NATIONALE BANK VAN BELGIË

Transcriptie

1 NATIONALE BANK VAN BELGIË STATISTISCH TIJDSCHRIFT 1998-III

2 Bestelinformatie en abonnementsvoorwaarden Verkrijgbaar bij de Nationale Bank van België, dienst Documentatie de Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel. Telefoon: 02/ Fax: 02/ Voor meer informatie Personen die meer informatie wensen over de inhoud, de berekeningswijze, de bronnen e.d. kunnen terecht bij de dienst Financiële en Economische Statistieken (Data Shop) van de Nationale Bank van België Telefoon: 02/ Fax: 02/ Verantwoordelijke uitgever B. Meganck, Chef van het departement Algemene Statistiek, Nationale Bank van België. Opmerking Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan. Afsluitingsdatum: 07 oktober 1998 ISSN

3 INHOUDSTAFEL I. Lijst van afkortingen II. Wijzigingen in hoofdstuk 1 Nationale rekeningen : opneming van de nationale kwartaalrekeningen 11 III. Wijzigingen in hoofdstuk 5 Diensten : betalingssystemen en instrumenten IV. Wijzigingen in hoofdstuk 14 Financiële instellingen Wijzigingen in hoofdstuk 18 Geldmarkt Wijzigingen in hoofdstuk 19 Rentetarieven Wijzigingen in de monetaire statistieken ingevolge de aanpassingen in het monetaire beleidsinstru mentarium sinds 1 september V. Statistieken Hoofdstuk 1: nationale rekeningen Jaarlijkse nationale rekeningen Bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen per activiteitsklasse, ramingen in werkelijke prijzen Bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen per activiteitsklasse, ramingen in prijzen van Besteding van het nationaal product, ramingen in werkelijke prijzen Besteding van het nationaal product, ramingen in prijzen van Verdeling van het nationaal product over de productiefactoren Trimestriële nationale rekeningen Bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen per activiteitsklasse, ramingen in werkelijke prijzen Bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen per activiteitsklasse, ramingen in prijzen van Besteding van het nationaal product, ramingen in werkelijke prijzen Besteding van het nationaal product, ramingen in prijzen van Hoofdstuk 2: conjunctuurtests Maandelijkse synthetische curven Geheel van de drie sectoren Verwerkende nijverheid, bouw en handel Bouw: woongebouwen, niet-woongebouwen, burgerlijke bouwkunde en wegenwerken Getalwaarde van de synthetische curven Maandelijkse resultaten voor de verwerkende nijverheid Getalwaarde van de synthetische curve en van haar componenten Brutoresultaten per sector Beoordeling van de orderposities en van het peil van de voorraden afgewerkte producten Productiebelemmeringen Productiebelemmeringen (vervolg) Beoordeling van het geïnstalleerd productievermogen Bezettingsgraad van het geïnstalleerd productievermogen Gemiddelde verzekerde activiteitsduur in maanden Vooruitzichten omtrent de vraag tijdens de volgende drie maanden Vooruitzichten omtrent de werkgelegenheid tijdens de volgende drie maanden Vooruitzichten omtrent de verkoopprijzen tijdens de volgende drie maanden Getalwaarde van de regionale synthetische curven en van hun componenten Vlaams gewest Waals gewest Brutoresultaten per gewest Beoordeling van de totale orderpositie Beoordeling van het peil van de voorraden afgewerkte producten Beoordeling van het geïnstalleerd productievermogen Bezettingsgraad van het geïnstalleerd productievermogen Gemiddelde verzekerde activiteitsduur in maanden Vooruitzichten omtrent de vraag tijdens de volgende drie maanden Vooruitzichten omtrent de werkgelegenheid tijdens de volgende drie maanden Vooruitzichten omtrent de verkoopprijzen tijdens de volgende drie maanden Bouwnijverheid Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 II) 3

4 2.4.1 Getalwaarde van de synthetische curve en van haar componenten Ruwbouw van gebouwen Burgerlijke bouwkunde en wegenwerken Brutoresultaten per sector Handel: getalwaarde van de synthetische curve en van haar componenten Investeringen in vaste kapitaalgoederen in de verwerkende nijverheid Hoofdstuk 3: bevolking, werkgelegenheid, werkloosheid Vraag naar en aanbod van arbeidsplaatsen Werkloosheid en openstaande betrekkingen Hoofdstuk 4: nijverheid Industriële productie Productie van de verwerkende industrie: Indeling naar de bedrijfstak Energie Bouwnijverheid Industriële productie der landen van de Europese Unie Hoofdstuk 5: diensten Activiteit van de NMBS en SABENA Binnenlandse handel Betalingsystemen en instrumenten Interbancaire betalingsystemen Aantal operaties Interbancaire betalingsystemen Bedrag van de operaties Girale betalingen: verdeling per instrument Aantal betaligen Girale betalingen: verdeling per instrument Bedrag betaligen Betaalkaarten Aantal operaties per type kaart Betaalkaarten Bedrag van de operaties Betaalkaarten Aantal kaarten en terminals Hoofdstuk 6: inkomens Bezoldigingen van de werknemers Gemiddelde brutobezoldigingen van de werknemers in de nijverheid Hoofdstuk 7: prijsindexcijfers Grondstoffen Indexcijfer der productie- en invoerprijzen en zijn bestanddelen Indexcijfers der industriële productieprijzen Consumptieprijzen in België (BASIS 1988=100) Consumptieprijzen in België (BASIS 1996=100) Hoofdstuk 8: buitenlandse handel van België Buitenlandse handel van België: maandelijks verloop Buitenlandse handel van België: gecumuleerd verloop Buitenlandse handel van België: maandelijkse indexcijfers Buitenlandse handel van België: veranderingspercentages, gecumuleerde gegevens Buitenlandse handel van België naar partnerland Buitenlandse handel van België naar afdelingen van het Geharmoniseerd Systeem Hoofdstuk 9: betalingsbalans Betalingsbalans van de BLEU Synthetische presentatie van de betalingsbalans van de BLEU - Saldo (jaarlijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Credit (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Debet (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Credit (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Debet (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Credit (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Debet (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Kapitaal- en financieel verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)

5 Kapitaal- en financieel verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (trimestriële frequentie) Kapitaal- en financieel verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (maandelijkse frequentie) Kapitaal- en financieel verkeer van de BLEU: gedetailleerde presentatie - Saldo (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Betalingsbalans van België Synthetische presentatie van de betalingsbalans van België - Saldo (jaarlijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Credit (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Debet (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Saldo (trimestriële frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Credit (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Debet (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Saldo (maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Credit (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Debet (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Lopend verkeer van België: gedetailleerde presentatie - Saldo (gecumuleerde maandelijkse frequentie) Hoofdstuk 10: valutamarkt Indicatieve valutakoersen Munten van de landen van de Europese Unie Andere munten Europees Monetair Stelsel Samenstelling, spilkoersen in Belgische franken en relatieve gewichten van de ECU vanaf 16 maart Spilkoersen van de Ecu, bilaterale spilkoersen en koersen waarop interventie verplicht is gesteld vanaf 16 maart Agio of disagio van de verschillende munten t.o.v. de Belgische frank Afwijkingsindicatoren Effectieve wisselkoers Hoofdstuk 11: overheidsfinanciën Netto financieringsbehoefte (-) of -vermogen van de subsectoren en van de gezamenlijke overheid Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de gezamenlijke overheid Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de centrale overheid Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de federale overheid Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de gemeenschappen en gewesten Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de lokale overheid Ontvangsten, uitgaven en netto financieringsbehoefte van de sociale zekerheid Detail van de ontvangsten geïnd door de Schatkist Schuld van de gezamenlijke overheid Financiering van het financiële tekort van de gezamenlijke overheid Officiële schuld en netto te financieren saldo van de Schatkist Schuld en netto te financieren saldo van de gemeenschappen en gewesten Hoofdstuk 12: globalisaties van de jaarrekeningen van de niet-financiële ondernemingen Geheel van de niet-financiële ondernemingen Globalisatie van de balansen na winstverdeling - volledige en verkorte schema s Activa Passiva Globalisatie van de resultatenstromen Volledige en verkorte schema s Volledige schema s Globalisatie van de investeringsstromen Ratio s berekend op basis van de globalisaties van jaarrekeningen Verwerkende nijverheid Globalisatie van de balansen na winstverdeling - volledige en verkorte schema s Activa Passiva Globalisatie van de resultatenstromen Volledige en verkorte schema s Volledige schema s Globalisatie van de investeringsstromen Ratio s berekend op basis van de globalisaties van jaarrekeningen Handel Globalisatie van de balansen na winstverdeling - volledige en verkorte schema s Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 II) 5

