STICHTING WIJN EXAMENS NEDERLAND NIVEAU-EISEN STICHTING WIJNEXAMENS NEDERLAND U I T G A V E 2 0 0 0
PAGINA Inhoud 2 Inleiding 5 Exameneisen niveau 1 9 Exameneisen niveau 2 13 Exameneisen niveau 3 15 Exameneisen niveau 4 18 Toelatingsvoorwaarden tot het examen op niveau 4 18 Belangrijke adressen en telefoonnummers 19 Colofon
Inleiding Inleiding Onze maatschappij is aan sterke verandering onderhevig. Oude wetten gelden niet meer mede als gevolg van nieuwe vinificatiemethoden en bereidingstechnieken in de keuken. Ook inzichten op het gebied van wijnkunde en gastronomie zijn de laatste tijd drastisch herzien. Deze veranderde inzichten hebben geleid tot aanpassing van de niveau-eisen van de wijnopleidingen. Het bleek noodzakelijk om aan de reeds bestaande 3 niveaus een extra stap vooraf te laten gaan. Dit heeft geleid tot een verschuiving in de aanduiding van de niveaus. In deze brochure worden de verschillende niveaus en de daarbij horende (nieuwe) exameneisen behandeld. Erkenning van wijndiploma s: een noodzaak Er zijn mensen die beroepshalve een wijnopleiding moeten volgen. Daarnaast zij er mensen die uit interesse een serieuze wijnopleiding willen volgen. Beide categorieën verdienen het om degelijk en objectief te worden geëxamineerd. Een gehaald diploma dient te worden bekroond met een betekenisvol diploma. Een betekenisvol diploma is een onomstotelijk bewijs dat de gediplomeerde dat niveau inderdaad heeft bereikt heeft een officiële status is vergelijkbaar met buitenlandse diploma s Beoordeling van en controle op wijnexamens en de daaraan verbonden diploma s zijn derhalve noodzakelijk. Om die reden is door de wijnbranche in 1980 de Stichting Wijn Examens Nederland (SWEN) opgericht. Doel en werkwijze van de SWEN De SWEN is opgericht door de organisaties en instanties die het Nederlandse wijnbedrijfsleven vertegenwoordigen. De SWEN toetst de examens van instituten, organisaties en ondernemingen die wijnopleidingen verzorgen. De toetsing houdt in dat vastgesteld wordt op welk niveau het examen staat. Er wordt op toegezien dat de examens serieus en objectief worden afgenomen. In de SWEN zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd: het Productschap Wijn het Bedrijfschap Detailhandel voor Alcoholhoudende Dranken de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren 2 INLEIDING
De SWEN erkent uitsluitend examens die op één van de volgende vier niveaus zijn afgenomen: Niveau 1 De kennis die vereist is om de klant eenvoudige adviezen te kunnen geven met betrekking tot het wijnassortiment dat in de winkel wordt verkocht. Niveau 2 De kennis die vereist wordt alsmede de toepassing van die kennis in algemene functies waar gedegen vakbekwaamheid van de wijnverkoper een voorwaarde is. Niveau 3 De kennis en het inzicht die vereist zijn alsmede het toepassen van die kennis in gespecialiseerde functies. Niveau 4 Kennis, inzicht en toepassing op het hoogst haalbare professionele niveau. De SWEN heeft een niveau 4 opgesteld met eisen voor een examen uitsluitend ten behoeve van kandidaten die minimaal 5 jaar werkzaam zijn in de wijnbranche. Tot 2001 is in Nederland op dit niveau nog niet geëxamineerd. INLEIDING 3
