HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm Desk Research 2011 Horecagerelateerd onderwijs
2012 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.
1 Synthese 3 Leerlingenaantallen 5 1 Secundair onderwijs 5 1.1 Voltijds Technisch Secundair Onderwijs (TSO) en voltijds Beroeps Secundair Onderwijs (BSO) 5 1.1.1 Schooljaar 2010-2011 5 1.1.2 Evolutie 7 1.2 Leerlingen in het Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs (DBSO) 9 1.3 Leerlingenaantallen in het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) 11 1.3.1 Schooljaar 2010-2011 11 1.3.2 Evolutie 15 1.4 Leertijd 16 2 Hoger onderwijs 17 2.1 Schooljaar 2010-2011 17 2.2 Evolutie 17 3 Volwassenenonderwijs 18 3.1 Secundair volwassenenonderwijs 19 3.1.1 Schooljaar 2010-2011 19 3.1.2 Evolutie 20 3.2 Hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs 21 3.2.1 Schooljaar 2010-2011 21 3.2.2 Evolutie 21 Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt 23 1 Werkervaringsplaatsen voor jongeren in het stelsel van leren en werken 23 2 Leerlingenstages in het voltijds secundair onderwijs 25
2
3 Synthese Voor dit rapport doen we beroep op de voorpublicatie van het statistisch jaarboek van het departement Onderwijs voor het schooljaar 2010-2011. In het Technisch Secundair Onderwijs (TSO) en het Beroeps Secundair Onderwijs (BSO) zitten in het schooljaar 2010-2011 5.659 leerlingen in een horecagerelateerde richting. 66,6% van hen zijn jongens en 33,4% zijn meisjes. Het Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs (DBSO) telt in het schooljaar 2010-2011 1.139 leerlingen in een horecagerelateerde richting in het modulair onderwijs. 59,5% van deze leerlingen zijn jongens en 40,5% meisjes. In het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) zitten in het schooljaar 2010-2011 1.227 leerlingen in een horecagerelateerde richting. Hiervan volgen 1.158 leerlingen lineair onderwijs en 69 leerlingen modulair onderwijs. De meest voorkomende groep is het type 1 (licht mentale stoornissen). In Syntra leertijd volgden in 2010-2011 389 leerlingen de opleiding restauranthouder. 182 leerlingen volgden de opleiding hulpkok en 82 leerlingen de opleiding hulpkelner. In de hogescholen telt de richting hotelmanagement in het schooljaar 2010-2011 759 studenten, waarvan 38,3% mannelijke en 61,7% vrouwelijke studenten. Het secundair volwassenenonderwijs telt 15.197 unieke inschrijvingen in een horecagerelateerde richting. In het hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs telt de richting hotel- en cateringmanagement 61 unieke inschrijvingen. In 2011 werden in de Vlaamse horecasector 6 leerovereenkomsten per 1.000 jobs afgesloten en zijn er 4 deeltijds lerenden met een werkervaringsplaats per 1.000 jobs. In het voltijds secundair onderwijs vonden in de horecasector 50 stages per 1.000 jobs plaats.
4
5 Leerlingenaantallen 1 Secundair onderwijs 1.1 Voltijds Technisch Secundair Onderwijs (TSO) en voltijds Beroeps Secundair Onderwijs (BSO) 1.1.1 Schooljaar 2010-2011 Op de volgende pagina vinden we de leerlingenaantallen voor het lineair onderwijs 1 voor de eerste, tweede en derde graad van het TSO en BSO terug, dit voor alle inrichtende machten samen. In de eerste graad zijn er twee horecarichtingen: Hotel-Voeding Beroepsvoorbereidend jaar Hotel-Bakkerij-Slagerij Zoals uit de namen blijkt, zijn deze niet 100% horecagerelateerd. In dit stadium wordt nog geen onderscheid gemaakt, gezien het hier om oriëntatierichtingen gaat. In het schooljaar 2010-2011 zijn er 1.051 leerlingen in de eerste graad waarvan 744 (70,8%) jongens en 307 (29,2%) meisjes. In de tweede graad zijn er twee horecarichtingen: Hotel (TSO) Restaurant en keuken (BSO) In het schooljaar 2010-2011 zijn er 2.186 leerlingen in de tweede graad, waarvan 1.450 (66,3%) jongens en 736 (33,7%) meisjes. In de derde graad zijn er tien horecarichtingen: Hospitality (TSO) Hotel (TSO) Hotelbeheer (TSO) Grootkeuken (BSO) Gemeenschapsrestauratie (BSO) Hotelonthaal (BSO) Restaurant en keuken (BSO) Restaurantbedrijf en drankenkennis (BSO) Specialiteitenrestaurant (BSO) Wereldgastronomie (BSO) In het schooljaar 2010-2011 zijn er 2.422 leerlingen in de derde graad, waarvan 1.576 (65,1%) jongens en 846 (34,9%) meisjes. In het schooljaar 2010-2011 zijn er voor alle graden samen 5.659 leerlingen, waarvan 3.770 (66,6%) jongens en 1.889 (33,4%) meisjes. 1 Naast het lineair onderwijs, bestaan er ook horecarichtingen in het modulair onderwijs van het voltijds BSO. In het schooljaar 2010-2011 waren er echter geen leerlingen ingeschreven in horecaopleidingen in het modulair onderwijs van het voltijds gewoon secundair onderwijs.
