Paricipai in oranisairandrin Er zijn ln anirn o n oranisai randrn. D s noudi is wllich n niuw oranora knn n di pr ail naar all brokknn surn. Aan h inwikkld uiind an h spcru zi d paricipai aanpak an oranisairandrinsprocssn. Di rop d raa op Waaro oilijk don als h akklijk kan? of andr woordn Wa zijn d osandihdn waarondr d randraar o kizn oor n brkklijk inwikkld aanpak oda d noudi ni wrkn? Di is h al als h succs an d randrin afhanklijk is an h winnn an d hars and inds an d dwrkrs, als h r ni alln o aa harkjs of wrkprocssn randrn aar o h dra an dwrkrs randrn. Wa oorbldn an drlijk randrinn: h inroducrn an knnisdln in n oranisai waar dwrkrs wnd zijn in as koppls opsporinsondrzok don; sraionwikklin d profssionals in n pnsionfonds; rkorn an d doorloopijd an d winklobouw an suprarkn an n half jaar naar één wk lrancirs n (ondr-)aannrs. In dz bijdra aan D kuns an h brkkn, parls an paricipai schsn w d facorn di h succs an paricipai oranisairandrinsprocssn n h succs in dz uw kunnn akn, of brkn. 1. D randraar: rissur n acur Wannr j j r als randraar (anar, bsuurdr, xrn adisur) op rich h dra an nsn randrn loop j h risico da dwrkrs d indruk krijn da z hun wrk rkrd don. da nsn or h aln hun bs don o hun wrk od don rarn zij di al auw als n rnsi aanijin n n rdn o idr dwrkin aan h randrinsprocs sakn. H is d kuns o nsn aan h dnkn brnn or hun wrk n of hir wllich rbrinn in olijk zijn zondr d huidi aanpak, h huidi funcionrn n daar d dwrkrs diskwalificrn. D randraar is rissur n acur lijk. Als rissur f hij d oranisai n d dwrkrs richin. Als acur (splr in h spl) ondrkn hij nadrukklijk d kwalii an h huidi funcionrn n brn brip op oor d rdnn waaro h wllich op ondrdln ni aanpas is aan d jons onwikklinn. En als acur (donr, n sos zlfs dadr) rklaar d randraar zich één d oranisai, zijn schidnis n nul islukkinn n faln n aa rspc n brokknhid san d dwrkrs n lrprocs in zondr d prni zlf al h lrprocs afrond hbbn n h br wn. H woord randraar da w in dz ks bruikn bnadruk wa onnwichi h brnn an randrin zondr rknschap an h bsaand. H rzok is h sds d nuanc an d abialni lzn. H schakln ussn d rolln an rissur n acur r an d randraar flxibilii n d aardihid d sin in d oranisai, in ropn n in bijnkosn od aan oln. Sos is h zaak passi n oruiinskrach n isionair n lonknd prspcif nr zn; sos is h zaak zoruldi luisrn naar d prakisch offic@wissaroup.nl www.wissaroup.nl KK s-granha 27273955, WissaGroup Corpora B.V. Louis Couprusplin 2, Posbus 85690, 2508 CJ s-granha Tlfoon 070 355 97 00 WissaGroup Businss and Policy Consulans
probln n bzwarn n z één oor één door nn. 2. En niuw prspcif Vrandrinn binnn n oranisai wordn inn door randrinn buin d oranisai: n niuw chnoloi di d huidi producn oudrws aak, indiidualisrnd klann di aawrk sric rlann, d orhid di d WM uiaardi. Vrandrinn in d oin n n niuw prspcif op h funcionrn op d oranisai n anui da niuw prspcif is randrin ook inrn wns. In oranisai is d aakrdlin in h aln zo da ho hor n funci in d hiërarchi plaas is, ho r d funcionaris d blik op d oin