Telefoonrekening voor iedereen lager; KPN blijft dominant

Transcriptie

1 2000 nr. 5 GRAVEN ZONDER TOESTEMMING EIGENAAR GROND IS VERBODEN 5 MEER CONCURRENTIE VOOR INTERNETTEN MET EN ZONDER TIKKEN 6 LICHT TOEZICHT OP PUBLICATIE SPECIFICATIES NETWERKAANSLUITPUNTEN 11 ONTBREKEN GARANTIEVERKLARING GEEN REDEN OM AANLEG KABELS TE VERBIEDEN 15 PTT POST MAAKT BEZWAAR TEGEN BESLUIT POSTZENDING MET CD-ROM 16 NIEUWS- EN PUBLICATIEBLAD VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT Marktmonitor: Telefoonrekening voor iedereen lager; KPN blijft dominant Ondanks een groot aantal nieuwe concurrenten heeft KPN Telecom op verschillende terreinen nog een zeer groot marktaandeel. Door de toenemende concurrentie en het toezicht van OPTA zijn de telefoontarieven voor alle consumenten in 1999 wel gedaald. Tot 2002 zullen de tarieven van KPN nog zo n 10 procent dalen bij gelijkblijvende inflatie. De keuzemogelijkheden voor consumenten zijn vergroot, waardoor telefoongebruikers bijvoorbeeld door gebruik te maken van carrierselectiebedrijven op hun telefoonrekening kunnen bezuinigen. Er wordt inmiddels ook flink geïnvesteerd in de telecommunicatiesector: 4,5 miljard in 1998 en 9 miljard gulden in De werkgelegenheid steeg van ruim naar bijna werknemers. Dit blijkt uit de zogenoemde marktmonitor van OPTA, een onderzoekssysteem waarmee de toezichthouder de ontwikkelingen op de telecommunicatiemarkt volgt en in kaart brengt. In het jaarverslag over 1999 presenteerde OPTA voor het eerst cijfers uit de marktmonitor. Alle type bellers die hun vaste telefonie via KPN laten lopen zijn er het afgelopen jaar op vooruit gegaan. Als het belbasis-abonnement als uitgangspunt wordt genomen is te zien dat de veelbeller er vorig jaar gemiddeld zo n 140 gulden op vooruit ging. Voor de gemiddelde beller en de internetter ligt het voordeel op enkele tientjes. Bellen via een carierselect-bedrijf kan daar bovenop nog veel meer voordeel opleveren: de gemiddelde beller bijna 100 gulden en de veelbeller bijna 290 gulden per jaar. Voor de kleine ondernemer lopen de voordelen op: afgelopen jaar daalde zijn rekening met 659 gulden. Via carrier select kan daar nog bijna 1250 gulden bijkomen. OPTA verwacht dat het tarief voor het bellen van een vast toestel naar een mobiele telefoon behoorlijk omlaag kan. Dit tarief is vrij hoog; zeker in vergelijking met het tarief voor bellen van een mobiele telefoon naar een vast toestel. Elders in deze Connecties is hieraan een apart artikel gewijd. OVERSTAPPEN BETREKKELIJK EENVOUDIG OPTA heeft onder meer gekeken hoe gemakkelijk het in Nederland is voor een telefoonabonnee om over te stap-

2 pen op een andere telecom-aanbieder. Dat zegt iets over de snelheid waarmee concurrentie zich kan ontwikkelen. Nederland scoort hier internationaal gezien goed en loopt in de pas met Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Overstappen is hier betrekkelijk eenvoudig door de invoering van carrierselectie, nummerportabiliteit en sinds kort carrierpreselectie. Nederland heeft ook de concurrentie op het aanleggen van netten bevorderd door de zogeheten herbalancering die al in juli 1998 is doorgevoerd. Toen heeft KPN de abonnementsprijs verhoogd en in overeenstemming gebracht met de werkelijke kosten. Gelijktijdig kon het beltarief per minuut met 25 procent omlaag omdat in het beltarief niet meer aan de aansluiting meebetaald wordt. Een aantal bedrijven heeft met name in de Randstad eigen netten aangelegd om vooral grootgebruikers direct aan te sluiten. Telefonie via de (omroep-)kabel komt nog langzaam van de grond. CONCURRENTIE De mate van concurrentie verschilt per deelmarkt. Zo zal het voor iedereen duidelijk zijn dat bij mobiele telefonie veel concurrentie is, wat heeft geleid tot lagere tarieven. Op deze spectaculair groeiende markt (verdubbeling naar 6,8 miljoen telefoonbezitters) heeft KPN marktaandeel verloren en heeft nu ongeveer 50 procent in handen. Libertel is de andere grote speler, met een aandeel van ongeveer 30 procent. Telefoneren met een abonnee buiten het eigen basisgebied kan nu via tientallen carrierselectiebedrijven. Inmiddels maakt 16 procent van de telefoonabonnees gebruik van deze mogelijkheid. Dat is nog niet veel, maar wel een verdubbeling ten opzichte van De invoering van carrierpreselectie zal het marktaandeel van deze bedrijven nog vergroten. Concurrentie op lokale telefonie is er nog vrijwel niet. KPN heeft hier een marktaandeel van 90 tot 99 procent. Alleen via de omroepkabel in een beperkt aantal steden hebben consumenten de mogelijkheid om over te stappen. Op termijn zullen concurrenten de aansluitlijn van KPN gaan huren (de zogenoemde ontbundelde toegang) en dan via de ADSL-techniek geavanceerde diensten, zoals video op verzoek en snel internet, gaan aanbieden. KPN zelf gaat ook dergelijke diensten bieden. HET WERK IS NOG NIET AF Naar aanleiding van de gegevens uit de marktmonitor concludeert OPTA: de markt ontwikkelt zich snel, er komen nieuwe aanbieders en nieuwe diensten. De tarieven dalen, maar het werk is nog niet af. Er is nog een aantal belemmeringen voor verdere concurrentieontwikkeling. Schaarste aan interconnectieverbindingen en huurlijnen blijft steeds de kop op steken. Relatief hoge interconnectietarieven beperken de mogelijkheden van nieuwe aanbieders. Het tarief voor bellen van een vaste aansluiting naar een mobiele telefoon is erg hoog. Huurlijnen zijn in Nederland duur, in vergelijking met andere landen in Europa. Tariefsystemen zijn ingewikkeld, waardoor consumenten tarieven moeilijk kunnen vergelijken om de juiste (meest voordelige) keus te kunnen maken. [vervolg op pag. 4] 2

