Beleid Verzekeraar Praktijkondersteuning Huisartsen GGZ (POH GGZ) 2016 Versie 12 augustus 2015
Inhoudsopgave: 1. Inleiding 3 2. Wie worden gecontracteerd voor POH GGZ 4 3. Voorwaarden voor een overeenkomst praktijkondersteuning GGZ 5 4. Berekening tarief 7 5. Huisartsen die starten met POH GGZ: aanmelding, toetsing en contractering 8 6. Wijzigingen doorgeven 8 bladzijde 2
1. Inleiding In deze notitie treft u het beleid en de voorwaarden aan die gesteld worden aan de deelname aan POH GGZ in 2016. Zorgverzekeraars investeren in een sterke eerste lijn. Voor een sterke toekomstgerichte eerste lijn is het noodzakelijk dat de huidige eerstelijnsfunctionarissen innoveren. Taakverdeling en taakherschikking zijn hierbij kernbegrippen. Praktijkondersteuners GGZ spelen een grote rol bij de taakherschikking en taakverdeling van huisartsen. Doel van deze ondersteuning is om de zorg die in de huisartsenpraktijk geboden kan worden, ook daar aan te bieden en de zorg die niet tot het domein van de huisartsenpraktijk behoort, adequaat en voorzien van een zorgvuldig onderbouwde verwijzing te verwijzen naar bijvoorbeeld de juiste zorgverlener in de Generalistische Basis GGZ of gespecialiseerde GGZ. Hierbij maakt de huisarts bij voorkeur gebruik van een digitaal verwijs ondersteunend triage-instrument. In het Bestuurlijk Akkoord Toekomst GGZ 2013-2014 zijn afspraken gemaakt over de inzet van de POH GGZ bij de huisarts. Het is van belang dat een huisarts patiënten met psychische problematiek goed herkent. Meer patiënten zelf gaat behandelen en/of patiënten gefundeerd en gericht verwijst naar de Generalistische Basis GGZ (voorheen: eerstelijns psychologische zorg) of de gespecialiseerde GGZ. Door het organiseren van een adequate ondersteuningsfunctie (POH-GGZ) bij de huisarts krijgen huisartsen de mogelijkheid om patiënten te stimuleren tot meer zelfzorg (ehealth), de screeningsfunctie te verbeteren, consultatie van een specialist aan te vragen of om de patiënt zelf te behandelen. Indien blijkt dat er geen indicatie is voor verwijzing (geen psychische stoornis),wordt geëvalueerd of de huisarts/ POH GGZ zelf kan interveniëren (klachtenniveau) dan wel de problemen binnen het eigen netwerk van de patiënt zijn op te lossen of moet worden verwezen naar andere hulpverleners, zoals algemeen maatschappelijk werk (AMW) of andere hulpverlenende instanties. Om bovenstaande ontwikkeling te ondersteunen is in 2014 en 2015 de beleidsregel en tariefbeschikking huisartsenzorg aangepast. De module POH GGZ is uitgebreid en er zijn afspraken gemaakt over de inzet van een verwijsmodel voor huisartsen. Uitbreiding module POH GGZ Flexibilisering module POH GGZ: om de huisarts goed in staat te stellen de toeloop van mensen met psychische klachten te organiseren, te begeleiden en te verwijzen, is de module POH GGZ per 2014 geflexibiliseerd. Hierdoor heeft de huisarts de mogelijkheid: o o o een psychiater, psychotherapeut, klinisch psycholoog en/ of (eerstelijns) GZpsycholoog te consulteren, een verwijs ondersteunend digitaal diagnostisch instrument in te zetten waardoor het inzicht in de ernst van de problematiek verbeterd wordt, de patiënt een e-mental health programma aan te bieden. Functionaliseren module POH GGZ: in het Bestuurlijk Akkoord GGZ en in het Huisartsenakkoord zijn tevens afspraken gemaakt over de functionalisering van de module POH-GGZ. Met het functioneel maken van deze module is het mogelijk dat ook andere zorgaanbieders (in brede zin) deze module POH-GGZ kunnen contracteren en organiseren, mits deze zorg in de huisartsenpraktijk als (ondersteuning van de) huisartsenzorg blijft aangeboden. Uitbreiding module POH GGZ: de NZa geeft per 1 januari 2016 onder voorwaarde van afspraken hierover met de Verzekeraar, de mogelijkheid om de inzet POH GGZ uit te breiden van 12 uur POH GGZ naar 36 uur POH GGZ per 2350 patiënten (voor personele inzet én het faciliteren van consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning). Vooralsnog zal de 3
