VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2012 nr.6 1. Beste lezers,

Transcriptie

1 VOORWOORD Beste lezers, Het zijn drukke maanden geweest voor het personeel van Fevlado en Fevlado-Diversus. Het was voor de nieuwe directeur, de nieuwe coördinator en de nieuwe teamleden van Fevlado-Diversus de eerste keer dat WereldDovenDag volledig zelfstandig werd georganiseerd. Vorig jaar was er nog de samenwerking met Nederland, het jaar daarvoor met FFSB in Brussel, maar nu was er opnieuw een Vlaamse editie van WDD. Het werd een echte publiekstrekker. Maar liefst 750 mensen genoten van WDD in Leuven. Dat is een groot succes. Verder in Dovennieuws vinden jullie het fotoverslag. Nu is het voor Fevlado-Diversus even tijd om stoom af te blazen, te evalueren waar het volgende keer beter kan en dan gaan we er opnieuw tegenaan voor WDD 2013 te Oostende. Ondertussen lopen de cursussen VGT, Deafhood, de lezingen rond dovencultuur gewoon door, is er ook een nieuwe reeks VGT Doe Mee en zoveel meer. Dat allemaal met een heel kleine ploeg. Chapeau! Ook de cel Belangenbehartiging kende een drukke zomer met de vele activiteiten rond het afstandstolken, de tolkenuren in onderwijs, en een collega minder wegens bevallingsverlof! Maar binnenkort komt er versterking. Dat zal ook nodig zijn want we kregen ook de bevestiging dat een nieuw project werd goedgekeurd door de minister van Gelijke Kansen. Dankzij dit project zullen we betere informatie ter beschikking kunnen stellen aan ouders met een kind dat doof wordt geboren over het belang van Vlaamse Gebarentaal. En ook voor ledenbeweging en de dovenclubs was het een drukke zomer. We kregen inspectie van de Vlaamse administratie voor een nieuwe subsidie-aanvraag. Duimen maar! Verder volgt dit najaar nog de nieuwe website van Fevlado, komt er een nieuw performant systeem voor de ledenregistratie en was het ook op bestuursvlak opnieuw een drukke periode. Daar bovenop wou staatssecretaris Courard plots ook nog snel onze mening kennen rond de wijziging van de wet van 1987 rond de tegemoetkomingen, wat nog resulteerde in een ad hoc werkgroep. Een ander project dat we als Fevlado steunden loopt dan bijna naar zijn einde toe. Visual Box kon dankzij een project van de Vlaamse minister van media een filmopleiding organiseren voor doven en vier afleveringen gemeenschapsmedia maken. Op WDD kregen we al een voorproefje en als Dovennieuws bij jullie in de brievenbus valt is de eerste aflevering wellicht al verspreid. Nu nog via het internet, hopelijk op termijn ook op televisie. Het leven zoals het is: Fevlado, het zou zeker boeiende televisie zijn. Nick Mouton, algemeen directeur vzw s Fevlado en Fevlado-Diversus Inhoud THEMA: Gebarenkringen... 2 (Dove) tolken op televisie: macht en verantwoordelijkheid... 8 Studienamiddag: De gebarentaalgemeenschap in Adamorobe...10 Jongerenkrant...11 Kurt Van Maeckelberghe wint de Hand van Vlaanderen...15 WDD Deaf Cinema...16 Dove ondernemers in Vlaanderen: Dirk Bulckaert, webontwikkelaar...18 Nieuwe publicatie Visual Box...19 Ledenbeweging...20 Fevlado-senioren viert 10-jarig bestaan Wereld Doven Dag 2012 in Leuven...20 Helen Kellerclub naar Denemarken...21 Meer informatie over afstandstolken...22 Personeelsnieuws Dovennieuws 2012 nr.6 1

2 Thema: GEBARENKRINGEN Gebarenkringen hebben een heel bijzondere functie; ze geven aan mensen die VGT leren de kans om de taal te oefenen, samen met mensen die gebarentalig zijn. Want je kan wel een opleiding tot tolk VGT volgen of een cursus VGT, maar als je geen dove gebarentaligen kent, hoe oefen je dan? Je kan dat vergelijken met leerlingen die het Frans of Engels als 2e taal leren op school, maar die taal nooit gebruiken buiten de schoolmuren; ook zij zullen geen vlotte gebruikers zijn van die taal. Nietgebarentaligen die VGT leren moeten daarbij ook nog kennismaken met de Dovencultuur, met de gewoontes en gebruiken van dove mensen voor wie VGT de eerste taal is. Gebarenkringen bieden hier een oplossing, maar het succes ervan blijkt te verminderen. Vroeger waren er gebarenkringen in Ledeberg, Antwerpen, Brussel, Hasselt, Kortrijk, Brugge, Turnhout en Gent. Enkel de laatste 3 kringen zijn nog actief. In Kortrijk wordt een tijdelijke stop ingevoerd van de activiteiten, omdat men daar onvoldoende dove bestuursleden vindt. Er blijken steeds minder dove gebarentaligen te zijn die zich hiervoor willen of kunnen vrijmaken. Nochtans zijn dove gebarentaligen onmisbaar; zonder hen zijn de gebarenkringen zinloos. Zij dienen als rol- en taalmodel en als link met de Dovengemeenschap. Die kringen zijn ook een goede plaats voor ouders van dove kinderen, omdat ze daar VGT op een informele manier kunnen oefenen, en vooral ook dove mensen kunnen ontmoeten. Maar worden die ouders bereikt? We bekijken dit onderwerp wat dieper, en gaan samen met een aantal betrokken mensen in op het ontstaan van de gebarenkringen, het functioneren ervan, en de meerwaarde die ze bieden aan de tolken- en andere VGT-opleidingen. De beginperiode Ronny Van Landuyt richtte één van de eerste gebarenkringen op in Vlaanderen. Hij vertelt hoe dat gebeurde: In Nederland bestonden er gebarencafés waar vooral de tolkstudenten hun kennis uit de lessen in de praktijk kwamen oefenen met dove gebarentaligen. Geert Verstraete maakte daar kennis mee en richtte hier in Vlaanderen de eerste gebarenkring op in Nowedo, de Brugse dovenclub, in Korte tijd later besloten 4 tolkstudenten en ikzelf om ook bij de Gentse dovenclub zo n kring uit de grond te stampen. Nadien volgden een aantal andere dovenclubs. Eén van die 4 tolkstudenten was lid van Odok, de organisatie voor ouders van dove kinderen. En zo kwamen er in de beginfase regelmatig ouders VGT oefenen. Nu is dat veel minder het geval; Odok bestaat niet meer en het is niet duidelijk waar de ouders nu zitten. We kunnen hen dus ook niet op de hoogte brengen van het bestaan van de gebarenkringen, en dat is jammer. Via die gebarenkringen overwinnen die ouders de drempel naar de Dovenclubs en de Dovengemeenschap. We maakten toen ook samen met de andere gebarenkringen 1 folder waar al onze activiteiten op werden vermeld, en die werd dan uitgedeeld aan de ouders die lid waren van Odok. Maar ik weet niet of zo n gemeenschappelijke folder nog wordt opgemaakt, ik zit ook niet meer in het bestuur van een gebarenkring. Naast die ouders kwamen er vroeger ook af en toe dove leerlingen van de dovenschool in Gentbrugge langs op de activiteiten van de gebarenkring. En dat was wel goed voor de tolkstudenten; ze kregen een variëteit van dove mensen voor zich, en moesten dus ook leren dat niet elke dove persoon op dezelfde manier gebaart en er een grote diversiteit is binnen de Vlaamse 2 Dovennieuws 2012 nr.6 Via de gebarenkringen overwinnen ouders de drempel naar de Dovenclubs en de Dovengemeenschap Dovengemeenschap. In het bestuur van de gebarenkringen moeten zeker enkele dove personen zitten; die moeten er op letten dat de studenten de spelletjes of de activiteiten op een dove manier brengen, dus zeer visueel en liefst zonder stemgebruik. Horende studenten denken daar immers zelf niet aan. De samenwerking tussen doven en horenden is voor de gebarenkringen dus zeer belangrijk. Maar jammer genoeg verdwijnt de motivatie van dove gebarentaligen om nog actief te zijn in de gebarenkringen. Ik weet ook niet goed hoe dat komt; er komen wel veel dove jongeren naar de gebarenkring, maar niet om in het bestuur te zitten. Dit tekort aan gemotiveerde dove mensen zie je trouwens niet alleen bij de gebarenkringen, maar bij de dovenclubs in het algemeen.

