MILIEURAPPORT. Hoe presteert de technologische industrie in Vlaanderen?

Transcriptie

1 MILIEURAPPORT Hoe presteert de technologische industrie in Vlaanderen?

2 INHOUDSTAFEL 1. Methodologie De technologische industrie in cijfers Water Lucht Afvalstoffen Grondstoffenefficiëntie De beleidsaanbevelingen van Agoria Tot slot

3 METHODOLOGIE Het voorliggende rapport beschrijft de evolutie van hoe de technologische industrie presteert op milieuvlak. Voortbouwend op de rapporten van 2000, 2003, 2006 en 2009 is het mogelijk een evolutie te schetsen van 1995 t.e.m voor de verschillende milieucompartimenten. Naast de klassieke milieucompartimenten werd voor de eerste maal ook gepeild naar de inspanningen van onze leden op het vlak van grondstoffenefficiëntie en eco-innovatie. Voor de kwantitatieve onderbouwing van het rapport werd gebruik gemaakt van twee types van gegevens: 1. In eerste instantie werd beroep gedaan op de IMJV (Integraal Milieujaarverslag) databank van de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij). Dit uitgebreide databestand bevat cijfergegevens over de verontreinigende stoffen die de rapporteringsplichtige bedrijven uitstoten naar water en lucht. De gerapporteerde gegevens worden openbaar gemaakt met ongeveer 2 jaar vertraging (2012). Deze groep van gegevens vertegenwoordigen ongeveer 90% van de uitstoot van de Vlaamse bedrijven uit de technologische industrie. Voor het gedeelte bedrijfsafvalstoffen werd gebruik gemaakt van de basisstatistieken van OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij). OVAM verzamelt de gegevens over de productie van bedrijfsafvalstoffen in Vlaanderen bij een selectie van bedrijven via het IMJV. Op basis van deze steekproef van meldingsgegevens van bedrijven wordt de totale productie van bedrijfsafvalstoffen in Vlaanderen geschat per sector en per grootte van bedrijf. Vanaf productiejaar 2012 kan ook een overzicht van de geproduceerde nieuwe grondstoffen gemaakt worden. 2. In tweede instantie werden de gegevens aangevuld met het cijfermateriaal opgevraagd d.m.v. de elektronische enquête verstuurd naar de Agoria lidbedrijven. Het tweede gedeelte van de enquête was beschrijvend van aard. Het doel van deze kwalitatieve bevraging was om een eerste inzicht te krijgen in de inspanningen en verwachtingen van de bedrijven met betrekking tot de implementatie van grondstoffenefficiëntie en eco-innovatie in de bedrijfsvoering. 3

4 DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE IN CIJFERS Agoria groepeert en verdedigt ondernemingen in de technologische industrie. De federatie zet zich in voor de toekomst van deze ondernemingen en de bijna mensen die ze in dienst hebben. Met lidbedrijven is Agoria de grootste sectorfederatie van het land. De federatie ondersteunt haar leden, actief in 10 domeinen (Information and Communication Technology, Building Technology, Contracting, Materials Technology, Subcontracting, Production Technology & Mechatronics, Transport Systems & Solutions, Energy Systems & Solutions, Environment Systems & Solutions, Aeronautics, Space, Security, Defence Technology) bij business development rond markten, producten en technologieën op nationaal en internationaal niveau. Enkele cijfers In dit deel wordt de algemene economische situatie in de technologische industrie in Vlaanderen kort geschetst. (bron: Agoria, RSZ, NIS) Vlaanderen (2013) Aandeel in Belgische technologische industrie (procent) Werkgelegenheid ,7% Bruto toegevoegde waarde (miljard EUR) 16,50 69,9% Omzet in lopende prijzen (miljard EUR) 74,4 72,5% Export (miljard EUR) incl doorvoer & groothandel 54,92 81,1% Investeringen (mln. EUR) ,9% In 2013 waren alle ondernemingen in de sector, inclusief de ICT-dienstverleners, goed voor jobs in Vlaanderen. Dit is ongeveer 69% procent van de werkgelegenheid in de Belgische technologische industrie. De bruto toegevoegde waarde bedroeg miljoen euro. Dit komt neer op een aandeel van ongeveer 70 procent van de technologische industrie in België. In 2013 leverden de ondernemingen voor miljoen euro goederen en diensten. De totale export, met inbegrip van de doorvoer en de groothandel, bedroeg miljoen euro. Er werden voor miljoen investeringen gedaan. 4

