Economische Transformatiemonitor Noordoost Fryslân Bijeenkomst voor raads- en Statenleden Noordoost Fryslân 15 februari 2017 1
Deze presentatie is bedoeld om de dialoog te voeren over het huidige en toekomstige economisch profiel (de ambities) in Noordoost Fryslân. De groeikansen per sector zijn weergegeven in de vorm van scenario s. De Economische Transformatiemonitor is dan ook een scenariomodel en geen prognosemodel. T.b.v. de presentatie zijn complexe elementen verkort en krachtig weergegeven, waarbij in de toelichting uiteraard nuance is gegeven 2
Gezamenlijke inzet triple-helix partijen De economische motor Inzet op stuwende sectoren in (omliggende) regio s Investeren in krachtige niches Grootschalige investeringen grootbedrijf Aansluiting regionaal MKB De juiste mensen om het werk te doen Innovatie en ondernemerschap Kennis- en onderwijsinstellingen Zij-instroom Talent behouden Stijging arbeidsproductiviteit per werknemer Regionale spinoff: toelevering en verzorging Aantrekken van buiten
Huidige situatie Totaal BRP regio: Ca. 2,3 miljard Verdeling BRP NOF in mln. Sector NOF Prov. Financiële instellingen 3,8% 8,3% 315 113 Agrofood Metaal Zakelijke dienstverlening Handel & reparatie 9,9% 16,4% 8,8% 10,6% Gez. Zorg 7,2% 11,8% Bouw 7,7% 4,9% 1.243 179 405 Overige (maak)industrie Bouwnijverheid Toerisme en recreatie Overig (maak)industrie 27,1% 19,5% 51 Bruto regionaal product: toegevoegde waarde (inkomen) van de regio: gebruik van productiemiddelen, natuurlijke hulpbronnen, arbeid en kapitaal
Arbeidsmarkt 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking 2010 2015 2020 2025 Regio Arbeidsparticipa tie (netto) Noordoost Fryslân 76,0% Fryslân 75,2% Goeree- Overflakkee 73,7% Nederland 70,1% -5% -8,6% -13,5% 5
Noordoost Fryslân in een groter geheel Werkzaam in eigen gemeente 15.000 Pendel binnen NOF 7.300 Uitgaande pendel Friesland 13.900 Inkomende pendel 6.400 Uitgaande pendel overig Nederland 6.900
Bouwnijverheid Toegevoegde waarde (maximaal) + 36 mln. Arbeidsplaatsen + 310 Arbeidsproductiviteit + 10% Aantal bouwbedrijven NOF Groot aandeel specialistische bouw Ruimte voor ontwikkeling prefab concepten e.d. Kansen voor cross-overs bouwmaterialen (biobased, metaal, hout, plastic) Algemene burgerlijke utiliteitsbouw en projectontwikkeling Grond-, water- en wegenbouw Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw 682 86 532
Metaalindustrie Toegevoegde waarde (maximaal) + 28 mln. Arbeidsplaatsen + 30 Arbeidsproductiviteit + 22% Veel eindproducten en halffabricaten Sector versnipperd, geen sluitende keten in de region Related variety Mogelijkheden voor cross-overs in bouw, agri en andere maakbedrijven 85 3 Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van producten van metaal (geen machines en apparaten)
Overige (maak)industrie Toegevoegde waarde (maximaal) + 89 mln. Arbeidsplaatsen - 135 Arbeidsproductiviteit + 28% Makers- en doenersmentaliteit Divers profiel: related variety Veel familiebedrijven of voormalige familiebedrijven Veel mogelijkheden voor kennisuitwisseling
