cijfers en trends in de contractcatering Veneca focus op 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "cijfers en trends in de contractcatering Veneca focus op 2013"

Transcriptie

1 cijfers en trends in de contractcatering Veneca focus op 2013

2 Secretariaat Veneca Stephensonweg 14 Postbus AR Gorinchem T E Websites Colofon Uitgave en redactie: verenigingsbureau Veneca, Gorinchem Vormgeving: Atrium groep bv, Gorinchem Drukwerk: Bergman Media Group, Gorinchem Fotografie: Istock pg. 22, Shutterstock pg. 1, Henk de Graaf Fotografie pg. 4, 6, 29, 10/11, Kobalt Fotografie BFN pg. 1, 3, 11, 16/17, 20, 24/25, Albron Nederland B.V. pg. 12/13, 15, 19, Compass Group Nederland pg. 10, Hutten Business Catering pg. 14, Sodexo Nederland B.V. pg. 8, 15

3 Inhoud Veneca focus op 2013 Veneca in de markt 5 Met passie meer waarde creëren 10 Aandacht voor onze medewerkers 12 Gezond, gezonder, gezondst 17 Voedselveiligheid 20 Verduurzaming 21 Actieve, creatieve partnerschappen 24 Veneca Kenniscentrum 27 1

4 Voorwoord Voorwoord Het jaar 2013 liet niet het gehoopte herstel zien. Wel is het ons gelukt om de neerwaartse trend te keren en is het omzetverlies beperkt tot 4%. Dat is al een stuk beter dan het dieptepunt van 7,4% omzetverlies in Alle dienstverlenende sectoren laten dezelfde tendens zien, waarbij de druk op omzetten nog steeds groot is. Dat betekent dat alle dienstverlenende bedrijven zoeken naar verbreding van de activiteiten, met als effect een toenemende concurrentie in onze sector in een krimpende markt. Dan mogen de prestaties van de Veneca-leden toch enigszins positief worden genoemd. In nauwe samenwerking met opdrachtgevers zochten we dit jaar naar mogelijke besparingen om het rendement voor opdrachtgevers te behouden en tegelijkertijd de bedrijfskosten te reduceren. Cateraars blijven inzetten op verduurzaming en gezondheid. Ook als de klant minder kosten wil maken. Alle leden van Veneca zijn sociaal maatschappelijk betrokken. Ze zetten zich in om mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt te ondersteunen. Tel daarbij op de betrokkenheid en passie van de medewerkers en het kan niet anders of het tij is nu definitief gekeerd was ook het jaar van inbesteding bij de overheid. De cateringbranche is en blijft een belangrijke partner voor de overheid. En dat partnerschap willen we graag versterken. De overheid erkent het vakmanschap en het bijzondere karakter van bedrijfscatering. Dit werk, met onze passie op hoog kwalitatief niveau, is moeilijk door leken uit te voeren, zo begrijpt ook de overheid. 2

5 Dat neemt niet weg dat diverse organisaties hebben besloten om de catering in eigen handen te nemen. Dat is jammer en zet ook een rem op verduurzaming en de bevordering van een gezond leefpatroon, waardoor bedrijven het risico lopen dat hun medewerkers minder fit worden. Laten we ons in 2014 inzetten om opnieuw meer bedrijven de toegevoegde waarde van bedrijfscatering te laten ervaren. Gelukkig zijn er veel goede initiatieven genomen in 2013 die ons en de BV Nederland vooruit helpen. Zo hebben wij ingezet op de verbreding van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Een appel om offertes te vragen op basis van een goede prijs-kwaliteit verhouding. Alleen dan kunnen ook wij ons blijven inzetten voor een goede cao voor onze werknemers en prettige werkomstandigheden. Maar bovenal kunnen wij dan excelleren. Wij helpen u graag ook uw prestaties te verhogen door onze passie bij u uit te voeren en uw trotse visitekaartje te zijn. Hans Rijnerse, Voorzitter Veneca Hans Rijnierse, Voorzitter Veneca Excellentie op alle niveaus moet - in samenwerking met het bedrijfsleven - worden versterkt. 3

6 4

7 Veneca focus op De markt Veneca in de markt Bedrijfscatering De weg uit de crisis is lang, maar het einde is in zicht. In het crisisjaar 2011 was het omzetverlies nog 7,4%, inmiddels is de weg naar boven ingezet en verwachten we in 2014 positievere uitkomsten. In de jaren na 2009 werd de omzetdaling elk jaar minder, maar deze verbetering zette zich niet door. Wel zijn er signalen van herstel. De werkloosheid in Nederland is bijna 9%, maar voor onze branche is de daling beperkt tot net 4%. Het grootste omzetverlies is geboekt op de overheidscontracten, die met 15,4% afnamen. Hier zijn een aantal verklaringen voor. Gemeenten pakken catering vaker zelf op in samenwerking met hun SW-bedrijven (Sociale Werkvoorziening), die moeten verzelfstandigen. De overheid moet zelf fors bezuinigen. Ze stoten een kwart van haar vierkante meters in kantoren af, assortimenten moeten op verzoek versoberd worden en banqueting wordt steeds vaker geschrapt. Ook speelt Het Nieuwe Werken mee. Werknemers blijven thuis of zijn onderweg waardoor het bezoek aan het bedrijfsrestaurant afneemt. Logisch gevolg is dat er minder bijeenkomsten op kantoor gehouden worden. Catering in de zorg Het omzetaandeel in de institutionele sector blijft bescheiden. Dit in tegenstelling tot andere landen waar het juist het grootste aandeel betreft. Uit eerder onderzoek is gebleken dat zorgorganisaties het moeilijk vinden om dit werk uit handen te nemen van eigen werknemers. Maar ook is het niet eenvoudig de diensten in te zetten in een krachtenveld met verzekeraars en gemeenten. Veneca blijft van mening dat zorginstellingen kunnen bijdragen aan vernieuwing op het gebied van eten en drinken in de zorg door juist samen te werken met cateraars. Cijfers Ondanks de moeilijke tijden die Nederland doormaakt is de weg terug naar boven ingezet. De feiten Omzet (x 1.000) Totaal: Totaal: Institutioneel -/- 11,4% Onderwijs -/- 2,6% Bedrijfscatering -/- 3,6% Totaal -/- 4,1%

8 Aantal opdrachtgevers en aantal locaties Totaal aantal opdrachtgevers -/- 8,4% -/- 8,0% Totaal aantal locaties -/- 8,8% -/- 4,4% Opvallend is dat de verhouding tussen opdrachtgevers en hun locaties in 2013 uit elkaar loopt. Het kan zijn dat bedrijven met meerdere locaties de catering blijven uitbesteden. Bedrijven met één locatie maken wellicht sneller een andere keuze. De daling van het aantal locaties is het sterkst in de onderwijssector. Dit loopt gelijk met het sterkste aandeel in de terugloop in het aantal opdrachten voor het onderwijs. Contractwisselingen In de branche kiezen twee opdrachtgevers per werkdag een nieuwe cateraar. Bij de Rijksoverheid is vastgelegd na hoeveel jaar er opnieuw aanbesteed moet worden. De vele contractwisselingen kort na elkaar de gemiddelde contractduur is ongeveer 3,5 jaar belemmeren de samenwerkingsmogelijkheden tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Een wisseling vergt een verhuizing van twee partijen, een opstart van de nieuwe cateraar en als de locatie goed en wel draait, loopt het contract alweer teneinde. Continuïteit en ontwikkeling op locatie is daardoor moeilijker. Veneca pleit daarom al lange tijd voor contracten met een langere looptijd. Dan kunnen de opdrachtgever en cateraar samen een goed programma opzetten en beiden excellent presteren. Aantal werkzame personen op locatie 2013 ongewijzigd t.o.v % 2% 0-4 personen 5-15 personen 85% personen Het merendeel van de locaties heeft een personeelsbezetting tot 4 personen, gevolgd door een bezetting van 5-15 personen. Een klein deel bestaat uit grote bezettingen tot 50 personen. De verdeling is gelijk gebleven ten opzichte van

9 2012 vorm 2012 Aard van het contract De branche kent verschillende contracttypen. commercieel Het meest bekende type is het open boek contract, waarbij de opdrachtgever de volledige regie voert, maar ook de risico s draagt. Een andere Combi populaire open boek/aanneemsom variant is het aanneemsom contract, waarbij het risico bij de cateraar ligt. Een combinatie van deze twee komt ook steeds vaker Aanneemsom voor. Contractvorm Open boek commercieel Personeel Bij een verwachte omzetdaling past ook een terugloop van het aantal medewerkers. Dit is tegen de verwachting in niet het geval. Het aantal medewerkers is vrijwel gelijk gebleven en zelfs een fractie gegroeid. Dat betekent dat de werkgevers hun sociale verantwoordelijkheid serieus nemen, en er alles aan doen om mensen in dienst te houden. Een flexibelere inzetbaarheid helpt daar bij % 1% Combi Commercieel open boek/aanneemsom Aanneemsom Combi open boek/aanneemsom De verdeling mannen en vrouwen verschuift langzaam. Elk jaar verschuift het aandeel in het voordeel van de mannen met één procent % 31% Open Aanneemsom boek Open boek Verdeling vrouw-man rm % 19% 27% 1% Commercieel Combi open boek/aanneemsom Commercieel Aanneemsom Combi open boek/aanneemsom Open Aanneemsom boek Commercieel Open boek Combi open boek/aanneemsom vrouwen mannen 77% 76% 23% 24% In vergelijking met 2009 werken er 3% meer mannen in de catering dan voorheen. Aanneemsom De verdeling tussen contractvormen is niet veranderd. Het aandeel aanneemsom contracten is opnieuw gegroeid, terwijl Open boek de open boekcontracten verder aflopen. 7

10 8 Leeftijden Een groot aantal werknemers in de branche is ouder dan 40 jaar. In totaal 76%. Elk jaar groeit het aandeel 40-plussers met één of twee procent. In 2007 en 2008 was het aandeel nog 68%. Dat betekent dat de mensen graag bij cateringbedrijven werken en langere dienstverbanden hebben.