3 Actieve gebarenkringen in Vlaanderen In Vlaanderen zijn er op dit ogenblik nog 3 gebarenkringen actief. Op hun websites en folders omschrijven ze allemaal dezelfde bedoeling : communiceren in Vlaamse Gebarentaal. Voor dove mensen is het een aangename plek om met elkaar en met nieuwe mensen in hun taal te ontspannen. Voor iedereen die VGT leert - tolkstudenten, cursisten of andere geïnteresseerden - is de gebarenkring de perfecte plaats om hun gebarenschat uit te breiden, om streekgebaren te leren, en om nieuwe contacten te leggen met dove mensen. Er worden meestal spelletjes gespeeld rond gebaren, mime, lichaamstaal, vingerspelling, Eén keer per jaar organiseren alle gebarenkringen samen een fuif. Die heeft om beurten plaats in de dovenclubs waar die gebarenkringen actief zijn, waardoor de mensen die dovenclubs leren kennen. Hiermee willen ze tonen dat ze ook samenwerken, dat iedereen welkom is bij alle gebarenkringen, en dat ze hetzelfde doel hebben. De opbrengst van deze fuif wordt verdeeld, want financiële inkomsten hebben de gebarenkringen niet. Meestal zijn het de dovenclubs waaraan ze verbonden zijn die de bestuursen materiaalkosten betalen. We stelden enkele vragen over de werking van de Brugse en de Gentse gebarenkringen aan enkele personen die erbij betrokken zijn. De verantwoordelijke van de Kempense gebarenkring gaf ook korte informatie door. De Brugse Gebarenkring (BGK) - Eerste gebarenkring, opgericht in Afdeling van Nowedo - Samenkomsten in het Dovenontmoetingscentrum Effeta in Brugge - Elke 4e woensdag van de maand om 19u Dovennieuws stelde enkele vragen aan Taissa Cruciani, voorzitter van BGK DN: Wie komt er af naar de gebarenkring? Zijn dat vooral horende tolkstudenten? Komen er ook veel dove mensen naartoe? Taissa Cruciani: Iedereen komt naar de gebarenkring: mensen die de gebarencursus volgen, tolkstudenten en dove personen. Een belangrijk doel van de gebarenkring is om mensen met VGT te laten kennismaken op een speelse en ontspannen manier. Het is voor de horenden interessant dat er in de Brugse Gebarenkring veel dove personen aanwezig zijn; zo gaat hun kennis van de VGT goed vooruit! DN: Hoe kan je aansluiten als je graag wil komen? Taissa: Je kan gewoon regelmatig afkomen naar de maandelijkse activiteiten van de Brugse Gebarenkring. Of je kan op onze Facebook pagina vind ik leuk aanklikken, dan kan je onze activiteiten volgen. Of je kan ook op de website van Nowedo de jaarkalender en de data van de activiteiten vinden. Je moet geen lidgeld betalen, het kost je dus niets. Iedereen is altijd welkom om samen te gebaren en ervaringen uit te wisselen! Tolkstudenten kunnen er op een rustige manier kennismaken met de Dovengemeenschap, met Dovencultuur en VGT. De gebarenkring is dus een belangrijke stap naar de Dovengemeenschap, die toch vaak onbekend is bij de tolkstudenten en de studenten van de vrije gebarencursus. Ze kunnen nog niet vlot gebaren en als ze naar een dovenfuif gaan bijvoorbeeld, is de communicatie zeer moeilijk en kunnen ze niet altijd volgen. De stap is vaak te groot voor degenen die pas beginnen met VGT te leren. Met de gebarenkring vormen we dus een brug naar de Dovengemeenschap. Als ze die stap zelf moeten zetten, is dat moeilijk en wij verlagen die drempel door onder elkaar VGT te oefenen. DN: Wat staat er op het programma van de samenkomsten? Taissa: Het programma kan je vinden op de jaarkalender. Meestal is er kennismaking met VGT en leer je de taal op een speelse en ontspannen manier, dus anders dan als je gewoon les volgt. Het sociale aspect daarbij is heel belangrijk. Ik vind dat de studenten van de tolkenopleiding naar de gebarenkring moeten komen, en ik zal dat ook altijd stimuleren. Maar voor velen is dat een nieuwe stap en ze zijn soms een beetje bang voor het onbekende. Maar het is een rustige manier om elkaar, VGT, Dovencultuur en de Dovengemeenschap te leren kennen. DN: Er zijn nu maar 4 gebarenkringen meer in Vlaanderen. Het aantal mensen dat hieraan deelneemt vermindert. Is dat bij jullie ook zo? Zijn het vooral minder horenden of minder doven? Wat is volgens jullie de reden hiervan? Taissa: Ik weet dat Kortrijk een pauze inlast, en dat Gent ook twijfelde om te stoppen, maar nu toch doorgaat. Hier in Brugge Dovennieuws 2012 nr.6 3

4 hebben we intussen een nieuw bestuur en we doen ook voort. Maar als we het vergelijken met vroeger voelen we hier toch ook wat veranderen. In vergelijking met de andere gebarenkringen hebben wij hier wel één voordeel; hier zijn altijd veel doven aanwezig. Daar ben ik de doven dankbaar voor en hopelijk blijft dit duren. Want dat maakt het net interessant. Sedert 2011 voelen we wel dat er maar zeer weinig tolkstudenten meer komen, maar wel veel van de vrije gebarencursussen. Samen met de doven die komen hebben we groepen van maximum 20 personen en dat is wel een groot verschil met vroeger, toen er echt heel veel volk afkwam, vooral ook uit de tolkenopleiding. Wij denken dat er voor deze vermindering een aantal redenen zijn. Als studenten naar elke gebarenkring moeten gaan, betekent dat 4 avonden per maand. Het is dan ook logisch dat ze de We moeten ook gewoon meer in dialoog gaan met de mensen van de tolkenopleidingen en de gebarencursussen, zodat we kunnen praten over de inhoud, wat zij willen en wat hun verwachtingen zijn. gebarenkring die het dichtst bij huis is kiezen. Vroeger werd daar geen punt van gemaakt maar met de huidige drukke samenleving helaas wel. Aangezien de tolkenopleiding in Gent doorgaat, kiezen studenten er dan ook vaak voor om naar de gebarenkring daar te gaan, dat is logisch. De gebarenkringen zijn opgericht in functie van de tolkenopleiding. Dat er nu minder mensen afkomen ligt volgens ons dan toch ook bij de tolkenopleiding zelf: vroeger waren studenten verplicht om één- of tweemaal per maand naar een gebarenkring te gaan. Nu hebben we vernomen dat ze maar éénmaal per semester meer aanwezig moeten zijn, en daar voelen wij natuurlijk heel erg de gevolgen van. Als ze één keer per maand naar een gebarenkring moeten gaan, kunnen ze naar elke gebarenkring om beurt gaan. Maar als ze maar één of maximum 2 keer per semester moeten gaan, dan zijn wij daar het slachtoffer van, want dan kiezen ze meestal die het dichtste bij huis, en dat is dan meestal Gent. Nog een andere reden heeft te maken met een misverstand bij de nieuwe studenten van de tolkenschool en de studenten van de vrije gebarencursussen. Er zijn er die denken dat de gebarenkringen enkel voor dove personen zelf bedoeld zijn, en dat is dus foute informatie. We moeten dat misverstand uit de wereld helpen. DN: Hebben jullie een idee hoe de mensen opnieuw kunnen gemotiveerd worden om meer naar de gebarenkring