verslag lancering Beemsterpolder 16 september 2013
|
|
- Anja van der Heijden
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MijnBodemConditie beter boeren met de BodemConditieScore! verslag lancering Beemsterpolder 16 september 2013 Wageningen Universiteit Boerenverstand Louis Bolk Instituut Livestock Research SKB duurzame ontwikkeling ondergrond CONO Kaasmakers
2 Introductie De BodemConditieScore (BCS) is een eenvoudige low-tech methode om zelf de conditie van de bodem onder het boerenbedrijf te bepalen. De methode is gebaseerd op visuele indicatoren die de beluchting, waterhuishouding en organische stof zichtbaar maken en kwalificeren. De score is ontwikkeld door de FAO (Shepherd, 2009) en ook internationaal gepubliceerd ( In 2012 is de methode vertaald naar de Nederlandse situatie en verder uitgewerkt voor de Beemsterpolder. De resultaten zijn gekoppeld aan laboratorium metingen en bleken verrassend overeen te stemmen. Dit onderzoek is recent gepubliceerd in Soil Use and Management door Sonneveld et al., Op 16 september is de methode gelanceerd en gedemonstreerd tijdens de BeemsterBodemBorrel samen met CONO Kaasmakers. Helaas was de drijvende kracht achter dit initiatief (Marthijn Sonneveld) niet zelf in de gelegenheid aanwezig zijn. Een ieder wenst hem heel veel sterkte! Het doel van de BCS is de boer verder te ondersteunen in het nemen van beheersmaatregelen ten einde de bodemkwaliteit verder te verbeteren. Het is een aanvulling op de reeds bestaande chemische en biologische bodemanalyses. Het enige wat nodig is is een schop, een plastic zak, een (schilders)mes, een handleiding en gezond boerenverstand! De BCS kan verder uitgewerkt worden naar een (onafhankelijke) beoordeling van de boer als manager van zijn percelen/zijn bodems. Tijdens deze bijeenkomst is de voorzet daartoe gegeven. 1 Application of a visual soil examination and evaluation technique at site and farm level, M.P.W. Sonneveld et al.,
3 De bodem onder je koeien Nick van Eekeren en Bert Philipsen schetsten de 6 peilers van bodemkwaliteit (sheets in de bijlage). Wanneer het over bodemdiensten gaat is de volgende tabel relevant. Dienst of functie? Milieu, waterinfiltratie: ligt voor de boer anders als voor een natuurgebied, maar een visueel kenmerk als afgeronde blokkige structuur (zoals ook de BCS gemeten) geeft een goede voorspellende waarde voor bijvoorbeeld waterinfiltratie. Meer wormen is beter voor weidevogels, in landbouwgronden zitten veel meer wormen als in natuurgebieden. Soortgelijks geldt ook voor draagkracht en veerkracht. Voor de boer (voor productie) moet die zo groot mogelijk zijn, maar voor andere functies juist niet. Demonstratie BCS in het veld Door Ruben Borge (Rockin Soils) Als vervanging voor Marthijn Sonneveld heeft bodemkundige Ruben Borge de aanwezige gedemonstreerd hoe een BCS in de praktijk werkt. De scoreformulieren voor een enkele bodemkuil en voor het bedrijf als geheel zijn aan de aanwezigen uitgereikt (zie bijlage). Tijdens de demonstratie zijn de bemonsteringsprotocollen en de verschillende criteria uitgelegd. De demonstratie is uitgevoerd op twee naast elkaar gelegen percelen, beide met een vergelijkbare klei bodem: de eerste met permanent gras en de tweede met gras waarop eerder bollen stonden. Met de BCS kon de groep het gevolg voor de bodemconditie zien van verschillen in beheer. 2
4 3
5 Kansen voor de toekomst Door Frank Verhoeven (Boerenverstand) Frank heeft aangegeven dat een beoordeling van het bedrijf als geheel (middels loting en door onafhankelijke waarnemingen) uit te bouwen is naar een waardering van de boer als manager van zijn bodems en het leveren van diensten aan de samenleving. Hij acht de BCS niet alleen veel leerzamer maar ook veel inclusiever als bijvoorbeeld organische stof metingen. Daarmee is de methode mogelijk kansrijker als dienst dan een serie van bodemanalyses. Ecosysteemdiensten Door Jos Brils (Deltaris) Jos heeft het de Nederlandse Community of Practices Ecosysteemdiensten van SKB toegelicht (LinkedIn). Een ecosysteemdienst kan het best omschreven worden als Dat wat de natuur de mens biedt. Aan de aanwezigen werden 3 vragen gesteld. Hieronder de antwoorden opgesomd. 4
