Resultaten. Sneak Preview. Beroepsprofiel Inkoopprofessional. In opdracht van NEVI Examens NEVI / Purspective Uitgevoerd door CINOP

Transcriptie

1 Sneak Preview Resultaten Beroepsprofiel Inkoopprofessional 2011 In opdracht van NEVI Examens NEVI / Purspective Uitgevoerd door CINOP

2 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Nut en noodzaak anno 2011 Het beroepsprofiel inkoopprofessional: Geeft aan welke kwaliteiten de inkoopprofessional van nú in huis moet hebben om het vak goed uit te voeren; Is een communicatie- en hulpmiddel naar het beroepsveld; Focust werknemers en werkgevers naar elkaar: waar moet (minimaal) aan worden voldaan? Is de basis voor een herijking van de NEVI Opleiding portfolio voor de toekomst

3 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Nieuw! Innovatieve aanpak Uniek model Focus op rollen en niet op functies Ruimte voor diversiteit en maatwerk

4 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Proces Trechtermodel Analyse HR-tools binnen bedrijven 5 GDR (Group Decision Room)-sessies NEVI-CINOP overleg Feedback van experts Digitale vragenlijst Sneak preview 30/6 Interpretatie data Vaststellen door begeleidingscommissie

5 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Proces NEVI Begeleidingscommissie Guido Koreman, Ballast Nedam Wouter Stolwijk, PIANOo Gert Walhof, Hanzehogeschool Groningen Frank Rozemeijer, Universiteit van Maastricht Hans Bax, UMC Groningen Peter Bellekom, NEVI Examens

6 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Situatie jaar 2000 Inkoopprofielenonderzoek 2000: 4 rollen: Hoofd Inkoop Senior inkoper Inkoper Junior inkoper Inkoop nog bekeken vanuit zijn eigen silo Traditioneel voortkomend uit MBO richting HBO Professionals opgeleid in MIL/NEVI 1/NEVI 2 Nog weinig doorstroming vanuit de business

7 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Beeld van de professie: spin in het web

8 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Nieuwe functienamen Trendwatcher inkoop Inkoop & supply chain manager Sourcing manager Contractregisseur Director Strategic Sourcing Accountmanager Inkoop Business analyst inkoop Performance Manager inkoop Partnershipmanager Procesmanager inkoop

9 Beroepsprofiel Inkoopprofessional Trends Toenemende outsourcing Waarden- versus kostendenken De leverancier is de specialist (Prestatie inkoop!) Open innovatie en snelle productontwikkeling Duurzaamheid en MVO Transparantie Kennis delen en netwerken Verandering van de positie van inkoop Verandering in het proces van inkoop Schaarste van grondstoffen

10 Beroepsprofiel inkoopprofessional Bouwstenen Bron: Roe

11 Waarvan moet de moderne inkoper verstand hebben? Bouwstenen Het inkoopproces (oud) Commercieel handelen (oud) Juridische kennis en kunde (oud) Marktkennis (oud en nieuw) Project- en verandermanagement (nieuw) Bedrijfskunde (nieuw) Kosten, Financiën en Risico s (nieuw) Alignment vraagstukken (nieuw) Waardecreatie in de keten (nieuw)

12 RESULTATEN

13 7 nieuwe rollen anno 2011! Bouwstenen - Totstandkoming De inkoper als: 1. Inkoper 2. Analyticus 3. Relatiemanager 4. Adviseur 5. Prestatiemanager 6. Regisseur 7. Leidinggevend

14 Rollen X Inhoudsgebieden Rollen Technische inhoudsgebieden De inkoper De analyticus De relatiemanager De adviseur De prestatiemanager De regisseur De leidinggevende Project management Inkoopproces Bedrijfskunde Marktkennis Kosten, Financiën & Risico s Inkoop/categ orie strategieën Commercieel handelen Waardecreati e in de keten Juridische kennis en kunde (publieke sector)

15 Rollen X Inhoudsgebieden X Niveau C: Beoordelen en creatie Beargumenteren, generaliseren, relateren, reorganiseren, belang aan geven, toewijzen, overtuigen, bekritiseren, beslissen, verantwoorden, aanbevelen, ontwerpen, construeren, conceptualiseren. B: Toepassen Demonstreren, ontwikkelen, modificeren, operationaliseren, organiseren, analyseren, afzetten, Bespreken, categoriseren, classificeren, differentiëren, experimenteren, identificeren, onderverdelen, testen. A: Feitenkennis Definiëren, beschrijven, benoemen, ordenen, Presenteren, herkennen, associëren, verhelderen, beschrijven, discussiëren, samenvatten, rapporteren, becommentariëren, vertalen.

