Woord vooraf... i Gebruikte afkortingen... xi. Inleiding... 19

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Woord vooraf... i Gebruikte afkortingen... xi. Inleiding... 19"

Louisa Aerts
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 INHOUD Woord vooraf... i Gebruikte afkortingen... xi Inleiding... 1 Status quaestionis... 2 Probleemstelling en afbakening... 6 (1) Welke juridische tijdschriften?... 8 Periodiciteit... 8 Juridisch... 9 (2) Wanneer in België?... 9 (3) Voor en door welke mensen en verenigingen?... 9 Bronnen en methodologie Plan Hoofdstuk I De eerste juridische tijdschriften, schipperend tussen praktijk en wetenschap ( ) Inleiding Het ontstaan van de juridische tijdschriften tijdens het ancien régime (tot 1789) Tijdschriften met wortels in de rechtspraktijk Juridische tijdschriften met wortels in de Verlichting Een Belgisch kind van de Verlichting: het Journal de Jurisprudence ( ).. 24 ondertussen in de Noordelijke Nederlanden De Gazette des Tribunaux Juridische tijdschriften in de Franse tijd ( ) De invoering van officiële publicaties Kritiek op het Franse systeem: het Journal des Dix-Sept Provinces iii

2 De nieuwe Écoles de Droit De strijd tussen praktijk en wetenschap in het Noorden Juridische tijdschriften in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ( ). 43 Het doorleven van de Franse periode Franse nadrukken overspoelen de markt De ontwikkeling van een doctrinair tijdschrift: La Thémis De kloof tussen Noord en Zuid wordt groter Besluit hoofdstuk I Hoofdstuk II De eerste Belgische juridische tijdschriften ( ): Meebouwen aan een nationale identiteit Inleiding De eerste Belgische rechtspraakverzamelingen De Pasicrisie belge Een nieuwe baken in het juridisch landschap: La Belgique Judiciaire De Brusselse balie als vruchtbare voedingsbodem van La Belgique Judiciaire Jong, liberaal en advocaat: de eerste redactie van La Belgique Judiciaire Les amis de la nationalité: de eerste redactie en haar zoektocht naar een Belgisch recht Les amis [ ] de science, de l histoire: rechtsvergelijking en rechtsgeschiedenis als basis Een blad voor de juridische praktijk Een breed publiek voor ogen De Brusselse advocatuur als drijvende kracht achter La Belgique Judiciaire In het kielzog van La Belgique Judiciaire Een nieuw algemeen tijdschrift: Le Courrier des Tribunaux ( ) Nieuwe gespecialiseerde tijdschriften Jurisprudence des Tribunaux de Première Instance Administratiefrechtelijke tijdschriften Handelsrechtelijke tijdschriften Besluit hoofdstuk II iv

3 Hoofdstuk III De Belle Époque van de juridische tijdschriften ( ) Inleiding Het Journal des Tribunaux (1881-heden) De ontstaanscontext van het Journal des Tribunaux Het dynamisme van de Brusselse balie in het algemeen en Edmond Picard in het bijzonder La Grande Dame vieillit: de verstarring van La Belgique Judiciaire De ambitieuze doelstellingen van het Journal des Tribunaux Het succes van het Journal des Tribunaux verklaard Een tijdschrift door de (Brusselse) balie: de redacties onder leiding van Edmond Picard ( ) en Léon Hennebicq ( ) Een tijdschrift voor de balie Een echte (juridische) krant Het tijdschrift promoot recht als kunstvorm Tussenbesluit Een explosie aan specifieke tijdschriften De tijdschriften verbonden aan een specifieke juridische beroepsgroep Algemeen Casus: Het Journal des Juges de Paix Jules Lejeune, Le Ministre de la Paix De nood aan een Union des Juges de Paix De tijdschriften verbonden aan een specifieke rechtstak De sociaalrechtelijke tijdschriften Een late ontwikkeling? Revue de Droit Pénal et de criminologie ( 1907) Tussenbesluit De eerste Nederlandstalige Belgische juridische periodieken ( ) Het Vlaamsch Bestuur ( ) Het Bestuurlijk Tijdschrift voor Vlaamsch-België ( ) Het Rechtskundig Tijdschrift voor Vlaamsch-België als illustratie voor de groeipijnen van de Vlaamse juridische tijdschriften ( ) v