6 Vraag: Waar bent u enthousiast over? - low tech score - rekensommetje - past in tiered approach - practische insteek 2x - eenvoudige methode - simpliciteit - dat je op gestructureerde wijze (boer/student) naar de bodem leert kijken - niet wetenschappelijl, maar wel practisch - eenvoud 2x - zelf kijken in de grond en de rijkdom ervan ontdekken in verschillende indicatoren - belangstelling voor bodemkwaliteit - aandacht voor bodemeigenschappen Vraag: Hoe is de BCS (beter) te verbinden naar ecosysteemdiensten? - Tea Bag index toevoegen - Indicatoren verbinden met wat ze doen/beteken in de bodem - BCS benutten om met elkaar in gesprek te komen, zelfde taal te spreken en kennis uit te kunnen wisselen - Door het letterlijker te benoemen Vraag: Hoe is de BCS verder te verbeteren? - Observaties beter verbinden met bodemeigenschappen - Eenmalig doen heeft weinig zin, het gaat om de herhaling en ervaringen opdoen - Bodemleven meten - Vaak doen - Combinaties maken met andere bedrijfs/perceels indicatoren zoals ras gras, dichtheid zode - Nauwkeuriger maken, instructies recht toe recht aan, geen discussie mogelijk maken - Betere aanwijzingen geven over het aantal replicaties - Erg subjectief, je moet er ervaring mee krijgen - Probeer links naar objectieve parameters te vinden (bijv. Munsell-chart?) - Besteed meer tijd aan het zoeken naar regenwormen in de zode er zitten er echt meer dan je denkt - Metaal corrosie verhaal niet eenduidig - Voorbeeld foto s voor specifiekere grondsoorten - Pas op dat middel geen doel op zich wordt, maak het niet te absoluut maar lerend - Betere relatie naar grasmat voor weidevogels - Nog veel uittesten en eventueel aanpassen - Diepte van de beworteling meenemen - Betere koppeling tussen de scores en het beheer 5
7 Wij nemen deze aanbevelingen mee en zien u graag terug op 1
8 2
9 3
10 4
11 5
12 6
13 7
Handleiding bepaling MijnBodemConditie
Handleiding bepaling MijnBodemConditie Beter boeren met de BodemConditieScore! Versie 1.0 uitgewerkt voor de Beemsterpolder (NH) Deze handleiding bevat instructies hoe een BodemConditieScore voor een enkele
Nadere informatieInhoud. Optimalisatie van de productie van eigen grond is de kern van goed boeren. Functies. 1.Productie: Strengere bemestings normen
BETERE BODEM- MEER GRAS-MEER MELK Inhoud grasland Relaties functies en bodemkwaliteit Zegveld November 213 Nick van Eekeren Kringloop op een melkveebedrijf 1.Productie: Strengere bemestings normen 13 Ton
Nadere informatieInhoud. Naar een levende bodem. Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil. Functies beworteling
Inhoud Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil Nick van Eekeren, Louis Bolk Instituut 1. Beworteling Functies Invloed op bemestingsadvies Invloed bemesting op beworteling 2. Bodemleven
Nadere informatiegrasland en bouwland, op bodemkwaliteit
Effect landgebruik in de melkveehouderij, grasland en bouwland, op bodemkwaliteit Nick van Eekeren Functies bodemkwaliteit Productie Milieu (o.a. waterkwaliteit, kwantiteit) Biodiversiteit (o.a. weidevogels)
Nadere informatieInforma(emiddag bodem & kringlooplandbouw
Informa(emiddag bodem & kringlooplandbouw 13:30 Ontvangst met koffie 13:50 Welkomstwoord Jan van der Staak, vakgroep Rundveehouderij 14:00 Kringloopwijzer en doorkijk Frank Verhoeven, Boerenverstand 14:30
Nadere informatieBodembenutting belangrijk gegeven voor bedrijfsbenutting
Bodembenutting belangrijk gegeven voor bedrijfsbenutting DE BODEM ONDER EEN VRUCHTBARE KRINGLOOP Nick van Eekeren DMS Vertrekpunt grondsoort Welke grondsoort zit u? Zie ook bodemdata.nl Losser 101 Veldpodzolen.
