, goede afstemming tussen technisch onderwijs en bedrijfsleven, voldoende goede ruimte voor bedrijvigheid, goede bereikbaarheid en een goede ICT infrastructuur. De rol van de provincie: verbinder en makelaar, complementair en actief, van subsidiegever naar co-investeerder. Resultaat: regionale planning en programmering De regio beschikt nu over een viertal subregionale visies, waarbij uitgebreid wordt ingegaan op de planning en programmering van de werklocaties en de herstructureringsopgave. Waar het echter nog aan ontbreekt is een gebundelde regionale programmering. Bij het opstellen van die programmering is gebruik gemaakt van de input uit de vier subregionale visies die vervolgens op regionaal niveau geïnterpreteerd zijn, waarbij voor de korte termijn een programmering wordt uitgewerkt en voor de lange termijn een afsprakenkader wordt vastgelegd. De regio wil hiermee de eerste stap zetten naar het op verantwoorde en duurzame manier faciliteren van de economische groei met voorkoming van tekorten en overschotten op de markt. Leeswijzer Om inzicht te krijgen hoe de regio tot haar keuzes komt wordt in hoofdstuk 2 ingegaan op de dynamiek van de regio Zuidoost-Brabant. Naast het profiel van de regio, worden ook de trends en ontwikkelingen geschetst die van invloed zijn op de positie van de regio en een rol spelen bij het opstellen van een bedrijventerreinenprogrammering. Vervolgens wordt in de hoofdstukken 3, 4 en 5 respectievelijk de vraag, het aanbod en de confrontatie in beeld gebracht. Daarbij is telkens als vertrekpunt de subregionale visies genomen en vervolgens voorzien van een regionale interpretatie op basis waarvan de koers is bepaald. In hoofdstuk 6 komt de programmeringg van de werklocaties aan bod naar de stand van mei In het laatste hoofdstuk wordt tot slot ingegaan op de afspraken voor de toekomst. 5

20 2. Dynamiek van de regio Zuidoost-Brabant In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het economisch profiel en de ontwikkeling van de regio Zuidoost- Brabant en de trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op de ruimtebehoefte. Omdat de regio de markt centraal wil stellen is de ondernemersvisie van de Kamer van Koophandel nadrukkelijk betrokken. Economisch profiel van de regio In 2011 noteerde de regio Zuidoost-Brabant vestigingen en banen (bron: Lisa 2012) en bevestigde daarmee opnieuw de stijgende lijn van de jaren daarvoor. In verhouding tot Noord- Brabant scoort de regio beter dan gemiddeld op de ontwikkeling van beroepsbevolking, werkgelegenheid en bedrijfsvestigingen. Tabel 1 Economische indicatorenn Zuidoost-Brabant Noord Brabant % verandering % verandering Beroepsbevolking % ,6% Werkgelegenheid ,8% ,9% Bedrijfsvestigingen ,1% ,4% Bron: ondernemersvisie bedrijventerreinen, Buck Consultants International 2012 De regio Zuidoost-Brabant staat synoniem voor Brainport. Wat begon als Brainport Eindhovenn met succesvolle projecten 2 ter stimulering van de economie en innovatie in de regio Zuidoost- Brabant, is inmiddels uitgegroeid tot Brainport Zuidoost Nederlandd en behoort tot een van de drie mainports van Nederland. De agenda van de regio is verwoord in Brainport 2020, top economy, smart society. Deze titel geeft weer waar de kracht van de regio ligt: vanuit de sterke technologische basis van de regio antwoorden vinden op de maatschappelijke ontwikkelingen. Figuur 1: Aandeel Brainport Regio Eindhoven in Nederlandse (Bron: Brainport Monitor 2012) Innovatiekracht Brainport 2020: speerpunten en andere sectoren in de regio Het rijk, de provincie en heel Zuidoost Nederland, incl. de regio Zuidoost-Brabant heeft met het programma Brainport 2020 een aantal speerpunten omarmd. Het gaat dan in het bijzonder om High Tech Systems, Chemie en Lifetec. 2 Onder de noemer Horizon is vanaf beginjaren 2000 via de programmalijnen mens, technologie en omgeving een de structuurversterking van de regio gewerkt. 6