6 Activa Passiva Globalisatie van de resultatenstromen Volledige en verkorte schema s Volledige schema s Globalisatie van de investeringsstromen Ratio s berekend op basis van de globalisaties van jaarrekeningen Particuliere niet-financiële diensten Globalisatie van de balansen na winstverdeling - volledige en verkorte schema s Activa Passiva Globalisatie van de resultatenstromen Volledige en verkorte schema s Volledige schema s Globalisatie van de investeringsstromen Ratio s berekend op basis van de globalisaties van jaarrekeningen Hoofdstuk 13: financiële nationale rekeningen van België Middelenstroom per sector: synthese Middelenstroom per financieel instrument Synthese van de activa Synthese van de passiva Financiële rekening Financiële rekening naar debiteur/crediteur Hoofdstuk 14: financiële instellingen Balansen van de Nationale Bank van België Weekstaten van de Nationale Bank van België Weekstaten van de Nationale Bank van België (tot september 1998) Weekstaten van de Nationale Bank van België (vanaf september 1998) Netto goud- en deviezenreserves a contant van de Nationale Bank van België Voornaamste activa en passiva van het Rentenfonds Balansen van de kredietinstellingen Balansen van de gezamenlijke kredietinstellingen Balansen van de zeven grote kredietinstellingen naar Belgisch recht Balansen van de overige kredietinstellingen naar Belgisch recht Balansen van de bijkantoren Posten buiten balanstelling van de kredietinstellingen Posten buiten balanstelling van de gezamenlijke kredietinstellingen Posten buiten balanstelling van de zeven grote kredietinstellingen naar Belgisch recht Posten buiten balanstelling van de overige kredietinstellingen naar Belgisch recht Posten buiten balanstelling van de bijkantoren Winst- en verliesrekening van de kredietinstellingen: kwartaalgegevens Winst- en verliesrekening van de gezamenlijke kredietinstellingen Winst- en verliesrekening van de zeven grote kredietinstellingen naar Belgisch recht Winst- en verliesrekening van de overige kredietinstellingen naar Belgisch recht Winst- en verliesrekening van de bijkantoren Winst- en verliesrekening van de kredietinstellingen: jaargegevens Winst- en verliesrekening van de gezamenlijke kredietinstellingen Winst- en verliesrekening van de zeven grote kredietinstellingen naar Belgisch recht Winst- en verliesrekening van de overige kredietinstellingen naar Belgisch recht Winst- en verliesrekening van de bijkantoren Levensverzekeringsmaatschappijen: samenvattende opgave van de dekkingswaarden van de technische reserves of provisies Middelen bij betalingen gebruikt Verrichtingen in postrekening Hoofdstuk 15: financiële activa van de vennootschappen en de huishoudens Monetaire aggregaten Opsplitsing van M Financiële activa in het bezit van de vennootschappen en huishoudens Financiële activa in het bezit van de vennootschappen en huishoudens Niet-monetaire activa voor ten hoogste één jaar - veranderingen Niet-monetaire activa voor ten hoogste één jaar bij de nationale financiële instellingen - uitstaande bedragen Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)

7 15.5 Financiële activa in het bezit van de vennootschappen en huishoudens: activa voor meer dan één jaar Financiële activa in het bezit van de vennootschappen en huishoudens Activa in Belgische franken en buitenlandse valuta s bij de nationale financiële instellingen - veranderingen Activa in Belgische franken en buitenlandse valuta s bij de nationale financiële instellingen - uitstaande bedragen Hoofdstuk 16: verplichtingen van de huishoudens en van de niet-financiële vennootschappen Synthesetabellen Indeling naar sector - uitstaande bedragen Indeling naar sector - veranderingen Indeling naar instrument - uitstaande bedragen Indeling naar instrument - veranderingen Verplichtingen aangegaan bij de kredietinstellingen - uitstaande bedragen Verplichtingen aangegaan bij de kredietinstellingen - veranderingen Verplichtingen aangegaan door de huishoudens bij kredietinstellingen - uitstaande bedragen Verplichtingen aangegaan door de huishoudens bij de kredietinstellingen - veranderingen Verplichtingen aangegaan door de niet-financiële vennootschappen bij kredietinstellingen - uitstaande bedragen Verplichtingen aangegaan door de niet-financiële vennootschappen bij de kredietinstellingen - veranderingen Consumptiekrediet: verkoop op afbetaling, lening op afbetaling, financieringshuur en kredietopening Consumptiekrediet: algemene resultaten Consumptiekrediet: achterstallige contracten Hypothecair krediet Hypothecair krediet: ingediende aanvragen Hypothecair krediet: verleden kredieten Hypothecair krediet: hypotheekinschrijvingen Hypothecair krediet: achterstallige contracten Disconto-, voorschotten- en acceptkredieten bij hun oorsprong verleend door de banken, de Algemene Spaar- en Lijfrentekas, de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid en de Nationale Kas voor Beroepskrediet aan de vennootschappen en de huishoudens en aan het buitenland Kredieten van een miljoen frank of meer waarvan de begunstigde een Belgische ingezetene is: indeling naar de bedrijfstak van de begunstigde Kredieten van een miljoen frank of meer waarvan de begunstigde een niet-ingezetene is: indeling naar de geografische zone waar de begunstigde gevestigd is Hoofdstuk 17: kapitaalmarkt Obligaties in Belgische franken voor meer dan één jaar uitgegeven door de overheid Obligaties en kasbons in Belgische franken voor meer dan één jaar per emissiesector Obligaties en kasbons in Belgische franken voor meer dan één jaar : netto-uitgiften en -verwervingen door de particulieren en de vennootschappen Obligaties en kasbons in belgische franken voor meer dan aan jaar: indeling naar emissie- en houdersectoren Houderschap van de lineaire obligaties Openbare uitgiften, door de overheidssector, van in Belgische franken luidende obligaties voor meer dan één jaar Aanbestedingen van lineaire obligaties OLO ,25 pct. - vervaldatum (code 239) OLO pct. - vervaldatum (code 247) OLO pct. - vervaldatum (code 251) OLO pct. - vervaldatum (code 252) OLO ,50 pct. - vervaldatum (code 257) OLO ,75 pct. - vervaldatum (code 259) OLO pct. - vervaldatum (code 260) OLO pct. - vervaldatum (code 262) OLO pct. - vervaldatum (code 264) OLO ,25 pct. - vervaldatum (code 265) OLO ,50 pct. - vervaldatum (code 268) OLO variabele rente - vervaldatum (code 272) OLO ,50 pct. - vervaldatum (code 273) OLO ,75 pct. - vervaldatum (code 275) OLO ,75 pct. - vervaldatum (code 278) OLO pct. - vervaldatum (code 282) OLO pct. - vervaldatum (code 283) OLO pct. - vervaldatum (code 285) OLO ,25 pct. - vervaldatum (code 286) OLO pct. - vervaldatum (code 287) OLO ,75 pct. - vervaldatum (code 288) OLO in FRF ,75 pct. - vervaldatum (code 289) Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 II) 7