rich hf. D randrinn in d oin wordn drhal rdr door h hoos anan consard dan door lar anars n dwrkrs in d uiorin. Als w r anui aan da all dra oird is, is andr dra h rsulaa an n andr oif. En randrinsprocs da ook h dra an nsn in oranisais wil bïnlodn ris dus da h niuw prspcif doordrin op all niaus an d oranisai n nsn hun dra aan richn naar di niuw prspcif. Blanrijk ondrdl an n paricipaiprocs is h randrn an h prspcif an d dlnrs. D anir o di don is naas h oud in prspcif, d prspcin an andrn plaasn n ui dz rschillnd kijkn n niuw zanlijk dsillrn. Bronnn oor andr prspcin zijn colla s an andr afdlinn, klann, lrancirs, financirs, subsidirs n nul ook nsn in andr oranisai, andr ondrninn di rlijkbar uidainn saan n andr oplossinn of idën hbbn. En paricipaiprocs is ni alln n procs waarin bkndn lkaar sprkn, aar juis één waarin d luikn wordn opnooid n niuw conacn wordn ld. Aciiin, inrnis di hirbij passn zijn bijoorbld: wrkn zonaad dwarsdoorsndn: ropn di nd zijn sansld ui nsn an rschillnd afdlinn n lan in d oranisai, dswns aanuld nsn an buin d oranisai; bzokn brnn aan klann n sakholdrs, bzokn door dwrkrs zlf, rukopplin an d bzokn in woord n bld (foo s, ido) zoda d klan n zich krij n zijn prsoonlijk idën orkon. H blan an niuw inforai, niuw idën, niuw nsn n conacn an cruciaal blan oor h randrinsprocs. Zondr niuw idën kan d oranisai alln aar kizn oor d bknd oplossinn n onsaa n iciuz cirkl. Trulopnd rsulan cobinrd n iciuz cirkl an falnd oplossinn lidn o frusrai, rrnis, afnnd counicai n h rlis an hoop op n br okos in oilijk ijdn. H indn an n niuw prspcif is n procs da nsn in d oranisai zlf doorakn, n procs waarin z zlf pariciprn, n procs da j ni kun uibsdn. Zlf don wil nwl ni zn zondr blidin don. ok in niuw conacn kunnn nsn ran naar bknd inforai. D blidin is rop rich da juis ook naar d onbknd w raad word. -2-
3. D aanpak is n oorbld an d wns indsiuai Dlnrs aan n paricipaif randrinsprocs wijfln. Soi wijfln sos, andrn wijfln oordurnd: Zulln d blofn waar aak wordn?, Zal ik r wa aan hbbn?, Zal ik in d niuw siuai in saa zijn don wa r an rwach word? En paricipaiprocs rk nsn ui hun coforzon n in h bid an onzkrhid. Mdwrkrs kijkn anui hun wijfl n onzkrhid naar d nsn di lidinn aan h paricipaiprocs n naar d orin an da procs. Zin z hun wijfl ru bij d randraar dan word di ror. Zin z n zlfrzkrd randraar, dan zak hun onzkrhid. D orin an h procs o n od oorbld zijn an d wns indsiuai: pracic wha you prach of no bknopr walk h alk. Als j n oranisai, n dus h dra an dwrkrs, klanrichr wil akn zul j d dwrkrs (ni alln, aar ook) als klan an h paricipaiprocs on bnadrn: ran naar hun wnsn, adqua anwoordn lrn, afsprakn zoruldi nakon, zor dran oor ashrschap bij bijnkosn n drlijk. Als j n oranisai flxiblr n snllr rarnd wil akn zal j h procs flxibl in on richn n ook sds aansluin bij n inspln op d jons onwikklinn. 