Doc. nr. N2:10052C09 Brussel, MH/FD/LC A D V I E S. over het

Transcriptie

1 Doc. nr. N2:10052C09 Brussel, MH/FD/LC A D V I E S over het ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT TOT OPHEFFING VAN HET KONINKLIJK BESLUIT VAN 27 APRIL 1999 TOT BEPALING VAN DE UITOEFENINGSVOORWAARDEN VAN ZELFSTANDIGE BEROEPSWERKZAAMHEDEN DIE BEHOREN TOT DE INTERSECTORALE CATEGORIE VAN DE BOUW ***

2 2 Via zijn brief dd. 17 mei 2000 vroeg de heer J. Gabriëls, Minister van Landbouw en Middenstand, het advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen over het ontwerp van koninklijk besluit tot opheffing van het koninklijk besluit van 27 april 1999 tot bepaling van de uitoefeningsvoorwaarden van zelfstandige beroepswerkzaamheden die behoren tot de intersectorale categorie van de bouw. De Hoge Raad bracht tijdens zijn plenaire vergadering van 29 juni 2000 volgend eenparig advies uit. Historiek van de adviesvraag De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO heeft kennis genomen van volgende elementen betreffende de context van de adviesvraag : - Adviesvraag dd. 17 mei 2000 (antwoordtermijn binnen drie weken, m.a.w. vóór 7 juni 2000). - Tijdens de bijzondere bureauvergadering dd. 30 mei 2000 besliste het bureau een commissie samen te roepen op 9 juni en het Kabinet uit te nodigen een vertegenwoordiger af te vaardigen teneinde bijkomende informatie te verstrekken. - Op 30 mei 2000 werd schriftelijk geantwoord op de adviesvraag van de Minister en werd hem om bijkomende informatie gevraagd. - Op 5 juni 2000 vond een onderhoud plaats tussen de voorzitter van de Hoge Raad en de adjunct-kabinetschef. Afgesproken werd op grond van een vervolledigd dossier en dus met kennis van zaken na de verlofperiode de adviesvraag te behandelen. - In een brief dd. 20 juni 2000 werd aan de betrokken adjunct-kabinetschef gevraagd om de afgesproken verdaging schriftelijk te bevestigen. - De adjunct-kabinetschef meldde op 21 juni 2000 telefonisch aan de secretarisgeneraal van de HRZKMO dat de minister een advies vraagt vóór 30 juni De besluiten van de vergadering van het interfederaal bureau nr. 6 dd. 29 juni 2000, waarin de adjunct-kabinetschef van de Minister van Landbouw en Middenstand een toelichting gaf bij het ontwerp KB. Wettelijke procedure De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO vestigt de bijzondere aandacht op volgende wettelijke bepalingen die de raadpleging van de Hoge Raad en zijn organen voorzien en vastleggen hoe die raadpleging inzake ondernemersvaardigheden en vestigingsvoorwaarden moet plaatsvinden. Programmawet van 10 februari 1998 ter bevordering van het zelfstandig ondernemerschap Artikel 3, 2 bepaalt dat de beroepsbekwaamheid een ondernemersvaardigheid is, zoals vastgesteld door de Koning op intersectoraal of sectoraal niveau, op vraag of na advies van de betrokken interfederale bureaus van de HRZKMO alsook van de HRZKMO zelf. Artikel 13, 2 bepaalt dat de Koning na evaluatie de eisen inzake beroepsbekwaamheid kan opheffen, aanpassen, uitbreiden of beperken tot de intersectorale beroepsbekwaamheid.

