WaterSpaarders Q&A Informatie, achtergrond, communicatie
|
|
- Christian Visser
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 WaterSpaarders Q&A Informatie, achtergrond, communicatie Dit document geeft een overzicht van de doelstellingen, achtergrond en vragen met antwoorden t.b.v. communicatie 2 september 2014 Wat is het doel van WaterSpaarders? Kinderen willen energie besparen en anderen aanzetten dat ook te doen. Met WaterSpaarders gaan kinderen samen met hun gezinsleden aan de slag om korter te douchen. Het moet normaal worden om niet langer dan 5 minuten per dag te douchen. Wat zijn de resultaten tot nu toe? Lancering september 2013; Sinds de start doen zo n kinderen mee; Ruim mensen bereikt; Door Motivaction genoemd als goed voorbeeld van een gedragsveranderingsaanpak (rapport: Vijf tinten groen. Input voor effectieve duurzaamheidstrategieën). Hoe wil WaterSpaarders dat bereiken? Door het in gang zetten van een brede maatschappelijke beweging die kinderen concrete instrumenten in handen geeft om thuis het gesprek aan te gaan om binnen het gezin te helpen gedragsverandering teweeg te brengen. Waarom kiest WaterSpaarders voor het thema douchen? We staan er niet vaak bij stil, maar we maken intensief gebruik van onze prachtige aarde. Om de aarde door te geven aan volgende generaties moeten we er zuinig mee omgaan. Douchen is de grootste warm water gebruiker thuis (43%). Bovendien kost het gebruik ervan veel energie, zowel het opwarmen van het water als de energie die nodig is om het gebruikte water te reinigen. Door ons energieverbruik komt er teveel CO 2 in de lucht. Zoveel dat de aarde opwarmt. Hierdoor verandert het klimaat en zijn de mens en de natuur in gevaar. Energie verspillen is dus slecht voor de aarde, waardoor dieren, mensen en hun leefomgeving worden bedreigd. Door maximaal 5 minuten te douchen besparen we energie kunnen we op een gemakkelijke manier bijdragen aan een beter klimaat en behoud van natuur. In samenspraak met kinderen en leraren is gekozen voor één duidelijke, concrete handeling: korter douchen. Water is overal en water is tastbaar. Korter douchen is niet zo moeilijk. Uit ervaring blijkt dat een duidelijke handeling aanzet tot andere water of energiebesparende handelingen (minder water in waterkoker, verwarming lager etc). 1
2 Op wie richt WaterSpaarders zich? Kinderen van 9-12 jaar en hun leraren, ouders met gezinnen en uiteindelijk heel Nederland. Waarom gaat het om gedragsverandering en niet alleen bewustwording? Bewustwording is belangrijk, en is ook een onderdeel van WaterSpaarders. Maar het is ondersteunend aan de actie die echt impact heeft. Milieu impact komt niet alleen door bijvoorbeeld product innovatie, maar juist ook doordat mensen zelf hun gedrag veranderen t.o.v. het gebruik van producten. Veel mensen weten dat klimaatverandering een bedreiging vormt voor onze aarde en mensen, dieren en planten die daar leven, maar zijn er niet van overtuigd dat ze zelf kunnen bijdragen aan een oplossing of voelen de urgentie niet om dat te doen. WaterSpaarders is juist heel laagdrempelig, positief en gemakkelijk. En als we het samen doen in Nederland, besparen we heel veel energie. Gedragsveranderingscampagnes op dit gebied direct gericht op volwassenen hebben niet de gewenste resultaten teweeg gebracht, wellicht omdat ze teveel waren gebaseerd op rationele argumenten. Aangemoedigd door de ideeën en wensen van kinderen zelf, is WaterSpaarders daarom gebaseerd op wat we weten over het sociale brein : dat mensen wat betreft hun gedrag het meest worden beïnvloed door andere mensen, en dat zeker ook eigen kinderen daarin een belangrijke stem hebben. Ouders zijn vaak vatbaar voor de onbevangen opvattingen van kinderen en worden daardoor gestimuleerd om over het eigen gedrag na te denken Wat is de rol van kinderen binnen WaterSpaarders? Kinderen geven aan energie te willen besparen en anderen aan te zetten dat ook te doen. WaterSpaarders is dan ook ontwikkeld samen met kinderen en leraren en gaat uit van de creatieve denkkracht van de kinderen zelf om volwassenen te helpen anders te denken en te handelen. Ze kunnen of via hun school, of zelf meedoen. De kinderen leren op school