11 Leeftijdverdeling Deeltijdfactor jaar 9% 9% jaar 16% 15% jaar 33% 33% jaar 34% 35% Voltijds 17% 17% uur per week 23% 26% uur per week 31% 33% tot 20 uur per week 29% 24% 58 jaar en ouder 7% 8% In de branche zijn veel deeltijdbanen beschikbaar. Daardoor is het soms zware werk lang vol te houden. Het leuke en boeiende werk zorgt er ook voor dat werknemers het werk niet als zwaar beleven. Voltijd versus deeltijd Bijna 60% van de mensen werkt in deeltijdbanen tot 30 uur per week. Dat is minder dan vorig jaar. Het aantal grotere dienstverbanden groeit en het aantal voltijdbanen blijft net als de voorgaande drie jaren op 17% staan. De cateringbranche is interessant voor mensen die graag in deeltijd werken, en dat faciliteert de branche ook graag. Tegelijkertijd neemt het aantal grotere dienstverbanden (30-39 uur per week) toe door inspanningen van de branche. Structurele banen In de cateringbranche is flexibiliteit een belangrijke voorwaarde om de mooie cateringdiensten tegen een scherpe prijs te kunnen bieden. Die flexibiliteit vertaalt zich in flexibele roostering. Dat betekent niet dat medewerkers alleen tijdelijke contracten krijgen. We zien juist een tegengestelde beweging. Het vak wordt steeds specifieker. En vraagt naast behoorlijk technische kennis ook enthousiasme en ondernemerschap. Goede mensen moeten daarom ook behouden blijven voor de branche, dat zien we terug in het stijgende aantal structurele banen. 9

12 Veneca focus op Goed opdrachtgeverschap Met passie meer waarde creëren Positief effect op rendement van opdrachtgever Lekker, gezond en gevarieerd eten in een plezierige ambiance is een mooi visitekaartje voor opdrachtgevers. Het enthousiasme van de cateringmedewerkers straalt af op de medewerkers en gasten van de opdrachtgevers. Bijzondere concepten en assortimenten laten de klanten van de opdrachtgever zien dat ze belangrijk zijn. En dat heeft direct effect. Zo stijgt een bedrijf in waarde. Voor de eigen medewerkers, voor de klanten en in omzet. Want zaken doen wordt nog leuker en effectiever. Er zijn inmiddels diverse onderzoeken die dit effect ondersteunen. Passie Bedrijfscatering is efficiënter, vakkundiger en goedkoper dan het zelf doen. Vanaf ongeveer 50 restaurantbezoekers per dag wordt uitbestede catering al interessant. Bovendien wordt de opdrachtgever ontzorgd. Uit ervaringen met het in eigen handen nemen van catering, blijkt keer op keer dat het opdrachtgevers meer kost. Zowel in tijd als in geld. En dan zijn de eindeloze mogelijkheden voor vernieuwing, verduurzaming, allergie-informatie, dieet-kennis, gezondheidsbevordering, slimme en effectieve inrichting, voedselveiligheid nog niet eens meegenomen. En daar vallen ook de opvang of vervanging van werknemers die ziek zijn of met vakantie onder. De flexibele roostering, de dagelijkse gesprekken met leveranciers vergen veel tijd. HR-management, kwaliteitsmanagement en research & development zijn andere belangrijke facetten die de cateraar inzet. Cateraars hebben deze kennis en kunde in huis. En belangrijker nog, cateraars weten ook hoe ze die kennis en kunde met passie voor het vak moeten kunnen inzetten. Niet duurder, wel beter Er zijn een aantal misverstanden over catering door professionele catering organisaties. Medewerkers gaan er vaak vanuit dat de cateraars het assortiment bepalen. Terwijl cateraars en opdrachtgevers dit juist in nauwe samenwerking bepalen. De opdrachtgever bepaalt het assortiment en de prijsstelling. Meestal gebruikt de opdrachtgever dan ook de mogelijkheid om subsidie te geven aan de werknemer, zodat deze tegen gereduceerd tarief een mooie lunch kan kopen. Dit valt binnen de mogelijk heden van de werkkostenregeling. 10

13 Trots op vakmanschap is belangrijk. Dat houdt in: passie voor een vak en discipline. 11

14 Veneca focus op Goed werkgeverschap Aandacht voor onze medewerkers Cao Veneca en haar leden hechten aan een goede, algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst. Samen met de vakbonden is daarom in 2013 veel aandacht besteed aan de modernisering van de cao. Er is constructief gesproken over de vorm en inhoud van een nieuwe en moderne cao. In 2014 zal er een cao ontstaan die tegemoet komt aan de mogelijkheden en wensen van zowel werkgevers als werknemers en die aansluit bij de veranderende omstandigheden. Code Verantwoordelijk Marktgedrag 2013 was het jaar voor een moreel appel op alle betrokkenen bij een dienstverleningspropositie. De opdrachtgever en -nemer willen beiden goede kwaliteit voor een redelijke prijs. Werknemers willen hun werk met plezier uitvoeren in normale werkomstandigheden. En ook adviseurs van opdrachtgevers willen een mooi en kwalitatief contract sluiten. De codetekst Verantwoordelijk Marktgedrag ligt klaar en in 2014 wordt deze door alle partijen met Veneca ondertekend. Dat brengt ons een stap dichter bij normaal zakendoen. Er mag stevig onderhandeld worden, maar de kwaliteit moet de aandacht krijgen die nodig is. Goed voor de opdrachtgever en zijn adviseur, goed voor de werknemer en ook goed voor de opdrachtnemer. De code is een levend document. De bijbehorende stichting bekijkt en analyseert de marktbewegingen en helpt de proposities de juiste prijs-kwaliteit te houden. 12

15 Flexibiliteit met meer structurele banen Klanten stellen hogere eisen en verlangen meer flexibiliteit van cateraars. Medewerkers moeten daarom flexibel ingezet kunnen worden. Soms wat minder uren, soms juist meer uren. Dat kan uiteraard niet zonder een eerlijk arbeidscontract. Dat is het fundament onder onze branche. Cateraars nemen daarom zoveel mogelijk mensen in vaste dienst als er sprake is van structurele banen. Dat is goed voor de werknemer in het algemeen en het niveau van catering in het bijzonder. Iedereen is welkom De cateringbranche en haar leden nemen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus. Mensen die de weg naar werk niet zo snel vinden of een beetje begeleiding nodig hebben, passen goed in de cateringbranche. Met een beetje begeleiding leren ze het vak op een leuke manier waarna ze onder begeleiding aan de slag gaan. Het enthousiasme van deze gemotiveerde groep werknemers werkt echt aanstekelijk op hun gasten. 13

16 Pensioen Pensioenfondsen hadden een druk jaar. Ook bij het Pensioenfonds Horeca & Catering, waar Veneca een bestuurszetel vervult, gebeurde er veel. De toekomst van het fonds en de verdere professionalisering was regelmatig onderwerp van intensieve discussie. Samen met vertegenwoordigers van de horecabranche, de cateringbranche en de vakbonden is er een nieuw model ontwikkeld waarmee het fonds de komende jaren vooruit kan. De premies en uitkeringen van het fonds werden ook regelmatig besproken. De dekkingsgraad van het fonds stond dit jaar opnieuw onder druk, waardoor het kan zijn dat de uitkeringen aangepast moeten worden. Dat vraagt om zorgvuldigheid. Het gaat immers om de (toekomstige) pensioenen van alle medewerkers in de branche. In 2014 rondt het pensioenfonds dit vernieuwingsproces af, zodat de deadline van 1 januari 2015 gehaald wordt 14

17 De Week Van De Cateraar De Week Van De Cateraar was in 2013 opnieuw een groot succes. Sociale media werden nog intensiever gebruikt dan voorgaande jaren. Er werden nog meer mensen bereikt en er zijn heel veel complimenten uitgedeeld aan cateringmedewerkers. Elk jaar blijkt dat onze gasten de inzet van hun cateringmedewerker bijzonder waarderen. De Week Van De Cateraar

18 Minister Schipper riep de aan wezigen bij het Jaardiner 2013 op om samen een nieuw succesrecept te schrijven voor minder zout, minder verzadigde vetten en minder suiker. Bernard Wientjes, voorman van VNO-NCW/MKB, ontving in 2013 de Veneca Award voor zijn tomeloze inzet voor grote en kleine branches. Bas van den Berg, voorzitter FNLI, en Hans Rijnierse, voorzitter Veneca, werden op het Jaardiner geïnterviewd over de ontwikkelingen in de levensmiddelenindustrie en de nauwe samenwerking met Veneca. 16

19 Veneca focus op Gezond gedrag Gezond, gezonder, gezondst Samenwerking helpt gezondheid verder Elk jaar organiseert Veneca een mooi galadiner voor relaties en andere gasten. In een informele sfeer is er ruim de gelegenheid om van gedachten te wisselen over een actueel thema. Regelmatig wordt dit diner met een gelegenheidspartner georganiseerd. In 2013 was dit de FNLI, de branchev ereniging van de levensmiddelenindustrie. Naast de organisatie van het diner voerde Veneca samen met de FNLI ook een onderzoek uit naar de invloed van gezondheid en gezond voedsel op de werkvloer. De titel van het onderzoek was: Gezonde Verleiding. Minister Schippers opende het galadiner en onderschreef in haar speech het enthousiasme dat de marktpartijen aan de dag leggen om te werken aan die gezondheid. Dat bovendien een belangrijk thema is voor de overheid. 17

20 Medewerkers worden productiever, fitter en vrolijker De toegevoegde waarde van catering is duidelijk als het gaat om het bevorderen van de gezondheid van medewerkers. Cateraars bedenken steeds nieuwe concepten om de gezonde keuze ook de makkelijke keuze te maken. Daar komt bij dat in de cateringbranche al sinds jaar en dag gezonde en vloeibare vetten worden gebruikt. En ook de saladebuffetten zijn niet meer weg te denken. Zo maken wij de werknemers van onze opdrachtgevers productiever, fitter en vrolijker. Het Vinkje Veneca en haar leden kiezen bewust voor producten met Het Vinkje. Dit zijn producten die minder suikers, zouten of verkeerde vetten bevatten en/of meer vezels hebben dan andere producten in dezelfde categorie. Het aandeel producten met Het Vinkje neemt elk jaar toe. Veneca heeft een speciale module opgenomen in het certificatieschema Cercat. Deze module maakt het mogelijk ook Het Vinkje te gebruiken voor zelfbereide producten. Hoe het met catering nog gezonder kan In 2013 zijn de eerste stappen gezet in het kader van het Nationaal Preventie Programma van het ministerie van VWS. Veneca heeft een onderzoeksopzet ingediend: Hoe het met catering nog gezonder kan, waar de overheid enthousiast op reageerde. Door gezond eten en drinken op het werk via catering op een slimme manier in te zetten, is het mogelijk om mensen gezonder en fitter te houden. Daardoor worden zorgkosten beter beheersbaar en dalen de verzuimcijfers van bedrijven. Het onderzoek levert een model op dat elke cateraar samen met de opdrachtgever in kan zetten om optimale gezondheidsresultaten te boeken. Aan dit onderzoek werken mee: het Voedingscentrum, het Convenant Gezond Gewicht, het ministerie van VWS, een grote verzekeraar, diverse opdrachtgevers en opdrachtnemers/cateraars. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Vrije Universiteit, afdeling Gezondheidswetenschappen. Akkoord Verbetering Productsamenstelling In 2013 is het Akkoord Verbetering Productsamenstelling getekend door het ministerie van VWS, CBL, FNLI, KHN en Veneca. Het akkoord is een initiatief van het ministerie en focust op het verbeteren van de productsamenstelling, door bijvoorbeeld minder verkeerde vetten, zouten, energie en/of calorieën in samengestelde producten op te nemen. Het akkoord stelt voor productgroepen nieuwe standaarden vast, waar elke producent aan meewerkt. Een zeer positieve en veelomvattende ontwikkeling. Het akkoord zorgt ervoor dat consumenten bijna ongemerkt gezonder gaan eten. Concrete voorbeelden zijn bijvoorbeeld de zoutreductie in brood en 30+ kaas die overal en makkelijk verkrijgbaar is. 18