3 Colofon Eindredacteur: Alex van Kalken Redactie: Jasper van Delft Natascha Linssen Bernd de Nijs Frank van der Plas Irene Verheijen Fotografie: Kelle Schouten Grafische productie: Herbschleb & Slebos Drukwerk: Teunissen, Amsterdam Redactieadres: Postbus 90420, 2509 LK Den Haag Telefoon (070) Telefax (070) OPTA Connecties is het nieuws- en publicatieblad van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit. OPTA wil met deze uitgave onder meer bereiken dat de organisaties in de markt voor telecommunicatie en post op gelijke voet geïnformeerd zijn over de ingenomen standpunten, gedane uitspraken en nieuwe ontwikkelingen in verband met het werk van OPTA. Reacties op de inhoud van dit blad zijn van harte welkom. Connecties wordt met grote zorgvuldigheid samengesteld, maar om de leesbaarheid te bevorderen zijn juridische zinsneden vaak vereenvoudigd weergegeven. Soms betreft het ook delen van of uittreksels uit wetteksten. In al deze gevallen is het verstandig de originele teksten te raadplegen. Aan de artikelen in Connecties kunnen geen rechten worden ontleend. Missie OPTA OPTA stimuleert bestendige concurrentie in de telecommunicatieen postmarkten. Dat wil zeggen: een duurzame situatie waarin particuliere en zakelijke eindgebruikers een keuze kunnen maken tussen aanbieders en tussen diensten, zodanig dat het prijs- en kwaliteitsaanbod op de diverse deelmarkten totstandkomt door effectieve marktprikkels. Bij onvoldoende keuze beschermt OPTA eindgebruikers. Transparantie Het blad Connecties is ooit in het leven geroepen om iedereen die actief is op de telecom- of postmarkt te informeren over alles wat OPTA doet of besluit. Dat is van groot belang omdat elk bedrijf dat zich op deze markten beweegt of wil gaan bewegen over gelijke informatie moet beschikken over de wijze waarop OPTA regelgeving toepast en handhaaft. Alleen dan kan een onderneming goed inschatten wat zijn marktposities en expansiemogelijkheden zijn. Met besluiten en oordelen verschaft OPTA helderheid aan de markt, waar mogelijk voor langere tijd. Door middel van persoonlijke en schriftelijke communicatie met marktpartijen, perscontacten, de website en Connecties brengt OPTA de standpunten, oordelen en besluiten als het ware bij u thuis. Door het gemak van de elektronische media en het gratis abonnement op Connecties hoeft niemand van noodzakelijk informatie verstoken te blijven. Er is echter meer. OPTA werkt niet vanaf een eiland of vanuit een ivoren toren. Integendeel. OPTA betrekt al in een vroeg stadium op verschillende manieren belanghebbenden en geïnteresseerden bij het totstandkomen van besluiten. De bekende consultatierondes zijn een essentieel onderdeel van belangrijke besluitvorming. Inbreng van betrokkenen is van het grootste belang bij de altijd gecompliceerde afweging van belangen die een rol speelt bij al het OPTA-werk. Daarnaast organiseert OPTA discussies (zoals over internettoegang) en voorlichtingsbijeenkomsten voor doelgroepen. Bij belangrijke besluiten informeert OPTA belanghebbenden vooraf en op maat. Verder heeft OPTA intensief contact met de pers met zusterorganisaties in binnen- en buitenland en met de Consumentenbond als het gaat om voorlichting aan een breed publiek. Kortom: OPTA is een heftig communicerende organisatie. Toch horen wij soms het verwijt niet transparant te zijn. Hoe is dat mogelijk? Wat kunnen we nog meer bieden aan onze klanten? In de besluitvorming van OPTA worden weliswaar alle belangen betrokken, maar niet iedereen zal zijn inbreng in het eindresultaat terug kunnen zien. OPTA heeft de wet te handhaven en zijn missie uit te voeren. Daarmee kunnen we niet iedereen altijd blij maken. Besluiten en oordelen worden daarom uitgebreid gemotiveerd, nog een stukje communicatie en transparantie. Waar mogelijk zullen we de helderheid en leesbaarheid van de motivatie nog vergroten. Toch kan het altijd beter. In de komende tijd zal OPTA steeds meer tussenstanden gaan publiceren. Nu verkeren partijen vaak langere tijd in het onzekere over het moment waarop OPTA een besluit neemt of een geschil beslecht. Het gaat vaak om ingewikkelde zaken waarbij OPTA lang niet altijd zelf de tijdsplanning in de hand heeft. Partijen vragen om uitstel of vragen tijd om materiaal aan te leveren en de rechtbank bepaald de datum van een uitspraak. Door de stand van zaken regelmatig bekend te maken hopen we wat meer duidelijkheid te verschaffen in het proces dat uiteindelijk tot een besluit van het college leidt. Deze transparantie zal OPTA aan het geheel van communicatieactiviteiten toevoegen. Connecties blijft overigens een zeer belangrijk voertuig voor transparantie. Het blad geeft niet alleen informatie over oordelen en besluiten, maar ook achtergronden en tussenstanden. Wie echt inzicht en doorzicht wil in onze organisatie kan gewoon niet zonder. Ludo Korteman, hoofd afdeling Communicatie 3

4 [vervolg van pag. 2] De regelgeving spoort niet met de toenemende convergentie (het samensmelten van verschillende technieken zoals omroep, internet en telefonie). Regelgeving is te veel gericht op klassieke telefoonnetten en zou onafhankelijk van het soort net moeten zijn, dus ook moeten gelden voor datanetten, omroepkabel en mobiele netten. De Europese Commissie heeft hiertoe voorstellen gedaan. LIBERALISERING BINNEN EUROPA Als we naar de mate van liberalisering van de telecommunicatiemarkt kijken dan zien we dat in het Verenigd Koninkrijk de markt bijna geheel geliberaliseerd is. Op enige afstand volgen de andere landen, waarbij Nederland koploper van die groep is. Nederland scoort met name laag op de factor non-discriminatie. Met andere woorden: het is voor concurrenten van KPN niet eenvoudig om onder dezelfde voorwaarden en tarieven van diensten gebruik te kunnen maken als KPN zelf doet. Op het gebied van infrastructuur scoort Nederland binnen Europa samen met het VK het hoogst: er is dus keuze uit netwerken van anderen. Het jaarverslag van OPTA, inclusief de marktmonitor, is te vinden op de website van OPTA: KPN mag TotalLine-korting niet verhogen KPN mag de maximale korting van TotalLine-regeling niet verhogen. KPN had hiervoor een voorstel bij OPTA ingediend. OPTA gaat echter niet akkoord met de voorgestelde aanpassing, omdat KPN niet aannemelijk heeft gemaakt dat de voorgestelde verhoging op daadwerkelijk behaalde kostenvoordelen is gebaseerd. KPN moet kortingen op tarieven voor vaste telefonie aan OPTA ter goedkeuring voorleggen. In september 1998 heeft OPTA een toetsingskader vastgesteld voor de beoordeling van dergelijke kortingen. OPTA heeft daarbij bepaald dat, als het gaat om kortingen voor zogenoemd gebundeld telefoonverkeer (verschillende soorten telefoonverkeer of telefoonverkeer van verschillende vestigingen), het uitsluitend met dergelijke kortingen akkoord zal gaan als die zijn gebaseerd zijn op aantoonbare kostenvoordelen voor KPN. KPN kent verschillende kortingsregelingen voor met name grootgebruikers. Eén daarvan is de TotalLine-regeling. De maximale korting die KPN in het kader van deze regeling geeft is 3,5 procent. KPN heeft deze korting destijds onderbouwd met de stelling dat, omdat vestigingen van een bedrijf of verschillende bedrijven gezamenlijk meedoen aan deze regeling, er één onderhandelingspunt voor KPN ontstaat. Daardoor hoeft zij geen verkoopinspanningen meer per vestiging te verrichten, wat leidt tot kostenbesparingen. KPN heeft onlangs OPTA het voorstel voorgelegd om het kortingspercentage van de TotalLine-regeling aanzienlijk te verhogen. Eén van de belangrijkste argumenten waarmee KPN deze verhoging onderbouwt is dat de kostenvoordelen intussen nog verder zouden zijn opgelopen. OPTA concludeert echter dat er geen sprake is van toegenomen kostenbesparingen. Volgens OPTA zijn, onder invloed van toegenomen concurrentie, de verkoopinspanningen en daarmee de kosten voor KPN juist gestegen. Omdat KPN de voorgestelde verhoging van het maximale kortingspercentage niet aannemelijk heeft kunnen maken, stemt OPTA niet in met het huidige voorstel van KPN. 4

