Richtinggevend deel en acties

Transcriptie

1 MASTERPLAN SPEELRUIMTE WAREGEM 2012 Richtinggevend deel en acties september 2012 Onderzoekscentrum Kind & Samenleving vzw Bolwerksquare 1a bus Brussel In opdracht van Stadsbestuur Waregem 0

2 Het speelruimtebeleid van Waregem zal zich baseren op 3 OPLOSSINGSSTRATEGIEËN 1. Een geïntegreerd speelruimtebeleid 2. Het organisatorisch verbeteren van het speelweefsel 3. Het ruimtelijk verbeteren van het speelweefsel 1

3 1. Een geïntegreerd speelruimtebeleid de ruimtecel Het speelweefselplan kan niet los worden gezien van de bestaande ruimtelijke plannen en het ruimtelijk weefsel van de stad. Kwaliteitsvolle speelruimte-ingrepen moeten ingebed zijn in dit weefsel. Het is dan ook zaak de andere beleidsdomeinen beter te betrekken bij het speelruimtebeleid, of veeleer omgekeerd: het speelruimtebeleid te betrekken bij de andere beleidsdomeinen. Op die manier kunnen andere ruimtelijke plannen steeds worden getoetst aan kindgerichtheid. Tevens is er de vaststelling dat het huidige overleg m.b.t. ruimte, tussen de verschillende diensten op een meer efficiënte manier zou kunnen gebeuren. Tot nog toe werden plannen ter toetsing gestuurd naar de verschillende betrokken diensten. Bij de respons kon men echter onvoldoende rekening houden met belangen en aandachtspunten van andere diensten, en kom men bijgevolg onvoldoende een integrale planbenadering realiseren. Een meer doelgerichte aanpak wordt gezien in de ontwikkeling van een echt interdienstenoverleg. Een interdienstenoverleg (tijdens een stuurgroepvergadering voor dit speelruimtebeleidsplan werd de term Ruimtecel als roepnaam gehanteerd) dat met regelmaat samenkomt om de verschillende ruimtelijke plannen en projecten te overleggen. Met het oog op een geïntegreerd speelruimtebeleid zou een medewerker van de jeugddienst hieraan deelnemen (naast de andere beleidsmateries) om op die manier ier een optimale integratie van dit beleidsthema in het hele ruimtelijke beleid. - De ontwikkeling van een stedelijke ruimtecel als intersectoraal overlegorgaan voor het stedelijk ruimtelijk beleid. - De deelname van een medewerker uit de stedelijke jeugddienst aan dit ruimtecel-overleg. - De opvolging van de acties van het speelruimtebeleidsplan in dit ruimtecel-overleg. 2

4 2. Het organisatorisch verbeteren van het speelweefsel De speelkansen voor kinderen verbeteren is de doelstelling van dit plan. Uiteraard kan dit door ruimtelijke ingrepen. Vele beleidsacties zullen zich dan ook rechtstreeks hierop richten (zie deel 3 van deze studie). Daarbovenop echter kunnen een aantal knelpunten of potenties worden aangepakt via meer organisatorische weg. De speelsituatie voor kinderen kan worden verbeterd, door middel van nietruimtelijke-ingrepen. Hieronder worden 5 concrete doelstellingen geformuleerd Doelstelling: Het buitenspelen promoten. Het is zinvol om via initiatieven te laten zien dat buiten spelen erbij hoort, dat het een gewenste vorm is van spel, dat het gepast is dat ouders hun kinderen buiten laten spelen. De Stad kan hier het voortouw in nemen en specifieke initiatieven opzetten. - Buitenspeeldag. Bij het organiseren van de buitenspeeldag wordt het lokale buitenspelen een effectief aandachtspunt. De aandacht zal bijgevolg nooit eenzijdig kunnen liggen op een gecentraliseerde aanpak. integendeel aandacht voor het spelen in de eigen woonomgeving. - Speelkoffers te huur. T.b.v. buurt- of straatcomités worden speelkoffers ontwikkeld die kunnen uitgeleend worden. Er kan worden gedacht aan thematische koffers vb. een koffer met regelspelletjes, een koffer met new-games materiaal, een koffer met bouw- en stapelmateriaal, een koffer met kleiner rollend materiaal,. - Buiten spelen in de kijker. Op diverse momenten zet het Stadsbestuur een actie op die het buiten spelen in de kijker zet. Dat kan een evenement zijn als; een stedelijke fotowedstrijd voor kinderen het kamp dat ik gemaakt heb, of een reportage over geheime buitenspeelplekjes, of een recordpoging zo veel mogelijk kinderen die in een tentje in de tuin slapen,. Een ander type actie kan zijn een facebookpagina buiten spelen. Deze acties kunnen allerlei denkbare vormen aannemen, maar telkens staat het speelse buitenzijn er centraal. De acties kunnen worden gelinkt aan andere evenementen of gebeurtenissen (bijvoorbeeld n.a.v. het einde van de vakantie, n.a.v. de buitenspeeldag, n.a.v. de herfstvakantie) Doelstelling: Samengebruik van ruimte. Publieke ruimte is schaars. Allerlei vormen van gedeeld gebruik zijn dan ook zinvol. Binnen deze doelstelling gaat het erom in te spelen op ruimtes die een zekere potentie hebben om te spelen, zoals pleinen, parkings, - Pannavoetbal Een pannavoetbalkooi wordt tijdens vakantieweken op een minder gebruikt deel van een plein of een parking gezet. Er wordt een roulatiesysteem ontwikkeld waarbij een wijk gedurende een 2-tal weken de voetbalkooi op bezoek krijgt. - Een gedoogbeleid m.b.t. informeel skaten van tieners Op specifieke openbare pleinen vormt sporadisch skaten geen echte overlast, maar maakt het probleemloos deel uit van het speels gebruik van de publieke ruimte. Indien er zich situaties voordoen worden deze besproken met de Ruimtecel (zie 1) die een advies formuleert. 3

5 2.3. Doelstelling: het principe van speelstraten promoten. Het principe van speelstraten vormt een wettelijk instrument om kinderen toe te laten de straat in te nemen, om te spelen. Gezien het feit dat het buiten spelen onder druk staat (kinderen brengen minder tijd buiten door) wordt het speelstraatprincipe gezien als een hefboom voor het buiten spelen. Voor buurtbewoners is het echter niet steeds evident om dergelijke actie op te zetten, ze zijn niet geheel op de hoogte over de zetten stappen en worden niet begeleid, ondersteund. - Een toegankelijke folder t.b.v. wijkbewoners beschrijft helder en actiegericht de weg die de wijkbewoners dienen te volgen om een speelstraat te organiseren in hun straat. - De jeugddienst ontwikkelt een actieve politiek om het principe van speelstraten toe te lichten bij geïnteresseerde burgers Doelstelling: Mobiele werking t.b.v. projecten voor begeleide speelkansen in maatschappelijk meest kwetsbare buurten. In het punt 3.7. komt een vorm van mobiele speelpleinwerking aan bod. Centraal er in staat een speelmobiel. Deze is strategisch in te zetten, met name op heel specifieke momenten en plaatsen (acties in de maatschappelijk meest kwetsbare buurten). Ook bij stedelijke inspraakacties op het veld kan deze speelmobiel worden ingezet. Om dit principe te laten functioneren moet de speelmobiel (werking en voertuig) worden ontwikkeld. - studiebezoeken aan gemeenten en steden die dergelijke werkvorm opzetten. - uitschrijven van een strategisch plan voor de ontwikkeling van o een speelmobiel-voertuig o ideeën voor spelmaterialen o een werking met animatoren - voorleggen van het plan aan het gemeentebestuur - toetsen van het plan bij jeugdwerk, collega-diensten van andere gemeenten - eventueel bijsturen van het concept - opzetten werking met animatoren - uitvoering van het plan (met inbreng van de animatorenploeg) doelstelling: het stimuleren van openstellen van sportinfrastructuur. Een toegankelijk (deel van een) voetbalveld vormt een belangrijke troef in een speelweefsel. In de praktijk beschikken sportterreinen niet steeds over toegankelijke sportinfrastructuur. Gezien het feit dat de impact van enkele shottende kinderen niet te vergelijken valt met de druk van een heuse voetbalwedstrijd is openstelling van specifieke (delen van) terreinen ten behoeve van ongeorganiseerd voetballende kinderen een haalbare kaart. Er wordt nagestreefd dat elk sportcentrum minstens over 1 terrein beschikt dat vrij toegankelijk is voor kinderen die ongeorganiseerd voetballen. 4

6 3. Het ruimtelijk verbeteren van het speelweefsel In dit hoofdstuk beschrijven we de ruimtelijke ingrepen die dienen te gebeuren voor de verbetering van het speelweefsel. Voor wat dit ruimtelijk verbeteren betreft hebben we alles gestructureerd aan de hand van 7 thema s. Een bestaande speelterrein kan in één of meerdere van deze thema s een rol spelen. Hieronder wordt dit beschreven onder het deel Daarna maken we een oplijsting van de ruimtelijke ingrepen per deelgemeente (3.2.) Richtlijnen en acties thematisch Volgende thema s komen hier aan bod: Nieuwe woonprojecten en RUPS m.b.t. woongebieden als dragers van kwaliteitsvolle, kindgerichte publieke ruimte De Leie als recreatieve kindgerichte as. (lange termijn) Diversiteit in schaalniveaus van speelruimte Diversiteit in verschijningsvormen van speelruimte: aandacht voor speelnatuur Kwaliteitsverbetering van bestaande speelterreinen Speellint in het stadscentrum en zijn toegangen Versterkte aandacht voor publieke speelkansen in de maatschappelijk meest kwetsbare buurten. 5

7 Nieuwe woonprojecten en RUPs m.b.t. woongebieden als dragers van kwaliteitsvolle, kindgerichte publieke ruimte. Zie kaart nr. 10 Doelstelling: Binnen nieuwe woonprojecten en RUPs die zich expliciet richten op het woonweefsel dient oppervlakte te worden voorzien voor (groene) publieke ruimte. Het zijn deze groene ruimtes die in principe drager zullen zijn van speelruimte. Om deze speelruimte kwaliteitsvol te kunnen ontwikkelen dient het terrein een landschappelijke structuur te krijgen. Deze structuur vormt de basis waar vervolgens een speelruimte in kan worden geïntegreerd (met de nodige inrichting en uitrusting). Er staan in Waregem meerdere nieuwe woonontwikkelingen en stadsvernieuwingsprojecten op stapel. Daarbinnen moeten speelkansen een kwaliteitsvolle plaats krijgen. De hieronder genoemde projecten dienen stuk voor stuk sterke en kwaliteitsvolle schakels te vormen in het speelweefsel. Ze hebben enerzijds een verbindende waarde, en anderzijds vormen ze in vele gevallen de opportuniteit voor de ontwikkeling van kwaliteitsvolle speelruimte op deelgebiedniveau. M.a.w. moeten precies in deze projecten speelruimtes worden ingebracht die van belang zijn voor de hele betreffende deelgemeente. Aandachtspunten voor een goede inplanting: - Optimale link met trage verbindingen. - Optimale visuele relatie met de omgeving. - Voldoende oppervlakte voorzien voor het beoogde schaalniveau - Voldoende buffering met omwoning voorzien, volgens schaalniveau. Aandachtspunten voor een goede inrichting: - Toepassing van bodemwerken (niveaus, padenstructuur, verscheidenheid in bodembedekkingen) - Creëren van diverse zones (vlak, hellend, besloten, open, ) - Speeltoestellen en andere geconstrueerde elementen functioneel inbrengen in de zones Aandachtspunt voor het beleid - De aftoetsing bij de stedelijke RUIMTECEL van de kindgerichtheid, en dit voor elk project. De projecten en de te voorziene acties i.f.v. het speelweefsel zijn: Rup kerkdreef (Beveren Leie - B4) Binnen de krijtlijnen van dit RUP is in de loop van deze studie een speelruimte voorzien en uitgevoerd. Het is een speelterrein op het schaalniveau van de deelgemeente, zowel qua ligging, inplanting in de omgeving, oppervlakte als inrichting. Ondanks de uitgesproken kwaliteit van dit speelterrein zijn er toch twee punten van kritiek: - er is met name een zeer eenzijdige aandacht voor speeltoestellen. Hier dient op termijn aan gewerkt. - de uitrusting van dit speelterrein is zeer beperkt gericht op speelkansen voor de allerkleinsten. Voor een speelterrein met die ligging en op dit schaalniveau is een uitrusting t.b.v. peuters / kleuters op zijn plaats. Daarom wordt dit terrein opgelijst in het deel Kwaliteitsverbetering van bestaande speelterreinen. 6

