Aardrijkskunde voor de onderbouw. Toetsenboek 1 vmbo-kgt. Eindredactie: Mari Janssen Albert Lubberink

Transcriptie

1 Aardrijkskunde voor de onderbouw Toetsenboek 1 vmbo-kgt Eindredactie: Mari Janssen Albert Lubberink Auteurs: Abjini Blom (ICT) Els Dieleman Bea Kroeze Michel Otter (ICT) Rini van der Pol Martin van de Ven Vierde druk Malmberg s-hertogenbosch

2 Malmberg, s-hertogenbosch Gebruikers van deze methode hebben door aanschaf van dit toetsenboek het recht verkregen om het toetsmateriaal vrij te kopiëren voor eigen gebruik. De uitgever behoudt zich het recht voor om dit toetsmateriaal ter kopiëring aan te bieden aan derden.

3 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 2 EN 3 Tussentoets 2 en 3 1 Noteer de cijfers van de juiste uitspraken. 1 De atlas is een boek met kaarten. 2 In de atlas staan kaarten van dichtbij en veraf. 3 De atlas is het belangrijkste hulpmiddel bij aardrijkskunde. 4 In de atlas staan alleen kaarten over landen en gebieden. 2 Noteer de cijfers van de juiste uitspraken. In de atlas zoek je een kaart met 1 de bladwijzer. 2 het zaakregister. 3 de legenda. 4 het namenregister. 3 I In het namenregister staan aardrijkskundige onderwerpen. II In het zaakregister staan de plaatsnamen. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 4 Noteer de cijfers van de juiste uitspraken. 1 De bladwijzer staat voor in de atlas. 2 Op de bladwijzer staan vakken met het nummer van de kaart. 3 Het nummer op de bladwijzer geeft het kaartblad aan. 4 De bladwijzer gebruik je om een plaats op te zoeken. 5 Wat is juist? Op een bruikbare kaart staat een A windrichting, legenda en titel. B legenda, schaal en windrichting. C schaal, windrichting en titel. D titel, schaal en legenda. 6 Noteer de cijfers van de juiste uitspraken. 1 Zonder legenda is een kaart vaak onleesbaar. 2 De legenda is op iedere kaart hetzelfde. 3 Kaarttekens zijn bijvoorbeeld kleuren, pijlen, lijnen en bolletjes. 4 Een goede legenda is geschikt voor elke kaart. 7 Bekijk bron 1. a Welke windstreken horen bij de letter A en B? b Welke windstreken horen bij de cijfers 1, 2, 3 en 4? Bron 1 Malmberg 1/3

4 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 2 EN 3 8 Welke uitspraak is niet juist? 1 Op kaarten staat de werkelijkheid in het klein. 2 De schaal is het verschil tussen de afstand op de kaart en in werkelijkheid. 3 Met de schaal kun je de afstand berekenen. 4 De schaal geeft aan hoeveel de kaart is vergroot. 9 Schaal 1 : betekent dat 1 cm op de kaart in werkelijkheid is: A 12 km. B 125 km. C 1250 km. D 1,2 km. 10 Bekijk bron 2. I Met de schaalstok kun je de afstand berekenen. II Op deze kaart is 1 cm in werkelijkheid 50 kilometer. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. Bron 2 Malmberg 2/3

5 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 2 EN 3 Extra stof 11 I Inzoomen is van een klein gebied naar een groot gebied kijken. II Uitzoomen is van een groot gebied naar een klein gebied kijken. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 12 Bekijk bron 3. Noteer de cijfers van de juiste uitspraken. 1 Met deze kaart ga je inzoomen. 2 Je ziet het gebied van veraf. 3 Met deze kaart ga je uitzoomen. 4 Je ziet het gebied van dichtbij. Bron 3 Malmberg 3/3

6 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 4 EN 5 Tussentoets 4 en 5 1 Combineer de juiste letters en cijfers. Wat zie je op de kaarten? A Staatkundige overzichtskaart B Natuurkundige overzichtskaart C Thematische kaart 1 Onderwerp: bijvoorbeeld overstromingen 2 Plaatsen, landen 3 Bergen, rivieren 2 I Op een natuurkundige overzichtskaart staan zeeën, rivieren, bergen en steden. II Op een staatkundige overzichtskaart staan vooral menselijke onderdelen, zoals wegen. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 3 Bekijk bron 1. Dit is een voorbeeld van een A thematische kaart. B natuurkundige overzichtskaart. C overzichtskaart. D staatkundige overzichtskaart. Bron 1 4 Kies uit. a Een stadsplattegrond is een thematische kaart overzichtskaart. b Op een stadsplattegrond staan vooral natuurlijke menselijke onderdelen. Malmberg 1/3

7 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 4 EN 5 5 Wat voor soort kaart is een kaart over de godsdiensten op aarde? A Thematische kaart. B Natuurkundige overzichtskaart. C Overzichtskaart. D Staatkundige overzichtskaart. 6 I Het coördinatenstelsel verdeelt een kaart in kaartvakken. II Aan de bovenkant staan cijfers, aan de zijkant staan letters. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 7 I Het coördinatenstelsel werkt op alle kaarten hetzelfde. II Utrecht ligt op alle kaarten in hetzelfde kaartvak. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 8 Gebruik bron 2. In welk vak sta je? Bron 2 Malmberg 2/3

8 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS TUSSENTOETS 4 EN 5 9 Gebruik nogmaals bron 2. In welke vakken loopt de Marktstraat? 10 I Je zoekt eerst het hulpmiddel, dan het kaartblad en het kaartvak. II De rivier de Maas vind je met het hulpmiddel namenregister. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. Extra stof 11 Bekijk bron 3. Welke woorden horen bij de letters a, b en c? Bron 3 12 I Breedtecirkels lopen van links naar rechts over de aardbol. II Breedtecirkels liggen ten noorden en zuiden van de evenaar. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. Malmberg 3/3

9 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS Eindtoets hoofdstuk 1 1 Hoe zoek je in de atlas? Noteer het juiste hulpmiddel. Kies uit: het namenregister de bladwijzer het zaakregister. Met a zoek je als je de landen ongeveer weet te liggen. Alle plaatsen, landen en rivieren staan op alfabet in b c noemt de aardrijkskundige onderwerpen op alfabet. 2 I In het landenregister staan alle landen op volgorde van alfabet. II Van ieder land staat het kaartblad genoemd. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 3 I Het namenregister staat voor in de atlas. II In het namenregister staan alleen de namen van belangrijke plaatsen. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 4 I Het zaakregister gaat over aardrijkskundige onderwerpen. II Het zaakregister staat op alfabet. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 5 Om een kaart te begrijpen, heb je in ieder geval nodig A windrichting, legenda en titel. B legenda, schaal en windrichting. C schaal, windrichting en titel. D titel, schaal en legenda. 6 I In de legenda staat de verklaring van de kleuren en kaarttekens op een kaart. II De legenda is op iedere kaart hetzelfde. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 7 Welke uitspraken zijn niet juist? 1 In de legenda staat uitgelegd wat de kleuren op de kaart betekenen. 2 De kaarttekens zijn op alle kaarten hetzelfde. 3 Kaartekens zijn bijvoorbeeld pijlen op een kaart. 4 Iedere kaart gebruikt dezelfde kleuren. Malmberg 1/6

10 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS 8 I Met de schaal kun je de kleuren en kaarttekens op een kaart bekijken. II Met de schaal kun je de afstand tussen plaatsen berekenen. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 9 Wat gebruik je om de afstand op een kaart te kunnen schatten? 10 I De schaal 1 : 25 is 25x vergroot. II Een kaart is x verkleind met de schaal 1 : Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 11 Bekijk bron 1. Wat is juist? 1 Met de schaalstok kun je de afstand schatten. 2 De afstand tussen de twee kerken is naar schatting 200 meter. 3 Op de kaart is 1 centimeter 100 meter. Op de kaart is 1 centimeter 50 meter. Bron 1 Malmberg 2/6

