Van focus op winst naar focus op kapitaal en cashflow CFO a.s.r. wijzigt koers Bij zijn aantreden als CFO en lid van de raad van bestuur van verzekeraar a.s.r. was Chris Figee erg tevreden over de effectiviteit van de finance-functie die hij aantrof. Toch vond hij het tijd voor een koersverandering. De sturing van a.s.r. is sterk gericht op traditionele accountancystandaarden, zoals de winst volgens de IFRS-standaard, en Figee voegt hier een sturing op kapitaal en cashflow aan toe, zodat de nadruk niet langer alleen op winst, maar ook op kapitaal en cashflow ligt. Soms moet je het team ervan bewust maken waarom je ergens in investeert 38 CFO Q2 2015
tekst Willem van Oosten fotografie Geert Snoeijer Q2 2015 CFO 39
In gesprek met CFO Community Manager Kevin Mottard en Willem Jeroen Stevens (CEO van Transparant) laat Figee weten dat hij de rol van CFO ziet als die van hoeder van de schaarse middelen in een onderneming. Ik wil precies weten wat er met ons schaarse middel kapitaal gebeurt. Waar zit het kapitaal, in welke bedrijfsonderdelen brengen we het onder, waar rendeert het en waar minder? Als het minder rendeert, is dat dan een bewuste keuze of moeten we ingrijpen? Figee neemt zijn team mee in de focus op kapitaal. Het team moet anders leren denken. Jarenlang hebben wij de nadruk gelegd op winst, nu is een andere aanpak vereist. We moeten leren meten waar het kapitaal vandaan komt, waar het naartoe gaat en hoe we het kunnen laten renderen. De verandercapaciteit van ons bedrijf is daarin een belangrijke factor. Als kapitaal goed rendeert, moeten wij weten waarom dat zo is en zorgen dat het zo blijft. Schaarse middelen als kapitaal, marketingbudget en verandercapaciteit moeten daar worden ingezet waar de klant het best geholpen is en rendement gemaakt kan worden. In veel organisaties is het zo dat wie het hardst roept, het meest krijgt. Wij als finance-team hebben de rol om te waken over een goed gebruik van de middelen. De verschuiving in focus komt ook tot uiting in de rapportages van a.s.r. We presenteren de jaarcijfers met drie methoden. De winst- en verliescijfers volgens de IFRS-standaarden, de onderliggende resultaten zonder one-off winsten en met kapitaalmarktwinsten vervangen door gemiddelde rendementen op lange termijn, en als laatste de aanwas van onze solvabiliteit. Deze drie methoden gecombineerd geven een goed inzicht in de prestaties van het bedrijf. In de financiële sector vragen toezichthouders steeds meer inzage in de financiële kerngegevens. Figee ziet daarin het risico dat er relatief veel aandacht gaat naar de financial control ten koste van de business control. CFO s in de financiële sector moeten ervoor waken dat de financial control-fabriek niet te groot wordt en dat er genoeg wordt geïnvesteerd in business control. Niet alle investeringen zijn financieel Figee benadrukt dat het belangrijk is om je niet blind te staren op financiële ratio s als ROI of IFRS-winst. Je moet met open ogen naar investeringen kijken en niet alles langs de financiële meetlat leggen. Soms moet je het team ervan bewust maken waarom je ergens in investeert, want er zijn meerdere afwegingen om ergens in te investeren, bijvoorbeeld klanttevredenheid of reputatie. Ik wil best kosten maken en investeren, maar ik wil wel weten waarom we het doen en het meetbaar maken. Als je de gewenste resultaten van investeringen niet kwantificeert en vooraf geen duidelijke doelen stelt, loop je het risico dat projecten door blijven lopen zonder goede resultaten. De verantwoordelijkheid voor investeringsbeslissingen, zoals het financeteam van a.s.r. die invult, vereist een grote mate van assertiviteit van de medewerkers. Dit in tegenstelling tot het beeld van de traditionele financial die gedetailleerde rapportages maakt, maar zich niet al te veel met de business bemoeit. Figee erkent dat een finance-team die nieuwe rol niet van de ene op de andere dag kan vervullen. Daar is tijd voor nodig. Het is een proces van vallen en opstaan. Mijn rol is om een veilige omgeving te creëren voor mijn team. Niemand krijgt op zijn donder als hij de feiten benoemt en issues aankaart. Ik moedig mijn team ook aan om een meer assertieve houding aan te nemen. Ik zie dat mensen dat durven op te pakken. We hebben daar geen personeelswisseling voor nodig. De meeste medewerkers hier durven dat wel, maar hebben behoefte aan support. Om te benadrukken dat finance en de business onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en elkaar kunnen versterken, trekt Figee vaak samen op met bestuursvoorzitter Jos Baeten. Ik geloof niet zozeer in heisessies of inspiratiedagen. Ik