Telecommunicatierecht Hoorcollegeaantekeningen 17/18

Transcriptie

1 Telecommunicatierecht Hoorcollegeaantekeningen 17/18

2 HOORCOLLEGE 1 INTRODUCTIE Inleiding Van belang is dat je weet hoe de wet gestructureerd is. Verdere introductie van docenten. Nu inhoudelijk. 5g is geïntroduceerd, dit is een netwerk met hogere snelheden en betrouwbaarheid. De frequenties worden geveild door de Overheid. 5G kan nu nog niet gebruikt worden, omdat de frequentie niet is toegestaan, en de AIVD gebruikt momenteel de frequentie die is aangewezen voor 5G door de EU. Het is niet toegestaan om storing te voorkomen. Mobiele apparaten hebben zeer veel invloed, die verbonden zijn met het internet, waardoor communiceren mogelijk wordt gemaakt. Er moet regulering zijn. Er moeten bepaalde technische voorschriften zijn die gevolgd moeten worden door TC (=telecommunicatie) aanbieders. De gebruiker weet vrij weinig van deze regelgeving. Maar zijn wel van groot belang. 2 vragen behandelt dit college. - Wat zijn maatschappelijke belangen? - In welke delen van de Tw en in welke EU-rechtsinstrumenten zijn deze geregeld? Technologische ontwikkelingen - Telecommunicatie/elektronische communicatie - Telegraaf, telefoon, radio, televisie en communicatiesatellieten - Circuitgeschakelde, berichtgeschakelde en pakketgeschakelde netwerken (circuit switching, message switching en packet switching). - NCP en TCP/IP - , HTML, en Mosaic/Netscape - Andere relevante ontwikkelingen TC begon bij de uitvinding van de elektrische telegraaf (1835). De eerste elektrische telegraaf in Nederland in Het was een privé-initiatief. Het werd mogelijk om berichten over lange afstanden te sturen. Maar de berichten werden met 30 letters per minuut verstuurd. 2 jaar later werd het voor het publiek opengesteld. In 1876 werd de telefoon uitgevonden door Bell. Radio uitgevonden in einde 19 de eeuw. Begin 20 ste eeuw de televisie. De eerste communicatie via satelliet is uitgevonden door Spodnik. Al deze soorten van communicatie worden gereguleerd door telecommunitierecht. Wat is het verschil tussen de netwerkopties en waar wordt tegenwoordig veel gebruik van gemaakt? Nu veel van pakketgeschakelde netwerken. Over te top netwerken zijn berichtgeschakelde netwerken, denk daarbij aan bepaalde diensten zoals WhatsApp of Messenger. Circuitgeschakelde netwerken betekent dat je een verbinding tot stand brengt en tot standhoudt als je iemand belt. De verbinding wordt constant in stand gehouden. Al deze netwerken leidden ertoe dat er twee netwerkprotocollen tot stand komen. Namelijk NCP en TCP/IP. In de jaren 80 NCP vervangen door TCP/IP, dit wordt nog steeds gebruikt. Deze protocollen zijn voorschriften voor computers die aangeven hoe computers met elkaar moeten communiceren. Maar zonder applicaties is het gebruik van internet niet mogelijk, zoals en HTML en browsers. Tegenwoordig nog meer ontwikkelingen, zoals Google als zoekmachine, GSM, iphone. Regulering van Telecommunicatie

3 - De Internationale Unie voor Telecommunicatie (ITU) De ITU is een organisatie vanuit de VN. Deze hield zich bezig met het meewerken aan standaardisatie. Het standaardiseren van netwerken en diensten. Het voeren van beleid, maar ook het bewerkstelligen van samenwerkingen. De gemaakte afspraken zijn een soort verdragen. - De Europese Unie: o Oud regelgevend kader ( ) o Nieuw regelgevend kader (NRK) (2002- ) Er kunnen twee kaders onderscheiden worden (oude en nieuwe). In 1990 begon de liberalisering van de telecommunicatiemarkt. Er werd een nieuwe Dienstenrichtlijn geïntroduceerd. Maar ook de Kaderrichtlijn. Iedere onderneming die een bepaalde dienst of netwerk wou aanbieden moest de kans krijgen dit te doen. De Tw werd in 1998 opgesteld. Er werden nieuwe Richtlijnen opgesteld (later behandeld). Het NRK werd aangevuld met de Tw. De digitale agenda van de EU; een commissie kwam met een voorstel namelijk een Connected Continent restpakket. De grootste onderwerpen waren een einde aan de roamingkosten en netneutraliteit. Al deze ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat er een nieuwe verordening is aangenomen, namelijk de Verordening Open-internettoegang. - Nederland: o Telegraafwet, T&T-wet, Wvt, Tw Nu kort de situatie in NL. Als eerst de Telegraafwet, later volgde de Telegraaf en telefoonwet, omdat de telefoon niet onder telegraaf valt volgens de HR. Daarom moest er een nieuwe wet komen. Dit heeft 80 jaar lang bestaan, maar na de verandering van PTT naar KPN moest er een nieuwe wet komen (Wvt). Die is later vervangen door de Tw, waar richtlijnen in zijn geïmplementeerd. - De Verenigde Staten Hier is de situatie opmerkelijk. Bell heeft na de uitvinding van de telefoon ook een bedrijf opgericht (AT&T). Dat bedrijf is betrokken geweest bij een aantal mededingingszaken. Hier volgde een Communications Act uit. Rechtsinstrumenten van de EU [minuut 30;47] - Verordeningen o Roaming en open-internettoegang - Richtlijnen o Toegang, machtiging, kader, universele diensten, e-privacy en mededingings. Vandaag ligt de focus op twee rechtsinstrumenten, namelijk de verordeningen en richtlijnen. Er zijn twee verordeningen (roaming en open internettoegang) en richtlijnen. Bekend is dat roamingkosten zijn afgeschaft sinds Nu vraagt de docent om in de reader te kijken en op te zoeken; wat wordt betekend met roaming in de unie, wat is de definitie van roaming? In artikel 2 lid 1 onder f Roamingverordening staat de definitie. Het gaat om het gebruik van een mobiel toestel om oproepen te ontvangen/versturen en sms-berichten. Hier valt ook het gebruik van internet onder, namelijk onder pakketgeschakelde datacommunicatie. Het is van belang om te weten hoe de systematiek van de verordeningen/richtlijnen in elkaar steekt voor het tentamen.

4 Daarnaast is er de Verordening internet toegang. Deze verordening Brengt regels tot stand over discriminatie toegang tot het internet. Transparantie is als cruciaal aangemerkt in deze verordening. Vraag = welke informatie in de contracten MOET worden opgenomen tussen aanbieder en consument? Artikel 4. Zoals privacy van eindgebruikers, gegevensbescherming. De eindgebruikers moeten op een bepaalde manier worden geïnformeerd. Artikel 5 toezicht en handhaving, deze noemt bijvoorbeeld sancties. Nu kijken naar richtlijnen, maar wat is het verschil tussen de verordening en richtlijn. Verordening is rechtstreeks toepasbaar en de Richtlijn moet omgezet worden naar eigen nationale recht d.m.v. implementatie. Richtlijnen van het NRK Te vinden in de Tw. Daarom is de wet zo uitgebreid. Toegangsrichtlijn = Dit gaat over toegang en interconnectie. Wat deze termen betekenen is te vinden in de richtlijn, namelijk artikel 2. toegang = netwerkaanbieders moeten bepaalde faciliteiten beschikbaar stellen voor ondernemingen zodat er op een eerlijke manier op de markt onderhandeld kan worden. Interconnectie = netwerken moeten met elkaar verbonden zijn. Een netwerk kan niet afzonderlijk bestaan. Bijvoorbeeld jij ene provider en belt naar een ander. Signaal wordt gestuurd naar netwerken, dan antenne, en dan naar netwerk ontvanger, je hebt dus meerdere netwerktoegangen nodig. Machtigingsrichtlijn = Het gaat over machtiging voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten. Kijkend naar de definities, wat houdt een algemene machtiging in. Het is een soort regelgeving door de Lidstaten waarin rechten worden ontleend voor het aanbieden van elektronische-communicatienetwerken of -diensten. Er wordt een algemene machtiging verleend door de overheid. Artikel 3 lid 2, het aanbieden kan alleen onderworpen worden aan de algemene machtiging. Zodat bepaalde ondernemingen juist wel of niet toegang hebben tot de markt. Vervolgens moeten de bedrijven zich registreren bij de ACM (later behandeld). In principe moeten de lidstaten de vrijheid waarborgen om de diensten aan te bieden, maar de algemene machtiging mag als eis daarnaast gesteld worden. Kaderrichtlijn = Artikel 2 gaat in op de definities. Artikel 4 ziet op recht van beroep. De lidstaten moeten ervoor zorgen om rechten voor de rechter geldig te kunnen maken. Universele dienstenrichtlijn = Universele dienst is een minimumpakket aan diensten waar elke gebruiker in een bepaald land toegang tot moet hebben. Het is belangrijk te onthouden dat deze richtlijn niet alleen ziet op universele diensten maar ook op de rechten van eindgebruikers, artikel 20 ev. De aanbieder moet ervoor zorgen dat er bepaalde informatie in een contract wordt opgenomen. Belang van transparantie. Kwaliteit en integriteit van het netwerk.

