KNAAGDIERBEHEERSING Op agrarische bedrijven

Transcriptie

1 KNAAGDIERBEHEERSING Op agrarische bedrijven In samenwerking met: Handelsonderneming Vlamings B.V.

2 NIEUWE LICENTIE Tot 1 juli 2015 vrijstelling voor agrarische bedrijven. Vanaf 1 juli 2015 vakbekwaamheidsbewijs nodig voor inzet rodenticiden (Knaagdierbeheersing). Met geldig vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming deze cursus volgen Zonder geldig vakbekwaamheidsbewijs cursus en examen ( AOC )

3 BINNEN GEBRUIK RODENTICIDEN Met vakbekwaamheidsbewijs gebruik rodenticiden binnen toegestaan Wat is binnen gebruik? Grofweg gezegd: Wanneer ratten die binnen bestreden worden op een simpele manier naar buiten kunnen, valt dit niet onder binnen gebruik.

4 BUITEN GEBRUIK RODENTICIDEN Buitengebruik alleen voor RATTENBESTRIJDING!! Brancheorganisaties werken aan protocol voor buitengebruik anticoagulantia onder IPM Overgangsperiode buitengebruik tot 1 januari 2017 Toelatingshouders vanaf 1 sept in aanmerking rattenbestrijding buiten gebruikt mits gemeld bij Meld en Informatie Centrum van de Inspectie Leefomgeving en Transport

5 BUITEN GEBRUIK RODENTICIDEN Aanvraag tot (uitbreiding van de) toelating aanvragen bij en/of tel.nr ( ) Ga bij twijfel naar de website type in de zoekfunctie buitengebruik en u komt bij de juiste informatie.

6 BIOLOGIE EN LEEFWIJZE: BRUINE RAT, ZWARTE RAT, HUISMUIS

7 KNAAGDIEREN ALGEMEEN Knaagdieren behoren tot de meest succesvolle zoogdieren op aarde Ze hebben een hoog aanpassingsvermogen Ze veroorzaken overlast en kunnen ziekten overdragen Een aantal wordt aangemerkt als plaagdier, namelijk: Bruine rat Zwarte rat Huismuis

8 KNAAGDIEREN ALGEMEEN We spreken van PLAAGDIEREN als zij: Het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de mens en zijn huisdieren bedreigen; Schadelijk zijn voor materialen en voedsel van de mens en zijn huisdieren In grote aantallen voorkomend hinder veroorzaken

9 KNAAGDIEREN ALGEMEEN Beschermingsstatus: Bruine rat, zwarte rat, huismuis niet beschermd volgens de Flora- en faunawet; Bosmuis, veldmuis, huisspitsmuis wel beschermd, maar landelijk vrijgesteld! Zorgplicht geldt altijd! Hieraan wordt voldaan als dieren op een deskundige en efficiënte manier worden gedood.

10 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Taxonomie Rijk Hoofdafdeling Klasse Orde Knaagdieren Dieren Gewervelde dieren Zoogdieren Insecteneters Familie Ware muizen Woelmuisachtigen Spitsmuizen Soort Bruine rat Veldmuis Huisspitsmuis Zwarte rat Huismuis Bosmuis

11 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Bruine rat Sinds 18 e eeuw in Europa Grazige steppen Centraal Azië rug meestal grijsbruin buik lichter van kleur kleurvariaties zijn mogelijk stevige bouw vrij stompe snuit oren duidelijk zichtbaar staart iets korter dan het lichaam cm lang ± 500 gr

12 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Zwarte rat Sinds Middeleeuwen eeuw in Europa Oerwouden zuidoost Azië, in bomen rug en buik blauwgrijs tot zwart kleurvariaties zijn mogelijk slanke bouw spitse snuit oren groot grote kraalachtige ogen dunne staart langer dan het lichaam cm lang ± gr

13 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Zwarte rat Bruine rat Gewicht g g Lengte cm cm Staart cm cm Neus Spits Stomp Oren Groot, onbehaard Klein, dicht behaard Klimvermogen Zeer goed Slecht Opname g / dag g / dag Actieradius Enkele km 2 Enkele km 2

