Voorwoord. Inhoud. 1. Algemeen a. Arbeidstoeleiding op de Cirkel b. Het stagetraject. 2. Werkwijzer

Transcriptie

1 Voorwoord Dit is een informatiemap voor ouders en verzorgers die zich samen met hun zoon of dochter oriënteren op de stage. Veelal hebt u met de stagedocent van de school een oriënterend gesprek, waarbij verschillende zaken besproken worden. In deze map worden alle zaken aangaande stage op een rijtje gezet, waardoor deze op elk moment ter hand genomen kan worden. Inhoud 1. Algemeen a. Arbeidstoeleiding op de Cirkel b. Het stagetraject 2. Werkwijzer 3. Werken a. Dagbesteding b. Het werkbedrijf c. Werken in het vrije bedrijf 4. Wet- en regelgeving a. Mijn kind wordt 18 jaar b. Financiële zaken c. Doelgroep register d. Curatele, bewind voering en mentorschap 5. Links 6. Stagedocenten 7. Bijlagen a. Wat is indicatie, wat is toegang tot de zorg? b. Doelgroepregister en beschut werk c. Zorgaanbieders in de regio d. Stage en Autisme e. Wat moet er geregeld zijn voordat de leerling de school verlaat?

2 Algemeen 1 a. Arbeidstoeleiding op de Cirkel De Cirkel bereidt haar leerlingen voor op hun toekomstige dagbesteding. In het programma van het VSO wordt daar volop aandacht aan geschonken. In de middenbouw van het VSO krijgt arbeidsoriëntatie vorm door middel van de leerwerkplekken op school, ook wel sectoren genoemd, en bij de verschillende instellingen en bedrijven. Een ander wezenlijk onderdeel van die voorbereiding is de stage in de bovenbouw van het VSO. Deze stage dient als oriëntatie en als opstap voor een soepele overgang naar de naschoolse periode. De leerling krijgt tijdens de stage een beter zicht op zijn of haar eigen mogelijkheden, interesses en wensen t.a.v. de vervolgdagbesteding. Andere doelen die tijdens het stagelopen aan de orde komen zijn: wennen aan andere regels en dagritmes (anders dan die van school en thuis) en het leren omgaan met collega's/werkgevers. Als we praten over dagbesteding denken we aan: werken op een dagactiviteitencentrum, begeleid werken en aan werken in het werkbedrijf in de regio of het vrije bedrijf 1 (met begeleiding door een jobcoach). b. Het stagetraject Na een periode van arbeidsverkenning op de leerwerkplekken en in de sectoren gaat de leerling, samen met ouders en stagecoördinator een keuze maken voor een stageplaats. We starten met het traject in het schooljaar dat de leerling 17 jaar wordt. Op school wordt met de leerling besproken wat hij of zij voor werk zou willen gaan doen en indien nodig, een arbeidsinteresse onderzoek gedaan. Er volgt een oriëntatiegesprek met ouders, leerling, stagedocent en de leerkracht om wensen en mogelijkheden te bespreken voor de stage. Het portfolio van de leerwerkplekken van de leerling, de werk- en ondersteuningsbehoeften en zeker ook de wensen van leerling en ouders zijn de leidraad voor het gesprek om tot een keuze van mogelijke stageplaats(en) te komen. 1 Voor meer informatie hierover, zie H. 3B Het Werkbedrijf

3 Tijdens dit gesprek wordt ook besproken wat geregeld moet worden voordat de jongere 18 jaar wordt, zoals het aanvragen van een beoordeling Arbeidsvermogen bij het UWV, tegemoetkoming scholieren, zorgtoeslag e.d. De stagedocent maakt afspraken voor oriënterende bezoeken bij de stageplaatsen die in het gesprek naar voren gekomen zijn. Vooraf zal al geïnformeerd zijn of een eventuele stage mogelijk is. Na de bezoeken wordt er een keuze gemaakt en volgt de aanmelding. De stagedocent vraagt de stageplaats aan en regelt de aanmelding, door middel van de aanmeldingsformulieren en het verstrekken van NAW gegevens van de leerling. Dit laatste met schriftelijke toestemming van ouder(s)/verzorger(s). Indien de stagegever dat vraagt vullen ouder(s)/ verzorger(s) een intakeformulier in en zij leveren de nodige administratieve gegevens aan. Tevens vragen zij het vervoer naar de stageplaats aan bij de gemeente. Dit mag niet meer gedaan worden door de stagedocent vanwege de aangescherpte privacy wetgeving. In overleg met ouders, leerling en stagebedrijf worden afspraken gemaakt over de duur van de stage. De stagedocent stelt de stageovereenkomst op. Er wordt meestal uitgegaan van minimaal een half jaar, maar een stage kan ook tussentijds beëindigd worden of langer doorlopen. Heeft een leerling indicatie voor begeleiding (zorg in natura of PGB) dan kan de stagegever vergoeding krijgen voor het begeleiden van de stagiair. Bij steeds meer stageplaatsen is dat een voorwaarde om er stage te kunnen lopen. Er wordt dan met de ouder(s)/ verzorger(s) een financiële overeenkomst afgesloten. Om deze te beëindigen kan er wel een opzegtermijn zijn! Als bovenstaande zaken geregeld zijn kan de leerling stage gaan lopen. Zo mogelijk is de stagedocent bij de opstart van de stage aanwezig. De leerling krijgt een stagemap waarin wordt opgeschreven wat er per dag gedaan is en hoe het ging. Aan de hand van de map en de ervaringen van de leerling, wordt op school de stage besproken. De stagedocent bezoekt de leerling op zijn stage en maakt afspraken over evaluatiegesprekken. Ouders kunnen ook bij die gesprekken zijn. Leerlingen kunnen verschillende stages lopen en maken samen met hun ouder(s)/ verzorger(s) een keuze voor de plaats waar zij na hun schooltijd willen gaan werken. De stagedocent meldt de leerling dan aan voor een werkplek.