3 3 Artikel 13, 4 bepaalt dat bij de evaluatie naast de eventuele specifieke bemerkingen, geformuleerd in de loop van de evaluatieprocedure, minstens de volgende criteria zullen worden gehanteerd: 1 de noodzaak aan kwaliteitsgaranties ten behoeve van de consument; 2 de bestaande onderwijs- en vormingsmogelijkheden, inzonderheid op het vlak van de permanente vorming, en hun territoriale spreiding; 3 de technologische evolutie binnen de sector; 4 de bestaande beroepsreglementering in de andere Lid-Staten van de Europese Unie; 5 de wetten en reglementaire besluiten, die niet genomen zijn in uitvoering van deze wet, en die specifiek van toepassing zijn op de betrokken sector; 6 de toepassing op sectoraal of intersectoraal niveau van de wettelijk voorziene stagemogelijkheden. Uit deze artikels blijkt dat zowel bij de invoering van de beroepsbekwaamheid als bij de wijziging of de afschaffing ervan het advies van het betrokken I.B. en de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO vereist is op basis van een evaluatie. Koninklijk besluit van 21 oktober 1998 Artikel 3, 1 bepaalt dat de Minister iedere in de KMO-programmawet bedoelde evaluatie begint met een aankondiging in het Belgisch Staatsblad. Artikel 4 bepaalt dat vanaf de dag van de aankondiging iedere belanghebbende, binnen een termijn van 90 dagen, zijn opmerkingen schriftelijk kan meedelen aan de Minister. Artikel 5, 1, al. 1, bepaalt dat de Minister een evaluatierapport maakt en vervolgens het advies vraagt van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen, die de betrokken interfederale bureaus en de vaste commissie Kamers van Ambachten en Neringen raadpleegt. Artikel 5, 1, al. 3, bepaalt dat de Hoge Raad, de betrokken I.B. s en de vaste commissie KAN vanaf de ontvangst van de vraag om advies over 90 dagen beschikken om hun gemotiveerd advies uit te brengen. De Raad stelt vast dat die procedure niet werd gevolgd. Verantwoording van het besproken ontwerp van koninklijk besluit De Hoge Raad stelt vast dat de Minister naar volgende redenen verwijst die opgenomen zijn in het overwegend gedeelte van het ontwerpbesluit : - het koninklijk besluit van 27 april 1999 legt aan de beoefenaars die tot de bouw behoren bijkomende verplichtingen op; - de Regering wil een administratieve vereenvoudiging en een deregulering bewerkstelligen en bijgevolg is een heroverweging noodzakelijk van de bepalingen van het koninklijk besluit van 27 april 1999; - het koninklijk besluit van 27 april 1999 treedt in werking op een door de Minister die de Middenstand onder zijn bevoegdheid heeft te bepalen datum, en uiterlijk op 1 januari De Hoge Raad meent dat deze overwegingen weinig expliciet zijn.