11 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS 12 Bekijk bron 2. Welke schaal hoort bij de schaalstok? 1 cm = 30 km. Bron 2 13 Noteer de hoofdwindstreken rechtsom. Begin bij noord. 14 Noteer de windstreken tussen de hoofdwindstreken. Werk rechtsom. Begin bij N.O. 15 I Een natuurkundige kaart is een overzichtskaart met huizen, wegen en akkers. II Een thematische kaart is een kaart over een speciaal onderwerp. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 16 Kies uit de volgende woorden: rivieren landen hoogteligging huizen gebergte. Wat zie je op een a staatkundige overzichtskaart. b natuurkundige overzichtskaart. 17 Combineer de juiste letters en cijfers. A Staatkundige overzichtskaart B Natuurkundige overzichtskaart C Thematische kaart 1 Nederland provincies 2 Europese Unie 3 Nederland reliëf 18 Wat voor soort kaart gebruik je als je a wilt weten welke landen aan Nederland grenzen? b kaart de titel Nederland rivierengebied heeft? 19 I Met het coördinatensysteem verdeel je de aarde met lengte- en breedtecirkels. II Met het graadnet kun je nauwkeurig een plaats op aarde aangeven. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. Malmberg 3/6

12 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS 20 Gebruik bron 3. In welke vakken loopt de Cattenhage? Bron 3 Extra stof 21 I De belangrijkste breedtecirkel is de evenaar. II De evenaar verdeelt de aarde in twee gelijke helften. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 22 a Hoe noemen we het gebied ten noorden van de evenaar? b Hoe noemen we het gebied ten oosten van de nulmeridiaan? Malmberg 4/6

13 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS 23 I Breedtecirkels verdelen de aarde in oosterlengte en westerlengte. II De nulmeridiaan verdeelt de aarde in een noordelijk en zuidelijk halfrond. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 24 I Lengtecirkels lopen van 0 tot 90 graden. II Lengtecirkels lopen van pool tot pool. Wat is juist? A I is onjuist, II is juist. B I en II zijn onjuist. C I is juist; II is onjuist. D I en II zijn juist. 25 Bekijk bron 4. Welke bewering is juist? A Met deze kaart ga je uitzoomen. B Dit is een kaart van verderaf. C Je gaat van een klein naar een groot gebied. D Je ziet de wereld van dichtbij. Bron 4 Malmberg 5/6

14 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 1 DE WERELD ONTDEKKEN MET DE ATLAS EINDTOETS Atlasvragen 26 Gebruik het juiste hulpmiddel. a Op welke kaart vind je de plaats van je school? b Welk hulpmiddel moet je gebruiken? 27 Bekijk de kaart Nederland provincies. a Wat is de schaal van de kaart? b Vul in: 1 cm op de kaart is in werkelijkheid kilometer. 28 Bekijk de kaart Zwitserland en Oostenrijk. a Wat is dit voor soort kaart? b Waaraan zie je dat? 29 a Wat voor soort kaart is Nederland bevolking? b Wat voor soort kaart is Eigen omgeving Duinlandschap? 30 Bekijk de kaart Nederland Midden-Nederland. a Amsterdam ligt in kaartvak b Op welk halfrond ligt Amsterdam? c Ten oosten van Amsterdam loopt een breedtegraad lengtegraad. d Ligt Amsterdam op oosterlengte of westerlengte? Malmberg 6/6

15 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR TUSSENTOETS 2 EN 3 Tussentoets 2 en 3 1 Welke gebieden zijn dunbevolkt? A Himalaya, hoog gebied B Groenland, koud gebied C Gangesvallei, vlak gebied D West-Europa, vruchtbaar gebied 2 I In een dunbevolkt gebied is de bevolkingsdichtheid laag. II In West-Europa is de bevolkingsdichtheid hoog. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 3 In Australië wonen de meeste mensen in de kustgebieden. In het binnenland woont bijna niemand. De bevolkingsspreiding in Australië is A gelijkmatig. B niet gelijkmatig. 4 Bekijk de drie cirkelgrafieken van bron 1. Lees de onderstaande gegevens. Bijna een derde van de wereldbevolking leefde in 1950 in de stad. In 2008 telt de wereldbevolking 6,6 miljard mensen. 3,3 miljard mensen wonen in de stad. In 2030 woont waarschijnlijk 70% van de wereldbevolking in de stad. Welke grafiek hoort bij welk jaartal? A cirkelgrafiek 1 = 1950, cirkelgrafiek 2 = 2008, cirkelgrafiek 3 = 2030 B cirkelgrafiek 1 = 2008, cirkelgrafiek 2 = 2030, cirkelgrafiek 3 = 1950 C cirkelgrafiek 1 = 2030, cirkelgrafiek 2 = 2008, cirkelgrafiek 3 = 1950 D cirkelgrafiek 1 = 2030, cirkelgrafiek 2 = 1950, cirkelgrafiek 3 = 2008 Cirkelgrafiek 1 Cirkelgrafiek 2 Cirkelgrafiek 3 Legenda Stad Platteland Bron 1 5 Welke zin is fout? A De verdeling van de bevolking over een gebied, noem je bevolkingsspreiding. B Mensen wonen graag in een aantrekkingsgebied, bijvoorbeeld omdat het klimaat aantrekkelijk is. C Bevolkingsdichtheid is het gemiddelde aantal inwoners per vierkante kilometer. D Mensen wonen graag in een afstotingsgebied. Malmberg 1/3

16 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR TUSSENTOETS 2 EN 3 6 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: sterfteoverschot geboorteoverschot. In een klein dorp in Afrika worden 56 kinderen geboren in Er sterven in hetzelfde jaar 12 mensen. Dit noem je een 1. In een dorpje in Nederland worden 3 kinderen geboren in Hetzelfde jaar sterven er 12 mensen. Dit noem je 2. 7 Welke uitspraken over de bevolking horen bij een rijk land? A Er is een hoog geboorteoverschot. B De bevolking groeit langzaam. C De bevolking groeit snel D Er is een laag geboorteoverschot. 8 I Afrika heeft het grootste geboorteoverschot ter wereld. II In Duitsland is er een sterfteoverschot. Er worden namelijk meer mensen geboren dan er sterven. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 9 Bekijk de leeftijdsgrafiek van bron 2. Welke uitspraak hoort bij bron 2? A Er is een hoog geboorteoverschot. B Er is een laag geboorteoverschot. C Er is een sterfteoverschot. D Het bevolkingsaantal daalt. Bron 2 10 Bekijk nogmaals bron 2. Bij welk land zou deze leeftijdsgrafiek kunnen horen? A Duitsland B India C Nederland Malmberg 2/3

17 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR TUSSENTOETS 2 EN 3 Extra stof 11 In Duitsland is het landoppervlak uitgebreid met een groot vruchtbaar gebied. Welke uitspraak hoort hierbij? A B C D De afstotingsgebieden in Duitsland zijn gestegen. De bevolkingsdichtheid in Duitsland is gedaald. De bevolkingsdichtheid in Duitsland is gestegen. Het bevolkingsaantal is verdubbeld. 12 In rijke landen neemt het aandeel van ouderen toe. Dit noem je Malmberg 3/3

18 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 Tussentoets 4, 5 en 6 1 Waarom verhuizen mensen? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Soort reden A Sociale redenen B Economische redenen C Politieke redenen Voorbeeld 1 Aisa moet vluchten naar een ander land. Er is oorlog in haar land. 2 De moeder van Achmed woont in Turkije. Ze wil graag met Achmed bij haar man in Nederland wonen. 3 Petra kan geen werk vinden in het dorp waar ze woont. Ze verhuist naar de stad om werk te zoeken. 2 Bekijk bron 1 en 2. I Bron 1 is een voorbeeld van een afstotingsgebied. II Bron 2 is een voorbeeld van een aantrekkingsgebied. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. Bron 1 Bron 2 3 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: de stad afstotingsgebied geen het platteland arme weinig wel aantrekkingsgebied veel. In 1 landen gaan steeds meer mensen in de steden wonen. Mensen verhuizen van 2 naar 3 in de hoop op een betere toekomst. Het platteland is een 4, want hier is 5 werk en er zijn 6 voorzieningen. De stad is een...7, want hier is 8 werk en er zijn 9 voorzieningen. 4 Ankelotte verhuist van Amsterdam naar het Friese stadje Stavoren. Dit noem je A emigratie. B migratie. C migratiesaldo. Malmberg 1/2