21 Daarnaast worden enkele clusters in ontwikkeling geïdentificeerd waaronder Automotive, Industrieel design en Food&Technology. In termen van werkgelegenheid scoren de sectoren nog relatief bescheiden, maar hier liggen wel de kansen voor de toekomst in het streven door te ontwikkelen naar een kenniseconomie. De groei van de werkgelegenheid blijft weliswaar nog wat achter, maar de Figuur 2: Verdeling Banen Speerpuntsectoren (Bron: Brainport Monitor 2012) toegevoegde waarde (per arbeidsplaats) van de speerpunt-sectoren is veelal groter dan die van verzorgende sectoren (diensten, detailhandel en zorg). In Brainport Zuidoost Nederland zijn in totaal 1,4 miljoen arbeidsplaatsen op 2,7 miljoen inwoners en wordt er 17% van het BBP verdiend (Brainport 2020). Ondanks het succes van de topsectoren in de regio zit nog steeds circa 80% van de werkgelegenheid in de reguliere economie. De groei zat met name de laatste jaren in de zorg, diensten en onderwijs. Relatief gezien liet de ICT sector de grootste groei zien in de periode De industrie heeft de afgelopen jaren echter ruim arbeidsplaatsen verloren, mede als gevolg van de technologische vooruitgang. Het effect op de ruimte is beperkt gebleven (zie hiervoor trends en ontwikkelingen). De zogenaamde speerpuntsectoren kennen de meeste dynamiek en hebben een hoge toegevoegde waarde, een grote export en spelen een belangrijke rol bij innovatie. Wat betreft werkgelegenheid, zijn deze sectoren echter geslonken in de periode (BCI, 2011). Figuur 3: Werkgelegenheid per speerpuntsector

22 Vestigingsklimaat Een belangrijke factor van het economisch succes van Zuidoost-Brabant is het vestigingsklimaat. Binnen de Brainport 2020 strategie wordt hierop ingezet onder de noemer basics. Daarnaast wordt vanuit het ruimtelijk programmaa Brainport ingezet op ruimtelijke kwaliteit. Aanwezigheid voorzieningen Het internationale vestigingsmilieu is van belang, maar ook het vestigingsklimaat voor bedrijven uit de regio. In beide gevallen gaat het om verscheidenheid aan aanwezige goederen en diensten in de regio, goede voorzieningen en een uitstekende bereikbaarheid. Het clusteren van bepaalde sectoren past binnen dit kader. Door clustering kunnen ruimtelijke randvoorwaarden worden toegespitst op de behoeften van de sector en is er sneller kruisbestuiving tussen bedrijven mogelijk. Bereikbaarheid Fysieke bereikbaarheid is een belangrijke voorwaarde voor het functionerenen van de regio. Uit gesprekken met ondernemers blijkt dat bereikbaarheid een van de belangrijkste vestigingsfactoren is. Daarom is het belangrijk dat goede bereikbaarheid gewaarborgd is voor alle modaliteiten. De ruit om Eindhoven en de N69 zijn voorbeelden van belangrijke investeringen in bereikbaarheid. Maar ook op lokaal niveau is dit een belangrijk aandachtspunt. Woon- en leefomgeving De beleving van ruimtelijke kwaliteit is van belang voor het vestigingsklimaat, niet alleen als het gaat om wonen, maar ook voor bedrijven is ruimtelijke kwaliteit en uitstraling van belang. De verhoudingen tussen dorp en stad of bebouwing en groen moeten daarom niet uit het oog worden verloren. Voor bedrijventerreinen betekent dit dat ruimtelijke kwaliteit meespeelt en van invloed kan zijn op de vestigingsvoorkeur van bedrijven. Trends & Ontwikkelingen Ondergaand wordt een aantal trends & ontwikkelingen geschetst als gevolg van demografische en