probeer het belang van goede samenwerking te stimuleren door zo vaak mogelijk bij de verschillende bedrijfsonderdelen aan te schuiven. Bij voorkeur doe ik dat samen met de collegabestuurders. Gezamenlijk zitten wij vaak meetings voor. Dan doen we meestal niet meer dan de vergadering openen en afsluiten, maar je laat daarmee wel zien dat er op bestuursniveau groot belang wordt gehecht aan een goede samenwerking tussen finance en de business. Daarnaast benadruk ik samenwerking altijd in mijn presentaties en probeer ik zelf veel samen te werken met mijn collega s van de business. Complexiteit versus schaalvoordelen Automatisering en standaardisering spelen een belangrijke rol in het effectief houden van de control-functie. Zowel voor de business als voor finance. Figee maakt daarin een afweging tussen schaalvoordelen en complexiteit. Je moet niet onderschatten hoe groot de costs of complexity zijn bij een verzekeraar. Ik geef graag wat 40 CFO Q2 2015
Ik geef graag wat schaalvoordeel op om complexiteit te voorkomen Q2 2015 CFO 41
CFO Chris Figee van a.s.r. Chris Figee (1972) studeerde aan de Universiteit van Groningen cum laude af in financial economics, en haalde zijn diploma voor beleggingsanalist van de EFFAS (European Federation of Financial Analysts). Ook studeerde hij risk management aan Stanford. Figee begon zijn loopbaan bij Aegon, waar hij diverse posities bekleedde, onder andere als senior portfoliomanager. Daarna ging hij in de consultancy voor McKinsey, waar hij opklom tot partner. Na tien jaar bij McKinsey had hij genoeg van leven in een vliegtuig en stapte hij over naar Achmea als directeur van Group Strategy & Performance Management en lid van het Achmea Groepscomité. In zijn laatste functie bij Achmea was hij directeur van Group Finance. Op 1 mei 2014 trad Figee als CFO in dienst bij a.s.r. schaalvoordeel op om complexiteit te voorkomen. Wat we daarom niet doen, is al onze activiteiten combineren in één alomvattend shared service center. Wij denken aan de ontwikkeling van mini shared service centers voor verschillende onderdelen. Accounting doen we over de hele groep. Voor de verzekeringstakken kijken we per activiteit hoe we het in gaan richten. Onze activiteiten op het gebied van pensioenen, leven en uitvaart lijken bijvoorbeeld veel op elkaar. Sommige finance-gerelateerde activiteiten kun je dan combineren in één decentraal service center. Hetzelfde gaat op voor schade- en inkomensverzekeringen. Wat je niet moet doen, is schade en leven in één service center combineren. Als CFO die meedenkt met de business, kijkt Figee ook naar de opkomst van nieuwe businessmodellen als gevolg van digitalisering. Volgens de financieel directeur verandert er veel in de periferie van de financiële sector, en verandert de kern van het systeem heel langzaam, maar zeker. Als tektonische platen. De grote banken en verzekeraars van twintig jaar geleden zijn in feite dezelfde als nu. Ik zie veel digitale ontwikkelingen, maar ik denk niet dat de grote spelers in de financiële sector hetzelfde lot ondergaan als bedrijven in de reis- en boekenbranche. Figee maakt onderscheid tussen de partijen die de risico s dragen, de underwriters, en de distributiekanalen. Er zijn online veel nieuwe intermediairs bij gekomen en we hebben zelf ook meer online contact met de klant. De underwriters zijn desondanks grotendeels gelijk gebleven. Internet of things verkleint risico s Figee ziet in de opkomst van het internet of things echter een belangrijke verandering die geleidelijk aan ook de underwriters kan beïnvloeden. Digitale technologie gaat de risico s in ons leven veranderen. Kijk maar eens naar zelfrijdende auto s. Die worden veel veiliger, en de risico s komen eerder bij de fabrikant te liggen dan bij de autobezitter. Waarom zou die nog een traditionele autoverzekering nemen? Er zijn nu al kastjes in ontwikkeling waarmee on the spot wordt bepaald hoe risicovol het rijgedrag van een bestuurder is. De premie van de verzekering kan daarop worden aangepast. Ik heb het gevoel dat we aan de vooravond staan van een verandering in de assets die worden verzekerd, maar ik denk dat de verandering zich langzaam zal voltrekken. Big data waren en zijn voor verzekeraars heel belangrijk. Wie de grootste en beste analyse van overlijdenskansen had, was de beste levensverzekeraar. De datapool hebben we al, maar voor ons is het de uitdaging om slimmer en sneller data te kunnen analyseren om de markt beter te kunnen segmenteren. We kunnen de data slimmer en verstandiger inzetten, maar moeten ondertussen goed rekening houden met de privacy van klanten. 42 CFO Q2 2015