4 Werkwijzer stagebegeleiding 2 Stappen School Ouders/ verzorgers Voorbereiding Stage-Informatieavond Stageboekje Ouders/ verzorgers krijgen de Voor VSO 3, 4 & S 3 Blad met Autisme, waar moet je rekening mee houden bij het begeleiden van informatie over de stage tijdens deze stageinformatieavond. PowerPoint stageplaatsen Gesprek leerling toekomstige stage en eventueel TOTA afnemen Portfolio opstellen met de leerling Verslag op formulier Gesprek toekomstige stage Stap 1,2 Oriëntatiegesprek In het schooljaar dat de leerling 17 wordt. Ouders/ verzorgers week voor gesprek de werk- en ondersteuningsbehoeften toezenden (gedeeltelijk ingevuld), zo ook alle info rond arbeid Tijdens gesprek alle onderdelen van formulier doornemen. Vragen n.a.v. Info rond arbeid Stap 3 Ná oriëntatiegesprek Stageplaatsen voortkomend uit gesprek Definitieve werk- en ondersteuningsbehoeften invullen. Opsturen werk- en ondersteuningsbehoeften naar betreffende organisatie. Organisatie kan kijken of de stageplaats ook voldoet aan de eisen. Is er ook plaats? Ouders/ verzorgers krijgen een volledig ingevuld formulier na het gesprek.

5 Nieuwe stageplaats? Stagebegeleider bezoekt eerst deze plaats. Invullen: kijkwijzer nieuwe stageplaatsen Stap 4 Bezoek stageplaats met Rondleiding. ouders/ leerling Vervolg sollicitatie met portfolio Stap 5 Indicatie aanvragen Heeft de leerling nog geen Wlz indicatie? Dan is er in een aantal gemeenten de mogelijkheid om de begeleiding vanuit de jeugdwet/wmo te laten vergoeden Let op: Het gaat dan om begeleiding Groep. Niet om stage. Stap 6 Aanmelden door stagebegeleider Aanmeldingspakket opsturen. Zie handboek welke formulieren er opgestuurd worden. Stap 7 Portfoliomap Stagebegeleider maakt dit in orde. Portfolio-stagemap voor PC/ C leerlingen; portfolio-stagemap voor E/P leerlingen. Invullen kijkwijzer nieuwe stageplaatsen Rondleiding. Ouders/ verzorgers verantwoordelijk voor aanvraag Ouders/ verzorgers invullen: basisgegevens akkoordverklaring gegevensuitwisseling kopie identiteitskaart/ paspoort Voor ouders/ verzorgers is de map het heen en weer schrift met de stageplaats. Iedere week na de stagedag mee naar school geven. Stap 8 Gesprek school-stage Doornemen leerling, gegevens voor begin stage ( Per mail, telefonisch of via een gesprek). Stap 9 Contracten Opstellen stagebegeleider ( Brief stagecontracten) Ondertekenen overeenkomst. Alle partijen krijgen ondertekend exemplaar digitaal. Stap 10 Vervoer Ouders/verzorgers vragen dit aan bij gemeente waar de leerling woont. Meestal is hiervoor een stageovereenkomst nodig. Stap 11 Evaluatiegesprekken Zie schema hieronder: (1 e stagedag mee met de leerling, afhankelijk van leerling) De stage verloopt via de stagebegeleider. De stagebegeleider neemt contact op met de ouders/verzorgers. Ouders/verzorgers nemen zelf geen contact op over eventuele uitbreiding. Wel communiceren de ouders/ verzorgers in de stagemap over de werkzaamheden van de dag en de voortgang.

6 Periode Evaluatie School Ouders/ verzorgers Begin stage/ schoolperiode Na blok van ± 6 weken Contact met stage (is alles weer goed opgestart) Nieuwe stagecontacten opsturen. Per mail of telefonisch contact met stageplaats. Ouders/ verzorgers worden op de hoogte gesteld van de opstart door stagebegeleider. Ook via de stagemap is er contact met de stageplaats. 1 e evaluatie Gesprek Ingevuld formulier naar stage en ouders/ verzorgers Na blok van 12 weken Na blok van 12 weken 2 e evaluatie Gesprek (formulier van de 1 e evaluatie als leidraad/ aanvullen) 3 e evaluatie Gesprek (formulier van de 1 e en 2 e evaluatie als leidraad/ aanvullen) Ingevuld formulier naar stage en ouders/ verzorgers Ingevuld formulier naar stage en ouders/ verzorgers Einde stage/ schoolperiode Eindgesprek - Hoe verder volgend jaar. - Vakantie? Ingevuld formulier naar stage en ouders/ verzorgers Hoe willen ouders/ verzorgers omgaan met vakantie? Loopt een stage niet goed en/of zijn er problemen, dan is een stagebezoek tussen de evaluatiemomenten door noodzakelijk.