5 Conjunctuur in de technologische industrie EVOLUTIE VAN LEVERINGEN EN WERKGELEGENHEID (2000 = 100%) LEVERINGEN IN CONSTANTE PRIJZEN WERKGELEGENHEID Bovenstaande figuur geeft een overzicht van de evolutie van de leveringen en de werkgelegenheid in de technologische industrie in Vlaanderen sinds Tussen 2000 en 2008 zijn de leveringen (in volume) van de technologische industrie in Vlaanderen met ongeveer 10 procent toegenomen. Na de kredietcrisis in groeide de technologische industrie opnieuw tot het niveau van en 2013 kennen opnieuw een terugval. De directe werkgelegenheid (zonder uitzendarbeid of outsourcing) kent sedert 2000 een dalend verloop, gevolgd door een herstel vanaf De financiële crisis zorgde evenwel voor een verdere drastische daling vanaf

6 WATER Technologische industrie = kleine waterverbruiker Het totaal jaarlijkse watergebruik in Vlaanderen bedroeg in 2012 ongeveer 3 miljard m 3. 29% hiervan is toe te schrijven aan de verwerkende nijverheid. De technologische industrie speelt hierin slechts een beperkte rol. De waterbehoefte bedraagt amper 1 procent van het totale Vlaamse gebruik en ongeveer 4 procent van de behoefte van de verwerkende nijverheid. Koelwater neemt 68% van het totale watergebruik binnen de verwerkende nijverheid voor zijn rekening. De chemiesector, en in mindere mate de voedingssector, verbruiken samen meer dan 99% van het koelwater. Het koelwater buiten beschouwing gelaten tekent de technologische industrie voor 13% van het gebruik van de verwerkende nijverheid % EVOLUTIE WATERVERBRUIK (1995 = 100) LEIDINGWATER GRONDWATER OPPERVLAKTEWATER TOTAAL 80% 60% 40% 0% Het waterverbruik in de technologische industrie daalde tussen 1995 en 2003 met ongeveer 30%. Nadien kende het verbruik een eerder stabiel verloop tot in 2008, waarna het verbruik verder daalde tot minder dan 50% in

7 Waterverbruik daalt met meer dan de helft in 2012 Grondwater blijft de voornaamste waterbron, maar zijn aandeel daalde verder van 36% in 2008 tot 26% in Dit ten voordele van het gebruik van gerecupereerd water dat in 2012 een waterbehoefte dekte van ongeveer 28%. Het aandeel van hemelwater blijft nagenoeg gelijk. 28% 10% 24% 12% AANDEEL WATERBRONNEN 26% LEIDINGWATERVERBRUIK GRONDWATERVERBRUIK OPPERVLAKTEWATER- VERBRUIK HEMELWATERVERBRUIK VERBRUIK ANDER WATER Iets minder dan 60% van de ondervraagde bedrijven geeft aan water aan te wenden in procestoepassingen. Het grootste aandeel in waterverbruik gaat naar procestoepassingen en koeling die samen 70% van de waterbehoefte invullen. WATERGEBRUIK NAAR BESTEMMING 10% ENERGIEPRODUCTIE KOELING 32% 38% PROCESTOEPASSINGEN REINIGINGEN EN SANITAIR Het gerecupereerde water wordt hoofdzakelijk gebruikt in procestoepassingen. De verklaring kan gevonden worden in het bevochtigen van bedrijfsterreinen om stofhinder tegen te gaan. Een andere belangrijke gebruiker van gerecupereerd water is koeling. 36% GEBRUIK VAN RECUPEREERD WATER ENERGIEPRODUCTIE 25% KOELING PROCESTOEPASSINGEN 39% REINIGINGEN EN SANITAIR 7