over de impact van opwarming van warm water op de natuur en gaan vervolgens thuis in gesprek zodat iedereen in het gezin beter met warm water omgaat. De kinderen houden de voortgang bij en delen dit in de klas en via de WaterSpaarders website. Zo laten ze zien dat ze als geen ander in staat zijn verandering teweeg te brengen. WaterSpaarders geeft kinderen deze centrale rol vanuit de overtuiging dat kinderen heel goed snappen hoe we met de aarde en elkaar moeten omgaan, en ze graag concreet iets willen doen om bij te dragen aan het tegengaan van klimaatverandering en behoud van natuur. In dialoogsessies gaven ze aan dat zij het verhaal willen vertellen: Waarom laten jullie de boodschap niet vertellen door kinderen, want grote mensen geloven ons wel (Hannah, 10 jaar). Hoe ondersteunen de initiatiefnemers en partners de kinderen? We hebben het WaterSpaarders akkoord ondertekend waarin we beloven hun missie van energiebesparing te ondersteunen en proactief uit te dragen. Kinderen krijgen de instrumenten aangereikt om op school en thuis de dialoog aan te gaan over warm watergebruik en om hun gezin aan te zetten tot korter douchen: - Kennis over impact van warm water gebruik op onze natuur. - Kennis over hoe gedragsverandering werkt. - Fles doucheproduct met eigen ontworpen etiket (spreuk + tekening). - Verbetermeter-instrumenten: o Een Spaarboekje om douchetijden in te vullen 2
3 o o Een online Verbetermeter om de douchetijden uit het Spaarboekje over te nemen en concreet de impact van het gedrag te zien die leerlingen helpt om douchetijd te meten en te verbeteren. Een Stopwatch app (gratis te downloaden) om douchegedrag te meten. Daarnaast biedt de WaterSpaarders.nl website vervolgens het platform waar leerlingen en leraren hun eigen ontworpen flessen en meetresultaten kunnen terugzien, meer kunnen leren over de relatie tussen douchen en klimaatverandering, filmpjes kunnen bekijken, social media kunnen inzetten om hun flessen en ideeën te delen met anderen. Wat is de theorie achter het mechanisme van WaterSpaarders? Het veranderen van juist dit soort gedrag lijkt moeilijk. Lekker lang douchen is immers net zoiets als een verslaving: je krijgt er elke keer dat je het doet een fijn gevoel van. Om douchegedrag toch proberen te veranderen, werd een aanpak bedacht die stoelt op twee inzichten. Ten eerste: als we willen dat mensen een gewoonte vervangen door een nieuwe gewoonte, moeten we dat doen volgens moderne inzichten uit de psychologie die gedragsverandering verklaren in een aantal logische stappen (zie inzichten Prochaska & DiClemente). Ten tweede: om succesvol te zijn moeten we niet werken met rationele argumenten of met angstbeelden, maar juist via de as van het sociale brein ; uiteindelijk laten mensen zich als het om gedrag gaat het meest beïnvloeden door andere mensen. Vooral als die mensen hun eigen kinderen zijn. Kinderen zijn de beste reden om aan de toekomst van onze planeet te denken en daarom aan het verbruiken van minder warm water en ze zijn binnen een gezin bovendien de beste verandermanagers. Kinderen zijn daarom de spil in WaterSpaarders. Waarom zijn kinderen beter dan volwassenen in staat daadwerkelijk een gedragsverandering voor elkaar te krijgen? Kinderen worden nog niet belemmerd in hun denken, denken creatief, zijn nog niet cynisch. Als we het hebben over de denkkracht van kinderen, hebben we het in feite over systeemdenken: ze zien en begrijpen verbanden tussen ogenschijnlijk ongerelateerde feiten en gebeurtenissen. Daardoor kunnen ze snel schakelen tussen details en bredere observaties. Veel van de uitdagingen waar wij nu voor staan zoals duurzaamheid- vragen om het leggen van dwarsverbanden. Voor kinderen is het bovendien zo logisch dat we zuinig moeten zijn op de aarde want we hebben er maar één. In de woorden van Hannah (11 jaar) Als iedereen zo doorgaat dan kan het niet langer, dan geeft de aarde het op. Wie hebben WaterSpaarders geïnitieerd en wie ondersteunen WaterSpaarders? WaterSpaarders wordt mogelijk gemaakt door het Wereld Natuur Fonds, Unilever en de Missing Chapter Foundation. Deze drie initiatiefnemers hebben hun overtuiging, expertise ingezet om het lesprogramma te ontwikkelen, samen met kinderen en leraren.inmiddels hebben zich aangesloten: Vitens Eneco, Enexis, Vewin, Stayokay, Unie van Waterschappen, Scouting Nederland, Natuur & Milieu, Nudge en Zorn. Bedrijven en organisaties kunnen zich, in overleg met initiatiefnemers en partners, aansluiten bij WaterSpaarders. Wat zijn de besparingen? Verlichting van alle huizen in Nederland voor ongeveer twee jaar; CO 2 emissie die gelijk staat aan het van de weg halen aan auto s; Olympische zwembaden vol met warm water; Geldbesparing van 220 per jaar voor een gezin van 4 personen. Waarom de Nationale WaterSpaarders Dag? 3