7 Werken Voor iedere leerling is een Ontwikkelingsperspectief (OPP) opgesteld. Hierin staat o.a. aangegeven waar de leerling naar verwachting uitstroomt. Dit kan zijn in dagbesteding of een vorm van (beschut) werk a. Dagbesteding: Het merendeel van de leerlingen van ZML De Cirkel loopt stage bij een dagbesteding en stroomt daar ook uit. We onderscheiden drie soorten dagbesteding: belevingsgerichte-, activiteitengerichte- en arbeidsgerichte dagbesteding. De keuze van de vorm van dagbesteding is afhankelijk van het niveau van de leerling. 3 Dagbesteding is een vorm van werk die weinig belastend is en waar intensieve begeleiding voor de cliënten is. Wie in de dagbesteding werkt krijgt geen salaris, maar is aangewezen op de Wajong uitkering 2. De leerlingen die hiervoor in aanmerking komen krijgen op grond van de informatie die school en ouders verstrekken aan het UWV de kwalificatie geen arbeidsvermogen. Dit betekent natuurlijk niet dat deze leerlingen niets kunnen. Wij zoeken voor een leerling daarom een dagbesteding die passend en thuis-nabij is. De leerling moet er tot zijn of haar recht komen. We kijken daarom samen met ouders en verzorgers naar het aanbod en de begeleiding die geboden wordt bij de dagbesteding. De Cirkel heeft inmiddels een groot netwerk van verschillende werkplekken in de regio. b. Het Werkbedrijf: Wanneer een leerling in de hoogste leerroute zit en er geen belemmerende factoren zijn, wordt ervan uitgegaan dat een leerling uitstroomt naar (beschut) werk. Hiervoor hebben wij nauwe contacten met de werkbedrijven in de regio. Bedrijven als Avrès,!GO en Werkzaak Rivierenland zijn voor de ons omringende gemeenten de uitvoerende organen voor de banenafspraak van de overheid. Zij kunnen de leerlingen begeleiden naar werk. Hiervoor zijn verschillende trajecten mogelijk, al dan niet via de werkplaatsen van het werkbedrijf zelf. Het grote voordeel van de samenwerking is dat de leerling al tijdens zijn stageperiode in contact wordt gebracht met het werkbedrijf en de evt. latere jobcoach. Als de leerling van school gaat stroomt hij of zij in de regel direct door naar een baan bij het werkbedrijf of een regulier bedrijf waar de leerling gedetacheerd is. c. Werken in het vrije bedrijf: Indien de leerling in aanmerking komt voor werken in het vrije bedrijf, dan kan er gebruik gemaakt worden van verschillende regelingen van het UWV. Via school of het UWV kunt u daar informatie over krijgen. Er kan een jobcoach aangevraagd worden en uiteraard wordt het traject ook door de stagedocent gevolgd en begeleid. 2 Zie hiervoor ook hoofdstuk 3C: Doelgroepregister, banenafspraak, Arbeidsvermogen

8 Wet- en regelgeving 4 a. Mijn kind wordt 18 jaar! Welke veranderingen spelen een belangrijke rol als uw kind 18 jaar wordt en wat moet u regelen? - Wet: Met 18 jaar wordt uw kind volgens de wet volwassen en wordt daarmee voor de wet zelf verantwoordelijk voor zijn eigen onderhoud. Dit betekent dat uw kind moet beschikken over eigen of gezamenlijke bankrekening, eigen verzekeringen, eigen paspoort, eigen inkomen, eigen belasting, eigen bewindvoerder, eigen curator, eigen mentor. - VSO: De leerlingen verlaten meestal tussen hun 18e en 20e verjaardag het ZML onderwijs. Uw kind heeft tot zijn of haar 20 e jaar recht op onderwijs, echter moet er vanaf 18 jaar wel een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) worden aangevraagd, waarin wordt aangetoond dat uw kind nog onderwijsbehoeften heeft. ervaringsgerichte dagbesteding uitstromen. - Specialisten: Bij uitstroom zal hij of zij naar een arbeidsmatige dagbesteding, (Beschut) Werk of Uw kind gaat meestal vanaf 18 jaar over naar de volwassenzorg en krijgt andere specialisten. - Kinderarts: In de volwassenzorg is er meestal geen ziekenhuisarts die de informatie van verschillende specialisten bundelt. De huisarts of VG-arts kunnen de coördinatie krijgen. - WMO/WLZ: Voor kinderen boven de 18 jaar worden andere tarieven gehanteerd. De toeslagen voor dagbesteding kind én EMB vervallen. - Verzekeringen: Uw kind moet eigen verzekeringen hebben Denk hierbij aan: - Ziektekostenverzekering - Aanvullende verzekeringen (bij begeleid en/of zelfstandig wonen) - WA-verzekering (bij begeleid en/of zelfstandig wonen) - Inboedelverzekering (bij begeleid en/of zelfstandig wonen) De toelaatbaarheidsverklaring (TLV) loopt tot 18 jaar. Wanneer het in het belang van de ontwikkeling van uw kind is dat hij langer naar school gaat, moet er eerst een nieuwe TLV aangevraagd worden;

9 -Financiën Wanneer uw kind 18 wordt vervalt de kinderbijslag. Ook is het niet meer zo dat een jongere die op school zit recht heeft op WAJONG. De rechten en plichten voor uw kind op een rijtje: - Er wordt een eigen bijdrage gevraagd voor ondersteuning vanuit de WMO - Bijzondere bijstand - Huurtoeslag - Tegemoetkoming scholieren: als je 18 wordt en je zit nog op het VSO, heb je recht op de Tegemoetkoming Scholieren van DUO. Wanneer ouders weinig eigen middelen hebben, kan een aanvullende uitkering worden aangevraagd. - Voor het voldoen van de zorgkosten zal uw kind in veel gevallen aangewezen zijn op de WMO/WLZ - Zorgtoeslag : Omdat uw kind vanaf zijn 18 e jaar geen inkomsten heeft, maar wel een ziektekostenverzekering nodig heeft, kunt u zorgtoeslag aanvragen. - Aanvraag Beoordeling Arbeids-vermogen bij UWV in gang zetten (De stage begeleider kan u daarbij helpen). Dit is mogelijk vanaf het moment dat uw kind 17½ jaar oud is. - Bankrekening: De kinderrekening wordt omgezet in een volwassenrekening. Bij sommige banken is het zo dat ouders er niet meer aan kunnen komen maar de kinderen zelf vaak ook niet. Mogelijke oplossing is een gezamenlijke rekening (ouders/kind) openen. - Belasting - Zak- en kleedgeld - DigiD: Veel instanties geven u de mogelijkheid om papieren direct digitaal te verwerken. Dit kan o.a. bij het UWV en het CIZ. Om veilig in te kunnen loggen moet u gebruik maken van een DigiD. Het is aan te raden om een DigiD voor uw kind aan te maken. - Wonen: Op enig moment gaat u samen met, of voor uw kind op zoek naar een passende woonvorm. Hoewel 18 jaar nog erg vroeg lijkt voor de meeste ouders om hierover na te denken, raden wij u dit toch aan. Er zijn over het algemeen wachtlijsten, die op kunnen lopen tot een aantal jaar. Er zijn verschillende woonvormen: * Begeleid zelfstandig wonen * Ouderinitiatief * Thomashuis * Zorgboerderij Bij geen arbeidsvermogen krijgt de jongere een Wajong uitkering. Het is verstandig om een eigen bankrekening hiervoor te openen. Als je bewindvoerder bent mag je de Wajong uitkering op je eigen rekening laten storten, dus dat kan ook zonder extra bankrekening. Denk er dan wel dat de bewindvoerder ieder jaar een overzicht moet geven van de inkomsten en uitgaven van de jongere. Dat is toch handiger te doen met een aparte bankrekening.