19 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 5 David verhuist van Frankrijk naar Marokko. Vul het ontbrekende woord in. Kies uit: immigrant emigrant remigrant. Voor Frankrijk is David een 1 Voor Marokko is David een 2 David woonde vroeger ook al in Marokko. Hij is dus een 3 6 Welke zinnen zijn juist? Noteer de juiste cijfers. 1 De hoofdcultuur in India is het hindoeïsme. 2 Een autochtoon is iemand die geboren en opgegroeid is in het buitenland. 3 Een voorbeeld van een vooroordeel is: mannen kunnen beter autorijden dan vrouwen. 4 Een groep mensen met dezelfde taal, godsdienst en gewoonten noem je een cultuur. 7 De wereld kent verschillende cultuurgebieden. Bij elk rijtje horen drie woorden. Welk woord hoort niet in het rijtje? a Zwart Afrika islam hindoeïsme natuurgodsdiensten b katholiek Europa protestant natuurgodsdiensten c natuurgodsdiensten islam Latijns Amerika - katholiek 8 Noem twee voorbeelden van zichtbare kenmerken van de Nederlandse cultuur. 9 Welke uitspraken horen bij een multiculturele samenleving? A In Rotterdam wordt de grootste moskee van West-Europa gebouwd. B De katholieken in Nederland hebben veel kerken. C Een protestant en een hindoe zijn samen een bedrijf in Amsterdam gestart. D In Nederland stemmen veel mensen op het CDA. 10 Noem een voordeel van een multiculturele samenleving. Extra stof 11 Aisa vlucht van Sudan naar Engeland. Ze gaat in de grote stad Londen wonen. Ze krijgt er werk als model en verdient veel geld. Aisa leert leuke mensen kennen. Haar zus, Noa, schrijft ze een brief waarin ze vertelt over haar ervaringen in Engeland. Noa vertelt het verhaal van Aisa aan haar vriendinnen. Ze gaan voor een vliegticket sparen om naar Engeland te verhuizen. Het verhaal is een goed voorbeeld van 12 Kies oud of nieuw. 1 De piramide van Cheops in Egypte is een voorbeeld van een oud nieuw wereldwonder. 2 De Taj Mahal in India is een voorbeeld van een oud nieuw wereldwonder. Malmberg 2/2

20 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR EINDTOETS Eindtoets hoofdstuk 2 1 In India wonen meer dan een miljard mensen. Heel veel mensen wonen in de Gangesvallei. Er wonen weinig mensen in de Tharwoestijn. Welke zin hoort hierbij? A In India is de bevolkingsspreiding niet gelijkmatig. B In India wonen weinig mensen. C In India is de bevolkingsspreiding gelijkmatig. D De Gangesvallei is een dunbevolkt gebied. 2 Wat hoort bij elkaar? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Gebied A Sahara B Himalaya C West-Europa Kenmerken 1 Vruchtbaar gebied, dichtbevolkt 2 Droog gebied, dunbevolkt 3 Hoog gebied, dunbevolkt 3 Bekijk bron 1. Is het gebied op de foto een voorbeeld van een afstotingsgebied of aantrekkingsgebied? Leg je antwoord uit. Bron 1 4 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: bevolkingsdichtheid dichtbevolkt vlak dunbevolkt vruchtbaar. Een goed voorbeeld van een 1 gebied is een erg droog gebied, zoals de Tharwoestijn. De 2 is hier laag, want er woont bijna niemand. De kustvlakten van Australië zijn een voorbeeld van een 3 gebied. Het gebied is 4 en 5.. Het is daarom aantrekkelijk om er te wonen. Malmberg 1/5

21 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR EINDTOETS 5 Bekijk de twee cirkelgrafieken van bron 2. In 2020 zal de wereldbevolking ongeveer 7,5 miljard mensen tellen. De meeste mensen zullen dan in de steden wonen. Slechts 5% van de wereldbevolking zal in kleine dorpen wonen. Welke cirkelgrafiek hoort hier bij? A Cirkelgrafiek A. B Cirkelgrafiek B. Cirkelgrafiek A Cirkelgrafiek B stad groot dorp klein dorp stad groot dorp klein dorp Bron 2 6 Waarom groeit de bevolking in arme landen sneller dan in rijke landen? A Het geboortecijfer in arme landen is lager dan in rijke landen. B In arme landen is er een sterfteoverschot. C In rijke landen is er een geboorteoverschot. D In arme landen is er een geboorteoverschot. 7 Bekijk de twee leeftijdsgrafieken van bron 3. a Kies het juiste woord. 1 In Nederland stijgt de bevolking sneller langzamer dan in India. 2 In India is er een hoog laag geboorteoverschot. 3 India heeft een groter kleiner aandeel bejaarden dan Nederland. 4 Aan de leeftijdgrafieken kun je zien dat Nederland een rijker armer land is dan India. b De leeftijdsgrafiek van Nederland noem je een piramidemodel urnmodel klokmodel.. Bron 3 Malmberg 2/5

22 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR EINDTOETS 8 Kies de landen waarvan de levensverwachting van mensen hoog is. A Duitsland. B Zimbabwe. C Nederland. D India. 9 I Het sterftecijfer in een jaar = het aantal geboren kinderen minus het aantal mensen dat sterft. II In Rusland is er een sterfteoverschot, want er sterven meer mensen dan er geboren worden. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 10 Mensen verhuizen om verschillende redenen. a Kies de goede omschrijving bij de soort reden. Omschrijving A Werk en inkomen B amiliebanden, huwelijk of gezin C Vluchten vanwege bijvoorbeeld godsdienst Soort reden 1 Politieke redenen 2 Sociale redenen 3 Economische redenen b Mesut vlucht uit Saudi-Arabië, omdat hij homoseksueel is. Hij was veroordeeld tot 7000 zweepslagen. Om welke redenen vlucht Mesut? 11 Bekijk bron 4. Welk woord hoort bij het cijfer? Kies uit: immigratie emigratie remigratie. Bron 4 12 Als mensen het slecht hebben in hun eigen land, willen ze soms naar een ander land verhuizen. Schrijf twee redenen op waarom Nederland voor iemand uit Turkije een aantrekkingsgebied is. 13 I In arme landen groeien steden snel. II In arme landen wonen mensen graag op het platteland, omdat er veel voorzieningen zijn. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. Malmberg 3/5

23 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR EINDTOETS 14 Deepak verhuist van India naar Engeland. Hij is in Engeland geboren. Deepak is een Kies uit: immigrant remigrant emigrant. 15 Grote mensen hebben meer succes in het leven dan kleine mensen. Dit is een voorbeeld van een: A cultuur. B vooroordeel. C botsing van culturen. D multiculturele samenleving. 16 Nederland is een multiculturele samenleving. Is deze zin goed of fout? Leg je antwoord uit. 17 Welke zinnen horen bij het begrip allochtoon? A Brenda woont in Nederland. Haar vader is in Duitsland geboren. B Koen is in Nederland geboren. Zijn ouders komen uit Friesland. C Aisa was twee jaar toen haar ouders van Somalia naar Amsterdam verhuisden. D De Dalits wonen hun hele leven al in India. 18 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: cultuur de hoofdcultuur onzichtbaar kenmerk culturele minderheid zichtbaar kenmerk botsingen. In Noord-Amerika is de belangrijkste godsdienst het christendom. Dit is 1 van Noord-Amerika. In Noord-Amerika wonen ook indianen. Zij vormen een 2. In het verleden heeft dat vaak tot 3. geleid. De. 4. van de indianen heeft zichtbare en onzichtbare kenmerken. Een voorbeeld van een 5 is het respect voor de natuur. Een voorbeeld van een 6 is de tipi, een indianentent. 19 Welke twee kenmerken horen bij de Nederlandse hoofdcultuur? A Chinees eten en friet. B Sinterklaas en loempia s. C Voetbal en christendom. D R&B-muziek en voetbal. Extra stof 20 Geef een voorbeeld van een: 1 oud wereldwonder. 2 nieuw wereldwonder. 21 In rijke landen is er soms een sterfteoverschot. Hoe komt dat? A Omdat er veel kinderen op jonge leeftijd sterven. B Omdat er steeds meer ouderen zijn. C Omdat er veel mensen overlijden door ziekte. Atlasvragen 22 Gebruik kaart 119 (122) De aarde Godsdiensten. Vul de zin aan: In Noord-Afrika is de belangrijkste godsdienst 23 Gebruik kaart 28 Nederland B. Allochtonen. (41 Nederland C. Allochtonen ). In welke provincies vind je de meeste allochtonen? A Noord- en Zuid-Holland. B Groningen en Gelderland. C Noord-Brabant en Limburg. D Friesland, Groningen en Drenthe. Malmberg 4/5