5 Graven zonder toestemming eigenaar grond is verboden OPTA vangt de laatste maanden signalen op dat telecommunicatiebedrijven zonder toestemming van de beheerder of eigenaar van een stuk grond beginnen met graven om kabels aan te kunnen leggen. Volgens de Telecommunicatiewet is dit echter verboden. De Telecommunicatiewet heeft de zogenoemde graafrechten van aanbieders van openbare telecommunicatie- en omroepnetwerken aanzienlijk uitgebreid. Had in het verleden alleen KPN Telecom graafrechten, later aangevuld met houders van de infrastructuurvergunningen zoals kabelexploitanten, nu hebben alle telecomaanbieders deze rechten. De wet stelt dat eigenaren/of beheerders van zowel openbare als particuliere gronden graven in hun grond moeten toestaan (gedogen). Hieraan heeft de wetgever wel een aantal voorwaarden verbonden. Buiten deze voorwaarden om mag niet worden gegraven, ook niet als er haast is geboden bij de aanleg. Een telecomaanbieder moet de te doorlopen procedure(s) in zijn planning opnemen. Voordat in openbare grond mag worden gegraven, moet de gemeente in kwestie een instemmingsbesluit afgeven. De gemeente heeft immers een coördinerende rol gekregen van de wetgever. Blijft een instemmingsbesluit uit, of staan er voorwaarden in het besluit die naar de mening van de aanbieder onverenigbaar zijn met de gedoogplicht, dan kan de aanbieder bij de gemeente bezwaar maken tegen dit besluit en/of een voorlopige voorziening aanvragen bij de rechtbank in Rotterdam. Voordat een telecomaanbieder de spa in particuliere grond ( andere dan openbare grond ) steekt, moet hij overeenstemming hebben bereikt met de beheerder of eigenaar van deze grond. Als dit niet lukt, dan biedt de Telecommunicatiewet de aanbieder een procedure waarin deze de grondeigenaar een ultimatum stelt (artikel 5.3). Per brief moet hij dan een omschrijving geven van de voorgenomen plaats en wijze van uitvoering. Hierbij moet een redelijke termijn worden aangehouden voordat de werkzaamheden kunnen beginnen. OPTA stelt deze op minimaal twee weken. De aanbieder moet voorts de grondeigenaar attent maken op de procedure die bij OPTA kan worden doorlopen. Als de eigenaar van de grond niet akkoord gaat met de wijze en/of plaats van uitvoering, kan hij OPTA vragen uitspraak te doen over de voorgenomen werkzaamheden. Dient de eigenaar geen verzoek in, dan kan de aanbieder op de aangekondigde datum beginnen met graven. PARTICULIERE GROND 5

6 KPN moet meewerken aan nieuwe vormen van internettoegang: Meer concurrentie voor internetten met en zonder tikken Den Haag 30 mei Internetten tegen een vast tarief, dus zonder telefoontikken, wordt nu ook mogelijk via het telefoonnet. Daarnaast wordt het mogelijk internetverkeer via het telefoonnet geheel bij concurrenten van KPN te betalen, net als bij carrier selectie. Daarbij ontvangt de consument voortaan slechts een rekening van de internetaanbieder. Nu betaalt hij vaak het abonnementsgeld aan de aanbieder en de tikken aan KPN. Dat zijn de gevolgen van de uitspraak van OPTA in het geschil tussen KPN en MCI Worldcom. Daarmee komt er meer concurrentie op de markt voor toegang tot internet, zowel zonder tikken, als met tikken. OPTA verwacht dat deze concurrentie zal leiden tot een aanbod voor goedkoper internetten waardoor internet voor meer mensen aantrekkelijk wordt. Zo kunnen meer Nederlanders de digitale snelweg bereiken via de oprit die voor hen het gunstigst is. afrekent. Dat gebeurt via een rekening die wordt toegestuurd door de internetaanbieder. Daardoor kan MCI Worldcom andere prijzen per tik berekenen dan KPN. Met de tweede nieuwe vorm wordt het mogelijk om een all-in internetabonnement aan te bieden. Dus internetten tegen een vaste prijs, zonder te betalen voor tikken. Dit kennen we nu nog alleen van de aanbieders via de kabel. Een grotere verscheidenheid in het aanbod van internettoegang kan een impuls geven aan de concurrentie op deze markt voor internetten zonder tikken en daarmee de prijs. In beginsel moet KPN de nieuwe vormen van toegang ook aan andere telecombedrijven dan MCI Worldcom gaan aanbieden. KPN moet binnen enkele weken een aanbod doen aan concurrent MCI Worldcom voor twee nieuwe vormen van toegang tot het netwerk van KPN. Dat heeft OPTA besloten in een geschilprocedure tussen MCI Worldcom en KPN. Met de door OPTA opgedragen vormen van toegang via het netwerk van KPN kan MCI Worldcom nieuwe tariefstructuren introduceren. Daarmee kunnen Internet Service Providers (ISP s) op hun beurt nieuwe manieren voor internetten via het telefoonnet aanbieden aan consumenten. De eerste nieuwe vorm maakt het mogelijk dat MCI Worldcom internetverkeer dat via het KPNnet haar eigen net bereikt, zelf MEER INFORMATIE Meer informatie over de nieuwe vormen van internettoegang en het OPTA-besluit vindt u op 6