16 Rollen X Inhoudsgebieden X Niveau Voorbeeld: Feitenkennis m.b.t. Projectmanagement is het meest typerend voor: Project management Inkoper Analyticus Relatie manager Adviseur Prestatie manager Regisseur Leiding gevende A: FEITEN KENNIS Forced choice

17 Rollen X Inhoudsgebieden X Niveau In welke mate? Adviseur Feitenkennis Toepassen Beoordelen en Innoveren

18 Rollen X Inhoudsgebieden X Niveau In welke mate? 7 Bedrijfskunde Bedrijfskunde FEITENKENNIS Bedrijfskunde TOEPASSEN Bedrijfskunde BEOORDELEN EN INNOVEREN 0

19 Rollen X Inhoudsgebieden X Niveau Rollen Technische inhoudsgebie den De inkoper De analyticus De relatiemanager De adviseur De prestatiemanager De regisseur De leidinggevende Project management A B/ C A / B/ C C Inkoopproces A / B B A / B/ C C Bedrijfskunde A / B/ C A / B A/B/C Marktkennis A / B A / B A / B A / B/ C C Kosten, Financiën & Risico s Inkoop/categorie strategieën A / B A / B/ C A / B C A / B A / B/ C B C Commercieel handelen A / B A / B/ C C C Waardecreatie In de keten Juridische kennis en kunde (publieke sector) A / B/ C C C A / B A / B/ C A A / C

20 Beroepsprofiel inkoopprofessional Bouwstenen Welke drie persoonskenmerken/ vaardigheden/houdingen zijn het meest belangrijkst voor de prestatiemanager? 1= meest belangrijkst, 3 = minst belangrijk

21 De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 1 De inkoper: zorgt voor inkoop De inkoopprofessional in de rol als inkoper is verantwoordelijk voor het inkoopproces en houdt het (primaire) proces draaiende. Hij streeft daarbij operational excellence na. Dit houdt in dat hij verantwoordelijk is voor het gehele proces van aankoop tot nazorg. Hij vormt tijdens het inkoopproces het eerste aanspreekpunt voor klanten en leveranciers. De inkoper kan zowel generalist als een specialist zijn: dit is afhankelijk van de organisatie. In deze rol richt de inkoopprofessional zich voornamelijk op operationeel en tactisch niveau. Hij maakt vanuit dit niveau een vertaalslag naar voorbereiding en inrichting van het inkoopproces (tactisch) en geeft vanuit het inkoopproces richting aan het inkoopbeleid (strategisch). De inkoopprofessional in de rol van inkoper kan het gehele inkoopproces weergeven en begrijpt hoe het gehele inkoopproces verloopt. In deze rol gaat het primair om het verwerven van hoogwaardige producten en diensten tegen gunstige voorwaarden voor de organisatie. De inkoper past zijn kennis toe in het uitvoeren van het inkoopproces en kan binnen het primaire proces onderliggende verbanden blootleggen. De inkoper komt in gesprek met klanten en leveranciers tot nieuwe oplossingen ten aanzien van het primaire proces. Hij maakt aanbevelingen ter bevordering van de kwaliteit en efficiëntie van het inkoopproces. Inhoudsgebieden: Inkoopproces Marktkennis Kosten, Financiën & Risico s Commercieel handelen Juridische kennis en kunde Inkoop/categorie strategieën Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: A / B A / B A / B A / B A / B A / B Integriteit, vasthoudend & doorzettingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk, omgevingssensitief Betrouwbaar, klantgericht & constructief, teamplayer, bruggenbouwer Planmatig, onderhandelen, objectief, stijlflexibiliteit & schakelen tussen verschillende niveaus, omgaan met weerstand.