6 Tabel: Aantal leerlingen in het TSO en het BSO in een horecagerelateerde richting per geslacht (2010-2011) Eerste graad Tweede graad Derde graad TOTAAL 1ste leerjaar 2de leerjaar Totaal 1ste leerjaar 2de leerjaar 3de leerjaar (BSO)/ Se-n-Se (TSO) 2 Totaal 1ste + 2de + 3de graad J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Hotel-Voeding 297 156 453 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 297 156 453 Beroepsvoorbereidend Hotel-Bakkerij-Slagerij 447 151 598 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 447 151 598 Totaal 744 307 1.051 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 744 307 1.051 TSO Hospitality 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 19 27 6 25 31 0 0 0 14 44 58 14 44 58 Hotel 0 0 0 254 153 407 276 148 424 530 301 831 256 127 383 226 96 322 0 0 0 482 223 705 1.012 524 1.536 Hotelbeheer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 14 11 25 14 11 25 14 11 25 Totaal TSO 0 0 0 254 153 407 276 148 424 530 301 831 264 146 410 232 121 353 14 11 25 510 278 788 1.040 579 1.619 BSO Grootkeuken 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 58 34 92 47 42 89 0 0 0 105 76 181 105 76 181 Gemeenschapsrestauratie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 45 20 65 45 20 65 45 20 65 Hotelonthaal 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 32 51 19 32 51 19 32 51 Restaurant en keuken 0 0 0 460 203 663 460 232 692 920 435 1.355 388 184 572 356 184 540 0 0 0 744 368 1.112 1.664 803 2.467 Restaurantbedrijf en drankenkennis 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 36 39 75 36 39 75 36 39 75 Specialiteitenrestaurant 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 86 25 111 86 25 111 86 25 111 Wereldgastronomie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 31 8 39 31 8 39 31 8 39 Totaal BSO 0 0 0 460 203 663 460 232 692 920 435 1.355 446 218 664 403 226 629 217 124 341 1.066 568 1.634 1.986 1.003 2.989 Totaal 744 307 1.051 714 356 1.070 736 380 1.116 1.450 736 2.186 710 364 1.074 635 347 982 231 135 366 1.576 846 2.422 3.770 1.889 5.659 2 Op 1 september 2009 zijn in het Vlaams onderwijsbestel twee nieuwe onderwijsvormen ingevoerd: het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het secundair na secundair (Se-n-Se). In de Vlaamse opleidingenstructuur situeren ze zich tussen het secundair en het bachelorniveau. Er ontstaat geen apart onderwijsniveau. Juridisch behoort Se-n-Se tot het secundair onderwijs, hbo tot het hoger onderwijs. Deze opleidingen zijn in de eerste plaats bedoeld om in te spelen op de behoeften van al wie na het behalen van het diploma secundair onderwijs via korte trajecten een beroepskwalificatie wil verwerven. Ze bestaan uit zowel op te richten als bestaande opleidingen die alle leiden tot een onderwijskwalificatie gebaseerd op minstens één beroepskwalificatie. Gemeenschappelijke kenmerken zijn o.m. hun arbeidsmarktgerichtheid (vandaar de sterke inbedding van het werkplekleren) en hun korte duur. Se-n-Se opleidingen worden georganiseerd door instellingen van het voltijds secundair onderwijs. Ze zijn op de eerste plaats voor jongeren bedoeld.
7 Tabel: Aantal leerlingen in het TSO en het BSO in een horecagerelateerde richting per inrichtende macht en per geslacht (2010-2011) Inrichtende macht Jongens Meisjes Totaal Gemeenschapsonderwijs 663 267 930 Privaatrechterlijk rechtspersoon 2.346 1.286 3.632 Provincie 314 153 467 Gemeente 335 148 483 Vlaamse Gemeenschapscommissie 112 35 147 Totaal 3.770 1.889 5.659 Inrichtende macht Jongens Meisjes Totaal Gemeenschapsonderwijs 18% 14% 16% Privaatrechtelijk 62% 68% 64% Provincie 8% 8% 8% Gemeente 9% 8% 9% Vlaamse Gemeenschapscommissie 3% 2% 3% Totaal 100% 100% 100% Als we de leerlingenaantallen per inrichtende macht bekijken, blijkt duidelijk dat de meerderheid (64%) onder privaatrechtelijk valt. Het gemeenschapsonderwijs is als inrichtende macht goed voor 16% van de leerlingenaantallen. In 2010-2011 valt 9% onder de gemeente, 8% onder de provincie en 3% onder de Vlaamse Gemeenschapscommissie. 1.1.2 Evolutie In onderstaande tabel bekijken we de evolutie van het totaal aantal leerlingen in het voltijds secundair horecaonderwijs over een periode van zeven schooljaren. Tabel: Evolutie aantal leerlingen in het TSO EN BSO in een horecagerelateerde richting 2004-2005 t.e.m. 2010-2011 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Horeca 5.893 5.841 5.777 5.756 5.865 5.810 5.659
