Reactie van college aan adviesraad over kaders verordening Advies 1 ten aanzien van 2015: - het advies van de VNG en VWS over te nemen en het jaar 2015 nadrukkelijk als een overgangsjaar te gebruiken, hierover een duidelijke visie op te stellen, uitgewerkt in een reële planning en in het communicatieplan op te nemen. Wij onderschrijven de visie van VNG en VWS dat we de komende 2 jaar moeten zien als ontwikkelperiode. Zo is bijvoorbeeld het jeugdarrangement voor een periode van twee jaar afgesproken. De komende twee jaar worden gebruikt om ervaringen op te doen met de gedecentraliseerde taken, uitvoeringspraktijk en discussies te voeren over maatschappelijke thema s. De ervaringen worden eind 2016 gebruikt voor het nieuwe op te stellen geïntegreerde beleidskader Sociaal Domein. Advies 2 ten aanzien van keuzes: - het uitvoeringsproces transparant te maken met een reële planning tot 1 januari 2015, aandacht voor communicatie en adviesraden en overige burgers nadrukkelijk te betrekken bij het proces. Het uitvoeringsproces wordt zo eenvoudig mogelijk ingericht. Gebruikers en potentiële gebruikers worden goed voorgelicht door het houden van bijeenkomsten. Zo wordt op 15 juli 2014 een bijeenkomst voor gebruikers georganiseerd waar de consequenties van de toekomstige wijzigingen voor gebruikers inhouden. Vanzelfsprekend worden de adviesraden geïnformeerd en betrokken bij de inrichting van het proces. Advies 3 ten aanzien van Governance: -voorrang te geven aan het inregelen van de financiële organisatie op de transities Naast het regelen van de beleidsmatige kaders, inrichting uitvoeringsorganisatie en contractering is de beheersing van de beperkte beschikbare middelen een onderwerp met grote prioriteit. Advies 4 ten aanzien van toegankelijke voorzieningen: De tekst van de derde alinea, eerste zin het doel is.nodig is. te vervangen door: Het doel is om de cliënt, bij voorkeur dicht bij huis, in een vroeg stadium zoveel mogelijk hulp en ondersteuning vanuit de basisvoorziening te bieden, zodat de problematiek van deze cliënt opgelost wordt of beheersbaar blijft. De verwachting is dat op deze manier ook geen of minder dure ondersteuning nodig is. Wij hebben oorspronkelijke tekst vervangen door de volgende passage in de 2 e alinea: de meeste inwoners van Wageningen vinden bij deze basisvoorziening de hulp die nodig is om problemen zo vroegtijdig op te lossen of beheersbaar te houden. Deze hulp is bijvoorkeur dicht bij huis. De verwachting is dat op deze manier ook geen of minder dure ondersteuning nodig is. Beslispunt toegankelijke voorzieningen en advies 5 ten aanzien het beslispunt: - genoemde hulp- en ondersteuningsvormen verder uit te werken zodat belanghebbenden kennis kunnen nemen van en begrijpen welke vormen van hulp en ondersteuning onder welke omschrijving vallen. 1
We hebben de tekst verduidelijkt door per hulpvorm voorbeelden te noemen. Beslispunt PGB 1: Beslispunt PGB 2 en advies 7 PGB (weigeringsgrond en 75%) ten aanzien van het beslispunt: - in de tekst onder weigeringsgronden daar waar gesproken wordt over aanvrager dit te vervangen door aanvrager of zijn/haar wettelijke vertegenwoordiger of een door de aanvrager gemachtigde persoon ; Om de leesbaarheid van de tekst te behouden, hebben wij uw advies verwerkt door met voetnoot 3 aan te geven dat wij onder aanvrager ook de wettelijke vertegenwoordiger van de aanvrager of een door de aanvrager gemachtigde persoon verstaan. - voorwaarde b (motivering) voor het verstrekken van een PGB met coulance te behandelen en minder zwaar te laten wegen dan de voorwaarde a (verantwoorde wijze van uitvoeren) en c (goede kwaliteit); - de tekst als volgt aan te passen: de gemeente maakt geen gebruik van de weigeringsmogelijkheden voor een PGB als de kosten voor de gewenste voorziening hoger