macro-economische ontwikkelingen, die van invloed zijn op werklocaties als onderdeel van de vastgoedmarkt. De economische crisis: De economische crisis heeft een teruglopende vraag naar bedrijfslocaties tot gevolg, met belangrijke consequenties als resultaat. Geldschieters zijn terughoudender geworden en banktarieven zijn gestegen. Wanneer een ontwikkeling vanuit het bestemmingsplan is toegestaan, staat dit niet meer automatisch garant voor een succesvolle realisatie. Hierdoor worden de risico s van grondexploitaties op minder aantrekkelijke plekken groter. Er is daarom noodzaak om kritisch naar deze locaties te kijken en creatief na te denken over mogelijkheden voor omzetting naar andere functies. Verschuiving van uitbreidingsmarkt naar vervangingsmarkt: Naast de economische crisis, daalt ook de vraag naar bedrijfsruimte vanwege demografische ontwikkelingen, een dalende werkgelegenheid en veranderende organisatievormen van bedrijven. Bij dit laatste moet gedacht worden aan bijvoorbeeld schaalvergroting en fusies. Een traditioneel relatief hoge uitbreidingsvraag wordt dan ook langzaam omgezet in een vervangingsvraag. Een toenemend aanbod creëert meer keuzevrijheid voor gebruikers op de markt, waardoor het huidige terrein sneller verruild wordt voor huisvesting met een 8

23 betere prijs-kwaliteitverhouding. Daarnaast heeft deze ontwikkeling tot gevolg dat meer noodzaak is tot sloop / onttrekking, om zo een overaanbod en leegstand tegen te gaan. Meer aandacht voor kwaliteit, bereikbaarheid en multifunctionaliteit: Mede als gevolg van de opkomendee schaarste aan werknemers, zullen op langere termijn enkel de bedrijven op aantrekkelijk goed bereikbare locaties met veel voorzieningen de beste werknemers aan kunnen trekken. Deze kwaliteitsslag komt tot uitdrukking in zowel bereikbaarheid als multifunctionaliteit. De bereikbaarheid dient met de auto als ook met (hoogwaardig) openbaar vervoer goed te functioneren. Een multifunctionele locatie komt tot uitdrukking in een mix van werken, wonen en overige functies. De monofunctionele bedrijfslocaties staan onder druk, alhoewel dezee voor een bepaalde doelgroep van bedrijven altijd aantrekkelijk en noodzakelijk zullen blijven. Opkomst van nieuwee concepten en sectoren: In de traditionele sectoren lag voorheen het accent op productie. Nu winnen activiteiten als research en ontwikkeling, marketing, planning en administratie veel meer aan terrein. Hierdoor stijgt de vraag naar kantoorruimte in deze sectoren. Daarnaast is er een trend gaande dat werknemers voor korte of langere tijd op steeds meer werkplekken actief zijn. Hierbij gaat het om intern en extern overleg, trainingen, presentaties, tijdelijke projecten of bijvoorbeeld congressen. Nieuwe concepten, als bijvoorbeeld campussen, zijn in lijn met deze ontwikkelingen enorm in opkomst. Ondanks dat hun aandeel nog relatief klein is, zal dit wel toenemen. Steeds meer nadruk op duurzaamheid: Het werken met energielabels en eisen stellen aan duurzame gebouwen wordt steeds belangrijker. Duurzaamheid speelt voor bedrijven niet alleen een rol vanwege kostenbesparing, maar ook het imago van het bedrijf speelt mee bij deze afwegingen (maatschappelijk verantwoord ondernemen). Een belangrijk aspect bij duurzaamheid is ook het goed afstemmen van vraag en aanbod in combinatie met kiezen voor de sterkste locaties. Aandeel banen op werklocaties neemt af: Belangrijke oorzaak daarvan is de groei van de dienstensectoren die niet noodzakelijkerwijs gebonden zijn aan een bedrijventerrein. We zien steeds meer mengvormen ontstaan, waarbij zich een trend aftekent voor een toegenomen locatievoorkeur voor