8 OLO in DEM ,75 pct. - vervaldatum (code 290) OLO ,5 pct. - vervaldatum (code 291) Uitgiften van aandelen Beursactiviteit Openbare uitgiften in België van deelbewijzen of aandelen van instellingen voor collectieve belegging Aantal en inventariswaarde van de instellingen voor collectieve belegging naar Belgisch recht Hoofdstuk 18: geldmarkt Uitwerking van de geldmarkttransacties van de Nationale Bank van België Geldmarktbeleid van de Nationale Bank van België Individuele kredietlijnen van de financiële instellingen bij de Nationale Bank van België ter dekking van hun eindedagtekorten Plafonds voor de mobilisering van handelspapier door de kredietinstellingen bij de Nationale Bank van België Toewijzingen van kredieten door de Nationale Bank van België Uitgifte van driemaands schatkistcertificaten Uitgifte van zesmaands schatkistcertificaten Uitgifte van twaalfmaands schatkistcertificaten Uitgifte van speciale schatkistcertificaten Transacties op de secundaire markt van gedematerialiseerde effecten opgetekend door het effectenclearingstelsel van de Nationale Bank van België Houderschap van de gedematerialiseerde schatkistcertificaten Houderschap van de gedematerialiseerde thesauriebewijzen en depositobewijzen Hoofdstuk 19: rentetarieven Officiële rentetarieven Rentetarieven van de Nationale Bank van België en van het Herdiscontering- en Waarborginstituut tot 31 augustus Rentetarieven van de Nationale Bank van België sinds 31 augustus Referentietarieven van de secundaire markt voor schatkistcertificaten Rentetarieven op de interbankenmarkt BIBOR (Brussels interbank offered rate) Debetrentetarieven in Belgische franken van de Belgische kredietinstellingen Creditrentetarieven in Belgische franken van de Belgische kredietinstellingen Rendementspercentages op lange termijn op de secundaire markt Rente op driemaands euro-deposito s Brutorendementen op lange termijn op de secundaire markt: internationale vergelijking Officiële tarieven of interventietarieven op de geldmarkt van buitenlandse centrale banken Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)

9 LIJST VAN AFKORTINGEN ASLK BBP BEVEK BEF BFE BIB BLEU BNP BPC BS BTR BTW CBF CBS CDV CL DEV DOSZ EG EMI EU ECU EUROSTAT HWI ICB IMF INR IWH K.B. kwh LEI MEZ ML MF MTA NACE NAFTA NBB NIS NMBS NMH OESO OLO PTT PRIME RF RVA UCV USAF Algemene Spaar en Lijfrentekas Bank NV Bruto Binnenlands Product Beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal Belgische Frank Beroeps Federatie van de producenten en verdelers van Electriciteit in België Bank voor Internationale Betalingen Belgisch Luxemburgse Economische Unie Bruto Nationaal Product Bestuur der Postchecks Belgisch Staatsblad Bijzondere Trekkingsrechten Belasting over de Toegevoegde waarde Commissie voor het Bank en Financiewezen Centraal Bureau voor de Statistiek Controledienst der Verzekeringen Crédit Lyonnais Deviezen Dienst voor Overzeese Sociale Zekerheid Europese Gemeenschap Europese Monetair Instituut Europese Unie European Currency Unit Bureau voor de Statistiek der Europese Gemeenschappen Herdiscontering en Waarborginstituut Instelling voor Collectieve Belegging Internationaal Monetair Fonds Instituut voor de Nationale Rekeningen Institut für Wirtschaftsforschung, Hamburg Koninklijk Besluit Kilowattuur Landbouw economisch Instituut Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Landbouw Ministerie van Financiën Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid Algemene Systematische Bedrijfsindeling in de Europese Gemeenschappen North American Free Trade Agreement Nationale Bank van België Nationaal Instituut voor de Statistiek Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen Nationale Maatschappij voor de Huisvesting Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling Lineaire Obligatie Post Telegraaf Telefoon Projets Régionaux d Insertion dans le Marché de l Emploi (Waals Gewest) Rentenfonds Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening Uitwisselingscentrum en Verrekenning Uitgebreide Structurele Aanpassingsfaciliteit Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III) 9

10 CONVENTIONELE TEKENS v voorlopig het gegeven bestaat niet of heeft geen zin n.b. niet beschikbaar p.m. pro memorie pct. procent 0 of 0,0 nul of minder dan de helft van de laatst in aanmerking genomen eenheid ALGEMENE OPMERKING In verschillende tabellen zijn de totalen ten gevolge van afrondingen niet gelijk aan de som van de rubrieken. 10 Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)

11 OPNEMING VAN DE NATIONALE KWARTAALREKENINGEN IN HOOFDSTUK 1 "NATIONALE REKENINGEN" I. DOELSTELLING EN INHOUD Vanaf dit jaar 1 worden door het Instituut voor de Nationale Rekeningen in de loop van de vierde maand volgend op het einde van elk trimester kwartaalrekeningen voor België gepubliceerd (juli, oktober, januari en april). In april wordt een voorlopige jaarraming gemaakt op basis van de som van de vier kwartalen van het afgelopen jaar (Nationale rekeningen - deel I). Die voorlopige raming wordt in oktober herzien volgens de methodologie van de jaarrekeningen (Nationale rekeningen - deel II). De kwartaalrekeningen zijn in de eerste plaats bedoeld om, op basis van de verschillende beschikbare statistische bronnen, binnen de kortst mogelijke tijdspanne volledige en coherente macro-economische informatie over de recente economische ontwikkelingen te verschaffen. Bij het aanmaken van die rekeningen komen soms incoherenties tussen de verschillende bronnen aan het licht en moeten de respectieve gegevens dus verenigbaar worden gemaakt. Naast hun functie als korte-termijnindicator dragen de kwartaalrekeningen ook bij tot een beter begrip van de economische fluctuaties. Het indelen van de economische analyse in kwartalen maakt het enerzijds mogelijk de voorbije conjunctuurcycli te beschouwen en het tijdsverloop tussen de gebeurtenissen te beoordelen, absoluut noodzakelijke gegevens om de dynamiek van de economische bewegingen te begrijpen; anderzijds vormt het de basis voor verschillende prognose-oefeningen in het kader van econometrische modellen. Het simultaan bereiken van al die doelstellingen vereist snelheid - voor een vlugge macro-economische voorstelling van het heden en voor het maken van vooruitzichten - en kwaliteit - voor een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving. De combinatie van beide komt tot stand door de lacunes in de informatie aan te vullen aan de hand van ramingsmethodes die een risico op vergissing inhouden. De nationale kwartaalrekeningen vormen een coherent geheel van transacties, rekeningen en boekhoudkundige saldi. De principes erachter en de definities ervan zijn geënt op die van de nationale jaarrekeningen. Algemeen beschouwd, zijn er twee fundamentele verschillen tussen beide: - enerzijds is de structuur van de kwartaalrekeningen eenvoudiger aangezien zij enkel betrekking hebben op de voornaamste aggregaten en er een minder gedetailleerde nomenclatuur van de bedrijfstakken voor wordt gebruikt; - anderzijds wordt meestal een indirecte ramingsmethode toegepast: voorzover de in de jaarrekeningen gebruikte informatie niet op kwartaalbasis beschikbaar is, baseert men zich op benaderende variabelen, die verondersteld worden het kwartaalverloop van de rekeningen weer te geven. II. RAMINGSMETHODE In de verschillende landen die kwartaalrekeningen produceren, hangt de keuze van de ramingsmethode af van het beschikbare statistische materiaal. Indien het voor de jaarrekeningen gebruikte basisgegeven driemaandelijks beschikbaar is, spreekt men van directe methode; in het omgekeerde geval, namelijk wanneer het niet voorhanden zijn van kwartaalgegevens ertoe noopt een beroep te doen op een "proxy" variabele, spreekt men van indirecte methode. België past, net als de andere Europese landen, de indirecte methode toe als de voornaamste bronnen voor de jaargegevens niet tijdig beschikbaar zijn opdat de methodologie van de jaarrekeningen zou kunnen worden toegepast op de kwartaalrekeningen. Met iedere statistische reeks uit de jaarrekeningen gaat een kwartaalreeks gepaard die beschikbaar is op het ogenblik dat de rekeningen worden aangemaakt en waarvan het verloop vergelijkbaar is met dat van de jaarrekening. Die reeks wordt de "kwartaalindicator" genoemd. Verschillen in definitie en toepassingsveld maken dat de gebruikte kwartaalindicator naar jaarwaarde doorgaans verschillend is van het jaarlijkse gegeven in de nationale rekeningen. De kwartaalindicator moet derhalve gekalibreerd worden op de jaarrekening. Het komt er daarbij op aan de econometrische aanpassing te zoeken die in 1 De kwartaalrekeningen van België zijn voor het eerst verschenen in de publicatie : Nationale rekeningen 1997, Deel I : Jaarlijkse en kwartaalaggregaten, Instituut voor de Nationale Rekeningen. Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III) 11