22 false De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 2 De analyticus: zorgt voor informatie De inkoopprofessional in de rol van Analyticus beschikt over een sterk analytisch vermogen. Op basis van de relaties tussen oorzaken en gevolgen van situaties, beslissingen en acties komt hij tot een goede analyse. De analyticus is daarnaast in staat om alle aspecten van en gevolgen voor de organisatie te betrekken in zijn analyse. Hij verbindt harde markt- en productanalyses met de behoeften van klanten en mogelijkheden binnen de organisatie. De analyticus is een expert in het verzamelen van relevante informatie en het vertalen hiervan naar concrete acties en inkoopstrategieën. Hij voert benchmarks en brengt financiële en supply risico s in kaart. De nadruk binnen deze rol ligt op strategische ontwikkeling van inkoop, de analyticus past echter ook analyses toe op het tactische en operationele niveau en voorziet deze niveaus van analyses en informatie. De analyticus verzamelt relevante markt en klantinformatie en geeft deze helder weer. Op basis van informatie en data kan de analyticus onderliggende verbanden aantonen in de verzamelde marktinformatie en deze vertalen naar het inkoopproces. De analyticus kan hiermee beargumenteerd kansen en bedreigingen in kaart brengen en draagt bij aan een efficiënt besluitvormingsproces. Hij of zij kent waarde en daarmee een bepaalde weging toe aan informatie en geeft op centraal en decentraal niveau binnen de organisatie advies over nieuwe markten en/of productcategorieën. Inhoudsgebieden: Projectmanagement Marktkennis Kosten, Financiën & Risico s A A / B A / B / C Jos van Nijnanten Inkoop Business Analyst Heineken Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: Nieuwsgierig, vasthoudend & doorzettingsvermogen, creatief, ondernemend & initiatiefrijk Kritisch, betrouwbaar, doelgericht, dienstbaar. Objectief, planmatig, helikopterview, adviesvaardig en innovatief

23 false De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 3 De relatiemanager: ontwikkelt en onderhoudt relaties De inkoopprofessional in zijn rol als relatiemanager is een netwerker pur sang. In deze rol zorgt de inkoopprofessional voor het relatiemanagement met leveranciers en klanten. De relatiemanager is een gerespecteerde gesprekspartner op businessniveau en sensitief voor signalen uit de omgeving. Hij of zij bouwt en onderhoudt relaties met klanten en leveranciers op operationeel, tactisch en strategisch niveau. De relatiemanager is verantwoordelijk voor het managen van de klanttevredenheid. De relatiemanager voegt waarde toe met het opbouwen van een intern en extern netwerk en anticipeert op toekomstige ontwikkelingen. De inkoopprofessional is in deze rol sensitief voor (cultuur)verschillen tussen organisatie, regio s en landen en is in staat om verschillende partijen met elkaar te verbinden. De relatiemanager kan de verschillende stakeholders herkennen en h eeft inzicht in het (intern) klantenbestand van inkoop. De relatiemanager heeft contact met stakeholders en kan verschillenden belangen tegen elkaar afwegen. Hij streeft naar het opbouwen van win-win relaties en schakelt met meerdere stijlen van communiceren tussen verschillende businessniveaus. De relatiemanager kan de informatie van en over stakeholders samenbrengen en dit relateren aan het gehele inkoop- of organisatiebeleid. Op het gebied van relatiemanagement en klantenbestand doet de relatiemanager voorstellen voor het inkoopbeleid. Inhoudsgebieden: Commercieel handelen Marktkennis Projectmanagement A / B / C A / B B / C Willem-Hans Muller Vendormanager Boeing/GE Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: Omgevingssensitief, inlevingsvermogen, ondernemend en initiatiefrijk, integer Bruggenbouwer, klantgerichtheid, teamplayer en toegankelijk Stijlflexibel, kan omgaan met weerstand, is objectief, kan in feitelijkheden denken