7 Behandeling tariefvoorstel KPN voor uitkoppelen internetverkeer opgeschort OPTA heeft de behandeling van het tariefvoorstel van KPN voor uitkoppeling van internetverkeer via nummers opgeschort. Uit het voorstel blijkt volgens OPTA namelijk niet dat andere telecombedrijven zelf de interconnectievergoeding kunnen bepalen die zij aan KPN vragen voor de afhandeling van het internetverkeer. Ook is er voor de concurrenten van KPN te weinig keus als het gaat om het vaststellen van de tarieven die de internettende consument moet gaan betalen. Op dit moment wordt internetverkeer dat ontspringt in het netwerk van KPN en eindigt op het netwerk van een andere aanbieder voor het overgrote deel afgehandeld via geografische nummers. Dit gebeurt op basis van het zogeheten terminating-model. Daarbij levert KPN het (spraakof internet)verkeer af bij de concurrent. Die brengt KPN voor de verdere afhandeling van dit verkeer een interconnectievergoeding in rekening. KPN op haar beurt brengt deze vergoeding, inclusief een vergoeding voor het gebruik van haar eigen vaste net, in rekening aan haar abonnees. KPN diende eerder dit jaar een tariefvoorstel in bij OPTA om per 1 mei nieuwe tarieven voor internet-inbelverkeer via nummers in te voeren. KPN is wettelijk verplicht wijzigingen van telefoontarieven aan OPTA ter beoordeling voor te leggen. OPTA dient de tarieven van KPN te beoordelen op het vereiste van kostenoriëntatie. Dat wil zeggen dat tarieven gebaseerd moeten zijn op de werkelijke kosten inclusief een redelijke winstopslag. Momenteel is OPTA bezig met de beoordeling van de KPNvergoeding van het gebruik van het vaste net (retentie) bij uitkoppeling van internetverkeer. Met het oog op de afronding van deze beoordeling wisselen OPTA en KPN nog steeds informatie uit. COLLECTING-MODEL Het KPN-voorstel voor uitkoppeling van het internetverkeer via nummers is gebaseerd op het zogeheten collecting-model. In dit model kunnen andere aanbieders kiezen uit een aantal eindgebruikerstarieven plus een bepaalde afdracht in de vorm van de interconnectievergoeding die KPN aan haar concurrenten betaalt. OPTA beschouwt het collecting-model echter als een beperking van het terminating-model omdat KPN in haar voorstel een (te) beperkt aantal eindgebruikerstarieven aanbiedt én daarmee tevens de interconnectievergoeding vaststelt. OPTA vindt dat KPN deze tarieven niet eenzijdig kan bepalen. Bovendien blijkt uit het KPN-voorstel niet dat er telecomaanbieders zijn die met de door KPN vastgestelde interconnectievergoedingen en daarop gebaseerde eindgebruikerstarieven kunnen leven. OPTA heeft KPN gevraagd alsnog met de ontbrekende informatie een bevestiging van de concurrenten waaruit blijkt welke interconnectievergoeding zij hanteren te komen. Zo lang dat niet is gebeurd schort OPTA de behandeling van het KPN-voorstel op. 7

8 Collegevoorzitter Arnbak tijdens BTG-themadagen: Aparte positie grootzakelijke markt geen reëel Pas als meer grootgebruikers voor concurrerende aanbieders kiezen kunnen die aanbieders een steviger marktpositie verwerven. Daardoor zal de gewenste concurrentieverhouding sneller tot stand komen en kan vervolgens het kortingenbeleid op den duur aan de marktpartijen worden overgelaten. Een aparte positie voor de grootzakelijke markt, waarbij OPTA zich onthoudt van regulering van tarieven en kortingen, is geen reëel alternatief. Met die woorden reageerde OPTA-voorzitter Jens Arnbak tijdens de BTG-themadagen half mei op een kort daarvoor verschenen rapport van de BTG, de Nederlandse vereniging van bedrijfstelecommunicatie grootgebruikers. In dat rapport komt de BTG opnieuw tot de conclusie dat het niet langer nodig is om KPN op de grootzakelijke markt voor vaste telefonie tariefvoorschriften op te leggen. BTG voert daarvoor twee argumenten aan: 1) de markt voor zakelijke grootgebruikers is een aparte relevante productmarkt, waarvoor andere tariefregels moeten gelden en 2) er is reeds sprake van volledige concurrentie op het grootzakelijke gedeelte van de markt voor vaste telefonie. Volgens de BTG is OPTA het hier niet mee eens omdat de levering van vaste openbare telefonie aan grootgebruikers geen relevante productmarkt is èn omdat onderscheid naar marktsegment niet mogelijk is op grond van het non-discriminatiebeginsel uit het Besluit ONP huurlijnen en telefonie. Arnbak: Des te opmerkelijker is het dan ook dat de BTG nota bene in hetzelfde rapport constateert dat de levering van vaste openbare telefonie niet als een aparte relevante productmarkt kan worden beschouwd. Ik begrijp dan ook niet dat de BTG desondanks toch volhoudt dat tariefvoorschriften voor de grootzakelijke markt om die reden achterwege kunnen blijven. Wat betreft het non-discriminatiebeginsel merkte Arnbak op dat hij de BTG niet kon volgen in haar conclusie dat de dienst die KPN levert aan grootzakelijke gebruikers zodanig verschilt van de dienst die zij levert aan andere gebruikers dat KPN daarom andere tarieven in rekening zou mogen brengen. De geleverde dienst is immers precies hetzelfde: er wordt een verbinding tussen twee netwerkaansluitpunten tot stand gebracht. Het klopt uiteraard dat er verschillen zijn in belvolumes tussen de grootzakelijke en de consumentenmarkt. En dat leidt wel degelijk tot een verschil in de tarieven, namelijk via de kortingen. Door hun grotere belvolumes ontvangen grootzakelijke gebruikers méér korting en betalen ze dus netto minder. Arnbak voegde daar nog aan toe dat OPTA ook in dit opzicht doet wat haar bij wet is opgedragen. Als de BTG vindt dat tarieftoezicht op de grootzakelijke markt achterwege moet blijven, dan moet ze bij de wetgever zijn en niet bij ons. PARALLELLE INFRASTRUCTUUR De BTG wil ook dat sterker de nadruk wordt gelegd op de aanleg van een parallelle infrastructuur. Ofwel: een volwaardig alternatief voor het KPN-netwerk. Alleen dan kan daadwerkelijke concurrentie op de telecommarkt totstandkomen, stelt de BTG. Ook OPTA ziet, aldus Arnbak, graag dat er meer concurrentie komt tussen verschillende netwerken. Maar zeker voor grote bedrijven is het inmiddels mogelijk telefoonverkeer te laten afhandelen door een andere aanbieder dan KPN. Concurrentie is in geliberaliseerde landen over het algemeen het eerst merkbaar op die deelmarkten waar de grote gebruikers zitten. In Nederland is dat niet anders. Nieuwe telecombedrijven streven vaker naar eigen netwerken en investeren ook steeds meer in het aanleggen van kabels naar individuele bedrijven toe. Het constante verwijt van de BTG dat OPTA met haar beslissingen de positie van de voormalig monopolist versterkt is dan ook onterecht, stelde Arnbak: Vraagt u dat maar eens aan de heer Smits. Natuurlijk is het zo dat andere telecombedrijven gebruik mogen maken van het KPN-netwerk. Als dat niet zou kunnen, voegde de OPTA-voorzitter daar nog aan toe, zou er van enige concurrentie nu nog amper sprake zijn. INVESTERINGEN Maar, stelt de BTG, het gastgebruik van KPN s netwerk is voor nieuwkomers te aantrekkelijk vanwege de lage kosten die KPN, op last van OPTA, daarvoor in rekening brengt. Een stimulans voor het aanleggen van een eigen netwerk in Nederland zou dan ontbreken. Met het ontbreken van die stimulans valt het echter wel mee. Ten eerste vallen de interconnectietarieven in Nederland niet onder de laagste in Europa. Ten tweede blijkt uit onderzoek dat OPTA heeft laten doen naar de ontwikkelingen in de telecommarkt, dat er in 1999 juist fors 8