4 Ontstaansgeschiedenis De redactie van het Rechtskundig Tijdschrift Orgaan van de hernieuwde Bond der Vlaamse rechtsgeleerden Het tijdschrift in moeilijkheden Hoofddoel: In Vlaanderen Vlaamsch! Andere doelstellingen Het Rechtskundig Tijdschrift gewogen Tussenbesluit Besluit hoofdstuk III Hoofdstuk IV Juridische tijdschriften in tijden van crisis ( ) Inleiding De Eerste Wereldoorlog als cesuur Na de Eerste Wereldoorlog Tussen euforie en realiteit Tussenbesluit Het Rechtskundig Weekblad als emancipator van het Vlaamse recht Het Rechtskundig Tijdschrift in de jaren Het Rechtskundig Tijdschrift herrijst als een Fenix uit de as Het Rechtskundig Tijdschrift en de Vlaamse ontvoogdingsstrijd van de jaren Le Jeune Barreau en het Vlaamse vraagstuk Het ontstaan van het Rechtskundig Weekblad De doelstellingen van het Rechtskundig Weekblad De clash tussen het Rechtskundig Weekblad en het Journal des Tribunaux in verband met de Taalwet De andere succesfactoren van het Rechtskundig Weekblad Tussenbesluit Negeren of conformeren? De uitwerking van de taalwet van 1935 op de juridische tijdschriften vi

5 De Belgische juridische tijdschriften tijdens WOII Inleiding Dreigend tromgeroffel in de verte De Duitse cultuurpolitiek en de gevolgen voor de Belgische juridische tijdschriften De collaborerende juridische tijdschriften tijdens de Tweede Wereldoorlog Inleiding Het Juristenblad ( ) De Vlaamse Conferentie bij de Balie van Antwerpen en de Nieuwe Orde De plannen voor een nieuw tijdschrift Het Juristenblad als instrument van de collaboratie De doelstellingen van Het Juristenblad Ingebed in collaborerende organisaties Gesteund door de Duitsers Inhoud als barometer van een Nieuwe Juridische Orde Het Juristenblad tijdens de oorlog: van kwaad naar erger Bestraffing van de redactie na de oorlog Greep naar de macht? Het Tijdschrift voor Administratie Doelstellingen van het Tijdschrift voor Administratie Tijdschrift van het VNV Tussenbesluit Besluit hoofdstuk IV Hoofdstuk V Naoorlogse evoluties van de juridische tijdschriften ( ) Inleiding Continuïteit met het interbellum: de periode Het Journal des Tribunaux Het Rechtskundig Weekblad Het streven naar een Vlaamse rechtswetenschap en een correct Nederlands juridisch taalgebruik Een blik naar het Noorden vii

6 Voor en door de Vlaamse juristenverenigingen Wat met La Belgique Judiciaire? Revue Critique de Jurisprudence belge Een brug tussen het justitiepaleis en de universiteit via het gebruik van de notes d arrêt en de examens de jurisprudence Succesvol, maar kritiek uit Vlaamse hoek Het Tijdschrift voor Privaatrecht Ontstaansgeschiedenis van het TPR Gestoeld op het samenwerkingsidee De teloorgang van het Rechtskundig Tijdschrift De realisatie van het idee Tijdschrift voor Privaatrecht Het doel van het Tijdschrift voor Privaatrecht De redactie van het Tijdschrift voor Privaatrecht Inhoudelijk: het TPR als katalysator van het recht Evolutie van de bijdragen Tussentijdse conclusie De gespecialiseerde juridische tijdschriften Het Journal des Tribunaux: de perfecte franchise Samenhangend met de ontwikkeling van rechtstakken Tweetalige en meertalige juridische tijdschriften Tijdschriften in crisis ( ) Casus: de notariële tijdschriften Besluit hoofdstuk V Epiloog Recente evoluties in het tijdschriftenlandschap ( ) Inleiding Verdere explosie van juridische tijdschriften Internationalisering en verengelsing van juridische tijdschriften Commercialisering van juridische tijdschriften Academisering van juridische tijdschriften Digitalisering van juridische tijdschriften viii

7 Van referentietijdschrift naar referentiedatabank ( ) Van referentiedatabank naar full text-platformen ( ) De grote afwezige op het vlak van online-rechtsleer: de universiteiten Een blik op de toekomst: de teloorgang van het juridische tijdschrift? Besluit epiloog Algemeen besluit Belgische juridische tijdschriften als spiegels van rechtscultuur De drijvende krachten achter de juridische tijdschriften Juridische tijdschriften en hun actoren: oprichters, hoofdredacteurs, redactiesecretarissen, redactieleden en medewerkers Juridische tijdschriften en hun verenigingen Juridische tijdschriften en hun uitgevers: van drukkers naar bepalende actoren Veranderend karakter van juridische tijdschriften De geografische spreiding van juridische tijdschriften Juridische tijdschriften: vectoren van het recht Bibliografie Register van behandelde tijdschriften Personenregister Bijlage: Juridische tijdschriften gerangschikt volgens oprichtingsdatum ix

Vergelijkbare documenten

Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13

Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13 II. HET OBJECTIEVE RECHT... 17 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 17 1. Het objectieve