8 Hoeveelheid geloosd afvalwater kwart lager in 2012 In 2012 werd door de verwerkende industrie ongeveer 207 miljoen m 3 bedrijfsafvalwater geloosd. Dit bedraagt 12% van de geloosde hoeveelheid in Het lozen van bedrijfsafvalwater kende in 2005 de sterkste daling. Nadien blijft de hoeveelheid geloosd afvalwater ongeveer gelijk. In 2012 ligt het geloosde debiet een kwart lager dan in EVOLUTIE HOEVEELHEID GELOOSD BEDRIJFSAFVALWATER (1999 = 100) 140% 1 100% 80% 60% 40% 74,10 0% De lozing van bedrijfsafvalwater gebeurt in de helft van de gevallen op de riolering. Dit aandeel daalt verder van 64% in 2006, naar 57% in 2009 tot 51% in Bijna 1 op 3 loost op oppervlaktewater. Lozing op oppervlaktewater maakt echter 70% uit van het totale geloosde debiet. Het aandeel van bedrijfsafvalwater dat niet geloosd wordt bedraagt 22%. 3% 11% 7% 52% LOZING VAN BEDRIJFSAFVALWATER 27% OPPERVLAKTEWATER RIOLERING HERGEBRUIK VERWIJDERING ALS AFVAL GEEN LOZING 8

9 Metalen in afvalwater nog fractie van vuilvracht in 1999 Het voorbije decennium zijn in verwerkende nijverheid in Vlaanderen de gemiddelde, totale concentraties van bijna alle metalen sterk gedaald. In 2013 lag de vuilvracht 3/5 lager dan in Het aandeel van de technologische industrie hierin bedraagt ongeveer 25%. De forse inspanningen om haar lozingen verder te reduceren is duidelijk merkbaar in de dalende evolutie sinds In 2013 werd de laagste vuilvracht in metalen genoteerd. De vuilvracht bedraagt nog slechts 14% van deze in EVOLUTIE VUILVRACHT METALEN (1999 = 100%) 140% 1 100% 80% 60% 40% 0% In de verwerkende nijverheid neemt zink ongeveer de helft van de vuilvracht aan metalen in. Lood en nikkel zijn beiden goed voor een aandeel van 17%. In de technologische industrie bezit nikkel een aandeel van 36%, koper van 28% en zink van 17%. In vergelijking met de vorige bevraging had zink nog een aandeel van bijna 50%. 17% 14% 1% 1% 3% 36% VERDELING METALEN 28% ARSEEN CADMIUM CHROOM KOPER KWIK NIKKEL LOOD ZINK 9

10 Zuurstofbindende stoffen en nutriënten De belasting van het oppervlaktewater wordt weergegeven aan de hand van de zuurstofbindende stoffen BZV (biologische zuurstofvraag) en CZV (chemische zuurstofvraag) en de nutriënten stikstof en fosfor. De bijdrage van de technologische industrie aan de belasting van het oppervlaktewater is eerder minimaal. Bij zuurstofbindende stoffen tekent zij voor 5% van de BZV en 2% van de CZV. De vuilvrachten bedragen minder dan 1/3 van het aandeel in Opvallend is het kleine aandeel van de bedrijven in de belasting van het oppervlaktewater met stikstof en fosfor. De landbouw is met 60% verantwoordelijk voor het grootste aandeel in de stikstofvracht. Het aandeel van de verwerkende industrie bedraagt slechts 10%. De landbouw en de huishoudens nemen elk ongeveer 40% van de fosforvracht voor hun rekening. Industrie heeft ook hier slechts een beperkt aandeel van 15%. De bijdrage van de technologische industrie in de belasting door nutriënten is eerder beperkt. Het aandeel voor stikstof ligt lager dan 8%. De fosforbijdrage is ongeveer 2%. In vergelijking met 1999 daalde de vuilvracht met de helft voor stikstof en tot 12% voor fosfor. EVOLUTIE ZUURSTOFBINDENDE STOFFEN EN NUTRIËNTEN (1999 = 100%) 1 BZV 100% 80% CZV STIKSTOF FOSFOR 60% 40% 0%