Nadere informatieProosten op het leven in de bodem
Proosten op het leven in de bodem Nick van Eekeren Marleen Zanen Inhoud Bodemleven onderdeel van bodemkwaliteit Functies bodemleven Effect management op bodemleven 1 Diensten en functies bodem Productie
Nadere informatieLandgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren
Landgebruik en bodemkwaliteit 60-20 - 20 Jan de Wit Nick van Eekeren Grasland Bouwland Huidige landbouwontwikkeling naar controle just in time, precisiebemesting,. Dit vraagt ook om risico-beheersing,
Nadere informatieWerken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren
Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren Inhoud Waarom werken aan organische stof? Maatregelen organische stof Hoe we dat proberen vorm te geven onder de Nederlandse
Nadere informatieKringloopWijzer. Johan Temmink
KringloopWijzer Johan Temmink 1 Juli 2013: Sectorplan koersvast richting 2020 Melkveehouderij: Zuivelplan (NZO, LTO) Technische invulling binnen milieurandvoorwaarden KringloopWijzer centraal Film KringloopWijzer
Nadere informatieBijlage: bodemanalyses als nulmeting
Credits for Carbon Care CLM Onderzoek en Advies Alterra Wageningen UR Louis Bolk Instituut Bijlage: bodemanalyses als nulmeting In het project Carbon Credits hadden we oorspronkelijk het idee dat we bij
Nadere informatieDiversiteit van regenwormen. Effecten van grondbewerking en akkerranden
Diversiteit van regenwormen Effecten van grondbewerking en akkerranden Mirjam Pulleman, Steve Crittenden, Joana Frazão, Wageningen Universiteit, Vakgroep Bodemkwaliteit. 4 november 2013 Duurzame productie
Nadere informatieOp weg naar een kringloopcertificaat
Op weg naar een kringloopcertificaat Extra impuls voor duurzame melkveehouderij in Midden-Delfland Er is een kringloopcertificaat in de maak voor duurzame melkveehouderij. Deze proeve van duurzaamheid
Nadere informatieBiotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard
Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be
Nadere informatieZICHT OP DE BODEMSTRUCTUUR: Van de bodem én van elkaar leren!
ZICHT OP DE BODEMSTRUCTUUR: Van de bodem én van elkaar leren! In het project Zicht op de Bodemstructuur nemen Flevolandse buur(t)mannen sámen met een deskundige de bodemkwaliteit onder de loep. Om op deze
Nadere informatieBodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking-
Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking- Mirjam Pulleman Vakgroep Bodemkwaliteit Wageningen Universiteit 3 september 2013 Inhoud 1. Duurzaam bodemgebruik - waarom interesse in bodemleven?
Nadere informatieZICHT OP DE BODEMSTRUCTUUR: Van de bodem én van elkaar leren!
ZICHT OP DE BODEMSTRUCTUUR: Van de bodem én van elkaar leren! In het project Zicht op de Bodemstructuur nemen Flevolandse buur(t)mannen sámen met een deskundige de bodemkwaliteit onder de loep. Om op deze
Nadere informatieKrijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven?
Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Wie zijn ze? Wat doen ze? Insecten Ongewervelden Regenwormen Nematoden (aaltjes) Schimmels Bacteriën Bron foto s (CC0): Wikimedia commons, pixabay
Nadere informatieEen gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling
Een gezonde bodem Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling 1 Introductie Afdeling Kennis en Ontwikkeling Precisielandbouw Bodem en Bemesting Vergroening en Gewasbescherming
Nadere informatieSynergie tussen biologische en gangbare landbouw
Synergie tussen biologische en gangbare landbouw Wouter van der Weijden Biovak 23 januari 2013 CLM en biolandbouw 1980: niet voor bio gekozen Principieel: doelen > middelen Strategisch: kleine stappen
Nadere informatieBodemkwaliteitsinstrumenten hoe komt BBB in Beweging. Marie Wesselink & Leendert Molendijk
Bodemkwaliteitsinstrumenten hoe komt BBB in Beweging Marie Wesselink & Leendert Molendijk De instrumenten Meten Monitoring Flevoland Bodemconditiescore Soil Health Index Gld BoBi indicatoren (RIVM) Minimale
Nadere informatiePraktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders
Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders Nick van Eekeren Programma bodem, grasland en ecosysteemdiensten Productie Waterregulatie: kwantiteit en kwaliteit Klimaat: mitigatie en adaptatie
Nadere informatieBodemonderzoek op locaties Pilot OMAB
Bodemonderzoek op locaties Pilot OMAB Colofon Titel: Bodemonderzoek op locaties Pilot OMAB Opdrachtgever: Stimarke Uitgebracht door: Status: Badus Bodem & Water Bevrijdingsstraat 24 6703 AA Wageningen
Nadere informatieBeoordeling bodemkwaliteit zandgrond. Een inventarisatie van bodemindicatoren voor de veehouderij. Nick van Eekeren Jan Bokhorst
Beoordeling bodemkwaliteit zandgrond Een inventarisatie van bodemindicatoren voor de veehouderij Nick van Eekeren Jan Bokhorst Zorg voor Zand Rapport nr. 7 2009 Louis Bolk Instituut Beoordeling bodemkwaliteit
Nadere informatiekrijgt u de bodem grondig in beeld en praktische adviezen. Dit helpt om hogere opbrengsten te halen door de gewasprestaties te verhogen.
