Het secundair onderwijs in cijfers

Transcriptie

1 Het secundair onderwijs in cijfers Schooljaar Sara Vertommen Opdrachtgever: Algemeen Onderwijsbeleid Stad Antwerpen, Lerende Stad en Lokaal Overlegplatform Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs Januari 2012

2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 2 Lijst van tabellen 3 Lijst van figuren 3 lijst van grafieken 4 Secundair onderwijs 1 1. Leerlingen in de Antwerpse scholen 1 2. Vestigingsplaatsen secundair onderwijs in Antwerpen 2 3. Profiel van de leerlingen in Antwerpse scholen secundair onderwijs Geslacht Leeftijd Nationaliteit 5 4. Schoolse vertraging 6 5. Leerlingenstromen Leerlingenstromen buiten Antwerpen: saldo 10 2

3 LIJST VAN TABELLEN Tabel 1 Het aantal leerlingen per onderwijsvorm... 1 Tabel 2 Leerlingen per vestigingsplaats in het secundair onderwijs - kerngetallen... 3 Tabel 3 Leerlingen in het secundair onderwijs in Antwerpen, opgedeeld naar leeftijd bij het begin van het schooljaar... 4 Tabel 4 Evolutie van de leerlingen in het Antwerpse secundaire onderwijs, opgedeeld naar leeftijdscategorieën... 5 Tabel 5 Leerlingen in de Antwerpse scholen voor secundair onderwijs, opgedeeld naar nationaliteitsgroep... 5 Tabel 6 Schoolse vertraging in de Antwerpse scholen voor gewoon voltijds secundair onderwijs, opgedeeld naar onderwijsvorm... 6 Tabel 7 Evolutie in het aandeel leerlingen met schoolse vertraging t.o.v. alle leerlingen in het gewoon secundair onderwijs in Antwerpen... 6 Tabel 8 Leerlingen die secundair onderwijs volgen in een school met vestigingsplaats in Antwerpen, opgedeeld naar woonplaats en onderwijsvorm... 7 Tabel 9 Leerlingen secundair onderwijs met woonplaats in Antwerpen, opgedeeld naar vestigingsplaats school en onderwijsvorm... 7 Tabel 10 Leerlingensaldo, opgedeeld naar onderwijsvorm Tabel 11 De 20 belangrijkste instroomgemeenten Tabel 12 De 20 belangrijkste uitstroomgemeenten LIJST VAN FIGUREN Figuur 1 Leerlingenstroom buiten Antwerpen

4 LIJST VAN GRAFIEKEN Grafiek 1 Evolutie van het totaal aantal leerlingen in het secundair onderwijs in Antwerpse scholen. 1 Grafiek 2 Evolutie van het aandeel leerlingen in het voltijds secundair onderwijs, opgedeeld naar onderwijsvorm... 2 Grafiek 3 Aandeel jongens en meisjes per onderwijsvorm... 4 Grafiek 4 Instromers en uitstromers in het Antwerpse secundair onderwijs

5 SECUNDAIR ONDERWIJS 1. Leerlingen in de Antwerpse scholen Tijdens het schooljaar volgden leerlingen secundair onderwijs in een school met vestigingsplaats in Antwerpen. Tabel 1 geeft de verdeling over de verschillende onderwijsvormen weer. De verdeling van is quasi identiek aan die van het voorgaande schooljaar. Tabel 1 Het aantal leerlingen per onderwijsvorm N % Voltijds secundair onderwijs ,2 Eerste graad voltijds secundair onderwijs ,3 ASO ,5 KSO ,7 TSO ,4 BSO ,2 HBO 357 1,0 DBSO ,9 BuSO ,8 Onthaalklas anderstalige nieuwkomers (OKAN) 756 2,1 Totaal ,0 Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar Bewerking:

6 Figuur 1 Evolutie van het aantal leerlingen in Antwerpen, opgedeeld naar onderwijsvorm tot Secundair onderwijs (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) Deeltijds SO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) (02-03) Gewoon voltijds SO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) (02-03) Buitengewoon SO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) (02-03) OKAN (09-10) 585 (08-09) 501 (07-08) 504 (06-07) 493 (05-06) 542 (04-05) 651 (03-04) Eerste graad (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) ASO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) KSO (09-10) 1.404(08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) TSO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) BSO (09-10) (08-09) (07-08) (06-07) (05-06) (04-05) (03-04) HBO (09-10)

7 Net zoals in de voorgaande jaren stellen we een daling vast van het aantal leerlingen in het secundair onderwijs; bijna leerlingen minder op vijf jaar. Wanneer we de evolutie per onderwijsvorm bekijken, blijkt de daling integraal toegeschreven te kunnen worden aan het gewoon voltijds secundair onderwijs, meer bepaald in de eerste graad, het ASO en het TSO. In OKAN stijgt het aantal leerlingen gestaag, als ook in het deeltijds beroepssecundair onderwijs en in het buitengewoon onderwijs. Grafiek 1 Evolutie van het totaal aantal leerlingen in het secundair onderwijs in Antwerpse scholen Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking:

8 Grafiek 2 Evolutie van het aandeel leerlingen in het voltijds secundair onderwijs, opgedeeld naar onderwijsvorm Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking: 2. Vestigingsplaatsen secundair onderwijs in Antwerpen Tabel 2 Totaal aantal vestigingsplaatsen secundair onderwijs, opgedeeld naar onderwijsaanbod N % Gewoon voltijds secundair onderwijs ,1 eerste graad 76 52,1 ASO 45 30,1 KSO 9 6,2 TSO 56 37,7 BSO 50 34,2 HBO 2 1,4 OKAN 9 6,2 DBSO 12 8,2 BuSO 17 12,3 Totaal ,0 Bewerking: Antwerpen telt 90 scholen secundair onderwijs op zijn grondgebied, opgedeeld in 146 vestigingsplaatsen. In 117 vestigingsplaatsen wordt gewoon voltijds secundair onderwijs aangeboden, op 12 plaatsen kunnen leerlingen deeltijds secundair onderwijs volgen en 17 vestigingsplaatsen bieden buitengewoon secundair onderwijs aan. Een opdeling van het gewoon 2

9 voltijds secundair onderwijs naar onderwijsvormen, toont aan dat TSO het meest wordt aangeboden. Maar liefst 56 vestigingplaatsen van secundaire scholen bieden TSO-richtingen aan. Daarnaast wordt op 50 vestigingsplaatsen BSO aangeboden en op 45 plaatsen ASO. Het aantal vestigingsplaatsen waar KSO wordt aangeboden is beperkt (9 vestigingen) evenals het aantal plaatsen waar een onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers wordt ingericht (9 vestigingsplaatsen). De kleinste vestigingsplaats voor secundair onderwijs telt twee leerlingen. In deze vestigingsplaats volgen alle leerlingen DBSO. De grootste vestigingsplaats voor secundair onderwijs telt leerlingen, verdeeld over de eerste graad (291 leerlingen), TSO-richtingen (416 leerlingen) en BSOrichtingen (489 leerlingen). Gemiddeld telt een vestigingsplaats 252 leerlingen, de mediaan bedraagt 203. Tabel 3 Leerlingen per vestigingsplaats in het secundair onderwijs - kerngetallen schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar Kleinste vestigingsplaats Grootste vestigingsplaats Gemiddelde vestigingsplaats Mediaan aantal leerlingen Aantal locaties Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking: 3. Profiel van de leerlingen in Antwerpse scholen secundair onderwijs 3.1 Geslacht In het secundair onderwijs in Antwerpen zijn er in verhouding meer meisjes dan jongens, respectievelijk 52% en 48%. In het HBO is amper 13% van de leerlingen een jongen, in het KSO 36%. In het DBSO en het BUSO zijn jongens oververtegenwoordigd (meer dan 60%). 3