4. Vrknnin an h paricipaild Alorns n paricipaiprocs or n is h zaak hldr krijn wlk prsonn n ropn brokkn on wordn n op wlk wijz dz brokknhid or kan krijn: n rknnin an h paricipaild In sprkkn prsonn n -rnwoordirs an- ropn ko na d rs knnisakin h olnd aan d ord: n lobal schs an d problaik di aanlidin is o h paricipaiprocs sarn n d raa aan d sprksparnr of hij d problaik ondrschrijf; d rs idën oor d aanpak n d raa of d sprksparnr wil dlnn; d raa wlk prsonn n ropn zoudn on pariciprn, op wlk wijz; d raa wlk hisori wllich ussn indiidun n ropn bsaa n op wlk wijz daar rknin houdn o wordn. Naas orin an h rajc is nadrukklijk an blan h onwikkln an n rlai zoda d sprksparnr zich ili ol o in h paricipaiprocs aan dlnn. Di is ook d rdn o dz sprkkn op indiidul basis orn. Rlai blijk da ussn rschillnd indiidun of ropn n hisori bsaa an haprnd counicai, onbrip, blannnsllinn of opnlijk conflic. In d sprkkn kan d dip an d kloof pild wordn n kunnn indin nodi sappn z wordn o d kloof orbrun n d counicai wr op an brnn. H is orwn lar, op één of rdr onn ijdns h paricipaiprocs, d sprksparnrs ui dz rs rond opniuw sprkn o horn ho zij aankijkn n procs n of zij aanpassinn wnslijk. Naas da di nui ips oplr rsrk di hun coin aan h slan an paricipaiprocs. 5. Procsanda M d inforai an d sprkkn ui d rknnin sl d randraar n procsanda opsld. Di is n anda di oor idr sakholdr aanf op wlk -3-
onn dz in h procs zal wordn brokkn n wi, wlk andr sakholdr(s), hij in conac zal zijn. Hirondr saa n oorbld an n procsanda. Uinodin dlnrs Inroduci Tw pdrachr sporn aanpak pdrachr Spoor I Inslln blids- pdrachr & prioriinrop Spoor II n d rh o a l c lo rl Ealurn Blidsrop ori blidsplan Visi & bnon SWT Inslln haropn Blidsrop R rl n r s u b rl T M rl Innarisrn knlpunn Inslln aciropn Knlpun oplossn Nwrkbrd uiwisslin Aciropn Blidsrop Suurrop Suurrop Uiwrkn SWT Tharopn SWT analys & Blidsrop dfiniërn issus Inslln haropn Blidsrop Nwrkbrd uiwisslin Uiwrkn Issus Tharopn Aciplannn opslln Blidsrop Eindrappora aan Bsuur Eindrappora aan Bsuur Blidsrop Suurrop Eindrappora Ri Bsuur Nwrkbrd uiwisslin H opslln hlp d randraar zijn dachn ordnn n n an d sakholdrs rn. D procsanda word ook all dlnrs in h paricipaiprocs bknd aak. Di f hn zich op d onn waarop zij aan h procs kunnn dlnn; z kunnn r olns an ilihid n conrol aan onlnn. Vanw dz oionl funci an d procsanda is h rlai randrn ijdns h procs ni handi; da lr juis olns an onilihid n rlis an conrol op. 6. Karakrisikn an paricipai Zowl bij orin als bij d uiorin an n paricipai procs zijn n aanal karakrisikn sds an blan. 6.1. Paricipai, n docrai En paricipaiprocs is rop rich d opainn n idën an ln horn n bruikn. D doln zijn h brikn an d kwaliaif od oplossinn n draalak, brokknhid n accpai. Dlnrs in n paricipaiprocs hbbn door dlna -4-