Is de bodem beperkend voor uw gewas? De stand van uw gewas is een indicator van de bodemconditie. Gewaskaarten, ook biomassakaarten genoemd, geven verschillen binnen het perceel weer en daarmee indirect
Nadere informatie25-3-2015. Sturen op Nutriënten. Sturen op Nutriënten. Doel. Sturen met Water. Sturen op Nutriënten. Waar kijken we naar. Bijeenkomst 19 februari 2015
Bijeenkomst 19 februari 2015 Jouke Velstra (Acacia Water) 4 Sturen met Water De basisgedachte is dat per perceel de grondwaterstand actief wordt geregeld. Onderwater drainage (OWD) geeft een directe relatie
Nadere informatieKan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden?
Resultaten met functionele agrobiodiversiteitsmaatregelen vanuit project Boeren en Agrobiodiversiteit.. Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Jan de Wit Louis Bolk Instituut 1 Biodiversiteit?
Nadere informatiecreating dairy intelligence
06-03-12 Cursus Bodemvruchtbaarheid. Deelnemers van de werkgroep Bedrijfsvoering uit het project ADEL heeft dinsdag 6 maart een plenaire cursus gevolgd over bodemvruchtbaarheid. Coen ter Berg van Coen
Nadere informatieVerkennend onderzoek naar bodemverdichting
Verkennend onderzoek naar bodemverdichting December 2017 E. van Essen en W. Harder Aequator Groen & Ruimte 1 Inleiding Deskstudies (o.a. Akker et al., 2014) wijzen naar grote problemen met verdichting
Nadere informatieWie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems
Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Bart Vandecasteele, Thijs Vanden Nest, Tommy D Hose, Jane Debode, Greet Ruysschaert, Koen Willekens CriNglooP Collectief
Nadere informatieNatuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman
Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met verkleinglazen"
Nadere informatieWorkshop Inunderen. Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin Dronten
Workshop Inunderen Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin 4-2-19 Dronten Intro: Gerard Korthals Biologie VU Amsterdam PhD Nematologie WUR Postdoc posities o.a. op NIOO PPO AGV Lelystad Centrum voor
Nadere informatieWP4: Mais en bodem. Doel: verhoging van de duurzaamheid en de productie van de snijmaïsteelt
WP4: Mais en bodem Doel: verhoging van de duurzaamheid en de productie van de snijmaïsteelt 1 Cumela(Maurice Steinbusch) ForFarmers(Bob Keurentjes) Agrifirm(Leo Tjoonk) WP4-team LTO Nederland (Claude van
Nadere informatieKurzrasen vs Stripgrazen
Kurzrasen vs Stripgrazen Resultaten van beweidingsonderzoek te Zegveld Nyncke Hoekstra Amazing Grazing: Bert Philipsen Gertjan Holshof Ronald Zom Joop vd Werf Kees van Reenen Zegveld: Karel van Houwelingen
Nadere informatieNaar een betere inschatting van de afbraak van bodemorganische stof
Naar een betere inschatting van de afbraak van bodemorganische stof Marjoleine Hanegraaf (NMI) Saskia Burgers (Biometris) Willem van Geel (PPO) Themamiddag Bemesting Akkerbouw CBAV Nijkerk, 2 februari
Nadere informatieBeheer van kruidenrijk grasland. Eerste ervaringen uit Koeien en Kruiden. Goaitske Iepema
Beheer van kruidenrijk grasland Eerste ervaringen uit Koeien en Kruiden Goaitske Iepema Opbouw presentatie / leerdoelen Kruidenrijk grasland, wat verstaan we er onder? Afhankelijk van je doel en grondsoort
Nadere informatieBeter Bodembeheer de diepte in
Beter Bodembeheer de diepte in 6 april 2017 Nijkerk Partners in PPS Duurzame Bodem: LTO Nederland, NAV, Brancheorganisatie Akkerbouw (Penvoerder), Agrifirm, IRS, Suiker Unie, AVEBE, CZAV, NAO, Bionext
Nadere informatieSymbiont1.0. Tool voor biologische bodemkwaliteit. Daan Kuiper
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Symbiont1.0 Tool voor biologische bodemkwaliteit Daan Kuiper Biologische bodem
Nadere informatieProjectpartijen. Initiatiefnemers LTO-Noord ForFarmers Hendrix Waterschap Rijn en IJssel
Carel de Vries Aanleiding Toekomstvisie LTO Noord-Gelderland Sectorvisie mestbeleid: Koersvast richting 2020 Deltaplan Agrarisch Waterbeheer Watervisie 2030, Water schap Rijn en IJsselAgenda Achterhoek
Nadere informatieStimulering biodiversiteit in ecologische aandachtsgebieden in Flevoland. Wim Stegeman, coordinator FAC. Gerichte inzet van vanggewassen.
