Integratie vluchtelingen - hoe (gaan gemeenten) verder?

Transcriptie

1 Divosa Vrijdag: Integratie vluchtelingen - hoe (gaan gemeenten) verder? Integratie vluchtelingen - hoe (gaan gemeenten) verder? Onderzoek KIS Houten: brede betrokkenheid Enschede: actief en positief Utrecht: experimenteren met ondernemerschap Lobbypunten Foto-impressie Colofon

2 Divosa Vrijdag Integratie vluchtelingen - hoe (gaan gemeenten) verder? Hoe vangen gemeenten statushouders op? Hoe integreren zij deze nieuwe doelgroep? Welke kansen en knelpunten zien zij? Ruim vijftig professionals bogen zich over deze vragen tijdens de Divosa Vrijdag op 10 juni 2016, georganiseerd door Divosa en het Netwerk Directeuren Sociaal Domein (NDSD). Centraal stonden drie inspirerende praktijkvoorbeelden. Sinds september 2015 leven we in een andere werkelijkheid. Ellen de Bruin, sectormanager Werk en Inkomen van gemeente Leeuwarden en bestuurslid van Divosa, doelt op de vluchtelingeninstroom in ons land, de inspanningen van gemeenten op het vlak van noodopvang, maar ook op de statushouders die sinds enkele maanden in de meeste gemeenten aankomen. Wat kunnen gemeenten doen om deze mensen zo spoedig en effectief mogelijk deel te laten nemen aan de samenleving? Het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom dat in april 2016 door de VNG is goedgekeurd - met afspraken rond onderwijs, zorg, werk en integratie voor statushouders - is hierbij een handige richtlijn. De Bruin: Nu is het zaak om dit akkoord uit te werken en te implementeren. Hoe gaan gemeenten om met burgerinitiatieven? En: hoe wordt de samenleving bij de opvang betrokken?

3 Onderzoek KIS Kennisplatform Integratie & Samenleving onderzocht de arbeidstoeleiding van statushouders. In samenwerking met Divosa zette het kennisplatform een vragenlijst uit onder alle gemeenten met als hoofdvraag: wat doen gemeenten voor deze doelgroep? Bijna 200 gemeenten zijn vertegenwoordigd in het onderzoek. Vanwege dit hoge aantal en de goede verdeling over gemeentegroottes kunnen er uitspraken gedaan worden over alle gemeenten. Onderzoeker Inge Razenberg licht een tipje van de sluier op. Inge Razenberg Zo blijkt uit de cijfers dat gemeenten snel en intensief aan de slag willen om de nieuwe groepen vluchtelingen naar werk te begeleiden, omdat zij weten dat snel beginnen belangrijk is. Ze zien ook zeker kansen voor een succesvolle aanpak, maar benoemen ook knelpunten die het proces bemoeilijken en vertragen, zoals het gebrek aan informatie over de statushouders. Eind juni verschijnt het onderzoeksrapport op met daarin alle cijfers met duiding, een toelichting op welke kansen en knelpunten gemeenten signaleren en hoe ze die zouden willen aanpakken.

4 Houten: brede betrokkenheid Belangrijk politiek uitgangspunt bij de integratie van statushouders in gemeente Houten is dat leefgebieden integraal worden bekeken en dat het niet alleen gaat om huisvesting. Chandra Gischler, projectmanager opvang vluchtelingen, noemt brede betrokkenheid een absolute succesfactor. In rondetafelgesprekken met raadsleden, maatschappelijke organisaties en vrijwilligerswerk is bepaald hoe we de integratie het beste kunnen aanpakken. Met bewoners hebben we gesproken over kritische succesfactoren en hun zorgen. Het onderwijsveld en de ISK hebben een onderwijsplan gemaakt; Werk en Inkomen Lekstroom (WIL), het werkgeversservicepunt en de welzijnsstichting (die de maatschappelijke begeleiding doet) maken een plan voor 'werk, inkomen, participatie'. Andere succesfactoren: het intensieve contact met huisartsen en voorlichting over 'hoe is de gezondheidszorg geregeld', de rol van de woningcorporaties om met ongenoegens in de buurt om te gaan en de betekenis van boegbeelden zoals de kapper en de kroegbaas, waarmee interviews in de pers zijn verschenen. Verder zijn de serviceclubs (Rotary, Lions) ingeschakeld om statushouders te introduceren bij werkgevers en netwerken. En er is intensieve afstemming tussen maatschappelijke begeleiding, WIL en werkgeversservicepunt voor toeleiding naar werk/participatie. Presentatie gemeente Houten Download deze bijlage Actieplan en dan? ( divosa. nl/sites/default/files/werkwijzer_bijlage/divosa-vrijdag- vluchtelingen presentatie-gemeente-houten. pdf) (pdf, MB)

