12354/15 nuf/van/mt DGB 3A

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 28 september 2015 (OR. en) 12354/15 SOC 539 EMPL 354 SAN 297 BEGELEIDENDE NOTA van: aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) de Raad (Epsco) nr. vorig doc.: 11606/15 SOC 499 EMPL 326 SAN 260 Betreft: Een nieuwe agenda voor gezondheid en veiligheid op het werk ter bevordering van betere arbeidsomstandigheden - Ontwerpconclusies van de Raad = Aanneming Met het oog op de zitting van de Raad Epsco op 5 oktober 2015 gaan hierbij voor de delegaties de ontwerpconclusies van de Raad over het bovengenoemde onderwerp, zoals goedgekeurd door het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) op 25 december /15 nuf/van/mt

2 Een nieuwe agenda voor gezondheid en veiligheid op het werk ter bevordering van betere arbeidsomstandigheden Ontwerpconclusies van de Raad DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 1. GELET OP het strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk waarmee wordt beoogd te waarborgen dat de Europese Unie een leidende rol blijft vervullen bij het propageren van strenge normen voor arbeidsomstandigheden, binnen de Europese Unie en internationaal, in overeenstemming met de Europa 2020-strategie; 2. GELET OP de in maart 2015 aangenomen conclusies van de Raad over het strategisch EUkader voor gezondheid en veiligheid op het werk : omgaan met nieuwe uitdagingen; 3. GELET OP de resolutie van het Europees Parlement met als titel "doeltreffende arbeidinspecties als middel om de arbeidsomstandigheden in Europa te verbeteren"; 4. MET BELANGSTELLING UITKIJKEND NAAR de resultaten van het in zijn slotfase verkerende verslag over de evaluatie van de praktische tenuitvoerlegging van EU-richtlijnen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk in EU-lidstaten; 5. AANGEZIEN de informele economie niet alleen gevolgen heeft voor de gezondheid en de veiligheid op het werk en voor de arbeidsomstandigheden, maar ook voor de economische groei van de lidstaten en dus voor de duurzaamheid van het Europese sociale beleid, en AANGEZIEN de Europese Commissie de ambitie nastreeft dat Europa op sociaal gebied "triple A"-waardig is; 12354/15 nuf/van/mt 1

3 6. AANGEZIEN technologische verandering en innovatie, economische ontwikkeling en nieuwe vormen van werkgelegenheid niet alleen voor arbeidsomstandigheden maar ook voor het mededingingsvermogen en de productiviteit van ondernemingen gevolgen kunnen hebben en derhalve wellicht onmiddellijke maatregelen vergen om een hoog niveau van gezondheid en veiligheid op het werk en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden te waarborgen; 7. AANGEZIEN de kaderrichtlijn betreffende veiligheid en gezondheid op het werk van 1989, de 20 afzonderlijke richtlijnen en andere daarmee verband houdende richtlijnen, die ook het resultaat zijn van een algemene beleidsdialoog van drie partijen, garant staan voor minimumeisen qua gezondheid en veiligheid op het werk binnen de Europese Unie, terwijl de lidstaten strengere maatregelen mogen handhaven of nemen; 8. AANGEZIEN de evaluatie achteraf door de Europese Commissie over de praktische tenuitvoerlegging van richtlijnen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk in de lidstaten een belangrijke stap is in de richting van het bevorderen van een correcte toepassing van de bestaande wetgeving, met als doel een verdere verbetering van de gezondheid en de veiligheid van werknemers, waaronder een beoordeling van de noodzaak tot actualisering, herziening of intrekking van de richtlijnen zonder dat het niveau van de bescherming van werknemers lager wordt; 9. AANGEZIEN arbeidsinspecties of andere autoriteiten op dit gebied een sleutelrol spelen bij het doen naleven van wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk en bij het geven van aansturing en voorlichting over de uitvoering ervan, in het bijzonder aan kleine en middelgrote ondernemingen, en bij het bestrijden van zwartwerk, voor zover zij daarvoor verantwoordelijk zijn, met onder meer als doel het doen naleven van wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk; HEEFT DE VOLGENDE CONCLUSIES AANGENOMEN: DE RAAD 10. MEMOREERT de rol van de Unie bij het ondersteunen en aanvullen van de activiteiten van de lidstaten op het gebied van betere arbeidsomstandigheden en verbetering van de werkomgeving ter bescherming van de gezondheid en de veiligheid van werknemers en BEKLEMTOONT het belang van eerbiediging van de autonomie en de rol van de sociale partners; 12354/15 nuf/van/mt 2

