Fries burgerpanel Fryslân inzicht Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven. Fries burgerpanel over voorzieningen in Fryslân september 2015 Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven.
Fries burgerpanel Over voorzieningen in Fryslân Fries burgerpanel over voorzieningen in Fryslân Het Fries Sociaal Planbureau verricht onderzoek naar de leefbaarheid in Fryslân. Belangrijk voor de leefbaarheid in steden en dorpen zijn de voorzieningen. Denk hierbij aan de wekelijkse boodschappen, het bezoek aan de huisarts of de dagelijkse busrit naar school. De bevolkingsontwikkelingen, de schaalvergroting en de toenemende mobiliteit zijn van invloed op het voorzieningenaanbod. Vooral op het Friese platteland staan steeds meer voorzieningen onder druk. Stel dat de of het openbaar vervoer in uw buurt dreigt te verdwijnen. Hoe zou u reageren? En van welke voorzieningen vindt u het belangrijk om er dichtbij te wonen? Deze en meer vragen over het gebruik van en de tevredenheid over voorzieningen stelde het Fries Sociaal Planbureau in juni 2015 aan de leden van het Fries burgerpanel. 7,0 2.287 PANELLEDEN PER 6 JULI 2015 51% 49% dit onderzoek 1.798 RESPONDENTEN 79% RESPONS is het gemiddelde cijfer dat panelleden geven voor de tevredenheid van de dagelijkse voorzieningen in hun buurt Deze publicatie gaat vooral in op de dagelijkse voorzieningen in de nabije woonomgeving, zoals de, huisarts en basisschool. Aan de respondenten is gevraagd een oordeel te geven over de dichtstbijzijnde voorzieningen. De leden van het Fries burgerpanel zijn in het algemeen tevreden over de dagelijkse voorzieningen in hun buurt. 73% van hen geeft het cijfer 7 of hoger. De leden woonachtig in de stedelijke of regionale centra in Fryslân, komen tot een 7,7 als gemiddeld cijfer voor de dagelijkse voorzieningen in hun buurt. Voor de leden uit de Friese dorpen ligt dit gemiddelde cijfer op een 6,6. Op basis van het streekplan van de provincie Fryslân kent Fryslân 6 stedelijke en 16 regionale centra. De dorpen in de provincie zijn onderverdeeld in 66 complete dorpen en de overige kleine dorpen. Deze indeling is gebaseerd op het aantal inwoners, het voorzieningenniveau en de functie van de plaatsen binnen Fryslân. 39% van de respondenten woont in de stedelijke of regionale centra in Fryslân. De overige 61% woont in de Friese dorpen. Bestaat er een verschil in tevredenheid tussen inwoners van Friese dorpen en Friese stedelijke /regionale centra? En hechten de panelleden uit de dorpen meer waarde aan bepaalde voorzieningen in hun woonomgeving? 6,8 is het gemiddelde cijfer dat panelleden geven voor de tevredenheid van vrijetijdsvoorzieningen in hun buurt Wonen panelleden in een stad of een dorp? 36% 25% 24% 15% stedelijke centra regionale centra complete dorpen overige dorpen
Belangrijke voorzieningen in Fryslân De meeste panelleden zijn het erover eens dat er voorzieningen in de directe woonomgeving beschikbaar moeten zijn. De panelleden vinden de en de huisarts de belangrijkste basisvoorzieningen om in de buurt te hebben. Bijna 90% van de panelleden geeft aan dit (zeer) belangrijk te vinden. 