5 !! E-privacy richtlijn = Van groot belang. verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Dus privacy en gegevensbescherming. Zonder deze richtlijn zouden onze rechten als eindgebruikers niet gegarandeerd kunnen worden. Ziet onder meer op de maatregelen die aanbieders van diensten moeten nemen om de data van eindgebruikers te beschermen. Vraag = In welke van deze richtlijnen wordt spam als zodanig verboden/gereguleerd en wat zijn de verplichtingen die rusten op lidstaten om ervoor te zorgen dat de privacy beschermd wordt? Art. 13 jo. 4 E-privacyrichtlijn. Waarom de e-privacyrichtlijn? Het gaat om de persoonlijke levenssfeer. Bij spam is privacy in het geding. Tast persoonlijke levenssfeer aan. Omdat de richtlijnen geïmplementeerd moeten worden, zijn de artikelen tevens te vinden in de Tw. Wat zijn de overeenkomsten tussen 11.7 Tw vs. 13 Richtlijn? De overheid moet optreden volgens de Richtlijn. In artikel 11.7 staat dat mail ontvangen zonder voorafgaande toestemming aan te merken is als Spam. Telecommunicatiewet - Doelstellingen (1.3 Tw, 8 kaderrichtlijn) o Bevorderen van concurrentie o Ontwikkelen van de interne Europese markt o Bevorderen van belangen van eindgebruikers - Belangrijke begrippen (1.1 Tw) o Elektronische communicatie, gebruiker/eindgebruiker/consument, abonnee, onderneming, apparaten/uitrusting. - Openbaarheid (openbare elektronische communicatienetwerken en -diensten. - Toezicht en handhaving - Rechtsbescherming Betreft regels die betrekking hebben op de Nederlandse telecommunicatiemarkt. De liberalisatie van deze markt vond plaatst in de jaren 90. En pas in 98 is deze wet in werking getreden. De wet is tweemaal aangepast door toevoeging van geïmplementeerde richtlijnen. Deze wet kan gezien worden als een Kaderwet. Dit is niet hetzelfde als de Kaderrichtlijn. Het creëert kaders voor lagere regelgeving. Daarmee worden de regels uitgebreid en specifieker. De wet is in bepaalde hoofdstukken ingedeeld; Hoofdstuk 1 = algemene bepalingen. Vindt hier de belangrijkste begrippen Hoofdstuk 2 = mededeling en registratie. Hoofdstuk 3 = frequenties. Wie stelt samen, welke plannen. Hoofdstuk 4 = nummerbeleid/beheer. Door de overheid. Hoofdstuk 5 = kabels. Hoofdstuk 6 = interoperabiliteit Hoofdstuk 7 = eindgebruikers belangen. Hoofdstuk 8 = verstrekken van programma s Hoofdstuk 9 = universele dienstverlening. Hoofdstuk 10 = uitrusting radioapparaten. Hoofdstuk 11 = bescherming van gegevens/persoonlijke levenssfeer Hoofdstuk 12 = geschillen Hoofdstuk 13 = bevoegd aftappen Hoofdstuk = procedureel.

6 Hoofdstuk 17 Tw = beroep Regels zijn ergens anders opgenomen. Deze zijn namelijk te vinden in de Awb. Wat de Awb bepaald is te vinden in specifieke regels opgenomen in bijlage 2. > van belang is om te weten dat er verschillende regelingen geraadpleegd moeten worden om tot een oplossing te komen. Verdere regels van 11.7 Tw zijn opgenomen in lagere regelgeving. De lagere regelgeving is bijvoorbeeld het Besluit bel me niet-register. Wat zijn de doelstellingen van Tw? Opgenomen in artikel 1 lid 3 Tw. En art. 8 Kaderrichtlijn. Ontwikkelingen interne Europese markt. De wet ziet erop toe dat de concurrentie wordt bevorderd. Een van de doelen is het ontwikkelen van een Europese interne markt. En uiteindelijk moeten wij ervoor zorgen bij het toepassen van de wet dat de belangen van eindgebruikers worden bevorderd. - 4 hoofdthema s in de TW o Markttoegang; onderwerpen zoals mededelingen, registratie van aanbieders, verdeling van de schaarse middelen (frequenties en nummers) o Marktgedrag; onderwerpen zoals interoperabiliteit, interconnectie, aanmerkelijke marktmacht. o Maatschappelijke belangen; onderwerpen zoals belangen van eindgebruikers, bescherming van privacy en persoonsgegevens, continuïteit. Wat zijn de maatschappelijke belangen? Hoe te definiëren? Dat zijn kwesties die in het algemeen belang zijn. o Overige regels; geschilbeslechting, toezicht, vergoedingen. Belangrijke begrippen opgenomen in 1.1 Tw. [zie slide 11]. Verschil in gebruik tussen aanbieder en onderneming, een onderneming kan aanmerkelijk markt macht hebben. Kan in de wet verschillende bedoelingen hebben. Openbaarheid = Netwerken/diensten moeten openbaar zijn. Wat is openbaar? Daar is in de rechtspraak invulling aangegeven. De communicatienetwerken en -diensten moeten beschikbaar zijn voor het algemene publiek. Het moet niet beperkt zijn tot een beperkte kring gebruikers. Want anders is er geen sprake van openbare handel. [Surfnet/OPTA] surfnet vond zichzelf geen aanbieder van openbare diensten. En weigert daarom daarvan een mededeling te doen bij de ACM. Ze wilden zich niet registreren als zodanig. Dat vond OPTA niet juist. De Rb vond dat de kring van gebruikers van Surfnet zo klein was dat er geen sprake was van algemeen publiek. Dit is bevestigd door de HR. Toezicht en handhaving, er zijn bepaalde instanties die van belang zijn voor de handhaving. Namelijk NRI (ACM in NL) en autoriteit Persoonsgegevens (art 15.1 Tw). Lagere regelgeving - Algemene maatregelen van Bestuur; zijn verschillende besluiten. - Ministeriële regelingen - Beleidsregels van de ACM Vraag =

7 1 van de 5 richtlijnen verplicht de lidstaten om bepaalde maatregelen te treffen voor gebruikers met een handicap. Zoek in de Reader welke bepalingen in de wet, richtlijnen en 2 lagere regelgeving. Betreft art. 7 Universele Dienstenrichtlijn. En art. 7.4 lid 2 [p. 54 reader] Tw. Verwijst naar lagere regelgeving, namelijk via ministeriële regelgeving.