zijn dan de kosten van die voorziening in natura ; Reactie De toelichtende tekst hebben wij een aangevuld met de volgende passage uit de motivering moet blijken dat de aanvrager zich voldoende heeft georiënteerd op de voorzieningen in natura. Wanneer de aanvrager de onderbouwing in redelijkheid heeft beargumenteerd, mag de gemeente de aanvraag niet weigeren. Deze tekst is afkomstig uit de handreiking pgb in de Wmo en de Jeugdwet van het Transitiebureau Wmo. Wij stemmen niet met uw advies over de formulering van het beslispunt. De huidige formulering is completer. Beslispunt PGB 3 en advies 8 ( inzet sociaal netwerk) ten aanzien van het beslispunt: - bij de nadere invulling van het beoordelen of hulp van anderen binnen het netwerk al dan niet gebruikelijke zorg is, mee te laten wegen dat hulp vanuit het netwerk, anders dan vanuit de eigen huishouding, schaars ingezet kan worden gezien de hierboven genoemde aspecten. Eén van de uitgangspunten van de transformatie is de activering van het eigen netwerk. Bij de nadere invulling zullen we er zeker rekening mee houden dat de inzet van het eigen netwerk om maatwerk vraagt. Beslispunt PGB 4 (participatiewet) en advies 9 ten aanzien van beslispunt: - nader te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor één integraal persoonsbudget, waarmee landelijk een aantal pilots zijn gehouden. Wij staan open voor een efficiënt en effectief PGB. Integraliteit van budgetten kan daar aan bijdragen. De ervaringen van de landelijke pilots zullen worden gevolgd en betrokken bij de huidige pilots die op dit moment in Wageningen worden uitgevoerd. 2
Beslispunt eigen bijdrage en advies 10 ten aanzien van het beslispunt: - aan optie 2C toe te voegen dat de eigen bijdrage van toepassing is vanaf 130% van het norminkomen voor minima; - zorg te dragen voor een adequate coördinatie van alle eigen bijdragen zodat goed uitvoering gegeven kan worden aan het anti-cumulatiebeginsel en te voorkomen dat burgers met een minimuminkomen onnodig in financiële problemen komen. Naar aanleiding van uw advies hebben wij de opties voor de eigen bijdrage anders opgebouwd. Ten eerste gaat het om het maken van een keuze of er wel of geen eigen bijdrage wordt geheven. En vervolgens voor wie en voor welke voorzieningen. Wij hebben uw advies overgenomen en als besluit opgenomen: Wel een eigen bijdrage heffen voor voorzieningen, onder de voorwaarde van zoveel mogelijk anti-cumulatie van eigen bijdragen. Beslispunt kwaliteit en advies 11 ten aanzien van het beslispunt: - ten aanzien van de klachtenregelingen, hoe goed u ze zelf ook vindt, echt te streven naar onafhankelijkheid, ook waar het vertrouwenspersonen betreft. Onafhankelijkheid maakt geloofwaardig en zorgt voor een correcte afhandeling. De AR geeft u mee om ook in te steken op het instellen van een lokale of regionale ombudsmanfunctie. Beiden, zowel een onafhankelijke klachtenregeling als een ombudsman, voorkomen vele, voor cliënten en gemeente, vervelende en kostbare gerechtelijke procedures; - kwaliteit niet alleen te zien in de vorm van klachtenregelingen en klanttevredenheidsonderzoeken, maar in een breder kader, dat van het op diverse en soms innovatieve- wijze betrekken van de cliënten bij het beleid: panels, raden, raadplegingen, evaluaties. Waarbij evaluaties vooral gebaseerd zouden moeten zijn op het cliëntperspectief (zelfregie, keuzevrijheid, etc.); - de kwaliteitscriteria op zeer korte termijn uit te werken, de beschreven kwaliteitsparagraaf is onvoldoende om de zorg/hulp nu in te gaan kopen (traject van inkoop gaat nu lopen en moet voor 31-12-2014 afgerond zijn). - de kwaliteitseisen te koppelen aan de kaders voor inkoop en contractering, en deze relaties te beschrijven in de kaders voor de 3D s en niet exclusief in het bestek. Dit komt ten goede aan de