9 alternatief is geïnvesteerd in netwerken, met name in en rondom de grote steden en zakelijke centra. Vorig jaar is er zo n 9 miljard gulden in Nederland geïnvesteerd, tegenover 4,5 miljard in De investeringen die kabelexploitanten in de periode hebben gedaan, naar schatting zo n 5,5 miljard gulden, blijven dan nog buiten beschouwing. Voor grootgebruikers is het dus al niet meer zo dat zij voor het afnemen van telefoondiensten afhankelijk zijn van KPN. Voor het Midden- en Kleinbedrijf geldt dat feitelijk ook en in toenemende mate eveneens voor de gewone consument. Arnbak: De concurrentie in de telecommarkt neemt snel toe, maar is volgens OPTA en de Europese Commissie zeker nog niet op het punt beland dat alles aan het vrije spel der maatschappelijke krachten kan worden overgelaten. Consultatie en klankbordgroep bij nieuw systeem interconnectietarieven OPTA gaat na de zomer de mening peilen van de telecombedrijven over haar voornemen om over te stappen op een nieuw regime voor het vaststellen van de interconnectietarieven. Het gaat om het systeem van toekomstgerichte gemiddelde incrementele langetermijnkosten. Ook zal OPTA de telecommarkt tijdig informeren over de overbruggingstarieven die gaan gelden na 1 juli a.s. OPTA gaf eind vorig jaar al aan dat zij het huidige Embedded Direct Costs-model het systeem ter bepaling van de interconnectietarieven die KPN mag rekenen na 1 juli 2000 wil loslaten. Het EDC-model is, kort gezegd, gebaseerd op de in het verleden door KPN gemaakte kosten. In de plaats van EDC zou, eventueel na een overgangsregime, het LRAIC-model moeten komen. LRAIC betekent Long Run Average Incremental Costs. Dit model gaat uit van een efficiënt werkende aanbieder die gebruik maakt van nieuwe technieken. Hierbij zou een bottom up -model, met behulp waarvan de interconnectietarieven van KPN worden vastgesteld, leidend moeten zijn. Ook meldde OPTA destijds al dat zij de mening van de telecommarkt wil horen over haar voornemen van het EDC- op het LRAIC-model over te stappen. OPTA bereidt deze consultatie momenteel voor. Naar verwachting zal die na de zomer plaatsvinden. Omstreeks die tijd zullen telecombedrijven ook het verzoek krijgen deel te nemen aan de dan in te stellen klankbordgroep, die bij de feitelijke ontwikkeling van het bottom up-model zal worden betrokken. OVERBRUGGINGSTARIEVEN De huidige voorlopige interconnectietarieven gelden tot 1 juli aanstaande. Omdat de vaststelling van de nieuwe tarieven niet vóór 1 juli is voorzien, wil OPTA de telecommarkt tijdig informeren over de overbruggingstarieven. Die gelden voor de periode na 1 juli tot het moment dat de nieuwe tarieven zijn vastgesteld. Mogelijk blijven in die periode de nu geldende interconnectietarieven van kracht. OPTA verwacht eveneens na de zomer een beslissing te nemen over de bezwaren die KPN heeft ingediend tegen de OPTA-besluiten van april en mei vorig jaar. Het gaat daarbij om de definitieve interconnectietarieven voor de periode 1 juli juli 1998 en de voorlopige tarieven voor de periode 1 juli juli

10 Internationale ontwikkelingen Herziening Europese (tele)communicatieregels De Europese Commissie heeft vijf werkdocumenten gepubliceerd, waarin zij uitlegt hoe de voorstellen voor de nieuwe (tele)communicatierichtlijnen er uit gaan zien. De Commissie wil vijf nieuwe richtlijnen gaan invoeren die voor de gehele telecommunicatie markt gaan gelden. De documenten zijn op te vragen via de website van de Europese Commissie: Welcome.html In de derde week van juni zal de Europese Commissie de voorstellen voor de nieuwe richtlijnen uitbrengen. Verenigd Koninkrijk: consumenten informeren De Britse toezichthouder Oftel is, in samenwerking met de Engelse telecomaanbieders, een offensief begonnen om de Engelse consumenten beter te informeren over de keuzemogelijkheden die zij hebben. Uit een onderzoek van Oftel is namelijk gebleken dat ongeveer vijftien miljoen consumenten niet weten dat zij geld kunnen besparen op hun telefoonrekeningen. De voordelen van de concurrentie gaan zo aan hen voorbij. Er zal onder meer informatie worden gegeven over de kwaliteit van mobiele netwerken, klachten over telecombedrijven en prijsvergelijkingen. Als eerste is een vergelijking tussen de serviceverlening van aanbieders van vastnettelefonie uitgekomen. Verder heeft Oftel begin mei een verslag gepubliceerd over de marktontwikkelingen in de Engelse telecommunicatiesector in het afgelopen jaar. Oftel concludeert dat de consument van steeds meer diensten gebruik kan maken, die worden aangeboden door steeds meer bedrijven. In het algemeen is het gebruik van telecommunicatiediensten gestegen (84 procent meer abonnees in de mobiele sector, 180 procent meer Internet-abonnees), terwijl de prijzen zijn gedaald. Duitsland: flat rate-abonnement De voormalige Duitse monopolist, Deutsche Telekom, mag van de Duitse toezichthouder RegTP een test uitvoeren met een nieuwe abonnementsvorm, XXL genaamd. Feitelijk gaat het om een flat rate. Daarbij betaalt de consument een vast bedrag, waarvoor hij een bepaald aantal uren per maand kan bellen. Het XXl-abonnement is gericht op de zogenoemde veelbellers. De proef loopt van 1 juni tot 31 december van dit jaar. Deutsche Telekom is verplicht om maandelijks aan de RegTP opgave te doen van de ontwikkeling van het abonneebestand en het feitelijke belgedrag van de abonnees. Als Deutsche Telekom ook na 31 december het XXl-abonnement wil aanbieden, dan moet zij dat vóór 1 oktober aanvragen bij RegTP en inzicht geven in de kosten. Denemarken: GSM-vergunningen In Denemarken zullen nieuwe vergunningen voor de GSM900- en GSM1800-netwerken worden uitgegeven. De procedure is op 28 april jl. begonnen. De vergunningen zullen waarschijnlijk in januari 2001 worden verleend. Daarnaast vindt in Denemarken binnenkort ook de veiling van de frequenties voor de derde generatie mobieletelefonienetwerken (UMTS) plaats. 10