10 Grafiek 3 Aandeel jongens en meisjes per onderwijsvorm Bewerking: 3.2 Leeftijd Tabel 4 Leerlingen in het secundair onderwijs in Antwerpen, opgedeeld naar leeftijd bij het begin van het schooljaar N % 12 jaar en jonger 60 0,1 11 jaar 1 0,0 12 jaar 59 0,1 13 tem 19 jaar ,7 13 jaar ,0 14 jaar ,2 15 jaar ,9 16 jaar ,3 17 jaar ,8 18 jaar ,2 19 jaar ,2 ouder dan 19 jaar ,6 20 jaar ,0 21 jaar 939 2,6 22 jaar 378 1,0 23 jaar 188 0,5 24 jaar 98 0,3 25 jaar en ouder 269 0,7 Totaal ,0 Bewerking: 4

11 Het secundair onderwijs is gericht op jongeren van 12 tot 18 jaar (19 jaar voor 7 de jaar). Leerlingen zonder schoolse vertraging zijn 12 jaar wanneer ze aan het eerste leerjaar van de eerste graad beginnen en 18 jaar (19 jaar) op het einde van het tweede (derde) leerjaar van de derde graad. In het Antwerpse secundair onderwijs is 90% van de leerlingen tussen 12 en 19 jaar. Een kleine groep start voor de leeftijd van 12 jaar in het secundair onderwijs (60 leerlingen) en leerlingen zijn ouder dan 19 jaar. Vorig jaar zagen we een stijging van het aandeel leerlingen ouder dan 18 jaar van 8,8% naar 9,4%. Deze stijging zet zich verder. Tabel 5 Evolutie van de leerlingen in het Antwerpse secundaire onderwijs, opgedeeld naar leeftijdscategorieën totaal leerlingen % jonger dan 12j % 12 tem 18 j % ouder dan 18 j ,1 91,2 8, ,2 91,1 8, ,1 91,4 8, ,1 91,3 8, ,1 91,2 8, ,2 91,0 8, ,2 91,1 8, ,1 90,4 9, ,1 89,7 9,6 Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking: 3.3 Nationaliteit In het secundair onderwijs in Antwerpen heeft 85% van de leerlingen de Belgische nationaliteit. Tabel 6 Leerlingen in de Antwerpse scholen voor secundair onderwijs, opgedeeld naar nationaliteitsgroep N % België ,7 Rest EU ,6 Rest Europa 745 2,0 Marokko 642 1,7 Turkije 235 0,6 Rest Azië 937 2,5 Rest Afrika 576 1,6 Amerika en Oceanië 218 0,6 Vluchtelingen 216 0,6 Totaal ,0 Bewerking: 5

12 4. Schoolse vertraging Tabel 7 Schoolse vertraging in de Antwerpse scholen voor gewoon voltijds secundair onderwijs, opgedeeld naar onderwijsvorm N Geen schoolse Eén jaar schoolse Meer dan één jaar vertraging vertraging schoolse vertraging Totaal ,8% 32,3% 16,8% Eerste graad ,5% 31,8% 6,7% ASO ,3% 19,6% 6,1% KSO ,7% 34,0% 15,4% TSO ,8% 37,3% 24,9% BSO ,7% 42,2% 36,1% *rijpercentages Bewerking: Ongeveer de helft van de leerlingen in het gewoon secundair onderwijs in Antwerpen is schools vertraagd, 17% heeft zelfs meer dan 1 jaar schoolse vertraging. Naar onderwijsvorm zijn grote verschillen wat betreft het aandeel schools vertraagde leerlingen. In het ASO heeft ongeveer drie op vier leerlingen geen schoolse achterstand, in het BSO is dit slechts 22%. Ook in het KSO en TSO ligt het aandeel leerlingen zonder schoolse vertraging lager dan in het ASO (respectievelijk 51% en 38%). Het aandeel leerlingen met meer dan één jaar schoolse vertraging ligt het hoogst in het BSO, namelijk 36%. In het ASO is dit slechts 6%. Tabel 8 Evolutie in het aandeel leerlingen met schoolse vertraging t.o.v. alle leerlingen in het gewoon secundair onderwijs in Antwerpen aandeel lln met Eerste schoolse vertraging graad ASO KSO TSO BSO ,5 37,7 23,0 53,6 63,5 77, ,4 37,9 22,8 53,5 62,1 78, ,4 38,6 23,2 52,1 61,7 78, ,5 39,4 24,0 49,3 60,5 78, ,1 39,9 24,8 50,2 60,4 78, ,8 40,0 25,5 53,2 61,0 79, ,6 38,9 26,1 51,1 60,9 79, ,5 38,6 25,2 49,4 62,0 78, ,1 38,5 25,7 49,4 62,2 78,3 Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking: Het aandeel schools vertraagden in het gewoon secundair onderwijs constant is met 0,6 procentpunten gestegen ten opzichte van vorig schooljaar. 6

