Experts Group Implementation Network Codes Voltage & Reactive Power Management (sessie 2)

Transcriptie

1 Experts Group Implementation Network Codes Voltage & Reactive Power Management (sessie 2) Datum: 26/04/2016 Plaats: Elia, Keizerslaan 20, 1000 Brussel Aanwezig Curvers Daan (BGA 1 ) Detollenaere Alice (BGA) De Wispelaere Bram (BGA) De Wit Kris (Febeliec) Gabriëls Senne (FOD Economie) Gouverneur Bruno (Synergrid) Hubin Emmanuel (Synergrid) Malbrancke Marc (Synergrid) Marginet Dirk (VREG) Mees Emmeric (CREG) Myngheer Silvie (BGA) Roobrouck Myriam (CREG) Soens Joris (Eandis) Ottoy Pauline (VREG) Steensels Marc (Otary) Van Bossuyt Michaël (Febeliec) Van der Spiegel Bart (Febeliec) Wijnhoven Thomas (Febeliec) Buijs Patrik (Elia) Voorzitter van de Experts Group Cornet Matthieu (Elia) Rouanet Arnaud (Elia) Secretariaat Vandermot Koen (Elia) Presentatie Agenda 1. Goedkeuring van de notulen van de vergadering van 25/02/ Presentatie van BGA: reacties op het initiële voorstel gepresenteerd op 25/02/ Presentatie van Elia 4. Presentatie van Synergrid 5. Conclusie en volgende stappen De agenda werd unaniem goedgekeurd. De verschillende presentaties kan u hier raadplegen: group/implementatie EU Netwerk Codes/Experts Group Implementation nc/agenda 1 BGA (Belgian Generator Associations) omvat BOP, COGEN Vlaanderen, EDORA, FEBEG en ODE 1

2 Goedkeuring van de notulen van de vergadering van 25/02/2016 De voorzitter van de Experts Group stelt de opmerkingen voor van Synergrid en BGA over de notulen van de vergadering van 25/02 over het topic Voltage & Reactive Power Management. Over de tweede wijziging aan de notulen, aangebracht door BGA, waarin een link wordt gelegd tussen de C10/11 en het FTR, merkt een vertegenwoordiger van Synergrid op dat er geen rechtstreeks verband bestaat tussen beide documenten. De voorzitter van de Experts Group herinnert eraan dat deze stap binnen het voorziene proces ertoe wil aanzetten om na te denken over de inhoud en niet van de vorm en dat discussies over de in de officiële documenten aan te brengen aanpassingen in een latere fase gevoerd zullen worden. De wijzigingen worden goedgekeurd en er worden geen verdere opmerkingen toegevoegd. Presentatie van BGA Een vertegenwoordiger van BGA stelt de opmerkingen en reacties van deze organisatie voor als antwoord op het initiële voorstel van Elia, dat tijdens de vergadering van 25/02/2016 gedaan werd. Een van de opmerkingen is dat de TNB en de DNB's zelf zouden kunnen investeren in het beheer van reactief vermogen, zodat niet alle kosten ten laste van de netgebruikers vallen. De vertegenwoordiger van BGA laat opmerken dat er bijkomende investerings en operationele kosten zouden zijn, indien de vraag naar het beheer van reactief vermogen door de producenten zoutoenemen. BGA stelt dat reactief vermogen leveren/absorberen een dienst is die correct vergoed moet worden. Een ander punt dat aan bod komt, is de mogelijkheid om de gebruikers apart te bekijken, afhankelijk van het feit of ze op het transmissienet dan wel op een distributienet zijn aangesloten. In dat verband merkt de vertegenwoordiger van BGA op dat volgens zijn informatie in Duitsland en Frankrijk beslist werd dat eenheden van het type B niet aangesloten kunnen worden op het transmissienet maar enkel op een distributienet, wat in België minder duidelijk is met de voorgestelde grenswaarden. Ze vrezen dat daarom in de toekomst verschillende regels toegepast zullen worden op eenheden van hetzelfde type, afhankelijk van het feit of die aangesloten zullen zijn op het transmissienet dan wel op het distributienet. De presentatie van BGA vermeldt ook dat het reactief vermogen voor de Power Park Modules verder beperkt zou moeten worden in geval vaneen zeer lage spanning. Een vertegenwoordiger van Synergrid vraagt wat de specifieke beperkingen van windturbines in geval van zeer lage spanning zijn, waarnaar deze opmerking verwijst. De vertegenwoordiger van BGA antwoordt dat hij zich gebaseerd heeft op informatie van de constructeurs en zich bijkomend zal informeren Een vertegenwoordiger van de VREG vraagt wat het verband is tussen lage spanning en de problematiek van de Fault Ride Through. Een vertegenwoordiger van BGA legt uit