4 Doel van de NWD is om de landelijke WaterSpaarders beweging rondom energiebesparing zichtbaar te maken. Meer dan kinderen doen tot nu toe mee aan WaterSpaarders (sinds najaar 2013) en meer dan mensen zijn bereikt. Maar dit is slechts het begin. Via de NWD willen wij heel Nederland inspireren om mee te doen en zich ook in te zetten voor energiebesparing. Samen kunnen we een nieuwe standaard zetten en het verschil maken. Uitgangspunten NWD 1. Vernieuwend Kinderen spelen de hoofdrol. Volwassenen zoals initiatiefnemers, partners en ambassadeurs nemen hen serieus en steunen hun missie en inzet om ervoor te zorgen dat 5 minuten douchen de nieuwe standaard wordt. 2. Impact Kinderen zijn de change agent om gedragsverandering teweeg te brengen binnen hun gezin en uiteindelijk dus in heel Nederland. 3. Verbindend WaterSpaarders is een nationale beweging die iedereen in Nederland verbindt: verschillende generaties (kinderen en volwassenen), verschillende sectoren (water, energie en de bouw), publieke en private sector (bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties). Wat is de rol van de WaterSpaarders Ambassadeurs? Vanuit hun toonaangevende rol in de samenleving helpen WaterSpaarders Ambassadeurs mee om de beweging steeds groter te maken. De voorbeeldfunctie van de Ambassadeurs is cruciaal voor kinderen en volwassenen voor erkenning van gedane inspanningen en inspiratie om mee te doen. Zij vervullen de Ambassadeursrol door te communiceren over WaterSpaarders en door betrokken te zijn, daarbij uiteraard rekening houdend met wat voor hen mogelijk is. WaterSpaarders Ambassadeurs: 1. Harm Edens 2. Beau van Erven Dorens 3. Pieter van den Hoogenband 4. Jeroen van Koningsbrugge 5. Dolores Leeuwin 6. Lieke van Lexmond 7. Ruben Nicolai 8. Katja Schuurman 9. Marie-Claire Witlox Wat is de rol van prinses Laurentien? Zij is oprichter en directeur van Missing Chapter Foundation, een van de drie initiatiefnemers van WaterSpaarders. De rol van kinderen als aanjagers van verandering zoals dat in WaterSpaarders het geval is is de kern van MCF. Prinses Laurentien is dus de verpersoonlijking, samen met de leiders van de andere organisaties en de Ambassadeurs, van WaterSpaarders. Zij heeft ook een sterke strategische en creatieve inbreng in hoe de WaterSpaarders beweging steeds groter wordt. 4
5 Waarom gaat prinses Laurentien ook het water in? Een PR stunt? Initiatiefnemers en partners hebben het WaterSpaarders akkoord ondertekend waarin we beloven hun missie van energiebesparing te ondersteunen en proactief uit te dragen. Tijdens de NWD vertegenwoordigers van alle organisaties mee met het watertrappelen. Het zou vreemd zijn om langs de zijlijn naar de kinderen kijken die watertrappelen. Dit gaat over practicing what we preach. Ook prinses Laurentien doet dit vanuit volle overtuiging en voelt zich vanuit haar rol van oprichter en directeur van MCF medeverantwoordelijk. Is het water van de Amstel schoon genoeg om in te zwemmen? Het water in Amsterdam is nog nooit zo schoon geweest als nu en wordt alleen maar schoner. Dit komt onder andere doordat de grachtenpanden in de jaren 80 zijn aangesloten op het riool en Waternet is ook bezig met het aansluiten van de woonboten (gereed in 2015). Ook zijn lozingen aangepakt en is het water van de rioolwaterzuiveringen steeds schoner. Bovendien zijn er dagelijks vier boten in Amsterdam actief die al het drijvende en gezonken vuil uit het water halen. Natuurlijk blijft ook de Amstel open water en is geen officieel zwemwater. 5
Wat levert het de school en de kinderen op om hieraan mee te doen?