8 Rup Koning Albertstraat. (Beveren-Leie B5) In dit RUP is expliciet een groenzone voorzien. Deze heeft de potentie van een publiek park, dit omwille van de ligging nabij het centrum, nabij een aantal gemeenschapsvoorzieningen en te midden in een woonomgeving, De parkstructuur binnen dit RUP (Koning Albertstraat) dient, samen met het speelterrein binnen het RUP Kerkdreef een zinvol geheel te vormen. Met name de looplijnen en routes zijn hierbij van groot belang: verbinding naar de dorpskern enerzijds, wandelparcours (en leren-fietsen-parcours ) anderzijds. We adviseren tevens een beperkte formele speelruimte te integreren in de voorziene parkstructuur: een bescheiden voorziening (eenvoudig speelelement, enkele speelaanleidingen) die de link legt (als een stapsteen) tussen dit woongebied en de dorpskern Projectgebied RUP markt industrie. (Sint-Eloois-Vijve / S1) Stedelijk wonen aan het water. In dit project wordt de dorpskern opnieuw gelinkt met de Leie. Er worden nieuwe woontypologieën ingebracht en een plein- en parkgebied langs de Leie ontwikkeld. Het (oude) bestaande speelterrein aan de Leie (Emile Clausstraat) maakt deel uit van het projectgebied. In het te ontwikkelen stedelijk plein zullen geïntegreerde speelkansen worden ingebracht. Wellicht zal dit terrein eerder een stenig dan een groen karakter hebben. Hier moet een model nagestreefd worden van kind- en speelgericht stedelijk plein. - Speelse niveauverschillen, - een element dat uitnodigt tot manipuleren en tot spelen, - een zonering waar op enkele plekken ook een gevoel van kleinschaligheid is. - het inbrengen van expliciete speelvoorzieningen Enkele beelden van beleefbare publieke ruimte aan de waterkant Gezien de ligging t.o.v. de dorpskern en ten opzichte van de Leie is het zinvol het oude speelterrein Emile Clausstraat om te vormen tot een speelbos. Daarin kan tevens een zone zitten met een eerder open karakter (open plek in het bos). Natuurlijk aandoende speelaanleidingen kunnen in deze site worden ingebracht. Zie

9 Rup Ware Heem. De opportuniteit van dit RUP voor het speelweefsel is dat de esplanade die op heden een verlaten gebied is werkelijk een speelse en beleefbare link in de stadskern kan vormen. Met name voor recreatie (en voor het speelweefsel) liggen hier sterke kansen. Het uiteindelijke ontwerp dient te link te leggen tussen de nieuwe bibliotheek, de esplanade en de speelzone bij de vijvers. Het ontwerp moet worden gezien als een speelse route: met speelaanleidingen en passageplekken in een stenige, stedelijke context. Hier kan geëxperimenteerd worden met speelse passageplekken die stapstenen vormen Rup Woonproject Sint-Hubert. (Gaverke G1) Dit is een beperkt woonproject gelegen tussen spoorweg en de Weversstraat. Erin is een centrale groene ruimte voorzien. De groene ruimte kan als basis dienen voor publiek groen dat met aandacht voor kinderen wordt ingericht en uitgerust (om de speelbaarheid van de publieke ruimte te versterken). Het schaalniveau is straat : bedoeling is speelkansen te creëren die slechts een aantrekking vormen voor de zeer onmiddellijke omgeving. Er kan worden gedacht aan eenvoudige kleinschalige ingrepen. Een eenvoudig, eerder abstract speeltoestel kan een blikvanger en betekenisgever van de ruimte worden. Tevens dient er aandacht te gaan naar een kindgerichte linkt (trage verbinding) met de dorpskern Site Bulcaen; (Nieuwenhove N3) Deze woonuitbreiding biedt een kans om de voorziene groene zone drager te laten zijn van ruimtelijke speelkansen. De nieuwe groene zone van het project kan worden verbonden met de bestaande groene zone die aanliggend is aan het projectgebied. De totale beschikbare oppervlakte is geschikt om er op beide zones een kwaliteitsvolle buurtspeelruimte als een geheel mee te creëren. De basis dient hier een speellandschap te vormen: groene inrichting. landschappelijk karakter. 8

10 Dompelpark Wz1 Het Bouwproject Dompelpark (gelegen buiten de ring, ten oosten van de wijk Torenhof) wordt een van de grootste van de komende jaren. In totaal gaat het over meer dan 200 woongelegenheden: appartementen, woningen, villa's, sociale woningen. Dit gebied wordt van het centrum afgesneden door de ring. Voor lokale speelse beleving zal men dan ook aangewezen zijn op voorzieningen in de eigen buurt. Het plan voorziet een betekenisvolle groene strook die een centrale, en verbindende plaats inneemt in de wijk. in de groene zone dient een landschappelijk speelconcept te worden ontwikkeld. Een beleefbare groene strook met op 1 of meerdere plekken een kleinere speelzone op buurtniveau. 9

11 De Leie als recreatieve, kindgerichte as. (lange termijn) Doelstelling: Op termijn staat de ontwikkeling van de Leieboorden en omgeving op de agenda. Meer bepaald gaat het hierbij om de re-integratie van de Leie in het omliggende landschap, om het creëren van stadsrandbos en het vrijwaren van het landelijke karakter. Daarbinnen zal een recreatieve groene pool worden uitgewerkt. Gezinsrecreatie houdt per definitie in dat er gerichte aandacht dient te gaan naar kinderen en naar speelkansen in deze site. Kindgerichtheid / speelweefsel in dit gebied kan worden verwezenlijkt door: De speelweefselelementen in te brengen in de recreatieve groenpool zijn: - Eén of meerdere speelboszones. - Recreatieve verbindingen - Diverse speelse passageplekken Termijn De ontwikkeling van deze recreatieve as zal echter een werk van zeer lange termijn worden. Vanuit de stedelijke jeugddienst en de Ruimtecel (zie eerder) moet deze ontwikkeling nauwgezet worden opgevolgd Speelbos - Speelnatuur. De nood aan bos is duidelijk in Waregem. Bij de ontwikkeling van boslandschap in dit gebied is het van wezenlijk belang dat een gedeelte zal worden ontwikkeld als bos om te spelen (bos waar de paden mogen worden verlaten). met name dienen deze zones formele speelzones in het bos te worden. De genoemde ontwikkeling bevindt zich op dit ogenblik echter nog in zeer prille fase. Het is dan ook nog vroeg om hiervoor concrete ruimtelijke plannen te ontwikkelen. Anderzijds dient met een aantal aandachtspunten rekening te worden gehouden. Concrete aandachtspunten: Eén of meerdere speelboszones. De ontwikkeling van stadsrandbos is een evidente kans om één of meerdere zones speelbos in dit gebied te ontwikkelen. Met betrekking tot de precieze ligging kunnen nog geen uitspraken worden gedaan. Anderzijds dient er zeker naar te worden gestreefd om de speelboszones te voorzien op relatief korte afstand van de dorpskernen van Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve. Het valt daarbij te overwegen om niet 1 speelzone te ontwikkelen in dit projectgebied, maar meerdere en wel om reden van bereikbaarheid vanuit de genoemde deelgemeenten. Een mogelijk bijkomende factor voor het bepalen van de ligging is de bereikbaarheid met openbaar vervoer vanuit Waregem Centrum. Compacte globale vorm / minimale oppervlakte Een speelbos van volwaardige afmetingen dient minstens 3 hectare te bedragen. Gezien de geringe aanwezigheid van groen in Waregem is het zinvol om te streven naar een grotere oppervlakte. Daarnaast kunnen nog een tweetal kleinere speelbossen worden voorzien (bijvoorbeeld op de site van het oude speelterrein Emile Clausstraat). Een belangrijk aandachtspunt is de compactheid van het globale terrein: vermijd oppervlaktes die langgerekt zijn. Inrichting : een bos met vele gezichten - Verschijningsvorm Het is de bedoeling om natuurrijke, avontuurlijke speelruimte te creëren. De globale verschijningsvorm kan daarbij heel gevarieerd zijn: zones met echt boslandschap worden afgewisseld 10

12 door zones met een meer open landschap. van speelbos kunnen krijgen). Algemeen moet er naar worden gestreefd om in de speelbossen een geheel van microlandschappen te creëren. het terrein wordt spelfunctioneler naarmate er meer variatie wordt voorzien in de bossfeer. Dat kan door bij de ontwikkeling specifieke aandacht te hebben voor inrichting en uitrusting. - Inrichting uitrusting in het speelbos Bodemniveau: Er is bij voorkeur in bodemniveau: vlakke stukken afgewisseld met hoogtes en laagtes. Grotere hoogteverschillen (voorbeeld een heuvel van 3m) maken een speelruimte sterk. Maar ook waar dergelijke grote hoogteverschillen niet kunnen zijn er concrete mogelijkheden met kleinere heuveltjes, greppels, glooiingen, hellingen, Bomen: Een speelbos kent bij voorkeur variatie aan bomen. Zinvol is het hierbij om af te wisselen tussen snelgroeiende bomen en traag groeiende bomen. Er kunnen zones worden gecreëerd met bosplantsoen voor de ontwikkeling van een dichter struikgewas. Onderbegroeiing: een functioneel speelbos kent delen met dichte onderbegroeiing (geen bramen) en verspreide open stukken. Zichten: De nabijheid van de Leie maakt het mogelijk een zekere visuele relatie na te streven met de waterkant. Vormen van uitkijk kunnen hier zeker op hun plaats zijn. Constructies: In de regel wordt een speelbos kwaliteitsvoller als er ook speelaanleidingen en speelconstructies in worden aangebracht. Het is aan te raden deze een zeker natuurlijk aandoend karakter te geven. Meer info over de inrichting van speelboszones (incl. keuze beplanting) is hier te vinden: Selecteren van meerdere speelboszones volgens de hierboven omschreven criteria. Hierbij dient proactief te worden ingespeeld op opportuniteiten Recreatieve verbindingen De Leie-as zal enerzijds een bovenlokale as vormen, maar zal zich net zo goed richten op het lokale speelweefsel (met onmiddellijke linken naar de deelgemeentes Beveren-Leie, Desselgem en Sint- Eloois-Vijve). Fietsvriendelijke verbindingen creëren die een logische link te leggen tussen, enerzijds de plekken van recreatieve betekenis (met o.m. de toekomstige speelbossen) in het weefsel en anderzijds de deelgemeenten. Ook de trage-wegen-structuur dient hierin verwerkt te zijn. Om een optimaal kindvriendelijk weefsel te creëren is het aangeraden bepaalde alternatieve verbindingen te voorzien die voor wielertoeristen minder interessant zijn Diverse speelse passageplekken In dergelijk gebied, waar meerdere recreatieve routes en knooppunten zijn, waar tevens verbindingen liggen naar de verschillende deelgebieden (Sint-Eloois-Vijve, Desselgem, Beveren-Leie), is het zinvol om, behalve speelbos ook andere plekken te creëren. Met name denken we aan herkenningspunten op specifieke kruispunten, pleisterplekken, e.d. Deze creëren een zinvolle aanvulling voor het 11