8 HOORCOLLEGE 2 MARKTTOEGANG introductie van de docent. Overzicht - Toegang tot de markt o Europees project interne markt Het gaat over toegang tot de markt in het algemeen, dit wordt gekoppeld aan de ontwikkeling van de interne markt. Maar ook gekoppeld aan mededinging in het algemeen. - Bijzonderheden van toegang tot een netwerkmarkt o Voor apparatuur o Voor diensten Uit het vak EU recht blijkt dat markttoegang erg belangrijk is (Mickelsson & Roos). Onder zaken aangaande vrij verkeer valt ook het vrij verkeer van diensten. Dit ziet ook op het telecommunicatierecht. Ook hier geldt dat je toegang wilt krijgen tot een markt. Hoe kan dit? Er mogen geen discriminatoire barrières zijn die buitenlandse bedrijven weren. In een netwerkmarkt ligt het anders dan in normalere markten. Ook kijken naar de specifieke techniek. Voor toegang tot de markt moet onderscheidt worden gemaakt tussen apparatuur en diensten. Voor apparatuur, zoals de telefoon, ziet dit op de vraag zoals heb ik de juiste maat stekker. De stekker bepaald of de apparatuur op het netwerk kan. Al deze normen zijn geharmoniseerd. Het meest spannende is, hoe krijg ik toegang voor mijn diensten. Bij deze twee vormen zijn er 2 factoren waar rekening mee gehouden moet worden. - Interoperabiliteit en beheersen van netwerkbelasting Interoperabiliteit = de apparatuur moet goed met elkaar kunnen praten, protocollen voor informatie-uitwisseling. Daarnaast als met z n allen op het netwerk te komen, met veel op 1 kabel, gaat de server eruit. De beheerder moet traffic management doen (= beheersen van netwerkbelasting). Zodat niet iedereen op dezelfde brandbreedte zit, om digitale files te voorkomen. Dat beheer is dus ook van belang voor toegang tot de netwerkmarkt. - Disclaimer Benadering vanuit mededinging. Daarnaast ook via Europese view. Docent gaat in op het arrest Golden Shares/KPN, om aan te tonen dat hij kritisch is op bepaalde opvattingen. Laat zien dat een netwerkbeheerder niet per se nationaal hoeft te zijn, maakt in principe niet uit of deze binnenlands of buitenlands is. Markttoegang in het algemeen - Onderdeel van de interne markt - Openbreken nationale monopolies o Voor diensten en producten Alle vrij verkeerszaken komen erop neer dat de markttoegang tot de interne markt niet mag worden beperkt. Rechtvaardiging als wel deze fundamentele rechten aantast. Het idee erachter is dat men dan de nationale monopolies kan openbreken. In NL was de situatie dat je je telecommunicatie kun inkopen bij 1 bedrijf, namelijk PTT. Nu mogelijkheid om uit meer te kiezen, voor een deel is dit het resultaat van de totstandkoming van de interne markt. Door het opheffen van belemmeringen, zodat buitenlandse bedrijven toegang krijgen in andere markten. Markttoegang stelt bedrijven in staat om producten aan te bieden over de grens. - Onderdeel van het liberalisatiebeleid o Vrij verkeer

9 Dit is ook onderdeel van het liberalisatiebeleid. Het afschaffen van monopolies is het liberaliseren van een markt. Kan in het kader van vrij verkeersrecht, zoals diensten. Maar het valt ook onder de mededingingsregels. o Mededinging (RTT/GB-INNO-BM) [RTT vergelijkbaar met PTT. En GB met Ahold (supermarkt)] Supermarkt wou telefoons gaan verkopen. Er was een tijd dat je telefoons kon kopen enkel bij de PTT-winkel. Zij boden beperkte variatie aan telefoons aan die enkel gebruikt mochten worden. De supermarkt, ondernemer, wil gaan aanbieden, die afwijkt van wat de PTT aanbiedt. Naast de officiële PTT-toestellen. Wil dit gat op de markt vullen door het bieden van andere kleuren en lagere prijs. De PPT stelt dat de toestellen goedgekeurd worden, dat ze werken op het PTT-netwerk. Dat is interoperabiliteit, moet voorkomen dat ze gaan storen. Het wordt getest, dit duurt een jaar dankzij PTT, de supermarkt moet dus een jaar wachten terwijl grote aantallen toestellen al wel beschikbaar zijn, dit kost geld. Daarom procedeert de supermarkt tegen PTT. De goedkeuring duurt te lang. Beroept zich op mededingingsbepaling. Want in de wet stond dat alleen PTT toestellen mocht goedkeuren. Dit is een exclusief recht in de zin van artikel 106 VWEU. De Belgische wetgever had inbreuk gemaakt op dit artikel. Er was een wettelijk monopolie gecreëerd en dat werd misbruikt door de RTT. Nu vanuit de positie van de RTT, deze had lang het alleen recht op aanbieden van telecommunicatiediensten. Heeft hierdoor een flinke winstmarge gemaakt. Supermarkt steelt een stukje van zijn markt. Probeert dit te voorkomen door de supermarkt te dwarsbomen. Door te wachten met toestemming, zodat de supermarkt verlies lijdt. Het Hof stelt vast dat RTT 2 petten draagt. RTT is namelijk actief op de markt voor het leveren van toestellen. En actief als goedkeuringsbedrijf van die toestellen. als deze 2 markten tot elkaar worden gerelateerd blijkt dat de goedkeuringsmarkt hangt boven het op de markt brengen. Zijn upstream en downstream markten. Er wordt dus bekeken hoe de markt in elkaar zit, door bekijken van bedrijfskolommen. De goedkeuringsmarkt zit boven de Europese importeur. RTT is dus op 2 niveaus actief, namelijk als goedkeurder en als aanbieder. Dit feit stelt RTT, met zijn 2 petten, in staat om het bovenstrooms te misbruiken om benedenstrooms concurrenten te dwarsbomen. Dat is een beperking van de mededinging. Markttoegang en mededinging - Wat is mededinging? Amper te beantwoorden. - Moeilijk precies te begrijpen, maar gedachtenexperimenten helpen o Wat is een monopolie en wat doet de tegenovergestelde marktvorm? Inzicht verkrijgen door gedachtenexperiment; Stel je een monopolie voor. Wat zou zo n monopolie doen. Stel de leraar is een monopolie, hij is de enige die kennis kan overdragen. Komt te laat binnen, dan missen wij collegetijd, gaat ten koste van kwaliteit. Hij heeft 2 petten op. Geeft EU recht en mag dus kiezen welk boek voorgeschreven is, hij kan zijn eigen boek voorschrijven. Dit is misbruik van monopoliepositie. De monopoliepositie gaat ten koste van de consumentenwelvaart. Consumenten krijgen minder waar voor hun geld. Tevens te weinig innovatie, immers als monopolist heb je geen stimulans om nieuw product te ontwikkelen, immers consumenten kunnen toch niet vertrekken. Tegenovergestelde marktvorm = (econoom zegt) perfecte concurrentie, dit is een zeer theoretisch idee. Het moet voldoen aan bepaalde eisen zoals; oneindig aantal aanbieders, welke oneindig snel kunnen aanpassen aan gedrag van concurrenten. Dit betekend dat niemand invloed op de prijs heeft, ze zijn allemaal prijsnemers.

10 Dit zijn twee uitersten, beide zijn niet geheel realistisch. - S-c-p paradigma als hulpmiddel o Structure = structuur o Conduct = gedrag o Performance = prestaties Het paradigma wordt gebruikt voor het structureren van het experiment. Je kunt mededinging bekijken vanuit het perspectief van deze 3 grootheden. De structuur = De structuur in een perfecte monopolie is eenvoudig, maar 1 kan aanbieden. Wat doet dat met het gedrag. Als enige op de markt, dan kun je vragen wat je wilt op de markt. Maar waarom kan een monopolist een zeer hoge prijs stellen zonder dat iemand in het gat op de markt springt. Er is angst dat de monopolist jou gaat dwarsbomen, hier kun je je echter tegen verweren. Maar zo n rechtszaak duurt lang en kost geld. Dit is een markttoetredingsbarrière. Zijn nog meer, zoals geen zekerheid of de consument jouw product gaat kopen, zal reclame moeten maken met marketingbudget. Kan nu via social media, dit is nu dus een lagere toetredingsbarrière dan vroeger. Bij structuurniet alleen kijken naar aantal concurrentenmaar ook hoe moeilijk/makkelijk toegetreden kan worden, d.m.v. barrières.barrières kunnen juridisch zijn (vergunningsvereiste) of voortvloeien uit de markt (zoals reeds actieve monopolist, argwaan consumenten, financieringsprobleem). Nu Gedrag = Slecht gedrag volgt als er 1 aanbieder is en hoge barrières zijn. Denk aan de NS. NS toont wangedrag door te kleine treinen of een sprinter zonder wc. Dit kan alleen als je een perfecte monopolist bent. Deze levert lage kwaliteit voor hoge prijs. Resultaat is slecht gedrag. De marktstructuur bepaalt het gedrag. Neem nu de markt voor smartphones. De structuur = toetreding barrières zijn betrekkelijk laag, en aanbieders gedrag; zijn geen smartphones die niet gekocht worden doordat ze te duur zijn, maar er is wel een gedifferentieerd aanbod, dit is gezond gedrag. De markt voorziet in verschillende vragen van verschillende consumenten. Dit resulteert ook in veel innovatie. Het is een concurrerende markt. Performance = Slecht gedrag levert slechte prestaties op. Betaalt te veel voor slecht product en weinig innovatie. Goed gedrag, iedereen betaalt wat bereid is te betalen, en krijgen de kwaliteit naar het geld. En wel innovatie. Als mededinging wil begrijpen, kijken naar structuur, dan gedrag (hoe is de prijsstelling, veel/weinig innovatie, prijs-kwaliteit) en dan performance (krijg je waar voor je geld). Voor medediging is de markttoegang dus van belang. Ziet op de structuur, deze wordt verbeterd. Door markttoegang te veranderen, zoals afschaffen van wettelijke monopolie, zorgt voor meer aanbieders. Betere marktstructuur zorgt voor beter gedrag/prestaties. Toegang tot een netwerkmarkt - Interoperabiliteit is de essentie van een netwerk Werkt alleen als er interoperabiliteit is. Telefoons zijn zinloos als er niet mee gebeld kan worden. Telecomnetwerk is alleen waardevol omdat iedereen willekeurige ander kan communiceren. Alle apparatuur kan met alle andere apparatuur/netwerken communiceren.