Erkenning SWEN De instituten, de organisaties en ondernemingen die voor een door de SWEN erkend examen opleiden, hebben het recht om die erkenning en het examenniveau op hun diploma s en eventuele afzonderlijke certificaten te vermelden. Niveau 3 sluit aan op één van de wereldwijd erkende wijnexamen-niveaus die de Engelse branche, vertegenwoordigd in de Wine and Spirit Education Trust, hanteert. Daarmee is bereikt dat Nederlandse diploma s op niveau 3 erkenning vinden in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Denemarken, de Verenigde Staten en een aantal andere landen. De wijnkenner erkend Dankzij de SWEN krijgt Nederland een groeiend aantal erkende wijnkenners. De SWEN is een logisch gevolg van de grote interesse die in ons land voor wijn is ontstaan. De SWEN-examenbeoordeling geeft extra waarde aan serieuze wijnopleidingen in Nederland. Voor inlichtingen: Secretariaat SWEN p/a Bedrijfschap Detailhandel in Alcoholhoudende Dranken Diepenhorstlaan 3 2288 EW Rijswijk telefoon: 070 399 24 21 telefax : 070 399 29 74 internet: www.swen.nl 4 INLEIDING
niveau 1 De kandidaat dient op het examen op niveau 1 in staat te zijn vragen te beantwoorden over de in het nevenstaand overzicht gestelde onderwerpen: KENNIS HEBBEN VAN: HET REPRODUCEREN VAN FEITEN, TERMEN, IDEEËN, REGELS ENZOVOORTS DOOR ZE TE HERINNEREN OF TE HERKENNEN, GEBRUIKTE WOORDEN OMSCHRIJVEN, BESCHRIJVEN, OPSOMMEN, AANWIJZEN, BENOEMEN, AANSTREPEN. EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 01 wettelijk kader: 1.1 definitie van wijn 1.2 verschil tussen most en wijn 1.3 de aanduidingen: tafelwijn, landwijn, kwaliteitswijn: V.Q.P.R.D., V.D.Q.S., A.O.C., QbA, QbA mit Prädikat, QmP, D.O.C., D.O.C.G., D.O., D.O.C. 1.4 etiketteringsvoorschriften en andere aanduidingen 1.5 trends in de consumptie 02 de wijnstok: 2.1 de soort geschikt voor de wijnbouw 03 voorwaarden voor de wijnbouw: 3.1 klimaat 3.2 bodemsoorten hierbij behoort o.a. de voorbereiding van de bodem, het bemesten enzovoorts 3.3 ligging van de wijngaard 3.4 weersomstandigheden in relatie tot het oogstjaar 04 het oogsten: 4.1 oogstmaand(en) 4.2 oogstmethoden verschillen tussen tafelwijn, landwijn en kwaliteitswijn. Verder de betekenis van de afkortingen voor kwaliteitswijnen in Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Portugal. Cépage- en bicépagewijnen, varietal. de belangrijkste witte en blauwe druivenrassen belangrijkste wijnlanden noordelijk en zuidelijk halfrond handmatig en machinaal 05 gisting: 5.1 definitie 5.2 de alcoholische gisting 5.3 chaptaliseren 06 wijnbereiding: 6.1 witte wijn van witte druiven NIVEAU 1 5
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 6.2 witte wijn van blauwe druiven 6.3 rode wijn 6.4 rosé wijn 6.5 parelwijn, mousserende wijn, champagne van blauwe druiven en door menging toevoeging van koolzuur (méthode gazéifié), gisting op tank (cuve close), 2 e gisting op fles méthode traditionelle, méthode champenoise 07 componenten van de wijn: 7.1 alcohol 7.2 tannine 7.3 zuren 7.4 suikers 08 de belangrijkste wijnbouwgebieden in: 8.1 Frankrijk a Bordeaux de ligging, smaakkenmerken, belangrijkste druivenrassen en appellations (tenzij in de toelichting de onderwerpen als begrenzing zijn aangegeven) Médoc, Haut-Médoc en de zes gemeenten, Graves, Sauternes, Barsac, Les Premières Côtes de Bordeaux, Bordeaux Supérieur, Entre-Deux-Mers, Saint Émilion, Pomerol en