21 Convenant Gezond Gewicht Het Convenant Gezond Gewicht participeert in het project Hoe het met catering nog gezonder kan. Daarnaast werkt Veneca samen met het convenant om de gezondheid te bevorderen op het werk en op scholen. Ook JOGG is succesvol omarmd. De eerste positieve resultaten zijn in 2013 genoteerd. Diverse gemeenten meldden positieve resultaten voor hun jongeren. JOGG wint duidelijk aan populariteit. Het aantal gemeenten dat zich aansluit bij JOGG groeit elk jaar. 19

22 Veneca focus op Voedselveiligheid Voedselveiligheid Incidenten de wereld uit Nederland is dit jaar een paar keer opgeschrikt door incidenten rondom fraude met eten. Geen van deze incidenten had betrekking op de cateringbranche. Veneca en haar leden staan voor eerlijk en veilig eten en drinken. Dergelijke incidenten werpen een schaduw over de bijzonder veilige wijze waarop in de catering met eten en drinken wordt gewerkt. Inmiddels wordt er stevig ingezet op preventie. Bijvoorbeeld door aan alle partijen in de keten een eerlijke prijs te bieden. Het frauduleus omgaan met eten is een slechte ontwikkeling waar Veneca niet bij betrokken is. Veneca staat voor kwalitatief goed voedsel voor een eerlijke prijs. Alle signalen op groen Veneca-leden hebben hun voedselveiligheid en hygiëne goed op orde blijkt uit controles van de NVWA. Alle leden staan dan ook op de zogenaamde groene lijst. In dit kader zijn de diverse convenanten die de NVWA met cateringbedrijven afsluit erg belangrijk. Veneca heeft in 2013 meegewerkt aan deze convenanten. Hiermee wordt het toezicht voor een groot deel overgelaten aan de cateringbedrijven zelf, aan de hand van eigen criteria en procedures. Dergelijke convenanten worden alleen afgesloten als de NVWA voldoende vertrouwen heeft in een branche, en de betreffende branche al geruime tijd dat vertrouwen waarmaakt. Door het afsluiten van deze convenanten houdt de NVWA ook meer tijd en middelen over voor controle en toezicht in sectoren waar dat echt nodig is. Etikettering en allergeneninformatie Hoe het beste allergeneninformatie aan gasten van bedrijfsrestaurants verstrekt kan worden, is een tijd onduidelijk geweest. De EU stelde moeilijk uitvoerbare regels voor. Het schrikbeeld van lange lijsten met ingewikkelde termen die de gasten niets zeggen is gelukkig geen waarheid geworden. Door een actieve lobby op Europees en landelijk niveau is er een goede oplossing gevonden. Alle informatie die nodig is, is beschikbaar op elke locatie. Iemand die wil weten welke allergene stoffen in een voedselproduct zijn verwerkt hoeft er maar naar te vragen en de informatie is beschikbaar. Op elke locatie is dit zichtbaar aangegeven. 20

23 Veneca focus op Verduurzaming Verduurzaming Meer dan keurmerken Elk jaar voert TNS NIPO de duurzaamheidsmonitor uit. Deze monitor sluit aan bij de monitor die het LEI opstelt in opdracht van het ministerie EZ. Deze monitor richt zich op het volume ingekochte producten met een duurzaamheidskeurmerk. Verduurzaming wordt niet beperkt tot voedselproducten. Veneca werkt samen met haar leden hard aan verduurzaming in de volle breedte. Schoonmaakmiddelen, inrichting, water- en energiegebruik, inzet op eiwittransitie zijn hier voorbeelden van. Opdrachtgevers nemen zelf ook diverse verduurzamingsmaatregelen zoals het gebruik van spaarlampen en/of ledlampen en de aanschaf van zuinige apparatuur. Veneca stimuleert dit uiteraard van harte. Gedetailleerde cijfers over deze maatregelen zijn nog niet meetbaar. UTZ Certified Vrije Uitloop eieren Het is zeer positief dat, ondanks de crisis, het percentage verduurzaming blijft groeien. Dit jaar met maar liefst 7%. Met recht een bijzondere prestatie. Het aandeel duurzame producten in de totale inkoop ziet er als volgt uit: Eieren 66% Eieren 60% Koffie 49% Koffie 40% Vis 76% Vis 45% De verschillende keurmerken in de cateringbranche geven een goed beeld van de duurzaamheidsontwikkeling van producten in de branche. De volgende keurmerken zijn in de verduurzamingsmonitor van Veneca meegenomen: Beter Leven kenmerk Keurmerken voor biologische producten (EKO of EU logo of andere erkende bio-keurmerken) Fairtrade Label Rouge Marine Stewardship Council (MSC) Milieukeur Rainforest Alliance Scharrelvlees Agf 13% Agf 17% Brood 5% Brood 7% Zuivel 16% Zuivel 18% Vlees 7% Vlees 7% Vleeswaren 11% Vleeswaren 11% Vleesvervangers 3% Vleesvervangers 1% Maaltijden 23% Maaltijden 0% Overig 10% Overig 9% 2013: Totaal 15% 2012: Totaal 14% 21

24 Alliantie Verduurzaming Voedsel In 2013 is de Alliantie Verduurzaming Voedsel gestart. Samen met de volledige keten werkt de Alliantie hard aan duurzame processen bij de kweek of fokkerij, duurzame processen bij de productie en natuurlijk duurzamere producten voor consumenten. In de Alliantie werken LTO, CBL, FNLI, KHN en Veneca intensief samen met het ministerie van EZ. En met succes. De pilots die in de afgelopen jaren succesvol zijn afgesloten worden nu verbreed naar zoveel mogelijk partijen in de volledige keten. Aan de hand van een beleidsagenda werkt de Alliantie aan het benoemen van uitvoerbare standaarden voor de hele keten. Dit samenwerkingsverband is uniek in Europa, en wordt ook gezien als een belangrijke vorm om duurzame transitie in de hele agrifoodketen voor elkaar te krijgen. 22

25 De producent kiest of hij zijn producten voorziet van een keurmerk. Vaak zijn er kosten aan een keurmerk verbonden. Niet alle producenten willen of kunnen hun product van een keurmerk voorzien. Zeker voor kleinere producenten is een keurmerk een te grote kostenpost. Toch kan zo n product zeer duurzaam geproduceerd zijn. Deze producten kunnen ook meegenomen worden in een duurzaam assortiment. Het kan zijn dat opdrachtgevers zeker willen weten of een product duurzaam is. De bewijslast hiervoor ligt bij de cateraar. De cateraar kan de bewijzen opvragen bij de leverancier. Voedselverspilling Op het gebied van tegengaan van voedselverspilling is Veneca koploper. Door duidelijk in kaart te brengen waar in het cateringproces verspilling op de loer ligt kan die verspilling tegengegaan worden. In 2013 zijn de ontwikkelde maatregelen bij cateraars op elke mogelijke wijze geïmplementeerd. Brochure Catering steeds duurzamer In 2013 heeft Veneca de ontwikkeling van de brochure Catering steeds duurzamer opgepakt. De brochure geeft een overzicht van alle mogelijkheden op het gebied van verduurzaming en de beschikbare keurmerken in de contractcatering. Voedselbanken Voedselbanken zijn dankbare afnemers van producten die niet meer in de winkel verkocht mogen worden. In 2013 is onderzocht of de cateringbranche hier ook een bijdrage aan kan leveren. Helaas blijken er zoveel logistieke hobbels te zijn dat hier geen duurzame invulling aan gegeven kan worden. Daarbij komt nog dat eenpersoonsverpakkingen ook niet handig zijn voor voedselbanken. Overigens is Veneca van mening dat voedselbanken niet de oplossing mogen zijn tegen voedselverspilling. Dan ga je voorbij aan de oorzaak waarom voedselbanken zijn ontstaan. Daarom onderzoekt Veneca die bronnen van verspilling en lost ze daar op. Catering steeds duurzamer 2 Keurmerken en informatiesymbolen Keurmerken Wel of geen keurmerk Kijk voor meer informatie over de publicatie Catering steeds duurzamer op Er zijn diverse keurmerken en informatiesymbolen. Bijvoorbeeld voor: - duurzaam eten en drinken - duurzame verpakkingen - duurzaam afvalbeheer - duurzaam schoonmaken Allereerst bespreken we alle verschillende keurmerken en informatiesymbolen. Iwn een tabel geven we aan welke verduur zamingsthema s van toepassing zijn per soort keurmerk of informatiesymbool

26 Veneca focus op Samenwerking Actieve, creatieve partnerschappen Samenwerken zorgt voor het bereiken van gezamenlijke doelen Veneca en haar leden zoeken continu naar vernieuwingen en versterking van de branche en voelen ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor diverse sociale en maatschappelijke problemen. Verduurzaming en gezondheid zijn de meest in het oog springende. Maar werkzekerheid, optimale marktwerking, innovatie en flexibilisering spelen een bijna net zo belangrijke rol. Veneca zoekt naar synergie door met verschillende partners samen te werken en zo samen snellere stappen te zetten. VNO-NCW/MKB VNO-NCW/MKB is al lange tijd een gewaardeerde partner van Veneca. De voorzitter van Veneca zit in het algemeen en dagelijks bestuur, en zit ook in de SER. Veneca is vertegenwoordigd in verschillende commissies en het directeurenoverleg. Belangrijke onderwerpen zoals de werkkostenregeling, de inbestedingspolitiek van de Rijksoverheid, social return en de manier waarop dit georganiseerd kan worden, hebben we in 2013 samen met verschillende partners opgepakt. En met succes. Op al deze onderwerpen hebben we resultaten kunnen boeken. Het belangrijkste is het afwenden van de inbesteding van de catering door de Rijksoverheid. 24