te gaan? Taissa: Dit jaar willen we het op een nieuwe manier aanpakken om meer volk te trekken. We gaan reclame maken. En we gaan een lezing geven op het VSPW voor de nieuwe tolkstudenten waarin we informatie gaan geven over wie we zijn en welk programma we aanbieden. Dat gaan we ook doen bij de gebarencursussen en andere opleidingen waar VGT wordt aangeboden. We doen dat met een stemtolk zodanig dat we de drempel om af te komen zo laag mogelijk houden. Daarnaast verlagen we dan ook de drempel door onze persoonlijke aanwezigheid; ze hebben ons dan al eens gezien en staan dan ook niet direct meer voor het onbekende. We hopen op die manier meer volk te krijgen en zullen in juni volgend jaar dan evalueren of we het goed hebben aangepakt. Het vorige bestuur was 4 jaar actief en dan komen er vaak dezelfde ideeën mbt het programma naar boven. Nu is er een nieuw bestuur met frisse ideeën; vorige evaluaties en bevragingen bij de aanwezige tolkstudenten en studenten VGT toonden aan dat velen het leuk vinden om 1 of 2 uitstappen per BGK-jaar te doen ipv altijd op dezelfde locatie te blijven. Daar hebben we vorig jaar dan ook werk van gemaakt en we merken dat het onze leden goed doet. Daarom gaan we dat ook dit jaar voortzetten. Ik denk dat 3 gebarenkringen per maand elke gebarenkring één - misschien een beetje te zwaar is. We zouden onze activiteiten kunnen beperken tot 2 keer per maand, en dat in samenwerking met de andere gebarenkringen. Bv. de eerste maand Brugge en Turnhout, de 2e maand Gent, de 3e maand opnieuw Brugge en Turnhout, enzovoort. Misschien dat dit dan beter werkt. Tolkstudenten moeten zich hiervoor dan maar 2 keer per maand vrijmaken, in plaats van 3 keer. We moeten ook gewoon meer in dialoog gaan met de mensen van de tolkenopleidingen en de gebarencursussen, zodat we kunnen praten over de inhoud, wat zij willen en wat hun verwachtingen zijn. Daarnaast vind ik dat de tolkscholen de studenten gerust meer mogen motiveren om te komen. Als er studenten zijn die een vervoersprobleem hebben, kan dat opgelost worden via carpoolen bijvoorbeeld. Dit is mogelijk en werd in het verleden ook vaker dan nu toegepast. En dan zijn ze ook niet alleen maar in een groep, en dat is altijd gezelliger! Kempense Gebarenkring - Opgericht in Afdeling van Piramime - Samenkomsten in het lokaal van Piramime in Turnhout - Elke 4e donderdag van de maand, telkens van 19u30 tot 21u30. In de maanden juli, augustus en september zijn er geen activiteiten. - Ook deze gebarenkring wil een samenkomst zijn waar doven en horenden op een aangename, speelse, spontane en plezierige manier in contact komen met VGT en Dovencultuur. De Kempense Gebarenkring verwacht geen voorkennis van VGT maar begint helemaal bij het begin: het vingeralfabet, alledaagse woorden en gebaren, korte gesprekjes en spelletjes. Regelmatig komen er dove personen vertellen over allerlei dingen. 4 Dovennieuws 2012 nr.6

5 Gentse Gebarenkring (GGK) - Opgericht in Afdeling van GTG - Samenkomsten in de lokalen van GTG - Op de derde woensdag van de maand, telkens van 18u30 tot 20u30. In de maanden juni, juli, augustus en september zijn er geen activiteiten. - Dovennieuws stelde enkele vragen aan Chantal Roose, medewerkster van GGK DN: Kan je wat algemene informatie geven over jullie gebarenkring? Chantal Roose: Op woensdag 18 november 1998 ging de eerste bijeenkomst door in Het Dovenhuis in Destelbergen. Het werd een groot succes:15 doven en 60 horenden waren van de partij. Vanaf dan werken elk nieuw schooljaar een aantal studenten van de tolkenschool mee met de organisatie van de activiteiten van de Gentse Gebarenkring. In het bestuur zitten er altijd minimum 2 dove gebarentaligen. In samenwerking met de tolkenschool proberen we zo goed mogelijk het programma van de school te volgen zodat de studenten hun kennis aan de werkelijkheid kunnen toetsen. DN: Wie komt er naar de activiteiten van de Gentse Gebarenkring? Chantal: Het zijn vooral horende tolkstudenten die deelnemen aan de activiteiten, maar soms zijn er ook gewone horende mensen aanwezig. Dat zijn dan meestal collega s, vrienden of familieleden van een dove persoon. Gemiddeld zijn er ongeveer 5 dove gebarentaligen die groepjes van 4 tot 7 personen begeleiden bij de spelletjes. Maar er komen ook dove mensen die gewoon met de activiteiten mee doen. De tolkstudenten worden doorverwezen via de tolkenschool en er zijn geen voorwaarden Kortrijkse Gebarenkring (KGK) om aan te sluiten, je hoeft ook helemaal geen lid te zijn van GTG. DN: Hoe werken jullie? Chantal: We werken met thema s, die nauw aansluiten op het programma dat de tolkenschool volgt. De spelletjes die we spelen zijn vooral visueel georiënteerd. DN: Sommige gebarenkringen krijgen steeds minder deelnemers. Is dat ook bij jullie het geval? Chantal: Ook in de Gentse Gebarenkring vermindert het aantal deelnemers. Opvallend is wel dat er bij de start van de activiteiten in oktober altijd veel horenden aanwezig zijn, maar dat dat aantal elke maand wat minder wordt. DN: Hebben jullie een idee waarom er minder mensen afkomen? Chantal: Misschien bieden we minder kwaliteit dan vroeger, of moeten de bestuursleden de mensen meer motiveren en hen duidelijk maken dat het echt wel interessant is om VGT te oefenen in de gebarenkring? Vroeger volgden we echt de thema s die ook door de tolkenschool op hetzelfde moment werden behandeld. Nu wijken we daar meer van af, en kiest het bestuur zelf de thema s van de activiteiten. Misschien ligt het daar aan? Tijdelijk non-actief: Kortrijkse Gebarenkring KGK, de Kortrijkse GebarenKring, werd in 2004 opgericht. Iedere tweede woensdag van de maand kwamen doven en horenden naar de activiteiten van de Kortrijkse Gebarenkring (KGK) in het clublokaal van De Haerne Club. Omwille van een tekort aan bestuursleden werden de activiteiten echter stopgezet. Cindy Van den Broeck vertelt aan Dovennieuws over haar ervaring met KGK: Cindy: Het bestuur bestond in het begin uit 5 dove en 2 horende leden. Het doel was personen te bereiken die VGT wilden leren, hen kennis te laten maken met de dovenclub de activiteiten van de KGK hadden immers plaats in het dovenlokaal van De Haerne Club - en de Dovencultuur. Dat werd een echt succes! Er kwamen zowel tolkstudenten, leerlingen van de cursus VGT als doven langs; iedereen was immers welkom! Als er iemand was die geen of onvoldoende VGT kende, stond één van de bestuursleden klaar om te stemtolken. We hadden op een bepaald ogenblik een lid die doof en blind was, hij bracht een eigen tolk mee, kon alles volgen en speelde de spelletjes mee. Hij gaf op een bepaald moment zelfs een lezing over het Lorm (braille op je hand) en legde de aanwezigen uit hoe we met hem konden communiceren. Er waren ook andere lezingen, zoals over Thaïse vingerspelling, of over de ervaring van een horende vrouw in een doof gezin. DN: Welke activiteiten organiseerde KGK? Cindy: 1x per maand kwamen we samen, en werden er doelgericht spelletjes georganiseerd, om de gebarenschat uit te breiden, te leren aflezen, de grammatica, mimiek en lichaamstaal te leren gebruiken. Na het spel communiceerde iedereen met elkaar in VGT en werden er ervaringen en tips uitgewisseld. Soms waren er discussies onder elkaar wat interessant was; we bleven elkaar hoe dan ook respecteren. Maar alles gebeurde in Dovennieuws 2012 nr.6 5