11 Dat is interoperabiliteit. Ziet op onder meer technische aspecten, zoals stekkers, gsm-masten etc. Deze moeten allemaal protocollen hebben die overeenkomen. - Daarnaast moet het netwerk voldoende voordelen bieden voor elke deelnemer (bijv. geen congestie) Netwerk is ook alleen waardevol als we er allemaal nut van hebben. Er moet geen congestie zijn. Neem bijvoorbeeld het verkeersnetwerk, je hebt al veel geïnvesteerd voordat je ook maar je rijbewijs/auto hebt. Maar als er in heel NL voortdurend file is, ga je dit netwerk niet gebruiken/investeren. Je gaat alleen op een netwerk als je er profijt van hebt. - Dit vooronderstelt twee dingen o (Technische) normen voor interoperabiliteit Van apparatuur Van diensten o (Technische) normen voor kwaliteit van netwerktoegang (QoS) =quality of service. De normen voor interoperabiliteit, is bijvoorbeeld de normen dat bij auto s stuur links zit, 3 remlichten etc. Men kan daardoor in bijna elke auto stappen en gebruiken. En voor herkenning van anderen. Technische normen voor kwaliteit is bijvoorbeeld de afgesproken regels over bijvoorbeeld maximum/minimum snelheden. Als geen minimum of maximumsnelheid, veroorzaakt ongelukken en minder nut. Nu toegepast op het telecomnetwerk. Normen voor apparatuur - Normen van overheidswege - Normen van de industrie - Normen van overheidswege zijn Europees geharmoniseerd (Richtlijn 2014/53, Richtlijn radioapparatuur) o Nieuwe harmonisatie à alleen essentiële eisen zijn vastgelegd (art. 3) o Conformiteitsverklaring van fabrikant (CE-markering (art. 5 en 10) Normen voor apparatuur. Onderscheid naar overheid en vanuit de industrie. De overheid reguleert telecommunicatieapparatuur. Met name vanuit het perspectief van veiligheid en operabiliteit. Deze opgestelde normen zijn voornamelijk Europees geregeld in de Richtlijn. Dit is minimumharmonisatie, alleen de essentiële eisen zijn opgenomen, zoals het veilig zijn interoperabel zijn. Dit moet in eerste instantie door de fabrikant zelf worden vastgesteld, d.m.v. een CE-markering. (CE = Europese conformiteit). De fabrikant verklaart hiermee dat hij voldoet aan de Europese Richtlijn. Voor deze verklaring moet de fabrikant naar een onafhankelijke instantie. Het is een conformiteitsverplichting, voor zowel de fabrikant als de importeur. Richtlijn radioapparatuur - Conformiteitsverplichting (art. 6 en 12) - Vrij verkeersbepaling (art. 9) - Beoordeling conformiteit door onafhankelijke instanties (art. 26, in het bijzonder lid 3) o (Zie ook RTT/GB-Inno-BM)

12 Verplichting is een kant van de medaille. Andere kant van de medaille is dat wanneer de aan de conformiteit voldoet je recht krijgt op vrij verkeer. Als producten het keurmerk hebben mag dat door de gehele EU verhandeld worden zonder belemmeringen (art. 9). Die conformiteit wordt beoordeeld door onafhankelijke instantie. Deze instanties mogen dus niet zelf de apparatuur op de markt brengen. Zo wordt voorkomen dat de instantie in de verleiding kunnen komen om 2 petten op te doen en misbruik te maken. De toegang tot de markt voor radioapparatuur is laagdrempelig. De normen zijn openbaar, dus je weet waar je als bedrijf aan moet voldoen om CE-conform te zijn en om zo te voldoen aan artikel 6, 12, 9. Dit is de kern. Private normen voor apparatuur Hoe kan mijn smartphone feilloos communiceren met gsm-masten en vervolgens met andere telefoons. Er zit apparatuur in de telefoon die een digitaal signaal uitzendt, opgevangen door mast en doorgezonden naar andere mast waar de ontvangende telefoon op zit. Al deze apparatuur zit ingebakken in chips, die chips worden gemaakt door ondernemingen (Japan, Korea). Deze bedrijven hebben dat vanaf de grond af bedacht. Het is allemaal privaat geld/uitvindingen. Hier komt amper overheid aan te pas gekomen. Dit betekent dat de protocollen/software ook door bedrijven zelf bedacht. De bedrijven vragen hier IE rechtelijke bescherming voor aan, d.m.v. een patent/octrooi. Bij deze aanvraag verkrijg je dus IE rechtelijke bescherming. De onderneming is dus de enige houder van dat IE-recht. Dat kan ook op de 4g-chip zijn. De telefoon is dus afhankelijk van de chip van een privaat bedrijf dat 4g signalen kan produceren. Alle telefoons hebben zo n soort chip. Deze chip kan gemaakt zijn door het oorspronkelijke bedrijf, maar het kan ook gemaakt zijn door een bedrijf dat een licentie verkregen heeft. Hoe werkt dit systeem dan. Omdat al die protocollen worden gedeeld. Dit klinkt tegenstrijdig, je bedenkt een chip, waar veel in is geïnvesteerd, en dat moet terugverdiend worden. Dan moet je niet gaan delen maar juist verkopen. Dat is de spagaat waar dit recht zich in bevindt. Je wilt dat iedereen van jouw norm gebruik gaat maken, maar je wilt het ook voor je zelf houden zodat je er geld aan kan verdienen. - Snijvlak tussen IE-recht, mededinging en standaardisatie o Private normen zijn vaak IE-rechtelijk beschermd o Maar liggen ten grondslag aan een industriestandaard o En concurrenten willen deze norm ook kunnen gebruiken voor hun apparatuur - Standard Essential Patents (SEPs) Hoe werkt dit dan? Dan gebruik je SEP. Jou chip/protocol is IE rechtelijk beschermd. Maar als we dit met z n allen doen, dan krijgen we betere telefoons (is goed gedrag, wat leidt tot meer consumentenwelvaart en interoperabel). Jij brengt de norm, gaat deze norm delen, door te zeggen dat dit een standaard is geworden. Iedereen moet deze norm gaan gebruiken. Dat betekent dat je moet gaan ruilen. Je geeft je IE rechtelijke bescherming een beetje op, maar je weet zeker dat iedereen jou norm gaat gebruiken. Hoe werkt dit in de praktijk? SEPs in Huawei/ZTE - SEP-procedure houdt een verplichting in een licentie te verlenen onder FRAND termen (fair, reasonable and non-discriminatory)