4 4 Onderzoek De programmawet van 10 februari 1998 ter bevordering van het zelfstandig ondernemerschap bepaalt de ondernemersvaardigheden en de vestigingsvoorwaarden waaronder en dit is nieuw de intersectorale bekwaamheden. Deze wet bepaalt ook de intersectorale categorieën waaronder de bouw. Zij machtigt de Koning de titels en de beroepspraktijk te bepalen die het mogelijk maken het bewijs te leveren van de, zowel intersectorale als sectorale, beroepsbekwaamheid die vereist is om een welbepaalde activiteit, waarvoor een inschrijving in het handels- en ambachtsregister vereist is, te kunnen uitoefenen. Het koninklijk besluit van 27 april 1999 voorziet eveneens de aanpassing van de programma s voor beroepskennis, die vastgelegd werden in vroegere koninklijke besluiten die voor het merendeel 25 tot 30 jaar oud zijn, aan de huidig gebruikte technieken in de sector. Het is natuurlijk noodzakelijk die aanpassingen zo snel mogelijk te verwezenlijken, vooral daar de inwerkingtreding van het koninklijk besluit van 27 april 1999 de hervorming impliceert van de bestaande onderwijsprogramma s en opleidingen hetgeen tot de bevoegdheid behoort van de gefedereerde instellingen. Indien de voorziene termijn onvoldoende blijkt, zou het mogelijk moeten zijn om bij koninklijk besluit de inwerkingtreding ervan met een beperkt aantal maanden te verdagen. De Raad wenst de gelukkig ruime - overgangsbepalingen van het koninklijk besluit van 27 april 1999, dat ten vroegste van kracht wordt op 1 januari 2001, in herinnering te brengen : - artikel 17 1 : de volgende koninklijke besluiten worden opgeheven (volgt de opsomming van de lijst van besluiten die de uitoefeningsvoorwaarden bepalen van de verscheidene gereglementeerde beroepen uit de bouwsector); - artikel 17 2 : Zij blijven evenwel van toepassing gedurende een periode van tien jaar volgend op de inwerkingtreding van dit besluit, voor diegenen die op de datum van de inwerkingtreding van dit besluit : - houder zijn van een diploma of getuigschrift bedoeld in die besluiten of van een getuigschrift bedoeld in artikel 11 van de wet van 24 december 1958 waarbij beroepsuitoefeningsvoorwaarden kunnen worden ingevoerd in de ambachts-, de kleine en middelgrote handels- en de kleine nijverheidsondernemingen of artikel 5 van de wet van 15 december 1970 op de uitoefening van beroepswerkzaamheden in de kleine en middelgrote handels- en ambachtsondernemingen of artikel 9 van de programmawet tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap; - het bewijs leveren van een praktijkervaring van vijf jaar in het kader van de koninklijke besluiten vermeld in 1. - artikel 17 3 : Zij blijven eveneens van toepassing, gedurende een periode van drie jaar na de inwerkingtreding van dit besluit, op diegenen die op het ogenblik van de inwerkingtreding van dit besluit een opleiding volgen in beroepskennis zoals bedoeld in die besluiten, met het doel op die basis een vestigingsgetuigschrift te bekomen. - artikel 18 : Elke KMO, natuurlijke of rechtspersoon, die was ingeschreven overeenkomstig de gecoördineerde wetten op het handelsregister of op basis van de wet van 18 maart 1965 op het ambachtsregister, na de publicatie van dit besluit en vόόr zijn inwerkingtreding, wordt geacht de nodige praktijkervaring te bezitten in de zin van artikel 5, 3, 3 van de programmawet van 10 februari 1998 tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap.

5 5 De Hoge Raad is steeds voorstander geweest van administratieve vereenvoudiging en heeft terzake meermaals voorstellen gedaan. De laatste maal gebeurde dit in zijn advies op eigen initiatief van 27 april 2000 betreffende de problematiek van het eenheidsloket. Hij is bereid elk duidelijk voorstel te onderzoeken dat hem zou worden voorgelegd inzake het koninklijk besluit van 27 april De Hoge Raad meent dat deregulering en vereenvoudiging niet mogen verward worden. In haar aanbeveling van 22 april 1997 betreffende de verbetering en vereenvoudiging van het ondernemersklimaat voor startende ondernemingen beveelt de Europese Commissie aan de regelingen betreffende de toegang tot sommige beroepen geval per geval te herzien en te evalueren om na te gaan of er een juist evenwicht bestaat tussen de bescherming van de consument en de noodzakelijke mededinging. Dit verschilt dus totaal van een doodeenvoudige afschaffing. De Hoge Raad herinnert eraan dat hij op 30 maart 1999 een advies heeft uitgebracht over een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de uitoefening van zelfstandige beroepsbekwaamheden die behoren tot de intersectorale categorie van de bouw, dat later het koninklijk besluit van 27 april 1999 werd. De Raad stelde in dit advies met name het volgende : Algemene bemerkingen inzake de reglementering van de beroepswerkzaamheden De Hoge Raad voor de Middenstand onderschrijft de principes die aan de basis liggen van de programmawet tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap en die geconcretiseerd worden in voorliggend ontwerp van koninklijk besluit, meer bepaald : - de modernisering van de vestigingsreglementering; - de regelmatige evaluatie van de diverse beroepswerkzaamheden; - de betrokkenheid van de professionele en interprofessionele organisaties; - het belang van de ondernemersvaardigheden, met name de veralgemening van de beheerskennis, de specifieke vormingsvereisten in het kader van de intersectorale en sectorale beroepsbekwaamheden; - de aandacht voor de kwaliteitszorg; - de mobiliteit tussen de beroepen; - het belang van de praktijkervaring. Globaal is de Hoge Raad van oordeel dat het besproken ontwerp een geschikt instrument is om hogergenoemde doelstellingen te bewerkstelligen. De Hoge Raad onderstreept het belang van volgende principes : - de toelatingsvereisten moeten iedereen die een beroep wenst uit te oefenen op een positieve wijze wapenen om zijn beroep succesvol uit te oefenen, er dient m.a.w. maximaal voorkomen te worden dat de starter faalt. Voor de klanten moet het een waarborg zijn voor de vereiste kwaliteit waarbij corporatistische overwegingen niet gelden; - de opleidingsvereisten mogen evenwel niet zo hoog gesteld worden dat de normale toegang van kandidaat-zelfstandigen tot een beroep wordt belemmerd. Hierbij moet rekening gehouden worden met de Europese context en de bestaande vestigingsvoorwaarden in de omringende landen; - het programma van de intersectorale bekwaamheden mag de noodzakelijke kennis van het bedrijfsbeheer en de professionele kennis niet overlappen;