5 Enschede: actief en positief Dan is het tijd voor gemeentelijke praktijkvoorbeelden. Enschede heeft gekozen voor een gecoördineerde aanpak op een actieve, positieve manier (als tegenwicht van de vele nare gebeurtenissen die plaatsvonden uit onvrede onder burgers). Inge Stegeman, coördinator asiel en integratie, vertelt: In januari zijn we begonnen met het ophalen van ideeën vanuit allerlei disciplines. Daarna volgde een B&W-sessie waarbij Jaco Dagevos de lessen uit het WRR-rapport uit de doeken deed en een bijeenkomst met raadsleden. Die laatste vond plaats op de noodopvanglocatie, heel leerzaam. Volgende stappen waren een inwonerspanel waaruit geen rare dingen kwamen, gelukkig en een raadpleging van de statushouders zelf. We hebben 20 nieuwkomers ontvangen op het stadhuis en hun gevraagd naar ervaringen en tips. Daarna is gesproken met de organisatie M-Pact die veel vrijwilligersactiviteiten uitvoert, en met experts uit onderwijs, kerken en zorg. De input heeft geleid tot het actieprogramma Thuisvoelen & Meedoen. Drie thema s staan hierin centraal: huisvesting, taalonderwijs en initiatieven uit de stad. Ook al is het nog steeds best spannend in de gemeente - de protesten zijn nog lang niet overal geluwd - houden we vast aan de positieve insteek. Op die manier kunnen we het verschil maken voor deze kwetsbare groep nieuwe burgers. Presentatie Bekijk de prezi (

6 Utrecht: experimenteren met ondernemerschap Niene Oepkes, projectcoördinator noodopvang Einsteindreef, vertelt over het grote kantoorgebouw waar straks 400 statushouders worden gehuisvest, terwijl in de andere vleugel 25 Overvechtse sterke jongeren komen wonen. Dat zijn hippe, creatieve, ondernemende én betrokken types uit de buurt. Zij vormen de sociale ruggengraat van de wijk en moeten als het ware de brug gaan slaan tussen de nieuwkomers en Overvecht, legt Oepkes uit. Ondernemerschap speelt een cruciale rol. Wij denken dat we deze nieuwe burgers moeten aanspreken op hun sterke kanten. Veel Syriërs bijvoorbeeld zijn ondernemer geweest in hun eigen land. Ze zijn ook initiatiefrijk, avontuurlijk en letterlijk in beweging. We willen die dynamische kant stimuleren en ze bijvoorbeeld via hoogwaardige Engelse taalles en het trainen van ondernemersvaardigheden helpen zich tot wereldburger te ontwikkelen. Hoe dit alles precies gaat uitpakken? Dat weten we niet. Het is een experiment, maar onze verwachtingen zijn hoog. De universiteit van Oxford gaat dit project monitoren: Wat doet het met de statushouders, met de buurt? Wat is de invloed op de communitybuilding? Hopelijk krijgen we daar ook een wetenschappelijk onderbouwd antwoord op. Presentatie gemeente Houten Download deze bijlage Actieplan en dan? ( divosa. nl/sites/default/files/werkwijzer_bijlage/divosa-vrijdag- vluchtelingen presentatie-gemeente-houten. pdf) (pdf, MB)

7 Lobbypunten Divosa en het NDSD houden de vinger aan de pols de komende maanden bij politiek Den Haag. Welke van de thema s die langs zijn gekomen moeten we meenemen als lobbypunten?, vraagt Hilde Reints, concerndirecteur van de gemeente Enschede en lid van het NDSD-kernteam, in de afsluitende plenaire sessie aan de aanwezigen. Enkele antwoorden: arbeidstoeleiding: welke knelpunten komen werkgevers tegen? Welke wensen hebben zij? diverse ministeries elkaar niet tegenwerken, maar juist versterken. Hilde Reints Betrek de samenleving in je plannen. Wat hebben de andere burgers nodig? En vooral ook, als je kijkt naar Maak werk van een gecoördineerde aanpak op landelijk niveau. Zorg dat de plannen en maatregelen van Gemeenten moeten snel beschikken over goede, up-to-date informatie over de statushouders. En weten hoe ze die informatie op waarde moeten schatten (wat is een opleiding waard in dat land, op dat niveau?). Hoe eerder de arbeidstoeleiding van de grond kan komen, hoe beter. Waarom zet het COA, naast de uniforme landelijke werkwijze, geen regionale of zelfs lokale accenten? Nu gaat het COA nogal eens voorbij aan de bijzonderheden binnen een bepaalde regio of gemeente. Tot slot nogmaals, de meest genoemde hartenkreet: leg de regie op inburgering weer bij de gemeente!

8 Foto-impressie ( Bekijk alle foto's van de bijeenkomst (

9 Colofon Divosa Koningin Wilhelminalaan LA Utrecht Postbus GT Utrecht info@divosa.nl (mailto:info@divosa.nl) Tekstredactie Sander Peters Fotografie Jos Stuart (Divosa) Contentmanagement Saskia Schrijver (Divosa) Versie 15 juni 2016