Agrifood Toegevoegde waarde (maximaal) + 94 mln. Arbeidsplaatsen -270 Arbeidsproductiviteit + 40% Biobased materials als kans? Voedselvoorziening wereldwijd 1 v/d grootste uitdagingen Ontwikkeling potato valley Veel maakbedrijven die niet hetzelfde maken, maar wel sprake van vgl. Productieprocessen: skills eco system / related variety
Toerisme en recreatie Toegevoegde waarde + 6 mln. Arbeidsplaatsen + 90 Arbeidsproductiviteit + 5% Kansen watterrecreatie met nieuwe routes Aanbod past bij doelgroep Arrangementen bieden nog mogelijkheden
Maximale potentie Bijdrage BRP 2015 Potentiële groei arbeidsproductiviteit Potentie groei BRP Potentie BRP 2025 Bouwnijverheid 178.000.000 10% 36.000.000 214.000.000 Metaalindustrie 113.000.000 22% 28.000.000 141.000.000 Overige (maak)industrie 405.000.000 28% 89.000.000 494.000.000 Agrifood 315.000.000 40% 94.000.000 409.000.000 Toerisme en recreatie 51.000.000 5% 6.000.000 57.000.000 Overig 1.243.000.000 13% 162.000.000 1.405.000.000 Totaal 2.305.000.000 415.000.000 2.720.000.000
Miljoenen Groeikansenverkenning vergelijking scenario s: BRP 3.000 +12% tov 2015 +19% tov 2015 2.500 2.000 1.500 1.000 Bouwnijverheid Metaalindustrie Overige (maak)industrie Agrifood Toerisme en recreatie Overig 500-2015 2025 trend 2025 max. potentie 13
Gevolgen arbeidsmarkt Aantal FTE 2015 Arbeidsproduc-tiviteit per fte 2015 Arbeids-prod. 2025 Benodigd 2025 Bouwnijverheid 3.430 52.000 57.000 3.740 Metaalindustrie 1.160 97.000 118.000 1.190 Overige (maak)industrie 2.840 142.000 182.000 2.705 Agrifood 3.790 83.000 116.000 3.520 Toerisme en recreatie 780 37.000 38.000 870 Overig 18.600 68.000 78.000 18.600 Totaal benodigd 30.620 30.640 (+20) Totaal beschikbaar Opgave FTE 2025 30.620 29.350 + 1.290
Gevolgen arbeidsmarkt Talent behouden Instroom overig NL Instroom pendel Instroom overig EU Instroom mondiaal Totaal Hoog opgeleid 75 30 75 60 60 300 Middelbaar opgeleid 120 15 120 70 15 340 Laag opgeleid 380 125 125 630 Totaal 575 45 320 255 75 1.290 Bij een netto participatiegraad van 80%
Gevolgen arbeidsmarkt Laag opgeleid Middelbaar opgeleid Hoog opgeleid Bouwnijverheid Metaalindustrie Overige industrie 10% 20% 20% 30% 60% 40% 40% 40% 40% Agrifood Toerisme en recreatie Overig 10% 25% 30% 30% 45% 30% 60% 30% 40% 16
Waar kan gas gegeven worden? Mogelijk maximaal rendement investeringen Lerend ondernemersnetwerk Acceleratie-effect Shared Maximaal facilities center effect Versterken innovatief vermogen 14% Verbinding sectoren & cross-overs 15% Destinatiemarketing Campus voor bouwen 3% en Regiobranding nieuwe materialen 6% Acquisitie Bijeenkomst 9/3 voor uitwerking 8% Onderwijs & arbeidsmarkt 6% Samenwerking 3 o s 12% Bereikbaarheid Gezamenlijke agenda 13% Voortbouwen op wat er al is Maximaal groeiscenario CPB 13% Totaal (cumulatief) 90% Relatief maximaal rendement investeringen Bereikbaarhei d 14% Samenwerkin g 3 o s 13% Onderwijs & arbeidsmarkt 7% Maximaal groeiscenario CPB 14% Versterken innovatief vermogen 16% Acquisitie 9% Verbinding sectoren & cross-overs 17% Destinatiemar keting 3% Regiobrandin g 7%