24 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 2 OVER BEVOLKING EN CULTUUR EINDTOETS Vragen India 24 Bekijk bron 5. Schrijf het goede gebied bij de letter. Kies uit: Gangesvallei kustvlakten Tharwoestijn Himalaya. Bron 5 25 Wat hoort bij de hoofdcultuur van India? Schrijf de zes goede cijfers op. 1 Divali 7 voetbal 2 hindoeïsme 8 christendom 3 cricket 9 burning ghats 4 tennis 10 Sinterklaas 5 Taj Mahal 11 baden in de Ganges 6 Frans Bauer 12 oranje kleding Malmberg 5/5

25 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 2 EN 3 Tussentoets 2 en 3 1 Bekijk bron 1. Schrijf het juiste begrip op je antwoordenblad. Deze bron gaat over het weer het klimaat in Nederland. Bron 1 2 Wat hoort niet bij weer? A Een groot gebied. B De toestand van de lucht op een bepaald moment. C Temperatuur, wind, neerslag, zonneschijn, wolken. D Verandert elke dag. 3 Bekijk bron 2. Welke twee gegevens staan er in een klimaatgrafiek? Bron 2 4 Bekijk de klimaatgrafiek van Santiago (bron 2). In welke drie maanden is het zomer in Santiago? Malmberg 1/3

26 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 2 EN 3 5 Bekijk bron 3. Welke woorden horen allemaal bij de situatie van zaklamp B? A Dicht bij de polen, schuine zonnestralen, lage zonnestand, winter. B Dicht bij de evenaar, rechte zonnestralen, hoge zonnestand, winter. C Dicht bij de polen, schuine zonnestralen, hoge zonnestand, zomer. D Dicht bij de evenaar rechte zonnestralen, lage zonnestand, zomer. Bron 3 6 Noem twee redenen waarom het in Noord-Chili warmer is dan in Nederland. 7 Bekijk bron 4. Wat hoort niet bij situatie B? A warm en droog. B lucht wordt warmer. C lagedrukgebied. D lucht daalt. Bron 4 8 Noord-Chili is het hele jaar door warm en droog. In Zuid-Chili valt het hele jaar neerslag. a Wat is de overheersende windrichting in Noord-Chili? b Wat is de overheersende windrichting in Zuid-Chili? 9 Welke zinnen zijn juist? Noteer de juiste cijfers. 1 Een zeewind waait van land naar zee. 2 In de zomer heeft de zeewind een verkoelend effect op het land. 3 Een zeewind heeft in de winter een verkoelend effect op het land. 4 Waait er in de zomer een landwind, dan is het heet en droog. 10 Naast de zon zijn er nog twee zaken die van grote invloed zijn op een klimaat. Welke twee zaken zijn dat? Malmberg 2/3

27 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 2 EN 3 Extra stof 11 Zet Vuurland en Arica onder elkaar op je antwoordenblad. Schrijf de onderstaande woorden achter de juiste plaatsnaam. Dicht bij de polen koud klimaat hoge breedteligging lage breedteligging hoge zonnestand dicht bij de evenaar lage zonnestand warm klimaat. 12 Noem twee oorzaken voor het ontstaan van de grote zeestromen op aarde. Malmberg 3/3

28 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 Tussentoets 4, 5 en 6 1 Gebruik bron 1. Door de verandering in temperatuur en neerslag verandert in een gebergte de plantengroei van laag naar hoog. a Noteer de juiste namen van de plantengroei bij de letters A t/m E. b Noteer de juiste namen bij de cijfers 1 en 2. Bron Gebruik bron 1 nog eens. Op de top van de berg is de temperatuur 14 ºC. Welke temperatuur is er bij punt x? Bij het hooggebergteklimaat horen twee algemene regels. Vul in. 1 Hoe hoger, hoe de temperatuur. 2 Hoe hoger, hoe de neerslaghoeveelheid. Gebruik bron 2. Noteer de juiste combinaties (bijv. 1-D). 1 A Appalachen 3 B Kaukasus 5 C Pyreneeën 7 D Himalaya 9 E Andesgebergte Bron 2 Malmberg 1/3

29 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 5 Gebruik bron 3. a Welk klimaat hoort bij deze grafiek? b Welke begroeiing hoort er bij dit klimaat? Bron 3 6 Zet de volgende zinnen in de goede volgorde, zodat je de kringloop van het water beschrijft. 1 Via gletsjers en rivieren terug naar de zee. 2 Verdamping van zeewater. 3 Hoe hoger hoe kouder. 4 Condensatie en stuwingsneerslag. 5 Opstijgende lucht en condensatie. 6 Wind blaast de lucht tegen een berg. 7 Gebruik bron 4. a Welke klimaten horen bij de letters E, F en G? b Bij welke letter horen de volgende kenmerken: bijna geen neerslag. weinig begroeiing (te droog). Bron 4 Malmberg 2/3

30 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 8 Welke kenmerken horen allemaal bij de Inuit? A Pijl en boog, speren, er groeit niets, sneeuwhazen, poolvissen, zeehonden en vis. B Jagen en verzamelen, zeer koud, er groeit weinig, gras en struiken. C Jacht, visvangst en landbouw, hutten van takken en bladeren, sneeuwklimaat. D Tenten, iglo s, harpoen, bont en leer van zeehonden, jacht en visvangst. 9 Bij welk natuurvolk hoort onderstaande foto (bron 5)? Bron 5 10 Bekijk onderstaande tabel. Noteer de juiste combinaties (bijvoorbeeld: B-IV-3). Natuurvolk Woongebied Klimaat A Inuit I Andesgebergte 1 Koud en nat B San II Kalahariwoestijn 2 Koud en droog C Papoea s III Nieuw-Guinea 3 Heet en nat D Aymara s IV Alaska 4 Heet en droog Extra stof 11 Lees beide zinnen goed. I Een waterscheiding is de grens tussen twee stroomgebieden. In een berglandschap ligt deze boven op de berg. II Aan de natte kant van de berg vallen veel stuwingsregens. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. 12 Noteer de letters van de juiste uitspraken. A Het belangrijkste broeikasgas is CO 2. B Het broeikaseffect is een zegen voor de mensheid, want zonder het broeikaseffect zou de temperatuur veel te hoog zijn voor leven op aarde. C Het versterkte broeikaseffect zorgt voor meer CO 2 in de atmosfeer. D Het verbranden van gas en steenkool is een oorzaak van het versterkte broeikaseffect. Malmberg 3/3

31 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS Eindtoets hoofdstuk 3 1 Bekijk bron 1. Teken van deze cijfers een klimaatgrafiek. Gebruik de juiste kleuren! maand jan feb mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec temperatuur neerslag Bron 1 2 Welk klimaat hoort bij de grafiek die je hebt getekend? Geef twee argumenten voor je keuze. 3 Wat past niet in het rijtje? a lagedrukgebied opstijgende lucht lucht wordt warmer wolken neerslag b groot verschil in dag- en nachttemperatuur bijna geen neerslag koele zomers vegetatie bestand tegen droogte c zeeklimaat landklimaat Middellandse Zeeklimaat woestijnklimaat 4 a Noem een overeenkomst tussen het tropisch regenklimaat en het savanneklimaat. b Noem een duidelijk verschil tussen die twee klimaten. 5 Bekijk bron 2. Vul in. De bron toont een 1 kaartje. Het gemiddelde daarvan over een lange periode en een groot gebied noem je het 2. Bron 2 6 Wat hoort bij weer? Schrijf de juiste letters op. A Verandert elke dag. B Geldt voor een groot gebied. C De gemiddelde temperatuur en de gemiddelde neerslag. D Temperatuur, wind, neerslag, zonneschijn of wolken. E Wordt berekend over dertig jaar. Malmberg 1/6

32 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS 7 Gebruik bron 3. Welke uitspraak past niet bij de situatie A? A De stralen vallen schuin op het aardoppervlak. B Er is sprake van een hoge zonnestand. C De zonnestralen hoeven maar een korte weg af te leggen door de atmosfeer D Deze situatie doet zich voor rond de evenaar. Bron 3 8 a Noem twee redenen waarom het bij de evenaar veel warmer is dan bij de polen. b Leg beide redenen duidelijk uit. 9 Juist of onjuist? a Hoe verder van de zee, hoe minder neerslag. b Bij landwind is het in de zomer heet en droog. c In de winter heeft zeewind een verkoelende invloed op het land. d Bij een lagedrukgebied ontstaan wolken en neerslag. 10 Gebruik bron 4. a Welke plantengroei vind je bij letter B? b Welke begrippen horen bij de cijfers 1 en 2? Bron 4 11 De temperatuur op de top van de berg is 18 C. Wat is de temperatuur op 500 meter? Malmberg 2/6

