De Woningwet, ontstaan in 1901 vanuit de zorg over de erbarmelijke woon- en leefomstandigheden

Transcriptie

1

2

3 De Woningwet, ontstaan in 1901 vanuit de zorg over de erbarmelijke woon- en leefomstandigheden van arbeiders, is zeer bepalend geweest voor de vormgeving van onze huidige woningmarkt. Deze wet is feitelijk de oorsprong van de overheidsbemoeienis met volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. In latere uitwerkingen van de Woningwet is de positie van woningcorporaties vastgelegd, evenals allerhande subsidiestromen en maatregelen. Nieuwe balans De Woningwet bestaat inmiddels 110 jaar, maar anno 2011 ziet de wereld er anders uit. Enerzijds is de woningvoorraad sterk gegroeid en is de kwaliteit van woningen en woonomgeving sterk verbeterd. Anderzijds werkt de woningmarkt niet goed en is vastgelopen door alle goedbedoelde maatregelen. Tegelijkertijd zijn bewoners, woningcorporaties, private partijen en overheden op zoek naar een nieuwe balans in verantwoordelijkheden. Het kabinet heeft zijn toekomstvisie op deze nieuwe balans neergelegd in de Woonvisie. Tijdens het congres 110 jaar Woningwet staan het Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft, het Nirov en het Ministerie van BZK/DG Wonen, Wijken en Integratie stil bij het ontstaan, de ontwikkeling en de toekomst van de Woningwet en haar uitdagingen en verworvenheden. Programma Allereerst brengt Hugo Priemus (emeritus hoogleraar Volkshuisvesting) de verworvenheden van de woningwet in kaart. Na een column van Jos van der Lans zal Mark Frequin (directeur-generaal Wonen, Wijken en Integratie, ministerie van BZK) een toelichting geven op de nieuwe Woonvisie van het kabinet. Vervolgens kijken de oud bewindslieden Marcel van Dam, Sybilla Dekker, Dick Tommel en Ella Vogelaar terug op het gevoerde woonbeleid en formuleren zij gezamenlijk de doelen en uitdagingen anno 2011 wat betreft woonkwaliteit, woningmarkt en bouwsector. In de middag benoemen wij samen met u de toekomstperspectieven in themasessies, waarbij we dieper ingaan op stellingen en praktijkervaringen. In het slotdebat pakken Wienke Bodewes (voorzitter Neprom), Erik Staal (directeur Vestia), Mark Frequin (directeur-generaal Wonen, Wijken en Integratie), Karin Eveleens (NVM woningmarktconsultant), Jacqueline Tellinga (gebiedsontwikkelaar particuliere bouw gemeente Almere) en Marja Elsinga (hoogleraar Housing Institutions and Governance TU Delft) door naar de realiteit van morgen. De dagvoorzitters zijn Peter Boelhouwer (hoogleraar huisvestingssystemen en wetenschappelijk directeur Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) en Christine Oude Veldhuis (directeur Nirov). Doelgroep Het congres is bedoeld voor iedereen die werkzaam is op het gebied van de volkshuisvesting: woningcorporaties (beleidsmedewerkers, vastgoedmedewerkers, medewerkers projectontwikkeling en bewonerszaken, directeuren, leden Raad van Toezicht), gemeenten (wethouders, beleidsmedewerkers, medewerkers volkshuisvesting), provincies, belangenorganisaties, projectontwikkelaars, bouwondernemingen, vastgoedbeleggers en adviseurs. Maar ook andere geïnteresseerden zijn van harte welkom om deel te nemen.

4 Programma 9.30 uur Inloop met koffie en thee uur Opening door dagvoorzitters Peter Boelhouwer (hoogleraar huisvestingssystemen en wetenschappelijk directeur Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) en Christine Oude Veldhuis (directeur Nirov) uur uur uur Van Woningwet 1901 naar Herzieningswet 2011 Hugo Priemus (emeritus hoogleraar Volkshuisvesting, TU Delft) Column Jos van der Lans (journalist/publicist) De Woonvisie toegelicht: woningmarkt, woningbouw en woonomgeving Mark Frequin (directeur-generaal Wonen, Wijken en Integratie, Ministerie van BZK) uur Pauze uur Debat: Wat is bereikt met 110 jaar Woningwet? Welke uitdagingen liggen er voor woningmarkt, woningbouw en leefomgeving? Marcel Van Dam, minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Orde ning , Sybilla Dekker, minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer , Dick Tommel, staatssecretaris van Volkshuisvesting, ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en Ella Vogelaar, minister voor Wonen, Wijken en Integratie Debatleider: Christine Oude Veldhuis (Nirov)