13 speelweefsel, omdat ze routes (het weefsel) voelbaar maken. Ze zijn belangrijk om de herkenbaarheid van het weefsel op punt te stellen. Een weefsel van dergelijke schaal wordt voor kinderen hanteerbaarder, meer beheersbaar naarmate er ijk- en ankerpunten aanwezig zijn. Daarom dienen zulke punten ingebracht. We noemen ze speelse passageplekken. Het zijn kleinere plekken die een zekere beleefbaarheid hebben echter zonder dat ze een speelplein moeten zijn. Deze passageplekken zijn eerder kleine sites in de rand van een pad, bij een verbreding van een kruispunt, enzovoort. De functie is dat weggebruikers er even blijven hangen, even rusten alvorens verder te trekken. Passageplekken zijn speels, de beleefbaarheid is van belang. Kinderen reageren zeer positief op het idee van passageplekken (plekjes met speelse kwaliteiten, ook al zijn het geen echte speelterreinen). Wat de inrichting betreft is het zinvol om in te spelen op de kansen die reeds in het landschap aanwezig zijn. Verder kunnen eenvoudige vormen (een liggende boomstam, een speelse bank, een eenvoudig heuveltje met keerwand, ) de beleefbaarheid op de passageplek waarmaken. Bepaalde relieken, kruispunten in het trage weefsel, uitzichtpunten, zijn interessante spots om een passageplek te vormen. Ze zijn immers niet enkel een beleefbare plek, maar vormen voor kinderen tegelijk kruispunten waarmee ze hun eigen mentale routenetwerk voor de geest kunnen halen. Verder is duidelijk dat niet zomaar élke plek in het weefsel expliciet kindgericht moet worden uitgebouwd. Een plek waar slechts een bank is voorzien kan ook zinvol zijn. Hieronder enkele afbeeldingen als inspiratie voor de ontwikkeling van speelse passageplekken. Wellicht zal het zinvol zijn om een 6-tal plekken (telkens 2 per deelgebied) te selecteren en deze expliciet kindgericht uit te bouwen. Andere plekken zijn veeleer basaal en hoeven als het ware niet méér te bieden dan een bank. uiteraard moet er een absolute verwevenheid zijn tussen de recreatieve fiets- en wandelroutes en het speelse weefsel in dit gebied. Denk daarbij ook aan eventuele fietsersbruggen, de mogelijkheid van een voetveer (beleefbaarheid voor kinderen!, ) Bij de uitwerking van een masterplan voor de Leie als recreatieve as dienen volgende acties te gebeuren: o In de site punten selecteren die zinvolle knooppunten vormen binnen het weefsel. Selectie kan gebeuren op basis van volgende vragen: 1. waar liggen de kruispunten in het weefsel? 2. waar liggen de zichtplekken? 3. Waar liggen de plekken die voor fietsers geschikt kunnen zijn om even halt te houden? o Eens deze punten in beeld gebracht wordt een selectie gemaakt van een aantal uitgebouwde passageplekken (ca. 2 per deelgebied -. Deelgebieden zijn Beveren-Leie, Desselgem, Sint- Eloois-Vijve). En daarnaast ook basaal ingerichte en uitgeruste passageplekken. o Voor die punten worden de nodige inrichtingsconcepten ontwikkeld. 12

14 Diversiteit in schaalniveaus van speelruimte. Zie kaart nr 11. Doelstellingen: Doelstelling 1: Elk deelgebied beschikt over 1 speelruimte van het schaalniveau deelgemeente/deelgebied (of hoger). Hierbij worden enkele inplantingscriteria gehanteerd: - Het terrein kent een centrale ligging en een goede bereikbaarheid t.o.v. het deelgebied, - Het speelterrein is bij voorkeur ruimtelijk gelinkt aan socio-culturele voorzieningen, - Zichtbaarheid: weggebruikers hebben visueel contact met de speelruimte, - Naar eventuele omwonenden is er enige (groen)buffering. - Afmetingen van het terrein zijn bij voorkeur: >5000m² Doelstelling 2: Elk deelgebied beschikt over meerdere, goed verspreide speelterreinen van een lager schaalniveau (buurtniveau). Inplantingscriteria: - Het terrein kent een centrale ligging en bereikbaarheid t.o.v. de buurt die het moet bedienen. - Het speelterrein is bij voorkeur gelinkt aan een trage as - Indien het terrein gelegen is aan achterkanten van woningen dient uitgesproken aandacht te gaan naar buffering. - Afmetingen: m² Deelgebied Beveren-Leie. Speelruimte op schaalniveau deelgemeente Het recent ontwikkelde speelterrein aan de Kernelle is het speelterrein op schaalniveau deelgemeente voor Beveren-Leie. De ligging en inplanting zijn goed en het terrein vormt een zinvol onderdeel van RUP kerkdreef. Kwaliteitsverbetering op termijn te voorzien. Zie Speelruimte op schaalniveau buurt in Beveren-Leie: Beveren kent enkele buurten waar speelruimte op buurtniveau dient te worden ontwikkeld: Ontwikkelen van speelkansen in de voorziene zoekzone. De zone B5 (op de kaart van Beveren-Leie) is het gebied waar dient gezocht te worden naar kansen om speelruimte te ontwikkelen op buurtniveau. Hier dienen een 3-tal speelruimtes op schaalniveau buurt te worden uitgebouwd. 13

15 Deelgebied Desselgem Speelruimte op schaalniveau deelgemeente Op dit ogenblik kent het deelgebied Desselgem geen speelterrein dat echt functioneert op het schaalniveau deelgemeente. De bestaande zijn - ofwel buurtgericht (met inplanting in functie van de omliggende buurt)vb. Baneik. - Ofwel op heden afgesloten, en eerder afgezonderd (speelterrein Pompoenstraat). Ook bij openstelling blijven de mogelijkheden hier eerder beperkt. Het terrein kent niet de gepaste inplanting om als speelruimte op deelgemeenteniveau te fungeren. - Ofwel is daar de Mote die door een decentrale ligging nooit een rol kan spelen als ruimte op deelgemeenteniveau. Gezien bovenstaande denken we aan oplossing als volgt: Speelkansen in relatie tot nieuwbouw OC en Sporthal. De ontwikkeling van de site Sporthal en ontmoetingscentrum biedt een specifieke opportuniteit voor speelkansen. Het plein wordt verder ontworpen zodat een functionele en groene link gemaakt kan worden met de parkeervoorzieningen aan de G. Coornaertdreef. Op de site met aanliggende groenvoorziening dient een geconcentreerde speelzone te worden gemaakt. Het plan zal rekening moeten houden met specifieke eigenheden / beperkingen: Beperkte oppervlakte, doorgankelijkheid van het terrein i.f.v. bereikbaarheid van de gebouwen, voorziene inplanting van de hoogstammen. Voldoende abstractieniveau om zich niet te exclusief te richten op jongere leeftijdsgroepen. Speelruimte op schaalniveau buurt in Desselgem Desselgem heeft een buurt (Leikant) waar (op termijn) speelruimte op buurtniveau kan worden ontwikkeld. Deze speelruimte zou tevens een stapsteen kunnen vormen naar de toekomstig te ontwikkelen speelbosstructuur (zie ) Ontwikkelen van speelkansen in de voorziene zoekzone. De zone D5 (op de kaart van Desselgem) is het gebied waar dient gezocht te worden naar kansen om speelruimte te ontwikkelen op schaalniveau buurt Deelgebied Sint-Eloois-Vijve. De speelruimte aan de Leie (Emile Clausstraat) is dermate decentraal gelegen dat ze niet geschikt is om de functie van speelruimte op schaalniveau deelgemeente op te nemen. Er is voor deze site nog een rol weggelegd m.b.t. het speelweefsel (speelbos). Ook het nieuwe dorpsparkje kan de rol van speelruimte op deelgemeenteniveau niet vervullen. Het dorpsparkje is weliswaar uitstekend gelegen als drager van speelkansen (en in die zin een gepast element in het totale speelweefsel), maar is van afmetingen te gering om op het schaalniveau van de deelgemeente een rol te kunnen spelen. Een belangrijke opportuniteit wordt evenwel gezien in de ontwikkeling van een toekomstig woonproject tussen kerk en Leie: Wonen aan de Leie. 14

16 Speelruimte op schaalniveau deelgemeente Het Project wonen aan de Leie voorziet 200 woningen, en vormt een belangrijke lob in het woonweefsel van de kern Sint-Eloois-Vijve. De ligging van dit project en de relatie met de dorpskern maken deze site bij uitstek geschikt om hier speelruimte te ontwikkelen op schaalniveau van de deelgemeente. Deze site moet gezien worden als meest gepaste drager van speelkansen voor Sint- Eloois-Vijve. (zie ook ) Speelruimte op schaalniveau buurt in Sint-Eloois-Vijve Er zijn geen speelruimtes op schaalniveau buurt in Sint-Eloois Vijve te ontwikkelen Deelgebied Biest Hoogmolen Speelruimte op schaalniveau deelgemeente De speelruimte bij het ontmoetingscentrum Biest is een terrein dat gericht is op het schaalniveau deelgemeente. Wat de inplanting betreft: binnen de wijk Biest is het speelterrein centraal gelegen. Tevens is het aanliggend aan socio-culturele voorzieningen, hetgeen ook een troef vormt. Een nadeel aan de ligging is evenwel dat dit terrein voor de wijk Hoogmolen erg decentraal is gelegen. De wijk Hoogmolen is m.a.w. onvoldoende bediend. Daarbovenop moet gesteld dat de wijk Hoogmolen enerzijds veel meer kinderen telt, en anderzijds slechts beschikt over een speelruimte op schaalniveau straat. Een en ander leidt tot het besluit dat de speelruimte van de Biest een goede inplanting kent en, zeker voor de wijk Biest zelf een zinvolle en zeker te behouden groene recreatieve ruimte is. Anderzijds dient er ingezet op de wijk Hoogmolen en moeten daar nieuwe speelkansen worden ontwikkeld. Voor het vinden van speelkansen in de wijk Hoogmolen moet worden ingespeeld op opportuniteiten die zich aandienen. In de wijk Hoogmolen zoeken naar speelruimtemogelijkheden op schaalniveau deelgemeente (of meerdere buurtplekjes). Ontwikkelen van speelkansen in de voorziene zoekzone. De zone B1 (op de kaart Biest-Hoogmolen is het gebied waar dient gezocht te worden naar kansen om speelruimte te ontwikkelen op buurtniveau. Hier dienen speelruimtes op schaalniveau buurt te worden uitgebouwd. Speelruimte op schaalniveau buurt in Biest-Hoogmolen Het enige terreintje van de wijk Hoogmolen functioneert op straatniveau: het is dan ook zeer bescheiden van afmetingen en kent een typische inplanting voor zeer beperkt bereik.. Gezien de demografie van de wijk is het zinvol extra te ontwikkelen. In de wijk Hoogmolen zoeken naar speelruimtemogelijkheden op schaalniveau buurt (meerdere buurtplekjes met aandacht voor de onderlinge relatie) of schaalniveau deelgemeente. 15