8 In het schooljaar 2004-2005 waren er in totaal 5.893 leerlingen in het voltijds secundair horecaonderwijs. Dit aantal neemt de daaropvolgende schooljaren geleidelijk af. In 2008-2009 stijgt het aantal leerlingen weer, bijna tot op het niveau van 2004-2005; er zijn dan 5.865 leerlingen. Sindsdien daalt het aantal leerlingen in het voltijds secundair horecaonderwijs weer. Het is ook interessant om eens te kijken naar de verdeling van het aantal leerlingen over de horecagerelateerde richtingen die enkel in het derde jaar van de derde graad BSO worden georganiseerd. Zo kunnen we opvolgen waar de voorkeuren van de leerlingen naar uit gaan. In 2004-2005 koos 34% van deze leerlingen voor de richting gemeenschapsrestauratie. In 2010-2011 is dit gedaald tot 19%. Het aantal leerlingen dat voor hotelonthaal kiest, is gedurende dezelfde periode met drie procentpunten gedaald. De richtingen restaurantbedrijf en drankenkennis, specialiteitenrestaurant en wereldgastronomie doen het nu beter in vergelijking tot schooljaar 2004-2005. Specialiteitenrestaurant heeft het grootste aandeel in de horecarichtingen van het derde jaar in de derde graad BSO, namelijk 33%. Tabel: Evolutie leerlingen in het derde jaar, derde graad BSO in een horecagerelateerde richting, 2004-2005 t.e.m. 2010-2011 Gemeenschapsrestauratie Hotelonthaal Restaurantbedrijf en drankenkennis Specialiteitenrestaurant Wereldgastronomie Totaal 2004-2005 123 65 59 98 13 358 2005-2006 110 54 54 121 41 380 2006-2007 94 59 76 118 36 383 2007-2008 74 53 51 149 27 354 2008-2009 82 68 75 140 23 388 2009-2010 96 57 71 150 28 402 2010-2011 65 51 75 111 39 341 Gemeenschapsrestauratie Hotelonthaal Restaurantbedrijf en drankenkennis Specialiteitenrestaurant Wereldgastronomie Totaal 2004-2005 34% 18% 16% 27% 4% 100% 2005-2006 29% 14% 14% 32% 11% 100% 2006-2007 25% 15% 20% 31% 9% 100% 2007-2008 21% 15% 14% 42% 8% 100% 2008-2009 21% 18% 19% 36% 6% 100% 2009-2010 24% 14% 18% 37% 7% 100% 2010-2011 19% 15% 22% 33% 11% 100%
9 1.2 Leerlingen in het Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs (DBSO) Tabel: Aantal leerlingen in het modulair DBSO in opleidingen gerelateerd aan de horeca per geslacht (2010-2011) Jongens Meisjes Totaal Grootkeukenhulpkok 5 3 8 Grootkeukenmedewerker 49 55 104 Hulpkelner 15 13 28 Hulpkok 80 43 123 Keukenmedewerker 439 271 710 Kok 13 6 19 Zaalmedewerker 77 70 147 Totaal 678 461 1.139 Ondertussen is het deeltijds beroepssecundair onderwijs voor de horecarichtingen volledig modulair. Er zijn dus geen cijfers meer over leerlingenaantallen in het lineair deeltijds beroepssecuncair onderwijs. In het schooljaar 2010-2011 bedroeg het totale aantal leerlingen in het modulair deeltijds beroepssecundair onderwijs 1.139, waarvan 678 (59,5%) jongens en 461 (40,5%) meisjes. We schetsen geen evolutie voor het aantal leerlingen in het DBSO in een horecarichting. Vroeger werd er gewerkt met lineaire en modulaire opleidingen. Nu zijn er enkel nog modulaire richtingen. Bij de invoer van het Decreet 3 betreffende het stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap (2008) heeft de Vlaamse overheid ervoor gekozen over te schakelen van lineair naar modulair deeltijds beroepssecundair onderwijs. Er is dus een breuklijn met vroegere cijfers. 3 Zowel DBSO als Syntra leertijd vallen onder het decreet leren en werken.
10
11 1.3 Leerlingenaantallen in het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) 1.3.1 Schooljaar 2010-2011 In het BuSO is er één horecagerelateerde studierichting in het lineair onderwijs, namelijk grootkeukenmedewerker. Daarnaast is er het modulair onderwijs 4. In het modulair onderwijs zijn er vijf horecagerelateerde studierichtingen: Grootkeukenhulp Grootkeukenmedewerker Keukenhulp Keukenmedewerker Zaalmedewerker Zowel in het lineair als in het modulair onderwijs is de meest voorkomende groep het type 1 (licht mentale stoornissen). In het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) zitten in het schooljaar 2010-2011 1.227 leerlingen in een horecagerelateerde richting. Hiervan volgen 1.158 leerlingen lineair onderwijs en 69 leerlingen modulair onderwijs. De meest voorkomende groep is het type 1 (licht mentale stoornissen). 4 Voor het statistisch jaarboek worden (bijna) altijd de leerlingen op tellingsdatum 01/02 genomen. Voor het modulair onderwijs gaat het om unieke leerlingen per richting, niet per module.