5 13.00 uur Lunch uur Themasessies, ronde 1 Toekomstperspectieven: waar liggen nieuwe kansen en opgaven wat betreft wonen? Keuze uit diverse thema s uur Wissel van sessie uur Themasessies, ronde 2 Toekomstperspectieven: waar liggen nieuwe kansen en opgaven wat betreft wonen? Keuze uit diverse thema s uur Pauze uur Debat: Ideeën en creativiteit genoeg, maar wie pakt de handschoen op? Wat is er nodig om concrete resultaten te boeken? Wienke Bodewes (voorzitter Neprom), Erik Staal (directeur Vestia), Mark Frequin (directeur-generaal Wonen, Wijken en Integratie), Karin Eveleens (NVM woningmarktconsultant), Jacqueline Tellinga (gebiedsontwikkelaar particuliere bouw gemeente Almere) en Marja Elsinga (hoogleraar Housing Institutions and Governance TU Delft) Debatleider: Peter Boelhouwer (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) uur Afsluiting en borrel

6 a Open deuren, dichte deuren: middeninkomensgroepen op de woningmarkt. Huishoudens met een middeninkomen hebben het moeilijk op de woningmarkt, stelt het advies open deuren, dichte deuren van de raden voor de leefomgeving en infrastructuur. Het is lastig aan een passende huurwoning te komen en voor een koopwoning schieten het inkomen en de leencapaciteit tekort. De laatste jaren wordt de situatie nijpender door veranderingen in de regelgeving in de huursector en de strengere kredietcriteria in de koopsector. De raden voor de leefomgeving en infrastructuur azijn van mening dat de woningmarkt in Nederland toe is aan een fundamentele hervorming. In de beleidsvoornemens van het kabinet is een integrale hervorming van het woningmarktbeleid echter niet opgenomen. De raden doen in dit advies een aantal concrete aanbevelingen als overbrugging, om de situatie voor de middeninkomensgroepen te verbeteren en om het middensegment van de woningmarkt te vergroten. Stadsarchitecten b en Vincent Smit (projectleider, Raden voor de Stadsbouwmeesters: leefomgeving en infrastructuur), Frank van onafhankelijke adviseurs van Dugteren (directie Kennis en Verkenningen, Ministerie BZK) gemeentebesturen over ruimtelijke kwaliteit Voor de komende jaren liggen op gemeentelijk niveau talloze interessante ruimtelijke opgaven. Denk aan het maken van nieuwe gemeentelijke structuurvisies en thema s als de herbestemmingsopgave, binnenstedelijk bouwen, de relatie met omliggende gemeenten en de provincie en uiteraard het vernieuwd welstandbeleid. Stadsbouwmeesters kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Wat kan b de rol zijn van een stadsbouwmeester? Met welke opdracht en onder welke condities kan hij worden aangesteld? Op welke wijze kan hij het gemeentebestuur van dienst zijn? Wat kan een wethouder of raadslid van hem verwachten, of van hem vragen? Noud de Vreeze (stadsarchitect gemeente Amersfoort)

7 c Een gebiedsontwikkeling van en door de bewoner In de huidige markt staat de klant weer centraal. Een overheid die bewoners en gebruikers graag meer kracht en invloed geeft, vraagt om een herziening van de geijkte gebiedsontwikkelingstrajecten. Wat kan de rol van de bewoner zijn in het ontwikkelen van nieuwe visies en gebieden? Welke methoden en instrumenten hebben hun diensten bewezen in organische ontwikkelingstrajecten? In deze themasessie krijgt u zicht op een snelkookpanmethode om met bewoners en gebruikers tot een gebiedsvisie te komen. Gemma van der Ploeg (organisatieadviseur KaapZ) c dinvesteren in de woningmarkt Minder middelen betekent nieuwe allianties aangaan. Het bij elkaar brengen van partijen die samen een gebied kunnen ontwikkelen en daarin willen investeren is een kunst op zich. Hoe worden private partijen verleid om de regierol op zich te nemen? Welke afwegingen maken zij daarbij, en wat zijn de succes- en faalfactoren? De Kralingse Berg in Rotterdam is een inspirerend voorbeeld van een gebied waar private partijen elkaar gevonden hebben en samen de investeringen en ontwikkelingen in het gebied op zich nemen. Jan de Mooij (regiodirecteur Blauwhoed) en Jan d Winsemius (Bureau Middelkoop/VGG Adviseurs)