Verzekeraar alleen in specifieke situaties afspraken maken over een hogere inzet (zie ook hoofdstuk 4). Verwijsmodel huisartsen Van de huisarts wordt verwacht dat hij adequaat (geobjectiveerd en specifiek) verwijst. Om adequaat te kunnen verwijzen is - in opdracht van VWS - een verwijsmodel ontwikkeld door het bureau HHM. In bijeenkomsten met experts zijn objectieve criteria opgesteld voor een verwijsmodel voor de huisarts. Deze criteria hebben tevens als basis gediend voor de vormgeving van de Generalistische Basis GGZ. Het gaat om de volgende criteria: 1. Is er een vermoeden van een DSM benoemde stoornis? 2. Ernst problematiek: wat is de impact op het dagelijks functioneren? 3. Complexiteit van de problematiek: is er sprake van comorbiditeit? 4. Het risico: is er sprake van zelfverwaarlozing, verwaarlozing van naasten, suïcideneigingen, kindermishandeling? 5. Het beloop van de klachten: wat is de duur van de klachten? De Verzekeraar verwacht van de huisarts dat, naast de klinische beoordeling door de huisarts, de huisarts bij de verwijsprocedure een digitaal verwijs ondersteunend instrument inzet dat gevalideerd is (of zich in de validatiefase bevindt). 2. Wie worden gecontracteerd voor de module POH GGZ Individuele huisartsen Individuele huisartsen, die voldoen aan de gestelde voorwaarden, kunnen gecontracteerd worden voor de module en consulten POH GGZ. De betreffende huisartsen ontvangen een addendum POH GGZ dat onderdeel uitmaakt van de zorgovereenkomst huisartsgeneeskundige zorg 2016. Samenwerkingsverbanden Samenwerkingsverbanden van huisartsen, die voldoen aan de gestelde voorwaarden, kunnen gecontracteerd worden voor de module en consulten POH GGZ. Alle deelnemende huisartsen ontvangen een addendum POH GGZ dat onderdeel uitmaakt van de zorgovereenkomst huisartsgeneeskundige zorg 2016. De tarieven POH GGZ worden uniform op niveau van het samenwerkingsverband vastgesteld. Eventuele mutaties worden via het daarvoor ontwikkelde aanvraag-wijzigingsformulier door de coördinator van het samenwerkingsverband aan de Verzekeraar doorgegeven. Rechtspersonen Zorggroepen, instellingen en zorgaanbieders die POH GGZ grootschalig (regionaal) organiseren / detacheren kunnen rechtstreeks door de Verzekeraar gecontracteerd worden. De aanbieder is een rechtspersoon (hieronder vallen niet natuurlijke personen zoals een eenmanszaak), heeft versterking eerste lijn als doelstelling in de statuten opgenomen en organiseert de POH GGZ voor minimaal 20 huisartsen die hier expliciet toestemming voor geven. De GGZ-zorg wordt altijd feitelijk in de huisartsenpraktijk aangeboden als (ondersteuning van de) huisartsenzorg. Dit betekent dat de huisarts de organisatie van deze zorg aan andere aanbieders kan overlaten, maar wel zorginhoudelijk verantwoordelijk blijft voor deze ondersteuningsfunctie. Daarmee blijft de zorg in samenhang met de huisartsenzorg (c.q. in de huisartsenpraktijk) en onder verantwoordelijkheid van de huisarts staan. De gecontracteerde rechtspersoon kan de tarieven POH GGZ rechtstreeks declareren bij de Verzekeraar. Hierbij kan het gaan om de moduletarieven en consulten of om alleen de moduletarieven (de huisarts declareert dan zelf de consulten). De aangesloten huisartsen hebben de overeenkomst verzekeraarhuisarts 2016 getekend. 4
Alle hierboven genoemde zorgverleners/contractanten voldoen aan alle voorwaarden zoals verwoord in dit beleidsdocument POH GGZ. 3. Voorwaarden voor een overeenkomst praktijkondersteuning GGZ Voorwaarden verbonden aan de overeenkomst POH GGZ: A. Eén aanspreekpunt / contactpersoon: Bij contractering van een individuele huisarts, is deze ook de contactpersoon. Bij contractering van een samenwerkingsverband wordt een van de deelnemende huisartsen als coördinator benoemd die voor de Verzekeraar aanspreekpunt is in alle communicatie over POH GGZ met het samenwerkingsverband. Bij contractering van een rechtspersoon, is de tekenbevoegde persoon die de overeenkomst tekent formeel