12 Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, lineair onderwijs, richting grootkeukenmedewerker per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Gemeenschapsonderwijs 103 148 251 0 0 0 38 17 55 21 11 32 0 0 0 7 1 8 169 177 346 Privaatrechtelijk 183 266 449 0 0 0 75 32 107 0 0 0 0 0 0 21 16 37 279 314 593 Provincie 12 12 24 0 0 0 5 1 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 17 13 30 Gemeente 68 68 136 0 0 0 14 5 19 0 1 1 0 0 0 1 0 1 83 74 157 Intercommunale 5 20 25 0 0 0 4 3 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 23 32 Vlaamse gemeenschapscommissie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Totaal 371 514 885 0 0 0 136 58 194 21 12 33 0 0 0 29 17 46 557 601 1.158 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting grootkeukenmedewerker 1.158 leerlingen, waarvan 557 (48%) jongens en 601 (52%) meisjes. Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, modulair onderwijs, richting grootkeukenhulp per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Privaatrechtelijk 2 2 4 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 3 5 Gemeente 3 6 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 6 9 Vlaamse gemeenschapscommissie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1 Totaal 5 8 13 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 6 9 15 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting grootkeukenhulp 15 leerlingen, waarvan 6 jongens en 9 meisjes.
13 Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, modulair onderwijs, richting grootkeukenmedewerker per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Gemeente 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 Vlaamse gemeenschapscommissie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 2 2 Totaal 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 3 3 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting grootkeukenmedewerker 3 leerlingen, allemaal meisjes. Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, modulair onderwijs, richting keukenhulp per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Privaatrechtelijk 5 3 8 0 0 0 5 3 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 6 16 Gemeente 7 5 12 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 5 12 Vlaamse gemeenschapscommissie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 3 12 9 3 12 Totaal 12 8 20 0 0 0 5 3 8 0 0 0 0 0 0 9 3 12 26 14 40 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting keukenhulp 40 leerlingen, waarvan 26 jongens en 14 meisjes.
14 Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, modulair onderwijs, richting keukenmedewerker per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Privaatrechtelijk 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 Gemeente 1 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 3 Vlaamse gemeenschapscommissie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 6 1 5 6 Totaal 2 2 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 6 3 7 10 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting keukenmedewerker 10 leerlingen, waarvan 3 jongens en 7 meisjes. Tabel: Aantal leerlingen in het BuSO, modulair onderwijs, richting zaalmedewerker per geslacht (2010-2011) Type 2: Type 1: Licht mentale Matig en/of ernstig Type 3: Karakteriële Type 4: Fysieke Type 6: Visuele Type 7: Auditieve Totaal stoornissen mentale stoornissen stoornissen handicap stoornissen stoornissen J M T J M T J M T J M T J M T J M T J M T Gemeente 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 Totaal 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 In het schooljaar 2010-2011 telt de richting zaalmedewerker 1 leerling, een jongen.
15 1.3.2 Evolutie Grafiek: Evolutie aantal leerlingen in het BuSO in een horecagerelateerde richting, 2004-2005 t.e.m. 2010-2011 1.500 1.200 900 600 300 0 2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Lineair 993 1.080 1.111 1.131 1.144 1.163 1.158 Modulair 56 65 69 Het aantal leerlingen in het BuSO in een horecagerelateerde richting in het lineair onderwijs is gedurende zes schooljaren toegenomen. In 2010-2011 daalt het aantal leerlingen heel lichtjes. Vanaf 2008-2009 beschikken we over cijfers voor het modulair horecaonderwijs. Voor de voorgaande schooljaren zijn er cijfers over het modulair BuSO beschikbaar, maar niet per studierichting. Vanaf 2008-2009 wordt het aantal leerlingen in het modulair onderwijs wel per richting opgenomen in het statistisch jaarboek van het Departement Onderwijs. Sinds 2008-2009 stijgt het aantal leerlingen in een horecagerelateerde richting in het modulair BuSO lichtjes.
16 1.4 Leertijd In dit deel gaan we na hoeveel leerlingen in het stelsel van de leertijd zijn opgenomen voor de horecasector. Tabel: Aantal leerlingen in Syntra leertijd in de horecasector (2010-2011) 2010-2011 Grootkeukenhulpkok (LT LIN 71252) 8 Hulpkelner (LT LIN 71285) 82 Hulpkok (LT LIN 71250) 182 Kok (LT LIN 71270) 12 Medewerker snackbar-taverne (LT LIN 71254) 72 Restauranthouder (LT LIN 16273) 389 Snackbarexploitant (LT LIN 16866) 50 Traiteur-banketaannemer (LT LIN 17134) 17 Totaal horeca 812 Bron: Syntra In 2010-2011 volgden 389 leerlingen in Syntra leertijd de opleiding restauranthouder. Sinds de screening van de sectoren horeca en voeding in het kader van het Decreet Leren en Werken, werden de opleidingen bepaald voor het DBSO en Leertijd. Daardoor worden de opleidingen restauranthouder en traiteur-banketaannemer uitdovend aangeboden en werden deze vervangen door onder meer de trajecten hulpkok en kok. Omwille van deze veranderingen voorzien we hier geen evolutie. 182 leerlingen volgden de opleiding hulpkok en 82 leerlingen de opleiding hulpkelner.