13 5. Leerlingenstromen Tabel 9 Leerlingen die secundair onderwijs volgen in een school met vestigingsplaats in Antwerpen, opgedeeld naar woonplaats en onderwijsvorm Lln die in Antwerpen Lln die buiten N wonen Antwerpen wonen Eerste graad ,3% 16,7% ASO ,6% 26,4% KSO ,8% 59,2% TSO ,6% 35,4% BSO ,4% 23,6% HBO ,0% 44,0% DBSO ,7% 32,3% BuSO ,4% 26,6% OKAN ,7% 19,3% Totaal ,8% 26,2% *rijpercentages Bewerking: Van de leerlingen in de Antwerpse scholen voor secundair onderwijs, woont 26% niet in Antwerpen. Een opdeling naar onderwijsvorm toont aan dat de leerlingenstroom naar Antwerpen pas na de eerste graad op gang komt. Slechts 17% van de leerlingen in de eerste graad woont buiten Antwerpen. Voor elke andere onderwijsvorm ligt het aandeel leerlingen van buiten Antwerpen hoger, met uitzondering van de OKAN-klassen, die vooral rekruteren in Antwerpen. Opvallend is het groot aandeel leerlingen van buiten Antwerpen in het KSO, namelijk 59%. Tabel 10 Leerlingen secundair onderwijs met woonplaats in Antwerpen, opgedeeld naar vestigingsplaats school en onderwijsvorm N Vestigingsplaats school in Antwerpen Eerste graad ,6% 15,4% ASO ,8% 12,2% KSO ,2% 3,8% TSO ,4% 22,6% BSO ,0% 23,0% HBO ,1% 25,9% DBSO ,2% 5,8% BuSO ,8% 30,2% OKAN ,5% 1,5% Totaal ,4% 17,6% Bewerking: Vestigingsplaats school buiten Antwerpen 7

14 Van alle leerlingen secundair onderwijs die in Antwerpen wonen (N= ), gaat 18% buiten Antwerpen naar school. Opnieuw toont een opdeling naar onderwijsvorm aan dat de leerlingenstroom voor bepaalde richtingen groter is dan voor anderen. Leerlingen blijven vaker in Antwerpen voor KSO (96%) en voor DBSO (94%). In het geval van BuSO, HBO, BSO en TSO blijken Antwerpse leerlingen vaker voor een school buiten de stad te kiezen. In onderstaande kaart wordt de leerlingenstroom naar scholen buiten Antwerpen weergegeven. Hieruit blijkt dat Antwerpen vooral leerlingen uit de randdistricten verliest aan scholen buiten haar grondgebied. Vooral in Ekeren kiezen heel wat leerlingen voor een school buiten Antwerpen. In Merksem, Deurne, Borgerhout extra muros, Berchem en Wilrijk zijn het vooral leerlingen die tegen de grens met buurgemeenten wonen, die buiten Antwerpen schoollopen. Dit toont aan dat de keuze voor een school buiten Antwerpen niet geïnterpreteerd kan worden als een stadsvlucht, maar dat dit voornamelijk een geografische keuze is. 8