de contactpersoon. Deze persoon kan met de Verzekeraar overeenkomen dat communicatie met betrekking tot uitvoering van de overeenkomst gedelegeerd wordt. B. Werkruimte: Voor de POH GGZ is een goed geoutilleerde werkruimte binnen de huisartsenpraktijk beschikbaar gedurende de uren dat de praktijkondersteuner werkt. De praktijkondersteuner heeft toegang tot het HIS van de huisarts voor wie de werkzaamheden verricht worden. C. Opleiding: De praktijkondersteuner GGZ die start op of na 1 januari 2016 is in het bezit van een diploma van een van de volgende opleidingen op minimaal HBO Bachelor niveau: Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige Universitaire masteropleiding psychologie met differentiatie klinische psychologie of differentiatie klinische kinder- en jeugdpsychologie of differentiatie medische psychologie of scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool Gezondheidskunde (Master of Science) met richting GGZ Verpleegkundig specialist GGZ HBO-V met differentiatie GGZ (of post HBO opleiding gedragstherapeutisch medewerker of GGZ agoog) én scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool B-Verpleegkundige én scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (Bachelor Social Work) met differentiatie GGZ agoog (of post HBO opleiding gedragstherapeutisch medewerker) én scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening (Bachelor Social Work) met differentiatie GGZ agoog (of post HBO opleiding gedragstherapeutisch medewerker) én scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool Verpleegkundige maatschappelijke gezondheidszorg met specialisatie GGZ én scholing POH GGZ bij een Nederlandse Hogeschool. Gelet op de zwaarte van de functie is naast opleiding ook relevante werkervaring gewenst. Om de taken goed uit te kunnen voeren heeft de POH GGZ competenties (kennis, houding en vaardigheden) op het gebied van: psychische, psychosociale en psychiatrische problemen/aandoeningen, psychopathologie; ontwikkeling op het terrein van de generalistische eerstelijns GGZ; bekend zijn met de (organisatie van de) eerstelijns- en tweedelijnszorg op het gebied van GGZ; bekend zijn met en het inzicht hebben in de (organisatie van) aanpalende voorzieningen op het gebied van preventie; kwaliteitsontwikkelingen in de GGZ en deze in de praktijk te kunnen implementeren; ICT (monitoring en aanleveren beleidsinformatie); adviserende en coördinerende kwaliteiten; 5
netwerken en samenwerkingsvaardigheden. Het is van belang dat de POH GGZ de competenties onderhoudt. Deelname aan regionale (netwerk)bijeenkomsten voor de POH GGZ en andere eerstelijnshulpverleners die GGZ problematiek behandelen wordt derhalve zeer aanbevolen. D. Overeenkomst huisartsenzorg: Om in aanmerking te komen voor POH GGZ financiering hebben de huisartsen (individueel, aangesloten bij samenwerkingsverbanden POH GGZ, huisartsen die afspraken hebben met een rechtspersoon) de overeenkomst huisartsenzorg 2016 ondertekend. E. Samenwerkings- en verwijsafspraken: Er is uiterlijk een jaar na de start van de door de Verzekeraar gefinancierde POH GGZ een structurele samenwerking tussen de huisartsenpraktijk en minimaal algemeen maatschappelijk werk en eerstelijnspsycholoog. Er is regulier casuïstiekoverleg. Deze samenwerking leidt er onder andere toe dat continue gewerkt wordt aan het verbeteren van de kwaliteit van de eerstelijns keten (GGZ) zorg. Er zijn uiterlijk in het 2 e jaar van de aanstelling van de POH GGZ functionaris, werk- en verwijsafspraken met de gespecialiseerde GGZ gemaakt. De huisarts verwijst onderbouwd en specifiek naar één van de vier producten van de generalistische basis GGZ of naar de specialistische GGZ. Om de verwijzing te objectiveren en te komen tot matched care (ofwel een gerichte verwijzing naar het correcte echelon) zijn diverse digitale verwijsondersteuners beschikbaar, zoals bijvoorbeeld Telepsy, Transparant Next en Mirro. De inzet hiervan is met name wenselijk als de huisarts