Lalande de Pomerol, Fronsac, Blaye, Bourg b c d e f g h i j Zuid-West Frankrijk Val de Loire Champagne Elzas Bourgogne Côtes du Rhône Provence Languedoc Roussillon Bergerac, Côtes de Duras, Cahors, Côtes de Buzet, Côtes de Casgogne en Madiran oostelijk Loire : Pouilly, Sancerre, Menetou-Salon, Quincy, Reuilly midden Loire (Touraine) : Vouvray, Bourgeuil, Chinon midden Loire (Anjou-Saumur) : Anjou, Saumur, Saumur Champigny westelijk Loire (Pays-Nantais) : Muscadet de Sèvre-et-Maine, Muscadet, Muscadet-sur-lie Chablis, Côtes de Nuits met gemeenten, Côtes de Beaune met gemeenten, Chalonnais met gemeenten, Mâconnais (Pouilly Fuissé en Saint Véran), Beaujolais noordelijk en zuidelijk deel van de Rhône 8.2 Duitsland Mosel-Saar-Ruwer, Rheingau, Rheinhessen, Baden, Franken en Pfalz 8.3 Italië Abruzzo Emilia-Romagna Marche Púglia Toscane Umbria Veneto : Montepulciano d Abruzzo : Lambrusco : Verdicchio dei Castelli di Jesi : Lambrusco : Chianti : Orvieto : Bardolino, Soave, Valpolicella 6 NIVEAU 1
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 8.4 Spanje 8.5 Portugal 8.6 Hongarije 8.7 Roemenië 8.8 Bulgarije 8.9 Zuid-Afrika 8.10 Verenigde Staten 8.11 Chili Toro, Rueda, Ribera del Duero, Rioja, Navarra, Cava, La Mancha, Valdepeñas, Valencia, Utiel-Requena, Jumilla, Montilla-Moriles, Jerez-Xérès-Sherry (tevens sherry-typen) Vino Verde, Douro, Port (tevens port typen), Dão, Bairrada, Reguengos Californië Central Valley 8.12 Argentinië 8.13 Australië 09 wijn en gezondheid alcoholgebruik in Nederland. De uitwerking van alcohol op het menselijk lichaam. Alcoholwet. De verantwoordelijkheden van de verkoper. Reclamecode voor alcoholhoudende dranken. NIVEAU 1 7
8 www.swen.nl
niveau 2 De kandidaat dient op het examen op niveau 2 in staat te zijn vragen te beantwoorden over de in het nevenstaand overzicht gestelde onderwerpen: KENNIS HEBBEN VAN: HET REPRODUCEREN VAN FEITEN, TERMEN, IDEEËN, REGELS ENZOVOORTS DOOR ZE TE HERINNEREN OF TE HERKENNEN, GEBRUIKTE WOORDEN OMSCHRIJVEN, BESCHRIJVEN, OPSOMMEN, AANWIJZEN, BENOEMEN, AANSTREPEN. TOEPASSEN: HET KIEZEN EN GEBRUIKEN VAN DE JUISTE REGELS, PRINCIPES, METHODEN ENZOVOORTS. EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 01 wettelijk kader: 1.1 definities van wijn 1.2 verschil tussen most en wijn 1.3 de aanduidingen: tafelwijn, landwijn, kwaliteitswijn: V.Q.P.R.D., V.D.Q.S., A.O.C., QbA, QbA mit Prädikat, D.O.C., D.O.C.G., D.O., D.O.C. 1.4 etiketteringsvoorschriften en andere aanduidingen 02 de wijnstok: 2.1 de soort geschikt voor de wijnbouw 2.2 het enten 2.3 plant- en snoeiwijzen 2.4 de oogst van de nieuwe stok 2.5 ziekten van de wijnstok en de bestrijdingsmethoden 03 voorwaarden voor de wijnbouw: 3.1 klimaat en irrigatie 3.2 bodemsoorten Europese Wijnmarktordening, Verordening nr. 1493/1999 verschillen tussen tafelwijn, landwijn en kwaliteitswijn: voorts de betekenis van de afkortingen voor kwaliteitswijnen in Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Portugal. Cépage- en bicépagewijnen, varietal. verplichte en facultatieve aanduidingen het gemiddelde aantal jaren dat de jonge plant nodig heeft om druiven voort te brengen, geschikt voor de wijnbereiding hierbij behoort o.a. de voorbereiding van de bodem, het bemesten enzovoorts 3.3 ligging van de wijngaard, biologische wijnen 3.4 vakmanschap van de wijnbouwer 3.5 weersomstandigheden in relatie tot het oogstjaar 04 het oogsten: 4.1 oogstmaand(en) 4.2 bepalen van het juiste tijdstip 4.3 risico s 4.4 oogstmethoden noordelijk en zuidelijk halfrond handmatig en machinaal, tris NIVEAU 2 9