17 Deelgebied Waregem Centrum Speelruimte op schaalniveau deelgemeente In dit gebied wordt niet gestreefd naar 1 speelruimte, maar naar een weefsel op voetgangersschaal met meerdere speelplekken. De belangrijkste polen hierbij zijn Park Baron Casier en Jeugdcentrum. Diverse van deze speelplekken richten zich niet enkele op het schaalniveau van de deelgemeente (kern Waregem), maar hebben een (potentiële) aantrekkingskracht voor het hele grondgebied van de Stad (en een zekere regionale uitstraling). Dit regionale speellint wordt beschreven in een specifiek project. Zie Speellint in het stadscentrum en zijn toegangen. Speelruimte op schaalniveau buurt in Waregem Centrum Er zijn geen nieuwe speelruimtes op schaalniveau buurt in Waregem Centrum te ontwikkelen Deelgebied Waregem Gaverke Speelruimte op schaalniveau deelgemeente Het enige bestaande speelterrein (Keerstraat) op het deelgebied Gaverke heeft qua ligging, inplanting en oppervlakte alle troeven om een speelterrein te worden op het schaalniveau van het deelgebied. De huidige inrichting & uitrusting voldoen hier echter geenszins. (1 voetbalgoal op een grasvlakte). De site Keerstraat dient opgewaardeerd: een speelterrein op deelgebiedniveau. Zie Speelruimte op schaalniveau buurt in Waregem Gaverke Het woonproject Sint-Hubert is een opportuniteit voor de ontwikkeling van een beperkte speelruimte. Beoogd schaalniveau straat. Ontwikkeling van speelkansen in het woonproject Sint-Hubert, op beperkt schaalniveau: schaalniveau straat. Zie

18 Deelgebied Waregem Nieuwenhove Speelruimte op schaalniveau deelgemeente Nieuwenhove kent 2 sites op hoger schaalniveau: - Terrein Kerkhofstraat: deze wordt beschouwd als een jeugdwerksite. De buitenterreinen worden gekenmerkt door open vlakte (gras, verhard) en recreatieve sportgerichte voorzieningen. - Het Margarethapark (Kapellestraat) is een charmant parkje in de dorpskern, met eenvoudige speelkansen (en huisvesting van de KLJ Waregem). Dit parkje dient verder ontwikkeld te worden als park met speelintensiteit. Gezien de specifieke kenmerken van beide sites hebben ze allebei bestaansreden en dienen als volgt verder ontwikkeld te worden: Terrein Kerkhofstraat Dit is (en kan blijven) een heuse jeugdwerksite: op korte termijn zijn hier geen ingrepen vereist. Het is zinvol om van het principe uit te gaan dat alle jeugdwerk van Nieuwenhove gegroepeerd wordt in deze site. De verdere ontwikkeling van deze site op langere termijn dient dan ook in nauw overleg te gebeuren met het aanwezige jeugdwerk. Een belangrijke functie van de buitenterreinen is recreatieve sport. Daarbij moet rekening worden gehouden met de draagkracht van het terrein (gelegen tussen wonen, beperkte buffering): dan kan door de sportvoorzieningen voldoende rudimentair te houden en niet in eerste instantie uit te gaan van officiële afmetingen van sportterreinen. Grasvlakte zal ook steeds een belangrijke bodembedekking van deze site dienen uit te maken. Terrein Margarethapark (Kapellestraat). In zijn huidige uitstraling heeft het parkje kenmerken van vergane glorie. Deze vormt enerzijds de charme van het parkje, maar anderzijds krijgt het terrein, door een aantal los van elkaar staande ingrepen, een versnipperd effect dat de beeldkwaliteit van het parkje aantast. Ook de voorziene nieuwbouw t.b.v. KLJ Nieuwenhove zal deze versnippering van het park niet ten goede komen. De samenhangendheid van dit speelse parkje staat daarmee onder druk. Een bijkomend aandachtspunt is de beperkte bereikbaarheid. Bereikbaarheid van aan de kerk zal de functionaliteit van het parkje sterk verhogen. Het parkje zal dan ook op korte termijn aangepakt dienen te worden. Voor de verdere uitwerking verwijzen we naar het deel (kwaliteitsverbetering van bestaande speelterreinen). Speelruimte op schaalniveau buurt in Waregem Nieuwenhove: Goed te Nieuwenhove. Dit beschermde Goed (één van de belangrijkste hoeves van Waregem) vormt de oorsprong van de woonkern en is direct gelinkt aan het woonweefsel. De geschiedenis van deze site biedt interessante kansen voor spelen en voor het speelweefsel. Elementen uit de geschiedenis kunnen voelbaar, beleefbaar gemaakt worden. Dit is een site met potenties voor het speelweefsel. Op dit ogenblik is het echter nog niet duidelijk hoe de site precies verder ontwikkeld zal worden. Indien de invulling een zekere vorm van gezinsrecreatie nastreeft dient hier op ingespeeld te worden met kindgerichte ingrepen. Eén of meerder passageplekken (op de binnenkoer, aan de ingang,?) met verwijzing naar geschiedkundige elementen (bijv. feodaliteit) zijn zeker denkbaar en te voorzien. 17

19 Deelgebied Waregem noordwestelijke wijken. Speelruimte op schaalniveau deelgemeente De noordwestelijke wijken kennen niet zo n sterke samenhang. Dit deelgebied wordt veeleer gevormd door een aantal woonwijken die aanliggend zijn, maar inhoudelijk niet zo n sterke samenhang kennen. In dat opzicht kan een terrein maar moeizaam op deelgebied-niveau functioneren. Hier gaat het er veeleer om de voorzieningen per wijk in te schatten. Voor wat de Kouterwijken (Hoge kouter, Mussekouter, Stuifkouter) betreft is een specifieke actie voorzien binnen het thema Versterkte aandacht voor publieke speelkansen in maatschappelijk meest kwetsbare buurten. Speelruimte op schaalniveau buurt in Waregem Noordwestelijke wijken. Zie thema Deelgebied Waregem zuidoostelijke wijken. Speelruimte op schaalniveau deelgemeente De zuidoostelijke wijken vormen een divers geheel van min of meer aanliggende en autonome woonwijken. Er is geen speelruimte die functioneert op schaal van het deelgebied. De oudere wijken kennen alle buurtgerichte speelruimtes. Het is op dit ogenblik niet nodig een specifieke speelruimte op schaalniveau deelgemeente te ontwikkelen. / Speelruimte op schaalniveau buurt in Waregem Zuidoostelijke wijken. Dompelpark als woongebied waar speelruimte op buurtniveau moet worden ontwikkeld. Zie thema

20 Diversiteit in verschijningsvormen van speelruimte: aandacht voor speelnatuur. Zie kaart nr. 12 Doelstelling: In het Waregemse speelbeleid mag de inrichting van speelruimte niet gezien worden als een onderhoudsvriendelijke verzameling aan speeltoestellen op een veld van valbrekende bodem. Een belangrijk kwaliteitscriterium bij speelruimte is met name de mate en de manier waarop speelse natuur geïntegreerd wordt in een speelterrein of publieke groene ruimte. In principe dient elk Waregems speelterrein een samenhangend speellandschap te vormen, een onverbrekelijk geheel van grondwerken, groenvoorzieningen en geconstrueerde speelaanleidingen (waaronder speeltoestellen). Waar mogelijk worden de natuur-speelkansen (het creëren van landschappen, daarbij gebruik makend van natuurelementen) nadrukkelijk verwerkt in de ontwikkeling van speelruimte. In het Waregemse speelruimtebeleid zal dit principe op 2 manieren geconcretiseerd te worden. - door het creëren van speelruimte van het type avontuurlijke, natuurrijke speelruimte. - door het integreren van speelnatuur in speelpleintjes met een meer speeltuinachtig karakter. Het creëren van speelruimte met een meer natuurrijk karakter kan een positief effect hebben op het onderhoud. Zo kan, door specifieke zones extensief te beheren, niet alleen een ruiger, avontuurlijker karakter worden gecreëerd, maar ook een vermindering van tijdsinzet t.b.v. onderhoud worden bekomen. 19

21 het creëren van natuurrijkheid op een speelterrein van schaalniveau straat, een voorbeeld: Het creëren van avontuurlijke, natuurrijke speelruimte. Dit type speelterrein wordt gekenmerkt door zijn nadrukkelijk groene karakter. Het is een gevarieerd groen, en een zeker ruig speellandschap (vaak een geheel van landschappen) waar speeltoestellen niet nadrukkelijk aanwezig zijn. Het landschap vormt de kern van de speelkansen, speeltoestellen en andere speelconstructies zijn sterk in de minderheid, in sommige gevallen ontbreken ze volkomen. Als specifieke types zien we enerzijds de zogenaamde speelbossen. Maar er zijn ook andere mogelijkheden voor avontuurlijke, natuurrijke speelruimte, waar het ruige landschap niet zozeer de beslotenheid van het bos heeft, maar een meer open karakter kent. Hier kan o.m. gedacht worden aan: - oerlandschappen met heuvels, hellingen, bosjes en speelaanleidingen die ontleend zijn aan de natuur (boomstam, steen, ) of ingrepen uit een verder verleden. - groene landschappen met water-speelkansen - bouwspeelvoorzieningen - De ontwikkeling van avontuurlijke, natuurrijke speelruimte zien we voor Waregem het beste te realiseren op de hogere schaalniveaus: (regionaal en) stedelijk schaalniveau en op het schaalniveau deelgebied. o Het creëren van grotere speelzones in de stadsrandbossen. Deze zijn op langere termijn te realiseren. Zie o Het creëren van speelbos op kleinere schaal Omvorming van speelruimte Emile Clausstraat tot speelbos zie: Ontwikkeling van avontuurlijke, natuurrijke speelruimte op het Jeugdcentrum zie: Deze zijn op kortere termijn te realiseren Het integreren van speelnatuur in speelpleintjes met een meer speeltuinachtig karakter. Ook bij speelruimte met een zeker speeltuinachtig karakter is het de visie van het bestuur om steeds uit te gaan van een zeker avontuurlijk, natuurrijk karakter. Waregem zoekt steeds te werken met een landschappelijke benadering en speelruimte niet te herleiden tot speeltoestel en valbodem. Het is daarbij zinvol om de onderhoudbaarheid niet over hoofd te zien, maar anderzijds dient men te vermijden dat, omwille van deze onderhoudbaarheid, speelruimte een clean en gestroomlijnd karakter verkrijgt. Concrete inspiratie kan ongetwijfeld gezocht worden in het principe van het Harmonisch Park- en groenbeheer. Kwaliteitscriteria voor de opbouw van speelruimte. Elke (her) aan te leggen speelruimte zal in principe voldoen aan volgende criteria: 20