12 het verleden het best het verloop van de jaarrekening verklaart op basis van de jaarwaarde van de indicator. Het statistische verband dat, op jaarbasis, via die regressieanalyse tot stand komt tussen de reeks uit de jaarrekeningen en de indicator maakt het mogelijk om, op basis van de kwartaalwaarde van de indicator, de rekening te ramen in de lopende kwartalen. De toegepaste econometrische methode berust op een model dat vanwege zijn opbouw een perfecte coherentie waarborgt met de jaarreeksen en dat voor het lopende jaar optimale extrapolaties biedt. Hoe dan ook, de accuraatheid van de op indirecte wijze berekende reeksen heeft veeleer met de kwaliteit van de indicatoren te maken dan met de gekozen methode. Op basis van de criteria inzake beschikbaarheid van de informatie en waarschijnlijkheid van de resultaten, wordt het trimestrieel bruto binnenlands product (BBP) in eerste instantie gemeten vanuit de invalshoek van de productie. De toegevoegde waarde wordt geraamd voor een dertigtal bedrijfstakken, die in de publicatie ondergebracht zijn in acht hoofdtakken 2. Behalve vanuit de invalshoek van de productie wordt een volledige raming van het BBP gemaakt vanuit het oogpunt van de bestedingen (particuliere en overheidsconsumptie, totale brutovorming van vast kapitaal, netto-uitvoer, voorraadwijzigingen) 3. Die dubbele benadering maakt het mogelijk de definitieve raming van de verschillende kwartaalaggregaten en, vooral, die van het BBP coherenter te maken. III. BASISGEGEVENS De keuze van de kwartaalindicatoren wordt in de mate van het mogelijke aangepast aan de voor de jaarrekeningen gebruikte informatiebronnen en methodologie. De in aanmerking genomen indicatoren zijn derhalve de volgende: - de indexcijfers van de industriële productie, voor de toegevoegde waarde van de verwerkende nijverheid; - de BTW-statistieken, voor de toegevoegde waarde van de bouw en van de meeste verhandelbare diensten, de particuliere consumptie en de bedrijfsinvesteringen; - de betalingsbalansstatistieken, voor de in- en uitvoer van goederen en diensten; - de rentetarieven, voor de financiële diensten; - de belastingstatistieken, voor de distributie van olieproducten en de invoerbelastingen; - de prijsindexcijfers van de industriële productie, de consumptie en de buitenlandse handel voor de ramingen naar volume. De statistische kwartaalreeksen willen op zeer korte termijn nogal schommelen afhankelijk van de weersomstandigheden en de sociale gewoonten. Die schommelingen worden seizoenwijzigingen genoemd. Indien het seizoenpatroon in de kwartaalgegevens wordt geïntegreerd, bemoeilijkt dat de interpretatie van het conjunctuurverloop en de totstandbrenging van het trimestriële boekhoudkundige evenwicht. Daarom is het wenselijk de cijfers voor seizoeninvloeden te zuiveren. De momenteel in België toegepaste methode is een op de glijdende gemiddelden gebaseerde algemene stochastische methode (Census X-11 methode). Het zuiveren voor seizoeninvloeden gebeurt op de basisindicatoren, niet op de eindreeksen. De ramingen worden dus op niveaugegevens gemaakt, vertrekkend van seizoengezuiverde indicatoren. IV. HERZIENINGSPROCEDURES De kwartaalramingen kunnen om drie redenen worden herzien : een wijziging in de jaarrekeningen, een correctie van de basisgegevens en/of de correctie voor seizoeninvloeden. De meest recente kwartalen, die deel uitmaken van een jaar waarvoor nog geen enkele raming qua jaarrekening is gepubliceerd, kunnen bij ieder kwartaaleinde worden herzien. De voorgaande kwartalen worden slechts een maal per jaar gewijzigd, namelijk in oktober, op het ogenblik dat de nationale jaarrekeningen worden gepubliceerd (deel II). 2 Tabel tegen werkelijke prijzen en tabel tegen vaste prijzen. 3 Tabel tegen werkelijke prijzen en tabel tegen vaste prijzen. 12 Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III)