15 9 Figuur 1 Leerlingenstroom buiten Antwerpen ANTWERPEN BERENDRECHT_ZANDVLIET WILRIJK DEURNE EKEREN HOBOKEN MERKSEM BERCHEM BORGERHOUT L090 L100 L122 B824 L000 T09- L111 V322 U57- U20- E5MJ S2MJ U01- R19- J81- L011 B813 U10- V11- P21- U41- V10- R180 J80- R44- R13- U40- U03- P111 R31- P500 P03- U43- P04- R23- U33- B701 U32- U11- J820 Q201 P100 Q14- V23- R110 V13- R43- P22- E14- F21- Q12- J932 Q03- B721 E50- U00- U60- B71- U30- J85- U02- P23- R101 R20- Q13- D34- D41- Q10- Q11- V01- P01- G54- R21- T111 G53- S11- P20- V14- U21- Q012 R03- V05- V20- A10- F11- C24- P12- D32- G51- T13- T03- P00- R24- Q001 R12- V312 T10- F62- R02- Q04- T12- A13- S12- S00- T22- R35- P05- A00- T00- S02- S01- A11- V301 S41- T30- C45- V21- S30- S31- D30- R01- J912 A15- G522 T04- R401 G74- T14- T20- P02- T42- Q30- B742 C25- V22- S42- R33- V00- H83- R05- V04- F61- Q2AA Q212 H43- T21- J923 F65- S04- R32- E53- H41- R42- E521 A21- F60- D42- P242 F64- D31- E551 A12- C23- V02- Q242 V12- T01- A04- T23- U31- R30- V03- F12- D33- H40- T24- T05- A01- T412 A05- H44- C41- T25- Q233 C43- S05- R04- C42- R22- S10- S03- C21- R00- J901 E15- C31- D35- Q021 T02- J83- E131 C22- R34- A03- S13- C44- A22- E122 G72- Q052 Q222 S20- G73- U22- M0PA K271 L070 K173 K1MN K172 K175 K171 L090 L17- B782 B791 K174 G780 L100 L18- V07- K272 L122 F6MJ F6NJ B824 L000 T09- R099 L111 V322 U57- J873 J881 U68- P291 Q2PA U20- Q39- P589 E5MJ U69- U47- S2MJ U01- V099 V391 R19- J81- L011 B813 U09- B73-12MQ U10- U5MA V11- R28- P21- Q17- U41- U5PA V10- R180 V373 K2MN J80- R44- L022 R13- U40- U03- P111 R31- U43- P04- R23- B701 U32- J820 P100 Q14- V23- R110 V13- R43- P22- E14- F21- J932 Q03- B721 E50- U00- P392 V391 U30- J85- P23- R29- P590 H8MJ R20- T180 R21- Q072 J84- B752 R39- J072 P500 P03- U33- U11- Q201 Q12- U60- B71- G74- T14- U02- R101 Q13- D34- D41- Q10- Q11- V01- P01- G54- T20- P02- T111 G53- S11- P20- V14- T42- U21- P590 Q012 R03- Q30- V05- V20- B742 A10- F11- C24- P12- D32- G51- T13- T03- P00- R24- Q001 C25- R12- V312 T10- F62- R02- Q04- V22- T12- A13- J072 S12- S42- R33- S00- V00- T22- H83- R35- R05- V04- P05- A00- F61- Q2AA T00- S02- S01- Q212 V19- H43- A11- V301 S41- J923 F65- T30- C45- S04- R32- E53- H41- V21- S30- S31- E521 D30- A21- F60- R01- D42- P242 F64- Q49- M0MA J912 A15- D31- E551 A12- C23- G522 V02- V29- Q242 R172 H4MJ V12- P192 T01- A04- U31- R30- Q091 V03- F12- D33- H40- T24- T05- T412 A05- H44- T25- Q233 P09- T04- R04- R22- S10- K214 C28- S03- R00- J901 A02- T39- Q021 D38- T02- J83- C491 E131 T19- A03- J94- A22- E122 S28- E19- A081 G72- Q052 G75- Q222 H84- G73- F223 A081 Q241 District Buurt Uitstroom naar scholen secundair onderwijs buiten Antwerpen Schaal: 1: Stedelijk gemiddelde: 17,6% buurten ingekleurd volgens het % leerlingen secundair onderwijs dat buiten Antwerpen naar school gaat Bron: Vlaamse Gemeenschaps, Departement Onderwijs - schooljaar Bewerkingen door Stad Antwerpen, <=10% >10% en <=20% >20% en <=30% >30% en <=40% >40% buurten met minder dan 20 leerlingen secundair onderwijs zijn wit gelaten

