Investeringen in Vermogen Hernieuwbare Elektriciteit Verwachtingen en Perspectieven Denktank Structurele veranderingen Energiemarkt, 3 september 2014 Frans Rooijers, Sebastiaan Hers, Arno Schroten
Agenda Kosten perspectief Gemiddelde totale kosten als maatstaf Ontwikkeling van gemiddelde totale kosten Baten perspectief Baten voor HE investeringen Prijsimpact grootschalig HE Ondersteuningsmechanismen HE ondersteuningsmechanismen Mechanismen in EU Conclusies en Discussie
Kosten perspectief HE
Gemiddelde totale kosten als perspectief Gemiddelde totale kosten ( levelized cost of electricity of LCOE) is een veelgebruikte maatstaf voor de kosten van HE technologieën. Gemiddelde totale kosten omvat zowel CAPEX als OPEX, ofwel de totale kosten, over de gehele technische levensduur, uitgedrukt in Euro ct/kwh. In geval van HE (m.n. voor wind en zon-pv) gaat het hierbij vaak om hoofdzakelijk CAPEX. Gewoonlijk nemen gemiddelde totale kosten voor nieuwe technologieën af door leereffecten en schaaleffecten
Gemiddelde totale kosten (LCOE) HE NL 2013 Productietechniek Gemiddelde totale kosten [ ct/kwh] Kolen 4,5 Gas 6 Wind op Land 7,0 9,7 Wind op Zee 15,7 Zon-PV 14,7 Gemiddelde totale kosten HE Bron: ECN (2013), EnergyMatters (2012) Deze kosten liggen voor wind op zee en zon-pv nog altijd veel hoger dan voor conventionele technologieën. Wind op land kan zich meten met gasgestookt bij hoge gas prijzen. Toekomstperspectief Technologische ontwikkeling en schaalvergroting biedt nogelijk zicht op verdere daling
Vooruitzicht gem. tot. kosten (LCOE) HE in DE Bron: Fraunhofer (2013)
Vooruitzichten LCOE HE in DE versus UK UK Offshore wind Offshore wind Large scale PV
Recent daling installatiekosten zon-pv in DE
Baten perspectief HE
Opbrengsten voor HE Baten voor HE worden vandaag de dag m.n. ontleend aan verkoop of vermeden inkoop van elektriciteit Baten van een investering in wind energie betreffen hoofdzakelijk verkoop elektriciteit. Voor dit segment zal toekomstige prijsontwikkeling op de elektriciteitsmarkt een cruciale determinant zijn voor het financiële rendement. Baten van een investering zon-pv kan gaan om verkoop, maar gaat veelal ook om vermeden inkoop. Bij kleinschalige toepassing betreft de baat dan de elektriciteitsprijs, maar ook transmissiekosten en energiebelasting. Salderen verruimt die optie bovendien significant. Daarmee komt met name de vraag centraal te staan welke toekomstige baten ontstaan voor wind bij grootschalige integratie
Invloed van wind op DAM prijzen Correlatie analyse: Correlatie tussen productie wind energie (simulatie) en APX (1Y rolling window): Toenemende negatieve correlatie door toenemende capaciteit Ook import-export speelt een rol (5 uur vertraging) Bron: Analyse CE Delft, 2014
2023 2030 Profielkosten wind op lange termijn LCOE onshore wind Impact analyse: Simulaties APX met toenemende capaciteit wind APX prijzen nemen af, maar gemiddelde prijs voor wind energie daalt veel harder Deze zogenaamde profielkosten compromitteren fin. rendement ernstig bij grootschalige integratie Bron: Analyse CE Delft, 2014
Ondersteuning HE
Ondersteuningsmechanismen HE Ondersteuning in praktijk vaak hybride Algemene trend: Diffuus maar hervorming tenderen naar markt & productie Overzicht van ondersteuningsmechanismen Bron: Hers et.al., 2011
Ondersteuningsmechanismen in EU Quota Obligation Feed-in Tariff Feed-in Premium Other Bron: Re-Shaping 2010
Indicator (beleids)effectiviteit 2009 Verplichtingen versus FIT 14% 12% 10% 8% DE PT IE HU ES Potentiële winstmarge vs effectivitiveit voor wind op land, 2009 SE Feed-in tarieven en premies Verplichtingensystemen 6% 4% 2% 0% AT LU FR FI LT SK SI GR MT BG EE NL UK BE CZ LV PL IT RO CY DK -2% -20 0 20 40 60 80 100 120 Potentiële winstmarge (EUR/MWh) Bron: Fraunhofer, Ecofys
Penalty Penalty Groene stroom markt is complex! Prijsstelling groencertificaten (lage verplichting) Prijsstelling groencertificaten (hoge verplichting) Opwekkingskosten Lage verplichting Opwekkingskosten Hoge verplichting Certificaat prijs Certificaat prijs bruto winst marge bruto winst marge Wind op land/zee Meerkosten Bij- en meestook Wind op land/zee Meerkosten Bij- en meestook Vermogen Vermogen Prijsdynamiek Lage target leidt tot prijzen op bijstook niveau, ambitieuze target leidt tot prijzen op penalty niveau. Hoog investeringsrisico! Perspectief Bron: CE Delft, 2014 Terughoudendheid investeringsgedrag en aanhoudend hoge prijsniveaus
Conclusies en Discussie
Conclusies en discussie fossiel (recap) Kernpunten: Huidige marktmechanisme: inframarginale opbrengsten (met name voor basislast) en schaarste opbrengsten (met name voor piek- en middenlast vormen de belangrijkste prikkel voor investeringen Huidige marktomstandigheden: Door een overschot aan capaciteit (mede door grootschalige groei van hernieuwbaar in Duitsland en België) ontbreken momenteel de prikkels voor investeringen Robuustheid dynamische efficiëntie marktmechanisme: Schaarste beprijzing biedt zicht op een sterke investeringsprikkel, ook in de toekomst, zij het met vertraagde respons. Het mechanisme biedt geen garanties voor leveringszekerheid. Leveringszekerheid: Binnen de bestaande kaders liggen er verschillende opties tot verbetering van leveringszekerheid, veelal met beperkt potentieel. Daarbuiten bieden capaciteitsmechanismen een mogelijkheid met echter complexe en verstrekkende gevolgen.
Conclusies en discussie Kernpunten: Kosten van wind dalen gestaag: de kostenontwikkeling van wind op land/zee is vrij stabiel en suggereert concurrerende gemiddelde kostenniveaus voor dat wind op land voor 2030 Zon-PV zal verrassen: zon-pv technologie ontwikkeld zich stormachtig, terwijl investeringsdynamiek een explosief karakter vertoont. Zeer snelle groei voor 2030 lijkt niet onaannemelijk. Profielkosten compromitteren investeringen: gebrek aan stuurbaarheid wind en zon-pv leidt bij grootschalige introductie tot hevige prijsdruk (profielkosten) en significant lagere opbrengsten. Schaarste beprijzing speelt dan nauwelijks een rol. Ondersteuning HE ook op termijn noodzakelijk: Kostendaling zal opbrengstendaling bij grootschalige introductie niet overstijgen. Ondersteuningsmechanismen: Bij grootschalige introductie hebben marktmechanismen de voorkeur, maar inrichting is complex.
Appendix APX Prijsmodel
2011 APX prijzen en simulatie
2011 price duration curve APX en simulatie
2011 PQ scatterplots APX en SIM