6 dove en de horende deelnemers. VGT; wanneer één van de bestuursleden merkte dat iemand sprak, moest die persoon 5 minuutjes iets op het hoofd dragen. DN: Wanneer is het succes van KGK beginnen verminderen? Cindy: Naarmate de jaren verstreken kwamen er minder personen. Dat was vooral opvallend tijdens de laatste 3 jaren. We merkten ook dat er minder contact was tussen de DN: Wat hebben jullie ondernomen om die situatie te veranderen? Cindy: We besloten om een babbelbar (BBBB) op te richten met de bedoeling om meer dove mensen te lokken. Men klaagde ook dat de woensdag een slechte dag was voor de activiteiten van KGK, dus werd de BBBB op vrijdagavond georganiseerd. Daar werden geen spelletjes georganiseerd, maar we hadden andere activiteiten zoals bowlen, biljarten, een spaghetti avond, een flashmob De bedoeling was om rustig onder elkaar te babbelen en contacten op te bouwen. Maar er bleef steeds minder volk komen en dus organiseerden we in juni van dit jaar een debatavond om iedereen wakker te schudden. Maar ook daar kwam jammer genoeg niet veel volk op af; ook enkele belangrijke personen waren uitgenodigd maar die konden niet komen. DN: Wat zouden de redenen kunnen zijn dat er zo weinig mensen op afkomen? Cindy: De redenen die wij verzameld hebben zijn de afstand Kortrijk is te ver voor sommige personen en de slechte bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Daarbij kwam dus ook het feit dat de woensdagavond een slecht moment is om iets te organiseren. Studenten gaven ook aan dat er geen verplichting meer is vanuit de dovenscholen om naar een gebarenkring te gaan. Ik herinner mij trouwens nog goed dat we vroeger een bewijs moesten tekenen van de aanwezigheid van een tolkstudent op de activiteiten van de gebarenkring. Dat is nu dus niet meer zo. Sommige horenden geven ook aan dat er te weinig dove personen zijn om mee te communiceren. En het tijdsgebrek waar iedereen mee te kampen heeft zal er natuurlijk ook wel mee te maken hebben. DN: Was er ook een probleem met het bestuur? Cindy: Ja, de meeste bestuursleden waren al jarenlang actief, en besloten dat het tijd werd om ermee te stoppen. Ikzelf bleef als enige bestuurslid over en er was 1 nieuwe kandidate. Het probleem is dat er in het reglement van de gebarenkring staat dat de voorzitter doof moet zijn. Ik zat 7 jaren in het bestuur en verwacht Ook heb ik ontdekt dat er door de gebarenkring meer respect groeide tussen doven en horenden, mede door de discussies die we soms voerden. nu een baby. Met pijn in het hart besloot ik dus ook te stoppen, goed wetende dat het dan gedaan zou zijn met KGK. Maar er waren geen andere dove kandidaten. We hebben veel en lang gezocht, maar zonder resultaat DN: Wat vind je zo belangrijk aan de gebarenkringen en wat zou er volgens jou moeten gebeuren om ze opnieuw te doen opbloeien? Cindy: Gebarenkringen zijn echt nodig. We hebben gezien dat we hiermee tolkstudenten, geïnteresseerden, en ouders van dove kinderen hebben kunnen bereiken. Sommigen van hen zijn tolk geworden, sommige ouders zijn lid geworden van de dovenclub, sommigen besloten om de tolkopleiding te volgen. De gebarenkring is een stap naar contact met dove personen, naar de Dovencultuur, naar meer kennis van VGT. Ook heb ik ontdekt dat er door de gebarenkring meer respect groeide tussen doven en horenden, mede door de discussies die we soms voerden. We leerden elkaar beter kennen en wisten waar elkaars tekortkomingen lagen. Daarnaast kunnen tolkstudenten en leerlingen van de cursus VGT ervaringen en tips uitwisselen, wat interessant is. Er moet echt opnieuw werk gemaakt worden van de gebarenkringen, er moet meer samenwerking komen tussen alle gebarenkringen in Vlaanderen, de tolkenscholen en Fevlado- Diversus. Zelf heb ik het gevoel dat wij te weinig weten over hoe de tolkenscholen werken, wat de verplichtingen voor de studenten zijn, welke veranderingen er zijn gebeurd, Als er meer gecommuniceerd zou worden, dan kunnen we daar meer rekening mee houden. Hoe zien de coördinatoren van de tolkenopleidingen en de cursussen VGT de functie van de gebarenkringen? CVO Mechelen Christ l Teugels Tijdens de gebarenmodules in het eerste jaar worden de studenten op de hoogte gebracht van het bestaan van de gebarenkringen, maar ze worden niet verplicht om er naar toe te gaan. De docent bezorgt hen een overzicht van alle activiteiten in elke gebarenkring. Maar het is jammer dat die activiteiten vaak samenvallen met de lesavonden. Indien de studenten een lesavond vrij hebben, wat wel eens gebeurt, spreken sommigen af om samen naar de gebarenkring te gaan. Dat wordt trouwens ook door de docent aangeraden. In de stage module tijdens het tweede jaar mag een bezoek aan een gebarenkring meetellen als stage, maar het is niet verplicht; er zijn immers nog veel andere stage mogelijkheden. Er wordt wel aangeraden om verschillende gebarenkringen te bezoeken, zodat de studenten de lokale varianten leren kennen. Het concept van de gebarenkringen is voor deze studenten dus wel 6 Dovennieuws 2012 nr.6 goed; het thema van de activiteiten van de gebarenkringen zijn soms wel al behandeld in de lessen, maar ze pikken dan andere varianten op. De studenten zelf vinden de gebarenkringen over het algemeen wel leuk, maar vinden het wel jammer dat er weinig dove personen aanwezig zijn. Aan de cursisten van de cursus VGT wordt er aangeraden om eens deel te nemen aan een activiteit van een gebarenkring, of van verschillende kringen, maar het wordt ook niet verplicht. Zij gaan daar zeer graag naar toe. Ze merken wel dat sommige doven zich afzijdig houden en sommige actief deelnemen. Andere cursisten VGT vinden het normaal dat er weinig doven zijn omdat ze het vergelijken met een lesavond (tijdens de lessen is er ook geen of slechts één dove persoon aanwezig). Maar het concept van de gebarenkringen vinden ze dus goed; vooral het feit dat er op een speelse manier wordt omgegaan met VGT en dat ze op zo n avond heel wat leren en wat Dovencultuur opsnuiven en ze aangemoedigd worden om actief deel te nemen, wordt geapprecieerd.