gemengde locaties. Dit laat onverlet dat de grote en producerende bedrijven vooral op werklocaties terecht zullen blijven komen. Ruimtegebruik per arbeidsplaats neemt toe: De relatie tussen arbeidsplaatsen en ruimtegebruik verandert. Als gevolg van de mechanisatie zijn weliswaar minder mensen per m2 benodigd, maar dat wil niet zeggen dat er dan ook minder ruimte nodig is. Met name in de industrie neemt het ruimtebeslag per arbeidsplaats juist toe. Vergrijzing leidt tot druk op arbeidsmarkt en dus bedrijventerreinenmarkt. Het toekomstig arbeidspotentieel is een aandachtspunt, gelet op de hooggespannen ambities. De vergrijzing heeft een grote impact op alle sectoren en in alle subregio s. Economische groei kan in de toekomst geremd worden door een tekort aan arbeidskrachten. Het programma Werken in Brainport voorziet in een aanpak langs vier wegen om te anticiperen op die ontwikkeling: instroom van jongeren in technisch onderwijs, doorstroom van personeel door extra scholing, zij-instroom van werkzoekenden in technische functies en het aantrekken van internationale studenten en kenniswerkers. 9

24 3. Analyse van de vraag Om een goed beeld te krijgen van de vraag wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de methodiek en resultaten van de vraagramingen en diens kwalitatieve aspecten. Juist omwille van het totaalbeeld komt daarbij als eerste de regio als geheel aan de orde om vervolgens in te zoomen op de schaal van de subregio s. Kwantitatieve ramingen voor de regio als geheel De regio s zijn bottom-up aan de slag gegaan met een nieuwe vraagraming. Het resultaat daarvan is een goed onderbouwde vraagraming voor alle subregio s. De uitkomsten van deze subregionale ramingen leiden tot een regionale vraagraming van in totaal 353 hectare. Bij de vraagraming van de regio wordt de scope van 2020 gehanteerd. In delen van de regio is een doorkijkk naar 2030 gemaakt. Op basis van de bevindingen kan opgemaakt worden dat de vraag na 2020 gehalveerd kan worden. Naar de toekomst toe zal de vraag naar terreinen dan ook verder afvlakken. Bij het opstellen van de nieuwe ramingen zijn diverse methodieken gehanteerd. Zo is in het Stedelijk Gebied en De Kempen het TM-scenario als uitgangspunt genomen, met toepassing van regiospecifieke bijstellingen. In De Peel is de methodiek van de ruimteplanner 3 gehanteerd, op basis waarvan de autonome vraag is bepaald. Daarnaast is nader onderzocht wat de gevolgen zijn van de regiospecifieke ambities op de ruimtebehoefte. De regio Zuid daarentegen heeft zich gebaseerd op een optelsom van gehouden vraagramingen en behoefte-onderzoek voor de diverse bedrijventerreinen. Onder de analyse van de vraag per subregio wordt hier nader op ingegaan. Een overzicht van de vraagramingen is weergegeven in tabel 1, waarbij alle cijfers zijn afgerond op hele hectares. Tabel 2: Vraag bedrijventerreinen (in netto hectare) Regio Tot 2020 Basisvraag RAB 2008 tot 2020 Stedelijk Gebied 172 De Kempen 61 De Peel 88 Zuid / A2-Gemeenten 32 Totaal Zuidoost Noot: in De Kempen wordt een bandbreedte gehanteerd. In het kader van gekozen voor het midden van debandbreedte. 777 de eenduidigheid is Toelichting tabel 2: Het getal van 353 hectare lijkt fors, zeker wanneer dit afgezet wordt tegen de 208 hectare, zoals opgenomen in de notitie Contouren van vraag en aanbod in beeld, op weg naar een regionale visie 3 Het instrument van de Ruimteplanner is in 2006 ontwikkeld in opdracht van de Kamer van Koophandel om de planning van bedrijventerreinen meer af te stemmen op de behoefte vanuit het bedrijfsleven en vormt daarmee een operationale, lokale bottom-up toepassing van de SER-ladder. 10