Veelgestelde vragen We kunnen ons voorstellen dat je na het lezen van alle informatie nog steeds vragen hebt. Daarom hebben we hier een en ander voor je op een rijtje gezet. Staat jouw vraag er niet bij?
Nadere informatieEen stem voor de toekomst
Een stem voor de toekomst 110001659_MCF_Brochure_19Nov_A5.indd 1 07/11/2014 15:54 Kinderen leggen verrassende verbanden en zien de kleinste details. Dankzij hun heldere blik ontstaan bij besluitvormers
Nadere informatieWaterSpaarders. Lesprogramma voor groep 6, 7 en 8
WaterSpaarders Lesprogramma voor groep 6, 7 en 8 Samen energie besparen Gemiddeld douchen we in Nederland 8 minuten per dag. Als we dat terugbrengen naar 5 minuten, besparen we met z n allen heel veel
Nadere informatieKLIMAATBUNDEL 2016 R Y 8 4 N S V R Y 8
KLIMAATBUNDEL 2016 R Y 8 4 N S V R Y 8 RUIM 175 KINDEREN EEN HEEL WEEKEND AAN DE SLAG MET ENERGIE! Deelneemster Lian Kandelaar, 11 jaar: Het is heel leuk om deel te nemen aan KCC. Je leert niet alleen
Nadere informatieEen bord spaghetti. Visie van kinderen op de energiesector
Een bord spaghetti Visie van kinderen op de energiesector Wij hebben buiten bekeken welke kabels onder de grond liggen. Het is één spaghetti! 2 3 Duurzame oplossingen moeten ook betaalbaar zijn voor arme
Nadere informatieVoor het welzijn van kind en school. Klas 3!
Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te
Nadere informatielandelijke Alliantie Kinderarmoede Pledgetekst + Toelichting op de Alliantie Kinderarmoede
^^11 I Nederlands I ļ W Centrum H Ĵeugdgezondheid Datum Onderwerp Bijlagen 29-01-2019 landelijke Alliantie Kinderarmoede Pledgetekst + Toelichting op de Alliantie Kinderarmoede Geachte heer, mevrouw/ beste
Nadere informatieDe adviezen van de Raad van Kinderen voor de Raad voor Dierenaangelegenheden
De adviezen van de Raad van Kinderen voor de Raad voor Dierenaangelegenheden De Raad van Kinderen denkt mee met de Raad voor Dierenaangelegenheden over hoe hond en mens goed kunnen samenleven De Raad voor
Nadere informatieRaad van Kinderen denkt mee over HTM s bijdrage aan de stad Den Haag
HTM Raad van Kinderen 2017 1 Een vriendelijk woord is wat iedereen graag hoort! Raad van Kinderen denkt mee over HTM s bijdrage aan de stad Den Haag HTM heeft een eigen Raad van Kinderen. Met een Raad
Nadere informatieIn 2030 zijn kinderen niet meer de dupe van armoede en zijn er geen nieuwe gezinnen meer die in armoede vervallen.
Datum 29-01-2019 Onderwerp landelijke Alliantie Kinderarmoede Bijlagen Pledgetekst + Toelichting op de Alliantie Kinderarmoede Geachte heer, mevrouw/ beste gemeente, Eén op de negen kinderen in Nederland
Nadere informatieIn 2030 zijn kinderen niet meer de dupe van armoede en zijn er geen nieuwe gezinnen meer die in armoede vervallen.
Van: Petra Kletter Verzonden: maandag 28 januari 2019 19:09 Aan: Petra Kletter CC: Tessa van Velzen Onderwerp: Alliantie Kinderarmoede Geachte heer, mevrouw/ beste gemeente, Eén op de negen kinderen in
Nadere informatieVaders lezen voor. Ga in de sinterklaastijd aan de slag met Vaders lezen voor. Veel plezier en succes! Vaders lezen voor 1
Doe ook mee met de actie. Moeilijk? Nee! Veel extra werk? Ook niet. Want u krijgt kanten-klaar materiaal dat nauwelijks voorbereiding vraagt. Zo stimuleert u als school op een speelse manier het voorlezen
Nadere informatieIn 2030 zijn kinderen niet meer de dupe van armoede en zijn er geen nieuwe gezinnen meer die in armoede vervallen.