13 WIJZIGINGEN AAN HET HOOFDSTUK 5 "DIENSTEN" : BETALINGSSYSTEMEN EN -INSTRUMENTEN I. ALGEMENE BESCHRIJVING In september 1996 heeft het systeem van interbancaire betalingen een grondige reorganisatie ondergaan. Het voornaamste feit in deze wijziging is de oprichting van ELLIPS (Electronic Large-value Interbank Payment System): een systeem dat speciaal bedoeld is voor de geautomatiseerde verwerking van creditverrichtingen met grote bedragen d.w.z. verrichtingen met een bedrag vanaf 20 miljoen BEF. De overgrote meerderheid van de creditverrichtingen met grote bedragen uit ELLIPS werd vroeger verwerkt in het manueel uitwisselingscircuit, de Verrekenkamer. Dit circuit is dus van marginaal belang geworden. Slechts een beperkt aantal verrichtingen, waaronder voornamelijk cheques met een bedrag hoger dan BEF en postassignaties worden momenteel nog verhandeld via de Verrekenkamer. Deze herstructurering moet gezien worden in het kader van een internationale evolutie die een betere controle beoogt van de risico s verbonden aan de betalingssystemen. Zij is gebaseerd op de toepassing van het principe van de brutovereffening: d.w.z. de onmiddellijke en definitieve vereffening van elke individuele betalingsopdracht in de boeken van de centrale bank. Bovendien werd ELLIPS ontwikkeld om te fungeren als toegangspoort tot TARGET (Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer system), dat vanaf 1 januari 1999 alle brutovereffeningssystemen van de lidstaten van de Europese Unie zal verbinden. Dat het UCV (Uitwisselingscentrum en Verrekening) zich vooral toespitst op de verwerking van detailverrichtingen, wordt nog maar eens benadrukt doordat overschrijvingen met een groot bedrag uit het systeem geweerd zijn en via ELLIPS vereffend worden. Het UCV, opgericht in 1974 met het oog op de automatisering van de manuele uitwisselingen, vormt sindsdien, samen met ELLIPS, één van de twee pijlers waarrond het systeem van interbancaire betalingen in België is opgebouwd. De voorstelling van de statistieken betreffende de betalingssystemen werd op twee manieren herzien. De presentatie van de tabellen en houdt rekening met de belangrijke reorganisatie op het niveau van de interbancaire betalingssystemen. De gegevens van de oude tabellen en worden uitgesplitst volgens het uitwisselingskanaal van de transacties, hetzij ELLIPS, UCV of Verrekenkamer. Vervolgens worden twee nieuwe tabellen ( en ) toegevoegd die meer relevante informatie bieden betreffende het gebruik van de belangrijkste girale betaalmiddelen. Deze laatste zijn onderverdeeld conform aan de classificaties die op internationaal niveau gebruikt worden. Gezien de toenemende belangrijkheid van de betaalkaarten, zijn over dit betaalinstrument bovendien gedetailleerde statistieken opgesteld in de tabellen tot De transacties vermeld in de statistieken betreffen in principe deze uitgevoerd in België door residenten en niet residenten. De betalingen per cheque bevatten echter ook de eurocheques uitgegeven door residenten in het buitenland. Hun aantal en waarde is echter marginaal. De overschrijvingen uitgevoerd door residenten naar het buitenland zijn eveneens begrepen in de statistieken, omdat deze operatie in België een credit van de bank van de opdrachtgever aan de correspondent bank inhoudt. Het is niet mogelijk om deze verrichtingen te isoleren uit de statistieken betreffende de overschrijvingen. De volgende paragraaf beschrijft elke tabel afzonderlijk. De terminologie is overgenomen uit het glossarium van het "Red Book" van de Bank voor Internationale Betalingen 4. II. TOELICHTING PER TABEL De tabellen (aantal) en (waarde) geven de verdeling weer van het geheel van credit- en debetverrichtingen verwerkt in de drie interbancaire betalingssystemen: ELLIPS, UCV en Verrekenkamer van België. Het gaat om maandelijkse gegevens. De opgenomen verrichtingen betreffen twee soorten: 4 "Statistics on Payment Systems in the Group of Ten Countries" gekend onder de naam "Red Book" bevat vergelijkende statistische reeksen over de betalingssystemen. Die jaarlijkse publicatie van de BIB kan geraadpleegd worden op de website van de BIB ( Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III) 13

14 Creditverrichtingen Opdracht waarbij kapitaal ter beschikking gesteld wordt van de begunstigde; zowel de betalingsopdracht als het kapitaal gaan van de instelling van de debiteur/uitgever naar de instelling van de begunstigde. Het betreft overschrijvingen en, eventueel, stortingen. Debetverrichtingen Debetopdracht uitgegeven of gemachtigd door de debiteur en door de instelling van de begunstigde overgemaakt aan de instelling van de debiteur, waarbij de rekening van de debiteur gedebiteerd wordt. Worden in het bijzonder onder deze rubriek ondergebracht : cheques, betalingen en geldafhalingen met debetkaarten, domiciliëringen en postassignaties. De tabellen (aantal) en (waarde) geven op jaarbasis de verdeling van de transacties volgens de categorie van betaalinstrument. Deze gegevens betreffen niet alleen de verrichtingen verwerkt op interbancair niveau maar behandelen ook de verrichtingen verwerkt binnen éénzelfde instelling (intrabancaire verrichtingen). De vier transacties zijn de volgende: Overschrijving Opdracht waarbij kapitaal ter beschikking wordt gesteld van een begunstigde. Betaling door middel van een kaart Betalingsopdracht voortvloeiend uit een verrichting met een van de volgende vier kaarttypes : debetkaart, kredietkaart, bedrijfskaart, voorafbetaalde kaart (cf. infra). Geldafhalingen zijn in deze statistieken niet inbegrepen (cf. infra). Cheque Geschreven opdracht tussen een persoon (de trekker) en zijn bank (de betrokkene) waarbij de betrokkene verplicht wordt een bepaald bedrag te betalen aan de trekker of aan om het even welke persoon die door de trekker werd aangeduid. Domiciliëring Debet op de bankrekening van een debiteur op initiatief van de schuldeiser, en op basis van een voorafgaande toestemming van de debiteur. De tabellen (aantal) en (waarde) bevatten, op semesterbasis, de verdeling van de transacties met betaalkaarten. Het betreft betalingen, evenals, voor de debet- en kredietkaarten, geldafhalingen aan de automatische biljettenverdelers. Tot in 1992 werd alleen rekening gehouden met afhalingen aan de terminals van Bancontact-Mister Cash en Postomat. Vanaf 1993 vermelden deze statistieken ook de transacties aan de terminals die door de banken geïnstalleerd werden ten behoeve van hun cliënteel. De statistieken over de voorafbetaalde kaarten betreffen enkel de PROTON-kaart, die sinds februari 1995 door de kredietinstellingen uitgegeven wordt. De betaalkaarten opgenomen in de tabellen omvatten vier types: Debetkaart Kaart die aan de houder de mogelijkheid biedt om het bedrag van zijn aankopen of geldafhalingen rechtstreeks te laten boeken op zijn rekening bij een kredietinstelling. Kredietkaart Kaart die gewoonlijk verbonden is aan een kredietlijn en die de houder toelaat aankopen en/of geldafhalingen te doen ten belope van een vooraf vastgesteld bedrag. In België gaat het echter meestal om kaarten "met uitgesteld debet" die niet verbonden zijn aan een kredietlijn. De houders ervan hebben enkel de mogelijkheid uitgaven te doen ten belope van een toegestaan bedrag en die uitgaven worden dan integraal vereffend op het einde van een vastgestelde periode. Bedrijfskaart Kaart die uitgegeven wordt door een niet-bancaire instelling (bijv. winkelketens, petroleumbedrijven) en die enkel in bepaalde betaalterminals kan gebruikt worden. Deze kaart is meestal verbonden aan een kredietlijn. 14 Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III)

15 Voorafbetaalde kaart: Kaart die opgeladen wordt met een bepaald bedrag dat reeds op voorhand geboekt werd bij de uitgever en waarmee de houder naderhand verrichtingen kan uitvoeren. De tabel bevat een overzicht van het aantal in België uitgegeven betaalkaarten, aantal betaalterminals en automatische biljettenverdelers. Tot in 1992 werd alleen rekening gehouden met de apparaten van Bancontact-Mister Cash en Postomat. Vanaf 1993 vermelden deze statistieken ook de terminals die door de banken geïnstalleerd werden ten behoeve van hun cliënteel. De betaalkaarten die voorkomen in tabel zijn dezelfde als die in de tabellen en De terminals bestaan uit drie types: POS-terminal (Point of Sale/Verkooppunteindstation): Elektronische terminal die de betalingen met een betaalkaart registreert. ATM-terminal (Automated Teller Machine/Automatische biljettenverdeler) : Elektro-mechanische automaat waaraan een toegelaten gebruiker, door middel van een geplastificeerde kaart (leesbaar door een automaat), geld van zijn rekening kan halen of toegang heeft tot een breed spectrum van andere diensten 5 zoals het consulteren van saldi, het uitvoeren van een overschrijving, of het bestellen van documenten. Terminal "Voorafbetaalde kaarten" Elektronische "off-line" terminal die de bezitter van een voorafbetaalde kaart toelaat betalingen uit te voeren. 5 In dit geval wordt veeleer de term "automatisch bankloket" gebruikt. Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III) 15