dat bij lage spanning de absorptie van reactief vermogen en de stromen in de stator groot zijn terwijl de magnetisatie van de machine zwak is, wat een risico op instabiliteit met zich meebrengt. Elia vraagt dit punt op te helderen tijdens een volgende vergadering van de Experts Group. Een vertegenwoordiger van Eandis vraagt of er bij de technische opmerkingen van BGA een onderscheid werd gemaakt tussen grote en kleine eenheden. Het antwoord van BGA is dat dit sowieso geldt voor eenheden van alle groottes. Met betrekking tot de verwijzing van BGA naar 'IEC Standard 60034' merkt een vertegenwoordiger van Eandis op dat voor eenheden aangesloten op een distributienet een andere standaard van toepassing is, namelijk EN Een vertegenwoordiger van Febeliec merkt op dat er een evenwicht moet zijn tussen de verschillende investeringen. De potentiële bijdrage van de verbruikers heeft omwille van technische redenen minder impact dan de bijdrage van de producenten. Dit heeft een negatieve invloed op de efficiëntie van bepaalde investeringen gedaan door de consumenten die betrokken zijn bij het reactief beheer. 2

3 Een vertegenwoordiger van BGA concludeert dat er een optimalisering van de kosten moet gebeuren die rekening houdt met alle betrokken actoren. Zo moet er onder meer bekeken worden of alle producenten moeten voldoen aan de vereisten dan wel of die meer specifiek gericht kunnen zijn op producenten gesitueerd in de buurt van een bepaalde lokale behoefte. De voorzitter van de Experts Group bedankt BGA voor haar bijdrage. Presentatie van Elia Elia herhaalt de vragen die niet behandeld zijn tijdens de vorige vergadering en geeft een antwoord op enkele daarvan. Elia geeft aan dat bepaalde vragen besproken zullen worden tijdens de presentatie, maar dat de vragen rond de NC Demand Connection Code tijdens de volgende vergadering behandeld zullen worden. Elia stelt haar uitgangspunt voor de analyse van de toekomstige evolutie voor: de verdeling van de productie eenheden van het huidige productiepark volgens de operationele grenswaarden bepaald voor de types A/B/C/D. De huidige injectie en absorptiecapaciteiten van elk type worden ook voorgesteld. Waar nodig wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen eenheden aangesloten op het transmissienet en deze aangesloten op een distributienet. Op dit moment zijn de meeste eenheden van het type D en zijn ze gecontracteerd. Vervolgens stelt Elia een prognose voor van de toekomstige evolutie van de injectie en absorptiecapaciteiten voor reactief vermogen op basis van twee verschillende scenario's voor de evolutie van het productiepark: een daarvan werd verkregen uit een studie van ENTSO E, en het andere uit een studie van Elia zelf naar System Adequacy. De buitengebruikstelling van de nucleaire eenheden zal grotendeels verantwoordelijk zijn voor de verwachte terugval van de injectie en absorptiecapaciteiten voor reactief vermogen. Verschillende aanwezigen vragen opheldering over de cijfers die gebruikt worden in deze prognoses. Elia beantwoordt de vragen als volgt: De limieten tussen de types A/B/C/D die gebruikt werden in de analyse komen overeen met het voorstel van de netbeheerders, dat overeenstemt met de beslissing die in overleg genomen werd tijdens de eerste iteratie over het topic Significant Grid Users om deze limieten als werkhypothesen aan te nemen. De regel Unknown in de tabel houdt rekening met de onzekerheid over de samenstelling van het toekomstige productiepark, waarvoor het type (A/B/C/D) van alle gebruikte machines niet voorspeld kan worden. Elia erkent dat deze verdeling in types een impact heeft op de totale mogelijke bijdrage op het gebied van het beheer van reactief vermogen. De tijdshorizon voor deze toekomstanalyse is Er is wel degelijk een verband tussen de voorgestelde cijfers en de cijfers die eerder getoond werden tijdens de besprekingen over het topic Significant Grid Users, omdat die laatste gebaseerd waren op hetzelfde scenario van ENTSO E. Er wordt een verduidelijking gegeven over de eenheden aangesloten op een distributienet. De gegevens en de discussie zijn gerelateerd aan het koppelpunt en niet aan de klemmen van de generator. Elia merkt op dat het geïnstalleerde