33 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS 12 Bij bron 5 zie je een klimaatkaart en drie klimaatgrafieken. a Noteer de namen van de klimaten bij de letters B, E en F. b Schrijf erachter welke klimaatgrafiek (1, 2 of 3) erbij hoort. Bron 5 Malmberg 3/6

34 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS 13 Welke begrippen passen bij onderstaande omschrijvingen? a De weg die water door de natuur aflegt nadat het vanuit zee is verdampt. b Wind die van land naar zee waait. c Regen die ontstaat als lucht met veel waterdamp tegen een berghelling wordt opgestuwd. d Rondtrekkend volk zonder vaste woonplaats. 14 Bij bron 6 zie je de belangrijkste gebergten op aarde. Ook de grote gebergten op de oceaanbodem staan aangegeven. Noem de juiste namen bij de gebergten 2, 3, 7, a Gebruik nogmaals bron 6. Welk klimaat vind je in deze gebergten? b Welke kenmerken horen bij dat klimaat? Noem er twee. Bron 6 16 Noteer de juiste combinaties (bijvoorbeeld: B-II-3). A Steppeklimaat I Regenwoud 1 Hele jaar vrij warm en droog B Landklimaat II Boomloze grasvlakten 2 Warme zomers, koude winters C Tropisch regenklimaat III Naaldbos 3 Altijd warm, hele jaar veel neerslag 17 Wat hoort er niet bij? a Aymara-indianen nomaden veehouderij (lama s) koud en nat akkerbouw (aardappelen). b San nomaden jacht hutten van takken en bladeren zeer heet en vochtig. Gebruik bron 7. Welke natuurvolken horen bij de letters A en B? A Bron 7 B Malmberg 4/6

35 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS 19 Maak een tekening van de kringloop van water. Zet daarin de volgende woorden op de juiste plaats: condensatie verdamping wolkvorming gletsjers verplaatsing rivieren stuwingsneerslag neerslag zee. Extra stof 20 Zet onderstaande zinnen in de goede volgorde: A In de tropen zou het daardoor steeds heter worden, in de poolgebieden steeds kouder. B Er ontstaat bij de poolgebieden een warmtetekort. C De warmte van de zon wordt ongelijk verdeeld over de aarde. D Dit gebeurt niet, omdat winden en zeestromen de warmte beter over de aarde verdelen. E In de tropen ontstaat daardoor een warmteoverschot. F Warme zeestromen brengen warmte van de tropen naar de poolgebieden; koude zeestromen doen het omgekeerde. 21 Bekijk bron 8. a Welke begrippen horen bij de letters A en B? Kies uit: broeikaseffect versterkt broeikaseffect. b Noem drie oorzaken van de situatie zoals weergegeven in B. Bron 8 Atlasvragen 22 Gebruik de kaarten De aarde klimaat. a Bekijk de klimaatgrafiek van Santiago. Wat is de gemiddelde jaarlijkse neerslag in Santiago? b Wat is de gemiddelde jaarlijkse neerslag in Amsterdam? c Verklaar waarom er in Santiago gemiddeld minder neerslag valt dan in Amsterdam. 23 Gebruik de kaarten De aarde natuurkundige indelingen. Bekijk de kaart Oorspronkelijke plantengroei. a Noteer onder elkaar drie soorten natuurlijke plantengroei die in Chili voorkomen. b Noteer daarachter bij welke klimaten die natuurlijke plantengroei hoort. c Noteer daarachter een voorbeeld van die natuurlijke plantengroei, bijvoorbeeld: loofbos. Malmberg 5/6

36 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 3 WAT EEN KLIMAAT! EINDTOETS Vragen Chili 24 Maak de zinnen over Chili kloppend. Kies telkens één begrip van ieder tweetal. a Meer minder welvarend dan Nederland. b Chili is heel lang en breed smal. c Kerstmis valt midden in de winter zomer. d IJsbergen, fjorden, rotsen en gletsjers vind je in de Centrale Vallei Vuurland. e Het noorden midden van Chili is kurkdroog, dunbevolkt en heet. f Chili exporteert vooral landbouw en mijnbouw industrieproducten. 25 Gebruik bron 9. Noteer de namen van de juiste steden bij de cijfers 1, 5, en 9. Noteer het juiste water bij A. Bron 9 Malmberg 6/6

37 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 2 EN 3 Tussentoets 2 en 3 1 Welke zinnen horen bij zelfvoorzienende landbouw? A Voedsel is voor eigen gebruik. B Voedsel is voor de verkoop. C Mensen hebben een (hogere) opleiding. D Mensen helpen elkaar op het land. 2 Mensen werken in de landbouw, industrie of diensten. Welk voorbeeld hoort erbij? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Bestaansmiddel A Diensten B Industrie C Landbouw Voorbeeld 1 Vera verzorgt bejaarden in het verpleeghuis 2 Ismael is bollenkweker 3 Fatima werkt in een autofabriek 3 Bekijk bron 1. Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: Nederland bnp per hoofd rijker armer bnp Marokko. Let op: één van de woorden moet je twee keer gebruiken! Al het geld bij elkaar dat in een land verdiend wordt, noem je het 1 Om echt te weten hoe rijk mensen in een land zijn, heb je het 2 nodig. In de tabel van bron 1 zie je dat Nederland. 3 is dan Marokko. In Nederland is namelijk het 4 hoger. Zuid-Afrika is rijker dan 5., maar 6 dan 7 Land Bnp per hoofd Landbouw Industrie Diensten Zuid-Afrika % 32% 54% Ethiopië % 2% 12% Nederland % 19% 79% Marokko % 25% 30% Bron 1 4 Een land ontwikkelt zich in de bestaansmiddelen: landbouw, industrie en diensten. Dat gebeurt in vier stappen. Bekijk bron 1 nog eens. Welk bestaansmiddel hoort bij het land? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Land Bestaansmiddel A Zuid-Afrika 1 Zelfvoorzienende landbouw (stap 1) B Ethiopië 2 Commerciële landbouw (stap 2) C Nederland 3 Industrie (stap 3) D Marokko 4 Diensten (stap 4) 5 I Een land waar de meeste mensen in de diensten werken is rijk. II Een land waar de meeste mensen in de zelfvoorzienende landbouw werken is arm. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. Malmberg 1/3

38 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 2 EN 3 6 Bekijk de cirkelgrafieken van bron 2. Welke cirkelgrafiek hoort bij Nederland: A, B of C? Gebruik bron 1 als hulpmiddel. A B C Legenda: Grijs: landbouw Donkergrijs: industrie Lichtgrijs: diensten Bron 2 7 In welk opzicht lijken ontwikkelingslanden op elkaar? Kies het goede antwoord. A De meeste mensen zijn er rijk. B Het zijn allemaal Afrikaanse landen. C Het bnp per hoofd is laag. D Er is weinig analfabetisme. 8 Lees de tekst van bron 3. Hoe noem je de sector waarin José werkt? A sloppenwijk B vluchtsector C kinderarbeid José woont in een favela in São Paolo. Op een vuilnisbelt verzamelt hij plastic zakjes. Deze zakjes verkoopt hij voor weinig geld. Van het geld koopt hij eten. Toch heeft hij elke dag honger. Bron 3 9 In de tabel staan kenmerken van een ontwikkelingsland. Welke gevolgen horen erbij? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Kenmerken A Veel mensen kunnen niet lezen en schrijven B Veel kinderen overlijden voor hun vijfde verjaardag C Grote bevolkingsgroei D Veel mensen werken in de vluchtsector Gevolgen 1 Hoge kindersterfte 2 Hoog geboortecijfer 3 Analfabetisme 4 Kinderarbeid 10 In het rijtje horen drie woorden. Welk woord hoort er niet bij? Slechte huizen stad analfabetisme sloppenwijk. Malmberg 2/3