gaat verwijzen, of overweegt te verwijzen naar de generalistische basis GGZ of gespecialiseerde GGZ. Daarnaast kan een verwijsondersteuner (nog niet onderkende) problematiek verhelderen indien de behandeling in de huisartsenpraktijk niet de gewenste voortgang laat zien. De huisarts is vrij om zelf te bepalen welke van de gevalideerde screeningslijsten gebruikt wordt. De huisarts stemt bij voorkeur wel af met de generalistische basis GGZ en de gespecialiseerde GGZ af welke screeningslijsten afgenomen worden. De verzekerde heeft de mogelijkheid om, ondanks de verwijsafspraken die gemaakt zijn met een bepaalde zorgverlener, een zorgverlener te kiezen van zijn/ haar keuze. De huisarts informeert de verzekerde over het feit dat volledige vergoeding van de behandeling afhankelijk is van contractering van de desbetreffende hulpverlener door de Verzekeraar. In verband met het streven om de kwaliteit van de GGZ hulpverlening in de eerstelijn transparanter te maken en financiering te realiseren op basis van uitkomsten, is het noodzakelijk dat adequaat geregistreerd wordt: juiste registratie in het KIS/HIS, verwijzen vanuit het HIS/KIS, etc. F. Takenpakket POH GGZ: Probleemverheldering en uitvoeren van screeningsdiagnostiek Opstellen en bespreken van een vervolgstappenplan Geven van psycho-educatie Begeleiden / ondersteunen van zelfmanagement / e-health programma's Interventies gericht op verbetering in functioneren van de patiënt met psychische klachten Geïndiceerde preventie Zorg gerelateerde preventie Terugvalpreventie consulteren GBGGZ, gespecialiseerde GGZ Indirect patiëntgebonden activiteiten (bijv. overleg met een school). 6
De POH GGZ besteedt tijd aan niet-patiëntgebonden activiteiten: Implementatie van zorgprogramma s en/of richtlijnen Opbouw en onderhouden netwerk eerstelijns GGZ (minimaal HA-AMW-GBGGZ). Om goed te kunnen functioneren en competenties te onderhouden is nascholing en intervisie voor de POH GGZ een randvoorwaarde. G. Consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning: Vanaf 2014 is het mogelijk binnen de POH module financiering te krijgen voor consultatie, e-health en gebruik van een digitaal verwijs ondersteuningsinstrument. Consultatie: er worden afspraken gemaakt met een of meerdere zorgverleners binnen de GGZ (GZ psycholoog, eerstelijnspsycholoog, orthopedagoog, Kind- en Jeugdpsycholoog, psychotherapeut, psychiater) over welke vormen van consultatie u afneemt (intercollegiaal of eenmalig consult voor patiënt), tegen welke prijs en het verwachte volume. E-health: er wordt een keuze gemaakt voor de in te zetten e-health programma s, afspraken over de prijs en het verwachte volume. De e-health programma s zijn gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. De huisarts (via POH GGZ) blijft behandelaar bij het internet behandeltraject verantwoordelijk voor het behandelproces en het monitoren van de behandelresultaten. Digitale verwijsondersteuning: er wordt een keuze gemaakt voor een digitale verwijsondersteuner inclusief afspraken over verslaglegging, communicatie bij verwijzing en criteria voor gebruik. 4. Berekening tarief Algemeen: De maximale inzet POH GGZ (inclusief consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning) is door de NZa per 1 januari 2016 verhoogd van 12 naar 36 uur per week per 2350 patiënten. Personele inzet POH GGZ Aangezien het budgettaire kader 2016 voor huisartsenzorg niet is aangepast voor deze uitbreiding, contracteert de Verzekeraar in 2016 in principe maximaal 12 uur per 2350 patiënten voor personele inzet POH GGZ en maximaal 3 uur ten behoeven van consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning. Indien minder POH GGZ ingezet wordt, wordt het tarief POH GGZ evenredig verlaagd. Indien de huisarts meer POH GGZ of consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning in wenst te zetten, kan dit alleen in overleg met de regionale inkoper huisartsen van de Zorgverzekeraar. De aanvraag hiervoor kan ingediend worden