11 LUCHT Uitstoot van vluchtige organische stoffen blijft verder dalen Diverse niet-methaan vluchtige organische stoffen (NM- VOS) komen onder meer vrij bij de op- en overslag van oplosmiddelen en brandstoffen alsook bij het gebruik van oplosmiddelen tijdens de procesvoering. Vluchtige organische stoffen geven aanleiding tot de vorming van ozon in de omgevingslucht. In 2012 werd in Vlaanderen ongeveer 78,7 kton NMVOS uitgestoten. Deze uitstoot ligt 41% lager dan in Het aandeel van de industrie is 36%. Het aandeel van de technologische industrie in de totale uitstoot in 2012 is laag en bedraagt ongeveer 4% daar waar dit in 2008 nog iets minder was dan 8%.Ten opzichte van de uitstoot van de industrie neemt de technologische industrie 11,7% voor haar rekening. 29,1% 6,1% 0,4% 8,9% CHEMIE METAAL VOEDING 39,8% 11,8% TEXTIEL PAPIER OVERIGE INDUSTRIE In 2008 en vooral in 2009 was die daling deels te wijten aan een verminderde activiteit door de financieel-economische crisis. Maar ook in de periode vanaf 2010, na het terug aantrekken van de economie, bleef de industriële NMVOS-emissie verder dalen waarbij de emissies van de technologische industrie sterker dalen dan de totale uitstoot in Vlaanderen. De technologische industrie gebruikt meer dan 90% van zijn oplosmiddelen voor coatingactiviteiten % EVOLUTIE NM-VOS-EMISSIES (2000 = 100) TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN 80% 60% 40% 0%

12 NOx-uitstoot opnieuw op niveau van 2007 NOx is een verzamelnaam voor stikstofoxides en komt voornamelijk vrij bij verbrandingsprocessen. De stof draagt zowel bij tot verzuring, als tot de vorming van het schadelijke ozon. NOx wordt in Vlaanderen voor zowat de helft door het wegverkeer uitgestoten. Ongeveer 1/5 is toe te schrijven aan de industrie. Dit is lichtjes stijgend wanneer we vergelijken met De sectoren energie en landbouw zijn verantwoordelijk voor een vergelijkbaar aandeel in de NOx-uitstoot. De bijdrage van de technologische industrie in de NOx-uitstoot is beperkt tot ongeveer 0,5% van de totale Vlaamse uitstoot. De NOx-emissie daalde vanaf 2002 voortdurend. De sterkste emissiedaling deed zich voor in 2009 door de gevolgen van de financieel-economische crisis. Vanaf 2009 ging de NOx-uitstoot opnieuw in stijgende lijn (+ 14% t.o.v. 2009) door de aantrekkende economie. In 2011 lag de uitstoot iets meer dan dertig procent lager dan in 2000 en op hetzelfde niveau als voor de crisis. EVOLUTIE NOx-EMISSIES (2000 = 100) 140% TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN LEVERINGEN 1 100% 80% 60% 40% 0%

13 SO 2 -uitstoot stijgt met stijgende productie SO 2 is een verzurende component en wordt gevormd bij het verbranden of verhitten van zwavelhoudende brandstoffen, ertsen of grondstoffen. De industrie is verantwoordelijk voor bijna de helft van de totale SO 2 -uitstoot. Het aandeel van de technologische industrie in de totale Vlaamse uitstoot bedraagt ongeveer 6%, ten opzichte van de sector industrie bedraagt deze 12%. De industriële SO 2 -emissie in 2012 bedroeg nog slechts 30 % van deze in De technologische industrie kende zijn laagste uitstoot in Deze bedroeg slechts van de uitstoot in Door de economische heropleving vanaf 2009 kende ook de SO 2 -uistoot opnieuw een stijging. Het emissieniveau in 2012 is opnieuw gelijk aan dit van EVOLUTIE SO 2 -EMISSIES (2000 = 100) 140% TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN LEVERINGEN 1 100% 80% 60% 40% 0%

