een tuin van buro son haagse school in laren 64
Buro SON is breed inzetbaar en werkt op alle schaalniveaus. Maar het ont wer pen van een privétuin blijft voor Sonja van Wieringen de basis van het tuinarchitectuurvak. In Laren ontwierp ze een tuin die mooi in balans is met de dominante lijnen van het woonhuis in Nieuwe Haagsche School-stijl. tekst en foto s wendy hendriksen Ze start haar ontwerpbureau vanuit huis, in 1993. De investering voor het bedrijf dat Sonja van Wieringen opricht, bestaat uit een setje Rotringpennen en een tekentafel. Inmiddels is Buro SON alweer bijna tien jaar gevestigd in een Nijkerks kantoorpand, waar zes professionals werken. Die oude tekentafel staat er nog. Als een gekoesterde herinnering aan een vliegende, geslaagde start. Sonja van Wieringen groeide op in een hoveniersgezin pur sang. Haar ouders startten in 1962 in Amsterdam het hoveniersbedrijf Wieringen Prins, dat inmiddels is uitgegroeid tot een van de grotere hoveniersbedrijven van ons land. Het gezin bezocht graag parken, pleinen en tentoonstellingen in binnen- en buitenland en het kon niet anders dan dat Sonja iets met die overgedragen liefde voor groen zou gaan doen. Dat iets werd de studie Land schaps- & Tuinarchitectuur in België, waarna een opleiding aan de Erasmus Hogeschool Brussel volgde. Van Wieringen slaagde er cum laude. Haar Veluwse ontwerpbureau staat inmiddels net zo goed aangeschreven als het Amsterdamse hoveniersbedrijf dat haar ouders ooit startten. Van Wieringen weet ook waarom: Het succes van een bedrijf, dus ook van een tuinarchitectuurbureau staat of valt met de persoonlijke interesse in je opdrachtgever. Natuurlijk hebben we als profes - sioneel team ontzettend veel kennis in huis, zijn we erg goed in het ontwerpen en uitwerken van technische details, kunnen we perfect organiseren en zijn we erg praktisch ingesteld. Maar dat mag je gewoon verwachten van een bureau. 65
66
Wat ons uniek maakt, vervolgt ze, is dat we telkens weer met een open mind en oprechte interesse onze opdrachtgevers tegemoet treden. Bij iedere opdracht, of het nu een tuin, een parkeerplaats, een landgoed of een park is, smeden we een tijdelijke band met de opdrachtgever en met het project. LEUKE VERRASSINGEN Het eerste kennismakingsgesprek dat Van Wieringen bij de aanvang van nieuwe projecten voert, is dan ook altijd een plezierige ontmoeting. Voor aanvang van de uitvoeringswerkzaamheden organiseer ik een startoverleg waarin echt alles op tafel komt. Van de planning en de levertijden van materialen tot het plaatsen van een bouwkeet en de te verwachten opleveringsdatum, ik breng alles heel specifiek in kaart. Ook tijdens het werk hebben we meermalen overleg, de bevindingen komen in een verslag te staan. Door deze werkwijze komen we tijdens de oplevering van een project alleen nog maar léúke verrassingen tegen, zoals laatst een eekhoorntje dat vanuit een boom stilletjes met ons meekeek. In ons vak ben je nooit uitgeleerd, gaat de ontwerpster verder. Ik blijf op de hoogte van nieuwe producten en nieuwe toepassingen door ieder jaar een aantal beurzen te bezoeken, daarnaast lees ik veel vakbladen en bezoek ik steden en kwekerijen. Tijdens mijn opleiding heb ik geleerd heel bewust te kijken naar de wereld om ons heen. Ik kan geïn trigeerd zijn door een landkaart, de bewegingen van de zee, maar ook door een pasgeopende bloem. Nog steeds haal ik uit dat kijken heel veel inspiratie. Buro SON, legt Van Wieringen uit, is breed inzetbaar en werkt op alle schaalniveaus. De opdrachten variëren van park tot tuin, van landgoed tot be - drijventerrein tot deelname aan een ontwerpprijsvragen. De basis van het tuinarchitectuurvak blijft voor Van Wieringen het ontwerpen van een privétuin. Rechtstreeks met de eindgebruiker aan tafel zitten en heel direct werken is iets waar ze nog steeds veel plezier uit haalt. Het vak in zijn geheel is erg breed, waardoor het nooit verveelt, aldus Van Wieringen. Mijn bureau blijft qua bezetting maar ook qua opdrachten groeien. Vorige jaar ben ik toegelaten tot de Belgische Vereniging van Tuin- & Landschaps - architecten (BVTL), waardoor ik ons werkgebied weer verder kan uitbreiden. Overigens ga ik daarbij wel anders te werk dan in de vroege jaren negentig. Toen ik Buro SON startte, was ik 24 uur per dag gefocust op het bedrijf, alles draaide om mijn bureau. Inmiddels loopt de orga - nisatie gesmeerd en heb ik tijd voor hobby s. Ik wandel graag in de bossen met de honden, ik heb plezier in koken en ben vaak in de tuin bezig. Daarnaast kom ik bijna wekelijks wel een keer in België. Dat is sinds mijn studie een beetje mijn tweede thuisland geworden. TUIN IN LAREN Deze tuin in Laren is de tweede tuin die ik voor deze familie ontwerp, bij een eerdere woning van het echtpaar ligt ook een tuin van mijn hand. De opdrachtgever had deze keer echter nog een andere tuinontwerper uitgenodigd. Dit