Duurzame bedrijfsopvolging. Ondernemerschap. Wat is het voor jou? Definitie. Anja Roes-Kuijpers

Transcriptie

1 Duurzame bedrijfsopvolging Anja Roes-Kuijpers bedrijfsadviseur bij ZLTO Advieswerkzaamheden: - Bedrijfsopvolging - Afbouw- en beëindiging bedrijf - Regelingen (vermogensoverheveling, huw. voorwaarden, testament) Ondernemerschap Wat is het voor jou? Definitie Het geheel van beslissingen en handelingen waarmee je als ondernemer werkt aan een vooraf bepaald doel! Maar ook: Ondernemerschap is het goed en verantwoord inzetten van de productiefactoren arbeid, kapitaal en natuur. De beloning voor ondernemerschap is winst. Ondernemerschap vraagt het durven nemen van risico s en het loslaten van zekerheden. Daarnaast is het belangrijk om initiatief te nemen, een neus voor zaken te hebben, optimisme en gedrevenheid te laten zien. Ondernemerschap vraagt om het zetten van stappen en om dingen uit te proberen zonder de zekerheid of het ook gaat lukken. 1

2 Patronen De lijnen op het plaatje lijken schots en scheef te staan. Toch zijn ze eigenlijk recht (leg maar eens een recht stuk papier of een liniaal langs je scherm). Hoe komt dit? Zoals reeds gesteld, zijn de hersenen heel goed in patroonherkenning. Misschien zelfs iets te goed, want als ze eenmaal een patroon te pakken hebben, is het moeilijk om de aandacht te verleggen naar een ander patroon. In dit geval zijn de hersenen zo gefixeerd op het zwart-witte blokjespatroon, dat ze het lijnenpatroon links laten liggen. Oefening: Lees de onderstaande tekst hardop Vlgones een dsiute oznrdeeok aan ene Elgsese unvirestiet mkaat het neit uit in wlke vlgrodoe de lttrees in een wrood satan, het eigne dat blangrijek is, is dat de ersete en de ltaatse ltteer op de gdoee palats satan. 2

3 Zomaar wat eigenschappen. - Eigen baas zijn - Verkoopkracht - Gedrevenheid - Netwerken - Initiatief en durf - Neus voor zaken - Vasthoudendheid - Verlies pakken - Kostenbewust - Omgaan met financiële onzekerheid Ontwikkelen van ondernemerschap Sterke en aandachtspunten in je bedrijfsvoering Sterke en aandachtspunten van jezelf Hoe functioneert mijn bedrijf t.o.v. collega s Patronen / werkwijzen / strategieën in je bedrijf Bedrijfsopvolging is een proces van jaren Voor/beginfase Wil opvolger graag ondernemen en heeft hij voldoende capaciteiten? Biedt bedrijf voldoende perspectief? (financiële haalbaarheid, gevolgen voor ouders en andere kinderen) Is een goede samenwerking met ouders mogelijk? Ofwel: Wil, Mag en Kan de opvolger het bedrijf later overnemen? 3

4 Samenwerkingsfase Gesprekken over ieders wensen en verwachtingen; Is overname op termijn haalbaar en verantwoord? Hoe pakken we het aan? Waar moeten we op letten? Afspraken over beloning of opstellen mts/vof contract Opbouwen eigen vermogen opvolger en versterken bedrijf Ontwikkelen vakmanschap en ondernemerschap opvolger; ouders nemen langzaam aan afstand Begeleiding samenwerking: verdeling taken en verantwoordelijkheden Definitieve overname Bepalen hoogte overnamesom Fiscale aspecten Juridische aspecten Positie andere kinderen Sociale gevolgen Samenwerkingsvormen Loondienst/tegoedschrijving Maatschap/VOF Commanditaire Vennootschap (CV) (erf)pacht/huur/voergeld Besloten Vennootschap (BV) 4

5 Gevolgen voor: Fiscale gevolgen (welke belasting over inkomen van toepassing; welke faciliteiten bij overname) Financiële gevolgen (looninkomsten, verzekeringen, aansprakelijkheid, meedelen in resultaat, haalbaarheid overname) Juridische gevolgen (zeggenschap, aansprakelijkheid, overnamerechten) Loondienst: - verhouding werkgever/werknemer - geen officiële zeggenschap, geen overnamerechten etc - tegoedschrijving: wel beloning, geen verplichte verzekering, geld blijft zo veel mogelijk in bedrijf zitten Maatschap/vof: samenwerkingsverband met 2 of meer personen; - eigendom, zeggenschap en exploitatie horen bij elkaar - opvolger wordt (ook fiscaal gezien) ondernemer - vermogen opbouwen door meedelen in resultaat - evt. vermogen opbouwen door meedelen in waardeaangroei bedrijf - zeggenschap in en verantwoordelijkheid voor bedrijf - overnamerechten Let op! Afspraken schriftelijk vastleggen in akte; eigenaar zal gedurende bepaalde periode bepaalde rechten voorbehouden ( proeftijd ) Commanditaire Vennootschap (CV) - betreft een bijzondere vorm van maatschap/vof - commandiet/geldschieter mag zich niet met dagelijkse bedrijfsvoering bezighouden - eigendom, zeggenschap en exploitatie kunnen van elkaar worden losgekoppeld - evt. maatschap/vof na verloop van tijd omzetten in CV: eigenaar treedt op als geldschieter, opvolger heeft leiding en zeggenschap in bedrijf - komt niet vaak voor; soms wel als overgang naar definitieve overname, wanneer eigenaar uit bedrijf treedt maar wel blijft financieren 5

6 (erf)pacht/huur/voergeld Onroerend blijft dan bij oorspronkelijke eigenaar; vaak fiscaal onaantrekkelijk voor eigenaar vanwege box 3 heffing; Zekerheid opvolger wisselend Besloten Vennootschap (BV): juridisch en fiscaal volledig andere opzet dan maatschap/vof/cv! - kapitaal in aandelen verdeeld - eigendom, zeggenschap en exploitatie kunnen van elkaar worden losgekoppeld - BV is aparte entiteit, kan evt. eigenaar worden van onroerend goed - bij opvolging door derde: vaak blijft eigenaar onroerend goed ter beschikking stellen; opvolger neemt de exploitatie voor eigen rekening - op termijn: wat gebeurt er met de eigendom van het onroerend goed? Ervaringen rondom bedrijfsopvolging De gunfactor blijkt nog steeds heel groot Boeren en tuinders zijn geen grote praters Veel aandacht voor inhoud, minder voor vorm Ouders willen het graag goed doen voor al hun kinderen Emotioneel afstand nemen is lastig; belangstelling/bemoeizucht Aandacht nodig voor ontwikkeling vakmanschap en ondernemerschap Het privé-leven moet (nog steeds?) worden aangepast aan het bedrijf, het bedrijf gaat altijd voor.. 6

7 Afsluitend Maak als ouders en opvolger een (stappen)plan met tijdspad waarin je de voorgaande aspecten meeneemt. Aanpassing en bijstelling blijft nodig. Maar wie geen plan heeft, heeft niets om naar toe te werken! 7