10 - Wet en Recht: - Uw kind en/of de aangewezen begeleider heeft zeggenschap bij medisch handelen (BOPZ, WGBO) - Uw kind heeft stemrecht - U kiest voor de 18 e verjaardag voor een passende rechtsvorm: Curatele, bewindvoering en/of mentorschap. Hiermee zorgt u ervoor dat er altijd iemand is die uw kind helpt met het behartigen van zijn zaken of iemand die de zaken voor uw kind geheel behartigt. De rechtsvorm Bewindvoering en/of mentorschap is meestal voldoende en kan met alleen kosten voor griffierecht aangevraagd worden. Onder curatele stellen. Dit is overbodig als een kind volledig handelingsonbekwaam is. Is alleen nodig als iemand bv zelf wel een handtekening kan zetten waar door anderen misbruik van gemaakt kan worden. Curatele is een langere en duurdere procedure dan bewind en mentorschap. - Verdere aandachtspunten: * Welke zorgaanbieder kiest u? * WMO/WLZ: Wilt u gebruik maken van een PGB of Zorg in Natura * Zorgplan/Zorgzwaartepakket b. Financiële zaken In hoofdstuk 1B spraken we over het oriëntatiegesprek waarin we met u de mogelijkheden en wensen t.a.v. stage en uitstroom bespreken. Tijdens dat gesprek komt ook het financiële aspect ter sprake. Het is nl. zo dat de wetswijziging van 2015 consequenties heeft voor uw kind en uw gezin. Wanneer uw kind arbeidsvermogen heeft krijgt hij of zij geen Wajong uitkering, maar ook als hij of zij geen arbeidsvermogen heeft, krijgt uw kind in eerste instantie geen Wajong. Dit gebeurt pas wanneer uw kind van school gaat. Ook zijn er voor de zorgkosten twee trajecten te volgen die allebei hun eigen voor- en nadelen hebben. U kunt de zorg laten vergoeden vanuit de WMO, dit wordt geregeld door de gemeente, maar het kan ook door middel van de WLZ. Deze indicatie wordt afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg en wordt vanuit het rijk geregeld. Ervaring leert dat het voor jongeren die naar verwachting hun hele leven een bepaalde vorm van extra zorg nodig hebben verstandig is om een WLZ indicatie aan te vragen. Verdere belangrijke informatie en verwijzingen kunt u ook vinden door in hoofdstuk 4 de passende links te volgen. Tevens bevat bijlage a verdere informatie.

11 c. Doelgroepregister, banenafspraak, Arbeidsvermogen Leerlingen van het VSO worden automatisch opgenomen in dit doelgroepregister. Hierin is iedereen opgenomen die onder de banenafspraak valt. Deze banenafspraak is ingesteld om ervoor te zorgen dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zodanig begeleid en gestimuleerd wordt dat zij (weer) in het arbeidsproces komen. Meer informatie vindt u in bijlage B en via de links in hoofdstuk 4 De rol van het UWV Ondanks dat de opname in het doelgroepregister automatisch plaatsvindt, vragen wij voor iedere leerling een beoordeling arbeidsvermogen aan. Dat gebeurt een half jaar voor de 18 e verjaardag. Op dit formulier geven we aan wat we voor de leerling willen: - Een indicatie banenafspraak - Een indicatie beschut werk - Een Wajong uitkering Bij de eerste optie wordt uw kind meestal niet eens opgeroepen voor een gesprek door het UWV. U krijgt dan een automatische melding dat uw kind opgenomen is in het doelgroepregister. Deze melding wordt ook doorgestuurd naar de gemeente. Bij de overige twee opties beoordeelt een verzekeringsarts en/of een arbeidsdeskundige van het UWV het arbeidsvermogen van uw kind. Blijkt dat hij geen arbeidsvermogen heeft, dan krijgt uw kind een Wajong uitkring zodra hij of zij schoolverlater is. Wanneer de indicatie beschut werk wordt afgegeven betekent dit dat uw kind na school een werkplek kan krijgen bij het werkbedrijf in de regio. Naast het werkbedrijf zijn er overigens ook kleinere particuliere initiatieven waar werk mogelijkheden zijn. School kan dit voor u nagaan en u hierover verder informeren 3. De gemeente wordt op de hoogte gesteld van de uitkomst van de beoordeling en is verantwoordelijk voor de begeleiding naar werk wanneer er sprake is van arbeidsvermogen. De aanpak hiervan kan per gemeente verschillen. De rol van school Uitsluitsel UWV Wanneer uw kind geen arbeidsvermogen heeft krijgt u bericht van het UWV. Dit bericht kan wat verwarrend overkomen. Letterlijk schrijft men dan: U kunt geen Wajong krijgen omdat u niet aan de voorwaarde voldoet, maar vervolgens staat in de brief Volgens onze arts heeft u geen arbeidsvermogen. Hij verwacht dat dit in de toekomst niet verandert. Dit betekent dat de Wajong wel toegekend wordt, maar pas nádat de leerling de school verlaten heeft. Wij hebben een belangrijke rol bij de aanvraag Beoordeling arbeidsvermogen. We kennen de leerlingen goed en hebben een visie op hun participatiemogelijkheden. De school vult samen met u m het formulier Aanvraag Beoordeling arbeidsvermogen in. Wij geven op het formulier aan welke visie 3 Zie hiervoor verder bijlage 6B: b. Doelgroepregister en beschut werk