16 5.1 Leerlingenstromen buiten Antwerpen: saldo Grafiek 4 Instromers en uitstromers in het Antwerpse secundair onderwijs Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs schooljaar tem schooljaar Bewerking: In het schooljaar kozen leerlingen met woonplaats in Antwerpen voor een school buiten de stadsgrenzen. In datzelfde schooljaar kwamen leerlingen van buiten de stad naar een school op Antwerps grondgebied. Dit betekent een positief saldo van leerlingen. Grafiek 4 toont echter aan dat het verschil tussen het aantal instromers en het aantal uitstromers met de jaren kleiner wordt. Het aantal leerlingen met woonplaats buiten Antwerpen dat kiest voor een school binnen Antwerpen daalt, het aantal leerlingen met woonplaats in Antwerpen dat buiten Antwerpen naar school gaat, stijgt. Tabel 11 Leerlingensaldo, opgedeeld naar onderwijsvorm instroom uitstroom saldo eerste graad ASO KSO TSO BSO HBO DBSO BuSO OKAN Totaal Bewerking: 10

17 Een opdeling naar onderwijsvorm toont aan dat enkel voor het buitengewoon onderwijs een negatief saldo wordt geregistreerd. Dit wordt mogelijk verklaard door de specifieke noden van leerlingen in het buitengewoon onderwijs en het beperkter aanbod. Tabel 12 De 20 belangrijkste instroomgemeenten N Zwijndrecht 665 6,9 Kapellen 650 6,7 Schoten 634 6,6 Mortsel 509 5,3 Stabroek 473 4,9 Brasschaat 472 4,9 Beveren 409 4,2 Edegem 371 3,8 Kruibeke 314 3,3 Wommelgem 287 3,0 Hemiksem 270 2,8 Borsbeek 249 2,6 Brecht 235 2,4 Aartselaar 233 2,4 Kalmthout 189 2,0 Ranst 172 1,8 Schelle 172 1,8 Wijnegem 161 1,7 Schilde 158 1,6 % van instroom Wuustwezel 157 1,6 Bewerking: In tabel 11 en 12 worden de 20 belangrijkste gemeenten weergegeven waaruit leerlingen van het secundair onderwijs in- en uitstromen. Brasschaat, Schoten en Stabroek nemen 35% van de uitstroom van Antwerpse leerlingen voor hun rekening 11

18 Tabel 13 De 20 belangrijkste uitstroomgemeenten N % Brasschaat ,7 Schoten ,1 Stabroek ,1 Mortsel 528 9,1 Borsbeek 415 7,1 Edegem 295 5,1 Kapellen 282 4,9 Kontich 219 3,8 Schilde 181 3,1 Lier 155 2,7 Kalmthout 154 2,7 Boom 148 2,5 Wijnegem 141 2,4 Brecht 116 2,0 Mechelen 112 1,9 Beveren 93 1,6 Rumst 75 1,3 Hoogstraten 69 1,2 Turnhout 53,9 Zwijndrecht 53,9 Bewerking: 12