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 05 gisting: 5.1 definitie 5.2 de alcoholische gisting 5.3 de melkzure gisting 5.4 het stoppen van de gisting 06 wijnbereiding: 6.1 witte wijn van witte druiven 6.2 witte wijn van blauwe druiven 6.3 rode wijn 6.4 rosé wijn 6.5 parelwijn, mousserende wijn, champagne 6.6 likeurwijn 6.7 gearomatiseerde wijn 07 componenten van de wijn: 7.1 alcohol 7.2 tannine 7.3 zuren 7.4 suikers de bacteriële omzetting op natuurlijke wijze en als gevolg van menselijk ingrijpen door middel van toevoegen van alcohol, centrifugeren, koudebehandeling en SO2 van blauwe druiven en door menging toevoeging van koolzuur (méthode gazéifié), gisting op tank (cuve close), 2 e gisting op fles méthode traditionelle, méthode champenoise o.a. vermouth en noilly prat invloeden van de componenten in welke delen, verband met de houdbaarheid, de smaakinvloed wijnsteenzuur, koolzuur voor parelwijn en nagisting 08 de belangrijkste wijnbouwgebieden in: 8.1 Frankrijk a Bordeaux de ligging, klimaat, bodemsoort, belangrijkste druivenrassen, classificaties en appellations (tenzij in de toelichting de onderwerpen als begrenzing zijn aangegeven) Médoc, Haut-Médoc en de zes gemeenten, Pessac Léognan, Graves, Cérons, Sauternes, Barsac, Les Premières Côtes de Bordeaux, Bordeaux Supérieur, Entre-Deux-Mers, Saint Émilion en sub-districten, Pomerol en Lalande de Pomerol, Fronsac, Blaye, Bourg, Côtes de Castillon, Côtes de Franc b c d e Zuid-West Frankrijk Val de Loire Champagne Elzas Bergerac, Côtes de Duras, Cahors, Côtes de Buzet, Côtes de Casgogne, Madiran oostelijk Loire midden Loire (Touraine) : Pouilly, Sancerre, Menetou-Salon : Touraine, Montlouis, Vouvray, Bourgeuil, Saint-Nicolas-de-Bourgeuil, Chinon midden Loire (Anjou-Saumur): Anjou, Saumur, Saumur Champigny westelijk Loire (Pays-Nantais) : Muscadet de Sèvre-et-Maine, Muscadet des Coteaux de la Loire, Muscadet des Coteaux de grand lieu, Muscadet, Muscadet-sur-lie 10 NIVEAU 2
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN f g h i Bourgogne Jura Savoie Côtes du Rhône j Provence k Languedoc l Roussillon m Corsica 8.2 Duitsland 8.3 Italië 8.4 Spanje 8.5 Portugal 8.6 Griekenland 8.7 Luxemburg 8.8 Zwitserland 8.9 Oostenrijk 8.10 Hongarije 8.11 Slovenië, Kroatië, Bosnië- Herzegovina, Klein Joegoslavië (Servië, Montenegro en Kosovo), Macedonië 8.12 Roemenië 8.13 Bulgarije 8.14 Georgië, Oekraïne, Moldavië 8.15 Turkije 8.16 Zuid-Afrika 8.17 Canada 8.18 Verenigde Staten 8.19 Chili 8.20 Argentinië 8.21 Overig Midden- en Zuid-Amerika 8.22 China 8.23 Japan 8.24 Australië 8.25 Nieuw-Zeeland Chablis, Côtes de Nuits met gemeenten, Côtes de Beaune met gemeenten, Chalonnais met gemeenten, Mâconnais (Pouilly Fuissé en Saint Véran), Beaujolais met de crus Côtes du Rhône Septentrionales en gemeentelijke appellations, Côtes du Rhône Méridionales en gemeentelijke appellations met de Anbaugebiete: Ahr, Mittelrhein, Mosel-Saar-Ruwer, Rheingau, Nahe, Rheinhessen, Pfalz, Franken, Hessische Bergstrasse, Württemberg, Baden, Saale-Unstrut, Sachsen Valle d Aosta, Piemonte, Lombardia, Trentino, Alto-Adige, Friuli-Venezia Giulia, Veneto, Emilia-Romagna, Liguria, Marche, Toscane, Umbria, Abruzzo-Molise, Lazio, Campania, Basilicata, Púglia, Calabria, Sicilia, Sardegna Toro, Rueda, Ribera del Duero, Rioja, Navarra, Penedès, Cava, La Mancha, Valdepeñas, Montilla-Moriles, Málaga, Jerez-Xérès-Sherry (tevens wettelijke eisen, de handel, vinificatie, solera-systeem en sherry-typen) alle D.O.C.