22 - Het speelterrein heeft een gevarieerd, samenhangend speellandschap. - De basis wordt gevormd door grondwerken en groenvoorziening. - Speeltoestellen en andere speelaanleidingen worden afgewogen geïntegreerd in het landschap, - Het terrein is een samenhangend geheel van speelzones. Elk van de speelzones heeft eigen spelvormen. - Aandacht voor diversiteit in leeftijdsgroepen kan aan de hand van het voorzien van specifieke zones - De opbouw van het terrein kent overwogen looplijnen, enerzijds doorheen het terrein, anderzijds om de speelzones te verbinden. Waar mogelijk worden linken tussen spelvormen gelegd, waar nodig worden begrenzingen tussen spelvormen gelegd. - Er wordt bewust buffergroen ingebracht, dit in relatie tot het beoogde schaalniveau. - Valzones worden op de meest natuurlijk mogelijke manier afgeboord. - Het speellandschap (en de aard van de zones) wordt gecreëerd op basis van een bouwprogramma. Dat bouwprogramma wordt ontwikkeld o.m. op basis van kinderinspraak / bewonersinspraak. Bij de ontwikkeling van buurtspeelruimtes is deze doelstelling bij uitstek van toepassing. Noot: Uitzonderlijke gevallen. in zeer uitzonderlijke gevallen kan een Waregemse speelruimte worden ontwikkeld die niet landschappelijk van vorm is, maar slechts bestaat uit 1 of enkele speeltoestellen op valbrekende bodem. Dat zal per definitie gaan over een kleine zone ingeplant in een groen of stenig publiek plein, waar de speelkansen bescheiden doelstellingen kennen. Een pretentieloos speels accent dat d.m.v. de plaatsing van een speeltoestel wordt gerealiseerd. Typevoorbeelden kunnen zijn: - een beperkte groene zone waar één speeltoestelletje is geplaatst als speelkans op straatniveau. - een bescheiden parkje dat 1 speels accentje krijgt door de inplanting van een speeltoestel. Zoals gezegd is deze oplossing veeleer uitzondering dan regel. Pilootproject Libelstraat Desselgem Het buurtspeelterrein in de Libelstraat wordt gezien als een typevoorbeeld van een terrein met sterke potenties voor avontuurlijkheid en natuurrijkheid. Tevens is het terrein aan heraanleg toe. Het Beleid kiest ervoor dit project als een pilootproject te beschouwen waarbij de doelstelling is een terrein te ontwerpen dat in sterke mate de nadruk legt op avontuurlijkheid en natuurrijkheid. De grenzen van avontuurlijkheid en natuurrijkheid in het kader van buurtspeelruimte moeten opgezocht en afgetoetst in een specifiek ontwerp. Door de aanwezigheid van water (poel) krijgt dit project een interessante extra dimensie omdat ook daar de mogelijkheden / beperkingen kunnen worden verkend (voornamelijk m.b.t. veiligheidswetgeving veilige uitbating van speelterreinen). Het ontwerp dient een wadi-landschap te creëren waar speelkansen mee worden gecombineerd. Het ontwerp kan worden gerealiseerd in onmiddellijke samenspraak met een bekwame risicoanalist. Kenmerken van het terrein: - beoogd schaalniveau: buurt. (dit omwille van de goede inplanting, en de geschikte oppervlakte) - Typisch gegeven: de enigszins decentraal gelegen poel. Er dient te worden onderzocht onder welke vorm de poel een rol kan spelen in het speelruimtelandschap. We kunnen nu reeds denken aan het verzachten van oevers, voldoende ondiep maken, geen afsluiting toepassen en de poel integreren in de speelruimte. Het is overigens op dit moment ook niet duidelijk welke technische functie de poel op heden precies heeft. - aandachtspunt: een zekere overzichtelijkheid dient bewaard. - Dit terrein zou minder speeltuinkarakter kunnen hebben. Wel kan een zone met speeltuinkarakter worden geïntegreerd. - De ontwikkeling van het terrein dient in nauwe samenspraak met de buurt te worden ontwikkeld. Bij de realisatie van dit project zal een nauwgezette evaluatie gebeuren, dit in functie van het verder realiseren van deze doelstelling. 21

23 Kwaliteitsverbetering van bestaande speelterreinen. Doelstelling: Het verbeteren, kwaliteitsvol aanpassen van specifieke bestaande speelruimte die vanuit bepaalde noden of kwaliteitsoogpunten niet blijken te voldoen. De reden van het niet voldoen kunnen één of meerdere van de volgende redenen zijn: - het terrein is onaangepast aan het bedoelde schaalniveau, - het terrein kan onvoldoende inspelen op noden van bepaalde leeftijdsgroepen, - het terreinontwerp heeft uitgesproken zwakheden, - Hieronder volgt een beschrijving van de bestaande speelterreinen waar aan kwaliteitsverbetering dient te worden gewerkt. Goed functionerende terreinen die slechts als mankement hebben dat er toestellen met slijtage staan, of dat er anderzijds herstellingen nodig zijn worden niet opgenomen in onderstaande lijst Deelgebied Beveren-Leie Voor het deelgebied Beveren-Leie worden volgende terreinen geselecteerd: Leenakkerstaat Probleemstelling: Dit is een strategisch gelegen terrein: het vormt een stapsteen tussen de zuidelijke (stations)wijk van Beveren-Leie en de dorpskern. Door de moeilijke bereikbaarheid van de dorpskern vanuit het zuiden (de Gentse steenweg vormt een barrière) is het zinvol dit terrein te beschouwen als een terrein met een uitgesproken boven-buurt-functie. Dit ondanks de zeer beperkte oppervlakte. Het terrein is recentelijk vernieuwd, door de plaatsing van een nieuw toestel incl. valbodem met betonnen boordrandje. De bestaande inrichting is niet bepaald kwaliteitsvol en beantwoordt niet aan de uitwerking en uitstraling van een terrein met boven-buurt-functie dat een belangrijke stapsteen moet vormen in het speelweefsel van Beveren-Leie. - De bestaande toestand verder uitwerken zodat een compact terrein met rijkere speelmogelijkheden wordt gecreëerd, met de uitstraling van een terrein functionerend op boven-buurtniveau. - Inrichting en uitrusting met een meer uitgesproken avontuurlijk, natuurrijk karakter. - Schermgroen waardoor een meer natuurrijk kader wordt gecreëerd. Tomberg. Probleemstelling: Het terrein kende ca. 15 jaar geleden een sterk avontuurlijk ontwerp. In de loop van de jaren is het echter op een ad-hoc wijze verder aangepakt (voor een groot deel afgebouwd), en heeft het veel van z n karakter en van de oorspronkelijke samenhang verloren. Hierdoor heeft het op heden geen duidelijke identiteit. Dit terrein dient beschouwd te worden als een terrein met 2 functies: in eerste instantie is het een speelruimte i.f.v. jeugdwerk (chiro, speelpleinwerking). In tweede instantie fungeert het als buurtspeelterrein voor de aangrenzende woonwijk. De draagkracht van dit terrein is echter beperkt door de visueel geïsoleerde ligging, tussen achterkanten van woonpercelen. Daarom (en omdat het decentraal gelegen is) kan het nooit fungeren als een speelruimte op deelgemeenteniveau. Omwille van de beschikbare oppervlakte, de 22

24 relatie met jeugdwerklocatie en de relatie met de buurt (buurtspeelruimte) verdient het terrein opnieuw ingrepen te krijgen om de samenhang en de speelfuncties te versterken. Het terrein dient ingrepen te krijgen in functie van het jeugdwerk. Er moet voornamelijk gedacht worden aan structurerende werken d.m.v. grondwerken en groen. Hiermee dient een samenhangend terrein te worden ontwikkeld met duidelijke beeldkwaliteit. - de doorgankelijkheid van het terrein bewaren - de basis van het terrein kan avontuurlijk, natuurrijk zijn met enkele vlakke delen (gras,verhard) - Zonering in functie van speelkansen. Zinvolle zones kunnen zijn: grasvlakte, ruige groene zone met niveauverschillen en kans tot kampen bouwen, zone om met zand (en water) te spelen, verharde vlakte, ontmoetingsplek in groen kader, - De zones kunnen passend afgewerkt met geïntegreerde speeltoestellen. Deze moeten echter met de nodige spaarzaamheid worden toegepast. Speelterrein Rup Kerkdreef Probleemstelling: Ligging, oppervlakte en relatie met dorpskern (en enkele maatschappelijke voorzieningen) zijn voor dit terrein uitstekend. De uitrusting is rijk - wat op zich ook een troef is - maar daar dient zich ook een knelpunt aan: alle aandacht is bij dit terrein gegaan naar uitrusting. Hierdoor is de inrichting te eenzijdig: een geheel aan toestellen op een valbrekende bodem. Het terrein mist landschappelijke kwaliteiten. Dit speelterrein dient herwerkt te worden met een meer landschappelijk karakter. Bij toekomstige aanpassingen (bijvoorbeeld indien er omgevingswerken worden gedaan of ook wanneer versleten toestellen dienen te worden verwijderd) is het aangeraden de directe omgeving van dit speelterrein te vergroenen. De bestaande oppervlakte valbrekende bodem kan daarbij enigszins worden verkleind en via grondwerken en groeninbreng kan een meer landschappelijke effect worden nagestreefd Deelgebied Desselgem Voor het deelgebied Desselgem worden volgende terreinen geselecteerd: De Mote. Probleemstelling: Het parkje (met aanliggend een gebouwtje i.f.v. vergaderen) is duidelijk een site op deelgebiedniveau (de Mote vormt het parkje van het dorp Desselgem). De formele speelkansen (enkele opgestelde speeltoestelletjes) zijn evenwel zeer minimaal. Ze zijn duidelijk niet op het schaalniveau deelgemeente, maar veeleer straatniveau. Dat vormt echter geen probleem: het gros van de speelkansen in deze site zit in de informele sfeer (het parkje zelf biedt informele speelkansen). De enkele geïnstalleerde tuigjes geven daarbij de boodschap dat er in de Mote gespeeld mag worden. Ze zijn echter verouderd en bieden een uitstraling van vergane glorie. Toegepaste toestellen mogen zeer minimaal zijn en blijven. Wel dient er over gewaakt dat de speeltoestellen voldoende recent en in optimale conditie zijn: zeker gezien het feit dat de toestellen in een parkje zijn ingebracht, waar een zekere esthetische benadering kan worden verwacht. Voorkeur gaat naar speeltoestellen die zich integreren in de natuurlijkheid van het parkje. Tevens moet de nodige aandacht gaan de leeftijdsgroep kleuters. Verder is de Mote een prima plek om (jeugdgerichte) culturele activiteiten te organiseren. 23

25 Dit parkje heeft een onmiskenbare charme en kindgerichtheid. Deze kindgerichtheid mag worden onderstreept om zo de bruikbaarheid van deze site in het speelweefsel te versterken. Desselgem school (Pompoenstraat) Probleemstelling: Het knelpunt is de vraag m.b.t. de toekomstige bestemming van dit terrein. Eigenlijk is deze speelruimte een speciaal geval: de huidige inrichting is niet slecht te noemen. Alleen zal (zullen) de toekomstige functie(s) van dit terrein moeten worden vastgelegd, en vervolgens zullen eventuele aanpassingen nodig zijn om optimaal op deze functies in te spelen. Dit speelterrein had in het verleden steeds een beperkt publiek karakter (het terrein is niet vrij toegankelijk maar is de exclusieve speelruimte voor de speelpleinwerking, de school en de kinderopvang). Deze situatie valt o.m. ruimtelijk te verklaren: het terrein is ingeplant achter de school, achter het voetbalterrein, aanliggend aan fietspaadje dat voornamelijk in gebruik is voor de schoolgaande kinderen. Er is m.a.w. weinig of geen relatie met wonen noch met het publieke ruimteweefsel. Tot voor kort was er nog een onmiddellijke visuele relatie tussen de school en het speelterrein, maar ook daar komt verandering in, ten gevolge van een bouwproject voor de school (uitbreiding nieuwe klassen). De nieuwe schoolinfrastructuur vormt meer een vierkantformatie, met een eigen speelkoer. Alhoewel het speelterrein een toegang zal blijven hebben via de pompoenstraat zal de directe relatie tussen de speelruimte en de school verminderen. Het is denkbaar dat de speelruimte in de toekomst een meer toegankelijk karakter zal krijgen dan heden het geval is. Dit is echter niet evident. Opentrekken zal pas mogelijk zijn indien het fietspad een meer open karakter krijgt en er een actieve fietsverbinding gemaakt wordt tussen Pompoenstraat en dorpskern. Dit lijkt een voorwaarde voor openstelling. Overigens vormt de realisatie van sporthal en ontmoetingscentrum een extra troef om deze verbinding te realiseren: het weefsel wordt er intenser, fijnmaziger door en de site sporthal ontmoetingscentrum wordt hierdoor voor kinderen bereikbaarder. Met de verbouwing van de school en de ontwikkeling van sporthal en ontmoetingscentrum dient tegelijk de toekomst van de speelruimte en de padenstructuur opnieuw te worden bekeken. Eén knelpunt daarbij is de vraag of de tijd rijp is om van de speelruimte Pompoenstraat een goed functionerende vrij toegankelijke speelruimte te maken. Deze studie dient te gebeuren Deelgebied Sint-Eloois-Vijve Voor het deelgebied Sint-Eloois-Vijve worden volgende terreinen geselecteerd: Emile Clausstraat Probleemstelling: De beschikbare oppervlakte van dit terrein laat velerlei invullingen en hogere schaalniveaus toe. De ligging van dit terrein houdt dan weer een aantal duidelijke knelpunten in: het terrein is gelegen op een plek die losstaat van het woonweefsel, de sociale controle is er zwak, Met de bestaande inplanting is het aantal zinvolle invullingen van dit terrein beperkt. Anderzijds vormt niet enkel de grootte een troef, maar tegelijk de relatieve nabijheid naar de dorpskern, de relatie met de Leie (recreatie, toerisme). Het is dan ook zinvol dat deze plek een speelfunctie blijft behouden, echter een andere typologie dan tot nog toe het geval is. Met de ontwikkeling van het project Wonen aan de Leie is het alvast wenselijk het terrein een meer definitieve bestemming te geven en er tegelijk ook de bereikbaarheid van deze site te optimaliseren. bereikbaarheid 24