14 Daling stofemissies bestendigd Voor zowel PM10 als PM2,5 blijft de landbouw de voornaamste bron. Transport en industrie volgen op een gedeelde tweede plaats met elk een aandeel van 14%. In de technologische industrie wordt de daling van de stofemissies, ingezet in 2007 en 2008, verdergezet in De daaropvolgende jaren wordt de daling bevestigd en blijft de stofuitstoot ongeveer op hetzelfde niveau van 2009, ondanks het stijgende aantal leveringen door het aantrekken van de economie. EVOLUTIE STOFEMISSIES (2000 = 100) 140% TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN LEVERINGEN 1 100% 80% 60% 40% 0%

15 Sterke daling van metalen wordt aangehouden De totale emissie van metalen in Vlaanderen is in de periode aanzienlijk gedaald. Sinds 2009 wordt opnieuw een lichte stijging vastgesteld. Ook in de technologische industrie werd van een sterke daling van de uitstoot aan metalen gerealiseerd. De uitstoot in 2009 bedraagt minder dan 30% van deze in Sindsdien is er eerder sprake van een stagnatie en dit in vergelijking met de lichte stijging van de totale industrie. De technologische industrie is verantwoordelijk voor ongeveer 4% van de totale uitstoot in Vlaanderen. EVOLUTIE VUILVRACHT METALEN (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn) (2004 = 100) TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN 1 100% 80% 60% 40% 0%

16 AFVALSTOFFEN In 2012 werd ongeveer 19 miljoen ton primair bedrijfsafval (*) geproduceerd. De technologische industrie neemt hiervan 8% voor zijn rekening. De totale hoeveelheid primair bedrijfsafval uit de technologische industrie vertoont een schommelende, maar toch licht dalende trend van 2004 tot In 2009 bedroeg de totale hoeveelheid primair bedrijfsafval ongeveer 52% van de totale hoeveelheid in 2004 weliswaar als gevolg van de dalende economische activiteit door de crisis. Vanaf 2009 wordt opnieuw een lichte stijging vastgesteld. (*) primair bedrijfsafval omvat het afval geproduceerd door de bedrijven, exclusief het afval van de afvalverwerkende sector EVOLUTIE PRIMAIR BEDRIJFSAFVAL (2004 = 100) (**) TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE VLAANDEREN 1 100% 80% 60% 40% 0% (**) geen data beschikbaar voor

17 Helft van de afvalstoffen wordt gerecycleerd In 2012 werd 52% van de totale hoeveelheid primaire bedrijfsafvalstoffen uit de technologische industrie rechtstreeks afgevoerd voor verschillende vormen van materiaalrecyclage (cfr. recyclage, composteren, gebruik als nieuwe grondstof, hergebruik), terwijl 36% van het afval een voorbehandeling (cfr. sorteren, andere voorbehandeling) ondergaat op weg naar eindverwerking. De technologische industrie scoort hiermee beter dan Vlaanderen die slechts 35% van de primaire bedrijfsafvalstoffen recycleert. De hoeveelheid primair bedrijfsafval dat zonder voorafgaande sortering of verwerkingsstap naar een stortplaats gaat, is sterk gedaald van 633 kton in 2004 tot 149 kton in 2012 en bedraagt ongeveer 10% van de totale hoeveelheid primair bedrijfsafval uit de technologische industrie. EVOLUTIE VAN DE VERWERKINGSWIJZE (*) ton ton ton ton ton ANDERE VOORBEHANDELING SORTEREN COMPOSTEREN NIEUWE GRONDSTOF HERGEBRUIK RECYCLEREN STORTEN VERBRANDEN 0 ton (*) geen data beschikbaar voor 2011 VERDELING BEDRIJFSAFVAL 53% 31% 16% METAALVERWERKENDE BEDRIJVEN PRODUCTIE VAN TRANSPORTMIDDELEN PRODUCTIE VAN NONFERROMATERIALEN 17

18 Hoeveelheid gevaarlijk afval in 2012 teruggebracht tot 1/3 Slechts ¼ van het geproduceerde afval uit de technologische industrie wordt beschouwd als gevaarlijk afval. Het gevaarlijk afval kent een dalend verloop tot 2012 waar de totale hoeveelheid gevaarlijk afval nog 34% bedraagt van de totale hoeveelheid in Het niet-gevaarlijke afval kent zijn diepste punt in 2009 tijdens de economische crisis. Nadien stijgt de hoeveelheid geproduceerd niet-gevaarlijk afval opnieuw tot het niveau van EVOLUTIE GEVAARLIJK EN NIET-GEVAARLIJK AFVAL (2004 = 100) (*) GEVAARLIJKE AFVALSTOFFEN NIET-GEVAARLIJKE AFVALSTOFFEN 1 100% 80% 60% 40% 0% (*) geen data beschikbaar voor