Van: Verzonden: maandag 28 januari 2019 19:09 Aan: CC: Onderwerp: Alliantie Kinderarmoede Geachte heer, mevrouw/ beste gemeente, Eén op de negen kinderen in Nederland leeft onder de armoedegrens. Kinderen
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatiePlan van aanpak 2015 raad van kinderen
raad van kinderen Plan van aanpak 2015 Onze droom is een wereld waarin mensen van alle leeftijden zich inzetten voor een aarde die ook voor toekomstige generaties leefbaar blijft. Inhoudsopgave Partners
Nadere informatieWaterSpaarders Lesprogramma voor groep 6, 7 en 8
WaterSpaarders Lesprogramma voor groep 6, 7 en 8 Samen energie besparen Gemiddeld douchen we in Nederland 9 minuten per dag. Als we dat terugbrengen naar 5 minuten, besparen we met z n allen heel veel
Nadere informatieSAMEN WERKT HET TIPS VAN KINDEREN VOOR DE NOORDZEE IN 2050
SAMEN WERKT HET TIPS VAN KINDEREN VOOR DE NOORDZEE IN 2050 18 JUNI 2014 Den Haag, 18 juni 2014 Geachte Minister, Wij zijn kinderen van groep 8D van R.K. de Paradijsvogel in Den Haag. Samen met de Missing
Nadere informatieBernd Roemmelt / Greenpeace HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL
Bernd Roemmelt / Greenpeace HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL Greenpeace is een organisatie die ereldijd opkomt voor het milieu. We illen de natuur en de dieren daarin beschermen.
Nadere informatiePersdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
Nadere informatieWerk. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee
Nadere informatieIn 2030 zijn kinderen niet meer de dupe van armoede en zijn er geen nieuwe gezinnen meer die in armoede vervallen.
From: Lugt, Arjen van der Sent: maandag 28 januari 2019 20:38:38 To: OW-Info Cc: Subject: FW: Alliantie Kinderarmoede Attachments: Bijlage Toelichting op de Alliantie Kinderarmoede.pdf; Pledge
Nadere informatieGedragsbeïnvloeding in de praktijk
Gedragsbeïnvloeding in de praktijk Rob Soeters, projectleider Twente Mobiel 4 november 2015 Onderwerpen Doel Webinar Persoonlijke inspiratie en motivatie Praktijkvoorbeelden Do s and don ts Persoonlijke
Nadere informatieEigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou!
Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg, wat verstaan jullie daar onder? vragen mensen mij wel eens. De claim zet je ook aan het denken, want het betekent ook dat je eigenwijs
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen
Nadere informatieIn 2030 zijn kinderen niet meer de dupe van armoede en zijn er geen nieuwe gezinnen meer die in armoede vervallen.
From: To: Subject: Griffie_MFT Info Gem. Montfoort SVP INBOEKEN GEMEENTERAAD Alliantie Kinderarmoede Date: 04.02.2019 11:46:38 (+0100) Attachments: Bijlage Toelichting
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieCommunicatieopzet. Was op Maat
Communicatieopzet Was op Maat Doelstellingen Iedereen weet: ons water is zachter! Minimaal 10.000 huishoudens gebruiken minder wasmiddel Mooi initiatief van: Was op maat! Story: Dankzij zachter water
Nadere informatieGemeente Brielle Slagveld AP Brielle
Schut, Ronald Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen: Steijn, Leo van dinsdag 29 januari 2019 10:11 BRL-Box-Corsa Mooldijk-van Pelt, Sandra FW: Alliantie Kinderarmoede Bijlage Toelichting op de Alliantie
Nadere informatieDit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieSamenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Samenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer 2016 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Samenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer
Nadere informatie1 Aanbevolen artikel
Aanbevolen artikel: 25 november 2013 1 Aanbevolen artikel Ik kan het, ik kan het zélf, ik hoor erbij Over de basisingrediënten voor het (psychologisch) welzijn Een klassieke motivatietheorie toegelicht
Nadere informatiePerspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid
Perspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid 1. Start Duurzaam leven is belangrijk. Als we dat niet doen, is de aarde in de toekomst niet meer leefbaar. De gevolgen van onze leefstijl zijn nu al te
Nadere informatieWoonstad Rotterdam Woonstad Rotterdam Onze missie Wonen in een stad waar je trots op kunt zijn. Woonstad Rotterdam heeft de ervaring en het vernuft om dat te realiseren. De mensen van Woonstad Rotterdam
Nadere informatieVerenigde Staten: Je bent goed bezig. Kies nog duidelijker partij voor ofwel de Verenigde Staten, ofwel Bangladesh en Ethiopië!