7 VSPW Gent Hilda De Maere Voor de modules stemtolken worden de cursisten aangeraden om contact op te nemen met de verantwoordelijke van de gebarenkringen om daar te mogen oefenen in het stemtolken. Dit gebeurt echter niet zo vaak omdat cursisten ook de kans krijgen om stage te doen in de VSPW zelf, in opleidingen waar dove cursisten te weinig tolkuren krijgen. Vanaf dit jaar zal dit echter veranderen en zullen ze meer stage moeten doen in de gebarenkringen. Voor bepaalde modules Het probleem is dat er dikwijls te VGT zijn de cursisten verplicht om één gebarenkring te volgen, voor de veel horenden aanwezig zijn. module praktijkervaring en supervisie zijn de cursisten verplicht om 5 gebarenkringen in verschillende regio s te volgen, en worden ze gemotiveerd om mee te stappen in de organisatie ervan. Maar die module is nu meer gespreid over het jaar dan vroeger, waardoor de cursisten meer gespreide bezoeken aan de gebarenkringen afleggen, en dus minder dan vroeger aanwezig zijn. De cursisten van de gebarentaalmodules vinden het interessant, zeker als opstap naar andere activiteiten, en dus vooral omdat de drempel bij de gebarenkringen zeer laag is. Ook het gebarencafé, die georganiseerd wordt door de opleiding VGT in Lessius, wordt zeker geapprecieerd. Het probleem is dat er dikwijls te veel horenden aanwezig zijn. Maar voor de modules stemtolken en gebarentaaltolken zal het dus zeker nodig zijn dat deze gebarenkringen blijven bestaan. VGT-cursussen van Fevlado-Diversus de mening van Hilde Nyffels Ik geef aan de lesgevers mee dat ze best hun cursisten motiveren om naar de gebarenkring te gaan. Maar er zijn slechts enkele gebarenkringen, dus je kan niet verwachten dat mensen uit bijvoorbeeld Hasselt naar Er is ook te weinig informatiedoorstroming: welke kringen bestaan nog, wanneer komen die samen, welke activiteiten organiseren ze? Gent komen voor de gebarenkring daar. Het zou nochtans heel goed zijn als de cursisten ook op een informele manier kunnen communiceren met dove gebarentaligen. Voor mij zou het echt een meerwaarde zijn als die terug actiever worden en er opnieuw meer dove gebarentaligen zich hiervoor inzetten. Er is ook te weinig informatiedoorstroming: welke kringen bestaan nog, wanneer komen die samen, welke activiteiten organiseren ze? Je moet al speciaal op zoek gaan om die informatie te vinden, en dat is jammer! Lessius hogeschool Antwerpen Carolien Doggen Omdat er maar één VGT-opleiding is in Vlaanderen met een eigen gebarencafé, stelde Dovennieuws enkele vragen aan Carolien Doggen, lesgever aan de Lessius Hogeschool. DN: Waar bevindt zich het gebarencafé? Carolien: In de gebouwen van de hogeschool is er een café. Op 4 avonden in een jaar wordt dat het Gebarencafé. Wie hier dus de opleiding VGT volgt, kan er terecht, maar eigenlijk is iedereen die kan gebaren er welkom. Er is al één samenkomst voorbij, de andere 3 gaan door op 26 oktober, 7 december, 15 februari en 26 april. DN: Worden de studenten verplicht om naar die samenkomsten te komen? Carolien: De studenten worden aangemoedigd om naar het gebarencafé te komen, maar ze kunnen niet worden verplicht. Het succes varieert; in het begin zijn de studenten allemaal wel gemotiveerd, maar naar het einde van het academiejaar toe hebben ze vaak zoveel studiewerk dat ze minder snel komen. DN: Komen er ook veel dove gebarentaligen naartoe? Carolien: Er komen meestal een 5-tal dove personen. Dat is niet veel, maar er worden ook geen affiches gemaakt of de samenkomsten worden ook niet breed aangekondigd. Meestal contacteren de lesgevers persoonlijk enkele dove mensen en vragen hen om te komen. DN: Wie organiseert de activiteiten? Carolien: De studenten organiseren zelf de activiteiten en daar wordt voortdurend in afgewisseld. Bijvoorbeeld zijn het mensen van het derde jaar BA die spelletjes organiseren voor de eerste samenkomst, en voor de tweede ligt die verantwoordelijkheid bij de studenten van de 1e MA. DN: Zien jullie een verschil tussen jullie gebarencafé en de gebarenkringen van sommige dovenclubs? Carolien: In het gebarencafé organiseren de studenten zelf de spelletjes, in de gebarenkringen is dat de verantwoordelijkheid van het bestuur, doven en horenden dus. Het gebarencafé gaat 4 maal per jaar door, niet maandelijks of toch niet zo frequent als de gebarenkringen. De naam is ook anders en we zijn ook geen grote organisatie of werken niet samen met een dovenclub. Informatie in VGT over de opleiding en het Gebarencafé van Lessius Antwerpen kan je hier bekijken: video/video.php?v= Conclusie Voor alle horende personen die VGT leren zijn de gebarenkringen/gebarencafé s van groot belang. Er zijn weinig andere plaatsen waar mensen op een ontspannen manier en vooral zeer laagdrempelig de Dovengemeenschap kunnen leren kennen. Niet alleen tolkstudenten of cursisten van cursussen VGT hebben hier baat bij, we denken zeker ook aan ouders van een doof kind. Als we die ouders willen motiveren om in VGT met hun doof kind te communiceren, moeten ze niet alleen de taal kunnen leren, maar ze moeten ook dove mensen leren kennen, met hen omgaan en zien dat hun doof kind kan opgroeien tot een fiere persoon met een dove identiteit. Er werden een aantal problemen aangekaart, en hopelijk kan dit artikel de aanleiding zijn tot een grotere samenwerking tussen de gebarenkringen en de verschillende opleidingen VGT, maar ook tot een hernieuwde motivatie van dove personen om de gebarenkringen te steunen! Dovennieuws 2012 nr.6 7