14 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Huismuis rug lichtbruin tot donkergrijs Kleurovergang naar lichtere buik verloopt geleidelijk slanke bouw spitse snuit oren groot grote kraalachtige ogen staart net zo lang of langer dan het lichaam 7-10 cm lang ± gr

15 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Huismuis Klein Kop Groot Klein Poten Groot Jonge rat

16 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Bosmuis rug geelbruin - donkerbruin buik licht gemarkeerd door oranjebruine scheidingslijn flinke muis, 7,5-10,5 cm lang spitse snuit grote uiteen staande oren grote kraalachtige ogen staart net zo lang of langer dan het lichaam

17 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Taxonomie Rijk Hoofdafdeling Klasse Orde Knaagdieren Dieren Gewervelde dieren Zoogdieren Insecteneters Familie Ware muizen Woelmuisachtigen Spitsmuizen Soort Bruine rat Veldmuis Huisspitsmuis Zwarte rat Huismuis Bosmuis

18 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Veldmuis (woelmuisachtige) rug bruin - donkerbruin buik lichtbruin plompe bouw stompe snuit ogen en oren in vacht verborgen staart veel korter dan het lichaam 9,5-12 cm lang Eten graangewassen, bollen, aardappelen, kool, wortels, boomschors

19 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Huismuis Veldmuis Gewicht g g Lengte 6-9 cm cm Staart 8-10 cm 4-5 cm Neus Spits Stomp Oren Groot, licht behaard Klein, in de vacht verborgen Klimvermogen Goed Klimt vrijwel nooit Opname Actieradius 3-4 g 5-10 m

20 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Taxonomie Rijk Hoofdafdeling Klasse Orde Knaagdieren Dieren Gewervelde dieren Zoogdieren Insecteneters Familie Ware muizen Woelmuisachtigen Spitsmuizen Soort Bruine rat Veldmuis Huisspitsmuis Zwarte rat Huismuis Bosmuis

21 HERKENNEN VAN KNAAGDIEREN Huisspitsmuis (spitsmuis) geen knaagdier! rug rossig - donkerbruin buik grijs-wit geleidelijke overgang zeer spitse snuit kleine ogen staart ruim half zo lang als het lichaam 5-8,5 cm lang Eten insecten, slakken, muizen en spinnen

22 GEDRAG EN ONTWIKKELING Ware muizen Familieverband met strenge rangorde Eén dominant mannetje de leider Familiegroepen streng gescheiden Bij gebrek aan voedsel en leefruimte verspreiding Bewegen hoofdzakelijk langs wanden en objecten Vaste looppaden tussen schuil- en voedsel-plaatsen Zicht slecht ontwikkeld Verplaatsen zich op tast

23 GEDRAG EN ONTWIKKELING Ware muizen Alleseters, voorkeur voor plantaardig. Drinken dagelijks (behalve huismuizen) Actief net na zonsondergang en net voor zonsopkomst Goed aanpassingsvermogen Variatie in gedrag tussen populaties

24 LEEFOMGEVING WARE MUIZEN Agrarisch gebied: Vaak zeer geschikt Voldoende schuil- en nestelgelegenheden Voldoende en geschikt voedsel aanwezig (diervoeders, gewassen, fruit, etc.)

25 ONTWIKKELING WARE MUIZEN De jongen worden kaal en blind geboren De jongen worden gezoogd door de moeder Door ongunstige omstandigheden kan de sterfte tot 75 % bedragen Grote voortplantingscapaciteit Bruine rat Zwarte rat Huismuis Draagtijd (dagen) Nestgrootte (aantal jongen) Zoogperiode (weken) Geslachtsrijp na (maanden) 3 3 2

26 PLAAG OF NIET???

27 SCHADE Dragers van ziekteverwekkers: Ziekte Knaagdier Ziekteveroorzaker Overdracht via Overdracht op Murine typhus Bruine rat, zwarte rat Bacterie (Ricketsia) Rattenvlo en kattenvlo Mensen Leptospirose / Ziekte van Weil Bruine rat Bacterie (Leptospira) Urine Mensen en dieren Voedselvergiftiging Bruine rat, zwarte rat, huismuis Bacterie (Salmonella) Besmet voedsel en water Mensen en dieren Bruine rat, zwarte rat, huismuis Bacterie (Campylobacter) Besmet voedsel en water Mensen en dieren Trichinose Bruine rat, zwarte rat, huismuis Rondworm (Trichinella) Besmet vlees Mensen (en varkens) Toxoplasmose Bruine rat Protozoa (Toxoplasma) Besmet vlees Mensen Bruine rat Protozoa (Toxoplasma) Kattenfaeces Dieren Varkenspest Ratten Virus (Pestivirus) Direct Mensen en dieren Mond- en Klauwzeer Bruine rat Virus (Picornaviridae) Direct Dieren