is vooraf gemeld en beiden hebben we een betaalde opdracht gekregen voor het maken van een schetsontwerp. Aan de hand van die twee ontwerpen heeft de opdrachtgever een keuze gemaakt. Dit is in de tuinarchitectuursector een nog ongebruikelijke situatie, in de grafische ontwerpwereld is deze werkwijze al langer gebruikelijk. Ik vond het een extra uitdaging om op deze manier het beste schetsontwerp neer te leggen. Mijn bureau heeft niet één ontwerpstijl. Ik zie mezelf als degene die de wensen van de klant kan vertalen naar een professioneel tuinontwerp. Communicatie en inlevingsvermogen zijn daarbij zo belangrijk! Het is een keer voorgekomen dat een nieuwe klant me vertelde dat hij absoluut geen klimop in zijn tuin wilde hebben, dat vond hij zo rommelig. Tegen het einde van datzelfde gesprek gaf hij aan dat hij Hedera wel erg mooi vond staan 67
Het fraaie huis bij deze tuin in Laren ligt aan een zeer rustige weg, waar links en rechts vrijstaande villa s staan. Alle woningen worden omarmd door de bosrijke omgeving. Dit huis heeft strenge, dominante lijnen in een mixed-style van de Nieuwe Haagse School. Het heeft dus iets van Art Deco, Berlage en De Stijl en oogt vrij streng. Er zijn overstekende dakranden, horizontale gevelbanden, luifels, brede erkers en balkons in rechthoekige vormen. Belangrijk bij deze stijl is de samenhang in de vlakverdeling en de symmetrie. Van Wieringen heeft de vormgeving van de tuin, die overigens rondom de woning ligt, hierop af - gestemd. De hoogteverschillen bij de entree voor de woning zijn subtiel aangepakt en er is naar de voor- en de achtertuin toegestraat. Er zijn gebakken klinkers gebruikt, met klein materiaal is op fraaie en eenvoudige wijze een kleine hoogte te over - bruggen. De entree naar de ondergrondse garage kent een ander verhaal. Bij de inrit is een forse keermuur gemetseld, die daarmee de achtertuin van de voortuin afscheidt, maar tegelijkertijd een soort van gapend gat creëert. Voor dit gat naar de garagedeur toe ligt een groot bestraat vlak. Dat lijkt een lastige ontwerpopgave, maar sommige dingen moet je als tuinarchitect niet willen verdoezelen. Hier is de volledige oprit royaal visgraat bestraat, de oprit is groot, maar volledig in functie. De beplanting is eenvoudig gehouden, in deze tuin met strakke lijnen. Plukken hortensia verbinden hier en daar de strakke taxushagen, die in het verlengde van de gevels van de woning staan. Niets is over-designed of over-gestyled. Het zwembad, ook weer zonder toeters en bellen, is op een iets lager niveau ingebouwd. Zo is er extra privacy voor de bewoners gecreëerd. In deze tuin is een ruim sportveld voor de kinderen aangelegd, ook is er een kindergedeelte met een klimrek, een trampoline en een moestuintje met fruitbomen. Tezamen met het zwembad is het dus een tuin die behoorlijk intensief gebruikt wordt door alle gezinsleden, groot en klein. GOEDE SAMENWERKING Buro SON werkt met een aantal hoveniersbedrijven en zoekt bij ieder project de juiste match. Voor deze tuin maakte Kroeze hoveniers uit Beesd een duidelijk gespecificeerde en complete prijsopgave. Bovendien bleek dat eigenaar André Kroeze niet alleen meedacht in de materialenkeuze maar ook oplossingen voor een aantal ontwerpvraagstukken aandroeg. Een goede samenwerking is niet alleen buitengewoon fijn voor de voortgang en de uiteindelijke uitvoering van het werk, maar ook prettig voor de opdrachtgever. Buro SON doet regelmatig mee aan wedstrijden. In 2008 pakte het de hoofdprijs met een ontwerp voor de renovatie van park de Groene Scheg in Putten. Het voorheen donkere park is inmiddels omgevormd tot een open landschapspark dat veel meer dan eerst gericht is op de gebruikers. Recentelijk heeft Van Wieringen meegedaan aan de ontwerpprijsvraag van de Floriade 2010: Kantoor tuin in 2012. Buro SON sleepte de derde prijs in de wacht met een ontwerp onder het motto Zet mij even op pauze. Het ontwerp wordt binnenkort uitgevoerd en zal in 2012 op het Floriadeterrein in Venlo te bezichtigen zijn. Nog even terug naar de tuin in Laren. Het meest lastige van de gehele aanleg, zo vertelt Van Wieringen, waren de soms subtiele, maar vaak ook flinke hoogteverschillen waar we mee te maken hebben gehad. Er is veel metselwerk in deze tuin, wat natuurlijk ook een behoorlijke kostenpost oplevert. Bovendien is deze tuin gerealiseerd aan het begin van 2010, in een on-nederlands lange vorstperiode. De aanleg heeft daardoor flink wat vertraging opgelopen, want de bestrating kon pas gelegd worden na het metselen van de traptreden. Het leuke en uitdagende van deze aanleg was het bouwen van het zwembad met alle voorkomende werkzaamheden. Al met al was het werken aan deze opdracht erg prettig, zo blijkt wel. Het is een heel mooi project geweest, waarbij de samenwerking tussen ont - werper en uitvoerder goed is verlopen. En dat zie je terug in de tuin. 69