13 o Onwillige houding in SEP-onderhandelingen kan misbruik machtspositie opleveren o Vermeend inbreukmaker kan zich dan verweren tegen IE-rechtelijke claim - Deze procedure geldt naar analogie voor alle procedures inzake onderhandelde toegang met derden die toegang willen (third party access) (n-tpa) LTE = long term evolution (3g). Huawei wil een telefoon met de chip op de markt brengen. Huawei moet gebruik maken van ZTE s LTE-chip. Huawei kan dit verkrijgen door een licentie. ZTE vraagt de hoofdprijs, als IE rechthebbende, deze heeft namelijk een wettelijk monopolie (perfecte monopolie). Bij hoofdprijs kan Huawei de telefoon niet op de markt brengen, maar zal failliet gaan als ze achter blijven. Om dit te voorkomen heeft ZTE deze chip als SEP geïntroduceerd. Ze hebben een bundel patenten gemaakt, in ruil voor de bundel patenten beloofd de houder van patent iedereen een licentie zal geven op FRAND-termen. De onderneming beloofd iedereen een licentie te geven op redelijke (geen idioot bedrag), niet discriminatoire (iedereen krijgt hetzelfde bedrag) voorwaarden. De aanvrager en de houder van het patent moeten hierover onderhandelen. De aanvrager moet ook een redelijk bod doen. Als de houder van patent onwillig is in de onderhandeling, dan kan die zich niet verweren met z n IE rechtelijke bescherming, want dat zou een verweer op grond van misbruik van monopoliepositie mogelijk maken voor de aanvrager. ZTE heeft niet gereageerd op een bod van Huawei. ZTE daagt Huawei voor de rechter omdat deze toch gebruik heeft gemaakt van de patenten zonder te betalen. Huawei stelt dat zij een fair bod heeft gedaan in de zin van FRAND en ZTE negeert en maakt dus misbruik. In zo n SEP-procedure moet over en weer als redelijke onderhandelaars optreden zodat patent zo breed mogelijk gebruikt kan worden. Dit zijn lage toetredingsbarrierès. Dit is Negotiated Third Party Access. Dit is de standaardprocedure voor de gehele netwerkindustrie. Een derde krijgt toegang tot jou patent. Dit is de basis procedure, gewoon open onderhandelen. Als de houder niet ingaat op een fair bod, dan kan deze misbruik maken van zijn machtspositie. Als de aanvrager geen fair bod doet, dan kan deze inbreuk maken op de IE rechten van de patenthouder. De SEP geldt wereldwijd, allemaal door particuliere sector georganiseerd. Normen voor diensten;n-tpa en r-tpa 2 vormen van derden toegang. Namelijk onderhandelde (negotiated) en gereguleerde (regulated). - Toegang van derden tot een netwerk vooronderstelt normen voor interoperabiliteit Nieuwe toegang moet geen storing brengen op bestaande netwerk, de interoperabiliteit moet intact blijven. - In eerste instantie onderhandelen; verplichtingen en regulering pas in tweede instantie eerst n-tpa, dan r-tpa Eerst Negatioted manier, daarna pas via de gereguleerde toegang. Dus pas als er een mededingingsprobleem is wordt de gereguleerde manier van toegang toegepast. Het reguleren van toegang, regelt hoe een privaat bedrijf zich moet organiseren en zijn netwerk moet beheren, dit is heel invasief. Daarom zijn overheden terughoudend in het gebruik van deze methode. - Toegangsrichtlijn en Telecommunicatiewet bevat kader hiervoor o Art. 4 Toegangsrl. En 6.1 Tw onderhandelen o Art. 8(2) juncto 12 en 13 Toegangsrl. en H 6a Tw gereguleerde toegang

14 Artikel 4 = uitgangspunt is onderhandelen. Je wilt je dienst aanbieden, waarvoor je toegang tot een netwerk nodig hebt. Allerbelangrijkste voorwaarde voor de aanbieder van een netwerk is de prijs. Er zijn maar een paar van deze netwerken, als bedrijf komt die toegang wil tot 4g netwerk, en kan niet uit, kan via een andere aanbieder toegang krijgen. Zijn een stuk of 4/5 aanbieders. Hier heerst concurrentie waardoor de prijzen redelijk zijn. Hier werkt onderhandelde derdentoegang. Wat als men via glasvezel TV/Internet/bellen wil aanbieden. Bij wie kan een bedrijf terecht, nu alleen KPN die landelijk is. dus als een bedrijf toegang wil krijgen tot deze markt, kan dat alleen via KPN. KPN vraagt de hoofdprijs als monopolist. Als er een monopolist is, dan werkt onderhandeling niet. Bij onderhandeling is niet gegarandeerd dat elk bedrijf een goed aanbod krijgt. Dus daarom speciaal regime, namelijk gereguleerde toegang. Dus van toepassing bij een probleem in de mededinging, zoals aanwezigheid van een monopolist. Gereguleerde toegang - Regulering door NRI (in Nederland ACM; voorheen OPTA) - NRI verricht marktanalyse (op basis van art. 14(2) Kaderrichtlijn en art. 6a.1(1) Tw) - En kan aanmerkelijke marktmacht (AMM) vaststellen o Bijv. voor KPN voor vaste telefonie (VT 2012) - Dan kan verplichte toegang (art. 12 Toegangsrl.) onder gereguleerde voorwaarden (art. 13 Toegangsrl. en 6a.2(1) Tw) worden opgelegd De voorwaarden voor de toegang wordt gereguleerd door een nationale regulerende instantie, nu ACM (vergelijkbaar met NRI). Deze doet een marktanalyse. Bekijkt de verschillende soorten van telecommunicatie. Hoe is daar de marktsituatie. Dan kan de NRI aanmerkelijke marktmacht vaststellen, is een bijnaam voor machts-/monopoliepositie. Als dit is vastgesteld door ACM, dan vinden ze AMM. Bij KPN was dit vastgesteld, nu ook allerlei andere alternatieven voor telefoonnetwerken zoals via Coaxnetwerk. Daarom heeft KPN geen AMM meer, en is dus de gereguleerde toegang niet meer nodig. Bij gereguleerde toegang geldt verplichte toegang. Iedereen moet tot dat netwerk worden toegelaten onder gereguleerde voorwaarde, zoals de prijs. Hoe kan de prijs vastgesteld worden? Dit is erg lastig, moeilijk vast te stellen wat een goede prijs is voor een product. Bijvoorbeeld de kostprijs plus een winstmarge. Bij regulering bepaalt de ACM wat de winstmarge van KPN is. De nitty gritty details - Gereguleerde toegang kan aan exploitanten met AMM worden opgelegd en is alleen beperkt door het evenredigheidsbeginsel (art. 8(4) Toegangsrl.; zie TDC, r.o ) o Niet limitatieve middelen NRIs (TDC, r.o. 42) - Maar wat moet je reguleren? Zie bijv. H 9 en 10 VT 2012 o Voorwaarden voor toegang in wezen non-discriminatie (art. 10 Toegangsrl.) o Voorwaarden voor prijsstelling van toegang o Eigenlijk alles. Het hof stelt dat de ACM alleen beperkt is door het evenredigheidsbeginsel. Hoe werkt dit. Check de hyperlink in slide 12. Worden voorwaarden gesteld. Zoals prijs, maar ook service

15 van hoofdaanbieder naar de toegelaten afnemer. Je moet eigenlijk alles reguleren van hele bedrijf. Maar het is wel een opstap naar meer concurrentie.

16 HOORCOLLEGE 4 ITC Telecommunicatie recht bestuursrechtelijke aspecten Inhaalcollege van week 3, is een gastcollege van het Agentschap Telecommunicatie, dit zal op toezicht zien. Inhoud van college ziet op; Frequentiebeheer en beleid. En het verdelen van schaarse rechten. Bestuursrechtelijk is dit onderwerp relatief nieuw. In het telecomrecht is dit niet nieuw meer. Regulering Telecommunicatie Van ouderwetse telefoon naar Internet of Things. Men is bijvoorbeeld bezig met 5g-netwerk ontwikkelen. Daar speelt het agentschap een grote rol in. Het gaat dus over frequenties. Liberalisatie Als de overheid zich niet hoeft te bemoeien, dan ook niet doen. Daarom vond liberalisatie plaats in De markt is vrijgegeven. Maar er is toch een belang dat het nodig maakt dat de overheid regels stelt op het gebied van Telecommunicatierecht. Vraag; welk belang zou dat zijn? = om voor nieuwkomers mogelijk te zijn om de markt te betreden MAAR nog een overstijgend belang, namelijk dat het maatschappelijk en economisch van belang is dat er een kwalitatief hoogwaardig en voor gebruikers goed toegankelijke telecommunicatie-infrastructuur is. #weduwe van Appelscha, zij moest als iemand met weinig geld ook kunnen bellen = toegang hebben. De overheid moet regels stellen die gericht zijn op het bereiken van dit doel. Vroeger exclusief recht voor staatsbedrijf, nu volledige concurrentie en is dus regulering van de markt nodig. EN aandacht voor rechten van gebruikers van de diensten en treedt telecomrecht via publiekrechtelijke regulering in civielrechtelijke rechtsverhouding. Tw Bestaat uit vier onderdelen. = toetreding, regels marktgedrag, maatschappelijke belangen en overige onderwerpen (belangen eindgebruikers). Eerst hebben over; Radiofrequenties In art. 9 kaderrichtlijn, zegt de EU dat radiofrequenties een publiek goed zijn. Komt daarmee terug op maatschappelijke belangen. Als publiek goed moet iedereen hier toegang tot kunnen hebben. Het mag niet uitverkocht zijn. Een product/dienst moet vrij te gebruiken en makkelijk toegankelijk zijn zonder dat de hoeveelheid verminderd (hoeft niet per se gratis). Dit is anders dan een collectief goed, dit moet gratis zijn voor iedereen, bijvoorbeeld de dijken, daar betaal je als individu niet voor, enkel als collectief via belasting. De radiofrequenties zijn publiek goed. Die gaan we regelen/ordenen. Het gebruik van deze frequenties willen we regelen. Hier zijn redenen voor;