ni auoaisch ook n dbslissinsbodhid; paricipai bkn ni docrai. Duidlijk o sds zijn wa d inbrn an n idr word daan n wi waaror bslis. Bij d bslissrs rus d ranwoordlijkhid o aan n ho d aandran idën in hun bsluin zijn rwrk n daar d waardrin oor d inhoudlijk inbrn ook nadrukklijk lan blijkn. 6.2. Dialoo Paricipai ris n opn houdin ussn d dlnrs; sprkkn in h paricipaiprocs kunnn h bs als dialoo knschs wordn. Di bkn: d bridhid luisrn naar lkaars idën n opainn; rknnin n bsprkin an rschilln in posii of blann, oo oor nschapplijk blann; rui oor olns di d bsprkn ondrwrpn sanhann, bijoorbld lursllinn ui h rldn, onzkrhid or h oldon aan niuw isn. H o sand brnn an n dialoo ris in h aln n zoruldi oorbridin n blidin an sprkkn n conacn andrszins, zkr in alln waar paricipann ook parijn zijn n dzn in d oorlind priod ruchloz discussis hbbn ord. 6.3. Rspc n zlfrspc En dialoo is n sprk ussn nsn di lkaar n zichzlf srius nn, nsn rspc oor zichzlf n lkaar. Paricipai is basrd op, n bouw rdr aan, rspc n zlfrspc. En aanal concr handan hiroor zijn: posii psycholoi, posii fdback; bijdran an indiidun n ropn bnon n waardrn; nschapplijk blann n dld opainn bnadrukkn; waardrin uisprkn n uidran; ooruian arkrn; succssn irn. In idr onoin n in idr bijnkos is h zaak ijd nn oor posii fdback, bijoorbld aan h bin o orrn wa r d aflopn priod brik is n aan h ind o in d aluai d posii punn an h sprk aan lkaar bsin. 6.4. Vilihid Dich n rspc aan li ilihid. H paricipaiprocs o d dlnrs ilihid bidn, ilihid o hun idën n opainn brd kunnn brnn zondr rprcussis, d ilihid o zondr zichsrlis an nin kunnn randrn n d ilihid o d -prsoonlijk- uidainn aan aan di onlosaklijk rbondn zijn aan d randrin di ui h paricipaiprocs oorloin. Vilihid bkn prakisch: rijwillihid an dlna; hldr srucurrn an bijnkosn n h procs als hl zoda idrn oordurnd w wa r an h rwach word (anda, (huiswrk-)opdrachn, raasllinn cra); d zkrhid da inbrn, rspc lrd, ni lar n j bruik aa wordn; -5-
duidlijkhid waaror inbrn raad word n or wa r di inbrn bur; rukopplin an rslalin aan d dlnrs an h dsbrffnd orl; orzich or h hl procs (procsanda), dolsllinn, d sappn of fasn n inzich in wi r dlnn; d olijkhid oor conac d rissur(s) an h procs o zorn uin, naraa don n drlijk; bschrin an dlnrs n rbaal wld; prsoonlijk aanijinn hrlabln o sllinn zondr rlaionl connoai. 6.5. Hrknnin: absrac n concr Vrandrinsprocssn indn lal hun aanlidin in onwikklinn r an h bd an brokknn. T dnkn is aan conoisch onwikklinn, aaschapplijk onwikklinn, randrnd concurrnirhoudinn, d opkos an lalonnlandn c. Voor n od brip an d noodzaak o randrin, d aanlidin oor h paricipaiprocs, is h zaak dz absrac onwikklinn or h olich brnn. Voor brokknhid is h daarnaas zaak d consqunis an onwikklinn, scnario s n olijk randrinsaanpakkn concrisrn o op h indiidul niau an d dlnrs zoda z dz kunnn hrknnn in hun in osandihdn. Door d hrknnin n d confronai consqunis onsaa brip, sos ook wrsand n d oiai o ch accprn, randrn. In h paricipaiprocs is h dus sds schakln ussn w niaus: absrac n concr. Zondr h absrac niau wordn d isi op d okos n noodzaak oor randrn onduidlijk n h procs suurloos n chaoisch. Zondr concr niau word h procs wolli of acadisch n wordn narunn onoldond ariculrd n bronnn oor wrsand ni aanboord n rdisconrd. Van uisl ko op di pun orins n afsl; in n lar sadiu zal d lan wrsand alsno anifs wordn. 