Stimulering biodiversiteit in ecologische aandachtsgebieden in Flevoland Wim Stegeman, coordinator FAC Gerichte inzet van vanggewassen Pilot Inhoud Aanleiding pilot Opzet pilot Monitoring Resultaten Conclusie
Nadere informatieWP3 Bodem, teelt en plantbodem-management. grasland
WP3 Bodem, teelt en plantbodem-management interacties grasland Sector o.a.: Maurice Steinbusch, Hendrik Nagelhoud, Leo Tjoonk, Gidy Lamers, Marco van Liere, Jos Deckers, Edward Ensing, Wouter Wijnhout,
Nadere informatiePRAKTIJKNETWERK DRAAGVLAK VOOR DRAAGKRACHT Maatregelenset
PRAKTIJKNETWERK DRAAGVLAK VOOR DRAAGKRACHT Maatregelenset INHOUD Blz. Inleiding 3 Maatregelen 1. Ontwatering 4 2. Bodem & Graszode 5-6 3. Perceelsinrichting 7 4. Beweiding 8-9 5. Graslandgebruik 10 2 INLEIDING
Nadere informatiewww.boerenverstand.nl/blog/projecten/praktijknetwerk-loonwerker-maakt-de-kringloop-wijzer/ 27 januari 2015
Loonwerker maakt melkveehouder kringloopwijzer! www.boerenverstand.nl/blog/projecten/praktijknetwerk-loonwerker-maakt-de-kringloop-wijzer/ 27 januari 2015 http://www.boerenverstand.nl/blog/projecten/praktijknetwerk-loonwerker-maakt-de-kringloop-wijzer/
Nadere informatieBodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren. CBAV, Wijnand Sukkel, Wageningen Research
Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren CBAV, 29-11-2018 Wijnand Sukkel, Wageningen Research Inhoud Hypothese Rol en invloed Bodemleven Maatregelen Meten van bodemleven Meten
Nadere informatieSTUREN MET WATER. over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden
STUREN MET WATER over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden STUREN MET WATER Het ontwerp Sturen met water van het Veenweide Innovatiecentrum Zegveld (VIC) zet in op actief, dynamisch grondwaterbeheer
Nadere informatieMet dit instrument kunt u de bodembiodiversiteit van uw percelen beoordelen en stappen bepalen om deze, als dat nodig mocht zijn, te verbeteren.
Bodemkwaliteit 1 DOEL De biodiversiteit van de bodem uit zich in een betere bodemkwaliteit. Het bodemleven ondersteunt uw teelten via de ontsluiting en vastlegging van voedingsstoffen, het beschikbaar
Nadere informatieIs er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015
Is er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015 Jan Luiten van Zanden Universiteit Utrecht Historische kennis van de natuur Dramatische afname biodiversiteit Globio-model: Nl in 2000: 0,63
Nadere informatie: Nieuwe Oogst editie Noord
Publicatie Datum : Veldpost : 26 okt 2013 Pagina : 10 Publicatie Datum : Nieuwe Oogst editie Noord : 28 sep 2013 Pagina : 13 Publicatie Datum : Nieuwe Oogst editie Noord : 28 sep 2013 Pagina : 13 Landbouw
Nadere informatieBodem en Water, de basis
Bodem en Water, de basis Mogelijkheden voor verbeteringen 5 febr 2018 Aequator Groen & Ruimte bv Het jaar 2017 April tot 30 juni April tot sept Aequator Groen & Ruimte bv 2 Jaar 2017 2017 Zomer warmer
Nadere informatieSturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen
Sturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen TKI-AF-15261 Privaat Publieke Samenwerking (PPS) 2016-2019 Joeke Postma, Mirjam Schilder, Peter Vreeburg, (Gera van Os), Johnny Visser,
Nadere informatieHet inventariseren van kennisvragen over bodem en bemesting binnen de deelnemers van Vruchtbare Kringloop in de Achterhoek en de Liemers
Het inventariseren van kennisvragen over bodem en bemesting binnen de deelnemers van Vruchtbare Kringloop in de Achterhoek en de Liemers Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Inhoud Onderzoeksvraag
Nadere informatieKlei behouden om veen te behouden
Klei behouden om veen te behouden The Next Step Ruud van Uffelen Project related Inhoud presentatie Boeren verstand Kleibagger kan beter Beleid en bewustzijn Koppel grondstromen Uitdagingen Wie gaat dat
Nadere informatieBodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op?
Bodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op? Gera van Os (Praktijkonderzoek Plant & Omgeving) Joeke Postma (Plant Research International) F/B biomass * Streptomyces ssrhizoc Lysobacter C/N ssstrept F
Nadere informatieVirtual fencing. Bert Ipema, Wageningen UR Livestock Research. NVTL Studiedag 8 maart 2017
Virtual fencing Bert Ipema, Wageningen UR Livestock Research NVTL Studiedag 8 maart 2017 Opzet presentatie Inleiding Achtergronden WLR onderzoek (Hogewerf, Koene, Ipema) In 2013 op VIC Zegveld In 2014
Nadere informatieDe Kuil. Bodembeoordeling aan de hand van een kuil. Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg
De Kuil Bodembeoordeling aan de hand van een kuil Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg De Kuil Bodembeoordeling aan de hand van een kuil Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg Colofon 2 e druk,
Nadere informatieDe rol van loonwerkers in de mineralenkringloop
De rol van loonwerkers in de mineralenkringloop en precisielandbouw Praktijknetwerk loonwerker maar melkveehouder kringloopwijzer Stappenplan naar maximaal ruwvoer van eigen grond Technische uitvoering
Nadere informatieBodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem
Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem Gera van Os PPO-Bollen, Bomen & Fruit Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt: Opbouw en afbraak organische stof
Nadere informatieBegeleidingscommissie Bodem Vredepeel. 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen
Begeleidingscommissie Bodem Vredepeel 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen Programma Mededelingen Eerste resultaten 2015 Teeltseizoen 2015 Opbrengsten Eerste resultaten uitspoelingsmetingen
Nadere informatieHet bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven?
Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven? SAMEN ZORGEN VOOR HET BEHOUD VAN DE KWALITEIT VAN ONZE BODEMS http://levendebodem.eu/ Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer Een transitie is nodig
Nadere informatieGoed bodembeheer op veen boert beter Maatregelen voor duurzaam bodembeheer voor melkveehouders op veen Nick van Eekeren Bert Philipsen
I N S T I T U U T Goed bodembeheer op veen boert beter Maatregelen voor duurzaam bodembeheer voor melkveehouders op veen Nick van Eekeren Bert Philipsen Verantwoording Veehouders in het veenweidegebied
Nadere informatieDUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW
DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van
Nadere informatieStikstofbemestingsadviezen: zijn ze nog actueel en wat zou moeten veranderen?
Stikstofbemestingsadviezen: zijn ze nog actueel en wat zou moeten veranderen? Themamiddag Bemesting Akkerbouw, Putten 30 november 2017 Romke Postma, Willem van Geel (WUR) & Janjo de Haan (WUR) Aanleiding
Nadere informatieHet in kaart brengen van veranderingen in landbouwintensiteit op grote schaal , dr.ir. Arnaud Temme
Het in kaart brengen van veranderingen in landbouwintensiteit op grote schaal 16-12-2011, dr.ir. Arnaud Temme Landbouwintensiteit waarom onze bodemkundige interesse? Bodemvormende factor Phenotypes reflect
Nadere informatieNationale Zorg enquête. Enkele conclusies
Nationale Zorg enquête Enkele conclusies Introductie Het doel van De Nationale Zorgenquête was tweeledig: het biedt u de gelegenheid een indruk te krijgen van de beleving van kwaliteit binnen uw eigen
Nadere informatiePrecisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal. Met gras is nog veel te winnen... Melkproduktie per ha. Droge stofproduktie per ha
Precisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal Met gras is nog veel te winnen... Gezonde Veehouderij 2023 5 november 2015 Bert Philipsen ea WUR Droge stofproduktie per ha Melkproduktie per ha Smith et
Nadere informatieToetsing van effecten van toediening van biochar op opbrengst en bodemkwaliteit in meerjarige veldproeven
Toetsing van effecten van toediening van biochar op opbrengst en bodemkwaliteit in meerjarige veldproeven J.J. de Haan, D. van Balen & C. Topper (PPO-agv Wageningen UR) M.J.G. de Haas, H. van der Draai
Nadere informatieDe bodem draagt de bio-economie
De bodem draagt de bio-economie Bio-economie gaat over het geheel aan producten uit biomassa: voedsel, veevoer, energie, materialen, chemicalien, etc. 1 Hoeveel biomassa kan de wereld produceren? Voldoende
Nadere informatieChemievrije sportvelden: praktijkervaringen
1 Chemievrije sportvelden: praktijkervaringen 2 Aan de slag met sportvelden De regelgeving en de organisatie Wetgeving Gemeentes Haaren, Helmond, Bladel (en Schijndel) Leertraject: informatie en kennis
Nadere informatieEffectieve Micro-organismen. De praktijk van het maken van bokashi
Effectieve Micro-organismen De praktijk van het maken van bokashi De bokashi-emmer De emmer kan luchtdicht worden afgesloten. Onderin zit een rooster, waardoor de GFT niet op de bodem kan komen. Daar wordt
Nadere informatieHandleiding Van klinimetrie naar subdoel Versie 5.2 Juli HANDLEIDING Van klinimetrie naar subdoel
HANDLEIDING Van klinimetrie naar subdoel 1 HET AANMAKEN VAN EEN METING 03 2 HET AANMAKEN VAN DE TOTAALSCORE EN DE SUBSCORES 04 3 HET TONEN VAN DE UITKOMSTEN NA UITVOERING VAN METING 07 2 Met de introductie
Nadere informatieBodem en bomen Everhard van Essen
Bodem en bomen Everhard van Essen Aequator Groen & Ruimte bv Even voorstellen Aequator Groen & Ruimte bv 2 Opzet presentatie Wat bepaald de geschiktheid van de bodem voor de boom? Wat weten we over de
Nadere informatieKringloopdenken. centraal. op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven
Kringloopdenken centraal op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven Inhoud - Introductie - Duurzame melk en de kringloopwijzer - Wetgeving geeft weinig andere opties - Van kringloopwijzer naar kringloopboer!