39 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 2 EN 3 Extra stof 11 In de loop van de tijd heeft Nederland zich in vier stappen ontwikkeld. Wat is de goede volgorde? Schrijf alleen de letters in de goede volgorde op. A De opbrengsten van de landbouw gaan omhoog door het gebruik van machines. B De boeren helpen elkaar op het land. Er zijn vaak misoogsten. C De meeste Nederlanders werken in de diensten. D Door de industriële revolutie gaan mensen in fabrieken werken. 12 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: neokolonialisme Brits koloniën Frans. Lang geleden hadden landen in Europa andere landen in bezit genomen. Deze landen overzee worden 1 genoemd. Veel van deze landen lagen in Afrika. De Sahara was 2 gebied. Egypte was 3 gebied. De Europeanen werden er rijk van. Toen de landen onafhankelijk werden, waren ze toch nog economisch afhankelijk van de rijke Europese landen. Dit wordt 4 genoemd. Malmberg 3/3

40 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 Tussentoets 4, 5 en 6 1 Welke zinnen horen bij de elite? A Matheus is grootgrondbezitter. Hij is rijk en heeft veel mensen die voor hem werken. B Jean is landarbeider. Elke dag gaat hij heel vroeg naar zijn werk. Hij verdient weinig geld. C Een kleine groep mensen die macht, grond en geld heeft. D Een grote groep mensen die arm zijn. 2 In een land zijn vaak grote verschillen tussen stad en platteland. Schrijf de cijfers van de woorden op die bij het platteland horen. Kies uit: 1 landbouw 2 meer werk 3 werkloosheid 4 meer voorzieningen 5 elite 6 rijkdom 7 minder voorzieningen 8 armoede 3 I De periferie bestaat uit de rijke landen in de wereld. II Kenmerken van het centrum zijn: welvaart en macht. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 4 Bekijk bron 1. De foto s laten drie soorten ontwikkelingshulp zien. Schrijf bij de letter van de foto de goede soort hulp. Kies uit: projecthulp noodhulp algemene hulp. A B C Bron 1 5 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: microkrediet projecthulp nu ontwikkelingssamenwerking de toekomst. Mensen in rijke landen willen de mensen in arme landen helpen. Dat doen ze op verschillende manieren. Een voorbeeld is hulp geven voor een bepaald probleem in een gebied. Dit noem je 1 Of rijke landen betalen een eerlijke prijs voor de producten uit een arm land. Dit is een voorbeeld van 2 Het is een maatregel gericht op 3 Mensen in de arme landen proberen ook zichzelf te helpen. Bijvoorbeeld door het afsluiten van een 4 of kinderarbeid. Kinderarbeid is een maatregel gericht op 5 Malmberg 1/3

41 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 6 Welke hulp is het beste om arme landen voor langere tijd te helpen? A Vrije handel tussen rijke en arme landen. B Geld en goederen geven bij een ramp. C Een lening geven tegen lage rente. 7 Bekijk bron 2. In Brazilië is de rijkdom eerlijk verdeeld. Is deze zin goed of niet goed? Leg je antwoord met behulp van bron 2 uit. Bron 2 8 Wie verdient (winst) aan de houtkap in de Amazone? Wie of wat is er de dupe (verlies) van? Schrijf de cijfers van de woorden op. Schrijf erachter een W van winst of een V van verlies. 1 Natuur 2 Buitenlandse bedrijven 3 Indianen 4 Rijke landen 5 Dieren 6 Braziliaanse regering 9 De rijkdom van de rijke landen gaat onder andere ten koste van de arme landen. Welk begrip hoort bij de zin? A Ontbossing. B Ontwikkelingshulp. C Ontwikkelingssamenwerking. D Afwenteling. 10 Bij elk rijtje wordt een begrip uitgelegd. In elk rijtje horen drie woorden. Welk woord hoort niet in het rijtje? A ontbossing houtkap duurzame ontwikkeling Amazone B duurzame ontwikkeling leefbaar zuinig ontbossing C rijke landen afwenteling eerlijk welvaart Malmberg 2/3

42 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 Extra stof 11 Voor arme landen is het moeilijk om een industrie op te zetten, omdat A ze machines nodig hebben, waarvoor ze de hoogste invoerrechten moeten betalen. B ze grondstoffen nodig hebben, die alleen in rijke landen te krijgen zijn. C ze invoerrechten moeten betalen voor stoffen en kleding. 12 I Iemand die geen onderdak, voedsel of kleding heeft, leeft in absolute armoede. II Jean leeft in relatieve armoede, want hij is vijf jaar en woont op straat. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. Malmberg 3/3

43 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL EINDTOETS Eindtoets hoofdstuk 5 1 Mensen die in de werken maken niets. Ze helpen mensen ergens bij. Welk bestaansmiddel hoort op de open plek in de zin? A industrie B diensten C landbouw 2 Schrijf de cijfers van de zinnen op die horen bij commerciële landbouw. 1 Een koffieboer heeft een groot stuk land. 2 Mensen helpen elkaar op het land. 3 De Braziliaanse grootgrondbezitter geeft zijn landarbeiders weinig loon. 4 Het voedsel wordt op de markt verkocht. 5 De boeren hebben geen of een lage opleiding. 6 Indianen in het Amazonegebied. 3 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: commerciële totale inkomen van een land bnp per hoofd zelfvoorzienende gemiddelde inkomen per inwoner bnp. Let op: twee woorden moet je twee keer gebruiken! Een land dat zich van 1 landbouw naar... 2 landbouw heeft ontwikkeld is rijker geworden. Het 3 is gestegen. Dit geeft het 4 aan. Om echt te weten of een land rijk is, moet je het 5 weten. Dit geeft het aan. In Brazilië is het 7 hoger dan in Nederland. Maar het 8... is veel lager dan in Nederland. Nederland is dus rijker dan Brazilië. 4 Bekijk bron 1. Een land ontwikkelt zich in vier stappen van bestaansmiddelen. Schrijf achter de letter van het land: stap 1, stap 2, stap 3 of stap 4. Land Landbouw Industrie Diensten A Nederland 2% 19% 79% B Marokko 45% 25% 30% C Ethiopië 86% 2% 12% D Zuid-Afrika 14% 32% 54% Bron 1 5 Bekijk foto A en foto B van bron 2. Welk begrip wordt er afgebeeld? Schrijf achter de letter het juiste begrip. Kies uit: kindersterfte vluchtsector centrum sloppenwijk analfabetisme. A Bron 2 B Malmberg 1/5

44 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL EINDTOETS 6 I In een ontwikkelingsland is het bnp per hoofd hoog. II In een ontwikkelingsland is er veel analfabetisme. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 7 Schrijf een reden op waarom er een hoge kindersterfte is in Afrika. 8 Maak de zinnen af. Kies telkens uit: massa elite. Erik heeft in São Paulo een fabriek laten bouwen. Erik hoort tot de 1... Elke dag poetst Matheus de schoenen van de bankdirecteur. Matheus hoort tot de 2 Gisteren haalde Pedro weinig geld op met bedelen. Pedro hoort tot de 3 Barack Obama is president van de Verenigde Staten. Hij hoort tot de 4 9 Neem het schema over. Centrum Periferie Welke woorden horen bij het centrum? Welke woorden horen bij de periferie? Schrijf de woorden in het juiste rijtje. Kies uit: werkloosheid macht welvaart arm rijk hadden koloniën lage lonen waren koloniën. 10 I In een stad zijn er meer voorzieningen dan op het platteland. II In arme landen verhuizen mensen vaak van de stad naar het platteland. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. 11 In de wereld horen sommige gebieden bij het centrum en andere bij de periferie. Welke landen horen bij de periferie? A Nederland B Brazilië C Verenigde Staten D Mali Malmberg 2/5

45 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL EINDTOETS 12 Wat hoort bij wat? Schrijf de goede letter bij het goede cijfer. Soort hulp A Noodhulp B Algemene hulp C Projecthulp Omschrijving 1 In een dorp in Ghana moeten de mensen 10 km lopen voor drinkwater. Met hulp is er in het dorp nu een waterput gebouwd. 2 De tsunami heeft veel mensen het leven gekost. Er is snel hulp op gang gekomen. De hulp bestond uit voedsel en geld. 3 Ghana heeft enorme schulden. Rijke landen geven Ghana een lening tegen een lage rente om zijn schuld af te lossen. 13 Bekijk bron 3. Leg uit dat de rijkdom in Brazilië niet eerlijk verdeeld is. Bron 3 14 Welke zinnen horen bij het begrip microkrediet? A Sitta heeft een lening gekregen om een bedrijfje op te zetten. B De bankdirecteur vraagt een hoge rente voor het geleende geld. C In arme landen krijgen mensen noodhulp van rijke landen. D Een organisatie leent geld uit aan arme mensen zonder rente of onderpand te vragen. 15 I Ontwikkelingshulp is gericht op de toekomst. II Een voorbeeld van ontwikkelingssamenwerking is een eerlijke prijs betalen voor de grondstoffen en producten uit arme landen. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn juist. D I en II zijn onjuist. Malmberg 3/5