17 2 Hoger onderwijs 2.1 Schooljaar 2010-2011 De professionele bachelor hotelmanagement wordt aangeboden in drie hogescholen: Erasmushogeschool Brussel Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende Plantijn Hogeschool Antwerpen Tabel: Aantal studenten in de hogeschoolopleiding hotelmanagement per geslacht en per nationaliteit (2010-2011) Studenten Belgische van vreemde Totaal studenten nationaliteit J M T J M T J M T Erasmushogeschool Brussel 112 139 251 13 14 27 125 153 278 Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende 49 96 145 1 4 5 50 100 150 Plantijn Hogeschool Antwerpen 109 195 304 7 20 27 116 215 331 Totaal 270 430 700 21 38 59 291 468 759 In het schooljaar 2010-2011 volgden 759 studenten de opleiding hotelmanagement, waarvan 291 (38,3%) jongens en 468 (61,7%) meisjes. In deze richting zijn er 700 Belgische studenten (92,2%) en 59 studenten van vreemde nationaliteit (7,8%). In dit schooljaar heeft de Plantijn Hogeschool in deze richting de meeste studenten (331). De Erasmushogeschool heeft er 278 en de KHBO 150. 2.2 Evolutie We geven de evolutie weer voor het aantal studenten in de hogeschoolopleiding hotelmanagement vanaf het schooljaar 2006-2007. Grafiek: Evolutie aantal studenten in de hogeschoolopleiding hotelmanagement 2006-2007 t.e.m. 2010-2011 1000 800 600 400 200 0 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Totaal 721 724 765 716 759 In 2010-2011 ligt het aantal studenten in de richting hotelmanagement iets hoger dan vijf schooljaren geleden. Van 2006-2007 t.e.m. 2008-2009 was er een toename in het aantal studenten, het daaropvolgende schooljaar een afname en in 2010-2011 opnieuw een toename.
18 3 Volwassenenonderwijs 1 september 2007 trad het nieuwe decreet Volwassenenonderwijs in werking. Dit decreet bepaalt dat het volwassenenonderwijs wordt ingedeeld in drie delen: basiseducatie secundair volwassenenonderwijs hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs De oude termen secundair onderwijs voor sociale promotie en hoger onderwijs voor sociale promotie zijn niet meer in gebruik.
19 3.1 Secundair volwassenenonderwijs 3.1.1 Schooljaar 2010-2011 Onder het studiegebied Voeding vallen meerdere opleidingen. We vinden opleidingen bakkerij terug (bv. bakkersgast, brood en banket), opleidingen slagerij (bv. slagersgast) en horecaopleidingen. Tabel: Aantal unieke inschrijvingen 5 in het secundair volwassenenonderwijs gerelateerd aan horeca per opleiding (referteperiode 1/4/2010-31/3/2011) Lineair Modulair onderwijs onderwijs Totaal M V T M V T M V T Bereider consumptie-ijs tearoomspecialiteiten - - - 7 6 13 7 6 13 Bierkenner - - - 207 27 234 207 27 234 Gastronomisch koken: koken BSO 3 24 38 62 - - - 24 38 62 Gastronomisch koken: vervolmaking BSO 3 24 41 65 - - - 24 41 65 Grootkeukenhulpkok - - - 10 11 21 10 11 21 Grootkeukenkok - - - 9 13 22 9 13 22 Grootkeukenmedewerker - - - 22 28 50 22 28 50 Grootkeukenverantwoordelijke - - - 3 4 7 3 4 7 Hotel - - - 112 129 241 112 129 241 Hotel TSO 3 - - - 7 6 13 7 6 13 Hotelbedrijf - - - 1.290 1.172 2.462 1290 1172 2.462 Hotelbedrijf BSO 3 - - - 241 178 419 241 178 419 Hulpkelner - - - 322 322 644 322 322 644 Hulpkok - - - 2.108 2.419 4.527 2108 2419 4.527 Kelner - - - 87 166 253 87 166 253 Keukenverantwoordelijke - - - 482 572 1.054 482 572 1.054 Kok - - - 1.495 1.794 3.289 1495 1794 3.289 Medewerker brasserie taverne bistro - - - 18 23 41 18 23 41 Verantwoordelijke brasserie taverne bistro - - - 26 43 69 26 43 69 Traiteur-banketaannemer - - - 95 94 189 95 94 189 Traiteurkok - - - 124 213 337 124 213 337 Traiteur-delicatessenslager - - - 10 13 23 10 13 23 Wijnkenner - - - 649 365 1.014 649 365 1.014 Zaalverantwoordelijke - - - 71 77 148 71 77 148 Totaal 48 79 127 7.395 7.675 15.070 7.443 7.754 15.197 Het secundair volwassenenonderwijs bestaat uit lineair en modulair onderwijs. Enkel de opleidingen gastronomisch koken worden nog als lineair onderwijs aangeboden. In het schooljaar 2010-2011 omvatten deze richtingen 15.197 volwassenen, waarvan 7.443 (49,0%) mannen en 7.754 (51,0%) vrouwen. De meerderheid (99,2%) volgt modulair onderwijs. 5 Unieke inschrijving in een opleiding: iemand die zich gedurende een referteperiode twee of meer keer inschrijft in dezelfde opleiding en binnen hetzelfde stelsel, wordt slechts éénmaal geteld. Wanneer hij/zij zich twee (of meer) keer inschrijft in dezelfde opleiding, maar in een verschillend stelsel (de ene keer lineair, de andere keer modulair), dan wordt hij tweemaal geteld. Wanneer hij/zij zich in twee verschillende opleidingen -al dan niet binnen hetzelfde studiegebied- inschrijft, wordt hij tweemaal geteld.