11 Ierland: interconnectieaanbieding Eircom De Ierse toezichthouder ODTR heeft een beslissing genomen over de interconnectie- referentieaanbieding van Eircom, de voormalige Ierse monopolist. De beslissing van ODTR volgt op een consultatie die in februari jl. heeft plaatsgevonden. Eircom krijgt voortaan een boete als zij niet aan haar interconnectieverplichtingen voldoet. Ook wordt Eircom verplicht transparante procedures te volgen als zij nieuwe interconnectieproducten wil aanbieden. ODTR heeft verder besloten dat de ontbundeling van de local loop uiterlijk april volgend jaar gerealiseerd zal moeten zijn. Om dat te bewerkstelligen zijn twee werkgroepen ingesteld. Die zullen zich bezighouden met de uitvoering en met de problematiek van het gezamenlijk gebruiken van alle noodzakelijke netwerkonderdelen. Naar aanleiding van een rapport van INTUG (het Europese overkoepelende orgaan voor grootgebruikers) over de tarieven voor nationale en internationale huurlijnen heeft ODTR Eircom verplicht de prijzen van huurlijnen met gemiddeld 16 tot 18 procent te verlagen en zelfs met 36 procent als het gaat om 2Mb-lijnen. Licht toezicht op publicatie specificaties netwerkaansluitpunten OPTA wil het toezicht op de publicatie van de technische specificaties voor zogeheten netwerkaansluitpunten licht invullen. De aanbieders van telecommunicatienetwerken voor wie de publicatieplicht geldt en fabrikanten die van de publicaties gebruik gaan maken, hebben in het algemeen positief op dit voornemen van OPTA gereageerd. Dat blijkt uit de consultatieronde die OPTA onder de betrokken bedrijven heeft gehouden. Op grond van een nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur het Besluit randapparaten en radioapparaten moet OPTA toezicht houden op de publicatie van de technische specificaties van netwerkaansluitpunten. Randapparaten zijn apparaten die kunnen worden aangesloten op een openbaar telecommunicatienetwerk. Voorbeelden van dergelijk apparaten zijn een (vast of mobiel) telefoontoestel of een bedrijfstelefooncentrale. Het punt waar zo n apparaat op een netwerk wordt aangesloten heet een netwerkaansluitpunt. Doel van de publicatieplicht, die sinds 8 april jl. geldt, is dat fabrikanten van randapparatuur gemakkelijk toegang krijgen tot de technische specificaties. Daardoor zijn zij in staat apparaten op de markt te brengen die kunnen worden aangesloten op de netwerkaansluitpunten. OPTA heeft een consultatieronde gehouden om duidelijk te maken hoe zij de toezichtstaak op dit punt wil invullen en de betrokken bedrijven gelegenheid te geven hun wensen en zienswijze wat betreft dit toezicht kenbaar te maken. Tijdens de consultatieronde heeft OPTA aangegeven het toezicht op de publicatie licht te willen invullen. Dit houdt onder andere in dat het proces van publicatie en het gebruikmaken van de specificaties door fabrikanten van randapparaten zoveel mogelijk zonder tussenkomst van OPTA verloopt. Daarbij wil OPTA de bestaande wettelijke kaders niet nader invullen door bijvoorbeeld precies voor te schrijven welke specificaties de telecombedrijven moeten publiceren. Anders zouden er mogelijk enerzijds specificaties worden gepubliceerd waaraan fabrikanten geen behoefte hebben en anderzijds specificaties niet worden gepubliceerd waaraan fabrikanten juist wel behoefte hebben. Telecomaanbieders en fabrikanten hebben hun visie op de toezichtstaak kenbaar gemaakt tijdens een hoorzitting en in schriftelijke reacties. De zes schriftelijke reacties zijn te vinden op de website van OPTA ( onder bibliotheek/historisch overzicht). In het algemeen zijn de reacties op hoofdlijnen positief en staan de bedrijven achter de lichte invulling. Wel verschillen de reacties onderling op een aantal punten. Zo willen enkele partijen graag een nadere invulling van het bestaande wettelijk kader, bijvoorbeeld welke specificaties nu precies moeten worden gepubliceerd, terwijl andere partijen dit juist niet willen. OPTA zal de zienswijze van bedrijven gebruiken bij het maken van de richtsnoeren voor de publicatie van specificaties. Deze richtsnoeren zullen binnen een maand worden vastgesteld. 11

12 Ronde-tafelconferentie kosten nummerportabiliteit uitgesteld De ronde-tafelconferentie over de kosten van nummerportabiliteit wordt uitgesteld. OPTA ziet door drukke werkzaamheden geen kans deze conferentie, die in het besluit over de interconnectietarieven (EDC-II) van eind november 1999 was aangekondigd, op korte termijn te organiseren. Wanneer de conferentie wel zal plaatsvinden is nog niet bekend. Overigens kunnen telecombedrijven geschillen over de administratieve kosten van nummerportabiliteit altijd aan OPTA voorleggen. Telecombedrijven brengen elkaar onderling kosten in rekening voor de administratieve handelingen die nodig zijn als een klant met telefoonnummer en al overstapt naar een andere aanbieder (nummerportabiliteit). De aanbieder die de klant verliest, ontvangt in principe het door hem vastgestelde tarief van de aanbieder die het nummer en de klant overneemt. De memorie van toelichting bij de Telecommunicatiewet stelt dat de verdeling van de (administratieve) kosten van nummerportabiliteit plaats moet vinden binnen het interconnectieregime. Dit betekent dat KPN, als aanbieder met een aanmerkelijke macht op de markt voor vaste telefonie, ook in dit geval uitsluitend op werkelijke kosten gebaseerde tarieven (plus een redelijke winstopslag) mag rekenen. Voor de andere (mobiele) aanbieders geldt deze verplichting niet. Met de voorgenomen ronde-tafelconferentie had OPTA de telecombedrijven de gelegenheid willen geven hun standpunten over (de bepaling van) de tarieven voor de administratieve kosten van nummerportabiliteit bekend te maken. OPTA heeft echter moeten besluiten aan andere zaken op dit moment prioriteit te geven. De rondetafelconferentie wordt daarom tot een nader te bepalen moment uitgesteld. Dit laat overigens onverlet dat telecombedrijven eventuele geschillen over de administratieve kosten van nummerportabiliteit altijd aan OPTA kunnen voorleggen. Tarieven vast-mobiel bel Bellen van een vaste telefoonaansluiting naar een mobiel toestel kan goedkoper worden. De vergoeding die KPN vraagt voor het gebruik van het vaste KPN-net gaat in de piekuren acht cent per minuut omlaag en in de daluren vijf cent. OPTA heeft de voorgestelde verlaging onlangs goedgekeurd. De verlaging betreft alleen het gedeelte van het gesprek dat over het KPN-net gaat. De komende twee weken onderhandelt KPN met de mobiele aanbieders over een eventuele tariefsverlaging op het mobiele gedeelte van het gesprek. De concurrentie tussen die aanbieders zal ook op dit gebied gaan toenemen. Als iemand vanaf een vast toestel van KPN belt naar een mobiel toestel, loopt de verbinding over twee netwerken. Eerst gaat het gesprek door de grond via het KPN-net. Daarna gaat het signaal verder door de lucht via het netwerk van een mobiele aanbieder. Zowel KPN als de mobiele aanbieders brengen kosten in rekening. 12