4 11. ERKENT dat de beginselen van betere regelgeving van de Commissie en het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving een goed uitgangspunt zijn voor tijdige en deugdelijke beleidsbesluiten, ook over veiligheid en gezondheid op het werk; 12. ONDERSTREEPT dat de beginselen van betere regelgeving en het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving nooit de plaats kunnen innemen van politieke besluiten en het niveau van bescherming voor werknemers niet naar beneden mogen halen, maar juist moeten verhogen door betere doeltreffendheid en efficiency en door te bewerkstelligen dat maatregelen doordacht zijn en aanzienlijke voordelen opleveren voor de burgers, het bedrijfsleven en de gehele samenleving; 13. HERINNERT AAN de aloude traditie van veiligheid en gezondheid op het werk, die van essentieel belang is voor de correcte werking van de eengemaakte markt, en BENADRUKT het belang van veiligheid en gezondheid op het werk en van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden; 14. BENADRUKT dat uitvoering van de huidige wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk één van de belangrijkste toezeggingen van alle lidstaten blijft; 15. BENADRUKT dat de wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk moet gelden voor alle werknemers, ongeacht de omvang van het bedrijf; 16. ONDERSTREEPT het belang van de algehele structuur van de wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk, gebaseerd op de kaderrichtlijn, die een stevige basis biedt voor de ontwikkeling van Europese bepalingen over gezondheid en veiligheid; 17. VINDT dat bij iedere wijziging ervan of iedere ingrijpende herschikking of wijziging in de afzonderlijke richtlijnen of verandering van de kaderrichtlijn moet worden gekeken naar de mogelijke gevolgen voor nationale wetten inzake gezondheid en veiligheid op het werk; 12354/15 nuf/van/mt 3

5 18. ERKENT dat sommige richtlijnen over gezondheid en veiligheid op het werk wellicht moeten worden geactualiseerd en aangepast aan de technologische ontwikkelingen en BENADRUKT dat mogelijke wijzigingen in het huidige wettelijke kader moeten steunen op een omvattende effectbeoordeling, met aandacht voor ontwikkelingen op het specifieke wetgevingsgebied, zoals het ontstaan van nieuwe risico's voor de gezondheid en de veiligheid van werknemers; 19. BENADRUKT dat het belangrijk is de mogelijke uitdagingen en risico's in verband met gezondheid en veiligheid op het werk te begrijpen waar het gaat om nieuwe vormen van werkgelegenheid en organisatie van het werk, nieuwe beroepen, meer gediversifieerde werkplekken en atypische werkuren, op gebieden zoals onderaanneming, digitaal werk, crowdwork, werk op aanvraag, deeleconomie, bevoorradingsketens, afhankelijke zelfstandigen, evenals problemen op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk met betrekking tot zwartwerkers, die allemaal moeten worden bestreken door beleid en maatregelen op Europees niveau, zodat er wordt gezorgd voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden in een veilige werkomgeving, met passende aandacht voor de genderaspecten; 20. IS VAN OORDEEL dat er, als er nog geen documentatie voorhanden is, ook maatregelen over gezondheid en veiligheid op het werk moeten worden overwogen in het licht van het voorzorgsbeginsel, en wel iedere keer dat er een redelijk vermoeden bestaat dat er een risico zou kunnen zijn; 21. WIJST EROP dat werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen en psychosociale risico's de meest voorkomende redenen voor ziekteverzuim zijn; 22. BENADRUKT dat het verhogen van het niveau van bescherming van werknemers tegen kankerverwekkende en mutagene stoffen en andere gevaarlijke chemische stoffen op de werkplek een belangrijke en dringende prioriteit is; 23. HERINNERT AAN mogelijke opkomende risico's voor de gezondheid en de veiligheid van werknemers die worden veroorzaakt door nieuwe technologieën, zoals nanotechnologie, of door hormoonontregelende stoffen of voor de voortplanting giftige stoffen, en ROEPT OP TOT een verdere analyse van deze risico's, indien nodig; 12354/15 nuf/van/mt 4