50% van de panelleden vindt het belangrijk om dichtbij een dorps- of buurthuis te wonen Hoe belangrijk of onbelangrijk vindt u het om vlakbij de volgende voorzieningen te wonen? huisarts ziekenhuis pinautomaat openbaar vervoer (zeer) belangrijk dorps- of buurthuis / wijkcentrum neutraal bibliotheek basisschool (zeer ) onbelangrijk voorschoolse voorzieningen kerk of ander gebedshuis café 0% 20% 40% 60% 80% 100% Niet alle voorzieningen worden als even belangrijk gezien. De panelleden vinden het het minst belangrijk om dichtbij een kerk, moskee of ander gebedshuis te wonen. Ruim 40% vindt dit niet belangrijk. Ook de aanwezigheid van voorschoolse voorzieningen of een café in de buurt vindt ongeveer 40% van de leden niet belangrijk. Percentage panelleden dat een voorziening (zeer) belangrijk vindt in de directe woonomgeving 100% 80% 60% 40% 20% 0% huisarts ziekenhuis pinautomaat openbaar vervoer dorps- of buurthuis / wijkcentrum bibliotheek basisschool voorschoolse voorzieningen kerk of ander gebedshuis café stedelijke / regionale centra dorp In bovenstaande figuur staat het aandeel panelleden dat een voorziening (zeer) belangrijk vindt in de directe woonomgeving. Opvallend is dat de bevraagde inwoners uit de stad kritischer zijn over de belangrijke voorzieningen. 93% vindt het belangrijk dat er dichtbij hun woning een is. Voor de panelleden uit de Friese dorpen ligt dit op 83%. Naar verhouding hechten de panelleden uit Friese dorpen veel meer belang aan een dorps- of buurthuis in hun woonomgeving. Meer dan de helft van de bevraagde dorpsbewoners vindt dit (zeer) belangrijk tegenover een kwart van de bevraagde leden uit de stedelijke en regionale centra in Fryslân.
Belangrijke voorzieningen in Fryslân Het Fries burgerpanel is gevraagd om uit een lijst met 11 voorzieningen een top 5 samen te stellen van voorzieningen die belangrijk worden geacht in de directe woonomgeving van de leden. Op een schaal van 1 tot en met 5 krijgt nummer 1 vijf punten, nummer 2 vier, nummer 3 drie, enzovoort. Aan de voorzieningen die niet worden genoemd is de score 0 toegekend. 4,1 3,1 huisarts De panelleden uit de Friese dorpen en uit de Friese stedelijke en regionale centra komen tot een gelijke top 5. De scoort het hoogst en wordt door bijna 60% van de leden op de eerste plaats gezet. Het Fries burgerpanel vindt het ook belangrijk om dichtbij een huisarts te wonen. Maar liefst 80% van de respondenten vermeldt de huisarts op de eerste, tweede of derde plaats. Eveneens is gevraagd of de panelleden, naast de 11 genoemde voorzieningen, nog andere voorzieningen belangrijk vinden voor hun buurt. Bijna 10% van de leden noemt sportvoorzieningen en 7% noemt natuur en recreatiemogelijkheden. 1,9 pinautomaat 1,5 ziekenhuis Top 5 voorzieningen Top 5 voorzieningen 1,2 openbaar vervoer
Basisschool in de kleine dorpen Vindt u het belangrijk dat er een basisschool in uw directe woonomgeving is? Onlangs verscheen in de media dat zeventien Friese basisscholen de deuren niet meer openden na de zomervakantie van 2015. Dit aantal lag in Fryslân niet eerder zo hoog. In 2012 deed Partoer onderzoek naar de leefbaarheid in dorpen zonder basisschool. De conclusie was dat de leefbaarheid in dorpen met een basisschool, dorpen zonder basisschool en dorpen met een recent gesloten basisschool nauwelijks 46% van de panelleden uit de dorpen vindt dit zeer belangrijk 35% van de panelleden uit de steden vindt dit zeer belangrijk verschillend van elkaar is. In dit onderzoek onder de leden van het Fries burgerpanel, is gevraagd naar het belang van een basisschool in de directe woonomgeving. 