-gebieden, Vino Verde, Douro en Port (tevens wettelijke eisen en handel, vinificatie en port typen), Dão, Bairrada, Alentejo, Madeira Stellenbosch, Paarl Californië, Oregon, Washington State, New York State South Australia, Victoria, New South Wales NIVEAU 2 11
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 09 het bewaren van wijn eisen te stellen aan de ruimte stand van de flessen 10 het openen van een fles wijn in de goede volgorde van handelingen 11 de serveertemperaturen van de wijnsoorten 12 het beoordelen van wijn in theorie: 12.1 kleur 12.2 geur 12.3 smaak 12.4 afdronk 13 het herkennen en kunnen omschrijven van kleur, geur en smaakindrukken: 13.1 onderscheid in schakering en intensiteit 13.2 smaakvariabelen 13.3 fouten en gebreken herkennen van typeringen zoals licht, stevig, fruitig, hout a droog, half droog, mollig, zoet b soepel, stevig, stroef, hard c fris, fruitig, vol zoals oxydatie, SO2, kurk, azijnzuur 14 wijn en gerechten veranderde gastronomische inzichten uitgangspunten voor wijn en spijscombinaties 15 wijn en gezondheid alcoholgebruik in Nederland. De uitwerking van alcohol op het menselijk lichaam. Alcohol en wet. De verantwoordelijkheden van de verkoper. Reclamecode voor alcoholhoudende dranken. 12 NIVEAU 2
niveau 3 De kandidaat dient op het examen op niveau 3 in staat te zijn vragen te beantwoorden over de in het nevenstaand overzicht gestelde onderwerpen: EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 00 exameneisen niveau 2 de kandidaat dient alle eisen gesteld in niveau 2 te beheersen, bovendien: KENNIS HEBBEN VAN: HET REPRODUCEREN VAN FEITEN, TERMEN, IDEEËN, REGELS ENZOVOORTS DOOR ZE TE HERINNEREN OF TE HERKENNEN, GEBRUIKTE WOORDEN OMSCHRIJVEN, BESCHRIJVEN, OPSOMMEN, AANWIJZEN, BENOEMEN, AANSTREPEN. BEGRIJPEN/INZICHT HEBBEN: HET BEGRIJPEN VAN/INZICHT HEBBEN IN DE INHOUD VAN HET ONDERWERP, ZONDER DAT ER AL VERBANDEN KUNNEN WORDEN GELEGD MET ANDERE GEGEVENS, GEBRUIKTE WOORDEN: SAMENVATTEN, IN EIGEN WOORDEN VERTELLEN, INTERPRETEREN, UITLEGGEN, TEGENSTRIJDIGHEDEN AANWIJZEN, DE BEDOELING AANGEVEN VAN, VOORBEELD BEDENKEN, ORDENEN, VERKLAREN. TOEPASSEN: HET KIEZEN EN GEBRUIKEN VAN DE JUISTE REGELS, PRINCIPES, METHODEN ENZOVOORTS VOOR HET OPLOSSEN VAN NIEUWE SITUATIES, GEBRUIKTE WOORDEN, KIEZEN, OPLOSSEN, SAMENSTELLEN, TEKENEN. 01 wettelijk kader: 02 de wijnstok: 2.5 ziekten van de wijnstok en de bestrijdingsmethoden van de ziekten 2.6 vermeerdering en veredeling 2.7 de vegetatiecyclus van de wijnstok korte (historische) inleiding Europese wijnbouwpolitiek organisatie van de wijnhandel in Nederland ketenaansprakelijkheid soorten ziekten, schimmels, het nieuwe denken over bestrijdingswijzen het assimilatieproces 03 wijnbouw 3.6 groene oogst 06 de wijnbereiding: 6.8 traditionele en moderne wijnbereiding in al hun facetten selectie osmose alcoholische en melkzure gisting industriële gisten/cultures toepassing enzymen temperatuur de termen: klaren, filtreren, oversteken en stabiliseren assemblage (o.a. vin de goutte en vin de presse) toepassing en invloed van hout - Frans en Amerikaans eiken - mate van gebrandheid - chips ontstaan van droge en zoete wijnen NIVEAU 3 13