6 24. ONDERKENT dat demografische veranderingen de arbeidsomstandigheden in Europa behoorlijk beïnvloeden, en beseft dat goede en veilige arbeidsomstandigheden er in aanzienlijke mate toe bijdragen dat werknemers gezond en gemotiveerd blijven op de werkplek; 25. BENADRUKT dat in het EU-beleid inzake gezondheid en veiligheid op het werk rekening moet worden gehouden met de adviezen van het Raadgevend Comité voor de veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats en van het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie; 26. VESTIGT DE AANDACHT OP het programma van het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie, gefinancierd door de Europese Commissie, inhoudende dat arbeidsinspecteurs tussen de lidstaten worden uitgewisseld om ervaringen en werkwijzen uit te wisselen en zodoende de doeltreffendheid te verhogen van de controle en het toezicht op de toepassing van EU-wetgeving en aan te zetten tot het opstellen van opleidingsprogramma's voor inspecteurs; 27. BENADRUKT dat het van belang is de autonomie en de rol van de sociale partners te erkennen, overeenkomstig de nationale praktijken, bij het uitvoeren van het beleid inzake gezondheid en veiligheid op het werk; 28. MEMOREERT dat groei deel uitmaakt van het leven van mensen en dat eerlijke en evenwichtige groei op basis van banen met toereikende arbeidsomstandigheden waarbij de gezondheid, de veiligheid en de waardigheid van de werknemers worden gerespecteerd, leidt tot banen van hoge kwaliteit en tot hogere productiviteit; ROEPT DE LIDSTATEN EN DE EUROPESE COMMISSIE OP: 29. TE BLIJVEN benadrukken dat gezondheid en veiligheid op het werk op positieve wijze bijdragen aan de totstandbrenging van de eengemaakte markt en het vrije verkeer van werknemers, en er in het bijzonder op te wijzen dat gelijke omstandigheden in de lidstaten qua gezondheid en veiligheid op het werk bijdragen aan eerlijke concurrentie en fatsoenlijke werkomstandigheden in de gehele Europese Unie en ook bijdragen aan vertrouwen onder werknemers en werkgevers in de eengemaakte markt; 12354/15 nuf/van/mt 5

7 30. de ontwikkeling te PROPAGEREN van beleid, strategieën en initiatieven, naargelang het geval, om ervoor te zorgen dat het concept gezondheid en veiligheid op het werk ook wordt toegepast op werknemers die momenteel in de informele economie actief zijn, met als doel deze werknemers gemakkelijker te doen overstappen naar de formele economie; 31. een actievere rol OP ZICH TE NEMEN in het verbeteren van gezondheid en veiligheid op het werk door zwartwerk te bestrijden, aangezien uit ervaringen blijkt dat gezondheid en veiligheid op het werk slechter zijn in situaties waarin zwart wordt gewerkt; 32. ONVERDROTEN onderzoek te blijven doen naar het effect van de digitale arbeidsmarkt op de gezondheid en veiligheid op het werk en de arbeidsomstandigheden en daarmee rekening te houden in hun beleid inzake gezondheid en veiligheid op het werk; 33. het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie AAN TE MOEDIGEN te onderzoeken of er een meerwaarde kan zitten in een Europees opleidingscentrum binnen de bestaande structuren waar arbeidsinspecteurs informatie krijgen over Europees beleid inzake gezondheid en veiligheid op het werk en de wetgeving op dat gebied, en waar informatie over goede praktijken voor de handhaving ervan wordt uitgewisseld; VERZOEKT DE EUROPESE COMMISSIE: 34. bij de beoordeling van de richtlijnen over gezondheid en veiligheid op het werk de specifieke zorgen en behoeften van iedere lidstaat IN AANMERKING TE NEMEN; 35. TE OVERWEGEN de wetgeving over kankerverwekkende en mutagene stoffen te verbeteren door de bestaande grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling te herbekijken en nieuwe toe te voegen, in voorkomend geval op basis van effectbeoordelingen en documentatie over praktijkgevallen; TE OVERWEGEN voor de richtlijn kankerverwekkende stoffen het concept slimme regelgeving te volgen zodat er snel en op efficiënte wijze nieuwe stoffen aan kunnen worden toegevoegd; 12354/15 nuf/van/mt 6