19 GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Op Europees vlak staat grondstoffenefficiëntie hoog op de agenda. Enerzijds heeft dit als doel om de milieudruk van producten te verminderen en anderzijds heeft dit ook een positieve impact op de concurrentiepositie van onze bedrijven. Ook in de technologische sector is dit een trend die tal van bedrijven opnemen. Uit de enquête die Agoria uitvoerde blijkt dat maar liefst 58% van de ondervraagde leden acties uitvoeren rond grondstoffenefficiëntie. Bijkomend zijn 27% van de ondervraagde leden bezig om hierover na te denken doch voorlopig zonder concrete uitwerking. Langs de andere kant zijn er maar 19% van de bedrijven die dit systematisch aanpakken. Het merendeel van de bedrijven werken eerder rond opportuniteiten die ze identificeren. Ongeveer 1/3 van de leden werkt met een strategie over de waardeketen heen met leveranciers en klanten waarbij de rest van de leden vooral een focus legt op de interne grondstoffenefficiëntie. De impact van deze initiatieven op het primair grondstoffengebruik is tot op heden beperkt waarbij 17% van de leden een sterke tot zeer sterke daling opgeeft. Voor 36% van de leden treedt er geen daling op en voor het merendeel blijft de daling van het primair grondstoffengebruik eerder beperkt. Deze daling wordt bereikt zowel door meer O&O inspanningen, meer efficiënt grondstoffengebruik, meer hergebruik, alsook door strategieën gebaseerd op gemeenschappelijke inspanningen over de keten. De grondstoffenbesparing wordt in even grote mate gerealiseerd op het vlak van energie (40%) als op het vlak van materialen (39%). In mindere mate zijn er besparingen gerealiseerd op water (13%) (noot: de technologische industrie gebruikt maar amper 4% van al het water van de verwerkende nijverheid) en ruimtegebruik (8%). Ook op het vlak van eco-innovatie scoort de technologische industrie goed. Hierbij moet er wel een onderscheid gemaakt worden tussen bedrijven die hun eigen product ontwerpen (56%) en deze die hier geen impact op hebben. Van de bedrijven met hun eigen ontwerp passen maar liefst 62% van eco-innovatie toe. BEDRIJFSBELEID GRONDSTOFFENEFFICIENTIË 58% GEEN ENKEL REFLECTIE REFLECTIE & ACTIE VERMINDERING GRONDSTOFFENEFFICIENTIË 33% 26% 15% 27% 21% MEER R&D MEER EFFICIËNT GRONDSTOFFENGEBRUIK MEER HERGEBRUIK STRATEGIE GEBASEERD OP GEMEENSCHAPPELIJKE INSPANNINGEN 19