27 FoodService Europe FoodService Europe (voorheen: Ferco) is een samenwerking van Europese cateringbrancheorganisaties en internationaal opererende bedrijven en vertegenwoordigt de branche bij diverse Europese instellingen en organisaties. FoodService Europe werkt vanuit een secretariaatsbureau, daardoor worden continu samenwerkingsmogelijkheden gezocht voor kennisontwikkeling en een daadkrachtige lobby. Veneca is lid van het bestuur van FoodService Europe en neemt deel aan de ledenvergaderingen en diverse commissies. In 2013 was het belangrijkste onderwerp de informatieverschaffing over allergenen en de bestrijding van fraude. Ook de BTW is een belangrijk onderwerp evenals de aanbestedingsregelgeving. Ministeries Veneca werkt goed samen met de diverse ministeries in Nederland. Zo zijn er goede contacten bij Economische Zaken (verduurzaming), Volksgezondheid, Welzijn en Sport (gezondheid), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (social return en werkzekerheid) en Financiën (werkkostenregeling, BTW, BUA e.d.). Vaak is de samenwerking breder en komen verschillende sectoren rond een thema samen. Zoals bij de bevordering van gezondheid en verduurzaming. 25

28 NVWA Veneca werkt nauw samen met de NVWA om ervoor te zorgen dat voedselveiligheid en hygiëne optimaal gegarandeerd blijven. Die samenwerking helpt om snel risico s in kaart te hebben en de juiste maatregelen te nemen. De veiligheid en hygiëne in de branche zijn heel goed geregeld en van uitstekend niveau. Jammer genoeg is het in 2013 nog niet gelukt om een heldere uitspraak te krijgen over de ongekoelde uitgifte en de maximalisering van uitgiftetijd naar 4 uur. Deze verlenging van tijd kan heel veel voedselverspilling voorkomen zonder dat risico s toenemen. Hopelijk lukt het in 2014 die mogelijkheid wel door te voeren. Branche-3 De veiligheids- en schoonmaakbranche werken met Veneca samen in de Branche-3. In dit overleg worden gemeenschappelijke onderwerpen besproken en wanneer dat nodig is trekken de branches samen op. Een goed voorbeeld in 2013 is de ontwikkeling van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Code Verantwoordelijk Marktgedrag In 2013 is hard gewerkt aan de verbrede Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Dit samenwerkingsverband wil komen tot goede dienstverlening op basis van een goede vraag vanuit opdrachtgevers. Onder andere aanbestedingsregels zorgen voor een markt waarbij alleen de prijs leidend lijkt. Terwijl alle betrokken partijen graag optimale kwaliteit van dienstverlening willen voor een redelijke en scherpe prijs. De focus op prijs is doorgeschoten. Dit is slecht voor onze branches en onze medewerkers, die meer en meer werkdruk ervaren. Met deze code doorbreken alle betrokken partijen samen de negatieve prijsspiraal. Door het verleggen van de focus naar kwaliteit in plaats van de prijs en het tegengaan van juridisering krijgen onze medewerkers weer de waardering die ze verdienen. Koninklijke Horeca Nederland De samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland gaat al vele jaren terug. Samen nemen wij deel in het Pensioenfonds Horeca & Catering. Maar ook cao-ontwikkelingen en marktontwikkelingen met elkaar bespreken helpt ons samen verder. Cao en Pensioenfonds Horeca & Catering Veneca is de werkgeverspartij die samen met de werknemersorganisaties zorgt voor een goede en maatschappelijk verantwoorde cao. Veneca neemt actief deel in het pensioenfonds en levert een bestuurslid met grote pensioenexpertise, de heer Veltkamp. Daarnaast is de heer Van Heel (Veneca-lid en directeur van SAB) lid van het verantwoordingsorgaan. Stichtingen Contractcatering De Stichtingen Contractcatering kent meerdere stichtingen. In elk daarvan is Veneca vertegenwoordigd in besturen en commissies: Vakraad, FBA (Fonds Bevordering Arbeidsverhoudingen contractcatering), FBS (Fonds Bevordering Sociale regelingen contractcatering), SUCON (Stichting Vrijwillig Vervroegde Uittreding voor mensen geboren voor 1953), SKA (Stichting Kwaliteit van de Arbeid) en OCC (Opleidingen Contractcatering). Stichting Cercat Cercat is de onafhankelijke stichting Certificatie Contractcatering. De stichting beheert het Cercat-schema. Dit is gebaseerd op NEN-EN-ISO 9001, inclusief de Hygiënecode voor de Contract- en Inflightcatering. Met het certificaat is er aantoonbare kwaliteit en borging van voedselveiligheid. Gemakkelijk voor opdrachtgevers. Alle Veneca-leden zijn gecertificeerd. Nog gemakkelijker voor opdrachtgevers. Vraag daarom altijd om een Veneca-lid. 26

29 Veneca focus op Kennis Innovatie en creativiteit kun je leren. Veneca Kenniscentrum Kennis bijeen brengen en delen Veneca heeft veel kennis in huis die zij graag deelt met de leden. Vaak stellen we die kennis ook breder beschikbaar. Veneca doet dit door de expertises die de leden zelf in huis hebben toegankelijk te maken voor alle leden. Natuurlijk gaat het daarbij niet om bedrijfsspecifieke zaken, maar juist om branchegerelateerde onderwerpen. Waarom iets alleen bedenken of uitzoeken als dit via Veneca samen gedaan kan worden. Daarmee helpen we alle bedrijven verder en versterken we de branche. Handleiding Bouw en Inrichting keukens en bedrijfsrestaurants Branchemonitor marktontwikkelingen Alle Veneca-leden leveren marktgegevens aan voor het systeem van TNS NIPO. Hiermee kan een betrouwbaar beeld gegeven worden van de marktontwikkelingen per jaar. Een uitvoerige weergave vindt u elders in deze Focus. Hygiënecode voor de contract- en inflightcatering Branchemonitor Verduurzaming Voor de branchemonitor verduurzaming geldt hetzelfde als de monitor marktontwikkelingen. Door jaarlijks te vragen naar de ingekochte keurmerken ontstaat een beeld van de verduurzamingsontwikkeling. De gegevens van deze monitor worden overgenomen door het LEI voor hun rapportage in opdracht van het ministerie van EZ. Op dit moment is het helaas nog niet mogelijk om een model te maken om ook andere verduurzamingsactiviteiten in beeld te brengen. Wilt u meer weten over de publicaties Handleiding Bouw en Inrichting keukens en bedrijfsrestaurants en Hygiënecode voor de contract- en inflightcatering, kijk op 27

30 Onderzoek Gezonde Verleiding Dit onderzoek hebben we samen met de FNLI uitgevoerd. Het geeft inzicht hoe consumenten omgaan met hun gezondheid en op welke wijze zij proberen hier verbetering in aan te brengen. Brochure Catering steeds duurzamer In 2013 hebben we de brochure Catering steeds duurzamer opgepakt. De brochure geeft een totaaloverzicht van de verduurzamingsmogelijkheden in de contractcatering. Een onmisbaar instrument voor zowel cateraars als opdrachtgevers. Hygiënecode voor de Contract- en Inflightcatering De hygiënecode is van toepassing voor alle bedrijven die contractcateringactiviteiten uitvoeren. Deze code is goedgekeurd door het ministerie van VWS en voldoet geheel aan de eisen van de NVWA en is altijd actueel. Handleiding Bouw en Inrichting keukens en bedrijfsrestaurants De Handleiding Bouw en Inrichting keukens en bedrijfsrestaurants sluit aan bij de regelgeving van de overheid. De handleiding is een uniek hulpmiddel voor opdrachtgevers die een nieuw restaurant of een nieuwe keuken willen neerzetten of een bestaand restaurant willen aanpassen. Zo kan de opdrachtgever zelf ook optimaler werken aan verduurzaming van zijn restaurantlocaties. Binnen Veneca is expertise aanwezig om u te adviseren over de mogelijkheden. Arbocatalogus en RI&E Samen met de Stichtingen Contractcatering is de Arbocatalogus voor onze branche gemaakt. Deze sluit aan op de specifieke kenmerken van de branche. Daardoor is deze praktisch en snel toepasbaar. De bijbehorende Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) is in de loop der jaren een beproefd instrument gebleken. Deze wordt voortdurend actueel gehouden. Aanbestedingstools Binnen Veneca is veel expertise beschikbaar over aanbestedingen en de Europese regels daarbij. De aanbestedingstool helpt opdrachtgevers om op eenvoudige wijze te bepalen wat de wensen zijn en waar aan gedacht moet worden bij aanbesteding van catering. Zie daarvoor ook de Venecawebsite voor de tool ARC (Aanbestedingsroute Contractcatering). Certificering 9001 en catering Het certificeringschema van de contractcatering sluit aan bij de NEN-EN- ISO norm In 2013 stond een revisie gepland. Deze is uitgesteld, omdat ISO 9001 zelf op de schop gaat. Het wachten is daarom op de vernieuwde versie. Dan kan het Cercat-schema in zijn geheel worden vernieuwd. Daarnaast wordt gewerkt aan verbreding van de vrijwillige modules. Vooral een module rond verduurzaming is wenselijk. Cao Veneca heeft gespecialiseerde kennis in huis rond cao en arbeidsvoorwaardelijke zaken. Veneca is de werkgeverspartij bij de onderhandelingen over de cao. Daarnaast adviseert Veneca over ingewikkelde kwesties die gerelateerd zijn aan de cao. Juridische zaken Veneca beschikt over een brede juridische kennis over arbeidsrechtelijke kwesties, maar ook kennis op het terrein van aanbestedingswetgeving is beschikbaar. Belasting en financieel recht behoren eveneens tot de gebieden waarop Veneca kan adviseren en ondersteunen. 28

31 29

32 thema s en kansen in de contractcatering Veneca focus op 2014

33 Secretariaat Veneca Stephensonweg 14 Postbus AR Gorinchem T E Websites Colofon Uitgave en redactie: verenigingsbureau Veneca, Gorinchem Vormgeving: Atrium groep bv, Gorinchem Drukwerk: Bergman Media Group, Gorinchem Fotografie: Istock pg. 14, Kobalt Fotografie BFN pg. 1, 2, 3, 4, Netwerk 6 pg. 7, Albron Nederland B.V. pg. 5, 6, Appèl B.V. pg. 6, ISS Catering Services pg. 6, SAB Catering B.V. pg. 6, 13, Sodexo Nederland B.V. pg. 1, Enbiun ( pg. 8/9

34 Inhoud Veneca focus op 2014 Opdrachtgeverschap en opdrachtnemerschap 3 Werkgeverschap 5 Lekker, gevarieerd, gezond 8 Catering steeds duurzamer 11 Kwaliteit verder verbeteren 13 Contactloos betalen via mobiele telefoon of vingerafdruk 14 Werkkostenregeling passend voor catering 15 1