eisen van transparantie vanuit het nieuwe Governance beleid. - nadrukkelijker rekening te houden met de visie van de cliënten en hun mantelzorgers op kwaliteit van zorg, de reeds geformuleerde eisen in de twee bijeenkomsten in de stad. - de kwaliteitseisen te formuleren voor zowel de uitkomst van de zorg/hulp als het proces van zorg/hulp. - Voor de komende periode zal in ieder geval de huidige gemeentelijke klachtenprocedure gehandhaafd worden en zal er geen lokale onafhankelijke klachtencommissie ingesteld worden. De overeenkomst met de Nationale Ombudsman functioneert naar tevredenheid en is ook bruikbaar voor het externe klachtrecht voor de klachten over meldingen en aanvragen in het Sociaal Domein voor zover het betreft de gedragingen van bestuursorganen en ambtenaren van de gemeente. In de evaluatie in 2016 zal de vraag worden meegenomen of de overeenkomst met de Nationale Ombudsman bruikbaar is voor het externe klachtrecht over meldingen en aanvragen in het Sociaal Domein of dat er gekozen moet worden voor een andere vorm, bijvoorbeeld een onafhankelijke klachtencommissie. - Dit advies onderschrijven wij volledig. Het ontwikkelen en handelen vanuit het cliëntperspectief staat immers centraal in de hele transitie en transformatie. Wij zullen uw suggesties overnemen bij de uitwerking van de aanvullende kwaliteitseisen en ontwikkelen van evaluaties. - Het is een terechte constatering dat de aanvullende kwaliteitseisen op zeer korte termijn nader uitwerkt moeten worden. - In de voorliggende kaders wordt de relatie gelegd tussen kwaliteitseisen en het inkoopkader, deze eisen worden opgenomen in het programma van eisen voor de inkoop. - Bij de nadere uitwerking van de kwaliteitseisen zullen wij de input van cliënten verwerken, die naar voren zijn gebracht tijdens diverse bijeenkomsten met de stad en tijdens het bezoek van de Cliëntenbrigade. 3
- Dit advies nemen wij over. Beslispunt inkoop en advies 12 ten aanzien van het beslispunt: niet instemmen - deze paragraaf verder uit te werken in expliciete keuzes van inkoopbeleid. - een helder kader neer te leggen over inkoopbeleid en keuzevrijheid voor cliënten, en keuzevrijheid (als basis voor zelfregie) daarin meer als centraal uitgangspunt te nemen. - de wijze van inkoop op lokaal en regionaal niveau expliciet te beschrijven (verschillen en overeenkomsten). Daarbij helder te formuleren of en welke ruimte de gemeente Wageningen heeft voor een eigen inkoopbeleid, als de inkoop vooral regionaal wordt georganiseerd. En op welke wijze cliënten worden betrokken bij het inkoopbeleid. - ook kaders op te nemen die betrekking hebben op het volume (vergrijzing extramuralisering), de plaats, doelgroep, welke criteria voor welke zorg/hulp, tijdstip, en de ketenintegraliteit. - meer ruimte te geven aan burgers als partner bij inkoop. - meer ruimte te geven aan voorzieningen die creativiteit en co-creatie bevorderen. - een heldere relatie te leggen naar de bezuinigingstaakstelling van de gemeente. Gezien de bezuinigingstaakstelling prioritering aan te geven bij de inkoop en de accenten vanuit de gemeente Wageningen in plaats van alleen de wettelijke kaders Mede naar aanleiding van uw advies is het onderdeel over de kaders inkoop niet meer in de beleidsnotitie opgenomen. In plaats hiervan maakt onderstaande alinea deel uit van het raadsvoorstel. Inkoop Bij de integrale visie drie decentralisaties en Samen Redzaam zijn uitgangspunten en doelen opgenomen die een kader vormen voor de inkoop, zoals de Transformatie en innovatie. Tevens zijn onderdelen uit Kaders voor de verordeningen 3 D richtlijnen voor de inkoop, zoals kwaliteit en privacy. Ook gelden er kaders op grond van het inkoop- en aanbestedingsbeleid en zijn er reguliere verantwoordingskaders. Al deze kaders worden vertaald naar de inkoop (als onderdeel van het programma van eisen). Deze lokale kaders zullen tevens worden meegenomen bij de regionale verwerving/inkoop en kunnen tevens van toepassing worden verklaard op subsidiëring van hulp en ondersteuning. Inkoop zal zoveel mogelijk in de vorm van raamcontracten plaatsvinden. De kaders geven de randvoorwaarden waarbinnen de inkoop dient plaats te vinden. Deze kaders zullen in het programma van eisen worden opgenomen. Onderwerpen die u in uw advies noemt zoals meer ruimte te geven aan burgers als partner bij inkoop en keuzevrijheid vormen een integraal onderdeel van het nog op te stellen programma van eisen. De inwoner staat centraal en ook de keuzevrijheid van onze inwoners. Om de keuzevrijheid te optimaliseren willen we vooraf geen volumeafspraken maken. De inwoners mogen zelf zoveel mogelijk kiezen door welke organisatie de hulp en ondersteuning wordt aangeboden. Hierdoor ontstaat ook meer ruimte voor de inwoners bij de inkoop. Vermeld staat dat wij zoveel mogelijk willen werken met raamcontracten waarbij wij als Wageningen een eigen perceel willen vormen waarbij we lokaal maatwerk kunnen leveren. Ook bijvoorbeeld innovatie heeft hierin een belangrijke plaats. Dit geeft een antwoord op hoe we de inkoop willen gaan verzorgen. Wij zullen cliënten(organisaties) vragen om een reactie op de kaders voor inkoop, zowel regionaal als lokaal. In Wageningen willen wij dit meenemen bij een bijeenkomst die wij medio juli van dit jaar willen organiseren. Ten aanzien van de bezuinigingstaakstelling is van belang dat wij deze met name willen realiseren door de basisvoorzieningen te versterken, preventie te optimaliseren en te gaan werken met 1 huishouden 1 plan, ons te richten op de kwaliteiten van onze inwoners in plaats van op beperkingen en de transformatie waardoor we (op termijn) kosten gaan besparen. Beslispunt privacy en advies 13 ten aanzien van het beslispunt: De AR adviseert u: - de AR ondersteunt de keuze voor optie 1, maar wil wel benadrukken dat het waarborgen van privacy een zwaar dossier is voor veel gemeenten en wil dit graag gekoppeld zien aan de werkafspraken binnen de integrale dienstverlening en in de contracten met zorgaanbieders. Goed omgaan met privacy vraagt vooral veel van de 4
interne bedrijfsvoering en werkhouding van de medewerkers van gemeente en zorgaanbieders. Wij zijn het eens met de opmerking van de AR dat privacy bescherming de nodige aandacht verdient. Los van de wettelijke privacy-taken die de gemeente uit moet voeren, zal de gemeente bij de inrichting van werkprocessen en uitvoering daarvan extra aandacht besteden. Beslispunt compensatie en advies 14 ten aanzien van het beslispunt: - een proactieve houding aan te nemen door in samenwerking met o.a. het CAK belanghebbenden in beeld te brengen en te informeren over de regeling. - onderzoeken of het mogelijk is om (een deel van) deze groep de financiële tegemoetkoming jaarlijks ambtshalve toe te kennen. Dank voor uw instemmend advies. Wij zullen adequaat communiceren om deze nieuwe gemeentelijke regeling onder de aandacht te brengen. Uw tweede advies zullen we meenemen bij de uitvoering. Echter, op voorhand geven we aan dat deze regeling maatwerk is en dat ambtshalve jaarlijks een toekenning verstrekken doorgaans niet een passend antwoord is. Beslispunt PPwet en advies 15 ten aanzien van het beslispunt: a. voor de verdere invulling van de Tegenprestatie gebruik te maken van de door de programmaraad opgestelde handreiking Werkwijzer Tegenprestatie. b. de eisen en/of voorwaarden die gesteld worden aan maatschappelijke banen nader te bepalen. c. nadrukkelijk ruimte te bieden aan belanghebbenden bij het invullen van de tegenprestatie, c.q. keuze van de maatschappelijke baan, met aandacht voor ieders individuele mogelijkheden. Dus de regisseursrol van de gemeente actief op te pakken hierin, maar wel met ruimte voor het meedenken door de cliënten die het betreft. Ad a. Bij het opstellen van het document is gebruik gemaakt van de handreiking Werkwijzer Tegenprestatie van de Programmaraad. In de tekst is dit nu ook expliciet opgenomen. Overwogen wordt om de werkwijzer als bijlage bij de verordening toe te voegen. Ad b. In de verordening zullen regels worden opgenomen over de eisen en/ of voorwaarden die gesteld worden aan maatschappelijke banen. De werkwijzer Tegenprestatie geeft hier ook handvaten voor. Ad c. Het advies van de AR is in de tekst overgenomen. Beslispunt NUGG-ers en advies 16 ten aanzien van het beslispunt: - bij de toepassing van de regelgeving voldoende mogelijkheden in te bouwen voor maatwerk en voor ontheffing van de eigen bijdrage. Maatwerk is een belangrijk thema vanuit Samen Redzaam. Op diverse plekken is hier in de tekst iets over opgenomen. Het advies om een ontheffing van de eigen bijdrage mogelijk te maken is niet overgenomen. Reden hiervoor is dat de eigen bijdrage inkomensafhankelijk zal worden berekend en daarnaast zal rekening worden gehouden met anti-cumulatie van eigen bijdrage. 5
Beslispunt loonwaarde en advies 17 ten aanzien van het beslispunt: zoals door de WWB-cliëntenraad voorgesteld, met name ten aanzien van de tegenprestatie. De adviezen die de cliëntenraad WWB gegeven heeft zijn verderop in dit document opgenomen. Advies 18 ten aanzien van hbh: - de signaleringsfunctie bij Hbh2 hier toe te voegen zodat het onderscheid tussen Hbh1 en Hbh2 wordt verhelderd. Wij zijn het met u eens dat een belangrijk onderscheid tussen hbh1 en hbh2 de signaleringsfunctie is. Dit zullen wij in de tekst toevoegen. Beslispunt hbh2 en advies 19 ten aanzien van het beslispunt: instemmen - geen nieuw keukentafelgesprek te voeren met de Hhb2 gebruikers gezien de aard van de gebruikersgroep (niet geheel zelfredzaam). De AR verwacht dat dit veel onrust bij de gebruikers veroorzaakt, veel personele inzet van de gemeente vraagt en weinig herindicatie oplevert. - wat betreft de suggesties voor de was- en strijkservice en de thuisbegeleiding valt het de AR op dat de overwegingen hiervoor uitsluitend financieel van aard zijn en dat kwaliteitsaspecten ontbreken. De AR adviseert indien dit wordt overwogen om die keuze in alle gevallen te baseren op een goede prijs-kwaliteit afweging (maatwerk) en om ook de werkgelegenheidsgevolgen hierbij af te wegen. - Wij vinden het belangrijk om een nieuw keukentafelgesprek te voeren en samen met de inwoner te kijken naar de mogelijkheden en belemmeringen en met welke oplossingen de inwoner kan worden ondersteund (door eigen netwerk, vrijwillig (buurt)netwerk, vrijwilligers, professionele ondersteuning). Wij vinden dat ook inwoners bewust moeten worden van de transformatie. - Wij zijn het met u eens dat de afweging gebaseerd moet worden op een goede prijskwaliteit. Wij willen dat er zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van voorliggende voorzieningen, zoals de was- en strijkservice en de boodschappenservice. Voorwaarde hierbij is dat deze voorzieningen wel beschikbaar moeten zijn voor de Wageningse inwoner met een goede kwaliteit tegen een redelijke prijs. Beslispunt hbh1 en advies 20 ten aanzien van het beslispunt: niet instemmen - vooralsnog voor scenario 1 te kiezen en in de vorm van een pilot ervaring op te doen met scenario 2. Op basis van een onafhankelijke evaluatie van de resultaten van de pilot kan dan op een later moment besloten worden om voor Hbh1 te kiezen voor andere scenario s. - het mogelijk te maken dat belanghebbenden met een PGB voor Hbh1 ook in de nieuwe situatie een PGB kunnen behouden; - de mogelijkheid te onderzoeken of het verstrekken van een PGB voor Hbh1 als vrij toegankelijke voorziening tot de mogelijkheden blijft behoren. - Wij zullen uw advies niet overnemen. In het huidige voorstel aan de raad hebben we opgenomen om te kiezen voor scenario 3: hbh1 als voorliggende voorziening die door de vrije markt wordt opgepakt. Deze keuze sluit volgens ons het beste aan bij de kaders uit Samen Redzaam. - Het is wettelijk niet mogelijk om voor een vrij toegankelijke voorziening een pgb te verstrekken. In de Wmo (artikel 2.3.6) is opgenomen: verstrekt het college hem een pgb 6