12 wij hebben op de leerling. Door leerlingen te volgen in het lesprogramma, praktijkopdrachten en stages kan de school antwoorden geven op vragen als: Kan de leerling zelfstandig werkzaamheden uitvoeren? Zo ja, in welke mate? Welk soort werk is passend? Waar ligt de interesse van de leerling en wat zijn sterke en minder sterke kanten? Heeft de leerling speciale aanpassingen of voorzieningen nodig om te kunnen werken? Zo ja, welke? Hoe is het werktempo van de leerling? Kan hij of zij meedoen op een werkplek? Dit kan ondersteund worden door verschillende documenten mee te sturen, als: verslagen over het functioneren op school of tijdens een stage. Hieruit moet blijken wat er goed gaat, en wat minder goed. Denk hierbij aan taken en werkzaamheden, maar ook aan de omgang met leidinggevenden, collega s of medeleerlingen; het ontwikkelingsperspectief met daarin het uitstroomprofiel en de ondersteuning die nodig is om dat te bereiken; een transitieverslag; een onderwijskundig eindrapport; een indicatie voor dagbesteding van het CIZ. Wat betekent opname in het doelgroep register voor uw kind? Het kabinet en de werkgevers hebben afgesproken dat er banen komen voor mensen met een ziekte of handicap die niet in staat zijn het wettelijk minimumloon te verdienen. In totaal komen er banen. Allerlei overheidsmaatregelen, zoals de no-riskpolis en de mobiliteitsbonus, maken het voor de werkgever financieel aantrekkelijk om mensen uit het doelgroep register in dienst te nemen. Voor uw kind betekent dit een grotere kans om te participeren in de arbeidsmarkt. Gemeenten spelen een centrale rol in de begeleiding naar werk wanneer er sprake is van arbeidsvermogen; zij zijn hiervoor verantwoordelijk in het kader van de Participatiewet. d. Curatele, bewindvoering en mentorschap Inleiding Voor de meeste ouders/verzorgers van onze school komt voor de 18 e verjaardag de vraag, hoe hun kind te beschermen tegen o.a. de financiële buitenwereld. Iedereen die ouder is dan 18 jaar is voor de wet handelingsbekwaam. Dat wil zeggen dat diegene geen toestemming meer hoeft te hebben van bijv. ouders, verzorgers en/of voogd. Het gevaar bestaat dat zij beslissingen nemen die nadelige gevolgen hebben voor henzelf. Om dit te voorkomen kunt u een curator, bewindvoerder of mentor aan laten stellen over uw kind. Dat kan een ouder zijn, maar ook iemand anders, die verder weg staat van u kind. De curator mag over

13 bijna alles beslissen, bijv. over kopen, huren en lenen. Een bewindvoerder of mentor mag over minder dingen beslissen. Ondercuratelestelling (curatele) Curatele is de meest ingrijpende maatregel. Iemand die onder curatele is gesteld, wordt handelingsonbekwaam en mag vrijwel niets meer zelfstandig beslissen. In de praktijk wordt deze vorm steeds minder toegepast. Deze vorm is bedoeld voor mensen die zowel hun financiële belangen (bewindvoering) als hun persoonlijke belangen (mentorschap) niet meer kunnen behartigen. Uw kind mag bij deze vorm bijvoorbeeld niet meer zelf iets kopen of huren en/of geld lenen. Een vereiste om onder curatele gesteld te worden, is een blijvende aandoening zoals een verstandelijke beperking. Als er een ondercuratelestelling is uitgesproken wordt dit bekendgemaakt in de Staatscourant. Ook wordt de ondercuratelestelling geregistreerd in het centrale register van ondercuratelestellingen bij de rechtbank in Den Haag. Het register kunt u bekijken op onder Uitspraken en registers. Bewindvoering Een minder ingrijpende maatregel is bewind voering, hier blijft uw kind handelingsbekwaam. Bij bewind voering worden de complexe financiële zaken, zoals het doen van betalingen, het regelen van verzekeringen, belastingaangiftes en het aanvragen van subsidies en andere vergoedingen gedaan door de bewindvoerder. Omdat vaak ook de bankrekening onder de bewind voering valt, kan jullie kind niet zelf over de bankrekening beschikken, de bewindvoerder is daarom verplicht om uw kind te verzorgen. Beslissingen worden, zover het gaat, zoveel mogelijk met uw kind genomen. Om vergissingen te voorkomen, bijvoorbeeld ondeskundigheid op het gebied van budgetteren, schuldsituaties, sociaal juridische problemen, is het beter om een onafhankelijke deskundige bewindvoerder te vragen om de belangen van uw kind te behartigen. (Als u dit zelf goed kan is dit natuurlijk niet nodig!) Elk jaar moet de bewindvoerder verantwoording afleggen aan de betrokkene(n) over het gevoerde beleid. Alle inkomsten en uitgaven moeten zichtbaar gemaakt worden. Mocht jullie kind niet in staat zijn goedkeuring te verlenen hieraan wordt de verantwoording aan de kantonrechter voorgelegd. Mentorschap De minst ingrijpende vorm is mentorschap. Ook hier blijft uw kind handelingsbekwaam. Een mentor heeft de plicht om uw kind zoveel mogelijk zelf te laten beslissen en aan te moedigen zodat hij waar mogelijk zelfstandig optreedt. Wat zijn dan wel taken, bevoegdheden, van een mentor? Hij heeft alle bevoegdheden die hij in het belang van zijn taak nodig heeft. Hij mag zich mengen in een relatie van uw kind, als die negatief voor uw kind is, hij mag instemmen in een zorgplan of behandelingsplan. Hij mag niet beslissen in hoogstpersoonlijke aangelegenheden, zoals het opmaken van een testament.