Het klimaat: onder ons gezegd en gezwegen Weer > 3 e graad > lesmateriaal > moderatorkaart Verenigde Staten: Vergeet niet: je bent er vooral voor de mensen van de Verenigde Staten! Zorg er vooral voor
Nadere informatieDe Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Nadere informatieHeemstede slaat z n vleugels uit
Heemstede slaat z n vleugels uit 36 Een volksoproer heeft ervoor gezorgd dat het ambtelijk apparaat van de gemeente Heemstede nu geldt als een lichtend voorbeeld van Het Nieuwe Werken. Bouwplannen voor
Nadere informatieOnline Storytelling met uw interactief jaarverslag
REACH TOUCH MOVE Interactief Jaarverslag Online Storytelling met uw interactief jaarverslag Maximale Reach, Touch en Move in de financiële verantwoording van een jaar Waarom uw jaarverslag interactief?
Nadere informatieVerkiezingsprogramma in gewone taal. Middelburg
Verkiezingsprogramma 2018 in gewone taal Middelburg Gemeenteraadsverkiezingen 2018 Op 21 maart 2018 zijn er in bijna heel Nederland verkiezingen. Deze verkiezingen gaan over het bestuur van de gemeenten.
Nadere informatieTropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland
1. Aanzetten Tropisch Nederland 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL
Nadere informatieHandleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox?
Handleiding Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Inleiding Voor je ligt de handleiding van de Verenigingsbox. De Verenigingsbox is een hulpmiddel voor verenigingen om zelfstandig te werken aan een sterke
Nadere informatieZuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is
Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er
Nadere informatieGids voor werknemers. Rexel, Building the future together
Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen
Nadere informatieSustainable development goals
Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde
Nadere informatie>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren.
Met slechts 1% van de totale CO 2 -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. CO 2 1% In Europa wordt 2 ton papier per seconde gerecycleerd. Meer dan 70% van alle
Nadere informatieAndré Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook
Nadere informatieAppendix A Checklist voor visible learning inside *
Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze
Nadere informatieH.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI
H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.
Nadere informatieWerk. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talent en kwaliteiten met zich mee
Nadere informatieDE AARDE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. Mueller/GP
DE AARDE IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS Mueller/GP Wilkins/GP Een wereld die draait op schone energie, met rijke bossen en oceanen vol leven. Dat is de wereld volgens Greenpeace. We doen
Nadere informatieWie wijs is met ENERGIE. ...is een. School. planning connecting respecting the future. ggrontmij
Wie wijs is met...is een ENERGIE Energieke School Goeiemorgen lieve kinderen! Sjaan (van nr. 36) Annet (van nr. 34) Wat gaan wij jullie vertellen: Energieke School, De Energie-wedstrijd Onderzoeken Lesprogramma
Nadere informatieLesbrief verslaving aan games of sociale media
Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?
Nadere informatieLesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst
Lesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Slimme oplossingen beginnen altijd met een probleem.
Nadere informatieMissing Chapter Foundation JAARPLAN 2014
Missing Chapter Foundation JAARPLAN 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Context 1.1 Uitgangspunten 1.2 Droom 1.3 Visie 1.4 Missie 1.5 Geografische spreiding 3 4 2. Strategisch kader 2.1 Resultaten 2010-2013 2.2 Onderwerpen
Nadere informatieEUROPARC Jongeren Manifest. een oproep tot. Verandering op. het platteland en beschermde natuurgebieden in europa
EUROPARC Jongeren Manifest een oproep tot Verandering op het platteland en beschermde natuurgebieden in europa we moeten meer zelfvoorzienende, gevarieerde en veerkrachtige plattelandsgemeenschappen Creëren
Nadere informatieLessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8
Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.
Nadere informatieVerklaring Schone Mobiliteit Cleantech Regio
Verklaring Schone Mobiliteit Cleantech Regio Samen naar een schone toekomst CO 2 -neutraal Cleantech Regio gaat voor energieneutraal Samen naar een schone toekomst Onze kantoren en fabrieken, onze (vracht)auto
Nadere informatieWat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02
Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02 Goed nieuws: JIJ kunt verschil maken! Target Onze school gaat een steentje bijdragen! De uitdaging: krijg met de hele
Nadere informatie5 CRUCIALE COMPETENTIES VOOR EEN DUURZAAM HRM/L&D DIMITRI MAENHOUDT
5 CRUCIALE COMPETENTIES VOOR EEN DUURZAAM HRM/L&D DIMITRI MAENHOUDT WAT BETEKENT DUURZAAM? Duurzaam betekent aansluiten op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in
Nadere informatieWelkom. Agenda Introductie Ontstaan & Doel 20duurzaam20 Pijlers Juiste Klimaat Bundelen van Kennis
Welkom Agenda Introductie Ontstaan & Doel 20duurzaam20 Pijlers Juiste Klimaat Bundelen van Kennis Voorstellen Stefan van der Laan Eigenaar Groene-Woningen Bedrijf voor verduurzamen van MKB / Particulieren
Nadere informatieTRAININGEN VOOR AFDELINGS- BESTUREN LEREN LOONT
TRAININGEN VOOR AFDELINGS- BESTUREN 2017-2018 LEREN LOONT LEREN LOONT De wereld verandert snel. Als afdelingsbestuur is het belangrijk dat u op de juiste manier blijft aanhaken en u als bestuur blijft
Nadere informatieOpdrachtsverklaring Missie - Visie
Opdrachtsverklaring Missie - Visie 1. Missie Sint-Lodewijk biedt aangepast onderwijs en/of begeleiding op maat aan kinderen, jongeren en volwassenen met een motorische beperking. Ook het gezin en breder
Nadere informatieFULL SERVICE RECLAME- EN DESIGNBUREAU
FULL SERVICE RECLAME- EN DESIGNBUREAU EEN BUREAU MET EEN DUIDELIJK DOEL Adson is een full service reclame- en designbureau, met als doel merken te voorzien van een eigen identiteit en deze bekend te maken.