dat de client in staat stelt de diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen die tot de maatwerkvoorziening behoren, van derden te betrekken. Ook in de jeugdwet is dit opgenomen (artikel 8.1.1): verstrekt het college hem een pgb dat hen in staat stelt de jeugdhulp die tot de individuele voorzieningen hoort van derden te betrekken. Advies 21 ten aanzien van financiën hbh: - dit goed te monitoren en om vooralsnog (een deel van) de algemene reserve te labelen om eventuele tekorten gedurende de eerste 3 jaar van de transitie van de Wmo te kunnen aanvullen. Ook op dit moment wordt de ontwikkeling van de Financien HbH nauwlettend gemonitord. Dit blijven we in de toekomst ook doen. Het huidige systeem zal worden aangepast aan het nieuwe ingezette beleid en de nieuw uit te voeren taken in het kader van jeugdhulp en WMO 2015 Er wordt geen aparte reservering gemaakt voor de HbH. Wel wordt er een algemene reserve decentralisaties gemaakt om eventuele tegenvallers op te vangen. Beslispunt evaluaties en advies 22 ten aanzien van het beslispunt: - om een evaluatiebepaling in de verordeningen op te nemen. Het besluit om een Structuurvisie te ontwikkelen kan hier los van genomen worden. Het beslispunt is als volgt aangepast: In de verordeningen een evaluatiemoment opnemen in 2015 om input te verkrijgen voor het nieuwe beleid sociaal domein eind 2016. De keuze om tot een structuurvisie te komen wordt vervangen door de volgende aanpak: de utkomst van politieke discussies, samen met de uitgevoerde evaluaties, wordt als basis gebruikt voor het nieuwe geïntegreerde beleidskader Sociaal Domein eind 2016. Advies 23 ten aanzien van de ZRM: - te investeren in training van medewerkers zodat zij de ZRM op een adequate en effectieve manier kunnen inzetten; - de ZRM te gebruiken als een hulpmiddel en niet als een doel op zich; - in te zetten op mogelijkheden van mensen en niet teveel focussen op de beperkingen Inmiddels heeft een training plaatsgevonden voor de mensen (o.a. medewerkers van Solidez, Vilente, gemeente Wageningen, Opella) die in de pilot gaan werken met de ZRM. De voorwaarde om met de ZRM te gaan werken is dat de training gevolgd moet zijn. In de toekomst wordt de ZRM breder ingezet en blijft deze eis gehandhaafd. De ZRM is inderdaad een hulpmiddel. De vragen achter de ZRM zien wij als grote meerwaarde om te komen tot een goede vraagverheldering waarbij uit wordt gegaan van de eigen kracht en mogelijkheden van de client. Advies 24 ten aanzien van de ZRM: - de potentiële toepassingen van ZRM genoemd bij punt 2 en 6 niet te gaan gebruiken, maar hiervoor andere instrumenten te gebruiken. Dit advies nemen wij niet over omdat de punt 2 en 6 van de toepassingen van de ZRM een van de mogelijkheden zijn, naast het plan van aanpak waar de doelen en resultaten worden beschreven, om voortgang te toetsen. 7
Advies 25 ten aanzien van de ZRM: - kennis te nemen van de volgende versies van de ZRM en ook voor deze versies een testfase te starten: - zelfredzaamheidmatrix voor mensen met een GGZ beperking - zelfredzaamheidmatrix voor mensen met een licht verstandelijke beperking De ZRM is een instrument dat in permanente ontwikkeling is. Ook voor de door de raad genoemde doelgroepen is een ZRM beschikbaar. Ook deze ZRM worden continue op basis van ervaringen aangepast. 8