14 De rechten en plichten van de mentor eindigen van rechtswege wanneer de betrokkene overlijdt. Wanneer niets anders is geregeld zal de mentor bij overlijden de begrafenis of crematie regelen. Hoe moet curatele, bewind of mentorschap aangevraagd worden? En wat zijn de kosten? Zij moeten worden aangevraagd bij de kantonrechter. Hiervoor bestaat een speciaal formulier dat u kunt downloaden van de site van de rijksoverheid. Aan curatele, bewind of mentorschap zijn kosten verbonden. Zie: Situatie/Onderwerpen/Bewind/Paginas/kosten.aspx#tabs Een procedure voor de rechter kost geld. Er moeten griffierechten aan de rechtbank betaald worden. Bij een laag inkomen, geldt een laag tarief. Wel moet deze verlaging zelf aangevraagd worden bij de rechtbank. Hiervoor is een aanvraag inkomensverklaring noodzakelijk. Die kan worden aangevraagd via de Raad van Rechtsbijstand op De curator, bewindvoerder of mentor wordt betaald voor zijn of haar werk. Dit geldt ook voor een niet-professionele curator, bijv. een familielid. Zie hiervoor: Wie mag aanvragen? De maatregel kan in de eerste plaats aangevraagd worden door de betrokkene zelf, echter dit zal voor veel kinderen van onze school niet gelden. Daarom zullen in dit geval de ouders, broers of zussen en/of een familielid tot de vierde graad de maatregel aanvragen. De maatregel kan al worden aangevraagd als jullie kind nog minderjarig is. De maatregel gaat dan in op zijn of haar 18 e verjaardag. Wat gebeurt na het aanvragen van de maatregel? De belanghebbende worden opgeroepen door de rechter voor een zitting. Het gaat dan natuurlijk met name over uw kind. Daarnaast gaat het over degenen die direct beïnvloedt worden door de maatregel. Tijdens de zitting wordt iedere betrokkene om zijn of haar mening gevraagd. Familie kan dit ook schriftelijk doen en hoeft dan niet op de zitting te verschijnen. Echter, uw kind wil hij wel persoonlijk horen, ook zal hij haar of hem eventueel in een instelling bezoeken. Daarbij wordt soms een patiënten vertrouwenspersoon ingeschakeld, een professionele hulpverlener die met name bij kinderen met een verstandelijke beperking advies en hulp geeft als het om zijn of haar rechten gaat.

15 Links Informatie WMO en WLZ: Aanvragen:

16 Stagebegeleiders 6 VSO 3, VSO 4 Jaap Tempelman Jaap.tempelman@stichting-logos.nl VSO 3, structuurgroepen 2,3 Carool van den Berg mailto:carool.vandenberg@stichting-logos.nl

17 Bijlagen a. Wat is indicatie, wat is toegang tot zorg? Wanneer een leerling 18 jaar wordt en zorg nodig heeft of ondersteuning om zijn/haar werk te kunnen uitvoeren, kan er een indicatie aangevraagd worden. Hoe krijgt u een indicatie? Als de jongere al bekend is bij de gemeente maakt een medewerker van de afdeling Wmo een afspraak voor een keukentafelgesprek. Tijdens dit gesprek wordt in kaart gebracht welke zorg de jongere nodig heeft. De gemeente kan voorzien in kosten voor thuisbegeleiding en dagbesteding. 7 Wilt u een indicatie voor zorg uit de Wmo? Dan kunt u contact opnemen met het Wmo-loket van de gemeente. Wanneer een jongere veel en langdurige verzorging of verpleging nodig heeft, thuis of elders in een tehuis, is hij/zij afhankelijk van de beoordeling door derden. Deze beoordeling wordt dan uitgevoerd door het indicatieorgaan, het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Dat heet 'geïndiceerd worden'. Zij beoordelen of u zorg nodig hebt en zo ja, welke zorg dat is en met hoeveel zorg u kunt volstaan. Indicatiestelling is dus het vaststellen van de noodzakelijke zorg. Door deze indicatie krijgt u toegang tot de zorg. De toegang tot de zorg loopt via het Zorgkantoor. Het Zorgkantoor Het zorgkantoor regelt de zorg of het pgb (persoonsgebonden budget) voor mensen met een indicatie voor zorg uit de Wet langdurige zorg (Wlz). U krijgt te maken met het zorgkantoor als het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) u of uw kind een Wlz-indicatie heeft gegeven. Wat doet het zorgkantoor? Het zorgkantoor krijgt van het CIZ uw indicatie voor Wlz-zorg. In de indicatie staat uw zorgprofiel: de zorg die u (of uw kind) nodig heeft. Er staat ook of u de zorg 'in natura' wilt, of via een pgb. Voor zorg in natura heeft het zorgkantoor contracten afgesloten met veel zorgaanbieders in de regio. Het zorgkantoor laat u weten welke zorgaanbieders de zorg leveren die u nodig heeft. U kiest vervolgens de zorgaanbieder van uw voorkeur. Als u kiest voor een pgb, bekijkt het zorgkantoor of u aan de voorwaarden voldoet. Zo ja, dan berekent het zorgkantoor de hoogte van uw budget. Het geld gaat naar de Sociale Verzekeringsbank (SVB) die de rekeningen van uw zorgverleners betaalt. Voor het vinden van een zorgkantoor in uw regio, kunt u gebruikmaken van de regelhulp van de overheid. Zie:

18 b. Doelgroepregister en beschut werk Sinds 1 januari 2015 geldt de Participatiewet. Met deze wet wil het kabinet onder andere bereiken dat mensen met een arbeidsbeperking die kunnen werken, sneller en makkelijker aan het werk gaan. Mensen met een arbeidsbeperking zijn mensen die door een ziekte of handicap: moeite hebben met het vinden of houden van werk. En door hun ziekte of handicap niet het minimumloon kunnen verdienen; ondersteuning nodig hebben die een gewone werkgever niet kan bieden; niet meer kunnen werken. Wie arbeidsbeperkt is, kan ondersteuning bij werk en inkomen aanvragen met het formulier Aanvraag beoordeling arbeidsvermogen. Het UWV beoordeelt dan welke vorm van ondersteuning iemand misschien kan krijgen. Het doelgroepregister is een landelijk register, waarin alle mensen staan die vallen onder de banenafspraak. UWV beheert dit register. Met de gegevens uit het doelgroepregister kan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid controleren of werkgevers de afgesproken extra banen creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Vanaf 1 januari 2017 kunt u zelf een beoordeling beschut werk bij UWV aanvragen Beschut werk Uw kind heeft een beperking en wil graag werken. Maar kan niet in een gewoon bedrijf werken omdat hij/zij veel begeleiding nodig heeft, meer dan een werkgever of jobcoach kan bieden. Of de aanpassingen die nodig zijn kunnen niet in een gewoon bedrijf worden ingepast. Uw kind kan dan mogelijk op een beschutte werkplek werken. Een beschutte werkplek is een baan die bij u past, met salaris. Beoordeling door UWV noodzakelijk Of uw kind voor een beschutte werkplek in aanmerking komt, beoordeelt UWV. De Participatiewet is vanaf 1 januari 2017 gewijzigd. Vanaf die datum kan uw zelf om een beoordeling bij UWV (laten) vragen of hij/zij voor een beschutte werkplek in aanmerking komt. Voorheen kon alleen uw gemeente dit voor hem/haar doen. Het kan ook zijn dat UWV oordeelt dat uw kind niet voor een beschutte werkplek in aanmerking komt omdat hij/zij wel in een gewoon bedrijf kan werken. Of dat hij/zij geen mogelijkheden heeft om te werken. Dan kunt u samen met UWV of gemeente kijken welke andere mogelijkheden er voor uw kind zijn, zoals bijvoorbeeld een baan in het kader van de banenafspraak of dagbesteding. Gemeenten regelen beschutte werkplekken Als UWV vaststelt dat uw kind voor een beschutte werkplek in aanmerking komt, dan krijgt hij/zij een positief advies. De gemeente waar u woont gaat dan in overleg met uw kind bekijken welk werk bij hem/haar past. En voor hoeveel uur hij/zij gaat werken. De gemeente delegeert deze taken aan het

19 werkbedrijf in de regio. Voor leerlingen van De Cirkel zal dit veelal in samenwerking met Avrès (Gorinchem e.o.),!go (Oosterhout e.o.) en Werkzaak Rivierenland (Tiel e.o.) Uw gemeente heeft een bepaald aantal beschutte werkplekken beschikbaar. Het kan zijn dat de gemeente nog geen plek voor uw kind heeft omdat er al meer mensen zijn die zich hebben gemeld. De gemeente kijkt dan het volgende jaar of er een plek voor hem/haar beschikbaar is. In de tussentijd kijkt de gemeente samen met u naar andere mogelijkheden. Naast de gemeente zet school zich in om uw kind op een passende werkplek te laten uitstroom. De stage begeleiders van De Cirkel hebben in hun netwerk meerdere bedrijven waar aangepast werk kan worden gedaan. Kortom Als u denkt dat uw kind alleen op een beschutte werkplek kunt werken, vraagt u aan UWV in uw regio een beoordeling beschut werk Bij een positief advies van UWV gaat uw kind naar uw gemeente en bekijkt hij/zij samen met uw gemeente welk werk past en hoeveel uren hij/zij gaat werken Het gaat om een baan met salaris tegen in ieder geval het minimumloon. Dat kan met een tijdelijk contract zijn Uw gemeente kijkt samen met uw kind welke extra begeleiding of aanpassingen van het werk nodig zijn, zodat hij/zij het werk goed kan doen. c. Zorgaanbieders in de regio Veel ouders hebben al op een of andere wijze te maken gehad met zorgverleners in hun gezin. In de meeste gevallen zal uw kind ook na uitstromen van school bij een van de bekende instellingen een plek vinden, maar naast de reguliere instellingen, zijn er ook particuliere initiatieven die voor u en uw kind heel interessant kunnen zijn. Reguliere Zorgaanbieders in deze regio: - Philadelphia - Syndion - SOVAK - Prisma - Gemiva - s Heerenloo - ASVZ - PREZZENT - Cello