8 (Dove) tolken op televisie: macht en verantwoordelijkheid. Interview met Maartje De Meulder en Isabelle Heyerick. Van 14 tot 16 september 2012 organiseerde EFSLI, het Europese Forum van Tolken Gebarentaal, een congres in Wenen. Het thema van het congres was Macht en verantwoordelijkheid in het veld van gebarentaaltolken. Maartje De Meulder en Isabelle Heyerick gaven er een lezing over tolken op televisie, naar aanleiding van een artikel dat ze schreven en dat begin 2013 opgenomen wordt in een internationale publicatie. Het artikel is gebaseerd op gebeurtenissen in Vlaanderen, namelijk de evoluties in verband met VGT op de VRT en de opkomst van dove tolken op televisie en internet (Karrewiet). Dovennieuws wou hier meer over weten en interviewde Maartje en Isabelle. Dovennieuws: Waarover gaat jullie artikel precies? M & I: In het artikel gaan we dieper in op het beroep van dove tolk, het verschil tussen tolken en vertalen en we hebben op basis van literatuuronderzoek 9 dimensies onderscheiden bij een dove tolk op televisie. We hebben het ook over de rol (de macht en de verantwoordelijkheid) van de drie belangrijkste partijen in een project als tolken op TV: de Dovengemeenschap, de tolkengemeenschap en de televisiemaatschappij(en), in het geval van Vlaanderen de VRT. We hebben ons hiervoor gebaseerd op wat er sinds 2011 in het kader van VGT op de VRT is gebeurd. Dovennieuws: Zijn er in Vlaanderen officieel opgeleide dove tolken? M & I: Op dit moment is er geen officiële opleiding voor dove tolken in Vlaanderen. Er zijn ondertussen wel 2 dove studenten begonnen aan de BA-opleiding Toegepaste Taalkunde aan Lessius in Antwerpen en mogelijk stromen zij binnen een aantal jaar door naar de MA Tolken. Maar deze opleiding is en blijft een opleiding voor horende studenten met VGT als vreemde taal, terwijl de dove studenten VGT als moedertaal hebben. Een aantal aspecten van het tolken (en de opleiding tot tolk) zijn natuurlijk ook anders voor dove dan voor horende tolken, zij hebben niet dezelfde opleiding nodig. Dovennieuws: Is het beroep van dove tolk dan nieuw in Vlaanderen? M & I: Niet echt. Er zijn op dit moment dan geen officieel opgeleide dove tolken, maar dove mensen tolken wel vaak in verschillende situaties. Zo zijn er in Vlaanderen soms congressen waar internationale dove sprekers zijn en waar dove tolken ingezet worden om te tolken van de ene gebarentaal naar de andere. Dove tolken worden ook al ingezet in situaties waar dove immigranten of doofblinden een tolk nodig hebben. Maar eigenlijk hebben dove mensen altijd al getolkt. Vroeger werd er op de dovenscholen immers geen VGT gebruikt, en de leerlingen verstonden vaak niet wat de leerkracht zei. De leerlingen die er toch iets van begrepen, tolkten dat voor de andere leerlingen en zo hielpen ze elkaar. Ook in de volwassen Dovengemeenschap zijn er vaak doven die bepaalde informatie tolken of vertalen voor andere doven. Tolken is dus niets nieuws voor dove mensen. Wat wel nieuw is, is dat met het tolken op TV het werk van dove tolken plots voor iedereen zichtbaar is geworden. Vlaanderen is trouwens niet de enige regio waar dove mensen voor televisie werken. Ook in andere Europese landen en daarbuiten, werken dove tolken voor televisie. In Engeland gebeurt dat zelfs al heel lang. Dovennieuws: Wat zijn de 9 dimensies bij een dove tolk op televisie die jullie onderscheiden? M & I: Het zijn 9 dimensies die duidelijk maken waarom dove mensen met de juiste vaardigheden en houding, (zouden moeten) kunnen werken voor televisie. Deze juiste vaardigheden en houding zijn heel belangrijk, het is niet zo dat om het even 8 Dovennieuws 2012 nr.6

9 welke dove persoon zomaar op televisie kan tolken. De 9 dimensies die we in het artikel bespreken gaan over praktische zaken, politiek belang, empowerment, culturele aspecten, verantwoordelijkheid, taalkundige elementen, taal ownership, het proces en de modaliteit van het tolken, en ook de motivatie. Dovennieuws: Waarom kozen jullie precies het thema VGT op de VRT en de opkomst van dove tolken op televisie en internet? M & I: Televisie is één van de domeinen waar de thema s macht en verantwoordelijkheid het sterkst naar voren komen. Het was dan ook heel interessant om te zien wat er gebeurde toen het project VGT op de VRT hier begon in september Voor de horende tolken was het geen gemakkelijke positie. Zij werden soms rechtstreeks door de VRT benaderd met de vraag om te tolken op TV, terwijl zij ook de mogelijkheid hadden (en hierin lag hun macht en verantwoordelijkheid ) om nee te zeggen en het tolken op TV over te laten aan dove tolken. Sommige horende tolken begrepen ook niet goed waarom zij dit zouden moeten overlaten aan dove tolken, terwijl tolken toch hun job is. Ook de VRT begreep dit niet altijd goed, voor hen zijn horende tolken immers opgeleide tolken, ook al zijn de Vlaamse horende tolken op dit moment niet opgeleid om te tolken op televisie. De horende tolken hadden tijdens de onderhandelingen makkelijker toegang tot de mensen van de VRT dan dove mensen. Hierdoor konden horende tolken de VRT positief of negatief beïnvloeden om dove tolken aan te nemen. Langs de andere kant lieten sommige dove tolken uitschijnen dat zij enkel omdat ze doof waren, een geschikte kandidaat zouden zijn om te tolken op televisie, en geen opleiding zouden nodig hebben. Dit is natuurlijk ook niet waar, ook dove tolken hebben een grote verantwoordelijkheid waarvan ze zich niet altijd even goed bewust zijn. Wat wij in ons artikel hebben geprobeerd, is deze gevoelige situatie te beschrijven om beter te begrijpen hoe zowel de horende als de dove tolken, de Dovengemeenschap als de VRT hier mee kunnen omgaan. Dovennieuws: Wat zijn jullie suggesties? M & I: Wat duidelijk is, is dat er bij tolken op televisie altijd drie belangrijke partijen zijn: de tolken (zowel doof als horend), de televisiemaatschappij, en de Dovengemeenschap. Wanneer de belangen van die drie partijen niet dezelfde zijn (en vaak is dat zo), kan dat bepaalde gevolgen hebben. Het is belangrijk dat elke partij zich bewust is van zijn/haar verantwoordelijkheid. De dove en horende tolken moeten beseffen dat zij als ze op televisie tolken fungeren als een publiek taalrolmodel voor VGT, een kwetsbare minderheidstaal. Het is daarbij de vraag wie het meest geschikt is om te fungeren als taalrolmodel. Dat is de politieke dimensie van tolken op televisie. Het betekent in elk geval dat zowel dove als horende tolken moeten kunnen reflecteren over hun eigen vaardigheden, beperkingen, macht en verantwoordelijkheid. De tolkenopleiding heeft daar een belangrijke rol in, die