8 36. de bestaande richtlijnen over spier- en skeletaandoeningen (trilling, manueel hanteren van lasten, en beeldschermapparatuur) TE HERBEKIJKEN en ACTUALISERING ERVAN TE OVERWEGEN op basis van de evaluatie achteraf van de richtlijnen over veiligheid en gezondheid op het werk; als eerste onmiddellijke stap de verspreiding TE ONDERSTEUNEN van informatie over goede handelwijzen van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) met betrekking tot werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen, met als doel werkgevers te helpen deze risico's te beheersen; 37. bijzondere AANDACHT TE SCHENKEN aan de situatie in kleine en middelgrote ondernemingen wat betreft spier- en skeletaandoeningen en ergonomie, werkgerelateerde ziektes en bescherming tegen schadelijke chemische stoffen, en voort te gaan met het ontwerpen van gebruiksvriendelijke instrumenten en tools voor risicobeoordeling en - beheersing in zulke ondernemingen; 38. KENNIS TE NEMEN VAN de campagne voor een gezonde werkplek van de EU-OSHA met betrekking tot psychosociale risico's op de werkplek en, bij wijze van eerste onmiddellijke stap, na te gaan welke verdere analyses en goede praktijken er inzake psychosociale risico's nodig zijn om werkgevers te helpen deze risico's te beheersen, en de haalbaarheid van passende wetgeving en/of andere maatregelen te overwegen; 39. in de context van haar rol bij het toezicht op de uitvoering van het strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk een operationeel plan of een beheersplan OP TE STELLEN voor een doeltreffende aanpak van elk van de drie belangrijke uitdagingen inzake gezondheid en veiligheid op het werk, die zij heeft beschreven in haar mededeling waarin de belangrijke strategische doelstellingen duidelijk worden beschreven, evenals de specifieke te ondernemen acties, de diverse betrokken actoren of belanghebbenden die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering ervan, de te bereiken resultaten, duidelijke indicatoren voor het meten van de resultaten en de termijn waarbinnen de acties moeten zijn afgerond; 40. in samenwerking met EUROFOUND en EU-OSHA NA TE GAAN welke uitdagingen en risico's er bestaan voor gezondheid en veiligheid ten gevolge van nieuwe vormen van werkgelegenheid en organisatie van het werk en ten gevolge van nieuwe beroepen; 12354/15 nuf/van/mt 7