35 Voorwoord Voorwoord De crisis lijkt voorbij in Nederland. Ook in de catering zien wij de eerste voorzichtig positieve signalen voor En er staat een hoop op stapel. Zo sluiten we in 2014 een nieuwe moderne cao af en moderniseren we het pensioenfonds. We ondertekenen de verbrede Code Verantwoordelijk Marktgedrag en zetten daarmee in op kwaliteit en toegevoegde waarde. Goed nieuws voor onze branche. Want ik voorspel dat dit jaar voor het eerst de gemiddelde contractduur langer wordt. Waardoor we samen met onze partners ook beter kunnen werken aan verduurzaming en de bevordering van de gezondheid. Om zo Nederland gezonder en vitaler te maken. Daar hebben we zin in. U ook? Hans Rijnierse, Voorzitter Veneca Marktkansen door toegevoegde waarde. Hans Rijnierse, Voorzitter Veneca 2

36 Veneca focus op Goed opdrachtgeverschap Opdrachtgeverschap en opdrachtnemerschap Verantwoordelijk gedrag voor een gezonde markt Vanaf 1 mei is de Code Verantwoordelijk Marktgedrag van kracht door de ondertekening met alle betrokken partijen. De code doet een moreel appel op opdrachtgevers om een eerlijke prijs te bieden voor kwalitatief hoogstaand werk. Het doet een appel op opdrachtnemers om de gevraagde kwaliteit te bieden en niet te stunten met de prijs. Het doet een appel op de vakbonden om werknemers te stimuleren deel te nemen aan permanente educatie, zodat zij met plezier hun werk blijven doen. En het doet een appel op de adviseurs, intermediairs, om op basis van gewenste kwaliteit een eerlijke prijs te bedingen. De ondertekening van de code moet leiden tot een win-win situatie voor alle betrokkenen bij de inkoop van dienstverlening. Alle Veneca-leden hebben de code ondertekend. Inmiddels is dit ook een lidmaatschapseis van Veneca. Wij staan voor eerlijke economische transacties die leiden tot tevreden klanten en tevreden werknemers. 3

37 Aanbesteding of inbesteding In 2013 was het spannend of het inbesteden van catering de nieuwe trend bij de overheid zou worden. Gelukkig is het pleit duidelijk gewonnen voor uitbesteding. Opdrachtgevers zijn voldoende overtuigd van de toegevoegde waarden van goed eten en drinken en vernieuwingen van catering op de werkvloer. Bovendien levert het vaak economisch voordeel op. Veneca is er van overtuigd dat samenwerking met diverse partijen leidt tot nog meer zichtbare toegevoegde waarde van catering. Dit doen wij bijvoorbeeld op het terrein van voedselveiligheid, kwaliteit, verduurzaming en gezondheid. Maar ook ondernemerschap van de werknemers en gastvrijheid krijgen opnieuw prominente aandacht. Contractduur verlengen Nu het pleit gewonnen is, wordt het tijd om samen met de opdrachtgevers te werken aan langere contractduur. Dan wordt zakendoen pas echt leuk en kunnen innovaties samen ontwikkeld worden. Langere contractduur maakt het mogelijk beter aan elkaar te wennen om zo tot maatwerk te komen. Vragen zoals: Welke cateraar past bij mij en bij mijn bedrijf? en Welke cateraar kan met mooie concepten de gewenste toegevoegde waarde leveren voor mijn klanten en medewerkers? worden dan leidend. Veneca en alle leden werken hier graag aan mee. 4

38 Veneca focus op Goed Werkgeverschap Werkgeverschap Vernieuwde cao De cao voor de contractcatering is in 2013 nog eens goed onder de loep genomen. Passen de artikelen nog wel bij de huidige praktijk? En zo nee, hoe moet het dan anders? De discussies die we met de vakbonden en kaderleden voerden waren zeer nuttig. Samen hebben we de prioriteiten voor een nieuwe en moderne cao in 2014 vastgesteld. Belangrijke zaken voor deze nieuwe cao zijn meer werkzekerheid, grotere contracten door flexibelere inzet, aandacht voor reiskosten en natuurlijk een loonsverhoging die aansluit bij de huidige conjunctuur. Pensioen in zicht Het hele pensioenstelsel in Nederland is in beweging. Ook het Pensioenfonds Horeca & Catering beweegt. Er zijn veel discussies geweest over een nieuw bestuursmodel. En met succes. Er is een model gevonden, goedgekeurd door de Nederlandsche Bank, dat past bij onze sector. Dit model is gebaseerd op een paritair samengesteld bestuur met een onafhankelijk voorzitter. De expertise van alle deelnemers wordt extra versterkt. Pensioenmaterie is complex en daar dient met zorg naar te worden gekeken. Het gaat er immers om de vooruitzichten voor de gepensioneerden op een goed niveau te waarborgen. De voorbereidende werkzaamheden zijn in 2014 in volle gang, zodat per 1 januari 2015 alles klaar staat voor de implementatie. Breng de menselijke maat terug in de onderneming en het onderwijs. 5

39 Hogere pensioenleeftijd vraagt om duurzame inzetbaarheid De pensioenleeftijd gaat in rap tempo naar 67 jaar. In de cateringbranche werken naar verhouding veel mensen die al wat ouder zijn (zie de cijfers bij 2013). Het wordt dus nog belangrijker om te zorgen dat de mensen op een plezierige en gezonde wijze kunnen doorwerken tot hun pensioen. Samen met de vakbonden is daarom een onderzoek gedaan hoe medewerkers hun werk ervaren en welke verbeteringen mogelijk zijn. Het onderzoek levert heel veel informatie op. Met die informatie wordt het voor bedrijven beter mogelijk preventieve maatregelen te nemen. Voorkomen is immers beter dan genezen. Daarmee kunnen we de oudere generatie helpen op goede wijze inzetbaar te blijven. Voor iedereen prettig. Versterking van de vakkundigheid Veneca participeert in de paritaire stichting Opleidingen Contractcatering (OCC). De stichting verzorgt opleidingsmateriaal en centrale examens voor alle medewerkers op verschillende niveaus. De ontwikkeling van het vak staat nooit stil. Het is zaak goed op de actualiteit in te kunnen spelen en medewerkers zo op te leiden, dat zij in de praktijk optimaal kunnen functioneren. In 2014 is daarom gestart met een vernieuwing van het opleidingsmateriaal en het centrale examen. Alles zal digitaal en interactief worden aangeboden. Ook het centraal eindexamen. De Week Van De Cateraar De Week Van De Cateraar vindt elk jaar plaats in maart. Ook dit jaar. Voor het eerst voert Veneca de week samen met FNV Catering uit. Bij het schrijven van deze Focus was al duidelijk dat de week weer een groot succes was. Diverse bedrijven hebben enthousiast acties op touw gezet om de cateringmedewerkers te verrassen. Zij verdienen die complimentjes natuurlijk. Zie ook de filmpjes die erover gemaakt zijn op De Week Van De Cateraar 2014 Fotoshoot De Week Van De Cateraar Kijk voor de filmpjes op 6

40 7

41 Veneca focus op Gezond gedrag Lekker, gevarieerd, gezond Gezond jaarthema 2014 Veneca wil mensen stimuleren om te kiezen voor een gezonder eetpatroon. Niet voor niets is gezondheid dit jaar gekozen als het belangrijkste onderwerp. In al onze activiteiten zal dit onderwerp dan ook te zien zijn. Ook op ons jaardiner dat we samen met een partner gaan organiseren. Welke partner dit is, houden we nog even geheim. Maar dat deze aansluit bij dit onderwerp moge duidelijk zijn. Hoe het met catering nog gezonder kan Een miljard besparen op de zorgkosten? Wie wil dat nou niet? Het grootschalig wetenschappelijk onderzoek Hoe het met catering nog gezonder kan start dit jaar om hier het eerste fundament voor te leggen. Een gedegen aanpak, met interviews op diverse plekken in de organisaties van opdrachtgevers. Er worden proeftuinen ingericht bij opdrachtgevers die graag willen meewerken aan het gezonde bedrijfsrestaurant in hun organisatie. Gezondheid is immers een thema voor ons allemaal. Er worden controlegroepen bekeken, om er zeker van te zijn dat we het juiste model ontwerpen. Ook minister Schippers staat achter onze inspanningen en heeft haar handtekening gezet onder dit onderzoek. 8

42 Convenant Gezond Gewicht Het is het laatste jaar van het Convenant Gezond Gewicht in deze vorm. Met alle betrokkenen, waaronder Veneca, zijn gesprekken gevoerd over de toekomst van het convenant. De aandacht voor gezondheid staat dankzij het convenant overal stevig op de agenda. Er komt steeds meer aandacht voor gezondheid op de werkvloer, waar ook Veneca en haar leden zich inzetten voor gezondere concepten. Op scholen worden ook de gezonde concepten ingevoerd. Dat blijkt nog niet zo eenvoudig, want leerlingen en studenten eten toch graag de minder gezonde zaken. Maar de toekomst biedt ons hoop. Na 2014 zal de focus daarom vooral op de jeugd komen te liggen. Jongeren bewegen nog te weinig en velen eten nog te vaak ongezond. Die balans moet anders. Jongeren Op Gezond Gewicht helpt daar echt bij. Veneca ondersteunt deze aanpak van harte. Akkoord Verbetering Productsamenstelling Bij het Akkoord Verbetering Productsamenstelling stellen we een standaard vast voor een hele productgroep. Elke Nederlandse producent committeert zich vervolgens aan die standaard. Veneca zet zich in om de aangepaste producten te laten afnemen bij de cateraars. Op die manier helpen wij de restaurantgasten ongemerkt een tikkeltje gezonder te worden, want zij krijgen minder zouten, verkeerde vetten en calorieën binnen. Een bijzonder positieve ontwikkeling, omdat het veel omvattend is. Dit jaar worden de standaarden bepaald van soepen en sauzen gevolgd door koek en gebak. 9

43 De groep studenten Industrieel Ontwerpen van de Technische Universiteit in Delft, specifiek de afstudeerrichting Integrated Product Design. Eén van de 17 concepten om de duurzaamheid van soep in onze sector te verbeteren. 10

44 Veneca focus op Verduurzaming Catering steeds duurzamer Jongeren zorgen voor de duurzame toekomst Jongeren hebben de toekomst. Maar wat voor toekomst ligt er voor ze? Zij maken zich ook zorgen over de voedselontwikkelingen en verduurzaming. TU Delft masterstudenten bijvoorbeeld. Studenten die zich bezighouden met design van producten en innovatieve mogelijkheden die nieuwe producten of machines te bieden hebben voor onze samenleving. Met groot enthousiasme heeft een grote groep van 17 studenten een masterproject gedaan in opdracht van Veneca: het zogenaamde soepketelproject. Het lijkt banaal of misschien zelfs marginaal, maar dat is het niet. De soepketels die in de catering gebruikt worden zijn namelijk een grote bron van verspilling van energie, water en ingrediënten. De TU-studenten bedachten 17 verrassende oplossingen om dit verspillingsprobleem op te lossen. Hun technische kennis en gedegen manieren om tot de kern van het probleem te komen geeft absoluut vertrouwen dat deze nieuwe generatie een forse bijdrage gaat leveren aan de verduurzaming van onze processen en producten. soep Wilt u meer weten bestel dan de Soep Special Veneca. Kijk voor meer informatie op Duurzaamheid gaat over de toekomst en dus over jongeren. Zij pakken de uitdaging op en presenteren 17 duurzame oplossingen voor de soepketel en ingrediënten. 11