via het wijzigingsformulier POH GGZ. Afspraken hierover worden altijd schriftelijk vastgelegd en bevestigd door de Zorgverzekeraar. Consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning Voor consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning is een maximaal bedrag beschikbaar dat overeenkomt met 3 uur per week per 2350 patiënten via het moduletarief POH GGZ. Om hiervoor in aanmerking te komen, kan het aanvraag-wijzigingsformulier POH GGZ op de site van de Verzekeraar ingevuld worden. Op basis van de aangeleverde gegevens wordt het tarief vastgesteld. Indien de daadwerkelijke kosten voor consultatie, e-health en digitale verwijsondersteuning lager zijn dan het via het moduletarief gedeclareerde bedrag, zal via nacalculatie terugvordering plaatsvinden. Tarief POH GGZ 2016 voor huisartsen die in 2015 ook al POH GGZ inzetten: CZ berekent het tarief POH GGZ voor het 1 e kwartaal 2016 op basis van de beschikbare gegevens (inzet uren POH GGZ en inzet e-health, consultatie en digitale verwijsondersteuner). Indien een of meer van deze onderdelen per 1 januari 2016 wijzigt dient de huisarts hiervoor uiterlijk 1 december 2015 het aanvraag-wijzigingsformulier (zie website verzekeraars) in te vullen en in te sturen. 5. Huisartsen die starten met POH GGZ: aanmelding, toetsing en contractering 7
Om in aanmerking te komen voor de module POH GGZ wordt het aanmeldingsformulier en het aanvraag-wijzigingsformulier op de site van de Verzekeraar ingevuld. Alle aanvragen voor praktijkondersteuning GGZ worden getoetst. Na goedkeuring zal de Verzekeraar overgaan tot contractering. Bij een positieve beslissing van de Verzekeraar en als alle huisartsen van het samenwerkingsverband de overeenkomst huisartsenzorg 2016 hebben getekend zullen de individuele overeenkomsten van de huisartsen aangepast/uitgebreid worden met de module POH GGZ. De betreffende huisartsen ontvangen hiervoor een toekenningsbrief waarin de ingangsdatum en het moduletarief POH GGZ vermeld worden voor het betreffende kalenderjaar. Voor rechtspersonen (zoals zorggroepen) zal een aparte overeenkomst worden opgesteld. Als onderdeel van deze overeenkomst zal een lijst met deelnemende huisartsen worden opgenomen. Ingangsdatum contract: De overeenkomst praktijkondersteuning POH GGZ kan alleen ingaan op de eerste dag van een kwartaal (peildatum 1 januari, 1 april, 1 juli, 1 oktober). Uit de toekenningsbrief blijkt met ingang van welke kwartaal de POH GGZ van toepassing is. Aanvragen contract: De aanvraag wordt minimaal één maand voor de peildatum ingediend. Verre zorgverzekeraars: De toekenningsbrief met daarin de ingangsdatum en het tarief voor het betreffende kalenderjaar, kan eveneens door de huisarts toegezonden worden aan de verre zorgverzekeraars. 6. Wijzigingen doorgeven Indien huisartsen in 2016 meer of minder uren POH GGZ willen inzetten en/of in aanmerking willen komen voor een vergoeding of een wijziging van gemaakte kosten op het gebied van consultatie, e- health en digitale verwijsondersteuning willen doorgeven, kunnen zij daarvoor het aanvraagwijzigingsformulier (zie website verzekeraars) invullen en insturen. Een wijziging van het modulebedrag kan ingaan per kwartaal, na goedkeuring door de Verzekeraar. Het aanvraagwijzigingsformulier wordt een maand voor de ingang van het kwartaal ingediend (uiterlijk 1 december 2015, 1 maart 2016, 1 juni 2016, 1 september 2016). Voor de volgende wijzigingen gedurende de looptijd van het contract of mutaties in de samenstelling van het samenwerkingsverband of deelnemende huisartsen via een rechtspersoon wordt het aanvraag-wijzigingsformulier op de site van de Verzekeraar ingevuld: Wijzigingen in het aantal uren dat de POH GGZ in dienst is (vooraf doorgeven) Wijzigingen in de samenstelling van het samenwerkingsverband door praktijkopvolging Aanhakers (tevens aanmeldingsformulier invullen) Splitsers Samenvoegingen Inhoudelijke wijzigingen waardoor niet langer aan de instroomvoorwaarden wordt voldaan. 8