Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden"

Laura Claessens
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden Samenvatting door een scholier 1149 woorden 21 juni 2004 5,3 162 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra

1 Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden Samenvatting door een scholier 1149 woorden 21 juni ,3 162 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk 1: Hoe verschillen woonomstandigheden? Bij het beschrijven van woningen let je op: Woningtype (eengezins- of meergezinshuizen) Eigendom (koop- of huurhuizen) Kwaliteit Grootte Woonomgeving: het gebied waar je huis staat. Bij een beschrijving van je woonomgeving kun je letten op: Verschil tussen bebouwd en onbebouwd gebied De verkeerssituatie Het soort voorzieningen De samenstelling van de bevolking Bevolkingskenmerken die invloed hebben op de woonomgeving zijn: Samenstelling naar leeftijd en geslacht Het soort werk dat mensen doen Culturele kenmerken Welvaart: de rijkdom van mensen. Cultuur: de gewoonten en gebruiken van mensen. Leefbare omgeving: als een gebied voor de bewoners aantrekkelijk is om in te leven. De leefbaarheid hangt af van: Pagina 1 van 7

2 De inrichting De manier waarop men met de ruimte omgaat. Bevolkingspiramide: een grafiek met gegevens over de leeftijden en geslacht. Wijk: een deel van een stad of dorp. Buurt: een kleiner deel van een wijk. Vier soorten woonwijken: Oude woonwijken Tuinwijken Flatwijken Nieuwe woonwijken Verschillen tussen wijken zie je door te letten op vijf kenmerken: Woningdichtheid Aantal bouwlagen Oppervlakte groen Het stratenpatroon De parkeerruimte Stedelijke gebieden: dichterbevolkt, met veel meer bebouwd gebied, er is veel verkeer, er zijn veel voorzieningen en er is veel werk. Landelijke gebieden: dunbevolkt, er zijn minder voorzieningen, er is meer open ruimte voor landbouw en natuur. Herinrichting: de verandering van de inrichting. De meeste wijken zijn aan twee dingen te herkennen: De functie van de wijk (bijv. woonwijken, winkelwijken, fabriekswijken enz.) De begrenzing Randstad: grootste stedelijk gebied van Nederland. Groene hart: een groene zone met veel landbouw en natuur. Hoofdstuk 2: Is de gezondheidstoestand overal gelijk? Om de gezondheidstoestand van landen en gebieden te vergelijken kijken we naar drie kenmerken: Gemiddelde levensverwachting Pagina 2 van 7

3 Sterftecijfer Zuigelingensterfte Gemiddelde levensverwachting: het gemiddelde aantal jaren dat iemand nog te leven heeft. Sterftecijfer: het aantal sterftegevallen in een gebied per 1000 inwoners per jaar. Zuigelingensterfte: de sterfte per 1000 levendgeborenen in het eerste levensjaar. De gezondheidstoestand in stedelijke en landelijke gebieden verschilt weinig. Medische hulp en veilig drinkwater vind je overal in Nederland. Verschillen in de gezondheidstoestand hebben te maken met: Leeftijd Werk Manier van leven Woongebied Bevolkingsdichtheid: het gemiddelde aantal inwoners per km2. De levensverwachting in Turkije is vrij hoog. Het sterftecijfer is laag en de zuigelingensterfte is hoog. Binnen Turkije verschilt de gezondheidstoestand tussen stad en platteland, het westen en het oosten en binnen steden tussen luxe en zelfbouwwijken. Drie verschillen in de gezondheidstoestand in Turkije: Verschil stad platteland Verschil westen oosten Verschillen binnen de stad Gecekondu: zo heten de zelfbouwwijken in Turkije. De gezondheidstoestand in Turkije is minder goed dan de gezondheidstoestand in Nederland. Door de jonge bevolking heeft Turkije een lager sterftecijfer. Zuigeling: een baby. In een land met een slechte gezondheidstoestand sterven veel baby s. In zo n land worden lang niet alle baby s ingeënt. Daardoor worden ze sneller ziek. Bij het klaarmaken van eten is water nodig. Als het drinkwater niet veilig is, worden baby s sneller ziek. Als een baby ziek is, ga je naar een dokter. Maar niet elk land heeft even veel doktoren en ziekenhuizen. Ook kunnen lang niet alle mensen hulp betalen. Pagina 3 van 7

4 In Turkije zijn de verschillen in gezondheid veel groter dan in bijv. Nederland. Dit komt doordt Turkije een veel groter land is. En ook veel minder rijk dan Nederland. Daardoor zijn niet alle huizen aangesloten op riolering of drinkwaterleiding. En er zijn gemiddeld ook minder doktoren. In arme gebieden is de gezondheidstoestand dan ook slechter. Dit geldt voor zelfbouwwijken, het platteland en het oosten van Turkije. Met welke drie kenmerken beschrijf je de gezondheidstoestand van een land of gebied? Gemiddelde levensverwachting Sterftecijfer Zuigelingensterfte Drie groepen kenmerken hebben invloed op de gezondheidstoestand: Sociaal-economische kenmerken (let op, inkomen, opleiding en beroep) Demografische kenmerken (leeftijd van de bevolking) Woon- en leefomstandigheden (veilig drinkwater, riolering en afvalverwerking) Demografie: je beschrijft uit welke groepen een bevolking is samengesteld. Hoofdstuk 3: Hoe verschillen levensomstandigheden? Ontwikkeling van landen en gebieden lees je af aan twee groepen kenmerken: De rijkdom van een land Het welzijn van een land Bruto Nationaal Product: het gemiddelde inkomen per inwoner (BNP). Derdewereldlanden: landen met lage inkomens en middeninkomens buiten Europa. Welzijn: (=levensomstandigheden) de omstandigheden waaronder mensen leven. Welzijnsindex: een lijst van landen van hoog naar laag welzijn, ook wel VN-index genoemd. Basisbehoeften: de zaken die iedereen nodig heeft om een menswaardig leven te hebben. Er zijn vier groepen basisbehoeften: Onderwijs Wonen Gezondheidszorg Voeding Kampong: een krottenwijk in Indonesië. Pagina 4 van 7