20 De beleidsaanbevelingen van Agoria Agoria pleit voor een correcte en getrouwe omzetting van Europese richtlijnen in Vlaamse wetgeving. Het streven naar een volledige en juiste vertaling van Europese regels, waarbij level playing field en no gold plating als uitgangspunt gelden, vormt eveneens een van de pijlers van het Vlaamse regeerakkoord. Indien de huidige implementatie van de Vlaamse milieuwetgeving tegen dit licht gehouden wordt, blijkt dat deze vaak veel verder gaan dan het Europees kader. Een kritische analyse dient zich aan om met het behoud van het huidige hoge beschermingsniveau op leefmilieuvlak toch te komen tot een verbetering van het level playing field en goldplating zodat de concurrentiepositie van de technologische industrie verbeterd wordt. WATER De vaststelling van milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid gebeurt op Europees niveau, of op niveau van de lidstaten volgens de principes van de Kaderrichtlijn Water waarin het algemeen kader wordt aangegeven voor een strategie tegen oppervlaktewaterverontreiniging. Dit bevordert het streven naar gelijke normering binnen de lidstaten. Om een gelijk speelveld te verkrijgen dient de overheid bij vergunningsverlening dan ook bij het opleggen van bijzondere voorwaarden rekening te houden met: De best beschikbare technieken en de daarmee geassocieerde emissieniveaus. Deze vormen het referentiekader om te oordelen of emissies voldoende beheerst zijn. De emissieniveaus die overeenstemmen met het toepassen van BBT moeten het uitgangspunt vormen voor het aanvragen/opleggen van lozingsnormen. Debiets- en bemonsteringsgegevens van het oppervlaktewater waarbij nagegaan wordt of de lozing van gevaarlijke stoffen stroomafwaarts het lozingspunt al dan niet aanleiding geeft tot een overschrijding van de milieukwaliteitsnormen van het ontvangende oppervlaktewater. Wanneer de milieukwaliteitsnorm niet wordt overschreden, moet gesteld worden dat de risico s verbonden aan de lozing van gevaarlijke stoffen afdoende beheerst zijn. In de praktijk worden heel wat bedrijven geconfronteerd met voortdurende verstrengingen van hun voorwaarden met betrekking tot waterlozingen, met telkens opnieuw verlagingen die helemaal niet getoest worden aan het Europees vergunningskader en waar de milieurelevantie in vraag kan gesteld worden. 20

21 LUCHT De industrie heeft de afgelopen jaren al heel wat inspanningen geleverd om de emissies van luchtverontreinigende stoffen te reduceren. Als gevolg hiervan daalden de industriële emissies de afgelopen decennia voor heel wat parameters doorgaans asymptotisch. Nieuwe, bijkomende normering of verstrenging van bestaande normen dient dan ook gebaseerd op onderzoek waarbij een effectief milieuprobleem in Vlaanderen wordt aangetoond. Verkeerde vertaling van TA Luft in Vlarem zorgt voor onnodige verstrenging van de bestaande normering, verlaging van de massadrempel en verstrenging van de bijhorende meetverplichtingen. Uitgangspunt blijft ook hier de toepassing van BBT en de daarbijhorende BAT-AEL s. In het kader van level playing field en no gold plating, dienen normen gelinieerd te worden met de normstelling in onze buurlanden. AFVALSTOFFEN De hoeveelheid gevaarlijke bedrijfsafvalstoffen is de laatste jaren sterk gedaald. Vlaanderen staat aan de top van de landen die het minste afval storten. De milieuheffingen voor het storten en het verbranden van afvalstoffen hebben mede gezorgd voor de beoogde gedragsverandering bij het bedrijfsleven. In de beleidsbrief is een hervorming van de afvalstoffenheffing voorzien met zowel een regulerend, als financierend karakter als vertrekpunt. Vlaanderen heeft vandaag echter al een significant hogere heffing dan Frankrijk, Duitsland, Nederland en Wallonië. Een heffingswijziging zal echter maar een zeer beperkt effect hebben op het gedrag van de bedrijven, en neigt dus een puur financierende heffing te worden. In het Vlaamse regeerakkoord wordt aangegeven om werk te maken van een uitgebreide benchmarkoefening van de globale milieukosten gekoppeld aan een verlaging van de kosten van het milieubeleid. Een herziening van de afvalstoffenheffing dient in het licht hiervan te gebeuren. GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Op dit domein zijn er voor de technologische industrie heel wat opportuniteiten. Een ondersteunend, gestroomlijnd beleidskader is belangrijk om deze mogelijkheden volop te bevorderen. Zowel op Europees, als Vlaams vlak zijn er talrijke initiatieven. Een betere stroomlijning van de initiatieven verdient aanbeveling om het verschil op Europees vlak te kunnen realiseren. 21

22 Tot slot De beleidsbrief van de minister geeft aan dat in de loop van 2016, na raadpleging van de betrokken bedrijfsfederaties, zal onderzocht worden waar de Vlaamse omzetting van richtlijnen verder gaat dan wat Europees vereist wordt. Agoria juicht dit initiatief ten zeerste toe en verleent dan ook graag haar medewerking hierin. 22