8 e Een duurzaam bestaan voor de woning Marktpartijen, overheden, woningcorporaties en andere gebouwbeheerders zien de voordelen van duurzaam vastgoed. Tijdens de lange levensduur van een woning wordt het milieu meer belast dan tijdens de bouw ervan. De laatste jaren zijn veel instrumenten ontwikkeld om concreet handen en voeten te geven aan duurzaam onderhoud en vastgoedbeleid. Met deze instrumenten kan men samen op zoek gaan naar de minst milieubelastende en meest kostenefficiënte meerjaren onderhoudsplannen. Deze sessie geeft antwoord op vragen als: Wat is de milieubelasting van een 110 ejaar oude woning? en Wat is duurzaam onderhoud?. Arjen Meijer en Ad Straub (senioronderzoekers Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Social Business Social business is een manier om sociale problemen duurzaam en kostenneutraal aan te pakken. In een maatschappij waarin de overheid zich steeds verder terugtrekt en de subsidiestroom eindig is, kan social business f zorgen voor een doorstart of continuïteit in bijvoorbeeld wijkvernieuwing. Jasper van der Wal (adviseur/kwartiermaker Vannimwegen) en Evert Peereboom (programmamanager gemeente Dordrecht) f

9 g Corporaties en het maatschappelijk krachtenveld In deze themasessie verkennen we het veranderende krachtenveld en de nieuwe kansen die ontstaan voor de corporatie(s). Daarbij staan we onder andere stil bij de verschillende belangen en ambities van direct betrokkenen zoals banken, buurtgroepen, energiemaatschappijen, verzekeraars en kennisinstituten. Dit heeft als uiteindelijk doel om te komen tot een eerste verkenning van de mogelijke contouren van een prototype g wat betreft de Woningcorporatie van de Toekomst waarbij zowel de hardware als de software van de corporatie(s) is aangepast aan de nieuwe maatschappelijke rol die corporatie(s) zouden kunnen spelen. Max Cohen de Lara en David Mulder (Architectenbureau XML) en Farid Tabarki (Studio Zeitgeist) h Ze stoppen er maar van alles in : wijkontwikkeling en woonruimteverdeling Het debat over de wijkaanpak gaat vaak over geld, sociale cohesie, sociale mobiliteit en het tegengaan van concentraties van lage inkomens, migranten, mensen zonder werk of adequate opleiding. Herstructurering van de woningvoorraad moet de concentratie van sociale huurwoningen tegengaan, maar worden problemen zo wel opgelost, of worden ze slechts verplaatst? De invloed van woonruimteverdeling en woningkeuze op zowel het ontstaan als de aanpak van leefbaarheidsproblemen komt nauwelijks in beeld of wordt buiten de h discussie gehouden. Hoog tijd om dat te veranderen. Wat kan de bijdrage zijn van begeleiding of sterkere regulering van de woningkeuze, van sortering op leefstijl of van coöptatie door bewoners? André Ouwehand (senioronderzoeker Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft), Koj Koning (districtmanager Woonbedrijf) en Pieter de Jong (lid Raad van Bestuur Ymere)