26 Wat betreft het verbeteren van de bereikbaarheid zal het zaak zijn een aangenaam beleefbare trage verbinding te realiseren tussen de dorpskern en de speelsite, dit langs de Leieoever. Deze verbinding verbeteren is mogelijk (o.m. via het project Wonen aan de Leie) en zal in elk geval de functionaliteit van het terrein ten goede komen. speelbos Wat betreft de typologie van het speelterrein is het een zinvolle optie hier een speelbos (op schaalniveau deelgemeente) te ontwikkelen. Er is immers de genoemde beschikbare oppervlakte, de nabijheid van de Leie, de nood aan speelbos in Waregem. De ontwikkeling van speelbos op deze plek kan ook gezien worden in relatie tot de doelstelling de Leie als recreatieve, kindgerichte as. hier kan eenvoudig gewerkt worden met grondwerken, met een rijke variatie aan beplanting en met het inbrengen van natuurlijk aandoende speelaanleidingen. Tevens is het zinvol om een toegang, een poort te creëren tot het speelbos en op die plek een beperkte speeltuinachtige zone te verwerken die tegelijk de relatie legt met het Leiepad. Een prettig en beleefbaar pad langs de Leie, de verbinding naar de jachthaven en het speelbos vormen als het ware een reeks stapstenen, en zo een prima functionerend lint. Oostpoort Probleemstelling: Dit is een terrein met prima inplanting (strategisch gelegen, verbindend karakter) t.b.v. de aanliggende wijken. In combinatie met de beschikbare oppervlakte is het duidelijk dat het terrein een geschikte drager is van speelruimte op buurtniveau. De wijk (meerdere buurten) heeft ruimtelijk én maatschappelijk gezien ook nood aan publieke speelruimte. Er zijn echter ook knelpunten: Het terrein kende in het verleden niet enkel gewoon spelgedrag, er was ook gedrag dat ongepast is voor speelruimte (met de auto over het veld rijden, voorzieningen stuk maken, ), gedrag met een zeker bedreigend effect op kinderen, Kortom het was / is een plek waar kinderspel wel vaker onder druk kwam te staan. Stelselmatig stukgemaakte speelvoorzieningen werden door de beheerder gaandeweg niet meer vervangen (vervangen leek zinloos, want toch telkens weer stukgemaakt), waardoor het terrein een afbouw, een ontmanteling kende. Het staat er ondertussen leeg bij. Het terrein dient opnieuw een volwaardige groene publieke ruimte voor de buurt (waaronder zeker ook kinderen) te worden. Om hier werk van te maken moet rekening worden gehouden met de problematieken uit het verleden en moet de nieuwe ontwikkeling van deze speelruimte met beleid worden aangepakt. Gezien de aanwezige opportuniteiten, kwaliteiten (inplanting, verbindend karakter, oppervlakte, ) wordt een herinrichting voorzien. Omwille van de specifiek maatschappelijke context wordt er evenwel een samenlevingsluik aan toegevoegd. Daarom is dit project ondergebracht onder de rubriek Versterkte aandacht voor publieke speelkansen in de maatschappelijk meest kwetsbare buurten Deelgebied Waregem Biest Dit deelgebied kent geen bestaande speelruimtes waar, omwille van het speelweefsel, kwaliteitsverbetering aan de orde is Deelgebied Waregem Centrum Voor het deelgebied Waregem Centrum worden volgende terreinen geselecteerd: 25

27 Meerdere terreinen die deel uitmaken van het Speellint Stadscentrum Probleemstelling: De terreinen in Waregem Centrum waar kwaliteitsverbetering aan de orde is zijn vervat in het Speellint Waregem. Dit gedeelte speelweefsel wordt beschreven in een ander deel van deze studie. We verwijzen naar het deel Speellint in het Stadscentrum. De terreinen die deel uitmaken van het speellint, waar kwaliteitsverbetering aan de orde is, zijn: - Buitenspeelruimte jeugdcentrum - Park Baron Casier Deelgebied Waregem Gaverke Voor het deelgebied Waregem Gaverke wordt volgend terrein geselecteerd: Keerstraat Probleemstelling: Zoals reeds aangegeven in het punt is het terrein Keerstraat bij uitstek de geschikte site voor een deelgebied gerichte speelruimte in de wijk Gaverke. met name ligging, inplanting en beschikbare oppervlakte zijn troeven. De bereikbaarheid is voornamelijk goed omwille van het aanliggende fietspad, dat tevens een gezonde sociale controle mogelijk maakt. Van inrichting en / of uitrusting is op dit terrein (hoewel het formeel een stedelijke speelruimte betreft) geen sprake. Naast 1 goal en een oude ballenvanger zijn er geen ingrepen die wijzen op speelkansen voor kinderen. De ontwikkeling van een passend ontwerp is hier dan ook aan de orde. Er dient voor het terrein een passend ontwerp te worden gemaakt. In de ontwerpfase dient met kinderinspraak en inspraak van buurtbewoners en andere volwassen gebruikers te worden gewerkt. Als bouwprogramma kunnen volgende elementen worden voorgelegd: - Speelzones toe te passen: trapveldje, zone gericht op kleuters, zone die meer ruige klim- en klautermogelijkheden bevat en een zone met speeltuinachtige voorzieningen. - De link tussen pad en groene ruimte moet versterkt worden. Het geheel dient een landschappelijk karakter te krijgen, een kader waarbij groen en grondwerken de basis vormen De ontwikkeling van deze speelruimte dient op korte termijn vorm te krijgen Deelgebied Waregem Nieuwenhove Voor het deelgebied Waregem Nieuwenhove worden volgende terreinen geselecteerd: Kapellestraat (Margarethapark) In het deel is duidelijk gemaakt dat het Margarethapark een speelterrein op deelgebiedniveau dient te zijn, met name voor de wijk Nieuwenhove. Probleemstelling: De verspreide ingrepen uit het verleden hebben de goede samenhang van dit parkje, ondanks de onmiskenbare charme, enigszins teniet gedaan. zomaar enkele toestellen plaatsen is in de regel niet gepast in een ruimte van dit schaalniveau. Er dient gewerkt te worden aan een verbeterde beeldkwaliteit, met behoud van de kindgerichtheid van het parkje. 26

28 Dit dient een speels parkje voor Nieuwenhove te worden (te blijven). Het kan beschouwd worden als park met speelintensiteit, in die zin dat het integrale parkje kindgerichtheid dient te hebben, met daarbinnen enkele zones die zich specifiek richten op kinderen (zones waar kinderen 1 ste gebruiker zijn). Deze zones zijn: trapveldje, zone met speeltuinachtig karakter gericht op brede leeftijdsgroep (kleuters en lagere school kinderen). volwaardige verweving van speelkansen in het parkje;. Er dient hiervoor een structuurplan te worden ontwikkeld. Zodat verdere ontwikkelingen daarin kunnen passen. Aandachtspunt: De relatie met de dieren (privé-initiatief) vormt een interessant extra gegeven: de visuele relatie, het directe contact met de dieren vormt een sterke extra troef en moet verder worden ondersteund. Op termijn verder ontwikkelingen, maar niet op korte termijn. Gaston Martensstraat Binnen de woonuitbreiding site Bulcaen (zie ) is een nieuwe speelruimte ontwikkeld, in het kader daarvan wordt het bestaande terrein Gaston Martensstraat opnieuw geconcipieerd en heringericht. Opmaak van gecombineerd ontwerp (met nieuw te concipiëren speelterrein site Bulcaen) en uitvoering Deelgebied Waregem Noordwestwijken Voor het deelgebied Waregem Noordwestwijken worden volgende terreinen geselecteerd: Mussekouter Probleemstelling: Dit is een wijk met een fijnmazig netwerk van (kleinschalige) publieke ruimtes. Vele ervan zijn geschikt om drager te zijn van speelkansen voor kinderen. Dit geheel vormt een prima basis voor een speels weefsel op woonwijk/buurtniveau. Gezien de maatschappelijk context is het zinvol extra in te zetten op speelkansen in deze wijk. Omwille van de specifiek maatschappelijke context wordt er voor geopteerd dit project onder te brengen in het thema Versterkte aandacht voor publieke speelkansen in de maatschappelijk meest kwetsbare buurten Deelgebied Waregem Zuidoostwijken Probleemstelling: De zuidoostelijke wijken zijn wijken met verkavelingen uit de jaren 80. De tuingrootte is er ruim. Demografisch gezien zijn hier geen sterke concentraties aan kinderen. de speelnoden zijn er dan ook niet echt nijpend te noemen. Anderzijds zijn het publieke ruimtes die vaak een ietwat verouderde indruk geven. Oude voorzieningen, halfvergane terreiningrepen geven geen sterke indruk. Het actualiseren van enkele terreinen (een nieuw karakte geven als publiek groen op schaalniveau buurt) is om die reden zinvol. 27

29 Omvormen tot polyvalente buurtparkjes met geïntegreerde speelkansen. Deze kunnen onder de vorm van een speeltoestel, maar veeleer dient te worden gemikt op landschappelijke ingrepen en meer bepaald op de creatie van passageplekken. Een karakter dat net zo goed kansen biedt aan volwassenen-recreatie als speelkansen voor kinderen. Het weefsel is hierbij van groot belang: de (potentiële) relatie die bestaat, via trage verbindingen, tussen de speelterreinen. enkele referentiebeelden Voor dit deelgebied komen volgende terreinen in aanmerking. o o o Biezenhof Driebek (aandacht voor de verbindingspotentie) Ganzendries 28