Nadere informatieEven voorstellen Hans van der Staak
Even voorstellen Hans van der Staak Huidige functie Docent aan de Helicon in Boxtel Agronoom bij familiebedrijf Den Ouden Groep uit Schijndel Ervaring Adviseur DLV (bodem&bemesting) Adviseur kunstmestindustrie
Nadere informatieGoede bemesting geeft gezonde planten
Goede bemesting geeft gezonde planten Door: HortiNova Opbouw van presentatie: Doel van gezonde bodem & plant Hoe groeit een plant? Hoe kan een plant ziek worden? Waarom moeten we bladgroen en wortels promoten
Nadere informatieKansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut
Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Inhoud presentatie Het Louis Bolk Instituut Wat gaat er allemaal wel/niet goed Herontwerp van het systeem Conceptueel
Nadere informatieVEENWEIDEN BEWEIDEN. meer kennis, meer kansen
VEENWEIDEN BEWEIDEN meer kennis, meer kansen VEENWEIDEN BEWEIDEN Weidegang levert een belangrijke bijdrage aan het natuurlijk gedrag van de koe. En wordt vanuit de duurzaamheidsdoelstellingen een license
Nadere informatieDuur : 30 min Moeilijkheidsgraad : +++++ Nauwkeurigheid: +++++ Benodigd materiaal : spade, bakken in plastiek, witte achtergrond
De drop - test Praktijk A3 Met de drop-test kan je aan de hand van visuele criteria de bodemstructuur evalueren. Een blok aarde wordt met een spade uitgegraven. Na het breken van die blok wordt de bodemstructuur
Nadere informatieDuurzame bemesting: omgeving
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Duurzame bemesting Visie NMI Duurzame bemesting: omgeving Beperking milieubelasting
Nadere informatieBeter Bodembeheer de diepte in
Beter Bodembeheer de diepte in 6 april 2017 Nijkerk Partners in PPS Duurzame Bodem: LTO Nederland, NAV, Brancheorganisatie Akkerbouw (Penvoerder), Agrifirm, IRS, Suiker Unie, AVEBE, CZAV, NAO, Bionext
Nadere informatieDe bodem, doorgronden
De bodem, doorgronden Zorgen voor een goede bodemkwaliteit begint met meten Bodemgezondheid op zand Afname van bodemkwaliteit Bodemgezondheid; verbeteren en meten De bodem is de belangrijkste productiefactor
Nadere informatieWORKSHOP GAAN KPI EN GEDRAG HAND IN HAND?
WORKSHOP GAAN KPI EN GEDRAG HAND IN HAND? WORKSHOP GAAN KPI EN GEDRAG HAND IN HAND? WORKSHOP GAAN KPI EN GEDRAG HAND IN HAND? Wat willen we samen bereiken in deze workshop? Samen nadenken over het antwoord
Nadere informatieAmazing Grazing deelproject: De Weidewasser 2013
Amazing Grazing deelproject: De Weidewasser 2013 Innovatievraag: Hogere opbrengst en lagere verliezen van grasland? Opgave: Negatief effect van mestflatten omzetten in positief effect. Januari 2014 Amazing
Nadere informatieDienst Landbouw Voorlichting (teruggaand tot voor 1900) Aequator Groen & Ruimte bv 3
Groenbemesters, goed voor grond, boer en waterbeheerder Bodemverdichting Everhard van Essen Aequator Groen & Ruimte bv Even voorstellen Aequator Groen & Ruimte bv 2 1 Waar komen we vandaan? Dienst Landbouw
Nadere informatieBedrijfskaart. Biodiverse Melkveehouderij
1 Biodiverse Melkveehouderij DOEL De productie en gezondheid van uw melkveebedrijf hangen zowel af van techniek als van natuurlijk evenwicht. U werkt immers met levend materiaal. In de praktijk gaat het
Nadere informatieVijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang
1 Vijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang Het project Amazing Grazing, dat vorig jaar van start ging, wil de huidige opstaltrend van melkvee keren. Daarvoor zijn dan wel amazing ideas nodig! Deze
Nadere informatieDe nematodencheck Nematoden zijn onzichtbare sluipmoordenaars. Janny Peltjes Managing director HLB BV
De nematodencheck Nematoden zijn onzichtbare sluipmoordenaars Janny Peltjes Managing director HLB BV Even voorstellen Janny Peltjes Directeur HLB holding en BV Consultant akkerbouw/ bloembollen NL en Oost-Europa