10 i j De toekomst van woningcorporaties Met de herziening van de Woningwet is de jarenlange discussie over werkdomein en governance van corporaties verhelderd. De Woonvisie schetst de gewenste ontwikkeling: meer focus op de doelgroep en een meer gelijk speelveld. Welke ontwikkelingsrichting van woningcorporaties is gewenst, gelet op toekomstige opgaven als vergrijzing, verduurzaming, toenemende regionale verschillen en een onzekere economische ontwikkeling? Wat betekent dit voor de relatie van de corporaties met de rijksoverheid en de lokale stakeholders? Roel Steenbeek (bestuursvoorzitter Ymere) en Arjen Zandstra (onderzoeker/adviseur en partner RIGO Research en Advies) i j De actuele situatie op de woningmarkt De woningmarkt en de woningbouw ondervinden nog steeds de gevolgen van de kredietcrisis. Het consumentenvertrouwen en het aantal verkopen van nieuwe en bestaande woningen zijn sterk gedaald en er is een einde gekomen aan de natuurlijke prijsstijging van koopwoningen. Tegelijkertijd leidt de landencrisis mogelijk tot een nieuwe economische recessie. Hoe staat de woningmarkt er momenteel voor en wat zijn de perspectieven voor de nabije toekomst? Wat zijn de effecten van de krediet- en landencrisis voor de Nederlandse woningmarkt? In hoeverre kunnen we deze effecten voor de woningmarkt beïnvloeden? Harry vd Heijden (senior onderzoeker Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) en Jan Weevers (voorzitter NVM-Commissie VROM en voorzitter Vereniging van NVM woningmarktconsultants)

11 k Wonen en de economische potentie van steden In de komende jaren zal de economische ontwikkeling zich in steden blijven concentreren, zo voorspelt het CPB in de scenariostudie Netherlands in Voor bedrijven en werknemers blijft de stad ook de komende decennia een aantrekkelijke vestigingsplaats. Maar nog meer dan in het verleden zal de kwaliteit van de woning, de woonomgeving en de voorzieningen een doorslaggevende rol gaan spelen: alleen aantrekkelijke steden zullen in staat zijn te profiteren van deze economische trends. Als met deze blik naar de huidige Nederlandse steden wordt gekeken, zijn onze steden dan klaar voor de ktoekomst? Waar zitten de opgaven wat betreft wonen, woonomgeving en de voorzieningen? Henri de Groot (bijzonder hoogleraar Regionale Economische Dynamiek, VU/Centraal Planbureau) en Jos Koffijberg (hoofd onderzoek Kennis voor Krachtige Steden Nicis Institute) lwonen, zorg en pensioen Op de terreinen van wonen, zorg en pensioen spelen belangrijke maatschappelijke vragen. Alle drie de terreinen worden sterk beïnvloed door de vergrijzing. In alle drie de domeinen is er sprake van publiek-private arrangementen met verzekeringselementen en spaarelementen. Financiële houdbaarheid vereist heroriëntatie op de rol van het collectief en het individu. Oplossingen worden vooral binnen de afzonderlijke domeinen gezocht. In het maatschappelijk debat wordt met enige regelmaat geopperd dat beleid vanuit een integraal perspectief op wonen-zorg-pensioen maatschappelijk meerwaarde kan hebben. In deze l themasessie zal dit worden verkend. Niels Kortleve (Innovatiemanager Pensioenfonds PGGM) en Ben Geurts (MT-lid directie Kennis en Verkenningen, Ministerie BZK/WWI)

12 Regels en verantwoordelijkheden in de bouw Het kabinet wil de regels en procedures in de woningbouw en op het terrein van het omgevingsrecht beperken en vereenvoudigen. Het nieuwe Bouwbesluit treedt naar verwachting op 1 januari 2012 in werking. Daarnaast werkt het kabinet aan een fundamentele bezinning op de bouwregelgeving. Hoe heeft de bouwregelgeving zich de laatste eeuw in Nederland ontwikkeld? Regelen we niet te veel? Is het duidelijk wie welke verantwoordelijkheid heeft voor, tijdens en na de bouw? Moet hier verandering in komen of is het allemaal nog niet zo slecht geregeld? Is het mogelijk en wenselijk meer mverantwoordelijkheden te leggen bij de private sector als het gaat om normering en toezicht in de bouw? Bart Dunsbergen (projectleider fundamentele bezinning bouwregelgeving, Ministerie BZK) m