Voorwoord. Veneca in de markt. omzet versus werknemers

Voorwoord. Veneca in de markt. omzet versus werknemers 2014 Voorwoord De crisis lijkt voorbij in Nederland. Ook in de catering zien wij de eerste positieve signalen. De omzetdaling in 2014 is veel minder scherp dan de jaren hiervoor en is beperkt gebleven

Nadere informatie

Voorwoord. Veneca in de markt. Bedrijfscatering. Catering in de zorg

Voorwoord. Veneca in de markt. Bedrijfscatering. Catering in de zorg 2015 Voorwoord De crisis lijkt voorbij in Nederland. Maar in de contractcatering zien wij helaas de effecten ervan nog onvoldoende. De omzetdaling in 2015 is minder scherp dan in de crisisjaren en is beperkt

Nadere informatie

Kies voor. CERCAT gecertificeerde. catering

Kies voor. CERCAT gecertificeerde. catering Kies voor CERCAT gecertificeerde catering Uitgave en redactie: Stichting Certificatie Contractcatering, Gorinchem Vormgeving: BURO18 communicatie bv, Gorinchem Fotografie: Henk de Graaf Fotografie, Leiderdorp

Nadere informatie

JAARBERICHT Inleiding. Veneca in de markt

JAARBERICHT Inleiding. Veneca in de markt JAARBERICHT 2016 Inleiding De crisis is voorbij en voorzichtig lijken de cijfers in de contractcatering aan te geven dat er zich een stabilisatie voordoet van omzetdalingen in eerdere jaren. De komende

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Veneca Focus op 2012. cijfers en trends in de contractcatering

Veneca Focus op 2012. cijfers en trends in de contractcatering Veneca Focus op 2012 cijfers en trends in de contractcatering Veneca Focus op 2012 cijfers en trends in de contractcatering Inhoud Veneca focus op De markt 4 Veneca focus op Flexibiliteit 10 Veneca focus

Nadere informatie

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flavours to go Het flexibele concept voor uw interne catering waar u de smaak van te pakken krijgt! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Nadere informatie

Diervriendelijke keuzes door consumenten

Diervriendelijke keuzes door consumenten Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Diervriendelijke keuzes door consumenten Monitor Duurzame Dierlijke Producten 2009 Deze brochure is een uitgave van: Rijksoverheid Postbus 00000 2500

Nadere informatie

Een korte kennismaking..

Een korte kennismaking.. Een korte kennismaking.. 1 2 Kenni(smaken) Wie is Company Cook? Company Cook is een zelfstandig werkende cateraar met ruim 40 jaar kennis en ervaring in de exploitatie van bedrijfsrestaurants binnen Nederland

Nadere informatie

Meer kansen, meer banen. SW-bedrijven als banenmakelaar

Meer kansen, meer banen. SW-bedrijven als banenmakelaar Meer kansen, meer banen Inleiding Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben terecht de volle aandacht van de politiek. Vrijwel alle verkiezingsprogramma s besteden er aandacht aan. Het gaat

Nadere informatie

Visiedocument: Hostmanship en de Code Verantwoordelijk Marktgedrag

Visiedocument: Hostmanship en de Code Verantwoordelijk Marktgedrag Visiedocument: Hostmanship en de Code DANKZIJ HOSTMAN SHIP IS HET DUS MOGELIJK EEN BELANGRIJKE MEERWAARDE BIEDEN ÉN EEN GOEDE INVULLING GEVEN AAN DE CODE Hostmanship kan de meerwaarde bieden die opdrachtgevers

Nadere informatie

De 6 best hanteerbare KPI s in de schoonmaak

De 6 best hanteerbare KPI s in de schoonmaak De 6 best hanteerbare KPI s in de schoonmaak en de link met kritieke succesfactoren KPI s in de schoonmaak Margriet van Dijken Heel kort nog de theorie van KPI s in de schoonmaak Er gaat tegenwoordig geen

Nadere informatie

Verklaring van de symbolen

Verklaring van de symbolen Verklaring van de symbolen lactosevrij UTZ CERTIFIED gecertificeerde koffieboeren verbouwen hun koffie met zorg en aandacht voor mens en milieu. Inter IKEA Systems B.V. 2009 Producten die geschikt zijn

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

Beter voorkomen dan genezen.

Beter voorkomen dan genezen. Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou

Nadere informatie

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid 2017-2018 Lensing Food B.V. Ruud Harmsen PROCEDUREHANDBOEK Bladzijde 1/7 Inhoud Over Lensing Food B.V. 2 People 3 Voedselveiligheid 3 Sociale betrokkenheid

Nadere informatie

Foodstep Marktontwikkeling

Foodstep Marktontwikkeling Foodstep Marktontwikkeling Onze filosofie Ons doel is mensen en organisaties in food en services stap voor stap te verbeteren door inzicht te geven in de markt en uw marktpositie en de basis te leggen

Nadere informatie

Maximaliseer uw bedrijfsresultaat door te focussen op uw core business

Maximaliseer uw bedrijfsresultaat door te focussen op uw core business WHITEPAPER Maximaliseer uw bedrijfsresultaat door te focussen op uw core business 5 vragen die u aan het denken zetten: bent u wel echt bezig met doen waar u goed in bent? PP-056/02-14 Inleiding De flexmarkt

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Payroll Services voor de schoonmaakbranche

Payroll Services voor de schoonmaakbranche Payroll Services voor de schoonmaakbranche Wat is payrolling? Payrollen van medewerkers is een groeiend fenomeen binnen het Nederlandse bedrijfsleven. Van de term payrollen hebben de meeste werkgevers

Nadere informatie

Meer koopkracht door echte banen

Meer koopkracht door echte banen 2014 Arbeidsvoorwaarden 2015 Meer koopkracht door echte banen centen en procenten voor een gelijkwaardige samenleving Gelijkwaardige samenleving De FNV streeft naar een eerlijke, solidaire en rechtvaardige

Nadere informatie

Hoe haal ik meer (rendement) uit de catering? Hayk Simons

Hoe haal ik meer (rendement) uit de catering? Hayk Simons Hoe haal ik meer (rendement) uit de catering? Hayk Simons STELLING Zelf doen of uitbesteden? De Markt Bedrijfscatering 60 % Onderwijs 40 % Institutioneel < 15% Uitbestedinggraad 2004 2005 2006 2007 Bedrijfscatering

Nadere informatie

Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche

Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche Wat is payrolling? Bij het runnen van een bedrijf komt veel kijken. Alleen al de inzet van personeel levert een hoop extra werk en administratieve rompslomp

Nadere informatie

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame boodschap Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame koers als familiebedrijf Jumbo is een echt familiebedrijf, dat middenin de samenleving staat. Daar zijn we trots op. Een

Nadere informatie

Voedselverspilling in cateringsector

Voedselverspilling in cateringsector Voedselverspilling in cateringsector VENECA No Waste Dinner 7 november 2011 Achtergrond Ministerie EL&I wil 20% reductie in voedselverspilling tussen 2009 2015 Veneca is de paraplu waaronder een unieke

Nadere informatie

Natural Delicious. Professionals in uw restaurant. De juiste mensen op de juiste plek

Natural Delicious. Professionals in uw restaurant. De juiste mensen op de juiste plek Natural Delicious Professionals in uw restaurant De juiste mensen op de juiste plek Genieten van vers en ge in een sfeervolle ambia Lekker, vers, natuurlijk en gezond komen samen in Natural Delicious.

Nadere informatie

Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers

Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers Loyalis als deskundige partner Inzicht in uw organisatie en uw werknemers De expertise van Loyalis is mensenwerk U wilt altijd het beste voor uw werknemers. Als HR-professional neemt u uw verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Pensioencommunicatie start bij de werkgever

Pensioencommunicatie start bij de werkgever Pensioencommunicatie start bij de werkgever Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen J. Arts (Pon) Pensioencommunicatie start bij de werkgever Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn

Nadere informatie

Beter duurzaam inkopen

Beter duurzaam inkopen Beter duurzaam inkopen De markt aan het woord Henk Voormolen PIANOo-congres 7 juni 2012 Inhoud Korte introductie Albron en inkopen Duurzaam inkopen overheid en advies Atsma Code Verantwoord Marktgedrag

Nadere informatie

CaterCoach CaterManager. Volledige controle over uw restauratieve voorziening

CaterCoach CaterManager. Volledige controle over uw restauratieve voorziening CaterCoach CaterManager Volledige controle over uw restauratieve voorziening Uw gasten verwachten meer... CaterManager biedt de oplossing De plekken waar de Nederlander tegenwoordig kan eten zijn haast

Nadere informatie

TU Delft. TU Delft Delft ZELFVERKLARING. Code Verantwoordelijk Marktgedrag ^ ^ ^ ^ ^ Delft University of Technology. Technische Universiteit Delft

TU Delft. TU Delft Delft ZELFVERKLARING. Code Verantwoordelijk Marktgedrag ^ ^ ^ ^ ^ Delft University of Technology. Technische Universiteit Delft TU Delft Delft University of Technology Technische Universiteit Delft ZELFVERKLARING TU Delft Delft University of Technology ^ ^ ^ ^ ^ Code Verantwoordelijk Marktgedrag Pag./van 1/5 De TU Delft verklaart

Nadere informatie

Eurest Hét teken van gastvrijheid

Eurest Hét teken van gastvrijheid Eurest Hét teken van gastvrijheid Uw lunch op het werk met de aandacht van thuis A member of Compass Group PLC Eurest Hét teken van gastvrijheid Uw lunch op het werk met de aandacht van thuis Pure professionaliteit,

Nadere informatie

Yorick Vlaar & Mariëlle Hintzen

Yorick Vlaar & Mariëlle Hintzen HTC Advies Duurzaam, gezond én geld besparen Yorick Vlaar & Mariëlle Hintzen Yorick & Mariëlle We geloven in de kracht van gastvrij denken en handelen Duurzaamheid Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Nadere informatie

Bij U-Boss word ik altijd warm ontvangen en doen ze echt hun best voor je. Pieter de Haan Uitzendkracht

Bij U-Boss word ik altijd warm ontvangen en doen ze echt hun best voor je. Pieter de Haan Uitzendkracht mijn hart ligt bij een kleinschalige organisatie met een hoogwaardige dienstverlening. Waar mensen hun klanten kennen en waar ze hart voor de zaak hebben Ed Bos Directeur U-Boss Uitzendbureau is de kleinschalige

Nadere informatie

Keurklasse: nieuwe kracht van de Keurslager. onderscheidend vermogen en meerwaarde