16 WIJZIGINGEN IN DE MONETAIRE STATISTIEKEN INGEVOLGE DE AANPASSINGEN IN HET MONETAIRE BELEIDSINSTRUMENTARIUM SINDS 1 SEPTEMBER 1998 De Bank heeft per 1 september 1998 in het licht van de overgang naar de derde fase van de EMU een aantal aanpassingen doorgevoerd in haar monetaire beleidsinstrumentarium. Centraal daarbij staat de invoering van een overgangsstelsel van reserveverplichtingen in voorbereiding van het stelsel van reserveverplichtingen van het ESCB dat van kracht wordt op 1 januari Een omstandige uitleg m.b.t. die overgangsperiode wordt geboden in het artikel "Reserve-verplichtingen : specificaties van het ESCB-stelsel en invoering van een overgangsstelsel tijdens de laatste maanden van 1998" in het Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België van augustus Dat alles heeft een aantal gevolgen voor de tabellen uit het Statistisch Tijdschrift die verband houden met het monetair beleid. I. DE WEEKSTAAT VAN DE BANK In het Hoofdstuk 14 "Financiële instellingen" wordt de Tabel 14.2 "Weekstaten van de Nationale Bank" aangepast. Langs de actiefzijde verschijnt de rubriek "Open-markttransacties", die de kredietverstrekking aan de kredietinstellingen op initiatief van de Bank groepeert per type van instrument. Een eerste sub-rubriek "Basis-herfinancieringstransacties" bevat de uitstaande bedragen van de wekelijkse tenderoperaties. Voorheen werden die bedragen opgenomen in de rubriek "Voorschotten op onderpand". In overeenstemming met de toekomstige monetaire-beleidsinstrumenten van het ESCB, zal de looptijd van die kredieten vanaf de overgangsfase op twee weken worden gebracht. De tenders zullen op donderdag worden aangekondigd en zullen 's vrijdags plaatsvinden met valutadatum maandag, dat wil zeggen één bankwerkdag na de toewijzing. Via tenders worden voortaan enkel kredieten verleend tegen onderpand van overheidseffecten en ze staan open voor de kredietinstellingen die formeel tot het overgangsstelsel van reserveverplichtingen zijn toegetreden. De tweede sub-rubriek "Fijnsturende transacties op basis van cessies/retrocessies en/of leningen op onderpand" omvat de "ad hoc" kredietverstrekking aan de kredietinstellingen door de Bank en was vroeger opgenomen in de rubriek "Vorderingen wegens andere interventies op de geldmarkt", die verdwijnt. De derde, en laatste, sub-rubriek "Waardepapieren op de markt gekocht" vervangt de vroegere rubriek "Effecten op de markt gekocht". Een nieuwe rubriek "Marginale beleningsfaciliteit" toont het beroep van de kredietinstellingen op de overnight faciliteit bij de Bank. Die bedragen, die de voortzetting vormen van de vroegere financiering van de einde-dagtekorten, waren voorheen opgenomen in de rubriek "Voorschotten op onderpand", die verdwijnt. De rubriek "Handelspapier" bevat voortaan nog enkel het bedrag van het bij de Bank geherdisconteerd handelspapier, een faciliteit die afloopt per 15 december Langs de passiefzijde wordt een nieuwe rubriek "Monetaire reserverekeningen" ingelast, die de bedragen bevat van de tegoeden aangehouden door de kredietinstellingen op hun reserverekening. De rubriek "Depositofaciliteit" bevat de bedragen die de kredietinstellingen als eindedag-deposito's bij de Bank plaatsen. Voorheen waren die bedragen opgenomen in de rubriek "Verbintenissen wegens interventies op de geldmarkt". Het HWI komt bovendien niet meer tussen bij de vorming van eindedag-deposito's door de kredietinstellingen bij de Bank. De rubriek "Rekeningen-courant in franken" wordt "Andere rekeningen-courant in franken". Voortaan zal het Statistisch Tijdschrift de weekstaat brengen voor alle recente perioden in plaats van één weekstaat per maand. II. HET GELDMARKTBELEID In het Hoofdstuk 18 "Geldmarkt" wordt het gewijzigd geldmarktbeleid weerspiegeld in de tabellen 18.1 en Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III)

17 In de tabel 18.1 wordt de rubriek "Gemiddelde reserveverplichtingen" opgenomen die de verandering weergeeft van de verplichte monetaire reserve tussen twee opeenvolgende perioden. De rubriek "Dekking of absorptie van eindedagsaldi van de financiële instellingen" is vervangen door de rubriek "Permanente eindedag-faciliteiten" doch ondergaat inhoudelijk geen wijziging. Die rubriek is het netto-cijfer van de Marginale beleningsfaciliteit en de Depositofaciliteit, zoals voorheen het nettocijfer van de eindedag-tekorten en -overschotten. De rubriek "Verschil tussen dagreserve en gemiddelde verplichting" geeft het cijfer aan voor hetwelk de kredietinstellingen afwijken van de reserveverplichting ingevoerd door de Bank. Tabel 18.2 heet voortaan "Geldmarktbeleid en rekeningen van de kredietinstellingen bij de NBB". In die tabel vervangt de rubriek "Rekeningen van de kredietinstellingen" de vroegere rubriek "Dekking of absorptie van de residuele kassaldi" en worden de detailrubrieken weergegeven voor de tekorten ("Marginale beleningsfaciliteit"), overschotten ("Depositofaciliteit") en de tegoeden in reserverekening ("Reservetegoeden"). De bestaande individuele kredietlijnen voor voorschotten in rekening-courant hebben niet langer een functie bij die vorm van kredietverstrekking maar kunnen tijdens het overgangsstelsel worden aangewend als maatstaf ter beperking van de toegestane offertes bij de wekelijkse tenderkredietverlening. De inhoud van tabel 18.3 wordt bijgevolg niet meer aangepast na ultimo augustus 1998 en verschijnt voor het laatst. III. DE OFFICIELE RENTETARIEVEN In het Hoofdstuk 19 "Rentetarieven" wordt de Tabel 19.1 "Officiële rentetarieven" opgesplitst naar de periode vóór 1 september 1998 en die vanaf 1 september Voorlopend op de derde fase van de EMU, wordt de marktliquiditeit voor het grootste gedeelte verstrekt door de wekelijkse toewijzingen van kredieten. De rente op de via toewijzing verstrekte kredieten wordt het richtinggevende tarief van het Belgische monetaire beleid en vervangt het centraal tarief, dat wegvalt. Het monetaire-beleidsinstrumentarium van het ESCB voorziet in twee permanente faciliteiten : een marginale beleningsfaciliteit en een depositofaciliteit. Deze faciliteiten zullen onbeperkt kunnen worden gebruikt en bij de rentezetting zal noch differentiatie tussen marktpartijen, noch differentiatie volgens de omvang van het beroep worden toegepast. Dat betekent dat de tweeledige rentestructuur voor voorschotten in rekening-courant en voor eindedag-overschotten verdwijnt. Derhalve geldt voortaan het volgende : - voor zover toereikende zekerheidsstelling is gebeurd, is een onbegrensd beroep op de voorschottenfaciliteit mogelijk ("Rente op de voorschotten in rekening-courant"); - alle deposito's worden tegen eenzelfde tarief vergoed; er wordt dus geen onderscheid meer gemaakt tussen een gewone tranche en een overschrijdingstranche ("Depositotarief"). De Rente op reservetekorten is een strafrente, die gelijk is aan de rente op de voorschotten in rekening-courant die van toepassing is op de laatste bankwerkdag van de periode waarin de reserves werden gevormd, verhoogd met 150 basispunten. De discontofaciliteit, tegen het discontotarief, blijft onder ongewijzigde vorm bestaan tijdens de overgangsperiode. De vervaldag van de afgiften mag 15 december 1998 niet overschrijden. Na die datum wordt de discontofaciliteit afgeschaft. In het Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België van augustus 1998 geeft de Bank enkele adviezen om de continuïteit van referentie rentetarieven in contracten te bewerkstellingen. Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998-III) 17