6.6. Boind n aonuurlijk, niuwsirihid prikklnd Dlna aan n paricipaiprocs o oor d dlnrs n inrssan rarin zijn, h o hun niuwsirihid prikkln als ook hun han naar aonuur n wns o randrin. Bijnkosn n uiinn an h paricipaiprocs on lnn an h olnd in zich dran: rrassnd, andrs dan andrs (ook: n w bijnkosn hzlfd); buin baand padn, or anzlfsprknd rnzn; nrik, opiisisch, nhousiasrnd; sar an n bijnkos n puzzl, n klin opdrach, di d dlnrs op n andr bn z; niuw inforai, laas niuwjs, acul; bruik an niuw chnik, niuw dia; niuwsirihid blonn: Als j is wil wn, a zlf op pad, a h zlf ran. niuw onoinn, niuw conacn; ni alls afakn, zakn ordran aan nsn/ropn zlf zoda h hun in produc word. M dz lnn word h paricipaiprocs aanrkklijk o aan don, kijkn d dlnrs ui naar d olnd sap n word randrn luk n anzlfsprknd. -6-
7. En na n paricipaiprocs? Vrandrinsprocssn zijn sal ni klaar na, of bsaan ni alln ui, n paricipaiprocs. In n paricipaiprocs kan d noodzaak o drasrandrin o uidrukkin brach wordn, aar inzich alln hb j no n niuw dra. D olijkhdn o niuw dra lrn n ofnn on schapn wordn. Enzo kan n paricipaiprocs ook aanlidin zijn srucurn of sysn aan randrn. D randrinn di h paricipaiprocs bloof on daadwrklijk in d prakijk brach wordn. D orin an h paricipaiprocs houd ook n blof in ho andr sappn, paralll of rna, orn zulln wordn, nalijk zoruldi, rspcol n in orl brokknn. Tkorschin op dz punn hf consqunis oor n lar paricipaiprocs, dlnrs zulln nul inconsisnis onhoudn n wn in hun kuz o dlna n in hun opsllin ijdns dlna. 8. To slo In h ooraand hbbn w schs aan wlk punn wij dnkn bij h orn an n paricipaiprocs. Zo n opsoin ba ook n aanal waarschuwinn di d arloz lzr wllich kopschuw akn. Paricipai bid nwl ro oordln, h bid d olijkhid h dra an nsn in oranisais (n ook daarbuin) ffcif bïnlodn n randrn. En hondrd procn scor is ni haalbaar. Mnsn in oranisais zijn rdln in dri caoriën: randrinszindn, wijflaars n bhoudzuchin. D rdlin or d caoriën arir. In soi oranisais is d rhoudin 30%, 40%, 30%. In andr oranisais is di 20%, 60%, 20%. D wins an n paricipaiprocs zi h ooral in h winnn an d wijflnd iddnrop, Daar krij d randrin d oorkur n insin an d orro rdrhid, in plaas an slchs d sun an d randrinszind indrhid. H winnn an d bhoudzuchi indrhid oor d randrin is in l alln n onbrikbaar dol. H kos lal r ijd dan bschikbaar is n r nri dan d randraar kan opbrnn. Vl aandach oor d bhoudzuchin houd daarnaas h risico in da d wrsand roi, h risico nalijk an h blonn l aandach an h rkrd dra. D nnwinis uw word -nu al- wl d popl cnury nod. D xplosi onwikklin an chnisch olijkhdn aak da ondrninn zich sds r slchs kunnn ondrschidn door afsin klann, door inlin in klann, door conac klann. Voorop saan d nslijk aa, opnhid, rspc, brouwbaarhid. D onwikklin in dz richin raa an dwrkrs alijd ook drasrandrin. In dz ijd, in dz uw, is h dus d raa of oranisairandrin zondr paricipai wl n wznlijk bijdra aa lrn. Drs. Winfrid M.G. Bous n Ir. Paul R.G.M. Bch zijn parnrs bij d WissaGroup, n oranisaiadisburau in Dn Haa spcialisrd in srai- n oranisaionwikklin, zij adisrn radn an bsuur an ondrninn zowl als ondrninsradn. -7-