20 3.1.2 Evolutie Vanaf 2008-2009 kunnen we een evolutie schetsen van het totaal aantal unieke inschrijvingen in een horecagerelateerde richting in het secundair volwassenenonderwijs. Voor de schooljaren vóór 2008-2009 geldt er een andere referteperiode 6 waardoor de cijfers een vertekend beeld zouden geven. Grafiek: Evolutie unieke inschrijvingen in het secundair volwassenenonderwijs gerelateerd aan horeca per opleiding 2008-2009 t.e.m. 2010-2011 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Totaal 12.985 15.068 15.197 Sinds 2008-2009 stijgt het aantal unieke inschrijvingen in een horecagerelateerde richting in het secundair volwassenenonderwijs. 6 Omdat de invoering van het nieuwe decreet gezien kan worden als een trendbreuk in het statistisch materiaal koos de afdeling Volwassenenonderwijs ervoor om de referteperiode op te splitsen in 2 periodes, nl. de periode vóór en na de invoering van het decreet op 01.09.2007. Dit betekent dat voor schooljaar 2007-2008 eenmalig de referteperiode in twee tabellen wordt gesplitst nl. 01.02.2007 t.e.m. 31.08.2007 en een tabel met referteperiode 01.09.2007 t.e.m. 31.03.2008. De referteperiode voor het schooljaar 2007-2008 liep dus niet zoals voorheen van 01.02.2007 t.e.m. 31.01.2008, maar werd eenmalig verlengd tot 31.03.2008. De cijfers in beide referteperiodes moeten als afzonderlijk beschouwd worden en kunnen niet samengeteld worden. Als gevolg van deze gewijzigde registratie is een vergelijking met de cijfergegevens van vorige referteperiodes onmogelijk (Departement Onderwijs).
21 3.2 Hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs 3.2.1 Schooljaar 2010-2011 Onder het studiegebied Handelswetenschappen en bedrijfskunde vinden we één horecagerelateerde richting terug in het hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs. De richting Hotel- en Cateringmanagement telt 61 unieke inschrijvingen, allemaal in het modulair onderwijs. Het gaat om 23 mannen en 38 vrouwen. Tabel: Aantal unieke inschrijvingen in het hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs per opleiding (referteperiode 1/4/2010-31/3/2011) Man Vrouw Totaal Hotel- en Cateringmanagement 23 38 61 3.2.2 Evolutie Ook hier geldt dat we pas vanaf 2008-2009 evolutie kunnen weergeven door de andere referteperiode in de voorgaande schooljaren. Grafiek: Evolutie unieke inschrijvingen in het hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs 2008-2009 t.e.m. 2010-2011 100 80 60 40 20 0 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Totaal 17 40 61 Sinds 2008-2009 stijgt het aantal unieke inschrijvingen in de richting hotel- en cateringmanagement in het hoger beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs.
22
23 Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt 1 Werkervaringsplaatsen voor jongeren in het stelsel van leren en werken In dit hoofdstuk bespreken we de twee belangrijkste deeltijdse leersystemen waarin jongeren leren kunnen combineren met werken: de leertijd het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) (Departement WSE) De leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen per week vier dagen een praktische opleiding volgen in een onderneming en één dag theorie in een campus van Syntra (Departement WSE). Tabel: Aantal leerovereenkomsten per sector (2009-2011) 1/2/2009 1/2/2011 n % n % Horecasector 338 8,7 335 9,5 Totaal alle sectoren 3.873 100 3.542 100 Bron: Syntra, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. paritair comité In bovenstaande tabel vindt u een overzicht van het aantal leerovereenkomsten in de horecasector en in alle sectoren. Op 1 februari 2009 hadden 3.873 jongeren over alle sectoren een leerovereenkomst afgesloten. In 2011 daalt dit lichtjes naar 3.542 jongeren. In 2008 neemt de horecasector 8,7% van de leerovereenkomsten voor haar rekening. In 2011 stijgt het aandeel van de horeca in het totaal aantal leerovereenkomsten lichtjes naar 9,5%. Tabel: Detail leerovereenkomsten horecasector per opleidingsgebied (1/2/2011) n % Kleinhandelaar 7 2% Polyvalent administratief KMO-medewerker 2 1% Restauranthouder 276 82% Snackbarexploitant 40 12% Traiteur-banketaannemer 8 2% Onbekend 2 1% Totaal horeca 335 100% Bron: Syntra, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. paritair comité De meerderheid van de jongeren (82%) koos voor het opleidingsgebied restauranthouder. Snackbarexploitant staat op de tweede plaats met 12%. Tabel: Aantal leerovereenkomsten per 1.000 jobs per sector (2009-2011) 1/2/2009 1/2/2011 Horecasector 4,6 5,5 Totaal alle sectoren 1,9 1,9 Bron: Syntra, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. paritair comité Door het aantal leerovereenkomsten te positioneren tegenover de omvang van de sector in de tewerkstelling, krijgen we een idee van de mate waarin leerovereenkomsten vertegenwoordigd zijn in de sector in vergelijking met het Vlaamse gemiddelde (Departement WSE).