Nadere informatieBeet! 1. Aanzetten. 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent.
1. Aanzetten Beet! 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN 2 UITNODIGING 15 minuten 3 UITZOEKEN 30 minuten
Nadere informatie4. Wanneer pesten ondanks alle inspanningen toch weer de kop opsteekt, beschikt de school over een directe aanpak. (Zie verderop in dit protocol)
ANTI PEST PROTOCOL Er gelden drie uitgangspunten: n 1. Wij gaan met respect met elkaar om. 2. Wij pesten niet. 3. Wij accepteren niet dat er gepest wordt. Pesten op school. Hoe gaan we hier mee om? Pesten
Nadere informatie3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document.
versie 10-12-18 Beste leerkracht, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor basisschool groepen
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieResultaten Onderzoek September 2014
Resultaten Onderzoek Initiatiefnemer: Kennispartners: September 2014 Resultaten van onderzoek naar veranderkunde in de logistiek Samenvatting Logistiek.nl heeft samen met BLMC en VAViA onderzoek gedaan
Nadere informatieIEDERE JONGERE IS UNIEK EN DANKZIJ HOLY WORDT DIT ZICHTBAAR
Mediawijze cultuureducatie voor het Voortgezet Onderwijs 31.600 jongeren 16.500 animaties online 140 scholen IEDERE JONGERE IS UNIEK EN DANKZIJ HOLY WORDT DIT ZICHTBAAR De HOLY lesmethode verbindt beeldcultuur,
Nadere informatieRealisatie. Deelnemersbrochure DE PILOTSTARTER. Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening
Realisatie Deelnemersbrochure DE PILOTSTARTER Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening DE PILOTSTARTER Werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening
Nadere informatieInhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6
Inleiding De afgelopen vijftien jaar hebben we veel ervaring opgedaan met het doorvoeren van operationele efficiencyverbeteringen in combinatie met ITtrajecten. Vaak waren organisaties hiertoe gedwongen
Nadere informatieWaarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders
Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Najaar 2016 Waarom een vereniging voor elektrische rijders? Elektrisch rijden is in opmars. Elektrisch rijden is cool, het is
Nadere informatiePaulo Freire NIEUWS brief
Paulo Freire NIEUWS brief 6 januari 2016 schooljaar 2015-2016 Week 1 Nummer 16 NIEUWJAAR Het team wenst alle kinderen en ouders een geweldig 2016 toe. We hopen dat het voor iedereen een gezellig en succesvol
Nadere informatiede pilotstarter Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening deelnemersbrochure
de pilotstarter Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening deelnemersbrochure de pilotstarter werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening te optimaliseren?