9 41. betere systemen voor gegevensregistratie TE ONTWIKKELEN die de causale factoren beter weergeven en een hulpmiddel zijn bij het opsporen van risico's, alsook strategieën voor risicobeheersing en risicopreventie; 42. het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk OP TE ROEPEN te zoeken naar een beter gebruik van bestaande structuren en systemen voor het vergaren en gemakkelijk uitwisselen van bestaande informatie en richtsnoeren, onder meer sectoriële richtsnoeren voor de praktijk, over gezondheid en veiligheid op het werk, in het bijzonder voor kleine en middelgrote ondernemingen; 43. de lidstaten AAN TE MOEDIGEN hun sectoriële richtsnoeren voor de praktijk betreffende werkgerelateerde veiligheids- en gezondheidsrisico's in specifieke beroepen uit te wisselen en te vertalen en hen daarbij TE STEUNEN; 44. STEUN TE BLIJVEN VERLENEN aan de ontwikkeling van praktische tools, zoals het online interactieve risicobeoordelingshulpmiddel (OiRA) van de EU-OSHA en van sectorspecifieke versies van deze e-tools waarmee risicobeoordeling door afzonderlijke werkgevers op een consensuele en creatieve wijze mogelijk wordt, zeker in micro- en kleine ondernemingen, zodat er adequate preventiemaatregelen kunnen worden genomen; 45. de ontwikkeling TE STIMULEREN van materiaal voor goede handelwijzen met betrekking tot ergonomie, waar arbeidsinspecteurs gebruik van kunnen maken om adequate controles uit te voeren; VERZOEKT DE LIDSTATEN: 46. passende middelen TER BESCHIKKING TE STELLEN voor een efficiënte en doeltreffende toepassing van wetgeving inzake veiligheid en gezondheid op het werk en preventieve maatregelen ter ondersteuning van ondernemingen bij het voorkomen en beheersen van risico's op de werkplek; 47. TE ZOEKEN NAAR manieren om onnodige specifieke regelgevingsballast in de omgezette nationale wetgeving inzake veiligheid en gezondheid op het werk te vereenvoudigen en terug te dringen zonder het niveau van bescherming van werknemers te verlagen of de besluiten van de lidstaten met het oog op een hoger niveau van bescherming in te perken; 12354/15 nuf/van/mt 8

10 48. VOORLICHTING TE GEVEN over het belang van gezondheid en veiligheid op de werkplek en manieren TE ZOEKEN om veiligheid en gezondheid op het werk te integreren in nationale onderwijs- en opleidingsprogramma's overeenkomstig nationale gewoontes en praktijken; 49. goede opleidingen TE BIEDEN voor arbeidsinspecteurs zodat het hoofd kan worden geboden aan de nieuwe opkomende uitdagingen en de samenwerking met de arbeidsinspecties van andere lidstaten kan worden opgevoerd en er goede praktijken en ervaringen kunnen worden uitgewisseld; 50. controle en overleg TE COMBINEREN en een kader te ontwikkelen voor een geïntensiveerde dialoog tussen arbeidsinspecteurs of andere bevoegde autoriteiten, naargelang het geval, en ondernemingen met als doel hen te motiveren en te helpen om incidenten die te maken hebben met gezondheid en veiligheid op het werk te voorkomen en te verhelpen door middel van gerichte informatie en gericht overleg overeenkomstig nationale gewoontes en praktijken; 51. BETER GEBRUIK TE MAKEN van de Europese fondsen, waar passend, zodat overheidsinstellingen over meer capaciteit beschikken voor het doen naleven en propageren van de bepalingen over gezondheid en veiligheid, vooral bij de bestrijding van zwartwerk; VERZOEKT DE SOCIALE PARTNERS: 52. TE BLIJVEN AANDRINGEN op het onderhandelen over en het sluiten van transnationale en internationale overeenkomsten van de kant van multinationals en wereldwijde vakbondsfederaties die tot doel hebben veilige arbeidsomstandigheden te propageren in activiteiten van bedrijven en hun wereldwijde bevoorradingsketens; 53. een op de praktijk gerichte strategie OP TE STELLEN voor het aanpassen van arbeidsomstandigheden aan veranderingen in de organisatie van het werk, zoals aangelegenheden betreffende de digitale arbeidsmarkt en de digitale werkplek; 54. MEER inspanningen te doen om ondernemingen ertoe aan te zetten de werkomgeving op het vlak van gezondheid en veiligheid op het werk te verbeteren door te helpen de werkgevers en werknemers, met name in kleine en middelgrote ondernemingen, bewuster te maken /15 nuf/van/mt 9