24 In 2009 werden in Vlaanderen gemiddeld 1,9 leerovereenkomsten per 1.000 jobs afgesloten. In 2011 blijven deze cijfers onveranderd. De horecasector scoort boven dit gemiddelde met 5 leerovereenkomsten per 1.000 jobs in 2009. In 2011 stijgt dit lichtjes naar gemiddeld 6 leerovereenkomsten per 1.000 jobs in de horecasector. In het deeltijds beroepssecundair onderwijs volgen leerlingen twee dagen per week opleiding in een centrum deeltijds onderwijs of centrum deeltijdse vorming. Idealiter combineren ze dit met drie dagen werkervaring in een bedrijf (Departement WSE). Tabel: Aantal deeltijds lerenden met een werkervaringsplaats per sector (2009-2011) 1/2/2009 1/2/2011 n % n % Horecasector 208 12,0 247 10,3 Totaal alle sectoren 1.737 100 2.402 100 Bron: VDAB, DBO, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. nace-codes Over alle sectoren heen, hadden in 2009 1.737 jongeren uit het DBSO een werkervaringsplaats. 12% hiervan is in de horecasector. In 2011 stijgt het totaal aantal werkervaringsplaatsen naar 2.402. Het aandeel van de horecasector daalt met bijna twee procentpunten. Tabel: Aantal deeltijds lerenden met een werkervaringsplaats per 1.000 jobs per sector (2009-2011) 1/2/2009 1/2/2011 Horecasector 2,8 4,1 Totaal alle sectoren 0,9 1,3 Bron: VDAB, DBO, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. nace-codes Als het aantal deeltijds lerenden in alle sectoren wordt afgezet tegenover de omvang van de sector in de tewerkstelling, betekent dit een gemiddelde van ongeveer 1 deeltijds lerende per 1.000 jobs in 2009. Voor de horecasector is dit ongeveer 3 deeltijds lerenden per 1.000 jobs. Zowel bij de horecasector als in alle sectoren stijgt het aantal deeltijds lerenden per 1.000 jobs in 2011. De sociale partners in de horeca (PC 302) hebben gekozen voor een actieve ondersteuning van het stelsel van het industrieel leerlingenwezen (ILW). In dit kader werkt de sector aan een versterking van de kwaliteitsborging via de erkenning van leerbedrijven door het paritair leercomité, het opvolgen van contracten en evaluaties en de organisatie van kwalificatieproeven. Tabel: Aantal ILW-contracten in de horecasector (2009-2010) 2009 2010 ILW Horecasector 86 95 Bron: Interne Gegevens Het aantal effectief afgesloten ILW-contracten voor de horecasector in het kalenderjaar 2010 bedraagt 95. In 2009 was dit nog 86.
25 2 Leerlingenstages in het voltijds secundair onderwijs De leerlingenstages die hier in kaart worden gebracht, zijn stages van jongeren die zijn ingeschreven in de laatste jaren van het voltijds kunst-, technisch, beroeps- en buitengewoon secundair onderwijs, en waar de stage deel uitmaakt van de opleiding. De duur van de stage is onder meer afhankelijk van de onderwijsvorm, het doorstromings- dan wel finaliteitsgericht karakter van de opleiding en de invulling en de doelen van het leerplan van de betreffende opleiding (Departement WSE). Tabel: Aantal stageplaatsen per sector (2007-2008 en 2010-2011) 2007-2008 2010-2011 n % n % Horecasector 3.211 2,7 3.249 2,5 Totaal alle sectoren 120.203 100 130.922 100 Bron: Departement O&V, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace) Tijdens het schooljaar 2007-2008 werden 120.203 stages georganiseerd over alle sectoren heen. Het aandeel van de horeca hierin is 2,7%. Schooljaar 2010-2011 is het aantal stageplaatsen in alle sectoren toegenomen tot 130.922. Het aandeel van de horecasector hierin is lichtjes gedaald t.o.v. schooljaar 2007-2008. Tabel: Aantal stageplaatsen in de horecasector per soort onderwijs (2010-2011) M J Totaal Voltijds gewoon secundair onderwijs 1.705 1.326 3.031 Voltijds buitengewoon secundair onderwijs 99 119 218 Totaal 1.804 1.445 3.249 Bron: Departement O&V, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace) Tijdens het schooljaar 2010-2011 zijn er in het voltijds gewoon secundair onderwijs 3.031 stageplaatsen in de horecasector. In het voltijds buitengewoon secundair onderwijs zijn dit er 218. In de volgende tabellen geven we detail voor beide onderwijsvormen.