misschien nog niet altijd even goed wordt opgenomen. Horende tolken moeten zich er ook van bewust zijn dat zij misschien onbewust bepaalde beslissingen voor of tegen het inzetten van dove tolken kunnen beïnvloeden, en daarin een grote macht en verantwoordelijkheid hebben. Ook de Dovengemeenschap (zowel dove mensen zelf als de afgevaardigde organisatie Fevlado) heeft een verantwoordelijkheid: zij moet wat betreft tolken op televisie de touwtjes meer in handen nemen, meer controle uitoefenen over hoe VGT via het internet en televisie verspreid wordt. Het gaat tenslotte over de eigen taal. Wellicht de grootste verantwoordelijkheid ligt bij de televisiemaatschappij zelf, in het geval van Vlaanderen de VRT. Zij kregen van de Vlaamse overheid de financiële middelen (en verplichting) om deze opdracht uit te voeren, en zij nemen de beslissingen, bijvoorbeeld ook over wie er tolkt en wie niet. Als zij tolken selecteren (zowel dove als horende) die niet kunnen fungeren als taalrolmodel, dan heeft dat grote gevolgen voor de evolutie van VGT. Het is zeker ook de taak van de Dovengemeenschap om hen hierop te wijzen. Op dat vlak hebben we nog een lange weg te gaan. Dovennieuws: Is jullie lezing goed onthaald in Wenen? M & I: Ja, zeer goed. Het blijkt dat er overal waar dove en horende tolken samenwerken, dezelfde problemen opduiken die te maken hebben met macht en verantwoordelijkheid. Er was dan ook veel interesse voor onze lezing. Je mag ook niet vergeten dat tolken heel lang een uitsluitend horend beroep is geweest. Het is niet makkelijk om dat beeld van de ene dag op de andere te veranderen. We zagen ook in Vlaanderen tijdens de testweek in september 2011 dat heel wat dove mensen zelf ook nog gewoon moeten worden aan het feit dat een andere dove persoon voor hen tolkt. Soms vroegen ze zich af of het niet veiliger was om een horende tolk te hebben. Dovennieuws: En nu? M & I: De VRT heeft beslist dat omwille van technische redenen Het journaal van 19u getolkt wordt door horende tolken, en Karrewiet door dove tolken. Het is jammer dat dit onderscheid gemaakt wordt. Het belangrijkste is nu dat het team van tolken er het beste van probeert te maken. Hopelijk krijgen de dove en de horende tolken de kans om goed samen te werken en zo veel van elkaar te leren. Het is ook belangrijk dat de VRT beseft dat tolken op televisie een grote impact heeft op de evolutie van VGT. Verder pleiten wij voor een specifieke opleiding voor dove tolken. Zoals we al zeiden hebben dove tolken niet dezelfde opleiding nodig als horende tolken. Dove tolken moeten bijvoorbeeld niet meer VGT verwerven. Wat dove tolken wél nodig hebben, is training van hun vaardigheden in zowel VGT als Nederlands, meer scholing en training in verband met het tolkproces zelf, en training omtrent de deontologische code, die op een aantal vlakken ook kan verschillen van die van horende tolken. Die specifieke opleiding voor dove tolken komt er uiteraard niet van vandaag op morgen. Daarom denken we ook dat het belangrijk is dat dove tolken nu reeds op één of andere manier erkend (en dus ook betaald) kunnen worden voor het werk dat zij leveren. Uiteraard blijft het belangrijk dat ook voor de opleiding voor horende tolken een zo hoog mogelijke kwaliteit nagestreefd wordt. Het lijkt ons ook interessant om door middel van onderzoek meer te leren over de manier waarop dove mensen tolken en vertalen, en dat te integreren in de opleiding voor horende tolken. Het is ook belangrijk dat er gewerkt wordt aan het opbouwen van vertrouwens- en samenwerkingsrelaties tussen dove en horende tolken, niet alleen in de praktijk maar ook in de opleiding. Dovennieuws: Bedankt voor het interview! De Meulder, M. & Heyerick, I. (in press) (Deaf) Interpreters on television: Challenging power and responsibility. In L. Meurant, A. Sinte, M. Van Herreweghe & M. Vermeerbergen (eds.) Sign Language Research, Uses and Practices. Crossing views on theoretical and applied sign language linguistics. De Gruyter Mouton. Website EFSLI congres Wenen: Karrewiet: elke dag via ketnet.be en elke week zaterdag om 11u10 De Week van Karrewiet op televisie (Ketnet). Na de uitzending ook via de website, via de KetnetVideo-app en via Net Gemist (digitale televisie). Het journaal van 19u vanaf 3 december dagelijks live op deredactie. be en na de uitzending gratis via de site en Net Gemist (digitale televisie). Dovennieuws 2012 nr.6 9

10 STUDIENAMIDDAG: De gebarentaalgemeenschap in Adamorobe door Annelies Kusters - 10 november 2012 De Schakel, Rechterstraat 43, Kuringen Hasselt Op 15 oktober 2008 begon Annelies Kusters, een dove vrouw uit Kuringen (Limburg), haar doctoraatsonderzoek in een gebarentaalgemeenschap. Gebarentaalgemeenschappen komen voor in dorpen of stadjes waar veel dove mensen worden geboren door de verspreiding van een doof gen. Zulke gemeenschappen bestaan bijvoorbeeld in Mexico, Bali, Israël en Ghana. Om te communiceren, gebruiken dove en horende mensen er een plaatselijke gebarentaal met elkaar. Annelies koos Adamorobe uit, een dorp in Ghana, West- Afrika, waar meer dan 40 dove mensen in één dorp wonen, in verschillende families met zowel dove als horende ouders, broers en zussen. Dove en horende mensen gebruiken er Adamorobe Gebarentaal met elkaar, een taal die al ongeveer 200 jaar oud is, ongeveer even oud als de Amerikaanse gebarentaal. Meer leren over het leven in een gebarentaalgemeenschap, en over het leven van Annelies tussen al die dove mensen, is zeker interessant! Daarom organiseren wij een studiedag op 10 november Tijdens haar lezing zal Annelies veel beeldmateriaal tonen (filmpjes, foto s) en zal er ook veel tijd voorzien worden om vragen te stellen. Waarschijnlijk willen wij na een interessante en boeiende studiedag zoals altijd graag met elkaar napraten. De cafetaria blijft daarom open. We voorzien ook de mogelijkheid om iets te eten. Er is een pastabuffet voorzien met het volgende: - lasagne - vegetarische pasta - pasta met kip, olijven, zongedroogde tomaten - pasta van de chef met spek, champignons, tomaat en