46 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL EINDTOETS 16 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: ontbossing groter indianen kleiner duurzame ontwikkeling grootgrondbezitters. Het tropisch regenwoud van de Amazone is 1 geworden. Al 20% is verdwenen door 2 De ICCO is een organisatie die de natuur en de mensen in de Amazone helpt. De organisatie doet aan 3 Bijvoorbeeld door voor elke gekapte boom een nieuwe te planten. Verschillende mensen verdienen aan de houtkap, zoals... 4 Een groep die door de houtkap armer wordt, is de 5 Hun grondgebied was vroeger De welvaart van de rijke landen gaat ten koste van de arme landen, het milieu en jouw kinderen. Dit noem je 18 Welke zinnen horen bij duurzame ontwikkeling? A De televisie niet uitzetten als je boodschappen gaat doen. B Brood meenemen in een broodtrommel in plaats van een plastic zakje. C Oplaadbare batterijen gebruiken. D Met de fiets boodschappen doen in plaats van met de auto. 19 Welke woord past niet in het rijtje? winnaars indianen buitenlandse bedrijven ontbossing Extra stof 20 Wie leeft in absolute armoede? I Jean woont in São Paulo en is straatkind. Hij woont in een kartonnen doos. II Paul is dakloos. Hij zwerft door de straten van Amsterdam. A B C D Alleen Jean. Alleen Paul. Jean en Paul. Geen van beiden. 21 De rijke landen waren eerst de baas in de Afrikaanse landen. Nu zijn de Afrikaanse landen wel onafhankelijk, maar nog steeds economisch afhankelijk van de rijke landen. Welk begrip hoort bij de zin? A invoerrechten B koloniën C handelsbelemmeringen D neokolonialisme Atlasvragen 22 Gebruik de kaart De aarde landbouw en visserij, A. Werken in de landbouw. In de rijke landen is het aantal mensen dat in de landbouw en visserij werkt het kleinst. A Dat is waar. B Dat is niet waar. 23 Gebruik de kaart De aarde ontwikkeling, D. Ontwikkelingshulp (of: De aarde afhankelijkheid, B. Ontwikkelingshulp ). Welk werelddeel geeft het meeste geld uit aan ontwikkelingshulp? A Australië. B Noord-Amerika. C Europa. D Afrika. Malmberg 4/5

47 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 5 WERELDEN VAN VERSCHIL EINDTOETS Vragen Brazilië 24 Binnen Brazilië zijn werelden van verschil tussen arm en rijk. Wat is daar een goed voorbeeld van? A Voetbal is heel belangrijk in Brazilië, maar sommige jongens kunnen minder goed voetballen dan andere. B In São Paulo wonen veel mensen in een favela. C In Brazilië wonen sommige mensen in een enorme villa, andere wonen in een kartonnen doos. D In Brazilië zijn er straatkinderen en hebben mijnwerkers een hard leven. 25 Hoe helpt de ICCO indianen in het Amazonegebied? A Door bomen te kappen en het hout te verkopen. B Door de indianen te leren het land duurzaam te verbouwen. C Door de indianen te overtuigen naar de stad te verhuizen. D Door de Braziliaanse regering te steunen in de houtkap. Malmberg 5/5

48 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 2 EN 3 Tussentoets 2 en 3 1 Vul de ontbrekende woorden in onderstaande zinnen in. a Het centrum van een zonnestelsel wordt gevormd door een b Rondom dat centrum draait een aantal c Daaromheen kunnen weer een of meerdere cirkelen. 2 Welke namen horen bij de planeten 1 t/m 4 in bron 1? Bron 1 3 Gebruik bron 2. Vul het juiste woord op de plaats van de cijfers 1 tot en met 4 in. Kies uit: lange korte. Op 21 december is er op het zuidelijk halfrond sprake van...1 dagen en 2. nachten. Op het noordelijk halfrond is er sprake van 3 nachten en 4 dagen. Bron 2 Malmberg 1/5

49 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 2 EN 3 4 I Doordat de aardas schuin staat ten opzichte van de zon ontstaan de jaargetijden. II De aarde draait in 24 uur om de zon. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. 5 Gebruik bron 3. a Bij welke letter is het lente op het noordelijk halfrond? b Bij welke letter is het herfst op het zuidelijk halfrond? Bron 3 6 Welke begrippen horen bij de volgende zinnen? a Een gebied met veel hoogteverschillen. b Een donkerbruin gebied op een natuurkundige kaart. c Land tussen de 200 en 500 meter. Malmberg 2/5

50 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 2 EN 3 7 Gebruik bron 4. Welke aardplaat schuift naar het noorden? A Amerikaanse plaat. B Pacifische plaat. C Afrikaanse plaat. D Nascaplaat. Bron 4 8 I Bij laagland is er altijd sprake van veel reliëf. II Hooggebergten kennen veel reliëf. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. Malmberg 3/5

51 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 2 EN 3 9 Op bron 5 A drijven platen van zeekorst uit elkaar. B schuift een plaat van zeekorst langs een plaat van landkorst. C botsen twee platen van zeekorst tegen elkaar. D botst een plaat van zeekorst tegen een plaat van landkorst. Bron 5 10 Op aarde verschuiven de aardplaten voortdurend. Aan welke snelheden moet je daarbij denken? A Van enkele millimeters tot enkele centimeters per jaar. B Van enkele centimeters tot enkele meters per jaar. C Van enkele meters tot enkele kilometers per jaar. D Honderden kilometers per jaar. Extra stof 11 Gebruik bron 6. Vul in of vul aan op de plaatsen waar een cijfer staat. Astronomen kijken met 1 naar de hemel. Zo zijn ze op het idee van de Big Bang of 2 gekomen. Ze zagen bij het bekijken van de hemel dat het heelal 3 Bron 6 Malmberg 4/5

52 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 2 EN 3 12 Platen groeien aan bij de middenoceanische ruggen. Zet de zinnen met behulp van bron 7 in de juiste volgorde. Schrijf alleen de nummers op. 1 Er ontstaat een opening, waardoor magma naar buiten stroomt. Daar stolt het en vormt een gebergte. 2 Magmastromen stijgen op uit de diepte en gaan onder een oceaanbodem uit elkaar. 3 In de oceaanbodem ontstaat een breuk. Bron 7 Malmberg 5/5

53 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 Tussentoets 4, 5 en 6 1 Welke begrippen horen bij de volgende zinnen? a Middenin kookt het water. Naar de rand toe wordt het koeler. b Je ziet niks, maar ruikt het wel. Stoom en zwaveldamp komen vrij. c Je moet er soms op wachten. Maar dan is het ook spectaculair. Want het water kan tientallen meters de lucht in spuiten. d Er is weinig water en de bodem bestaat uit taaie, grijze klei. De dikke, vloeibare massa pruttelt en borrelt voortdurend. 2 Bekijk bron 1. Rondom de Stille Oceaan ligt een cirkel van vulkanen. Hoe wordt deze cirkel ook wel genoemd? Bron 1 3 De gevaarlijkste vulkanen liggen op plaatsen waar A platen van landkorst op platen van landkorst botsen. B platen van zeekorst onder platen van landkorst schuiven. C platen van landkorst onder platen van zeekorst schuiven. D platen van zeekorst op platen van zeekorst botsen. Malmberg 1/4