24 false De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 4 De adviseur: geeft advies aan verschillende belanghebbenden De inkoopprofessional in de rol van adviseur brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan klanten en leveranciers. De adviseur denkt mee met de klant en neemt in zijn advies de brede businesscontext mee. De inkoopprofessional is in deze rol adviesvaardig en gebruikt alle adviestechnieken. Hij vormt een sparringpartner voor de business en adviseert klanten zo efficiënt en effectief mogelijk in te kopen. De inkoopprofessional voegt als adviseur waarde toe aan de organisatie door vanuit een professionele rol advies te geven op operationeel, tactisch en strategisch niveau binnen en buiten de eigen organisatie. De adviseur beschikt over relevante kennis van wet- en regelgeving en inkoop en kan deze kennis interpreteren. De adviseur kan zijn kennis en kunde gebruiken in zijn advies en bijvoorbeeld het ontwikkelen van businesscases. De adviseur beschikt over het vermogen om zijn kennis en kunde samen te voegen en te komen tot nieuwe oplossingen. Hij of zij kan waarde toekennen aan zijn analyses en klanten maar ook beslissers in de organisatie adviseren. Inhoudsgebieden: Jellie Pijpers gem. Rotterdam Manager Inkoopadvies- en ontwikkeling Juridische kennis en kunde A /B/ C Bedrijfskunde Waardecreatie Marktkennis Inkoop / categorie strategieën Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: A/ B/ C A/ B/ C A/ B/ C A/ B/ C Omgevingssensitief, inlevingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk, creatief en kan out-of-the-box denken, integer Klantgericht, betrouwbaar, bruggenbouwer en kritisch Adviesvaardig, stijlflexibel en kan schakelen tussen verschillende niveaus, kan omgaan met weerstand, is objectief en kan in feitelijkheden denken.

25 De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 5 De prestatiemanager: brengt prestaties in kaart en stuurt daar op De inkoopprofessional in de rol van prestatiemanager is de doelgerichte contractmanager die stuurt op resultaat. Meten = weten. In deze rol is de inkoopprofessional continu op zoek naar verbeteringen van prestaties. De prestatiemanager monitort, stuurt en controleert leverancierscontracten met een grote mate van vasthoudendheid. Het gaat daarbij om kwaliteit van producten en dienstverlening en om afspraken rond levering van producten en diensten. De prestatiemanager werkt met uitdagende en realistische doelen en informeert stakeholders over relevante prestatie-indicatoren. De prestatiemanager kan contracten monitoren en door middel van benchmarking prestaties vergelijken en klanteisen naar concrete prestatie-indicatoren vertalen. Hij kan de informatie met elkaar combineren en kan mogelijke verbeteringen signaleren die klanten dienen. De prestatiemanager kan waarde geven aan de prestatie-indicatoren en stuurt actief aan op resultaat. Hij ontwikkelt waar nodig nieuwe prestatie-indicatoren eventueel in samenwerking met klanten en leveranciers. Zijn bevindingen rapporteert hij structureel aan het management van de organisatie. Inhoudsgebieden: Contractmanager inkoop ICT SVB Service Level Manager bij NS Reizigers Waardecreatie C Kosten, Financiën & Risico s A /B Commercieel handelen Inkoopproces Inkoop / categorie strategieën Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: C B B Vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk, integer en heeft lef Doelgericht, kritisch, betrouwbaar, klantgericht. Is objectief, kan omgaan met weerstand, is planmatig, heeft een helikopterview en is besluitvaardig.

26 false De zeven nieuwe inkooprollen Omschrijving: Rol 6 De regisseur: organiseert en monitort het volledige proces De inkoopprofessional in de rol van regisseur beschikt over een uitstekende helikopterview. Hij overziet het totaal en regisseert het gehele inkoopproces. Met zijn organisatievermogen waarborgt hij de continuïteit van het gehele inkoopproces en zorgt hij dat iedereen in het proces weet wat hij moet doen. De regisseur stemt daarbij met stakeholders zowel binnen als buiten de inkoopdiscipline af en managet de verschillende belangen. Hij zorgt dat doelstellingen op het gebied van kwaliteit, tevredenheid en betrouwbaarheid van leveringen worden gehaald. De regisseur is een expert in procesgericht denken: een volwaardige procesmanager. De regisseur herkent en begrijpt de processen die zich afspelen binnen en buiten de organisatie. De inkoopprofessional als regisseur herkent eventuele knelpunten in processen en kan deze relateren aan het inkoopbeleid. Hij herkent de belangentegenstellingen op het niveau van stakeholders. De regisseur kan zijn analyses samenvoegen en het inkoopproces aan andere processen relateren. Hij initieert, ontwikkelt en implementeert verbeteringen ten behoeve van het inkoopproces en onderliggende systemen. Hij geeft de organisatie advies ter bevordering van de efficiency van processen. Inhoudsgebieden: Harco Bouwman - Manager SSC Inkoop Trevin Projectmanagement Inkoopproces Bedrijfskunde Juridische kennis Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: A / B/ C A / B/ C A / B A Is omgevingssensitief, vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, is ondernemend en initiatiefrijk, is creatief Is doelgericht, een bruggenbouwer, een teamplayer en klantgericht Heeft een helikopterview, is stijlflexibel, is planmatig, is besluitvaardig