Keurklasse: nieuwe kracht van de Keurslager. onderscheidend vermogen en meerwaarde Keurklasse: nieuwe kracht van de Keurslager Duurzaam op weg naar onderscheidend vermogen en meerwaarde Historie van een sterk merk Het Keurslager DNA Hij is een vakman Hij werkt met en levert verse producten

Nadere informatie

Leergang Leiderschap voor Professionals

Leergang Leiderschap voor Professionals Leergang Leiderschap voor Professionals Zonder ontwikkeling geen toekomst! Leergang Leiderschap voor Professionals Tijden veranderen. Markten veranderen, organisaties en bedrijven veranderen en ook de

Nadere informatie

AGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL

AGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL SAMEN WERKEN AAN EEN DUURZAME VOEDSELKETEN IN 2020 AGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL Voorop lopen met duurzaam voedsel Nederland is wereldspeler op het gebied van voedselproductie, innovatie en agrifood-export.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 18 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 18 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

BUITENGEWOOn. mission statement

BUITENGEWOOn. mission statement Buitengewoon 1. brengt de afstand tot de arbeidsmarkt in één klap naar nul 2. want wie zich in een afstandsituatie bevindt die geven we een baan 3. zo vegen we de vloer aan met belemmerende opleidingseisen

Nadere informatie

Het Slimmer Werken-onderzoek 2013

Het Slimmer Werken-onderzoek 2013 Het Slimmer Werken-onderzoek 2013 In mei 2013 heeft Beklijf in opdracht van ErgoDirect International een online onderzoek uitgevoerd onder HR- en Arbo-professionals met als thema ʻSlimmer Werkenʼ. Slimmer

Nadere informatie

JAARMONITOR 2016 JANUARI Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

JAARMONITOR 2016 JANUARI Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland JAARMONITOR 2016 JANUARI 2017 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 FREELANCERS GEBAAT BIJ ONRUST OP ARBEIDSMARKT 4 BEDRIJVEN MAKEN MEER GEBRUIK VAN FREELANCERS EN FLEXWERKERS

Nadere informatie

eca Manifest FNV Hor 2015

eca Manifest FNV Hor 2015 Manifest FNV Horeca 2015 Inleiding De arbeidsvoorwaarden in de horeca staan al tijden onder flinke druk. De verhoudingen tussen cao-partijen zijn verhard en verslechterd. Onderhandelingen lopen al jaren

Nadere informatie

Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Schakelt u mee? Kees Blokland Hanze Inkoopseminar On Moral Sentiment 31 januari -2013

Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Schakelt u mee? Kees Blokland Hanze Inkoopseminar On Moral Sentiment 31 januari -2013 Code Verantwoordelijk Marktgedrag Schakelt u mee? Kees Blokland Hanze Inkoopseminar On Moral Sentiment 31 januari -2013 Aanleiding Code: staking in 2010 grote maatschappelijke impact van disfunctionerende

Nadere informatie

Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag

Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag Welkom, blij dat u er bent. Uit het feit dat u met zovelen bent gekomen maak

Nadere informatie

Welkom bij De 1 e marktanalyse inkoop schoonmaak. Maak een vliegende start met uw inkooptraject!

Welkom bij De 1 e marktanalyse inkoop schoonmaak. Maak een vliegende start met uw inkooptraject! Welkom bij De 1 e marktanalyse inkoop schoonmaak Maak een vliegende start met uw inkooptraject! Programma 13.45-14.45 Presentatie resultaten marktanalyse Jordie van Berkel, F-Fort 14.45-15.15 Aan de slag

Nadere informatie

Resultaten Panelonderzoek HET VINKJE. Consumentenbond Resultaten Panelonderzoek het Vinkje

Resultaten Panelonderzoek HET VINKJE. Consumentenbond Resultaten Panelonderzoek het Vinkje Resultaten Panelonderzoek HET VINKJE 2015 Maart 2016 1 Wat weten consumenten over het Vinkje? Het Vinkje heeft twee vormen: een met een groene cirkel (Gezondere keuze) en een met een blauwe cirkel (Bewuste

Nadere informatie

De belangrijkste aspecten voor een optimale maaltijdbeleving

De belangrijkste aspecten voor een optimale maaltijdbeleving Ziekenhuizen De belangrijkste aspecten voor een optimale maaltijdbeleving Product Omgeving Gedrag WELKOM Wat voor manieren zijn er mogelijk om de kwaliteit binnen de horeca outlets van ziekenhuizen te

Nadere informatie

Denk Breed. Inhuren van SW-medewerkers Veelgestelde vragen

Denk Breed. Inhuren van SW-medewerkers Veelgestelde vragen Denk Breed Inhuren van SW-medewerkers Veelgestelde vragen Mensen met iets kunnen een organisatie verrijken. Deze mensen kunt u inhuren via Breed. Dit kan via individuele detachering of groepsdetachering.

Nadere informatie

Datum Antwoorden op schriftelijke vragen naar aanleiding van het stopzetten van de uitbesteding van de cateringdiensten bij Defensie

Datum Antwoorden op schriftelijke vragen naar aanleiding van het stopzetten van de uitbesteding van de cateringdiensten bij Defensie > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Workshop Schoonmaak. Regionale bijeenkomst PIANOo. Laat de markt haar waarde leveren Zwolle, 28 april 2011

Workshop Schoonmaak. Regionale bijeenkomst PIANOo. Laat de markt haar waarde leveren Zwolle, 28 april 2011 Workshop Schoonmaak Regionale bijeenkomst PIANOo Laat de markt haar waarde leveren Zwolle, 28 april 2011 1 Programma Eerste ronde Nico Koch, beleidssecretaris OSB Schets van de schoonmaakbranche Trends

Nadere informatie

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Maatschappelijke issues in de veehouderij 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Inhoudsopgave Jumbo Maatschappelijke thema s veehouderij Jumbo en duurzaamheid Waarom GlobalGAP? 2 30 november 2013

Nadere informatie

Wat doet FNV Taxi? CAO. Aanbesteden. Kaderleden. Bestuurders. Taxiconsulenten

Wat doet FNV Taxi? CAO. Aanbesteden. Kaderleden. Bestuurders. Taxiconsulenten Wat doet FNV Taxi? Aanbesteden CAO Taxiconsulenten Bestuurders Kaderleden Doe mee voor een sterkere Taxisector! De afgelopen tien jaar is er veel veranderd in de taxisector. Sinds 2001 zijn de aanbestedingen

Nadere informatie

Ù vertrouwt graag op een stevige fundering? Meeùs Bouw & Infra: een naam waarop u kunt bouwen! Meeùs is onderdeel van AEGON.

Ù vertrouwt graag op een stevige fundering? Meeùs Bouw & Infra: een naam waarop u kunt bouwen! Meeùs is onderdeel van AEGON. Ù vertrouwt graag op een stevige fundering? Meeùs Bouw & Infra: een naam waarop u kunt bouwen! Verzekeringen, PENSIOENEN, hypotheken met het accent op Ù Meeùs is onderdeel van AEGON. Meeùs Bouw & Infra:

Nadere informatie

MEERKLEUR! ondersteunt waar uw behoefte ligt! Wij denken met u mee, maar hoe doen we dat?

MEERKLEUR! ondersteunt waar uw behoefte ligt! Wij denken met u mee, maar hoe doen we dat? Zorginstellingen WELKOM MEERKLEUR! weet hoe belangrijk ambiance, gastvrijheid en eten & drinken is. De huidige generatie ouderen, maar ook zeker de toekomstige groep ouderen, willen in de zorginstellingen

Nadere informatie

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4

Nadere informatie

Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis

Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis November 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van

Nadere informatie

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES E-blog HR special MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES In duurzaam inzetbaar Door Caroline Heijmans en Teresa Boons, INLEIDING Als je medewerkers en managers vraagt wat zij doen

Nadere informatie

Het maken van een duurzaamheidsbeleid

Het maken van een duurzaamheidsbeleid Het maken van een duurzaamheidsbeleid Workshop Lekker Betrokken! Phyllis den Brok Projectleider Lekker Betrokken! phyllis@phliss.nl 06-22956623 hhp://www.phliss.nl/lb.html Duurzaamheid Definitie duurzaamheid:

Nadere informatie

Leergang Allround Leiderschap

Leergang Allround Leiderschap Leergang Allround Leiderschap Zonder ontwikkeling geen toekomst! Leergang Allround Leiderschap Tijden veranderen. Markten veranderen, organisaties en bedrijven veranderen en ook de kijk op leiderschap

Nadere informatie

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft?

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Netwerkbedrijf Endinet, de werkgever met energie Maar liefst 416.000 klanten in Zuidoost Brabant krijgen via kabels en leidingen van Endinet stroom

Nadere informatie

Leergang Opleidingsmanagement

Leergang Opleidingsmanagement Leergang Opleidingsmanagement Voor Trainingscoördinatoren Opleidingsmanagers Leidinggevenden met opleidingstaken Hoe kan ik gezond verstand plannen onderbouwen met bewezen modellen en inzichten? Hoe overtuig

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017

Duurzaamheidk. Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017 Duurzaamheidk mpas Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017 Inleiding Duurzaamheidkompas #17 gezond en duurzaam voedsel Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van

Nadere informatie

Algemene beschouwing

Algemene beschouwing Algemene beschouwing Arbeidsmigratiebeleid begint bij Nederlands arbeidsmarktbeleid Voor de Nederlandse economie en dus voor bedrijven en werknemers is het van belang om de juiste mensen op de juiste arbeidsplek

Nadere informatie

Welkom. Neem contact op zodat wij aan de hand van uw situatie specifieker kunnen aangeven wat wij kunnen betekenen. Werkgever. Werknemer.