54 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 4 Welke vulkanen in Italië horen bij de cijfers 1 tot en met 4 van bron 2? Bron 2 5 Zet de zinnen in de juiste volgorde. Schrijf de cijfers in de juiste volgorde op. 1 De platen schuiven schoksgewijs als de druk te groot wordt. 2 Aardbevingen ontstaan meestal bij plaatranden. 3 Daar bewegen twee platen ten opzichte van elkaar. 4 Die beweging voelen wij als een aardbeving. 6 Gebruik bron 3. Neem de letters a tot en met d over en zet er telkens achter of de zin goed of fout is. a Vooral rondom de Atlantische Oceaan komen zware aardbevingen voor. b Aardbevingen, vulkanisme en gebergtevorming komen voor bij de plaatranden. c Zware aardbevingen komen vooral voor op plaatsen waar de platen tegen elkaar botsen. d Bij een aardbeving vindt ook altijd een vulkaanuitbarsting plaats. Bron 3 Malmberg 2/4

55 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 7 Gebruik bron 4 en vul de vijf ontbrekende woorden in. Een aardbeving ontstaat waar 1 op elkaar botsen. Als dat op de bodem van de oceaan gebeurt noem je dat een 2 Die veroorzaakt een enorme golf in het oceaanwater. Als zo n golf de kust nadert, wordt hij afgeremd. Het water wordt daardoor 3 en stort zich als een hoge 4 op het land. Dit verschijnsel heet een 5 Bron 4 8 Verwering gebeurt niet door A temperatuurwisseling. B bevriezing. C plantengroei. D uitschuren door gletsjers. E zwaartekracht. 9 Schrijf de juiste woorden bij de letter van de tekening op je antwoordenblad. Kies uit: sedimentatie transport verwering erosie. Bron 5 Malmberg 3/4

56 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! TUSSENTOETS 4, 5 EN 6 10 I Door krachten van binnenuit worden gebergten gesloopt. II Hoe lager de stroomsnelheid, hoe fijner het sediment dat door een rivier wordt neergelegd. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. Extra stof 11 Schildvulkanen liggen op plaatsen waar A platen van landkorst op platen van landkorst botsen. B platen van zeekorst onder platen van landkorst schuiven. C platen van landkorst onder platen van zeekorst schuiven. D platen van zeekorst op platen van zeekorst botsen. E platen van zeekorst uit elkaar drijven. 12 Zet achter de letter van elk plaatje van bron 6 een passende zin. Bron 6 Malmberg 4/4

57 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS Eindtoets hoofdstuk 6 1 I In een zonnestelsel draaien de sterren om één centrale planeet. II Vaak draaien om een planeet nog één of meerdere sterren. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. 2 Bekijk bron 1. De aarde draait in 24 uur om haar eigen as. Leg uit dat daardoor dag en nacht ontstaan. Bron 1 Malmberg 1/9

58 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 3 Bekijk bron 2. Welk(e) seizoen(en) hoort/horen bij deze aardbollen? Kies uit: zomer op zuidelijk halfrond lente op zuidelijk halfrond zomer op noordelijk halfrond lente op noordelijk halfrond. Noteer je antwoord achter de letters (A =, B =, C =, D =). Bron 2 4 Over welke begrippen gaan de volgende zinnen? a Dit hemellichaam geeft licht en warmte aan de planeten. b Er draait er maar één om de aarde. c Een ster, een aantal planeten en manen bij elkaar. d Door deze oerknal ontstond het heelal. 5 Welke platen bestaan uitsluitend uit zeekorst? A Amerikaanse Plaat B Afrikaanse Plaat C Indisch-Australische Plaat D Euroaziatische Plaat E Antarctische Plaat F Nascaplaat G Pacifische plaat Malmberg 2/9

59 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 6 Bekijk bron 3. Welk hooggebergte is ontstaan door de botsing van twee platen van landkorst? Bron 3 7 Gebruik bron 4. Zet de nummers van de juiste zinnen op je antwoordenblad. Wanneer een plaat van zeekorst tegen een plaat van landkorst schuift, dan 1 schuift landkorst onder zeekorst. 2 ontstaan er op de plaat van landkorst explosieve vulkanen. 3 worden beide platen samengedrukt tot een hooggebergte. 4 schuift zeekorst onder landkorst. 5 wordt de rand van de plaat van zeekorst opgedrukt tot een hooggebergte. 6 komen er op deze plaatsen slechts lichte aardbevingen voor. 7 komen er regelmatig zeer zware aardbevingen voor. 8 ontstaat op de plaat van landkorst een hooggebergte. Bron 4 8 Leg het verschil uit tussen lava en magma. Malmberg 3/9

60 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 9 Bekijk bron 5. Wat is van toepassing op de Ring of Fire? A zeekorst schuift onder landkorst B explosieve vulkanen C zware aardbevingen D atlantische Oceaan E landkorst schuift onder zeekorst F grote Oceaan G lichte aardbevingen Bron 5 10 Welk vulkanisch verschijnsel zie je op bron 6? A Gasbron B Geiser C Modderbron D Heetwaterbron Bron 6 Malmberg 4/9

61 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 11 Gebruik bron 7. Leg de uitspraak uit: Niet de aardbevingen maken slachtoffers, maar de gevolgen ervan. Bron 7 12 Gebruik bron 8. Je hebt meer kans op tsunami s in de Indische Oceaan dan in de Atlantische Oceaan. Dat komt omdat in de Indische Oceaan A de platen veel groter zijn dan in de Atlantische Oceaan. B platen op elkaar botsen, terwijl ze in de Atlantische Oceaan uiteen drijven. C platen uiteen drijven, terwijl ze in de Atlantische Oceaan op elkaar botsen. Bron 8 Malmberg 5/9

62 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 13 I Zware aardbevingen doen zich voor bij San Francisco omdat daar platen botsen. II Ook rondom de Atlantische Oceaan komen zware aardbevingen voor omdat daar platen langs elkaar schuiven. Wat is juist? A Alleen I is juist. B Alleen II is juist. C I en II zijn beide juist. D I en II zijn beide onjuist. 14 Zet de volgende zinnen over het ontstaan van een aardbeving in de juiste volgorde. Schrijf de nummers in volgorde op. 1 Die beweging voelen wij als een aardbeving. 2 Aardbevingen ontstaan meestal bij plaatranden. 3 De platen schuiven schoksgewijs als de druk te groot wordt. 4 Daar bewegen twee platen ten opzichte van elkaar. 15 Welke zinnen zijn juist? A Tsunami s treffen alleen kustgebieden. B Aardbevingen kunnen overal op aarde voorkomen. C Tsunami s richten meer schade aan dan aardbevingen. D Tsunami s en aardbevingen zijn niet te voorspellen. 16 Mount Cook in Nieuw-Zeeland is 1766 meter hoog en hoort daarmee tot het A laagland. B heuvelland. C middelgebergte. D hooggebergte. 17 Bekijk bron 9 en schrijf de juiste nummers op. Deze vulkaanuitbarsting op de foto heeft tot gevolg 1 aswolken. 2 vulkanische bommen. 3 magmastromen. 4 lawines. 5 modderstromen. Bron 9 Malmberg 6/9

63 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 18 Bekijk bron 10. Hoe heet dit apparaat? Bron Bekijk bron 11. De ravage die je ziet op deze foto is ontstaan door A een tsunami. B een zeebeving. C een aardbeving. D een vulkaanuitbarsting. Bron 11 Malmberg 7/9

64 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS 20 Gebruik bron 12. Schrijf de ontbrekende woorden op. Je kijkt op deze foto in het hart van de 1 van een vulkaan. Je ziet hier het gloeiende gesteente dat ook wel 2 heet. Bron Bekijk bron 13. Welk begrip past het beste bij deze foto? A erosie B sedimentatie C verwering D transport Bron 13 Malmberg 8/9

65 WERELDWIJS 1 VMBO-KGT 6 DE STILLE KRACHT! EINDTOETS Extra stof 22 Bekijk bron 14 en schrijf de cijfers op van de middenoceanische ruggen. Bron Bij sedimentatie wordt het verweringsmateriaal gesorteerd van groot naar klein. Deze regel gaat niet op bij sedimentatie door A de wind. B de rivieren. C de zee. D gletsjers. Atlasvragen 24 a Tibet hoort volgens de hoogte-indeling tot het A laagland. B heuvelland. C middelgebergte. D hooggebergte. b Dat kun je op een kaart aflezen aan A de hoogtekleur. B het hoogtecijfer. C de hoogtelijnen. 25 a In welk land ligt de vulkaan Kilimanjaro? b Hoe hoog is de Kilimanjaro? c Hoe heet het gebergte waar de Kilimanjaro deel van uitmaakt? d In welke hoogtegroep valt de Kilimanjaro bij de hoogte-indeling? Malmberg 9/9