27 false De zeven nieuwe inkooprollen Rol 7 De leidinggevende: geeft leiding aan inkoop Omschrijving: De inkoopprofessional in zijn rol als leidinggevende inspireert zijn medewerkers en brengt zijn visie over. Hij bouwt aan de inkooporganisatie en zorgt dat aanwezige capaciteiten volledig worden benut. In deze rol weet de inkoopprofessional zich op alle niveaus binnen en buiten de organisatie te bewegen. De leidinggevende kan dagelijkse leiding geven aan een inkoopteam en formuleert inkoopdoelstellingen die afgeleid zijn van de organisatiedoelstellingen. Hij zorgt voor afstemming tussen het inkoop- en organisatiebeleid en zorgt dat inkoop waarde toevoegt aan de organisatie. De rol van leidinggevende kan functioneel (projecten) of hiërarchisch (afdeling) worden ingevuld. De leidinggevende kan de competenties van zijn medewerkers herkennen en de visie van de gehele organisatie begrijpen. De leidinggevende kan zijn team managen en de ontwikkelbehoefte van medewerkers signaleren. Hij daagt zijn medewerkers uit om hun talenten volledig te benutten. De leidinggevende kan bouwen aan de afdeling (synergie) door medewerkers en visie van de afdeling met elkaar te verbinden. De leidinggevende kan op basis van prestaties, evaluaties en feedback waarde geven aan de prestaties van zijn afdeling en zijn management daar op aanpassen. Inhoudsgebieden: Alle inhoudsgebieden Bedrijfskunde Juridische kennis en kunde Persoonskenmerken: Beroepshouding: Vaardigheden: C A / B/ C A / C Heeft inlevingsvermogen, is integer, authentiek, ondernemend en initiatiefrijk, is vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, is omgevingssensitief Is betrouwbaar, toegankelijk, een teamplayer, enthousiast en een bruggenbouwer Inspireert, is besluitvaardig, kan omgaan met weerstand, is objectief en kan in feitelijkheden denken, past helikopterview toe.

28 Toepassing in de praktijk (Gert Kasteel Gem. Amsterdam) Het nieuwe inkoopprofielenonderzoek bewijst zijn waarde al in de Amsterdamse praktijk De 7 nieuwe rollen lijken naadloos aan te sluiten bij de praktijk, waar inkoop sterk gedecentraliseerd (40 organisaties) is en vele honderden functionarissen formele (met vele inkoopgerelateerde functienamen) en niet-formele inkooptaken uitvoeren Het model helpt overzicht te creeren, waardoor de aansturing daarna effectiever kan plaatsvinden Over enige tijd zal het resultaat met nieuwe functiebenamingen geaccordeerd moeten worden door de Inkoopboard

29 Toepassing in de praktijk (Gert Kasteel Gem. Amsterdam)

30 VOORLOPIGE CONCLUSIES

31 De ontwikkeling van de inkoper Close the gap Consolidate position Take the lead Change the rules of the game. Roadmap to Excellence

32 Aan welk beeld moet de inkoper anno 2011 voldoen? Quote Prof. Arjan van Weele Het zou goed zijn voor de inkoopwereld als de moderne inkoper meer feminiene trekken vertoont

33 Wat zijn nu de grootste veranderingen? Inkoopprofielenonderzoek 2011: 7 x 9 x 3 = 189 mogelijke rollen Inkoop bijna niet meer bekeken vanuit zijn eigen silo Veel professionals HBO, toenemend universitair en zelfs MBA Professionals opgeleid in NEVI 1 en 2, maar ook NEVI-3 Steeds meer doorstroming vanuit de business Opkomst van CPO!

34 Veranderingen in de professie Kennis van inkoop zelf lijkt hygiënefactor te worden (je wordt geacht dit te hebben). Het vak van inkoop is in de afgelopen jaren verschoven van operationeel/tactisch naar tactisch/strategisch (verzwaring van NEVI 2 tactisch) Sociale vaardigheden en communicatie Beïnvloedingstechnieken en tactieken Zelfreflectie