18 1 HOOFDSTUK 1: NATIONALE REKENINGEN 1.1 JAARLIJKSE NATIONALE REKENINGEN BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE TEGEN MARKTPRIJZEN PER ACTIVITEITSKLASSE, RAMINGEN IN WERKELIJKE PRIJZEN (miljarden franken) Landbouw, bosbouw en visserij 111,9 137,6 124,7 129,5 125,3 120,1 118,8 101,9 101,8 104,0 2 Extractieve nijverheid 14,3 15,1 14,9 14,2 17,6 15,6 18,1 20,3 20,6 22,1 3 Be- en verwerkende nijverheid 3.1 Voedingsmiddelen, dranken, tabak 229,0 249,8 260,8 275,4 281,3 283,4 296,7 307,0 313,2 333,9 3.2 Textiel 56,7 67,9 70,8 67,9 69,9 66,4 70,8 67,7 66,0 72,2 3.3 Kleding en schoeisel 26,4 27,1 32,5 32,1 33,1 36,0 37,2 37,5 31,8 29,5 3.4 Hout en meubelen 54,1 58,8 64,7 67,8 65,0 63,2 63,7 67,1 66,8 68,0 3.5 Papier, drukkerij, uitgeverij 80,3 83,8 90,7 90,0 91,0 92,1 96,9 106,4 103,0 104,6 3.6 Chemie en aanverwante activiteiten 199,4 216,3 215,0 215,6 223,6 212,3 235,3 269,9 277,2 309,5 3.7 Klei, ceramiek, glas en cement 52,7 58,3 59,8 57,8 64,9 65,4 69,1 72,3 69,4 72,2 3.8 IJzer, staal en non-ferrometalen 109,1 135,3 111,5 84,6 91,0 80,0 91,7 102,9 92,2 95,2 3.9 Metaalverwerkende nijverheid en scheepsbouw 378,9 403,4 450,6 427,2 418,5 437,6 465,3 473,5 475,3 492, Nijverheid n.e.g. 176,5 182,1 208,2 225,1 235,2 230,2 235,4 249,5 257,2 269,4 3 Totaal Be- en verwerkende nijverheid 1.363, , , , , , , , , ,6 4 Bouwnijverheid 289,6 317,3 338,4 348,3 375,8 367,4 384,6 401,0 396,1 424,2 5 Elektriciteit, gas en water 159,5 160,5 164,9 171,9 174,5 178,9 185,7 196,9 205,4 213,0 6 Handel, bank- en verzekeringswezen, woongebouwen 6.1 Handel 667,3 701,4 806,2 867,3 921,3 948,7 981,1 973, , ,9 6.2 Bank- en verzekeringswezen 355,2 364,7 328,5 363,4 395,8 403,3 442,3 464,7 511,4 515,2 6.3 Woongebouwen 425,4 452,8 479,1 509,1 547,9 585,4 622,0 650,0 676,6 698,2 6 Totaal Handel, bank- en verzekeringswezen, woongebouwen 1.448, , , , , , , , , ,4 7 Vervoer en verkeer 445,5 472,5 505,2 534,8 553,8 563,6 608,6 628,4 632,5 675,5 8 Diensten 1.610, , , , , , , , , ,3 9 Correctie voor investeringen met eigen arbeidskrachten 9,3 11,8 14,1 13,9 13,2 10,5 10,3 11,4 13,3 13,8 10 Intermediair verbruik van toegerekende intresten i.v.m. kosteloze diensten van financiële instellingen 177,9 173,1 149,0 165,9 179,1 187,5 198,4 217,4 261,0 240,6 11 BTW op producten 405,3 434,6 460,0 479,5 494,8 504,2 547,4 549,9 575,9 600,2 12 Nettobelastingen bij invoer 48,6 53,7 55,7 60,4 58,2 56,2 58,0 60,0 59,8 69,1 13 Statistische aanpassing 38,0 21,5 23,7 13,3 2,1 10,9 50,1 41,7 32,0 49,2 14 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 5.689, , , , , , , , , ,5 15 Saldo van de factorinkomens ontvangen van en betaald aan het buitenland 18,7 11,0 34,1 0,8 14,4 58,4 76,4 107,3 125,6 141,1 16 Bruto nationaal product tegen marktprijzen 5.670, , , , , , , , , ,6 Bron: INR 18 Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)

19 1.1.2 BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE TEGEN MARKTPRIJZEN PER ACTIVITEITSKLASSE, RAMINGEN IN PRIJZEN VAN 1990 (miljarden franken) Landbouw, bosbouw en visserij 126,3 128,3 124,7 132,2 145,3 151,9 142,5 146,3 143,3 142,8 2 Extractieve nijverheid 12,6 13,6 14,9 14,8 16,9 14,4 16,3 18,0 17,9 18,8 3 Be- en verwerkende nijverheid 3.1 Voedingsmiddelen, dranken, tabak 256,6 267,4 260,8 270,0 267,3 266,3 272,9 279,4 282,4 291,0 3.2 Textiel 57,8 68,9 70,8 69,0 70,6 68,5 69,0 63,3 64,0 70,0 3.3 Kleding en schoeisel 27,6 28,0 32,5 30,9 31,3 33,5 33,9 34,0 28,7 26,1 3.4 Hout en meubelen 58,1 62,7 64,7 65,7 61,7 58,8 58,9 60,6 59,7 60,5 3.5 Papier, drukkerij, uitgeverij 81,7 88,7 90,7 88,2 89,0 93,0 97,2 97,8 96,2 98,6 3.6 Chemie en aanverwante activiteiten 202,3 212,4 215,0 223,1 234,5 225,5 242,6 260,0 271,2 300,8 3.7 Klei, ceramiek, glas en cement 55,3 60,2 59,8 55,8 61,1 61,3 64,0 66,6 63,8 66,5 3.8 IJzer, staal en non-ferrometalen 108,9 110,6 111,5 107,9 100,9 96,2 103,6 109,5 105,2 104,3 3.9 Metaalverwerkende nijverheid en scheepsbouw 404,7 437,6 450,6 435,1 417,5 394,1 415,7 416,6 416,7 433, Nijverheid n.e.g. 188,8 192,6 208,2 216,7 217,0 208,5 209,1 216,9 222,7 231,4 3 Totaal Be- en verwerkende nijverheid 1.441, , , , , , , , , ,8 4 Bouwnijverheid 307,5 320,0 338,4 343,6 353,7 339,2 346,6 354,5 346,2 366,5 5 Elektriciteit, gas en water 158,6 159,7 164,9 172,0 173,1 172,9 175,3 183,3 191,6 193,5 6 Handel, bank- en verzekeringswezen, woongebouwen 6.1 Handel 802,3 789,6 806,2 839,1 848,8 845,5 854,5 849,0 844,1 853,0 6.2 Bank- en verzekeringswezen 349,9 363,6 328,5 358,2 385,6 395,4 425,6 448,5 481,3 497,3 6.3 Woongebouwen 456,2 467,6 479,1 491,0 497,9 505,1 512,5 520,2 528,0 536,1 6 Totaal Handel, bank- en verzekeringswezen, woongebouwen 1.608, , , , , , , , , ,5 7 Vervoer en verkeer 453,3 475,0 505,2 520,7 528,9 524,7 543,1 548,5 546,2 567,7 8 Diensten 1.738, , , , , , , , , ,5 9 Correctie voor investeringen met eigen arbeidskrachten 9,9 12,0 14,1 13,6 12,7 10,0 9,6 10,5 12,1 12,6 10 Intermediair verbruik van toegerekende intresten i.v.m. kosteloze diensten van financiële instellingen 154,5 162,5 149,0 167,2 180,6 200,6 209,1 232,7 268,9 270,1 11 BTW op producten 420,4 437,1 460,0 465,4 473,6 463,3 466,1 474,3 482,2 497,4 12 Nettobelastingen bij invoer 48,2 52,5 55,7 56,8 59,4 59,0 62,7 64,9 66,2 70,2 13 Statistische aanpassing 29,9 59,9 23,7 46,1 47,9 64,1 60,2 34,8 0,1 6,3 14 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 6.141, , , , , , , , , ,5 15 Saldo van de factorinkomens ontvangen van en betaald aan het buitenland 19,2 10,7 34,1 0,7 14,0 51,6 66,1 91,6 105,7 117,4 16 Bruto nationaal product tegen marktprijzen 6.121, , , , , , , , , ,9 Bron: INR Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III) 19