13 Onderzoek naar gebruik korte informatienummers OPTA is een onderzoek begonnen naar het gebruik van korte informatienummers. Het gaat daarbij met name om de vraag of de verplichtingen die bij de toekenning van dergelijke nummers horen, worden nageleefd. len kunnen omlaag De kosten voor het eerste gedeelte (KPN) gaan nu dus omlaag. De kosten voor het tweede gedeelte kunnen per mobiele aanbieder verschillen. Beide kosten bij elkaar opgeteld vormen het bedrag dat de consument moet betalen. In de toekomst kunnen verschillende tarieven gaan gelden voor gesprekken van een vast naar een mobiel toestel, afhankelijk van het mobiele net dat wordt gebeld. Naar verwachting zullen de nieuwe consumententarieven medio juni ingaan. Een vast-mobiel gesprek vanaf een KPN-aansluiting kan in de piekuren omlaag van 75 naar circa 67 cent per minuut en in de daluren van 50 naar ongeveer 45 cent. Hoeveel de verlaging exact bedraagt, hangt af van wat de mobiele aanbieders met hun deel van het tarief gaan doen. Mobiele operators kunnen zich onderscheiden door voor het tweede gedeelte van de verbinding een andere prijs te vragen dan hun concurrent. Bellen vanaf een vast toestel naar de ene mobiele aanbieder wordt dan goedkoper dan naar de ander. Deze tariefdifferentiatie zal, verwacht OPTA, leiden tot prijsconcurrentie tussen de mobiele aanbieders. Zodra de nieuwe consumententarieven bekend zijn, zal duidelijk zijn in hoeverre de mobiele aanbieders de tarieven voor hun deel van de verbinding ook nog hebben aangepast. Korte informatienummers zijn schaars. Omdat er relatief weinig van zijn , waarvan ongeveer de helft is uitgegeven houdt OPTA goed in de gaten of degenen die een informatienummer toegewezen hebben gekregen, zich houden aan de verplichtingen die horen bij het gebruik van dergelijke nummers (zie het kader). De toezichtsactie van OPTA, die op 1 mei jl. is begonnen, bestaat uit het bellen van alle uitgegeven korte informatienummers. Dat gebeurt om erachter te komen of deze nummers in gebruik zijn genomen. Op die manier is tevens na te gaan of de dienst die wordt aangeboden met het nummer in overeenstemming is met de prefix. Ook krijgt iedereen die een kort informatienummer toegewezen heeft gekregen een brief van OPTA. Daarin vraagt OPTA hen overzichten te verstrekken waaruit blijkt hoeveel belpogingen en belminuten zij in de periode januari 1999 tot en met december 1999 hebben gerealiseerd. Vervolgens zal OPTA deze gegevens per kort informatienummer analyseren. In de gevallen waarin niet wordt voldaan aan de verplichtingen die voor het informatienummer gelden, zal OPTA per geval bekijken welke maatregelen zij zal nemen. OPTA kan in voorkomende gevallen eventueel besluiten het informatienummer in te trekken. Wie nog vragen heeft naar aanleiding van dit artikel, kan contact opnemen met het bureau Nummeruitgifte en Registratieverlening van OPTA, tel KORTE NUMMERS Een kort informatienummer bestaat uit in totaal acht cijfers, waarvan vier na de prefix (0800, 0900, 0906 of 0909). Een kort informatienummer moet binnen zes maanden na toekenning in gebruik zijn genomen. Ook moet de juiste dienst binnen de juiste prefix worden aangeboden. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan een erotische dienst aan te bieden onder een 0900-nummer. Zo n dienst hoort thuis in de categorie Verder moeten met een kort informatienummer per maand (gemiddeld over een jaar) tenminste 4500 belpogingen en belminuten zijn gerealiseerd. 13

14 Voorstel KPN voor tarief differentiatie afgekeurd OPTA heeft het voorstel van KPN voor het invoeren van gedifferentieerde consumententarieven voor het zogeheten off netverkeer afgekeurd. Off netverkeer is telefoonverkeer dat begint in het vaste net van KPN en eindigt in het vaste net van een andere telecomaanbieder. De vergoeding die KPN wil doorberekenen voor het gebruik van haar vaste net is volgens OPTA te hoog. Daarom mocht KPN op 1 april nog geen gedifferentieerde tarieven invoeren. KPN zal nu met een nieuw tariefvoorstel komen. Op dit moment gelden voor gesprekken die binnen het net van KPN blijven (on netverkeer) en gesprekken die eindigen op het vaste net van andere aanbieders (off netverkeer) dezelfde eindgebruikerstarieven. Tarieven die KPN aan haar klanten in rekening brengt voor bellen naar een vaste aansluiting van een andere aanbieder bestaan uit twee componenten: een vergoeding voor het gebruik van het vaste net van KPN (de zogenoemde retentie) en een interconnectievergoeding voor het gebruik van het net van de andere aanbieder net (de call terminating-vergoeding). Bij off net-verkeer moet KPN een interconnectievergoeding aan andere aanbieders betalen voor de verdere afhandeling van het telefoonverkeer. Volgens KPN zijn deze interconnectievergoedingen vaak veel hoger dan de kosten die zij zelf maakt voor het afhandelen van telefoonverkeer op haar eigen net dat afkomstig is van andere telecomaanbieders. Eerder dit jaar stelde KPN voor om per 1 april 2000 de interconnectievergoedingen van andere aanbieders gedifferentieerd door te berekenen in de eindgebruikerstarieven voor off netverkeer. OPTA heeft het tariefvoorstel van KPN met name beoordeeld op kostenoriëntatie, anders gezegd: gekeken of de tarieven gebaseerd zijn op werkelijke kosten plus een redelijke winstopslag. dat laatste niet voldoet. KPN behaalt besparingen bij off net-gesprekken omdat die op een gegeven moment uit het KPNnet verdwijnen. KPN schat deze besparingen lager in dan OPTA redelijk vindt. Dit betekent dat KPN een te hoge, niet-kostengeoriënteerde, vergoeding rekent voor het gebruik van haar vaste net. De gedifferentieerde eindgebruikerstarieven, die gebaseerd zijn op deze vergoeding, voldoen daarmee niet aan het vereiste van kostenoriëntatie. Daarnaast constateert OPTA een ongelijkheid in de berekening van de kosten bij de tarieven van off net-verkeer ten opzichte van die van on net-verkeer. Bij off net-verkeer worden deze kosten wel één op één doorberekend in de eindgebruikerstarieven, bij on net-verkeer gebeurt dat niet. OPTA vindt dit in strijd met het beginsel van non-discriminatie. Verder is OPTA van oordeel dat het onredelijk is dat KPN wil overgaan tot differentiatie van de tarieven voor off net-verkeer als KPN en de andere aanbieders elkaar dezelfde interconnectievergoedingen in rekening brengen voor het afhandelen van telefoonverkeer op elkaars netten. Immers: als er geen verschillen zijn valt er ook niets te differentiëren. GEEN VERSCHIL, GEEN DIFFERENTIATIE OPTA stelde vast dat het KPN-voorstel aan 14