reactief vermogen niet identiek is aan het beschikbare reactief vermogen. Een vertegenwoordiger van BGA vraagt hoe de vergoeding voor de bijdrage aan het beheer van reactief vermogen in elkaar zit. Elia legt uit dat bepaalde transmissienetgebruikers een contract zullen kunnen afsluiten met Elia als leverancier van ondersteunende diensten voor het netbeheer en dat zij daarvoor vergoed zullen worden. Een vertegenwoordiger van BGA merkt op dat hij in de tabel geen informatie ziet over eenheden van het type B die in de toekomst zullen aangesloten zijn op het transmissienet. Elia zal deze vraag bekijken. Elia merkt op dat kritieke gevallen beschouwd worden (hoge spanning / lage spanning), maar dat dit een realistische manier van werken is voor het beheer van reactief vermogen. Zo kunnen deze 3

4 kritieke gevallen zich bijvoorbeeld voordoen wanneer de belasting van het net groot is en er veel vermogen ingevoerd wordt. Om de behoeften correct in te schatten moeten realistische kritieke gevallen in beschouwing genomen worden. Elia voegt hieraan toe dat het moeilijk is om vandaag nauwkeurig de toekomstige behoeften te voorspellen. Naast de evolutie op het vlak van productie eenheden die kunnen bijdragen aan het beheer van reactief vermogen, is ook de evolutie van de behoefte aan reactief vermogen moeilijk te voorspellen, bijvoorbeeld de aangroei van het aantal elektriciteitskabels die het net capacitiever maken. Elia besluit dat het moeilijk is om te beoordelen hoe de situatie zal evolueren in de toekomst, ook al omdat die evolutie sterk zal afhangen van de verdeling in het net, die nog moeilijker te voorspellen is. Een vertegenwoordiger van BGA deelt zijn indruk mee dat Elia een status quo beoogt op het vlak van de cijfers, hoewel het tegelijkertijd uitlegt dat de context zal veranderen, en vraagt of het in feite wel redelijk is om een status quo ten opzichte van nu na te streven op het vlak van de behoeften van het beheer van reactief vermogen. Elia antwoordt dat hoewel de toekomst onzeker is, het redelijk is deze weloverwogen benadering te gebruiken om de behoeften in te schatten. Een vertegenwoordiger van Eandis vat samen dat omdat de behoeften van het systeem en de bronnen tegelijkertijd veranderen, het onmogelijk is om de delta tussen het heden en de toekomst nauwkeurig te bepalen. De traditionele bronnen veranderen, het net wordt capacitiever en de productie eenheden zijn neutraler. Het is duidelijk dat de netgebruikers nodig zijn om bij te dragen aan het beheer van het reactief vermogen en er moet een evenwicht gevonden worden tussen de betrokken spelers. Een vertegenwoordiger van BGA vraagt of de capaciteiten om het reactief vermogen te beheren die verbonden zijn met een distributienet gecontracteerd kunnen worden. Elia antwoordt dat dit momenteel niet het geval is, maar dat het deze mogelijkheid voor de toekomst niet uitsluit. Een vertegenwoordiger van Eandis legt uit dat het beheer van reactief vermogen twee facetten behelst: enerzijds het evenwicht van reactief vermogen in het globale systeem en anderzijds de lokale effecten van dat vermogen. Bepaalde op het distributienet aangesloten bronnen kunnen niet zoveel bijdragen als wanneer ze op het transmissienet zouden zijn aangesloten omdat de lokale effecten in de realiteit een grote impact zouden hebben. Een vertegenwoordiger van BGA merkt op dat de analyse tijdens deze vergadering focust op de aanpak van het systeem (net in zijn geheel) en vraagt zich af of de lokale effecten ook behandeld zullen worden. Een vertegenwoordiger van Synergrid antwoordt dat er momenteel nog geen zicht is op die effecten en dat het bijzonder moeilijk is om de toekomst te voorspellen op dat gebied. Een vertegenwoordiger van Febeliec uit bezorgdheid over de vraag naar beheer van reactief vermogen door de industriële netten. Hoewel daar potentiële bijdrage aanwezig is, kunnen die machines niet altijd de afwijkingen op hun normale werking aan. Elia bevestigt dat niet alle bronnen betrokken zullen worden bij de beheersing van het systeemevenwicht en dat er rekening gehouden moet worden met de individuele lokale behoeften. Ter afsluiting benadrukt Elia het feit dat niet alle geïnstalleerde capaciteit van het