17 Ordening van radiospectrum - Onderlinge beïnvloedingvan frequenties. Als niet, dan kunnen storingen zich voordoen. En gaat over grenzen, dus moet internationaal geregeld worden, de internationale afstemming. - Radiospectrum is beperkt en relatief schaars. Reguleren omdat we het een collectief goed vinden, maar is soms wel op. Dit moeten worden afgestemd en harmoniseren. Je moet afspraken kunnen maken dat sommige toepassingen kunnen communiceren. Dat apparatuur en frequenties moeten op elkaar afgestemd zijn. - Harmonisatie [^] Frequentieplan (art. 3.1 Tw) Hoe wordt dit radiospectrum gereguleerd. Er zijn bepaalde richtlijnen, deze moeten worden omgezet, dit is gebeurd in de Tw. We kennen een frequentieplan. Wat voor type besluit is dit? Dat is een Plan (bestuursrecht 1, een besluit van algemene strekking, te vergelijken met bestemmingsplan). De definitie op slide 9. Het beoogde eindresultaat is in dit geval het ordenen van het radiospectrum. Te zien in plan, voor welke frequentie gebruikt mag worden en waarvoor bestemd is en hoe verkregen wordt [link op slide 9]. Te zien in Tw, dat dit plan wordt voorbereid met afdeling 3.4 Awb, zie art. 3.3 Tw. Via de inspraakprocedure. Dit is een ruime, want ook consumenten en gebruikers hebben mogelijkheid tot inspraak. Dit is een bestuursrechtelijk instrument. Publieke taken Bepaalde frequenties zijn voorbehouden/worden toebedeeld voor het uitvoeren van publieke taken. Een voorkeurspositie voor publieke taken is geregeld in art. 3.1 lid 2 onder b Tw. Deze hebben wettelijke voorkeurspositie. 3.1 Tw = Onze minister = economische zaken. Te vinden in definitiebepaling van de wet. Minister mede aangaat = hangt ervan af waar het over gaat. Als over defensie dan de defensieminister. Op de slide de verschillende taken, waarvoor ruimte op frequentie wordt vrijgehouden [slide 10]. In lid 2 onder b, in het plan ook frequentiebanden worden aangewezen waarbinnen publieke taken worden uitgevoerd. Dat gaat niet zomaar, de minister die het mede aangaat moet daarom vragen, door een behoefte onderbouwingsaanvraag te doen aan de minister economische zaken, art. 3.2 Tw. Hoe frequentieruimte te verdelen Hoe wordt frequentieruimte bedeeld, dat kan op 4 manieren. Voor publieke taak, publieke mediadienst (3.6 Tw), zonder vergunning (3.9 Tw met/zonder melding), met vergunning (3.10 Tw). Het uitgangspunt is verdelen zonder vergunning, dus ook zonder regulering. Met en zonder melding hebben beide een aparte regeling. Voorbeeld voor zonder vergunning maar met melding is de scheepsmarifoon. [link in slide 11]. Een voorbeeld voor zonder vergunning en zonder melding is een particuliere wifi. Dus 4 manieren voor het verdelen van frequentieruimte. Het meest riskant is verdelen van frequenties met vergunning. Aangezien het om schaarste gaat, moet de minister een

18 verdeelsystematiek kiezen. De minister heeft een beperkt aantal frequenties en hij moet dit gaan verdelen. Het verdelen d.m.v. een vergunning is een besluit in de zin van de Awb, namelijk een beschikking. Hoe verdelen, dit kan op verschillende manieren zoals wie het eerst komt wie het eerst maalt of via een veiling. Hoe wordt deze manier gekozen? Tussenstap; welke rechter is bevoegd,en waarom? Het is een besluit van een (overheids)bestuursorgaan. Is te vinden in de bevoegdheidsregeling Bestuursrechtspraak (BB). Bijlage 2 Awb. Dit valt namelijk onder een bijzondere procedure. Alle opgegeven jurisprudentie, allemaal in Rotterdam, is een kamer voor economische zaken. Dit is namelijk economische bestuursrecht. Als het gaat om beroep. Bezwaar wordt gedaan bij het Agentschap Telecom. Te vinden in artikel 7 BB. Hoger beroep wordt ingesteld bij het College van beroep voor Bedrijfsleven, artikel 11 BB. Met uitzondering van bepaalde artikelen in Tw, dit is een detail die je niet hoeft te weten. Normale Awb procedure, maar een bijzondere rechter is bevoegd. = dit is de kern. Vergunningsverlening Als men vergunning gaat verlenen voor schaarse rechten dan moet is het van te voren van belang om verdeelsystematiek te ontwikkelen voor verdelen van frequenties. In dit geval voor een groot deel vastgelegd door Europa. Zie artikel 7 Machtigingsrichtlijn. Hier staat in; dat als de verdeling van gebruiksrechten voor radiofrequenties moet worden beperkt, verlenen de lidstaten deze rechten o.b.v. objectieve, transparante, niet discriminerende en objectieve selectiecriteria. Dit zijn eisen waar het bestuursorgaan rekening mee moet houden. En moet ook in de Tw zijn opgenomen. Bij vergunningverlening moet hier dus aan zijn voldaan. In lid 3, bij het opstellen moet er rekening worden gehouden met de verwezenlijking van de doelstellingen uit artikel 8 Kaderrichtlijn. Deze doelstellingen zijn; concurrentie bevorderen (lid 2), bijgedragen aan totstandkoming interne markt (lid 3), door verlenen van vergunningen de belangen van de Unieburgers willen bevorderen (d.m.v. toegang tot universele diensten, hoog niveau van bescherming voor consument, transparantie t.a.v. tarieven). Dit zijn de belangen die meetellen bij het verdelen van de schaarse rechten. EU-rechtspraak De slide volgt uit de voorgeschreven conclusie. Een voorbeeld van schaarse vergunning anders dan frequenties zijn bijvoorbeeld; parkeervergunning, casino-vergunning, subsidies en kansspel-hallen. Alle vergunningen/rechten die je kunt ontlenen aan een bestuursorgaan die eindig zijn. Daar geldt voor, dat als je deze hebt, dan moet je dat op een bepaalde manier, objectief, transparant verdelen. Dat mag niet oneindig zijn, een andere partij moet ook de kans krijgen om bijvoorbeeld een kansspel-bedrijf te openen. Slide = passende mate van openbaarheid over verdelingsprocedure en -criteria. Verdelingscriteria zijn objectief, niet-discriminerend, duidelijk, precies en ondubbelzinnig. Verdelingscriteria worden op alle aanvragen gelijk toegepast. Niet voor onbepaalde tijd verlenen. Uur 2 Gebleven bij schaarse rechten/verdelen van vergunningen, specifiek t.a.v. frequenties.