mascarpone kaas en brood inbegrepen Kostprijs: 10 per persoon. Meer info op: Inkom: Leden Fevlado: 7 (mét pastabuffet 17 ) Niet-leden: 9 (mét pastabuffet 19 ) Wegens praktische redenen is inschrijven voor de studiedag verplicht. Gelieve uw inschrijving te mailen naar diversus@fevlado.be. Inschrijving is enkel geldig na betaling. Betalen kan op het rekeningnummer van Fevlado Diversus: BE met vermelding van: studiedag Annelies + het aantal personen lid/geen lid + aantal maaltijden. Deze studiedag gaat door in De Schakel, het lokaal van dovenclub Limburgia. Het adres is Centrum De Schakel - Rechterstraat 43, 3511 Kuringen Hasselt Indien u wenst te carpoolen of als u vrije plaatsen in de auto heeft kan u dit melden bij de inschrijving via diversus@fevlado.be. Programma: 13:30u: Deuren van De Schakel gaan open 14:00u: Aanvang studiedag 15:00u: Pauze 15:30u: Deel 2 studiedag 17:00u: Einde 17:30u: Gezellig samenzijn Inschrijven ten laatste op vrijdag 2 november via diversus@fevlado.be Lezing door Christine Roschaert over het Usher syndroom Veel dove mensen zijn zich niet bewust van de problemen bij het Usher syndroom en weten niet hoe ze hun communicatie aan moeten passen zodat de mensen met Usher beter kunnen integreren binnen de dovengemeenschap. Christine Roschaert - die zelf het Usher syndroom heeft - reist de hele wereld rond om hierover informatie te geven. zaterdag 1 december te Gent Fevlado gebouw, Stropkaai 38, 9000 Gent deuren 13 uur Lezing uur meer info op: 10 Dovennieuws 2012 nr.6

11 Tunhout - JC De Kempen dekempen@piramime.be website: Lokaal: Sociaal - Cultureel Centrum Piramime Hendrik Consciencestraat Turnhout Kortrijk - JW De Haerne jongerenwerking@dehaerneclub.be website: lokaa: Clubhuis De Haerne Kortrijksestraat Kortrijk - Heule Gent - JC De Joker jcdjoker@gmail.com website: Lokaal: Dovenclub Gent Stropkaai Gent Brugge - JW Dewitte s Doordrijvers jwdwd@nowedo.be website: Lokaal: DOC Effeta Polderstraat 76a 8310 St Kruis Brugge Antwerpen - JC De Vlinder devlinder@madosavzw.be website: Lokaal: Madosa Haantjeslei Antwerpen. Hasselt - Kajong info@kajong.be website: Beste jongeren, Hopelijk verloopt jullie start van het schooljaar heel goed! De examens komen natuurlijk dichterbij voor de middelbare studentjes! Heel veel succes! Jong Fevlado staat niet stil! We waren aanwezig op WDD met verschillende jeugdclubs. Het was een geslaagde dag. Vergeet AV Jong Fevlado niet in december! De datum krijgen jullie later nog via mails! Het wordt een boeiende AV! Afkomen is de boodschap Prettige kerstfeesten! Jeugdige groeten, Jong Fevlado Verslag van Annelies over EUDY kamp Bosnië afgelopen zomer! Dora en ik gingen samen naar Bosnië voor 12 dagen. Het was echt een klein vliegtuig! Ik had dat nog nooit gezien maar het was best gezellig. Er waren maar 2 stoelen naast elkaar, dus totaal 4 stoelen op een rij. Dat was een nieuwe ervaring voor mij. Toen we aankwamen in Bosnië logeerden we voor een nachtje in een hotel. De volgende dag kwam de vrijwilliger Amer ons ophalen en bracht ons naar het kamp. Het kamp lag in de bergen verder van de stad. We logeerden in een jeugdherberg alleen voor EUDY deelnemers, dus er waren geen andere mensen aanwezig. Het kamp zelf lag op een mooie plaats, het was een mooie omgeving. We mochten lawaai maken, we waren vrij. Het was wel heel jammer dat er geen zwembad aanwezig was. In de stad zelf was het elke dag 35 à 40 graden warm, maar in de bergen was het goed. Onze slaapkamer was goed maar het negatief punt was het eten. Het was bijna altijd hetzelfde eten. En ook flauw eten, maar vergeet niet dat Bosnië wel een arm land is. In mijn slaapkamer sliepen 6 personen: ikzelf, een Italiaan, een Cyprioot, een Tsjech, een Bulgaar en een Bosniër. Er waren 2 douches aanwezig en ook 3 lavabo s. Er waren geen problemen, alles verliep goed. Maar er was jammer genoeg maar 1 sleutel per kamer. De eerste 2 dagen waren wel wat chaotisch met die ene sleutel, maar we spraken af altijd de sleutel op een geheime plaats te leggen. Op het kamp zelf was er elke dag wel een lezing: over EUD, EUDY, over doofblindheid, Deafgain, een korte historiek over Bosnië en over de oorlog, die er wel erg uitzag. We gingen ook 2 dagen op uitstap. De eerste was een volledige dag naar Mostar, met zijn bekende mooie brug. Je kan van die brug ook springen in het water, maar daarvoor moet je wel betalen. We hebben dat niet gedaan. Het is een mooie, kleine streek. Het was een korte trip omdat we terug naar het kamp moesten. Op die dag was het wel 50 graden! En dan zijn ze ook een halve dag naar Sarajevo gegaan. Daar zijn er veel culturele activiteiten. Ik vond persoonlijk Mostar veel mooier. Voor de rest hebben we vooral veel gebabbeld met mensen van overal. s Avonds waren er telkens veel spelletjes, babbelden we tot een gat in de nacht en bouwden we soms een feestje. Ik ben blij dat ik dit mocht meemaken, nu weet ik hoe een EUDY kamp in zijn werk gaat. Wil je meer weten kom dan af naar AV Jong Fevlado, daar zullen Dora en ik nog meer vertellen over het EUDY kamp! Groetjes, Annelies In deze jongerenkrant: Verslag EUDY kamp in Bosnië Nieuws van de aangesloten clubs 25 jaar Jong-fevlado WIE ZIJN WE? Voorzitter Hannes De Durpel - verantwoordelijk voor leiding op vergaderingen, contact met binnen- en buitenland - Ondervoorzitter Sammy Van Landuyt - verantwoordelijk voor inventarisatie en neemt voorzitter zijn taken over wanneer nodig - Secretaris Dennis Deschildre - verantwoordelijk voor administratie, opvolgen en contact houden met binnen- en buitenland - Schatbewaarder Yves Van Acker - verantwoordelijk voor financiën en sensiblisatie (website) - Verslaggever Dora Moens - verslaggeving op vergaderingen en verantwoordelijk voor sensibilisatie (Jongerenkrant) - Bestuurslid Marieke Kusters - mede verantwoordelijk voor activiteiten en afgevaardigde Jong-Fevlado in AV Fevlado - Adviseurs Stefaan Breemersch & Geert Dirickx - verantwoordelijk voor advies over jeugdclubs & jongerenwerkingen en zorgen voor een goede communicatie Dovennieuws 2012 nr.6 Jongerenkrant 11