beheer van reactief vermogen noodzakelijkerwijze beschikbaar moet zijn. Een vertegenwoordiger van Febeliec vraagt om uitleg over de situatie van bestaande eenheden die in de toekomst een 'substantiële modernisering' ondergaan. Elia antwoordt dat daar nog over gesproken moet worden en dat huidige discussie prioritair over nieuwe eenheden gaat. Dat aspect moet in gedachten gehouden worden. Een vertegenwoordiger van Febeliec vermeldt het feit dat eenheden die via vermogenselektronica aangesloten zijn technisch ook in staat zijn om bij te dragen aan het beheer van reactief vermogen en verwijst daarbij naar elektrische wagens. Hij voegt eraan toe dat het aantal machines dat vermogenselektronica gebruikt toeneemt. Een andere vertegenwoordiger van Febeliec antwoordt dat de netgebruikers die vermogenselektronica gebruiken in het algemeen omwille van de kostprijs een cosφ gelijk aan 1 wensen aan te houden. Hij voegt eraan toe dat de kosten voor het beheer van 4

5 reactief vermogen hoger zijn voor eenheden die vermogenselektronica gebruiken dan voor andere types eenheden. Elia stelt een grafiek voor met de evolutie van de behoefte aan reactief vermogen in het Belgische net tussen 2009 en Die toont een evolutie naar minder behoefte aan injectie en meer behoefte aan absorptie. Een vertegenwoordiger van Febeliec vraagt of de blauwe en rode curven overeenkomen met de belasting en het net of enkel met de belasting. Elia antwoordt dat ze wel degelijk de belasting en het net samen voorstellen. Elia stelt de veranderingen voor die voorzien worden als voorbereiding op toekomstige uitdagingen en merkt op dat als het beheer van reactief vermogen op een groter aantal eenheden toegepast wordt, de capaciteiten op efficiëntere wijze gebruikt zullen worden omdat ze geografisch beter gespreid zullen zijn dan momenteel het geval is. Een vertegenwoordiger van Febeliec reageert op de vermelding van "base load generators" van het type A en B, zoals bijvoorbeeld WKK eenheden. Hij laat opmerken dat wanneer deze eenheden gebruikt worden in de modus base load, de behoefte aan stoom gecontroleerd moet worden afhankelijk daarvan, wat wellicht niet altijd een redelijke vraag is. Elia antwoordt dat het de voorkeur verdient om over deze eenheden te beschikken, en dat er anders alternatieve middelen gevonden moeten worden. Een vertegenwoordiger van BGA herhaalt op het eerder gelanceerde voorstel om te kiezen voor een oplossing waarin de netbeheerders alle behoeften aan beheer van reactief vermogen en spanningscontrole voor hun rekening zouden nemen. Hij voert het argument aan dat deze oplossing, in het licht van de onzekere toekomst van het productiepark, het voordeel van grotere zekerheid biedt. Hij vraagt eveneens of Elia beschikt over een overzicht van de kosten van apparatuur die de spanning op netniveau kan regelen, zoals Statcom. Elia antwoordt dat de netbeheerders al belangrijke investeringen plannen en herinnert eraan dat het doel is om de kosten voor de eindconsument te beperken. Om die reden zouden we dus allemaal samen een constructieve oplossing moeten zoeken. Presentatie van Synergrid Een vertegenwoordiger van Synergrid stelt een uittreksel voor over het beheer van reactief vermogen en spanning uit een voorlopige versie van het toekomstige voorschrift C10/11 van Synergrid, dat momenteel in de revisiefase is. Het doel van de presentatie is om een overzicht te geven van de voorschriften zodat de stakeholders de gevolgen van de keuze van de afbakeningen tussen type A en type B in de context van de Experts Group Implementation Network Codes op een eenduidige manier kunnen beoordelen. In dat verband herinnert hij aan de conclusie van de vorige vergadering, waarbij beslist werd om voorlopig de limieten tussen de types A/B/C/D voorgesteld door de netbeheerders te gebruiken. Een vertegenwoordiger van BGA herinnert eraan dat er in de WG Belgian Grid besloten was dat de verschillende voorgestelde grenswaarden vergeleken moesten worden wanneer dat relevant was. De voorzitter van de Experts Group bevestigt dat dit inderdaad beslist werd tijdens een vergadering van de WG Belgian Grid en voegt eraan toe dat het mogelijk is om gevoeligheidsstudies uit te voeren waarin het