35% van de panelleden uit Als de basisschool in de woonomgeving dreigt te verdwijnen, benoemen de stad geeft aan dit (zeer) belangrijk te vinden. Voor de panelleden woonachtig in de de panelleden vaak een fusie met een andere school als optie. Daarbij Friese dorpen ligt dit op 46%. Onder de deelnemers uit de kleine Friese dorpen valt op moet volgens veel leden goed nagedacht worden over het vervoer van dat daar juist de (eenouder-)gezinnen (67%) en de jongeren in de leeftijd van 18-34 jaar de basisschoolkinderen. Juist de panelleden uit de kleine dorpen zouden (77%) veel belang hechten aan een basisschool in de buurt. vaker tot actie overgaan voor het behoud van de basisschool. Samen strijden voor behoud van de school en de levendigheid in het dorp, zegt een 41-jarige man uit een klein dorp in Zuidwest Friesland. Top 5 voorzieningen
Verdwijnen van belangrijke voorzieningen De en het openbaar vervoer staan in de top 5 van de belangrijke voorzieningen van het Fries burgerpanel. Onder meer door krimp en bezuinigingen staan voorzieningen steeds vaker onder druk. Daarom is de volgende vraag voorgelegd aan het Fries burgerpanel: stel dat de of het openbaar vervoer in uw omgeving dreigt te verdwijnen. Hoe zou u dan reageren? De reacties lopen sterk uiteen. Stel: de dreigt bij u in de buurt te verdwijnen. Hoe zou u reageren? Begrijpelijk. Jammer, maar zelf doen we ook boodschappen bij een grote in een dorp verderop. Groter aanbod, versere spullen. (vrouw, 47, dorp in Zuidoost Friesland) Actie ondernemen. Nu wordt de winkel bij ons gedeeltelijk door mensen met een beperking gerund. Werkt prima. (vrouw, 59, stad in Noordwest Friesland) Dat zou ik een zeer onwenselijk vinden; een teruggang in de leefbaarheid van het dorp. De is voor mij een noodzaak om in het dorp te blijven wonen. 2% (man, 66, dorp in Noordwest Friesland) 8% 12% Stel: het openbaar vervoer dreigt bij u in de buurt te verdwijnen. Hoe zou u reageren? Dat zou wel jammer zijn. Want als ik ouder word, ga ik denk ik wel meer gebruik 28% maken van het openbaar vervoer. (vrouw, 56, dorp in Zuidwest Friesland) Dan lig ik er wel wakker van. Zou betekenen dat er een heleboel mensen niet naar het werk kunnen. (man, 24, dorp in Noordwest Friesland) De reacties van de respondenten zijn geclusterd in vijf verschillende antwoordcategorieën. De reacties van de respondenten kunnen ingedeeld zijn in meerdere categorieën. Bijvoorbeeld wanneer een respondent aangeeft boos te zijn en ook tot protest zal overgaan. De genoemde percentages in de bovenstaande figuren betreffen dan ook het aandeel van de gehele antwoordcategorie op het totaal van de reacties. Openbaar vervoer 50% 5% 21% 3% openbaar vervoer 50% 21% geen probleem / niets (aan te doen) 28% jammer / boos / teleurgesteld / slechte zaak 50% alterna?ef 12% 2% 8% Supermarkt 2% geen probleem 8% 12% jammer / boos / teleurgesteld / slechte zaak alterna<ef 28% in ac<e komen / protesteren / geen proberen probleem te behouden / niets (aan 50% te doen) verhuizen in ac?e komen / protesteren / proberen te behouden Wanneer de of het openbaar vervoer in de buurt dreigt te verhuizen verdwijnen is de meest voorkomende reactie boos, teleurgesteld, jammer of een slechte zaak. Voor beide voorzieningen valt precies de helft van het aantal reacties binnen deze categorie. Opvallend is dat het aantal reacties in de categorie in actie komen, protesteren en proberen te behouden aanzienlijk lager ligt. Het Fries burgerpanel lijkt daarbij eerder in actie te komen voor het behoud van het openbaar vervoer (21 %), dan voor het behoud van de (12 %). De panelleden geven bij het verdwijnen van de vaker aan uit te kijken naar een alternatief. jammer / boos / teleurgesteld / slechte zaak alterna?ef in ac?e komen / protesteren / proberen te behouden verhuizen geen probleem doen) jammer / boos / teleurgesteld / s alterna?ef in ac?e komen / proberen te beh verhuizen