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 07 componenten van de wijn: 7.5 overige componenten 7.6 het beïnvloeden van de hoofdcomponenten van de wijn glycerine, koper, ijzer fenolen anthocyanen vrij/gebonden zwavelig zuur chaptalisatie aanzuren en ontzuren 08 de wijnbouwgebieden 16 organisatie van een wijnproeverij niveau 2 aangevuld met: kennis over druivenrassen verdere specificatie van de productiegebieden per land zonder de in de toelichting van niveau 2 aangegeven begrenzingen het systeem van en de filosofie achter de rendementswetgeving alle classificaties de inrichting en organisatie van productie en handel in de wijnlanden Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Portugal het bepalen van de te proeven wijnvolgorde 14 NIVEAU 3
niveau 4 De eisen voor niveau 4 zijn vastgesteld voor een examen voor kandidaten die al geruime tijd werkzaam zijn in de wijnbranche. Opleidingsinstituten en kandidaten voor een examen op dit niveau kunnen voor informatie contact opnemen met het College van Wijnmakelaars. Dit college zal zorgdragen voor de begeleiding en de voorbereiding van de examens. De kandidaat dient op het examen op niveau 4 in staat te zijn vragen te beantwoorden over de in het nevenstaand overzicht vermelde categorieën: EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 00 exameneisen niveau 2 en 3 de kandidaat dient alle eisen gesteld in niveau 2 en 3 te beheersen, bovendien: KENNIS HEBBEN VAN: HET REPRODUCEREN VAN FEITEN, TERMEN, IDEEËN, REGELS ENZOVOORTS DOOR ZE TE HERINNEREN OF TE HERKENNEN, GEBRUIKTE WOORDEN OMSCHRIJVEN, BESCHRIJVEN, OPSOMMEN, AANWIJZEN, BENOEMEN, AANSTREPEN. BEGRIJPEN/INZICHT HEBBEN: HET BEGRIJPEN VAN/INZICHT HEBBEN IN DE INHOUD VAN HET ONDERWERP, ZONDER DAT ER AL VERBANDEN KUNNEN WORDEN GELEGD MET ANDERE GEGEVENS, GEBRUIKTE WOORDEN: SAMENVATTEN, IN EIGEN WOORDEN VERTELLEN, INTERPRETEREN, UITLEGGEN, TEGENSTRIJDIGHEDEN AANWIJZEN, DE BEDOELING AANGEVEN VAN, VOORBEELD BEDENKEN, ORDENEN, VERKLAREN. TOEPASSEN: HET KIEZEN EN GEBRUIKEN VAN DE JUISTE REGELS, PRINCIPES, METHODEN ENZOVOORTS VOOR HET OPLOSSEN VAN NIEUWE SITUATIES, GEBRUIKTE WOORDEN: KIEZEN, OPLOSSEN, SAMENSTELLEN, TEKENEN. IN GOED EN BEGRIJPELIJK NEDERLANDS KUNNEN WEERGEVEN VAN PROEFERVARINGEN ALSMEDE EEN EIGEN MENING OVER EEN WILLEKEURIG ONDERWERP OVER WIJN EN AANVERWANTE ZAKEN. 01 algemeen 02 wijnbouw, wijnstok en wijngaard 03 wijnbouwtechnieken 04 wijnbereiding 05 ontwikkeling en voltooiing 06 organoleptische techniek 07 de wijnhandel: 7.1 de wijnhandel in Nederland identificeren en herkennen van de factoren van oorsprong betekenis klimaat, locaties wijnbouwgebieden, micro- en mesoklimaat, bodem, drainage, weersomstandigheden en -invloeden. Soorten en variëteiten van wijnstokken inclusief kruisingen, hybriden en klonale selecties. De delen van de wijnstok en hun functies, jaarlijkse groeicyclus. Voorbereiding van de wijnstok met betrekking tot planten