20 1.1.3 BESTEDING VAN HET NATIONAAL PRODUCT, RAMINGEN IN WERKELIJKE PRIJZEN (miljarden franken) Particuliere consumptie 1.1 Voedingsmiddelen 623,8 647,3 675,7 706,3 711,0 696,2 718,8 720,9 731,8 757,8 1.2 Dranken 142,6 149,1 167,8 173,9 183,5 179,3 186,6 192,5 197,3 209,7 1.3 Tabak 55,7 57,2 58,2 60,8 65,4 67,0 70,3 76,7 81,3 83,5 1.4 Kleding en ander persoonlijk goed 278,6 294,5 325,2 337,4 348,6 349,0 354,7 352,1 347,2 360,9 1.5 Huur, belastingen, water 520,2 552,1 583,1 620,5 665,9 711,5 755,6 789,3 820,7 848,4 1.6 Verwarming en verlichting 155,0 161,6 171,9 189,4 187,1 195,3 196,0 202,7 227,1 223,5 1.7 Duurzame huishoudartikelen 337,5 366,8 397,6 420,8 423,8 407,1 416,5 419,8 428,3 452,1 1.8 Onderhoud van de woning 136,9 142,4 150,2 157,6 166,9 171,0 177,3 184,6 192,8 199,2 1.9 Persoonlijke verzorging en hygiëne 410,1 437,6 466,7 509,0 551,4 591,0 605,5 643,7 677,9 684, Vervoer 409,3 447,2 490,0 510,8 540,9 519,5 556,3 556,2 598,3 623, Verkeer: PTT 35,1 37,0 39,2 41,5 44,8 47,5 50,9 54,3 58,7 60, Vrijetijdsbesteding 363,9 385,7 422,6 448,1 482,4 491,3 517,3 543,4 567,3 603, Onderwijs en onderzoek 3,2 3,3 3,5 3,5 3,7 3,7 3,8 3,9 4,0 4, Financiële diensten 104,3 114,3 116,5 118,9 126,2 127,9 137,9 131,2 146,8 160, Diverse diensten 42,6 50,2 54,0 61,4 68,0 70,5 79,5 86,3 95,7 99, Persoonlijke uitgaven in het buitenland 129,4 127,6 138,6 146,6 160,9 171,4 196,7 201,8 219,8 224, Minus: uitgaven van niet-ingezetenen in België 87,8 81,6 88,1 89,9 93,2 103,5 123,8 115,5 126,5 130, Statistische aanpassing 27,2 26,7 6,5 6,8 7,7 19,3 24,1 27,4 13,6 23,7 1 Totaal Particuliere consumptie 3.633, , , , , , , , , ,0 2 Overheidsconsumptie 2.1 Bezoldigingen en pensioenen 663,5 701,0 739,1 795,6 839,8 894,6 941,9 984, , ,6 2.2 Lopende aankopen van goederen en diensten 166,5 157,3 151,6 163,2 152,6 161,4 164,7 164,6 169,5 183,2 2.3 Betaalde huur 8,1 4,6 5,3 5,8 11,7 8,3 8,1 8,1 7,0 7,0 2.4 Toegerekende afschrijvingen van administratieve en onderwijsgebouwen van de openbare besturen 14,2 16,0 16,5 17,6 18,4 19,0 19,7 20,2 20,4 20,8 2.5 Afschrijvingen meubilering en materieel 4,9 5,1 5,2 5,2 5,1 5,1 5,1 5,0 5,0 5,0 2 Totaal Overheidsconsumptie 857,2 884,0 917,7 987, , , , , , ,6 3 Bruto binnenlandse kapitaalvorming 3.1 Landbouw, bosbouw en visserij 19,8 20,8 24,7 18,7 22,9 15,8 15,2 14,5 17,0 18,4 3.2 Extractieve nijverheid 3,3 6,6 9,7 5,4 4,7 4,8 4,2 4,6 4,9 5,1 3.3 Be- en verwerkende nijverheid 237,7 299,3 367,4 355,3 340,7 290,5 276,1 304,2 332,0 343,2 3.4 Bouwnijverheid 22,9 25,3 29,7 27,5 25,0 22,9 24,2 27,0 26,0 28,4 3.5 Elektriciteit, gas en water 37,9 46,3 42,1 47,0 71,2 59,5 62,6 66,8 71,7 73,9 3.6 Handel, bank- en verzekeringswezen 174,0 197,9 213,0 213,3 210,4 196,5 198,8 194,9 202,0 223,7 3.7 Woongebouwen 256,4 317,0 353,1 326,6 357,8 372,9 405,3 437,0 426,0 453,1 3.8 Vervoer en verkeer 84,9 89,5 102,4 99,3 105,7 132,1 120,7 141,8 141,1 139,7 3.9 Overheid en onderwijs 96,2 75,3 73,6 81,2 88,8 100,9 110,8 102,7 87,6 110, Andere diensten 80,5 100,7 112,3 118,4 120,8 125,2 131,3 136,8 141,5 144, Veranderingen der voorraden 23,9 11,4 0,8 3,7 9,7 4,0 17,3 24,7 17,7 3, Statistische aanpassing 7,7 8,2 2,1 2,0 2,3 5,4 6,7 7,9 3,8 6,7 3 Totaal Bruto binnenlandse kapitaalvorming 1.029, , , , , , , , , ,8 4 Netto-uitvoer van goederen en diensten 4.1 Factorinkomens ontvangen van het buitenland 770, , , , , , , , , ,7 4.2 Uitvoer van goederen en diensten 3.758, , , , , , , , , ,4 4.3 Totale uitvoer 4.528, , , , , , , , , ,1 4.4 Factorinkomens betaald aan het buitenland 789, , , , , , , , , ,6 4.5 Invoer van goederen en diensten 3.588, , , , , , , , , ,3 4.6 Totale invoer 4.377, , , , , , , , , ,9 4 Totaal Netto-uitvoer van goederen en diensten 150,6 155,0 111,4 158,8 201,7 337,9 408,7 459,5 472,0 534,2 5 Bruto nationaal product tegen marktprijzen 5.670, , , , , , , , , ,6 Bron: INR 20 Statistisch tijdschrift van de Nationale Bank van België (1998 III)