19 We weten dat het besluiten zijn. En o.g.v. EU-richtlijn, dat dit moet op een transparante, objectieve, niet discriminerende en evenredige manier. Rekening gehouden met doelen van regulering van frequentieruimte. Dit is terug te vinden in 3.10 Tw. De verdeling op de manier van Met vergunning, staat geregeld in 3.10 Tw.en in andere gevallen moet je dat op de volgende manier doen. Of wie het eerst komt, eerst maalt OF binnen komst d.m.v. veiling afhankelijk van aantal aanvragen OF vergelijken toets met/zonder economische toets. Etc. Voorbeeld 4g veilingen in 2012 Op de slide gezet hoe besluitvormingsprocedure gaat bij een veiling. Ze moeten allemaal voldoen aan EU-eisen op slide 15. Hoe besluitprocedure bij veiling. A.d.h.v. voorbeeld 4g-veiling. [slide 16]. De minister publiceert een Bekendmakingsbesluit, daarin staat welke frequentieruimte geveild gaat worden en wanneer deze procedure wordt gestart. Dit is een ministeriële regeling. Tegelijkertijd publiceert de minister een regeling, waarin de aanvraagprocedure beschreven wordt. Voor de transparantie naar mogelijke partijen. Voor bepaalde frequenties kan bijvoorbeeld bepaald worden dat die enkel voor nieuwkomers beschikbaar worden gesteld. Een paar maanden later publiceert de minister het Vaststellingsbesluit, daarin staan de ontwerpvergunningen en de daaraan te verbinden voorwaarden. Dus voordat de vergunning geveild en verleend zijn, staat al vast hoe de vergunning eruit zal zien en wat de verbonden voorwaarden zijn. Als je mee doet aan een veiling, wil je ook weten aan welke voorschriften je je zal moeten voldoen. Vervolgens wordt er een toelatingsbesluit genomen, op grond waarvan telecommaatschappijen worden toegelaten tot de veiling. Dan mag er geboden worden en dan is het afwachten of men de vergunning krijgt. Daarna wordt de vergunning verleend, en daarna wordt er geprocedeerd. Op valt in de uitspraak, slide, van de 68 beroepen is er niet 1 wegens inhoudelijke redenen gegrond verklaard. Partijen willen graag een vergunning behouden, die ze hebben verkregen bij de veiling. De partijen procederen tegen besluit etc maar willen wel hun vergunning behouden. De rechter verklaart dan vaak dat zij dan geen procesbelang meer hebben en worden niet-ontvankelijk verklaard. Over het vaststellingsbesluit Bijvoorbeeld; procederen tegen vaststellingsbesluit. Dit besluit bevat de voorwaarden van de vergunning. Dan moeten we terug naar Bestuursrecht 2, verbinden van voorwaarden aan vergunning/besluiten. Wanneer mag dit wel of niet. Een van de eerste stappen is, wat bepaald de wet daarover. Als de wet niets zegt, dan of er sprake is van beleidsvrijheid, dan bedoeling en strekking van de regeling. HIER bepaald de wet wel iets erover. De rechter zegt hier er is een niet geringe mate van beoordelings/beleidsvrijheid aan verbinden van voorwaarden. Dat betekent een terughoudende toetsing. De rechter mag enkel beantwoorden of de verweerder in redelijkheid op het voorschrift heeft kunnen komen. Kijk naar 3.14 Tw, in het belang van een optimale verdeling en een doelmatig gebruik van frequentieruimte kan een vergunning onder voorwaarden worden verleend en kunnen er voorschriften aan worden verbonden. Waar ziet hier beoordelings/beleidsvrijheid? In Kunnen voorwaarden/beperkingen worden opgelegd. Hoe te herkennen; in het belang van optimale verdeling dit is aan het BO om dit te beoordelen. Vervolgens heeft het BO beleidsvrijheid om te bepalen of ze wel of niet de vergunning gaat verlenen.

20 Kennisgeving tot toelating tot veiling; Ziet op de toelatingsbesluiten. Is dat een appellabel besluit of een voorbereidingsbesluit, het heeft op zichzelf geen rechtsgevolg. Slechts voorbereidend. Bij de veiling wordt pas echt het besluit genomen. Maar 6.3 Awb bepaald dat zo n voorbereidingsbesluit toch appellabel is als dat de belanghebbende in zijn belangen treft. Dit is voor alle telecombedrijven, die kunnen concurreren tegen hun concurrentie die zijn toegelaten tot de veiling, daarom hebben zij zelf minder kans op de vergunning. De rechter zegt hierover zo n voorbereidingsbesluit is alleen maar appellabel voor diegene die toegelaten is tot de veiling. [RO 8.5 van 68 beroepenuitspraak]. De rechter kent veel vrijheid toe aan de minister bij het vaststellen van de verschillende regelingen. Bij alles zegt de rechter, dit is een discretionaire bevoegdheid van de minister. Kennelijk zegt de rechter, de hele procedure voldoet aan de eisen van de Kader/Machtigingsrichtlijn. Beperkingen en voorschriften [slide niet specifiek behandeld] Financiële vergoeding Mag het wel om te vragen dat een bedrijf zoveel moet betalen voor een frequentie, kan die dit wel terugbetalen? KPN heeft wel eens veel te veel geld geboden voor een frequentie. Dat MAG, [Belgacom/Priximus]. Vergoedingen mogen worden opgelegd, ook voor het hebben van een frequentie, artikel 13 Machtigingsrichtlijn. Ook geïmplementeerd in Tw, in artikel Als je ze laat betalen, zal men haar frequenties ook sneller gebruiken. Als gratis toegankelijk, dan bestaat de kans dat ze het opkopen voor het geval dat doen, maar dan niet gebruiken. Dat komt de eindgebruiker niet ten goede.

21 HOORCOLLEGE 3 (week 5) MARKTTOEGANG, INTERCONNECTIE EN CONTINUÏTEIT Markttoegang in het algemeen. Interconnectie = Telefoon via KPN en bellen met mobiel nummer, dat je toch verbinding krijgt dit is eind tot eindverbinding (terminal access), een telecomnetwerk is alleen waardevol als je aan de andere kant van de lijn wel verbinden kan. Wat zit daarachter voor techniek. Overzicht - Toegang tot de markt Marktstructuur verbeteren. - Toegang voor diensten interconnectie als bijzondere vorm van toegang o Nadere analyse van n- en r-tpa regime - Continuïteit de waarde van het netwerk beschermen Toegang tot de markt, de structuur verbeteren. Telecomnetwerken zijn dure netwerken om uit te rollen. Dat betekent dat netwerk tegen netwerk concurrentie, twee parallelle netwerken tegen elkaar concurreren, is moeilijk denkbaar. In bepaalde stukken van telecomland heb je twee netwerken die met elkaar kunnen concurreren. In de binnenstad keuze tussen koperkabel voor telefoon/glasvezel/coax/ en Draadloos. Je zou voor spraaktelefonie dus concurrentie verwachten tussen deze 4 netwerken. Dan krijgt de consument keuze en krijg je uiteindelijk een beter aanbod. Dit kan maar in bepaalde omgevingen. De faciliteiten moeten er namelijk wel zijn. De mogelijkheden van meerdere netwerken die concurreren zijn beperkt. De Uniewetgever zoekt naar mogelijkheden om toch meer concurrentie te krijgen. Want concurrentie past binnen marktintegratie en is goed voor consumenten als er minder monopolisten zijn. De toezichtregulering is erg moeilijk, denk aan de banken, meest gereguleerd en meeste toezicht, maar gaat toch vaak de fout in. Hoe de marktstructuur verbeteren en voorkomen dat je monopolisten krijgt waar toezicht op gehouden moet worden. Dit kan door toegang tot de markt te creëren. Dit kan door Third Party Access, dit heeft 2 smaken. Regulated, dit is het zwaarste middel, zo min mogelijk gebruiken. De overheid dwingt toegang af. En Negotiated, onderhandelen met diegene van wie het netwerk is. (HC 2). KPN heeft een koperkabelnetwerk door heel NL. Als ik telefoniediensten wil aanbieden door NL, dan is het enige wat ik moet kijken of ik gebruik mag maken van het koperkabelnetwerk van KPN. Voorbeeld; koopt een stuk onroerend goed, het oude V&D-gebouw is gebouwd door V&D. De gemeente wil niet dat er maar 1 warenhuis is. Het blijkt te duur om meerdere warenhuizen naast elkaar te hebben. Dus de V&D wordt verplicht om 30 procent van vloeroppervlak te verhuren aan andere vergelijkbare aanbieders. Het warenhuis wordt geforceerd om het pand te delen met een concurrent die zijn winst afpakt. Dit werkt ook zo bij KPN. Zij heeft het netwerk liggen, maar zij moet het delen met eenieder die om toegang vraagt. Nu is er concurrentie omdat andere aanbieders ook op dat netwerk zitten. Hoe werkt het als KPN-abonnee met Vodafone-abonnee wil bellen. Het KPN-abonnement is alleen iets waard als men de garantie heeft er met elke andere aanbieder kan bellen. Interconnectie is een bijzondere vorm van toegang die ervoor zorgt dat je met elk nummer kan bellen en verbonden wordt. Interconnectie veronderstelt dat er een contract is tussen jouw aanbieder en alle anderen. Bijvoorbeeld bij verkeer van KPN naar Vodafone. Zij hebben afgesproken dat het laatste stukje belsignaal dat KPN over Vodafone s netwerk moet, dat