Welkom. Neem contact op zodat wij aan de hand van uw situatie specifieker kunnen aangeven wat wij kunnen betekenen. Werkgever. Werknemer. http://www. Welkom Organisaties die afscheid gaan nemen van medewerkers helpen wij door deze medewerkers te begeleiden op weg naar nieuw werk: tijdig, passend en in een goede sfeer. Dat scheelt organisaties

Nadere informatie

HECTAS Uw partner in facilitaire diensten. Betrouwbare service

HECTAS Uw partner in facilitaire diensten. Betrouwbare service HECTAS Uw partner in facilitaire diensten Betrouwbare service Altijd binnen bereik Soms ligt iets dat goed is heel dichtbij. Neem nou HECTAS. Onze decentrale, klantgerichte organisatie heeft diverse vestigingen

Nadere informatie

Van baan naar eigen baas

Van baan naar eigen baas M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat

Nadere informatie

Alphega apotheek. Voor meer zorg, meer gemak en meer rendement. In partnership with

Alphega apotheek. Voor meer zorg, meer gemak en meer rendement. In partnership with Alphega apotheek Voor meer zorg, meer gemak en meer rendement In partnership with De kracht van een internationaal netwerk voor vernieuwende zorg Alphega apotheek is het internationale leidende netwerk

Nadere informatie

WAAROM PAST UW ORGANISATIE DE CODE TOE? / WAAROM HEEFT U ORGANISATIE DE CODE ONDERTEKEND? (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK)

WAAROM PAST UW ORGANISATIE DE CODE TOE? / WAAROM HEEFT U ORGANISATIE DE CODE ONDERTEKEND? (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK) Steeds meer bedrijven en organisaties ondertekenen de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Daarmee geven ze invulling aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Invulling aan eerlijk en fatsoenlijk zaken

Nadere informatie

Investeren in vertrouwen. Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015

Investeren in vertrouwen. Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015 Investeren in vertrouwen Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015 1 Pensioenfonds Zorg en Welzijn: het pensioenfonds voor de sector zorg en welzijn Het meerjarenbeleidsplan 2011-2015 beschrijft welke

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Recreatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Recreatie Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Recreatie In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt door

Nadere informatie

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Leon Pouwels 11 juni 2014 Achtergrond Achtergrond 2 Achtergrond - onderzoeksopzet Doelstelling Steekproef Methode De doelstelling van dit onderzoek is het verkrijgen

Nadere informatie

Dhr. G. Zalm Postbus EA Den Haag

Dhr. G. Zalm Postbus EA Den Haag Dhr. G. Zalm Postbus 20018 2500 EA Den Haag Datum: 17 juli 2017 Nummer: OSB.BRI.9082 Bijlage: geen Onderwerp: input OSB formatie Contact: Evelyne Simons 06-51149187 Geachte mijnheer Zalm, Samen met VVD,

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Topkeurmerken, biologische keurmerken, EKO en Demeter Buiten de biologische keurmerken zijn er nog heel veel andere keurmerken, maar er is redding met de topkeurmerken. En daardoor kan de consument door

Nadere informatie

Verslag van Mandema Update Zorg & Verzuim

Verslag van Mandema Update Zorg & Verzuim Verslag van Mandema Update Zorg & Verzuim De overheid trekt zich steeds meer terug als het gaat om zaken rond ziekte en verzuim van werknemers. Na het ontstaan van het WAO-gat in 1993 is alles in een stroomversnelling

Nadere informatie

pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans

pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans In maart 2014 heeft PGGM haar leden gevraagd naar hun persoonlijke balans: wat betekent persoonlijke balans voor

Nadere informatie

Lokaal FNV West Brabant

Lokaal FNV West Brabant Aan de colleges van B&W en de leden van de Gemeenteraden Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal. Rucphen, Steenbergen en Woensdrecht Lokaal FNV West Brabant Post- en bezoek adres Bergrand 222

Nadere informatie

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING De Zijlen ondersteunt in de provincie DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING Groningen 1400 mensen bij wonen, werk en dagbesteding en vrijetijd. Het gaat om mensen met een verstandelijke beperking. Dat doen

Nadere informatie

Slimmer werken is leuker

Slimmer werken is leuker Slimmer werken is leuker Slimmer werken is leuker Colofon Het project Slimmer Werken in zorg en welzijn is een initiatief van CNV Publieke Zaak en uitgevoerd met steun van het ministerie van VWS. De begeleiding

Nadere informatie

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn 1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

RAAD & DAAD OP HET JUISTE MOMENT VERNIEUWENDE, BETAALBARE JURIDISCHE DIENSTVERLENING VOOR ONDERNEMERS

RAAD & DAAD OP HET JUISTE MOMENT VERNIEUWENDE, BETAALBARE JURIDISCHE DIENSTVERLENING VOOR ONDERNEMERS RAAD & DAAD OP HET JUISTE MOMENT VERNIEUWENDE, BETAALBARE JURIDISCHE DIENSTVERLENING VOOR ONDERNEMERS JURIDISCHE DIENSTVERLENING VOOR ONDERNEMERS Labor Advocaten is een ondernemersgericht advocatenkantoor

Nadere informatie

WAAROM PAST UW ORGANISATIE DE CODE TOE? / WAAROM HEEFT U ORGANISATIE DE CODE ONDERTEKEND? (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK)

WAAROM PAST UW ORGANISATIE DE CODE TOE? / WAAROM HEEFT U ORGANISATIE DE CODE ONDERTEKEND? (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK) Steeds meer bedrijven en organisaties ondertekenen de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Daarmee geven ze invulling aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Invulling aan eerlijk en fatsoenlijk zaken

Nadere informatie

We zijn op ontdekkingsreis, in een gebied waar de huidige systemen leidend zijn maar onvoldoende werken. Bij een ontdekkingsreis hoort ruimte.

We zijn op ontdekkingsreis, in een gebied waar de huidige systemen leidend zijn maar onvoldoende werken. Bij een ontdekkingsreis hoort ruimte. Het speelveld De wereld om ons heen verandert razend snel. De richting is duidelijk, de sociale zekerheid wordt geprivatiseerd. Samen bouwen we aan een vernieuwende structuur om de arbeidsmarkt essentieel

Nadere informatie

Verslag. Harmonisatieoverleg 24 januari 2013 1. VOOR : Leden Harmonisatieoverleg. DATUM : 24 januari 2013. PLAATS : Gorinchem NUMMER : 20146669

Verslag. Harmonisatieoverleg 24 januari 2013 1. VOOR : Leden Harmonisatieoverleg. DATUM : 24 januari 2013. PLAATS : Gorinchem NUMMER : 20146669 Verslag VOOR : Leden Harmonisatieoverleg DATUM : 24 januari 2013 PLAATS : Gorinchem NUMMER : 20146669 AANWEZIG : Mevrouw H. van t Land (Dekra Certification BV), mevrouw M. Lucassen (SGS Nederland BV Systems

Nadere informatie

Flexibele marktspeler ORDE OP ZAKEN

Flexibele marktspeler ORDE OP ZAKEN Flexibele marktspeler ORDE OP ZAKEN Scherp blijven Bezuinigingen bij gemeenten treffen ook de schuldhulpverlening en dat heeft Kredietbank Nederland in 2011 aan den lijve ondervonden. Ten opzichte van

Nadere informatie

SOCIALE INNOVATIE. in de creatieve industrie. Onderzoek bij 908 bedrijven in de creatieve industrie. Mei 2012

SOCIALE INNOVATIE. in de creatieve industrie. Onderzoek bij 908 bedrijven in de creatieve industrie. Mei 2012 SOCIALE INNOVATIE in de creatieve industrie Onderzoek bij 908 bedrijven in de creatieve industrie Mei 2012 Colofon Opdrachtgever: A&O fonds Grafimedia (KVGO, NDP Nieuwsmedia, FNV Kiem, CNV Media) Uitvoering:

Nadere informatie

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten? voor en door ondernemers

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten?  voor en door ondernemers Lid worden? Met meer leden bereiken we meer. Meer inzet, meer overtuiging, meer gebundelde kennis. Logisch dat we de komende jaren flink willen groeien. In het belang van álle kleine en middelgrote infrabedrijven.

Nadere informatie

Uw markt is er klaar voor. En u?

Uw markt is er klaar voor. En u? Uw markt is er klaar voor. En u? Een verpakking vol kansen Ready2Cook is uw kans om verse en gezonde kanten-klaarmaaltijden te verzorgen voor moderne consumenten, die ze na aankoop direct thuis in de oven

Nadere informatie

Hoe raar is dat? alles

Hoe raar is dat? alles Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou

Nadere informatie

Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2017

Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2017 Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2017 1 P a g i n a Inhoudsopgave DEEL I... 4 INKOOP- EN AANBESTEDINGSBELEID 2017... 4 1 Inleiding... 4 1.1 Professioneel opdrachtgeverschap... 4 1.2 Doelstellingen inkoop-

Nadere informatie

Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB.

Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB. Speech Joanne Kellermann Pensioenseminar 2014 Opening Majesteit, dames en heren, ook ik heet u vandaag van harte welkom op het jaarlijkse pensioenseminar van DNB. Voor mij is dit een bijzonder moment:

Nadere informatie

1.1 Bevolkingsontwikkeling 9. 1.2 Bevolkingsopbouw 10. 1.2.1 Vergrijzing 11. 1.3 Migratie 11. 1.4 Samenvatting 12

1.1 Bevolkingsontwikkeling 9. 1.2 Bevolkingsopbouw 10. 1.2.1 Vergrijzing 11. 1.3 Migratie 11. 1.4 Samenvatting 12 inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Bevolking 9 1.1 Bevolkingsontwikkeling 9 1.2 Bevolkingsopbouw 10 1.2.1 Vergrijzing 11 1.3 Migratie 11 1.4 Samenvatting 12 2. Ontwikkelingen van de werkloosheid 13 2.1 Ontwikkeling

Nadere informatie

KHN PERSCONFERENTIE HORECAVA

KHN PERSCONFERENTIE HORECAVA Cijfers Het gaat al een aantal jaar goed in de horeca. Zowel de omzetten als de volumes nemen in alle bedrijfstypen van de horeca (sinds 2013 ook bij de cafés) toe. Consumenten besteden meer en gaan vaker

Nadere informatie

KWARTAALMONITOR OKTOBER 2015. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

KWARTAALMONITOR OKTOBER 2015. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland KWARTAALMONITOR OKTOBER 2015 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 ONDERNEMERS, LAAT ZIEN DAT FLEXWERKERS WAARDEVOL ZIJN 4 OMZET FREELANCERS EN FLEXWERKERS DAALT DOOR TOENEMENDE

Nadere informatie

Sterker in samenwerking

Sterker in samenwerking Intrakoop-strategie 2014 2016 Sterker in samenwerking Intrakoop helpt zorginstellingen al meer dan vijftig jaar de meeste waarde uit het leveranciersaanbod te realiseren, door kennis, ervaring en inkoopvolume

Nadere informatie

ambitieakkoord stichting jongeren op gezond gewicht

ambitieakkoord stichting jongeren op gezond gewicht akkoord stichting jongeren op gezond gewicht De stichting Jongeren Op Gezond Gewicht en haar partners verbinden zich met dit akkoord gezamenlijk, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, in de periode

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 18 november 2014 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda Opening 2013 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk Beleggingsbeleid

Nadere informatie

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland Voedselverspilling Wereldwijd wordt zeker een derde van al het voedsel verspild. Daarmee worden ook de grondstoffen, het water en de energie verspild die nodig zijn om dat voedsel te produceren, te vervoeren

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Gezonde verleiding. Voeding en gezondheid Rapportage consumentenonderzoek. Oktober 2013

Gezonde verleiding. Voeding en gezondheid Rapportage consumentenonderzoek. Oktober 2013 Gezonde verleiding Voeding en gezondheid Rapportage consumentenonderzoek Oktober 01 1 Aanleiding De Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie

Nadere informatie