15 Ontbreken garantieverklaring geen reden om aanleg kabels te verbieden Een gemeente kan een telecommunicatie-aanbieder niet verbieden te gaan graven om kabels aan te leggen, als deze aanbieder geen financiële garantieverklaring kan of wil overleggen. Een dergelijke weigering zou op gespannen voet staan met de gedoogplicht, die stelt dat graven in openbare grond voor aanleg of onderhoud van kabels in principe altijd moet worden toegestaan. Dat concludeert OPTA op basis van de Telecommunicatiewet naar aanleiding van een vraag van een gemeente. De Telecommunicatiewet geeft gemeentes een coördinerende rol als het gaat om graafwerkzaamheden voor het aanleggen van kabels voor openbare telecommunicatie- of omroepnetwerken. Om deze rol goed uit te voeren, moesten alle gemeentes op 1 juni 1999 een telecommunicatieverordening hebben ingevoerd. In deze verordening moeten in elk geval regels zijn opgenomen over het tijdstip van werkzaamheden, de te verstrekken gegevens (waaronder het uitvoeringsplan) en de wijze van uitvoering bij aanleg, onderhoud, verplaatsing en het medegebruik van voorzieningen. Een telecommunicatie-aanbieder moet de voorgenomen werkzaamheden melden bij de gemeente. De gemeente geeft toestemming in de vorm van een instemmingsbesluit. Daarin moet onder andere zijn genoemd de instemming wat betreft het tijdstip, de plaats en de wijze van uitvoering van de werkzaamheden. Een gemeente liet OPTA onlangs desgevraagd weten dat zij een aanvraag voor graafwerkzaamheden zou weigeren als de telecommunicatie-aanbieder in kwestie een garantieverklaring van het moederbedrijf niet zou (kunnen) overhandigen. Het gaat hier om een verklaring waarin het bedrijf zegt de financiële verplichtingen die zij tegenover de gemeente heeft ook in de toekomst te zullen nakomen. EXTRA DREMPEL OPTA constateert dat de Telecommunicatiewet niet lijkt te voorzien in een weigeringsgrond voor het niet (tijdig) overleggen van door de gemeente opgevraagde aanvullende informatie. Wel biedt de wet een gemeente in elk geval twee andere weigeringsgronden. De eerste is als de aanvrager geen openbare aanbieder is van een telecommunicatieof omroepnetwerk. De tweede weigeringsgrond betreft de wijze, plaats en/of het tijdstip van de voorgenomen aanleg. OPTA heeft de desbetreffende gemeente meegedeeld dat zij op zich aanvullende voorwaarden mag stellen bij graafwerkzaamheden, bijvoorbeeld een garantieverklaring, en de naleving van die voorwaarden kan afdwingen. Echter: uit de Telecommunicatiewet kan niet worden opgemaakt dat een gemeente het graven mag weigeren als telecomaanbieders een dergelijke verklaring niet kunnen of willen overleggen. OPTA heeft de gemeente er op gewezen dat zij feitelijk een extra drempel opwerpt als zij om een garantieverklaring vraagt, een drempel die juist is weggenomen met de liberalisering van de telecommunicatiemarkt. Daarom is het niet uitgesloten dat de weigering in te stemmen met graafwerkzaamheden op andere dan de eerder genoemde gronden op gespannen voet staat met de gedoogplicht, ofwel het toestaan van graafwerkzaamheden voor het aanleggen van kabels. 15

16 Veel klachten over niet goed werkend aanmeldingssyteem carrier preselectie OPTA krijgt veel klachten over het niet goed werkende aanmeldingssysteem van KPN voor carrier preselectie. In de klachten-top 10 over de maand april staat dit onderwerp op de vijfde plaats. De meeste klachten gaan, net als de maand ervoor, over rekeningen die telecomaanbieders sturen. Opvallend is dat klachten over telefoonrekeningen vooral gaan over de onbekendheid met de tarieven en niet zozeer over de hoogte ervan. OPTA komt binnenkort met richtsnoeren voor het bekendmaken van tarieven en voorwaarden. Daarin staat hoe telecombedrijven hun klanten moeten informeren over onder meer tarieven en tariefswijzigingen. Ook nummerportabiliteit het meenemen van je telefoonnummer naar een andere telecomaanbieder verloopt nog steeds niet vlekkeloos, getuige de tweede plaats in de klachten-top 10. Sinds 1 april krijgt OPTA ook klachten over het aanmeldingssysteem dat KPN gebruikt voor carrier preselectie. Om te zorgen dat KPN de problemen met dit zogeheten voice response-systeem snel oplost, heeft OPTA KPN vorige maand een last onder dwangsom opgelegd. Nieuw in de klachtenlijst zijn ook de problemen met selectieve nummerblokkering, ofwel de mogelijkheid om het bellen naar bepaalde nummers te laten blokkeren. OPTA kreeg in april meer klachten dan in maart. Daarentegen nam het aantal telefonische informatievragen drastisch af. De vragen gaan vooral over carrier preselectie (12,8 procent) en nummerportabliteit (10,3 procent). PTT Post maakt bezwaar tegen besluit postzending met CD-ROM PTT Post heeft bezwaar gemaakt tegen het OPTA-besluit waarin is bepaald dat PTT Post voor een postzending met een CD-ROM het drukwerktarief moet rekenen. OPTA heeft de werking van het besluit opgeschort totdat een beslissing op het bezwaar van PTT Post is genomen. Naar aanleiding van een klacht van een computer-servicebureau oordeelde OPTA dat PTT Post voor een bepaalde postzending waaraan een CD-ROM was toegevoegd ten onrechte het brieftarief aan het bureau in rekening had gebracht in plaats van het goedkopere drukwerktarief. PTT Post was het hier niet mee eens en maakte bij OPTA bezwaar tegen het besluit. Tegelijkertijd vroeg PTT Post om een voorlopige voorziening. OPTA heeft vervolgens op verzoek van PTT Post besloten de werking van het besluit op te schorten tot het moment dat OPTA een beslissing op het bezwaar heeft genomen. Daarop besloot PTT Post het verzoek om een voorlopige voorziening in te trekken. In de vorige uitgave van dit blad stond dat de aanwijzing van OPTA inhoudt dat PTT Post in het vervolg haar algemene voorwaarden in overeenstemming met de uitspraak moet interpreteren. Ook werd gemeld dat PTT Post om een overgangstermijn van zes maanden vraagt om binnen die periode haar algemene voorwaarden aan te passen. Deze beweringen berusten op een misverstand. De aanwijzing van OPTA had alleen betrekking op het tarief voor geadresseerde postzendingen en niet op de algemene voorwaarden van PTT Post. 16