inclusief enting. bewerking van de wijngaard in alle seizoenen inclusief ongedierte- en ziektebestrijding. Voorwaarden en opties voor het vestigen van wijngaarden in wijnbouwgebieden, snoeiwijzen, irrigatie en oogsten. Nieuwe trends inclusief organische wijnbouw. inname van de oogst en voorbereiding tot gisting inclusief aanpassingen. Theorie van gisting en opties in de praktijk. Malolactische gisting. Betekenis van ph-waarden. Nieuwe trends inclusief wijnbereiding met laag zwavelgehalte. rijping in vaten versus bulkopslag. Betekenis van eiken en daarmee verbonden variëteiten. Kelderprocessen inclusief klaren, oversteken en filteren, assembleren. Gebruik van toevoegingen. Analyses met kennis van de gebruikte nomenclatuur (Internationaal en Frans) en productspecificaties, verpakking/emballage. systematische benadering van het proeven. Het vaststellen van deels-soortgelijke wijnen: het bepalen van het kwaliteitsniveau en de graad van ontwikkeling van een serie gelijksoortige wijnen waarvan alleen de gemeenschappelijke oorsprong bij voorbaat bekend is. Het vaststellen van niet-soortgelijke wijnen: het bepalen van het kwaliteitsniveau, de graad van ontwikkeling, leeftijd en oorsprong van wijnen waarbij geen gegevens bij voorbaat bekend zijn. de publiek- en privaatrechtelijke organisaties. Ethiek in de wijnhandel zoals gedragscodes, bestrijding alcoholmisbruik enzovoorts NIVEAU 4 15
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 7.2 kosten met betrekking tot wijn elementen die tezamen de kostprijs van een fles wijn bepalen, inclusief kosten van de wijngaard en vinificatie, verpakking, logistiek (verscheping/transport, opslag, verzekering, distributie), overhead, financiering, invoerrechten/accijns, taxatie en winstmarges 08 wettelijke bepalingen de wetgeving die van toepassing is voor de importeur en handelaar van wijnen en gedistilleerd en zijn gevolgen 09 de wijnmarkt 10 stille, versterkte (likeur-)wijnen en mousserende wijnen 16 NIVEAU 4 diepgaande kennis van de Nederlandse markt, consumententrends. Voldoende brede kennis van de wijnmarkt in de wereld. Met de in de toelatingsvoorwaarden omschreven basiskennis het kunnen toepassen van marketing op de wijnmarkt. de geëigende geografische districten en hun betekenis met betrekking tot het klimaat, bodem, druivenrassen, wijnbouw, wijnbereiding/vinificatie, wijnoogst en de daaruit volgende wijnstijlen en -typen. Wettelijke vereisten voor productie en etikettering, beïnvloeding van commerciële factoren op productie en prijs 01 commerciële factoren en de markt 02 traditionele vinificatiemethoden 03 andere methoden 04 Sherry en soortgelijke types 05 Port en soortgelijke types 06 Frankrijk 06.1 Bordeaux en Zuid-West Frankrijk 06.2 Val de Loire 06.3 Zuid-Frankrijk 06.4 Roussillon, Languedoc, Provence, Corsica 06.5 Bourgogne en Oost-Frankrijk 06.6 Elzas 06.7 Rhône 07 Duitsland 08 Noord-Italië 08.1 Piemonte, Lombardia, Trentino-Alto Adige, Veneto, Friuli-Venezia Giulia, Liguria, Val d Aosta. 08.2 Centraal- en Zuid-Italië en de eilanden 08.3 Emilia-Romagna, Toscana en alle verder zuidelijk gelegen regio s 08.4 de eilanden Sicilia en Sardegna 09 Spanje 10 Portugal (stille wijnen) 11 Centraal-Europa 11.1 Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Hongarije, Roemenië 12 België, Engeland, Luxemburg en Nederland 13 Zuid-, Oost-Europa 13.1 Bulgarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Cyprus, Klein Joegoslavië, Macedonië, Georgië, Griekenland, Moldavië, Rusland, Oekraine 14 Noord-, Midden- en Zuid-Amerika 15 Zuid-Afrika 16 Australië en Nieuw-Zeeland
