Het Algemeen Welzijn van het Volk

Transcriptie

1 CM. Hogenstijn Het Algemeen Welzijn van het Volk Een politiek- en rechtshistorische Studie van Deventer in de Patriottentijd NlJMEGEN 2005

2 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen Woord vooraf Inleiding ix xi i Deel I: Historische inleiding in de institutionele en rechtsgeschiedenis van Deventer Hoofdstuk i Hanzestad in de Middeleeuwen 13 Hoofdstuk 2 Grensvestiging van de Republiek Historische ontwikkeling van Overijssel onder de Republiek Historische ontwikkeling van Deventer onder de Republiek Het institutionele kader Het derde stadrecht (1642) De Deventenaren De magistraat en de gezworen gemeente Stedelijke ambten, commissien en commissies Buitenlandse commissien Het functioneren van de stedelijke overheid m Bevoegdheden en werkzaamheden van de regeringscolleges Rechterlijke organisatie en rechtspraak De regering en de kerken 128 Deel II Bovenlokale factoren van richtinggevende betekenis voor de Patriottenbeweging Hoofdstuk 3 Internationale en buitenlandse ontwikkelingen Vernieuwende ontwikkelingen in het denken over Staat en recht in de eeuw der Verlichting Invloedrijke denkers over recht en Staat Samuel Pufendorf Christiaan Wolff Charles de Montesquieu Jean-Jacques Rousseau John Locke 158

3 3.2.6 William Blackstone Andrew Fletcher Richard Price Joseph Priestley Thomas Paine De Amerikaanse vrijheidsoorlog en onafhankelijkheid en de staatsvorming aldaar Grond-of mensenrechten 178 Hoofstuk 4 Ontwikkelingen in de Republiek der Verenigde Nederlanden Vernieuwende ontwikkelingen in de rechtswetenschap en het juridisch onderwijs Invloedrijke denkers over recht en Staat Jan Wagenaar Rutger Jan Schimmelpenninck Politieke ontwikkelingen Zeven staatjes vol onbehagen De Schotse Brigade Consequenties van de Vierde Engelse oorlog, de onafhankelijkheid en de erkenning van de Verenigde Staten De beweging van de Patriotten 220 Hoofdstuk 5 Ontwikkelingen in het gewest Overijssel Overijssel treedt op de voorgrond Invloedrijke denkers over recht en Staat Joan Derk van der Capellen Jan Willem Racer Politieke en juridische hoofdthema's in Overijssel De drostendiensten ter discussie Van der Capellen uit de Staten gestoten en vervolgd De drostendiensten afgeschaft en Van der Capellen gerehabiliteerd De overstemmingskwestie geregeld Terugblik op de Overijsselse hoofdthema's De kleine steden en hun rechten De kleine landstadjes in verzet De rechten van de kleine steden die in de Patriottentijd ter discussie stonden 303 a. Het ijkrecht 303 b. Het jachtrecht en de jurisdictie ten aanzien van jachtdelicten 304 VI

4 De strijd om erkenning van de rechten van de kleine steden in de Patriottentijd 308 Deel III Wording en 'acta et gesta' van de Patriottenbeweging te Deventer Hoofdstuk 6 Ontwikkelingen in de stad Deventer De invloed van de vernieuwende ontwikkelingen in de rechtswetenschap en het juridisch onderwijs aan het Athenaeum Illustre Invloedrijke verbreiders van verlichte ideeen over recht en Staat in Deventer Simon de Vries Gerhard Dumbar de jongere Politieke en economische ontwikkelingen De eerste petitie en de oprichting van het burgercomite $ De 'vrije keur' van 22 februari 1783 en de 'begeving der commissien' Het vrijkorps 391 Hoofdstuk 7 Het streven naar constitutionele vernieuwing in Deventer De burgerij eist staatkundige vernieuwing De burgercommissie verzamelt en rubriceert ingediende bezwaren 'Gecommitteerden' komen me een concept-regeringsreglement De oppositie tegen het concept-regeringsreglement krijgt vorm De tegenstellingen worden scherper. de gilden gaan van het Patriotse naar het Prinsgezinde kamp De laatste successen en de repressie van de Patriottenbeweging in Hoofdstuk 8 Epiloog De restauratie van 20 September Ondergronds voortbestaan van de Patriottenbeweging Slotbeschouwing 535 Bijlage 1 Chronologisch overzicht 545 Bijlage 2 Stadhouders van Overijssel 551 Bijlage 3 Personele Samenstelling van de stadsregering (met enkele genealogische kanttekeningen) 552 Bijlage 4 Acte van Qualificatie 1 december Bijlage 5 Wetten van het vrijkorps 3 maart Bijlage 6 Concept-regeringsreglementvan de stad Deventer, 10 februari vu

5 Samenvatting 589 Resume 597 Summary 605 Lijst van geraadpleegde archivalia 613 Lijst van in druk versehenen bronnen 623 Lijst van geraadpleegde literatuur 646 Register van persoonsnamen 693 Register van aardrijkskundige namen 709 Register van zaken 717 VIll