28 SCHADE Knaagschade: 2% dagelijkse activiteiten knagend (tanden scherpen) Isolatieplaten, hout, zacht cement, elektriciteitskabels (kans op brand), waterleidingen, gipswanden, plastic deksels, voerbakken Verborgen kosten (voedsel en stookkosten)

29 KNAAGSCHADE KNOLSELDERIJ

30 KNAAGSCHADE WORTELEN

31 DUS! WEREN! en bestrijden

32 BESTRIJDINGSPLAN OPZETTEN

33 INTEGRATED PEST MANAGEMENT (IPM) Definitie IPM De implementatie van de juiste, duurzame populatiebeheers- maatregelen, gebaseerd op de biologie en leefwijze van de betreffende organismen en hun relatie met de omgeving.

34 INTEGRATED PEST MANAGEMENT (IPM) Geïntegreerde beheersing van plaagdieren Om problemen met resistentie en het milieu te voorkomen IPM basis van opzetten van een bestrijdingsplan Toepassen van rodenticiden volgens etiket is noodzaak Juiste maatregelen voorafgaand, tijdens en na de uitvoering

35 BASISPRINCIPES IPM IPM: in iedere situatie toe te passen, iedere situatie anders Inventarisatie (inspectie en determinatie) Drempelwaarde bepalen Treffen van weringsmaatregelen Treffen van bestrijdingsmaatregelen Evaluatie van effectiviteit controle en nabehandeling

36 INVENTARISATIE (INSPECTIE) Inspectie: Zoeken naar plaagdieren en / of sporen ervan Waarnemen van gebreken Hulpmiddelen bij inspectie Zaklamp Inspectiespiegel, loep Rolmaat Schrijfblok / pen

37 INVENTARISATIE (DETERMINATIE) Uitwerpselen Huismuis Zwarte rat Bruine rat Lengte (cm) Dikte (mm) Kleur Vorm Bruine rat 2 5 bruin/grijs stomp, worstvormig Zwarte rat zwart spits, banaanvormig Huismuis 0,3-0,8 1 3 zwart spits, hagelslag

38 INVENTARISATIE (DETERMINATIE) Sporen bruine rat Pootafdrukken / sleepsporen staart (4-5 mm) Buiksmeer op veel belopen randen

39 RESISTENTIEONTWIKKELING Resistentieontwikkeling

40 ALTERNATIEVEN Klemmen Materiaal: plastic / hout Met / zonder verlengd triggermechanisme Spaninrichting: pal of scharnier

41

42 ALTERNATIEVEN Klemmen Zonder verlengd mechanisme: lokaas Met verlengd mechanisme: Met / zonder lokaas Zonder lokaas: op looproutes

43 ALTERNATIEVEN Het plaatsen van de klemmen Vastzetten Goed neerzetten

44 ALTERNATIEVEN Klemmen plaatsen op de looproutes Dagelijks controleren, gaan 1 keer af Minimaal 2-3 keer plaatsen lokaaskisten is niet ongewoon

45 SAMENVATTING Licentie wordt na volgen cursus toegestuurd Inventarisatie (determinatie) Bestrijdingsplan en logboek maken Buitengebruik melden bij Meld en Informatie Centrum van het min. van Inspectie Leefomgeving en Transport (Alléén voor ratten) Weringsmaatregelen toepassen Klemmen en/of lokdozen plaatsen Lees etiket voor juist gebruik Controle en eventueel oude restanten vervangen Einde bestrijding lokaas verwijderen en vervangen door onvergiftigd lokaas Gebruikt lokaas inleveren KGA (zie verpakking) Kadavers in kadaverton of in plastic zak bij bedrijfsafval

46 VRAGEN?