Disclosure belangen Bastiaan Meerburg

Transcriptie

1 Disclosure belangen Bastiaan Meerburg (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk: Geen / Zie hieronder Bedrijfsnamen Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (werkgever) Wageningen University & Research (werkgever) Stoeterij Airborne (medeeigenaar)

2 Maatschappelijk verantwoord plaagdierbeheer: hoe beperken we de overlast door plagen? Dr. Bastiaan Meerburg, directeur Kennis- & Adviescentrum Dierplagen (KAD) KAD_Wageningen

3 Vraag: Wanneer kwam je voor het laatst een plaagdier tegen?

4 1. Teek 2. Steekmug 3. Daas 4. Wesp 5. Hond 6. Zilvervisje 7. Kat 8. Eikenprocessierups

5 9. Vlo 10. Hoofdluis 11. Bedwants 15. Kakkerlak 16. Bruine rat 17. Huisvlieg 26. Muis 27. Mot 29. Houtworm

6 Wanneer is iets een plaag? Teveel exemplaren van een bepaalde soort op een plek waar we dat niet willen Vaak treedt een vorm van schade op Wat we als plaag zien verschilt sterk per locatie

7 Over het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) 1942: Opgericht als afdeling van Ministerie van Landbouw 1964: Staatstoezicht Volksgezondheid en Hoofdinspectie Milieuhygiëne (VROM) 1998 privatisering vanuit VROM tot een zelfstandige stichting KAD Nu: Onafhankelijk kennis- en expertisecentrum voor overheden (Rijk, provincies, gemeenten), instellingen, bedrijven & burgers 17 fte in dienst, 30 docenten

8 Activiteiten KAD Advisering/publieksvoorlichting, bijv. in opdracht van gemeenten Inspecties bij bedrijven (voedselveiligheid, volksgezondheid) en instellingen Kennisontwikkeling (onderzoeksprojecten: laboratorium, in het veld) Determinaties Opleiding bestrijdingstechnicus/ nascholingen (breed)

9 Grote invloed van plaagdieren Ratten en muizen bijvoorbeeld: 1. Structurele schade 2. Verliezen (oogstschade) 3. Brengen ziekteverwekkers over

10 Knaagdieren & ziekteverwekkers Knaagdieren kunnen minstens 60 verschillende ziekteverwekkers overbrengen Meerburg, B.G., G.R. Singleton and A. Kijlstra. Rodent-borne diseases and their risks for public health. Crit Rev Microbiol, 2009; 35(3):

11 Leptospirose Belangrijkste vectoren van Leptospira spp.: wilde knaagdieren via urine & feces

12 Weert, Limburg Home range: 54.8 ( ) and 66.1 ( ) metres Longest distance: 954 metres ( ) D.J. Hartley & J.A. Bishop, Biol J Linnean Soc 12 (1):19-43.

13 Versimpeld knaagdier-ziekte model Meerburg, B.G., G.R. Singleton and A. Kijlstra. Rodent-borne diseases and their risks for public hea Crit Rev Microbiol, 2009; 35(3):

14 Klimaatverandering heeft effect op: Geografische spreiding van plaagdieren; Hun populatiedichtheden; Geografische spreiding van ziekteverwekkers, en dus; De aanwezigheid van infecties bij mens en dier.

15 Kakkerlakken Meer dan 3500 soorten, +/- 50 soorten zijn plaagdieren Veel verschillende leefwijzen Verspreiding als eipakket, nimf of imago Kunnen astma (vervellingshuidjes, uitwerpselen) en zelfs psychische problemen veroorzaken

16 Kakkerlakken: dragers Salmonella Duitse kakkerlak voer gegeven met Salmonella erin: Tot 7 dagen na de test werd de bacterie in de kakkerlakmest teruggevonden Jansen WE & Wedberg SE, Am. J. Trop. Med. Hyg., 1(2), 1952, pp

17

18 Veroorzakers stalbranden?

19

20 Soms is hard ingrijpen dus gewoon gewenst

21 Welzijn plaagdieren Verschilt niet met dat van andere dieren Ervaren ook pijn, stress en wanhoop Van oudsher minder aandacht voor welzijn plaagdieren dan voor huisdieren, wilde dieren of vee Komt ws. doordat het uitschakelen van plaagdieren normaal gesproken niet wordt gezien door grote publiek En omdat er goede redenen bestaan om ze aan te pakken (schade die plaagdieren doen rechtvaardigt stevig ingrijpen) Littin. K.E Animal Welfare. 19(2):

22 Bijzondere dag vandaag

23 Verandering plaagdierbranche Ratten? Voorkom dat ze geboren worden!

24 Verandering plaagdierbranche Ongedierte-bestrijding Interventie (IPM Dierplaag-beheersing Monitoring-preventie-interventie-nazorg Integrated Pest Management (IPM): -Kennis/deskundigheid plaagdiersector -Bewustwording -Verantwoordelijkheid (milieu, dierwelzijn) -Communicatie richting klant

25 Opvoeden bestrijdingstechnici Van alleen bestrijding naar monitoring, en in noodgevallen bestrijden Andere mentaliteit Hoger opleidingsniveau => rol KAD

26 Hoe werkt rattengif? Rattengif of rodenticide is een antistollingsmiddel voor het bloed Eiwit (VKORC1) dat belangrijk is voor bloedstolling kan niet meer werken Als het bloed niet meer stolt gaan de ratten dood door kleine bloedingen bijvoorbeeld in de darmwand Dit is een langzaam proces (5-14 dagen)

27 Nadelen gebruik van gifstoffen Doorvergiftiging ( secondary poisoning ) => milieu-risico Door particulieren vaak niet goed toegepast Ethisch probleem (langdurig lijden voordat dood intreedt) Optreden van genetische resistentie tegen rodenticiden

28 Resistentie (=verminderde gevoeligheid) Knaagdieren eten wel van gif (rodenticiden), maar gaan er, door een overerfbaar afgenomen gevoeligheid, niet aan dood of pas na langere tijd.

29

30 Opvoeden burgers

31 Ook burger zelf aan zet

32 Cultureel aspect

33 Grote culturele verschillen hoe men naar bepaalde dieren kijkt: bijvoorbeeld de rat India China Vietnam

34 Opvoeden gemeenten: inrichting buitenruimte

35 Opvoeden gemeenten: Diftar systeem Diftar: gedifferentieerde tarieven voor afvalscheiding Hoe meer de burger aanbiedt, hoe hoger afvalstoffenheffing Nadelen: - Stank - Maden - Illegale dumping

36

37 Conclusie Vroeger vooral bestrijding, nu meer focus op preventie In lijn met ethiek en milieu Bestrijdingstechnici: mentaliteitsverandering, gebeurt via onze opleidingen Burgers en overheden moeten ook in actie komen =>Maatschappelijk Verantwoord Plaagdierbeheer

38 Nieuw Cursus: invasieve exoten De tijgermug en dengue. Import in NL?

39 Dank voor uw aandacht! Vragen? Stel ze, of mail naar: