Waarom doe ik wat ik doe? Uitgelegd aan de hand van het ijsbergmodel van psycholoog McClelland

Transcriptie

1 Jan Demo

2 beste Jan Demo Voor je ligt het rapport naar aanleiding van de vragenlijsten die je op 1 november 2016 ingevuld hebt. In dit document leggen we de resultaten uit. Het geeft jezelf en anderen inzicht in hoe je in elkaar steekt en op welke manier jij jouw unieke kwaliteiten het best kunt inzetten en benutten. Als je dingen doet die bij je passen, kom je immers het beste tot je recht. Zowel op persoonlijk vlak als op het gebied van je werk. Deze rapportage kent drie stappen. Samen geven ze een compleet beeld van jouw kwaliteiten: Stap 1 Waarom doe ik wat ik doe? Uitgelegd aan de hand van het ijsbergmodel van psycholoog McClelland Stap 2 Wat drijft mij? Welke overtuigingen, waarden en normen zijn belangrijk voor mij? Stap 3 Wie ben ik? Welke persoonlijkheidseigenschappen kenmerken mij? We wensen je veel leesplezier toe! Hans Möhringer Henk ten Voorde hans@level357.nl henk@level357.nl

3 Jouw gedrag en jouw overtuigingen Stap 1 Waarom doe ik wat ik doe? Graag helpen we je om een duidelijk antwoord te vinden op die vraag. De eerste stap daarbij is het ijsbergmodel van McClelland. Psycholoog David McClelland stelt dat een ijsberg twee lagen heeft. Een ijsberg heeft een zichtbaar en onzichtbare deel. Dat geldt ook voor jouw persoonlijkheid. Boven de waterlijn is jouw gedrag zichtbaar. Onder de waterlijn bevinden zich jouw onbewuste en onzichtbare overtuigingen, normen en waarden, eigenschappen en motieven. Die zie je niet en die ken je niet altijd van jezelf. Ze zijn echter wel degelijk van grote invloed op jouw gedrag. In deze stap leer je jouw hele ijsberg kennen. 3

4 Stap 2 Wat drijft mij? >> Welke overtuigingen, waarden en normen zijn belangrijk voor mij? De tweede stap is onderzoeken welke overtuigingen jij belangrijk vindt. Overtuigingen zijn opvattingen die jij over jezelf en over de wereld om je heen hebt. Bij bijna alles wat je denkt en doet, spelen jouw overtuigingen automatisch mee in je achterhoofd, of je het nu wilt of niet. Jouw waarden en normen (Wat vind ik goed? Wat vind ik fout?) zijn een goed voorbeeld van je overtuigingen. Samen bepalen jouw overtuigingen, normen en waarden een groot deel van jouw voorkeursgedrag. Stap 3 Wie ben ik? >> Welke persoonlijkheidseigenschappen kenmerken mij? De derde stap is het onderzoeken van jouw persoonlijkheid. Persoonlijkheidseigenschappen zijn eigenschappen die kenmerkend zijn voor jou als individu. Het Big Five-persoonlijkheidsmodel is het meest geaccepteerde en meest gehanteerde persoonlijkheidsmodel ter wereld. Het meet vijf onafhankelijke persoonlijkheidseigenschappen: extraversie, openheid (voor nieuwe dingen), emotionele stabiliteit, aanpassen (altruïsme) en zorgvuldigheid (ordelijkheid). 4

5 Jouw resultaten Drijfveren positieve energie negatieve energie Energieresultaat Big Five 5

6 De betekenis van jouw resultaten Drijfveren Resultaatgericht & daadkrachtig Vanuit jouw grote actiebereidheid, krijg jij energie van het speuren naar en het ontdekken van kansen waarmee je resultaat kunt boeken. Jij hebt een dieperliggende competitieve instelling en hebt een hekel aan mislukkingen, iets wat je graag wilt vermijden. Jouw daadkracht is sterk merkbaar voor anderen en je hebt een stevig gevoel van eigenwaarde. Hierdoor zal je een conflict niet snel uit de weg gaan. De verbinding tussen ambitie & doelgerichtheid en tempo & daadkracht maakt je een gesprekspartner met een sterke wil. Inflexibiliteit en teveel kritische vragen vormen een energielek Het kost je energie wanneer anderen jou (willen) beperken, door regels of doordat zij de huidige status quo als onveranderbaar zien. Je zult moeite kunnen hebben om je in te houden als je geconfronteerd wordt met andermans regels. Daarnaast vind je het niet prettig wanneer anderen dingen te kritisch bekijken en het te complex maken. Persoonlijkheid Omdat jij jouw energie over het algemeen eerder naar buiten toe richt, vind je het gezelschap van anderen prima. Daarbij ben je over het algemeen opgewekt van aard, houd je van gezelligheid en je zoekt actief sociaal contact. Je staat open voor veranderingen en je vindt het over het algemeen prettig om nieuwe dingen te ervaren. Daarbij heb je een rijke fantasie en zal je veranderingen als een leuke uitdaging zien. Op stress of toenemende mentale druk zal jij over het algemeen erg kalm kunnen reageren. Je gaat uit van jouw eigen kracht en je vertrouwt erop dat je problemen zelf op kunt lossen. Jij stelt jouw eigenbelang vaker voorop dan het belang van een ander. Daarom ben je meestal geneigd je dominant en sturend op te stellen ten opzichte van anderen. Over het algemeen zal je jouw afspraken nakomen en is jouw aanpak sterk planmatig. Tevens vind je het prettig om duidelijke regels te hanteren, zowel naar jezelf als naar anderen toe. Samenhang Drijfveren en Persoonlijkheid Je bent waarschijnlijk iemand die verbaal relatief sterk is en overtuigend over kan komen. Dat komt overeen met jouw hoge score op Extraversie, gekoppeld aan jouw dominante rode drijfveer. Daar sluit de lagere score op Aanpassen ook bij aan. Jouw gemiddelde score op Openheid komt overeen met jouw relatief gemiddelde gele drijfveer, het zoeken naar concepten of nieuwe ideeën. De verhoogde score op Emotionele Stabiliteit zorgt ervoor dat je onder toenemende mentale druk jouw focus niet snel verliest, je wordt er eerder scherper door. 6

7 Persoonlijk profiel Drijfveren Welk gedrag waardeer jij en zie jij graag in jouw omgeving? Succes en ambitie Je wilt vooruit komen in jouw leven en zaken in beweging brengen. Je zoekt wegen naar succes en hebt behoefte aan waardering wanneer je dat succes bereikt hebt. Presteren staat voorop, competitie en persoonlijke beloning hoort daar voor jou bij. Als anderen die principes omarmen en jouw omgeving jou daartoe in staat stelt, voel jij je als een vis in het water. Daadkracht en tempo Je bent pragmatisch en zult niet lang napeinzen over zaken die gedaan zijn. Je bent in staat om snel te besluiten en durft dingen te benoemen als het je niet aanstaat. Dat je je daarmee niet altijd geliefd maakt, is iets wat je voor lief wilt nemen. Je houdt tenslotte van duidelijkheid en daar hoort het regelmatig hebben van confrontaties met anderen toch echt bij. Resultaatgericht en daadkrachtig De combinatie van jouw oranje en rode drijfveren maakt dat je een ambitieuze hunkering naar resultaat hebt. Jij zorgt graag voor enige druk en tempo om de voortgang in beweging te houden. Je weet dat datgene wat je wilt bereiken ook daadwerkelijk te bereiken is door besluiten te nemen en het vervolgens meteen uit te voeren. Jouw dominante oranje drijfveer zorgt voor een grote actiebereidheid. Welk gedrag van anderen vind jij lastig om mee om te gaan? Teveel regels Indien een omgeving of een persoon jou beperkingen oplegt omdat de situatie dat vereist, dan kan het moeilijk voor je zijn om de door de ander gevraagde zekerheden te begrijpen of te aanvaarden. Te kritisch Soms maken mensen dingen veel te complex of vragen ze te veel door over hoe het precies zit. Indien iemand lang kritisch blijft of te veel inhoudelijke vragen stelt, gaan de haren in jouw nek overeind staan. 7

8 Energieresultaat Het energieresultaat laat zien welke drijfveren jou Positieve Energie geven en welke je Negatieve Energie geven. Je voelt je meer thuis in een werkomgeving naarmate het Positieve Energie-resultaat van een drijfveer, of een combinatie van drijfveren, hoger is. Jouw meest Positieve Energie-drijfveer is oranje. Dat betekent dat je beter tot je recht zult kunnen komen bij het werken in een organisatie die, in basis, een prestatiecultuur kent. Je voelt je minder thuis in een werkomgeving naarmate het Negatieve Energie-resultaat van een drijfveer, of een combinatie van drijfveren, lager is. Jouw meest Negatieve Energie-drijfveer is blauw. Dat betekent dat je je hoogstwaarschijnlijk enigszins tot zeer onprettig zult voelen bij het werken in een organisatie die, in basis, sterk taakgericht is. ORANJE (KANSGERICHT) 14 ROOD (DOELGERICHT) 8 GEEL (INHOUDSGERICHT) -1 TURKOOIS (HOLISTISCH GERICHT) -2 PAARS (VEILIGHEIDSGERICHT) -4 GROEN (RELATIEGERICHT) -6 BLAUW (TAAKGERICHT) -9 Leiderschap Jouw leiderschapsstijl past bij een Ondernemer. Je bent gericht op doelen, resultaten en op status. Je wilt graag uitblinken. Sterke punten: flexibel en resultaatgericht Aandachtspunten: moeite met delen van succes, aandacht voor uiterlijkheden Samenwerken Jouw definitie van prettig samenwerken betekent dat samenwerken om een gemeenschappelijk doel en/of belang vraagt. Jij weet dan wat er in veranderende omstandigheden moet gebeuren om succes te behalen. Motivatie Jouw motivatie neemt toe wanneer jou kansen voor succes aangeboden worden. Je hebt direct interesse indien er beloning en applaus wordt gegeven bij succes en er statusverhogende mogelijkheden en doelen zijn. Jouw motivatie neemt af wanneer jou status en prestige ontkend worden. Individuele prestaties behoren namelijk beloond te worden. Gelijkheid van medewerkers en relativering van doelen maakt dat jij vrij snel afhaakt. 8

9 Persoonlijk profiel Big Five Extraversie - Is jouw energie naar buiten of naar binnen gericht? (72%) Jouw energie richt je graag naar buiten toe. Jij bent graag in het gezelschap van anderen. Daarbij ben je over het algemeen opgewekt van aard, houd je van gezelligheid en zoekt actief sociaal contact. Je durft voor jezelf op te komen, neemt vroegtijdig initiatief en bent vaak spraakzaam. Over het algemeen heb je prikkels en opwinding nodig en zal je dat actief zoeken. Dat zorgt ervoor dat je je ook snel kunt gaan vervelen. Sterke punten: je kunt krachtig overkomen, zowel verbaal en/of in actiegerichtheid Aandachtspunten: je kunt impulsief of ondoordacht reageren Openheid - Sta je open voor veranderingen en voor nieuwe dingen? (60%) Met veranderingen ga je wisselend om, het is iets wat jij soms lastig of soms erg leuk vind om mee te maken. Nieuwe dingen zijn voor jou een uitdaging en over het algemeen weet je daar goed mee om te gaan. Uitgaande van wat je kent, toon je je nieuwsgierig. Sterke punten: je hebt oog voor de verandering zonder daarin door te slaan Aandachtspunten: je sluit aan bij wat er al is Emotionele stabiliteit - Wat doe je in stressvolle situaties? (76%) Wanneer de mentale druk toeneemt, zal jij over het algemeen kalm kunnen reageren. Je maakt je niet snel zorgen, je gaat uit van jouw eigen kracht en je vertrouwt erop dat je problemen zelf op kunt lossen. Je bent meestal gelijkmatig, ontspannen en opgewekt. Sterke punten: je bent stabiel en niet vaak gespannen Aandachtspunten: je kunt te relaxed zijn en te veel vertrouwen op jeeigen oplossingsvermogen Aanpassen - Ben je gericht op het belang van de ander of op dat van jezelf? (22%) Jij zult eerder uitgaan van jouw eigenbelang dan dat van een ander. Je bent geneigd je eerder dominant en sturend op te stellen ten opzichte van anderen. Naar anderen toe is jouw houding eerder competitief dan coöperatief. Je hebt grote interesse in macht, anderen zullen hun waarde richting jou moeten bewijzen. Sterke punten: je weet wat je wilt en dat krijg je ook voor elkaar Aandachtspunten: het risico is aanwezig de ander te verliezen indien je geen water bij de wijn wilt doen Zorgvuldig - Ben je georganiseerd en doelgericht? (61%) Je bent over het algemeen goed in staat om zowel met een beetje chaos om te gaan en jezelf een goede structuur te bieden. Je kunt jezelf ambitieuze doelen stellen en kunt daarmee effectief werken. Hoe meer je de dingen doet die bij jouw eigen innerlijke motivatie passen, hoe gedisciplineerder jij je zal tonen. Aan de andere kant vind je het ook prettig om 'de teugels af en toe te laten vieren' en te genieten van de rust. Sterke punten: je zoekt naar een goede balans tussen discipline en loslaten Aandachtspunten: de eeuwige strijd van het stellen van de juiste prioriteit(en) 9

10 Bijlage 1 Drijfveren 1 De theorie van Graves Het fundament van de drijfverenscan is het waardensysteem van pr-ofessor Clare W. Graves. Deze hoogleraar psychologie leefde van 1914 tot 1986 en bedacht na jaren wetenschappelijk onderzoek een systeem dat een verklaring geeft voor het gedrag van mensen. Dit systeem is door Beck en Cowan verder ontwikkeld tot een methodiek om de drijfveren van mensen in kaart te brengen (Spiral Dynamics). De basis van deze methodiek is de overlevings- of ontwikkelingsdrang die in mensen schuilt. Onze drijfveren bepalen voor een groot deel de wijze waarop wij omgaan met deze drang. De methodiek en de theorie van Graves bieden ons zeven verschillende drijfveren, elk met een eigen kleur. De zeven drijfveren geven een verklaring voor menselijk gedrag in verschillende omstandigheden. Ieder mens heeft een eigen combinatie van voorkeuren voor bepaalde drijfveren; we zullen ons aangetrokken voelen tot bepaalde drijfveren, maar we huiveren van verschillende elementen van andere drijfveren. 10

11 2 De betekenis van de kleuren Paars Personen met een sterke paarse drijfveer streven naar het behoud van goede tradities en vertrouwelijkheid. Zij zoeken veiligheid en geborgenheid. Deze personen vinden de mensen in de eigen kring belangrijk en zien deze graag als familie. Tevens hechten zij waarde aan regelmatig terugkerende momenten en zij stellen traditie erg op prijs. Paarse personen zijn bescheiden van aard en zijn bereid het eigenbelang in hoge mate op te offeren voor het belang van de groep. Het doel van paarse personen is dan ook niet om zich als individu te manifesteren. Sterke punten: loyaal, verbonden met organisatie Aandachtspunten: afhankelijk, onzakelijk, ouderwets Rood Personen met een sterke rode drijfveer willen snel beslissingen nemen en tempo maken. Zij zijn over het algemeen daadkrachtig, regelmatig ongeduldig en kunnen snel en impulsief reageren. Rode personen willen met respect bejegend worden en zij hebben respect voor mensen die kracht uitstralen. Zij stellen weinig vertrouwen in machthebbers, maar zijn zeer trouw aan degenen die zij tot hun vrienden rekenen. Sterke punten: conflictbestendig, besluitvaardig, doortastend Aandachtspunten: ondoordacht, ongeduldig, overweldigend Blauw Personen met een sterke blauwe drijfveer willen dingen goed organiseren en streven in het werk naar orde en zekerheid. Zij hechten waarde aan regels en discipline en maken werkzaamheden graag af. Blauwe personen zijn loyaal aan structuren en systemen en zij zullen de vooraf vastgelegde processen volgen. Zij willen waardering voor eigen inzet en zijn gesteld op zekerheden en heldere afspraken. Zij letten erop dat afspraken consequent worden nageleefd en vinden rechtvaardigheid belangrijk. Sterke punten: betrouwbaar, rechtvaardig, volhardend Aandachtspunten: regels gaan boven mensen, bureaucratisch 11

12 Oranje Personen met een sterke oranje drijfveer streven naar het neerzetten van resultaten en vooruitgang. Zij zijn competitief ingesteld en zijn gericht op het waarnemen van kansen en het behalen van succes. Oranje personen gaan uitdagingen graag aan en zijn sterk gericht op doelen en middelen. Zij denken tevens dat 'willen' belangrijker is dan 'kunnen'. Niet onbelangrijk: oranje personen zijn statusgevoelig en willen serieus genomen worden. Sterke punten: doelgericht, gedreven, ondernemend Aandachtspunten: arrogant, berekenend, opportunistisch Groen Personen met een sterke groene drijfveer streven naar leuke en prettige contacten met mensen. Zij zijn over het algemeen sociaal ingesteld en hebben een goede antenne voor de gevoelens van andere personen. Tevens hebben ze behoefte aan een eerlijke balans tussen werk en privé. Ze hebben oog voor zwakkeren en een hekel aan arrogantie. Tevens vinden zij gelijkwaardigheid, onderlinge warmte en betrokkenheid belangrijk. Sterke punten: medemenselijk, communicerend, toegankelijk Aandachtspunten: conflictvermijdend, traag door consensusmodel, begrijpt macht niet Geel Voor personen met een sterke gele drijfveer is vooral het leren en ontwikkelen van inhoudelijke dingen erg belangrijk. Zij streven naar het opdoen van kennis, inzicht en zijn gesteld op weten en begrijpen. Zij willen graag vrijheid in doen en denken en kunnen pas handelen nadat zij zaken begrepen hebben. Het hebben van een strategie is voor hen belangrijk, een goed idee zal altijd goed worden bekeken. Gele personen worden door leuke en complexe dingen gemotiveerd, de denkstijl is theoretisch en modelmatig. Zij willen dingen graag in breder perspectief plaatsen en beoordelen nieuwe ideeën en theorieën streng. Gele personen denken het liefst van groot naar klein: eerst de hoofdlijn, dan de details. Zij zoeken naar waarheid en omdat er in principe maar één waarheid is, is het maken van compromissen niet altijd eenvoudig. Sterke punten: kennisgeoriënteerd, denkt door, theorie is nuttig, intelligent Aandachtspunten: onpraktisch, altijd kritisch, weinig actiegericht 12

13 Turkoois Personen met een sterke turkooise drijfveer zijn in staat om zaken sterk te relativeren. Zij zien in dat het streven naar structuur, succes en gemeenschapszin de echte problemen van deze wereld niet oplossen. Ze beschouwen de wereld van grote afstand en proberen datgene te doen wat werkelijk relevant is. Turkooise personen zijn over het algemeen tevreden en voelen zich verbonden met de levende zaken om zich heen. Zij zijn vaak minder materialistisch. Sterke punten: relativeren, altruïstisch, autonoom Aandachtspunten: afstandelijk, abstract, zweverig 3 Hoe herken je het gedrag van andere kleuren? Hoe maak je uit het gedrag van anderen op wat zij belangrijk vinden? Door te weten welk gedrag bij welke drijfveer hoort. Een drijfveer kun je zien als een lijn met twee uiteinden, met aan iedere kant de extremen. Bij elk van die uiteinden hoort gedrag wat je in kleine en grote mate zult herkennen bij mensen. 13

14 4 Hoe denken de drijfveren over elkaar? Ieder persoon met een type drijfveer heeft een unieke bril om naar mensen met andere drijfveren te kijken, dat is ons mensbeeld. In de onderstaande tabel kun je in de linker kolom lezen op welke wijze de betreffende drijfveer over andere drijfveren denkt. Je neemt het gedrag van een ander waar, interpreteert het snel en hebt er direct een mening over. Vaak is die mening ingegeven door jouw eigen dominante drijfveren. 14

15 5 Veel en weinig drijfveren in een team, afdeling of organisatie Het gedrag wat hoort bij een drijfveer in een (werk)omgeving is sterk afhankelijk van het soort drijfveer. Het gedrag van de ene drijfveer valt nu eenmaal meer op dan de ander. Je kunt een drijfveer signaleren door te kijken welk gedrag overheerst en welk gedrag ontbreekt. In de onderstaande tabel staat aan de rechterkant gedrag van drijfveren die je sterk kunt waarnemen in een omgeving. Indien je bijvoorbeeld merkt dat mensen een hoge mate van besluitvaardigheid hebben of een organisatie een erg hoog werktempo kent, dan is het goed mogelijk dat in die omgeving de rode drijfveer sterk aanwezig is. Aan de linkerkant staat gedrag van drijfveren die je weinig waarneemt of zelfs mist in een omgeving. Indien er bijvoorbeeld alleen op de resultaten gestuurd wordt en er weinig tot geen mensgericht leiderschap is, dan is het goed mogelijk dat het een omgeving is waarin de groene drijfveer weinig aandacht krijgt. 15

16 Bijlage 2 Big Five Achtergrond van het Big Five persoonlijkheidsmodel Het Big Five persoonlijkheidsmodel is een model om te onderzoeken waarin personen van elkaar verschillen en waarom we ons als mensen op een bepaalde manier gedragen. De Big Five persoonlijkheidseigenschappen zijn tussen 1970 en 1985 uitgebreid onderzocht door meerdere onderzoekers (onder andere Costa & McCrae en Norman & Goldberg). Ze kwamen onafhankelijk van elkaar uit op dezelfde vijf menselijke persoonlijkheidseigenschappen (dimensies), onafhankelijk van taal of cultuur. De onderzoeken duurden jaren en vele duizenden mensen hebben honderden vragen ingevuld. Uit meerdere statistische onderzoeken kwamen deze vijf persoonlijkheidseigenschappen voortdurend terug. Onder psychologen en in bredere wetenschappelijke kringen is de Big Five het meest geaccepteerde en gehanteerde model voor persoonlijkheidsonderzoek. Wat meet de Big Five? De verschillen tussen mensen worden in vijf persoonlijkheidseigenschappen in kaart gebracht: extraversie, openheid (voor nieuwe dingen), emotionele stabiliteit (stresstolerantie), aanpassen (vriendelijkheid) en zorgvuldig (ordelijkheid). Met name emotionele stabiliteit en zorgvuldigheid zijn bepalend voor het functioneren in een werksituatie. De vijf persoonlijkheidskenmerken toegelicht 1. Extraversie: introversie tegenover extraversie Deze persoonlijkheidseigenschap geeft duiding aan de terminologie die door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung ontwikkeld is. Het geeft de richting van de energie aan, die is naar buiten gericht (extravert) of naar binnen gericht (introvert). 2. Openheid (voor nieuwe dingen): behoudend tegenover vernieuwend Deze persoonlijkheidseigenschap geeft de mate van openheid voor (nieuwe) ervaringen weer. 3. Emotionele stabiliteit: rust tegenover onrust Deze persoonlijkheidseigenschap drukt uit hoe mensen presteren onder toenemende mentale druk. 4. Aanpassen: meegaand tegenover dominant Deze persoonlijkheidseigenschap laat zien hoe iemand geneigd is zijn omgeving te beïnvloeden, dan wel zich aan te passen door de beïnvloeding van anderen. 5. Zorgvuldig: wanordelijk tegenover ordelijk Deze persoonlijkheidseigenschap geeft informatie over hoe iemand zichzelf en zijn omgeving onder controle heeft en wil hebben. 16