30 Speellint in het stadscentrum Doelstelling: Midden het Waregemse stadscentrum bevindt zich een cluster van speelse plekken die een lint vormen doorheen de stadskern. De compactheid van dit lint en het feit dat de verschillende plekken als het ware stapstenen vormen binnen het lint, geven de kern een uitgesproken kindgericht karakter. Opvallend daarbij is dat meerdere van deze plekken een uitstraling hebben op schaalniveau van de Stad en zelfs met een zeker regionaal karakter (of regionale potentie). Dit lint en zijn elementen dient behouden te worden en daar waar kwaliteitsgebreken zijn moeten deze worden weggewerkt. De speelweefselelementen (sites) in dit speellint zijn: - speelkansen in park Baron Casier speelruimte (kinderen als 1 ste gebruiker) - speelkansen in park Baron Casier beleefbaar park (kinderen als medegebruiker) - het beeldhouwwerk op de markt passageplek (kinderen als medegebruiker)) - Speelzone in het pand speelruimte (kinderen als 1 ste gebruiker) - Speelterrein Gemeenteplein speelruimte (kinderen als 1 ste gebruiker) - Speelterrein aan de Gaver tennisclub speelruimte (semi publiek karakter) - Jeugdcentrum jeugdsite met cluster aan speelkansen Sites die te behouden zijn, en waar op middellange termijn geen conceptuele ingrepen te voorzien zijn: Het beeldhouwwerk op de markt Het paard is een markante passageplek (kinderen als medegebruiker) en een afspreekpunt dat een centrale plaats inneemt, zowel in het speellint als in het marktplein. Binnen het speellint vormt de plek een link tussen het Stadspark en het winkelcentrum het Pand. De site heeft naast een zitfunctie ook een duidelijke trefpuntfunctie. Het is een typevoorbeeld van een, voor kinderen en jongeren betekenisvolle passageplek in een stenige, stedelijke context. Speelzone in het pand De uitrusting van deze speelplek is niet in stedelijk beheer. Anderzijds vormt ze wel een belangrijke plek binnen het recreatief weefsel van het stadscentrum. De inplanting is dan ook zeer sterk. Wat inrichting en uitrusting betreft is dit bij uitstek een plek voor een kwaliteitsvolle speelruimte in stenige stedelijke context. Het is aangewezen dat het centrum van het Pand blijvend drager is van ruimtelijke speelkansen. Het is denkbaar dat de uitrusting op termijn in stedelijk beheer zou komen te staan. Speelterrein aan de Gaver tennisclub Kenmerkend voor dit terrein is dat het een semi-publieke uitstraling heeft. Als publieke stapsteen tussen Jeugdcentrum en speelterrein Gemeenteplein valt hij dan ook eerder zwak uit. Het lijkt echter meer aangewezen om te investeren in de andere terreinen van het speellint en het speelterrein aan de Gaver tennisclub te behouden op het huidige niveau Park Baron Casier Functie: Het speelplein in het park. 29

31 Dit is het speelterrein van het park. Het dient bijgevolg de uitstraling te hebben van een speelruimte op stedelijk niveau (en in zekere mate op regionaal niveau). De relatie met het 19-de eeuwse stadspark en met het kasteeltje maakt dat de beeldkwaliteit specifieke belangen heeft: de speelruimte dient op een esthetische manier ingebed te worden in de andere parkzones. Daarnaast moet de speelruimte qua speelkansen voldoende rijk, functioneel en veelzijdig zijn. Tevens dient ze gericht te zijn op diverse leeftijdsgroepen kinderen en tieners, op groepen kinderen en op gezinnen. Probleemstelling: De problematiek van het bestaande speelplein betreft de inrichting / uitrusting. Deze is verouderd, en kent een versnipperd geheel van toestellen, met een gebrekkige samenhang. Dit speelterrein mist de uitstraling van een speelruimte op stedelijk niveau. Het heeft niet de beeldkwaliteit die men kan verwachten van een speelterrein in het Stedelijk Park. Wat betreft de inplanting lijken er zich geen problemen aan te dienen: de plek is geschikt, mede gezien ander recreatief gebruik van het park. Voor de speelruimte in het Park dient een nieuw ontwerp gemaakt met een sterke beeldkwaliteit. Er moet een samenhangend concept worden ontwikkeld waarbij de zone speelterrein een sterke eenheid en samenhang vertoont, en zich tevens optimaal verbindt met de rest van het park. Aandachtspunten voor het ontwerp zijn: - de inplantingsplaats in het park De bestaande inplantingsplaats kan worden aangehouden. - de afmetingen van de speelruimte De bestaande oppervlakte (incl. de zones van de oude zandbanken) is voldoende en geschikt voor een speelterrein met regionale uitstraling in dit park. - de afbakening van de speelruimte In principe moet een afsluiting tussen park en speelterrein worden vermeden. Het doordacht voorzien van groenaanplanting (in combinatie met open verbindingen) kan voldoende zijn om de ruimte aan te duiden. de speelzones gericht op de allerkleinsten zijn bij voorkeur niet aanliggend aan de waterkant. - de doorgankelijkheid van de speelruimte De landschappelijke relatie tussen speelruimte en park moet zo sterk mogelijk gemaakt worden en dat zal onder meer gerealiseerd worden door padenstructuren. deze dienen op een logische manier het speelterrein in te nemen en tegelijk logisch aan te sluiten bij de padenstructuur van de rest van het park. - de inrichting van de speelruimte Er moet worden vermeden dat het speelterrein als een vlakte met speeltoestellen aandoet. Daarom dient het een duidelijk landschappelijk karakter te krijgen: als een microlandschap waarin grondwerken voor interne zonering en gevarieerde landschappelijke beelden zorgt. Een weloverwogen groenaanplanting binnen het speelterrein zal het landschappelijke effect versterken en tevens een zonering aangeven. Bij de inrichting kan aan volgende zones worden gedacht: een zone voor de allerkleinsten, met specifieke aandacht voor begeleidende ouders een zone met een speeltuinachtig karakter waarin de nadruk wordt gelegd op een samenhangend geheel aan speeltoestellen, dit in een landschappelijke setting. een zone die uitnodigt tot creatieve spelvormen (fantasiespel, constructiespel, ) een zone met een meer uitdagend fysiek karakter een zone die gericht is op tieners Belangrijk aandachtspunt is de relatie tussen de zones: deze dienen veeleer linken naar elkaar te leggen dan een afgesloten karakter te krijgen. - de uitrusting van de speelruimte 30

32 Speeltoestellen zullen de functie van de zones versterken. Een grote eenheid in vormgeving moet worden nagestreefd. Bij voorkeur wordt uitgegaan van een vormgeving die ook visueel aanwezig is in de rest van het park. De beleefbaarheid van het integrale park Probleemstelling: Het park kende eertijds, naast een speelzone ook enkele andere speelse elementen die verspreid waren over het hele park. Dat was een kwaliteit: het integrale park kreeg er een speels en beleefbaar karakter door. Deze kwaliteit is nu in veel mindere mate aanwezig. Al vormen het molentje, het stenen brugje, het kunstwerk aan de zuidkant van het kasteel nog steeds betekenisvolle ankerpunten en passageplekken voor kinderen. Met de herinrichting van het park kan er een sterkere en meer expliciete kindgerichtheid worden ingebracht. dus niet enkel op het speelterrein zelf, maar ook en tegelijk op diverse verspreide plekken in het park. Actie: De voorziene heraanleg van het park schept kansen voor het inbrengen van belevingsvolle passageplekken. Met name in de boszones en het oostelijke deel van het park zijn er kansen om ingrepen te doen die meer of minder expliciet verwijzen naar speelsheid. Zeker met het oog op gezinsrecreatie (en op de culturele kindgerichte initiatieven die plaatsgrijpen in het park) zou dit voor extra dimensie en beleefbaarheid zorgen. Enkele referentiebeelden voor passageplekken en kindgerichte beleefbaarheid van het integrale park: 31

33 Gemeenteplein Probleemstelling: Dit is een speelruimte op stadsniveau, met een uitgesproken regionaal karakter (ondermeer omwille van de ligging). Heel recent heeft deze speelruimte er een extra zone bij gekregen. Bedoeling was een zone te creëren die zich richtte op peuters. Het einderesultaat is weliswaar een landschappelijk ontwerp geworden met een sterke blikvanger (een paard!), maar de zone richt zich niet expliciet op peuters. Er is nog werk aan het integreren van de speelruimtes in de onmiddellijke omgeving en het vormelijk verbinden van de ruimtes met elkaar. Een en ander kan een overkoepelend ontwerp krijgen eens de esplanade wordt aangepakt. Op dat moment kan ook de landschappelijke relatie tussen speelruimte en omgeving zo kwaliteitsvol mogelijk worden afgewerkt Jeugdcentrum Probleemstelling: Dit is een site die van oudsher speelruimtes en speelfuncties huisvest. Het is een, voor het speelweefsel belangrijke site met een kluwen van speelweefselelementen (speelruimte, huisvesting en speelkansen voor jeugdwerk). Het is tevens het eindpunt (of beginpunt) van het speellint in het stadscentrum, en een link met de zuidoostelijke wijken Het feit dat het aanliggend is aan de ring maakt dat de site een grote zichtbaarheid heeft. Hierdoor neemt het belang nog toe. Het geheel (zowel de speelfuncties als de andere functies die zijn gehuisvest op de site ) is verouderd en versnipperd. Een en ander is er (in de loop van vele jaren) op een organische manier ontwikkeld met een verbrokkeld effect tot gevolg. De herinrichting van de integrale site staat dan ook op het programma. Voor het speelweefsel is het belangrijk om enerzijds werk te maken van - de verouderde beeldvorming (uitstraling, de visuele relatie met de ring) - een goede verweving van speelkansen met andere functies. hierbij dient erover gewaakt dat de andere functies de spelfuncties niet overvleugelen. - het ontwikkelen of bestendigen van diverse speelzones. Binnen de herinrichting van het jeugdcentrum dient voor wat het speelweefsel betreft rekening te worden gehouden met volgende programmapunten: Algemeen: realiseren van speelzones. In het Jeugdcentrum zijn meerdere zones te ontwikkelen of te bestendigen. - Omnisport skate zone gelegen aan de voorkant - avontuurlijk, natuurrijke zone nabij de jeugdwerklokalen - Zone speeltuin nabij de jeugdwerklokalen - Avontuurlijk natuurrijk speelterrein in het zuidelijk deel van de site - zone recreatief voetbal in het oostelijk deel van de site De locatie van deze zones is aangegeven op onderstaand plannetje. 32

34 Als globaal principe hierbij hanteren we: - De zone omnisport / skate is de toegangszone en specifiek gericht naar en inspelend op de individuele jongeren. - De zones centraal gelegen in de site worden in eerste instantie afgestemd op noden van jeugdwerk - de recreatieve zones en de zuidelijke avontuurlijke, natuurrijke speelruimte zijn zowel gericht op jeugdwerk als op individuele gebruikers en gezinnen. Omnisport skate Aandachtspunten hier zijn: - de uitstraling van deze zone als poort van het jeugdcentrum. - het kwaliteitsvol integreren van speelfuncties en parkeerthematiek - optimaliseren van de speelkansen van deze zone A. Uitstraling van de zone Een sterke uitstraling van deze zone zal afhangen van de algemene beeldkwaliteit. Van op een afstand moet een sterk, eenduidig beeld worden gecreëerd. De uitstraling moet er een zijn van een stedelijk plein waar jeugd 1 ste gebruiker is. De speelvoorzieningen (skate, polyvalent sport) dienen erin geïntegreerd te worden. Publiek stedelijk plein waar jeugd 1 ste gebruiker is 33