EISEN VOOR HET WIJNEXAMEN 11 klassieke druivenrassen 12 wijndistillaten 13 bedrijfseconomische aspecten 14 automatisering het toepassen van een systematische proeftechniek met betrekking tot druivenrassen en het vaststellen van productie, locatie, kwaliteitsniveau, staat van ontwikkeling en leeftijd/ouderdom, de karakteristieken van ieder druivenras in de wijngaard tijdens de vinificatie en gedurende de ontwikkeling op fles, alsmede de beschikbare variaties in stijlen. Klassieke witte druivenrassen: Chardonnay, Riesling, Sauvignon Blanc, Semillon, Pinot-groep, Chenin/Steen, Viognier Klassieke rode druivenrassen: Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Syrah/Shiraz, Sangiovese, Tempranillo, Malbec distillaten uit druiven, druivenresten en wijn, brandies, definitie van brandy, Cognacs, Armagnacs en andere brandy-stijlen in de wereld, hun productie, samenstelling en leeftijden in staat zijn om, toegepast in de werkzame functie op het moment van het examen, een begroting te kunnen samenstellen. Voorts dient de kandidaat in staat te zijn een balans en een Verlies- en Winstberekening te kunnen lezen, interpreteren en analyseren. voldoende kennis van automatisering NIVEAU 4 17
Toelatingsvoorwaarden TOELATINGSVOORWAARDEN TOT HET EXAMEN OP NIVEAU 4 Voor de toelating tot het examen op niveau 4 zijn voorwaarden verbonden, te weten. De kandidaat dient: 1 werkzaam te zijn in de wijnhandel waarbij zijn hoofdactiviteit bestaat uit de inkoop en/of verkoop van wijnen. Met wijnhandel wordt tevens bedoeld de horecabedrijfstak (sommeliers) 2 minimaal 5 jaar relevante ervaring te kunnen aantonen 3 tenminste in het bezit te zijn van het diploma Vinoloog van de Wijnacademie of SVH Wijnmeester, danwel aantoonbare kennis op dat niveau te hebben 4 naar het oordeel van de toelatingscommissie tenminste te beschikken over het kennisniveau NIMA-A (bijvoorbeeld Middelbare Hotelschool) 5 de Nederlandse taal perfect te beheersen 6 te beschikken over voldoende leesvaardigheid in de Franse en Engelse taal 7 de voorgeschreven literatuurlijst te kennen 18 OVERIG
Belangrijke adressen en telefoonnummers Secretariaat SWEN p/a Bedrijfschap Detailhandel in Alcoholhoudende Dranken Diepenhorstlaan 3 2288 EW Rijswijk telefoon: 070 399 24 21 telefax: 070 399 29 74 internet: www.swen.nl Productschap Wijn Postbus 29739 2502 LS s Gravenhage Stadhoudersplantsoen 12 2517 JK s Gravenhage telefoon: 070 370 83 47 telefax: 070 370 84 08 E-mail: pw@wijninfo.nl Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) Van Eeghenlaan 27 1071 EN Amsterdam telefoon: 020 673 03 31 telefax: 020 664 54 66 E-mail: KVNW@xs4all.nl OVERIG 19
Colofon Uitgever Productiecoördinatie Concept en vormgeving Lithografie en druk Aan deze brochure werkten mee: Stichting Wijn Examens Nederland (SWEN), Rijswijk Secretariaat Productschap Wijn, Den Haag Scheps en Partners vof, Naaldwijk Drukkerij Haarmans bv, Beverwijk Rob Zeij, Joop v.d. Kant, Gert Crum, Ruud Engelenberg en Wim de Graaf 20 COLOFON