13 Aanmeldformulier Ik meld mij hierbij aan voor het Congres 110 jaar Woningwet, 1 november 2011 in Amsterdam De deelnamekosten bedragen 395,-*. Ik maak gebruik van de kortingsregeling voor: Nirov-leden ( 275,-*) Bewonersorganisaties ( 90,-*) Studenten ( 50,-*), mijn studentnummer is:.. * Het bedrag dient 10 werkdagen voor aanvang van het congres ontvangen te zijn. GRAAG MET BLOKLETTERS INVULLEN! Gegevens deelnemer Naam: Titel(s), voorletter(s): Voornaam: Organisatie: Afdeling: Functie: Postadres: Postcode en plaats: Telefoon: ... m/v Indien uw organisatie een centraal factuuradres heeft s.v.p. hieronder aangeven: Gelijk aan bovenstaande ingevulde adresgegevens Anders, namelijk: Organisatie: Adres: Postcode en plaats: Kenmerk/ordernummer : (indien van toepassing) Hierlangs afscheuren Voorkeur themasessies In het programma worden 13 verschillende themasessies aangeboden. De meeste sessies worden tweemaal aangeboden en een enkeling eenmaal. U kunt tijdens het congres deelnemen aan 2 sessies. Op de achterzijde van dit formulier kunt u 3 voorkeuren aangeven. Uiteraard probeert de organisatie bij de sessie-indeling zo veel mogelijk rekening te houden met uw eerste en tweede voorkeur. Tijdens het congres zelf wordt u geïnformeerd over de definitieve sessie-indeling.

14 Ik heb voorkeur voor de volgende sessies (graag omcirkelen): Voorkeur 1: sessie a b c d e f g h i j k l m Voorkeur 2: sessie a b c d e f g h i j k l m Reservevoorkeur: sessie a b c d e f g h i j k l m Opmerkingen: Datum: Handtekening: Dit formulier sturen naar: Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft Bureau Opleidingen en Kennisoverdracht t.a.v. Angélique Dersjant Postbus 5030, 2600 GA Delft Inschrijven kan eveneens via de internetsite Projectcode: H

15 Meer informatie Datum en tijdstip 1 november 2011 Aanvang: uur. Einde: uur Locatie Het Sieraad, Amsterdam Postjesweg 1, 1057 DT Amsterdam Kosten De deelnamekosten bedragen 395,- per persoon (over dit bedrag is geen BTW verschuldigd). Nirov-leden kunnen tegen een gereduceerd tarief van 275,- deelnemen. Bewonersorganisaties betalen 90,-. Voor studenten geldt een deelnamebedrag van 50,-. Koffie/ thee, lunch en de borrel zijn daarbij inbegrepen. Aanmelding en betaling U kunt zich voor het congres opgeven door het aanmeldformulier ingevuld en ondertekend op te sturen naar: Onderzoeksinstituut OTB, Bureau Opleidingen en Kennisoverdracht, t.a.v. Angélique Dersjant, Postbus 5030, 2600 GA Delft. Inschrijven kan eveneens via de internetsite De registratie sluit op 25 oktober Bij de bevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving. De factuur wordt separaat toegezonden door de financiële administratie van de TU Delft. Het deelnamebedrag dient 10 werkdagen voor aanvang van het congres ontvangen te zijn. Indien vanwege onjuist ingevulde gegevens de factuur opnieuw verzonden dient te worden, wordt 25,- aan administratiekosten doorberekend. Annulering Afmelding zonder verplichting tot betaling kan slechts indien de annulering schriftelijk is ontvangen vóór dinsdag 4 oktober Bij afmelding tussen 4 en 18 oktober 2011 is 50% van de kosten verschuldigd. Daarna wordt 100% van de deelnamekosten in rekening gebracht. Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. De organisatie behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling de bijeenkomst te annuleren. Hiervan ontvangt de deelnemer tijdig bericht. Bij annulering van het congres door het Onderzoeksinstituut OTB ontvangen de deelnemers direct het deelnamebedrag terug. Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van het Onderzoeksinstituut OTB, tel. (015) , a.d.dersjant@tudelft.nl. Mailing Door het gebruik van verschillende adresbestanden is het mogelijk dat u meer dan een folder ontvangt. Wilt u in dit geval een exemplaar doorgeven aan uw collega?

16 Het Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft organiseert dit congres in samenwerking met het Nirov en het Ministerie van BZK/DG Wonen, Wijken en Integratie