Nadere informatieLIVE LEEFT! VAN EEN 7 NAAR EEN 9+
LIVE LEEFT! VAN EEN 7 NAAR EEN 9+ VERBINDEN & COMMUNICEREN Het wordt voor verenigingen steeds belangrijker om een inhoudelijke connectie met leden te maken. Wat vinden leden echt belangrijk? En hoe vind
Nadere informatieGroep 8 - Les 4 Duurzaamheid
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen
Nadere informatieEnergiestrijd Zorghuizen
Energiestrijd Zorghuizen Doelstelling Samen aan de slag met energiebesparing! Zorghuizen strijden drie wintermaanden lang tegen elkaar met als doel zoveel mogelijk te besparen op het gebruik van gas en
Nadere informatie1. Introductie. Groene Gids & -Paspoort Operationale Manual
1. Introductie Als onderdeel van het advies van de Raad van Kinderen (onderdeel van de Missing Chapter Foundation van Prinses Laurentien van Oranje) aan de Raad van Bestuur van Center Parcs is een reeks
Nadere informatieNieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen
NUMMER 4 Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen juni 2017 Een voorsmaakje van ons cursusaanbod In het najaar 2017 In dit nummer 1-4 Een voorsmaakje 5 Inschrijven en contact 6 Nieuwtjes 6 Infopunt OPWEGG
Nadere informatieJaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015
Jaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015 Jaarplan ASVZ 2015 eenvoudige versie Met elkaar in 2015! Dit is het jaarplan van ASVZ. Hierin schrijft ASVZ op wat we in 2015 gaan doen, en wat beter of anders kan
Nadere informatieBusiness Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!
Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:
Nadere informatieENERGIEBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING
ENERGIEBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING Energiebesparing kan niet louter door technische voorzieningen bereikt worden omdat het energieverbruik voor een groot deel door ons gedrag wordt bepaald. Hoe we
Nadere informatiePRESENTEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier PRESENTEREN in meervoud. - Gebruik je hoofdletters
Nadere informatieInge Test 07.05.2014
Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij
Nadere informatieOuders over kindcentra
Ouders over kindcentra Oberon, september 2015 Wat vinden ouders eigenlijk van kindcentra? Kennen zij de gedachte achter Kindcentra2020? We besloten om het maar eens aan ze te vragen. Onderzoeksbureau Oberon
Nadere informatieTrail(s) and errors.. Over co-creatie in de buurt
Trail(s) and errors.. Over co-creatie in de buurt SMVP Congres 12 oktober 2011 Annerieke Coenraads Annerieke.coenraads@amsterdam.politie.nl acoenraads@conclusion.nl Programma Doel is niet om te overtuigen,
Nadere informatieWaterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk
1. Aanzetten Waterrijk 1.a Waterrijk Jij gaat aan de slag met het dossier Waterrijk. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL TIJD BESCHRIJVING 2
Nadere informatieDuurzaam Gebouwbeheer
2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden
Nadere informatieAchtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort
Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Doel van dit document is het bieden van achtergrond informatie over het principe van Eemstroom -Energiecoöperatie Amersfoort. Eemstroom One
Nadere informatieEen duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013
Een duurzame boodschap Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame koers als familiebedrijf Jumbo is een echt familiebedrijf, dat middenin de samenleving staat. Daar zijn we trots op. Een
Nadere informatieHet verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht!
Thales HR-dag 24 september 2015 Het verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht! De oplossing vind je nooit op het niveau van het probleem zelf Waar of Niet Waar? De kracht van systemische (organisatie)
Nadere informatieLUNAR IMPACT PROGRAMMA
LUNAR IMPACT PROGRAMMA LUNAR IMPACT PROGRAMMA Het Lunar Impact programma is bedoeld voor nieuwsgierige en progressieve leiders, die positief en ondernemend met verandering en vooruitgang willen omgaan.
Nadere informatieStem dan ChristenUnie. André Rouvoet ChristenUnie
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 22 november. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieEen korte handleiding
Een korte handleiding Inleiding Je gaat deelnemen of bent in elk geval geïnteresseerd in deelname aan een kennisuitwisseling gefaciliteerd door E-motive. Zo n uitwisseling kan bestaan uit het bijwonen
Nadere informatieVoorwoord. Jean Henkens Huisbioloog van Center Parcs en Founding Father van Kids Climate Conference
Voorwoord Een landschap bestaat nooit uit één boom, een feest kan nooit gevierd worden in je eentje. Zo zou Kids Climate Conference nooit gerealiseerd kunnen worden zonder een groep mensen en bedrijven
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord
SCHOOLGIDS Voorwoord s In deze schoolgids wordt gebruik gemaakt van QR- codes die verwijzen naar diverse websites. Heeft u geen QR scanner op uw smartphone of tablet? Deze zijn via de App store of Google
Nadere informatieWerkplaats Pionieren met Verandering
Werkplaats Pionieren met Verandering Ontwikkel je eigen gereedschappen voor organisatieverandering. Raak geïnspireerd en inspireer. Vorm een veranderplatform samen met andere veranderaars en ervaar dat
Nadere informatieenergie besparen van woningeigenaren versnellen
een community-based campagne met peer-to-peer nudging energie besparen van woningeigenaren versnellen met de energieke samenleving beleid maken Energie besparen als gedragsverandering kan niet zonder een
Nadere informatie