22 wordt vergoed door KPN aan Vodafone. Wat zou dat contact voor KPN waard zijn. Wat als het netwerk van Vodafone even niet beschikbaar is. Dan is Vodafone even een monopolist, want dat is de enige manier om met de ander in contact te komen. Wat doet een monopolist? De prijs verhogen. KPN kan dit weigeren, de KPN-klant krijgt te horen dat de verbinding niet tot stand kon worden gebracht. Als dit te vaak gebeurd zal de klant vertrekken, ongeacht de looptijd want dit is wanprestatie. Dat is concurrentie. In feite heeft diegene die het laatste stukje van de eind-tot-eind verbinding tot stand moet brengen een monopoliepositie. Deze hoge prijzen worden doorberekend naar de klant. Daarom wil men van alle kleine monopolisten af. Daarom hebben we interconnectie. Dit is een bijzondere vorm van toegang, juist gericht op het mogelijk maken van eind tot eind verbindingen, zodat wij als consumenten daarvan kunnen profiteren van het netwerk. Om te kijken of dit werk moet er gekeken worden naar Negotiated en Regulated Third Party Access Regimes. Afsluiten met continuïteit. Telecommunicatie is alleen leuk als men niet continu te horen krijgt. Alle deze nutssectoren hebben alleen waarde als ze vrijwel altijd beschikbaar zijn, als er te vaak een melding van niet-beschikbaar is, zal overstappen. Toegang en interconnectie - Toegang is het algemene begrip/regime - Interconnectie is een bijzondere vorm van toegang (Art. 1.1 Tw en art. 2(b) Toegangsrichtlijn) gericht op meer keuze en concurrentie voor de consument (ow. 5 preambule Toegangsrichtlijn) - In beginsel onderhandelen voor interconnectie, maar regulering is mogelijk (ow. 5 en 6, 14) - TDCà toegangsregeling is beperkt door evenredigheid Toegang is het algemene regime. Geldt ook voor andere nutssectoren, zoals energie en elektriciteit. Daar moet ook toegang voor derden zijn. Wat is hét verschil tussen gas en telecomnetwerken? Het gasnetwerk in Nederland is van Gas-unie. En Enexis heeft kleinere netwerken die naar huizen gaan, dit zijn ont-bundelde partijen. Enexis mag niet produceren/inkopen/verkopen maar enkel transporteren. Vroeger was er Essent, deze deed alles, dit moest opgesplitst worden (Splitsingswet). Degene die het netwerk beheert mag niet ook inkopen/verkopen of vervoerd worden. Dit is gedaan bij elektra en energie, maar NIET bij de telecomnetwerken. Daar is sprake van verticale geïntegreerde bedrijven. KPN die netwerk beheert, maar ook zijn eigen diensten over dat netwerk verkoopt. Het probleem hierbij is; men wil wel concurrentie, maar wil niet 2 parallelle netwerken aanleggen, dit is te duur. Zoveel mogelijk concurrentie dan door 4/5 diensten te hebben die de diensten leveren. Probleem is dat er 1 iemand is met netwerk + diensten en de rest enkel de Diensten. De rest kan worden weg gedreven doordat de netwerkbeheerder (en concurrent) hoge prijzen vraagt. Het doel is om het zo onaantrekkelijk mogelijk te maken dat derden toegang tot het netwerk willen. Die toegang moet worden afgedwongen om effectief te zijn, want anders kan de ene onmogelijke prijzen vragen. Daar ziet de Toegangsrichtlijn op. Binnen het hele idee van toegang, is er de bijzondere vorm Interconnectie. Het idee is meer keuze mogelijk te maken door meer aanbieders en meer concurrentie voor de consument. Dit is van belang, dat regels voor markttoegang heel breed worden geïnterpreteerd. (TDCzaak). Eigenlijk wordt de toegangsregeling alleen ingeperkt door het evenredigheidsbeginsel. Een NRI kan een netwerkeigenaar tot bijna alles verplichten wat noodzakelijk is om meer concurrentie om de markt te bieden. Het evenredigheidsbeginsel

23 vergt een afweging tussen het algemene belang van alle consumenten van meer concurrentie/keuze en het individuele belang van die ene netwerkbeheerder om niet al te veel geld te moeten investeren. Bij een afweging zal het algemene belang winnen. Dus deze bijzondere vorm van toegang, komt met een nog strengere evenredigheidstoets. Die nog meer verplichtingen toelaat die worden opgelegd aan een netwerkbeheerder. De Europese wetgever gaat uit van onderhandelingen, maar regulering is mogelijk als onderhandelen niet werkt. Bijvoorbeeld; als T-mobile toegang wil tot KPN, dan zullen zij in principe moeten onderhandelen. Dit tarief bepaald wat zij aan haar klanten zal vragen. T-mobile zou met alle in NL actieve providers moeten onderhandelen om toegang te krijgen tot het laatste stukje netwerk (terminated access). Des te hoger het bedrag, des te hoger worden de kosten, des te hoger wordt het abonnement. De telecomaanbieder KPN heeft dus indirect invloed op de prijzen van T-mobile, omdat zij bij elkaar moeten inkopen. Als al deze spelers de hoofdprijs vragen voor terminated access, dan wordt mobiele telefonie onbetaalbaar. En dat is niet gewenst, want het hele idee van interconnectie is er juist opgericht dat je in ieder geval binnen een lidstaat, maar het liefst ook daarbuiten, kan bellen met iedereen. Het idee hierachter is het evenredigheidsbeginsel, gelet op afweging tussen het algemene belang en de individuele belangen. Het algemene belang gaat vaak voor, waardoor toegang snel kan worden afgedwongen. Interconnectie en markttoegang [30.20] - Interconnectie wil eind tot eind verbindingen mogelijk maken, ook tussen gebruikers van verschillende netwerken - Dit maakt het aantrekkelijk voor meerdere aanbieders om actief te zijn op de markt - Maar hoe werkt deze markt en wat komt er kijken bij interconnectie? Interconnectie wil eind tot eind verbindingen mogelijk maken (terminating access), ook tot dat laatste stukje van het netwerk toegang hebben. Eind tot eind betekent dat men vaak verbinding tussen 2 netwerken moet maken. Dat heeft iets te maken met technische aspecten, moet gebruik maken van hetzelfde communicatieprotocol. Dit is geregeld in SEP s. Het probleem is de voorwaarden van connectie, de standaarden/computertaal is geregeld. Maar de prijs is nog niet geregeld. Alleen als daar overeenstemming over is, dan kan de provider garanderen dat ook contact kan maken met anderen. Dit geldt niet alleen binnenlands maar over de hele wereld. Als men terminating access wil hebben, dan zal de provider een contract moeten hebben met alle wereldwijde providers. Het feit dat er interconnectie is, maakt het aantrekkelijk zodat er meerdere providers zijn. Hoe werkt dit in de praktijk?

24 Een simpele telecommarkt en toegang Stel; Huisje met een koperkabel A naar de buurman. Nog een vanuit kabel A een kabel B naar de WijkCentrale. Vanuit Wijkcentrale wordt het koperkabelsignaal overgezet naar glasvezelsignaal. Het bovenstroomse glasvezelkabel gaat naar andere steden met allemaal aftakkingen. Een deel van het glasvezel is verbonden aan een zendmast. Wat gebeurt er als je met een ander wil bellen. (zwart is KPN). Dit glasvezel is van KPN. (rood is Vodafone) Stel Vodafone doet ook mee. Vodafone heeft geen glasvezel. Via Ziggo en Ziggo via UPC, die wel glasvezel heeft. De stad Groningen (blauw) zit ook op glasvezel, van UPC (groen). Vodafone heeft zijn zendmast ook verbonden met glasvezel via een centrale op KPN. Wat gebeurt er als KPN vaste telefoon (in het huisje) contact wil maken met Vodafone-mobiel. Van WC glasvezel naar Vodafonecentrale Vodafone-zendmast Vodafone-mobiel. Dit laatste stukje, vanaf Vodafonecentrale, is terminating access. Hier zal KPN gebruik moeten maken van een ander telecomnetwerk. Op dat laatste stuk heeft Vodafone een monopolie. In werkelijkheid zijn er 4 aanbieders van mobiele telefonie en 1 aanbieder met landelijkdekkend koperkabels/coax/glasvezel. Wat is het duurst, als het om landelijk-dekkendheid gaat, om te realiseren? Dat is de aansluiting vanaf de wijkcentrale naar de huizen. Dit is de Local Loop. Dit is niet te reproduceren. In tegenstelling tot het bovenstroomse glasvezel. Dat is eigenlijk echte monopolie, aangezien het niet te reproduceren is. Voor eind tot eind verbindingen moet er altijd verbinding mogelijk zijn met de Local Loop. Waarom is interconnectie aantrekkelijk? - Bij onderhandelingen over interconnectie kan een besluit van de NRI worden gevraagd (art. 5(1)(a) Toegangsrichtlijn en 6.2 Tw zoals in T-Mobile/Yarosa - Verder mag de NRI toegangsvoorwaarden (zoals vergoedingen) reguleren (UPC/KPN)