Tevredenheid over belangrijke voorzieningen in Fryslân Tevredenheid kwaliteit dichtstbijzijnde voorzieningen? Tevredenheid bereikbaarheid dichtstbijzijnde voorzieningen? huisarts huisarts huisarts ziekenhuis ziekenhuis ziekenhuis pinautomaat dorps- / buurthuis / wijkcentrum bibliotheek dorps- bibliotheek of buurthuis / (zeer) tevreden neutraal pinautomaat dorps- / buurthuis / wijkcentrum bibliotheek (zeer) tevreden neutraal openbaar vervoer basisschool openbaar café vervoer kerk kerk of ander of ander gebedshuis (zeer) ontevreden weet niet ik niet openbaar vervoer café kerk of ander gebedshuis (zeer) ontevreden weet niet voorschoolse basisschool voorzieningen basisschool voorschoolse voorzieningen café voorschoolse voorzieningen 0% 0% 20% 20% 40% 40% 60% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% De tevredenheid van het Fries burgerpanel over de voorzieningen loopt sterk uiteen. De ontevredenheid onder het Fries burgerpanel is het grootst over de kwaliteit van het openbaar vervoer. Ongeveer 90% van de panelleden is (zeer) tevreden over de kwaliteit van de dichtstbijzijnde. Voor de voorschoolse voorzieningen ligt dit slechts op 23%. Hierbij moet opgemerkt worden dat ruim de helft van de respondenten voor de optie weet ik niet koos. Een groot deel van het Fries burgerpanel geeft ook aan niet te kunnen oordelen over de kwaliteit van de dichtstbijzijnde basisschool, kerk/moskee of café. Uit de analyse blijkt dat di vooral de respondenten zijn die ook geen gebruik maken van deze voorzieningen. De tevredenheid over de kwaliteit van de, huisarts en het ziekenhuis is het grootst. Voor deze voorzieningen zijn er geen grote verschillen tussen de panelleden uit de stad/regionaal centrum of uit dorpen. De panelleden uit de stedelijke gebieden in Fryslân zijn wel een stuk positiever over de kwaliteit van de bibliotheek of het openbaar vervoer in hum omgeving. Ook is de panelleden gevraagd naar de tevredenheid over de bereikbaarheid van de dichtstbijzijnde voorzieningen. De leden van het Fries burgerpanel zijn uitermate tevreden over de bereikbaarheid van een groot deel van de dagelijkse voorzieningen in hun buurt. Het meest ontevreden is het panel over de bereikbaarheid van de pinautomaat en het openbaar vervoer. Respectievelijk 14 % en 10% van de respondenten geeft aan (zeer) ontevreden te zijn. De panelleden zijn daarentegen (zeer) tevreden over de bereikbaarheid van de en de huisarts. Fries burgerpanel tevreden over top 5 voorzieningen Het valt op dat de voorzieningen die door de panelleden in de top 5 van belangrijke voorzieningen zijn opgenomen, hoog scoren op tevredenheid over kwaliteit en bereikbaarheid. Anders gezegd zijn de leden van het Fries burgerpanel bijzonder tevreden over de in hun ogen belangrijke voorzieningen in hun directe woonomgeving. De enige uitzondering hierop is het openbaar vervoer. De panelleden vinden dit belangrijk, maar zijn hier wel het meest ontevreden over wat betreft de kwaliteit.
Colofon Fries burgerpanel over voorzieningen in Fryslân is een uitgave van het Fries Sociaal Planbureau, september 2015 Deze uitgave is financieel mogelijk gemaakt door de provincie Fryslân. Auteurs Stephan Hakkers, Fries Sociaal Planbureau Tekstredactie Sonja Toonstra Westersingel 4 8913 CK Leeuwarden T (058) 234 85 00 Vormgeving Jongens van de Jong www.friesburgerpanel.nl Fries burgerpanel is een initiatief van het Fries Sociaal Planbureau