5 Wonen in kampongs; Niet alle kampongbewoners krijgen veilig drinkwater. De toiletten zijn aangesloten op een opslagtank of wordt direct geleegd op riviertjes en kanalen in de stad. De afvalreiniging verloopt matig. Er zijn weinig ziekenhuizen in Jakarta, kampongbewoners maken daar weinig gebruik van, ze zijn te arm. Voor de slechte levensomstandigheden van kampongbewoners zijn verschillende verklaringen: Het inkomen De snelle groei van de stadsbevolking Verstedelijkingsgraad: het deel van de bevolking dat in een stad woont. De meeste mensen in Ethiopië wonen op het platteland. De levensomstandigheden zijn er slecht. Veel mensen krijgen niet de basisbehoeften. Oorzaken voor de slechte woonsituatie in lageinkomenslanden: Armoede Slechte gezondheidszorg Het tekort aan voeding Het tekort aan onderwijs Hongersnood en oorlog maken de toestand in Ethiopië nog slechter. Hoofdstuk 4: Krijgen mensen voldoende zorg? Verzorgingsgebied: het gebied waar de mensen wonen die van een voorziening gebruikmaken. Het zorgaanbod heeft te maken met: Welvaart van het land De vraag naar zorg Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding Bevolkingsspreiding: de verdeling van mensen over een land. Ontgroening: het aantal jongeren in de bevolking neemt naar verhouding af. Vergrijzing: het aantal 65-plussers in de bevolking neemt naar verhouding toe. Dubbele vergrijzing: een toename van het aantal hoogbejaarden (80-plussers). De vraag naar zorg heeft met de bevolkingssamenstelling te maken. Ook de volgende drie kenmerken Pagina 5 van 7

6 spelen een rol: Culturele verschillen Nieuwe medische technieken Nieuwe ziekten De vraag naar personeel hangt af van: Hoeveel mensen die in de zorg werken gaan met pensioen? De vraag naar zorg De organisatie van de gezondheidszorg in de toekomst Overige dingen 1e wereld: rijke westerse landen 2e wereld: zo werden communistische landen genoemd. Bestaat niet meer, op China na. 3e wereld: onderontwikkelde landen. Geboortecijfer: het aantal geboortes per 1000 inwoners per jaar. Sterftecijfer: het aantal sterfgevallen per 1000 inwoners per jaar. Geboorteoverschot: het aantal geboortes min sterfgevallen. Sterfteoverschot: het aantal sterfgevallen min geboortes. Vestigingscijfer: het aantal vestigingen per 1000 inwoners per jaar van een gebied. Vertrekcijfer: het aantal vertrokkenen per 1000 inwoners per jaar van een gebied. Vestigingsoverschot: het aantal vestigingen min vertrokkenen. Vertrekoverschot: het aantal vertrokkenen min vestigingen. Natuurlijke bevolkingsgroei (positief): meer geboortes dan sterfgevallen. (negatief): meer sterfgevallen dan geboortes. Sociale bevolkingsgroei (positief): meer vestigingen dan vertrokkenen. (negatief): meer vertrokkenen dan vestigingen. Bevolkingsdiagram: de samenstelling van de bevolking wordt weergegeven naar leeftijd en geslacht. Op de verticale as staan de leeftijdsgroepen. Links van de verticale as staan de mannen en rechts staan de Pagina 6 van 7

7 vrouwen. Op de horizontale as staan de aantallen. Piramide vorm: veel jongeren in de leeftijdsklassen 0-4, 5-9, jaar. Dit is een groeiende bevolking. Granaat/Klokvorm: de bevolkingsopbouw is regelmatig. Het is een bevolking die weinig of niet toeneemt. Ui/Urn vorm: Weinig jongeren in de leeftijdsklassen 0-4, 5-9, jaar. In verhouding heeft deze bevolkingsopbouw een verouderde bevolking. De bevolking neemt dan ook af. Conclusie bevolkingsdiagrammen Goor 1947 & 1990 De bevolking in Goor is toegenomen door een hoger vestigingscijfer, lager sterftecijfer. Dit komt door betere leefomstandigheden. Minder jongeren. Na de 2e wereld oorlog (1947) was er een babyboom, er werden ontzettend veel baby s geboren. Deze mensen zijn in 1990 ongeveer 45 jaar. Weinig mensen tussen jaar. Veel mensen gaan weg om elders te studeren. In 1990 meer mannen. Vaardigheden 5. Hoe werk je met aardrijkskundige vragen? Er zijn vier soorten aardrijkskundige vragen: Beschrijvende Waar ligt het gebied? Om welk verschijnsel gaat het? Hoe is dat verschijnsel in het gebied? Verklarende Kies uit; natuur economie politiek cultuur Voorspellende Hoe zal dat verschijnsel in het gebied zijn in de toekomst? Waarderende Wat is de situatie? Wat zijn de gevolge van de plannen? Wat is jouw mening? Pagina 7 van 7

Vergelijkbare documenten

Eindterm 1 de woon- en leefsituatie in buurten en wijken van Nederlandse steden en dorpen beschrijven en vergelijken. In dat verband kan hij/zij

Explicitering bij de eindtermen aardrijkskunde Van toepassing bij centraal examen 2006 Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden KB en GL/TL De kandidaat kan Eindterm 1 de woon- en leefsituatie