Nadere informatieBodemkwaliteit op veengrond Effecten van drie maatregelen op een rij Nick van Eekeren Joachim Deru Frank Lenssinck Jaap Bloem
I N S T I T U U T Bodemkwaliteit op veengrond Effecten van drie maatregelen op een rij Nick van Eekeren Joachim Deru Frank Lenssinck Jaap Bloem Verantwoording Deze brochure is onderdeel van het project
Nadere informatieVerduurzaming gronduitgifte
AMBITIESTATEMENT Verduurzaming gronduitgifte Onze ambitie Wij hebben de ambitie om het feitelijk gebruik van de gronden, die wij verpachten of in gebruik geven, te verduurzamen. Wij willen dat realiseren
Nadere informatieNederlands-Vlaamse vereniging voor Weide- en Voederbouw (NVWV) Graslandkompas pitches windrichtingen
Nederlands-Vlaamse vereniging voor Weide- en Voederbouw (NVWV) Graslandkompas pitches windrichtingen Windrichting: Bodem Rodi Belt 4 e jaars student Agr. ondernemerschap Dier- en veehouderij Diederik Vinke
Nadere informatieGoud van Oud Grasland Bodemkwaliteit onder jong en oud grasland op klei Nick van Eekeren Goaitske Iepema Bianca Domhof
I N S T I T U U T Goud van Oud Grasland Bodemkwaliteit onder jong en oud grasland op klei Nick van Eekeren Goaitske Iepema Bianca Domhof Verantwoording Het project Goud van Oud Grasland (Grasland en Biodiversiteit)
Nadere informatieHandboek KWALITEIT GOLFBANEN
Handboek KWALITEIT GOLFBANEN Wat gaan we doen? Aanleiding : Update handboek Kwaliteit golfbanen Toelichting : Sjaak Groen kwaliteitszorg en visuele beoordeling Toelichting: Niels Dokkuma structurele kwaliteit
Nadere informatieDe bodem komt tot leven! Bodembeheer, bodemleven en indicatoren
28 juni 2007 Michiel Rutgers, Anne Kuiten, Ton Breure, Lijbert Brussaard De bodem komt tot leven! Bodembeheer, bodemleven en indicatoren 1 Transitie bij overheid in Bodembeleidsbrief 2003 Het gebruik van
Nadere informatieGreater contribution of belowground than aboveground maize biomass to the stable soil organic matter pool
Greater contribution of belowground than aboveground maize biomass to the stable soil organic matter pool Hui Xu, Bart Vandecasteele, Steven Sleutel CriNglooP Collectief studienamiddag 5 oktober 2017 Bijdrage
Nadere informatie14/01/2014. Doel. Meetset Bodembiodiversiteit. Aanknopingspunten bodembiologie. Huidige benadering. Bodembiodiversiteit
Meetset Bodembiodiversiteit Marjoleine Hanegraaf en Frans van Alebeek Spreker Datum Doel De meetset bodembiodiversiteit bespreken Inhoud: Inleiding Uitgangspunten De meetset Monstername Interpretatie 1
Nadere informatieDe bodem van Flevoland
De bodem van Flevoland Om de bodem van Flevoland te leren kennen, moeten we terug in de tijd. Op 3 oktober 1939 is de Noordoostpolder ontstaan als diepe droogmakerij in de voormalige Zuiderzee. Na de tweede
Nadere informatieKruidenrijk Grasland in de melkveehouderij
Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij Dr. Ir. Wiepk Voskamp-Harkema Lector Duurzame melkveehouderij Leeuwarden, 11 juni 2018 Met dank aan Goaitske Iepema Hoe denk je over kruidenrijk grasland? Hoe
Nadere informatie20-4-2012. Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma
Afwegingskader Opstallen - Weiden Symposium Lekker Buiten: Outdoor Animal Husbandry De kracht en uitdagingen van het buiten houden van vee 19 april Wageningen Ir. Q.G.W. (René) van den Oord sr. adviseur
Nadere informatietevredenheid ouders 2016
tevredenheid ouders 2016 Uitslagen Vragenlijst Nutsschool voor basisonderwijs Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De vragenlijst... 2 Gegevens... 4 Schoolgegevens... 4 Periode van afname...
Nadere informatieSnuffelen aan de grond Ir. E.A. (Everhard) van Essen
Snuffelen aan de grond Ir. E.A. (Everhard) van Essen Aequator Groen & Ruimte bv Even voorstellen Aequator Groen & Ruimte bv 2 Waar komen we vandaan? Dienst Landbouw Voorlichting (teruggaand tot voor 1900)
Nadere informatie