6 6 - de opleiding inzake ondernemersvaardigheden moet zowel geografisch als in de tijd voldoende gewaarborgd worden; - het stelsel van bewijs door beroepspraktijk is fundamenteel en moet in verhouding staan tot de andere bewijsmiddelen, dat van stagiair-zelfstandige inbegrepen. Vaststellend dat zowel de inhoudelijke als de vormelijke bemerkingen die de Hoge Raad formuleerde in zijn advies van 30 maart 1999 slechts ten dele werden gevolgd, kan hij akkoord gaan met de heroverweging van sommige bepalingen van het koninklijk besluit van 27 april 1999, vermits zij nog steeds dezelfde onvolkomenheden bevatten waarop hij had gewezen. De Hoge Raad is van oordeel dat een vergelijkende studie tussen wat de sector en hijzelf adviseerde en het koninklijk besluit van 27 april 1999 een eerste stap kan zijn in een poging de reglementering te verbeteren en te vereenvoudigen. Besluiten De Hoge Raad is van oordeel dat een verbetering en eventuele vereenvoudiging kan gerealiseerd worden via een wijzigingsbesluit. Hierbij dient de wettelijk voorziene procedure toegepast te worden. Zoals de programmawet van 10 februari 1998 tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap voorziet, dient de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen over het uitvoeringsbesluit geraadpleegd te worden. De Hoge Raad vraagt nadrukkelijk dat deze raadpleging, waarvoor de wet termijnen voorziet, op een serene en doordachte manier zou kunnen gebeuren en dat hij derhalve over voldoende tijd en middelen zou beschikken om alle betrokkenen organisaties en instanties te consulteren alvorens zijn advies - over wijzigingen die effectief vooraf gepreciseerd zullen worden - uit te brengen. De Hoge Raad stelt vast de evaluatieprocedure voorzien in de programmawet van 10 februari 1998 niet werd gerespecteerd en dat het koninklijk besluit tot uitvoering van die wet niet zomaar kan worden opgeheven. De Hoge Raad meent dus dat de reglementering, zelfs indien zij als onvolmaakt wordt beschouwd, niet kan opgeheven worden zonder dat er tegelijkertijd iets voor in de plaats wordt gesteld. In afwachting daarvan neemt de Hoge Raad akte van de voorkeur van de bouwsector voor het handhaven van het koninklijk besluit van 27 april Met de informatie waarover hij nu beschikt, kan de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen geen gunstig advies uitbrengen over de opheffing van het koninklijk besluit van 27 april 1999 tot bepaling van de uitoefeningsvoorwaarden van zelfstandige beroepswerkzaamheden die behoren tot de intersectorale categorie van de bouw.