26 Tabel: Aantal stageplaatsen in de horecasector in het voltijds gewoon secundair onderwijs per studiegebied en studierichting (2010-2011) Voltijds gewoon secundair onderwijs 3.031 TSO 942 Voeding: 753 Hotel 690 Hotelbeheer 14 Slagerij en vleeswaren 13 Brood en banket 8 Butler-intendant 7 Voedingstechnieken 6 Assistent voedingsindustrie 5 Vleeswarentechnieken 5 Hospitality 3 Bakkerijtechnieken 2 Toerisme 116 Handel 42 Personenzorg 15 Lichaamsverzorging 8 Sport 3 Grafische communicatie en media 2 Mechanica-elektriciteit 2 Hout 1 BSO 2.084 Voeding: 1.542 Restaurant en keuken 1.022 Banketaannemer-traiteur 112 Specialiteitenrestaurant 103 Restaurantbedrijf en drankenkennis 90 Hotelonthaal 53 Grootkeuken 41 Gemeenschapsrestauratie 34 Slagerij en verkoopsklare gerechten 23 Wereldgastronomie 21 Brood- en banketbakkerij en confiserie 18 Slagerij-fijnkosttraiteur 14 Banketbakkerij-chocoladebewerking 7 Dieetbakkerij 4 Personenzorg 461 Handel 54 3 de lj 3 de gr naamloos leerjaar BSO 10 Land- en tuinbouw 8 Mechanica-elektriciteit 4 Bouw 2 Decoratieve technieken 1 Hout 1 Koeling en warmte 1 HBO5 verpleegkunde 5 Personenzorg 5 Bron: Departement O&V, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace)
27 Van de 3.031 stageplaatsen in de horecasector vanuit het voltijds gewoon secundair onderwijs, waren er 942 stageplaatsen in het TSO. 707 stageplaatsen werden ingenomen door leerlingen die een horecagerelateerde richting volgen (hotel, hotelbeheer of hospitality). In het BSO waren er 2.084 stageplaatsen in de horecasector. 1.364 hiervan werden ingenomen door leerlingen die een horecagerelateerde richting volgen (restaurant en keuken, specialiteitenrestaurant, restaurantbedrijf en drankenkennis, hotelonthaal, grootkeuken, gemeenschapsrestauratie of wereldgastronomie). Tabel: Aantal stageplaatsen in de horecasector in het voltijds buitengewoon secundair onderwijs per studiegebied en studierichting (2010-2011) Voltijds buitengewoon secundair onderwijs 218 OV3- Grootkeukenmedewerker 191 OV2 6 OV3- Ond. hulp in inst. en prof. schoonm. 4 OV3- Grootkeukenhulp 3 OV3- Log. ass. in ziekenh. en zorginst. 3 OV3- Hoeklasser 2 OV3- Keukenmedewerker 2 OV3- Zaalmedewerker 2 OV1 1 OV3- Keukenhulp 1 OV3- Onderhoudsassistent 1 OV3- Receptiemedewerker 1 OV3- Schilder-decorateur 1 Bron: Departement O&V, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace) 199 van de 218 stageplaatsen in de horecasector vanuit het voltijds buitengewoon secundair onderwijs werden ingenomen door leerlingen die een horecarichting volgen (grootkeukenmedewerker, grootkeukenhulp, keukenmedewerker, zaalmedewerker of keukenhulp). Tabel: Aantal stageplaatsen per 1.000 jobs per sector (2010-2011) 2010-2011 Horecasector 50 Totaal alle sectoren 63 Bron: VDAB, DBO, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace) Door het aantal stageplaatsen te positioneren tegenover de omvang van de sector in de tewerkstelling, krijgen we een idee van de mate waarin stages vertegenwoordigd zijn in de sector in vergelijking met het Vlaams gemiddelde. In de horecasector vonden gemiddeld 50 stages per 1.000 jobs plaats, tegenover 63 stages per 1.000 jobs over alle sectoren heen.
28 In 1996 sloten de sociale partners in de horeca een convenant af met de scholen, met de studierichtingen uit het studiegebied voeding-hotel in TSO en BSO. Sinds 2011 is dit convenant uitgebreid met het studiegebied grootkeuken-bso. Op die wijze ondersteunt de sector actief de stage van alle leerlingen in de 27 Vlaamse hotelscholen en de leerlingen in de opleiding grootkeuken. Tabel: Aantal stageplaatsen in de horecasector in het voltijds gewoon secundair onderwijs in het kader van en buiten het onderwijsconvenant (2010-2011) n % In het kader van het onderwijsconvenant 2.071 68 Buiten het onderwijsconvenant 960 32 Totaal 3.031 100 Bron: Departement O&V, bewerking door Departement WSE, afbakening op basis van paritair comité (indien niet beschikbaar op basis van nace) Tijdens het schooljaar 2010-2011 vonden in PC302 68% van de stages in het voltijds gewoon secundair onderwijs plaats in het kader van het onderwijsconvenant. Het gaat hierbij om stages van leerlingen uit volgende richtingen: Hotel, hotelbeheer, hospitality (TSO) Restaurant en keuken, specialiteitenrestaurant, restaurantbedrijf en drankenkennis, hotelonthaal, grootkeuken, gemeenschapsrestauratie, wereldgastronomie (BSO) 32% zijn stages buiten het onderwijsconvenant.