35 B. De parkeerthematiek / speelfuncties De parkingthematiek is erg ruimte-innemend en complex. Vooral de parkeerruimte langs de mini-pitch lijkt een struikelblok te vormen. Oplossingen moeten worden gezocht zodat een kwaliteitsvolle omnisport / skate site kan worden ontwikkeld. Er zijn verschillende mogelijkheden om een oplossing te vinden voor de speelruimte van de parking: de parking blijft behouden zoals nu op het parkeerplan is aangegeven de parking wordt afgesloten van aan de ingang van het jeugdcentrum en er wordt een soort rijstrook aangelegd achter de minipitch tot aan de Chiro. de parking wordt afgesloten en er blijft doorgang mogelijk tot aan de Chiro zoals deze ook momenteel beschikbaar is. Bij de laatste twee ideeën wordt er parking voorzien tussen de ark en het jeugdcentrum en op de voetbalparking. Voor de spinning moet dan wat verder worden gestapt. Het afsluiten van de parking kan zo voorzien worden dat leveringen toch kunnen gebeuren, en dat de Chiro toch tot bij hun lokalen kunnen geraken. Een slagboom of paaltjes zijn hier mogelijke oplossingen. Indien het terrein wordt afgesloten kan er naast de minipitch een aantrekkelijke jeugdruimte voorzien worden en kan het verkeersparcours achteraan behouden blijven. C. De speelkansen Naast de feitelijke spelvormen skate en omnisport zijn volgende aspecten van belang: ontmoeting, zien en gezien worden. Avontuurlijk, natuurrijke zone nabij de jeugdwerklokalen Deze zone is reeds bestaande. Ze biedt in de bestaande toestand gewaardeerde speelkansen, met name voor het jeugdwerk (jeugdbewegingen, speelpleinwerk). De zone bevat evenwel meer potenties en de ligging nabij de jeugdwerklokalen biedt een extra troef. Het is dan ook zinvol de potenties van deze zone verder uit te bouwen. het is aan te raden om een ideeënontmoeting met het jeugdwerk op te zetten om zo, aan de hand van referentiebeelden en schetsen en meer concreet beeld te vormen van de gewenste zone. Zone speeltuin nabij de jeugdwerklokalen Als centrale plek op het jeugdcentrum is het zinvol een beperkte zone (beperkt in oppervlakte) te voorzien met enige speeltuinuitstraling. Deze zone wordt gekenmerkt door enkele goed gekozen speeltoestellen in een groen kader (onder meer omringd door de hierboven beschreven avontuurlijke, natuurrijke zone). Aandacht voor kinderen met handicap is hier evident gezien de specifieke jeugdwerking die er gehuisvest is. Verder dienen de speeltoestellen expliciet in te spelen op groepsspel: groepsbelevingen, samenwerken, interactie,. Toestellen die zich nadrukkelijk richten op individuele beleving zijn hier dan ook niet op hun plaats. 34

36 Avontuurlijk, natuurrijk speelterrein in het zuidelijk deel van de site Het uiterst zuidelijke deel van de site biedt geschikte kansen om er een avontuurlijk, natuurrijke speelruimte te ontwikkelen. Het creëren van avontuurlijke, natuurrijke speelruimte (vb. speelbos) is een concrete nood en dit is een prima opportuniteit om in het zuidelijk deel van Waregem dergelijke speelkansen te ontwikkelen. Op die manier worden niet alle avontuurlijke natuurrijke speelkansen geconcentreerd in het noordelijke deel van de Stad (speelkansen in de stadsrandbossen). De aard van het terrein kan een soort speelbos-effect hebben, waarbij de beperkte afmetingen (te beperkt voor een echt speelbos) worden ondervangen door het ontwikkelen van een ruig landschap met diverse ingebrachte natuurlijk aandoende speelaanleidingen. De bestaande ruimte vormt een prima basis om verder uit te werken. Concrete aandachtspunten hier zijn: - link met de beek, Avontuurlijke oversteek van de beek. - eenvoudige natuurlijk aandoende speelaanleidingen - een gecombineerd speeltoestel (klauteren, ) dat een blikvanger vormt voor het gebied. - er dient nadrukkelijk te worden ingespeeld op de reeds aanwezige natuurelementen en op het bestaande grillige landschap (bestaande accidentering, bestaande beplanting). 35

37 Zone recreatief voetbal Gezien de bestaande nood aan recreatieve voetbalkansen is het van belang deze bestaande potentie aan te houden. Hier dient werk te worden gemaakt van: een verbeterde uitstraling. Enkele goedgekozen basisvoorzieningen (fris ogende doeltjes) geven de ruimte een meer uitgesproken karakter. een verbeterde bereikbaarheid. Het terrein ligt te geïsoleerd van het publiek domein om echt optimaal te kunnen werken. Een heldere wegaanduiding en padenstructuur bevordert de bereikbaarheid. 36

38 Versterkte aandacht voor publieke speelkansen in maatschappelijk meest kwetsbare buurten. Een aantal woonwijken in Waregem kent een hoge bewoningsdichtheid, woningen met beperkte tuingrootte én een hogere concentratie kansengroepen. In het kader van het speelweefsel is het van belang de (be)leefbaarheid van deze wijken te bewaken en extra in te zetten op speelkansen. We stellen 3 wijken voor - Kouterwijken (Hoge Kouter, Mussekouter, Stuifkouter) - Wijk Torenhof - Wijk Oostpoort Publieke speelkansen in de Kouterwijken (Hoge kouter, Mussekouter, Stuifkouter). Probleemstelling: Dit is een geheel van wijken dat zinvolle mogelijkheden biedt voor de verdere ontwikkeling van een kwaliteitsvol speels weefsel. Hier kan vooral worden gemikt op de aanwezige potenties en creatieve ideeën ontwikkeld voor de verdere inrichting van het speelweefsel In de Mussekouter is een aanpak gelanceerd. Deze benadering kan verder worden verfijnd en ontwikkeld, ook voor de andere delen van dit gebied. Het doel dient te zijn: De speelkansen zorgvuldig inbrengen in het bestaande groene weefsel. naast speelruimte betekent dit ook en vooral publieke ruimte gepaste ingrepen geven waardoor de kindgerichtheid en bruikbaarheid explicieter wordt. Gedetailleerd in beeld brengen van het weefsel van deze wijken. o voetgangers- en fietsersweefsel o formele speelkansen o barrières o voorzieningen o informele speelkansen o ander publiek groen o Met de bevolking dit weefsel bespreken op kansen en knelpunten. Een verbeterings-scenario ontwikkelen. Voor wat betreft speelse ruimte zien we hierbij 3 ruimtelijke oplossingsstrategieën: o formele speelruimte o passageplekken o publieke ruimte waar kinderen medegebruiker zijn. Op basis van dit scenario een stappenplan bepalen en prioritaire projecten selecteren Gedetailleerde plannen maken (in overleg) uitvoeren, evalueren. 37

39 Wijk Torenhof Waregem Probleemstelling: De wijk Torenhof kent 2 buurtspeelterreintjes (recent her uitgewerkt speelterreintje G.Desmetstraat, voetbalveldje) en enkele interessante, kleinere groene plekjes. Verder is er ook een school gelegen op een strategische plek. Dit alles biedt interessante potenties voor het speelweefsel. Het gewenste speelweefsel kan de samenlevingspotentie van de publieke ruimte verder vorm geven. meer concreet zien we volgende aandachtspunten: Publieke ruimte waarbij kinderen medegebruiker zijn enkele gepaste ingrepen geven waardoor de kindgerichtheid en bruikbaarheid explicieter wordt. De potentie van de schoolspeelplaats benutten. Kindgerichtheid van publieke ruimte Het selecteren van enkele zones, pleintjes, die potentieel interessante delen vormen van het lokale speelweefsel. Voor die geselecteerde plekken worden concrete ideeën ontwikkeld voor een meer bruikbare inrichting. Deze ideeën worden besproken in enkele sessies (met kinderen, met buurtbewoners). enkele referentiebeelden: Potentie van de schoolspeelplaats benutten. De speelplaats van de Stedelijke Torenhofschool is nadrukkelijk gericht naar de publieke ruimte. Tevens neemt ze een centrale plaats in (ruimtelijk niet zo centraal in de wijk, maar wel naar beleving). Het ideaal zou dan ook zijn dat de schoolspeelplaats zó is geconcipieerd dat ze open kan staan voor de omgeving. In een dichtbebouwde wijk als deze is het een evident idee: een schoolspeelplaats die zo is ontwikkeld dat ze deel uitmaakt van het publieke domein en tijdens schooldagen een exclusief gebruik kent van de school. Anderzijds is er in Vlaanderen geen echte cultuur van opengestelde schoolspeelplaatsen. We mogen er echter van uit gaan dat openstelling van schoolspeelplaatsen een concept is dat in de toekomst verder zal ontwikkelen. Waregem heeft hier de gelegenheid om een voorbeeldstellend project te ontwikkelen. - Exploreren van het idee in samenspraak met de directie (o.a. met bezoeken aan goede praktijken) - modellen voor herinrichting ontwikkelen - selecteren van een gepast model - ontwerpen, uitvoeren - evalueren. 38

40 Wijk Oostpoort Sint-Eloois-Vijve Probleemstelling: Zoals beschreven in is dit een terrein dat in principe zeer geschikt is om drager te zijn van speelkansen op buurtniveau. Tevens is duidelijk dat de we wijk (meerdere buurten) ruimtelijk én maatschappelijk gezien ook nood heeft aan publieke speelruimte. De knelpunten zijn verder duidelijk: naast spelgedrag was er ook allerlei ongepast gedrag en gedrag met zeker bedreigend effect op kinderen, Omwille van de diverse samenlevingsproblemen is de terreininrichting en uitrusting gaandeweg afgebouwd en ontmanteld. Gezien de noden dient het terrein opnieuw een volwaardige groene publieke ruimte voor de buurt (waaronder zeker ook kinderen) te worden. We stellen voor om op 2 domeinen te werken. - ruimtelijke aanpak - samenlevingsaanpak Een 4-delige stapsgewijze aanpak waarin zowel ruimtelijke als samenlevingsaspecten zitten verwerkt: A. Speelwerkingen opzetten B.Project lanceren sleutelen aan ons speelplein. Tijdelijke invullingen van de speelruimte C. Plannen ontwikkelen voor een meer definitieve inrichting D. Plannen gefaseerd uitvoeren en evalueren. A. Opzetten van speelwerkingen Er wordt een soort mobiele speelpleinwerking gecreëerd waarbij, op vooraf aangekondigde momenten een speelmobiel neerstrijkt en speelkansen aanbiedt. Nadruk bij het spelaanbod wordt gelegd op samenspeelmogelijkheden. Eén van de speelkansen is het maken van kampen of anderzijdse constructies. Op die manier krijgt het spel al een duidelijk ruimtelijke component en wordt het terrein al even letterlijk ingenomen. Speelmateriaal wordt aangeleverd d.m.v. de speelmobiel. Om deze werking te lanceren is het denkbaar enkele proefsessies op te zetten met klassen uit de Vijfse scholen. De speelwerkingen worden opgezet ook tijdens de werking van de delen B, C en D. B. Project sleutelen aan ons speelplein Lokale projecten waarbij een ruimte tijdelijk een speelse of kunstzinnige invulling krijgt worden her en der met succes toegepast. Dergelijke projecten kunnen als inspiratiebron worden genomen om eigen ideeën en een eigen project te ontwikkelen. Bedoeling zou zijn dat het terrein een plek wordt waar tijdelijke leuke constructies worden ontwikkeld. Deze ontstaan in nauwe samenwerking met buurtbewoners. Sommige projectjes richten zich exclusief op kinderen, maar andere doen heel nadrukkelijk beroep op volwassen inbreng; Er kan op die manier een heel nieuw perspectief beginnen ontstaan over deze ruimte. 39