20 Particuliere initiatieven (Deze lijst is niet compleet, maar geeft slechts een indicatie van mogelijkheden) - Zorgboeren Zuid Holland (Den Haneker) - Sterk@werk: Lunchroom in Sliedrecht, Winkel Bleskensgraaf, nieuwe in itiatieven worden ontwikkeld. - n Tikkie Anders: Lunchroom in Sleeuwijk - Het Toverbaltheater: Theater en creatieve ontwikkeling in Beneden Leeuwen d. Autisme en Stage Waar moet je rekening mee houden bij het begeleiden van een leerling met autisme. De volwassene spreekt op een vriendelijk-zakelijke toon. De volwassene spreekt leerlingen individueel aan, zodat ieder weet dat de instructie op hem/haar gericht is. Hij geeft instructie waarbij concreet aangegeven wordt wat, waar, wanneer, (met) wie, hoe. Elke activiteit wordt op deze manier aangeboden, dus ook vrije tijd, zoals wachtmomenten, overgang van de ene naar de andere activiteit en spelen. Verbale instructie gaat altijd samen met visuele ondersteuning. Instructies beperken zich altijd tot het hoogst noodzakelijke. Extra bewoordingen worden vermeden. Leerlingen krijgen meer dan andere leerlingen de tijd om instructies te verwerken ( puzzeltijd ). Herhaalde instructie is altijd herhaling van dezelfde instructie; er wordt niet gekozen voor andere bewoordingen of andere manieren van uitleg. Uitgegaan wordt van een goede bedoeling van de leerlingen in de uitvoering van de instructie; afwijken van de oorspronkelijke bedoeling van de instructie wordt allereerst opgevat als een onvoldoende duidelijke en/of afgestemde instructie. Vaag taalgebruik zoals straks, bijna, later, etc wordt vermeden. Gebruik geen figuurlijke taal, geen sarcasme of cynisme. Ons taalgebruik is zo concreet mogelijk. De volwassene zegt wat hij/zij doet (ondertitelen), zodat de leerling weet wat er gebeurt/gaat gebeuren. Iedere leerling heeft een eigen gevisualiseerd dagprogramma. Dit systeem is afgestemd op het individu (van concreet materiaal tot geschreven agenda). Het dagprogramma wordt actief gehanteerd, de leerlingen krijgen hierbij de nodige begeleiding. Materialen hebben vaste plaatsen, vaste activiteiten vinden plaats op vaste en herkenbare plaatsen (werken aan de werktafel, eten aan de eettafel, instructie aan instructietafel) zodat de ruimte voorspelbaar wordt.

21 De werkorganisatie vindt plaats op een manier die afgestemd is op het individu. Er wordt gebruik gemaakt van visuele ondersteuning. Leerlingen werken vaak volgens het principe van TEACCH, maar dit hoeft niet wanneer het de leerling lukt om op een meer reguliere manier te werken. Om leerlingen activiteiten te laten ondernemen die ze vanuit eigen motivatie onvoldoende zullen ondernemen, wordt gebruik gemaakt van beloning. Er wordt standaard gewerkt met beloning wanneer gewerkt wordt met TEACCH; beloners moeten echt motiverend zijn (afstemmen op individu). Straffen werkt niet bij kinderen met autisme en wordt daarom niet toegepast. In geval van ongewenst gedrag wordt snel en kordaat opgetreden. Reik alternatieven (gewenst gedrag) aan! Feedback wordt direct en gericht gegeven. Uitgestelde feedback wordt niet toegepast. Sociale interactie kost veel energie bij kinderen met autisme; activiteiten waarbij sociale interactie plaatsvindt, worden gedoseerd aangeboden. Er vindt een goede afwisseling plaats tussen inspannende en ontspannende activiteiten. Ook dit vraagt maatwerk; wat inspannend en ontspannend werkt is per definitie verschillend van wat mensen zonder autisme ervaren. Veranderingen, spannende gebeurtenissen (dat wat afwijkt van het alledaagse) levert stress op; veranderingen en spannende gebeurtenissen worden indien mogelijk voorbereid en in ieder geval begeleid. Een verandering in het dagprogramma wordt steeds met de leerling aangebracht, evenals een wijziging in het lokaal, ed. Gebeurtenissen buiten de veilige muren van het bekende (zoals het lokaal) leveren meer spanning op dan gebeurtenissen binnen deze muren. Vrije tijd wordt zoveel mogelijk ingevuld met concrete opdrachten. Wanneer een leerling niet goed weet wat hij moet doen, zal hij zijn eigen tijd in gaan vullen. Vaak wordt dit klier-tijd, tijd waarin je ongewenst gedrag ziet. Een leerling die moeilijk gedrag laat zien, wordt niet gezien als een moeilijk kind, maar als een kind dat het moeilijk heeft. Moeilijk gedrag wordt niet persoonlijk bedoeld; vat het dus ook niet zo op! We helpen deze leerling door hem te ondersteunen. De leerling past uit zichzelf het geleerde vaak niet toe in nieuwe situaties. We werken actief aan het leren toepassen van het geleerde in de nieuwe situatie. Veel leerlingen met autisme hebben een overgevoeligheid op gebied van een of meerdere zintuigen. We houden hier rekening mee en passen ons handelen hierop aan! Een belangrijk aandachtspunt in het programma van de leerling zijn de overgangsmomenten/ leswisselingen: overgang van de ene naar de andere activiteit. Het helpt de leerling om dit inzichtelijk te maken. Ondersteuning door bijvoorbeeld: kaartjes. Kinderen met autisme kunnen gedrag van anderen vaak onvoldoende aflezen. Beperk je non-verbale gedrag daarom zoveel mogelijk.

22 Om kinderen verder te helpen in hun sociale en emotionele ontwikkeling is het goed uitleg te geven over gedrag en emoties van anderen, op een eenvoudige en concrete manier (via cognitie). Verwacht niet dat dit zal leiden tot begrip van en inzicht in emoties en gedrag van anderen of zichzelf. Zorg ervoor dat je consequent hetzelfde reageert. Dit maakt je voorspelbaar. e. Wat moet er geregeld zijn voordat de leerling de school verlaat? Dagbesteding - Is de indicatie voor dagbesteding geregeld bij het CIZ, of bij de gemeente (wanneer uw kind onder de WMO valt)? - Is er een afspraak met de dagbesteding over de datum waarop uw kind instroomt en over het aantal dagen dat uw kind komt werken? - Als uw kind recht heft op een Wajong uitkering dient de aanvraagprocedure opnieuw opgestart te worden voordat uw kind bij school wordt uitgeschreven. - Nadat uw kind is uitgeschreven dient een kopie van het bewijs van uitschrijving opgestuurd te worden naar DUO. Arbeid - Is de loonwaardebepaling uitgevoerd? - Is er een arbeidsovereenkomst? - Bij geen arbeidsovereenkomst: o Heeft uw kind een werkplek bij een leer- werkbedrijf? o Is uw kind aangemeld bij voor de aanvraag van een uitkering? - Nadat uw kind is uitgeschreven dient een kopie van het bewijs van uitschrijving opgestuurd te worden naar DUO.