effect van diverse grenswaarden geëvalueerd kan worden. De vertegenwoordiger van Synergrid stelt het voorziene werk aan voorschrift C10/11 voor en vermeldt verschillende redenen waarom het document gereviseerd moet worden. Hij legt uit dat het doel zeker niet is om de Experts Group uit het proces te sluiten. Het doel is onder meer om het voorschrift C10/11 conform te maken met de onderverdeling in types A/B/C/D. Een vertegenwoordiger van BGA vraagt of het voorschrift C10/11 geen betrekking heeft op eenheden van minder dan 10 kw. De vertegenwoordiger van Synergrid antwoordt dat het document betrekking heeft op alle productie installaties die aangesloten zijn op een distributienet. Hij voegt eraan toe dat het met een breder kader werkt dan de Network Codes. Verschillende vragen om verheldering worden gesteld in verband met de grafiek die het bereik P Q weergeeft voor eenheden van meer dan 2 MW. 5

6 Een vertegenwoordiger van Febeliec vraagt of het mogelijk is om in de witte zone terecht te komen en merkt op dat de schaal niet juist lijkt op de slide. De vertegenwoordiger van Synergrid antwoordt dat beide vragen bestudeerd moeten worden. Een vertegenwoordiger van BGA merkt op dat er verschillen bestaan tussen de mogelijkheden van machines van verschillende constructeurs om zich binnen het bereik P Q te plaatsen. Dat wordt bevestigd door een vertegenwoordiger van Otary. Een vertegenwoordiger van BGA merkt op dat, indien de eisen die hier vermeld worden niet standaard zijn buiten België, bijkomende investeringen nodig zullen zijn. Speciale machines vervaardigen voor België alleen zal bij de constructeurs immers leiden tot bijkomende kosten. Een vertegenwoordiger van BGA merkt op dat voor de alternatoren die rechtstreeks aangesloten zijn op het net de huidige kenmerken niet symmetrisch zijn, terwijl Synergrid hier een symmetrisch bereik voorstelt. De vertegenwoordiger van Synergrid bevestigt dit, maar voegt eraan toe dat het nuttig zal zijn om de kenmerken symmetrisch weer te geven in het licht van de verwachte toekomstige evoluties. Een vertegenwoordiger van BGA wil weten wat er gebeurt wanneer een belasting buiten het gevraagde bereik valt. Elia merkt op dat dit bereik de vermogensvereisten betreft, en niet het gebruik dat van dat vermogen gemaakt wordt. De aangesloten eenheden moeten in staat zijn verschillende gedragingen te vertonen, maar die zullen niet noodzakelijk allemaal gebruikt worden. Een vertegenwoordiger van BGA vraagt of de besproken vereisten te beschouwen zijn aan het koppelpunt dan wel aan de elektrische klemmen van de generator. Een vertegenwoordiger van Synergrid antwoordt dat hij hierover inlichtingen zal inwinnen. Een vertegenwoordiger van Febeliec vraagt of er een verband is met de huidige penaliteiten voor de cosφ. Een vertegenwoordiger van Synergrid bevestigt dit en voegt eraan toe dat alle regels, inclusief de penaliteiten, onderling geharmoniseerd dienen te worden om de coherentie te bewaren. Een vertegenwoordiger van Febeliec stelt vast dat een eenvoudige asynchrone generator, zelfs met een laag vermogen (< 10 kw), niet in staat is om in het bereik P Q te functioneren omdat de cosφ van zulke machine te zwak is, rond 0,7. Hieruit volgt dat die generatoren niet meer toegelaten zouden worden en hij vraagt of dit een wenselijk effect is. Een vertegenwoordiger van BGA voegt toe dat er een identiek probleem is met kleine WKK eenheden. De vertegenwoordiger van Synergrid neemt hier nota van en zal erover nadenken. Conclusie en volgende stappen Door tijdsgebrek konden de presentaties van Synergrid en Elia niet volledig getoond worden. Zij zullen tijdens de volgende vergadering hernomen worden. De voorzitter van de Experts Group stelt voor dat de aanwezigen hun opmerkingen over de resterende slides in de mate van het mogelijke voorafgaand aan de volgende vergadering overmaken om tijd uit te sparen tijdens die vergadering. Een vertegenwoordiger van Febeliec vraagt of de aspecten in verband met het NC DCC desondanks toch behandeld zullen worden tijdens die derde vergadering. De voorzitter van de Experts Group antwoordt dat dit de bedoeling is, maar dat een vierde vergadering ingelast kan worden indien dat nodig blijkt. * * * 6