Duurzaamheidsverslag. Keuzes maken

Duurzaamheidsverslag Keuzes maken

4 Profiel van onze organisatie 6 Voorwoord 8 Over dit verslag 10 Stakeholderconsultatie 2005 4-13 1 14 Maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Nuon 15 Ontwikkelingen 2005 15 Drie pijlers voor MVO bij Nuon 16 Corporate governance 16 Meerjarige doelstellingen en ambities 18 Verduurzamen van de energievoorziening 19 Ontwikkelingen 2005 20 Brandstofmix 21 Trias Energetica 21 Energiebesparing 22 Duurzame energie 29 Energie-efficiency 32 Verantwoorde bedrijfsvoering 33 Ontwikkelingen 2005 33 Dienstverlening 35 Medewerkers 37 Veilig werken 38 Milieu-effecten energieproductie 43 Milieu-effecten energiedistributie 44 Milieu-effecten bedrijfsvoering 46 Maatschappelijke betrokkenheid 47 Ontwikkelingen 2005 47 Stakeholderdialoog 48 Energie-educatie 48 Natuur en milieu 49 Energie en armoedebestrijding 50 Arbeidsmarkt 51 Overige maatschappelijke sponsoring 51 Nuon Foundation 14-17 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN 18-31 2 VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIE- VOORZIENING 32-45 3 VERANTWOORDE BEDRIJFSVOERING 46-51 4 5 MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID 52 Assurance Rapport 54 GRI-index 56 Begrippenlijst 52-56 6 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 3

Profiel van onze organisatie Nuon is een toonaangevende energieonderneming die bijna drie miljoen klanten bedient in met name Nederland, België en Duitsland. De onderneming is actief in de productie, handel, distributie en levering van energie. De cumulatieve netto-omzet over 2005 bedroeg EUR 5,017 miljard. Het aantal medewerkers aan het eind van 2005 bedroeg 9.665. De grootste aandeelhouders van Nuon zijn de provincies Gelderland, Noord-Holland, Friesland en de gemeente Amsterdam. Visie We gebruiken in ons dagelijks en werkzame leven steeds meer energie. Zonder energie ligt het openbare leven stil. Nuon beseft dan ook dat energie een onmisbare rol vervult voor consumenten, bedrijven en de maatschappij. In al ons handelen sluiten wij aan bij het belang dat energie heeft voor de miljoenen huishoudens en organisaties waaraan we diensten leveren. In de Europese energiesector willen we een vooraanstaande positie innemen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Strategie Als geïntegreerde producent, distributeur en leverancier van energie voor bedrijven en huishoudens heeft Nuon een leidende positie op de Nederlandse markt. Daarnaast bouwt Nuon aan een sterke positie in België en Duitsland. Nuon wil als geïntegreerde energieonderneming winstgevend groeien in de volledig geliberaliseerde energiemarkt van Noordwest- Europa. We investeren doorlopend om te kunnen voldoen aan onze publieke verantwoordelijkheid ten aanzien van de leveringszekerheid. Wij zien het als onze verantwoordelijkheid de kwaliteit van het netwerk op peil te houden, te verbeteren en voldoende productiecapaciteit te kunnen bieden voor de vraag van onze klanten. Respect voor mens en omgeving is daarbij steeds ons uitgangspunt. Wij versterken onze concurrentiepositie in Noordwest- Europa door: 1. versterking van kernactiviteiten van Nuon; 2. selectieve groei in Nederland, België en Duitsland; 3. afstoten van activiteiten die hieraan niet bijdragen. Organisatie Onze activiteiten zijn ondergebracht in drie segmenten en een groep Overige activiteiten. Het segment Distributie en Verkoop Nederland bestaat uit drie divisies: Netwerk Services, Business Customers en Retail Customers. Netwerk Services verzorgt voor Continuon de infrastructuur waarmee wij onze klanten van energie voorzien. Dat betekent: aanleg, onderhoud en beheer van het netwerk waarmee wij elektriciteit, gas en warmte leveren. De divisie Business Customers verkoopt energieproducten en -diensten voor de zakelijke markt, en verzorgt de energievoorziening van bedrijven. De derde divisie binnen Distributie en Verkoop Nederland is Retail Customers. Deze divisie richt zich op de dienstverlening aan consumenten en kleinzakelijke afnemers. Retail Customers verkoopt aan die groep klanten elektriciteit, gas, warmte en aanvullende producten. 4 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

1 PROFIEL VAN ONZE ORGANISATIE Het tweede segment is Productie en Handel. Dit richt zich op de inkoop van brandstoffen, de productie van (duurzame) elektriciteit en warmte, technologie en projectontwikkeling en de handel in onder andere brandstoffen, elektriciteit en milieucertificaten. Het segment Netbeheer richt zich op het leveren van aansluitingen op het elektriciteits- en gasnet, zorgt voor transport van elektriciteit en gas en biedt marktfaciliterende activiteiten. Naast deze (gereguleerde) activiteiten biedt Continuon op beperkte schaal ook aanvullende diensten als meterverhuur. Het segment Overige activiteiten ten slotte biedt plaats aan Nuon Duitsland, Nuon België, het Corporate Center en overige serviceactiviteiten. Nuon Duitsland richt zich op de verkoop van elektriciteit en gas, vooral aan een groeiend aantal grootzakelijke klanten. Daarnaast houdt het zich bezig met het beheer en de exploitatie van energie-intensieve industrieparken. Nuon België levert elektriciteit, gas en energiegerelateerde diensten aan consumenten en bedrijven. De belangrijkste resultaten van 2005 in vogelvlucht Financieel 1) 2005 2004 Netto-omzet (in EUR miljoen) 5.017 4.843 Bedrijfsresultaat (in EUR miljoen) 1.098 532 Nettowinst (in EUR miljoen) 1.138 387 Balanstotaal 11.183 10.225 1) Deze financiële cijfers zijn opgesteld met inachtneming van de IFRS-waarderingsgrondslagen zoals aanvaard binnen de Europese Unie. De vergelijkende cijfers over 2004 zijn dienovereenkomstig herberekend. Financiële aspecten van n.v. Nuon komen uitgebreider aan de orde in ons Jaarverslag 2005. Milieu 2005 2004 Zie pagina Duurzame productiecapaciteit (in MW) 459 669 27 Investeringen in duurzame energie (in EUR miljoen) 27,5 73 23 % duurzame energie in de brandstofmix 21,0 16,5 20 Aantal groene-energieklanten in Nederland 516.102 664.647 28 CO2-uitstoot per geleverde kwh (in grammen) 437 461 20 CO2-reductie als gevolg van levering warmte, tapwater en koude (in tonnen) 149.384 153.000 30 Sociaal-maatschappelijk 2005 2004 Zie pagina Aantal medewerkers 9.665 9.441 35 % allochtonen 4,3 4,3 35 % vrouwen in management 13 9 35 Ziekteverzuim 4,1 4,2 36 Aantal ongevallen met verzuim tot gevolg 45 37 37 Betrokkenheid medewerkers (rapportcijfer) 7,6 7,5 35 Afsluiting van energielevering (aantal klanten) 8.362 7.868 33 Gemiddelde stroomonderbrekingsduur per klant (in minuten) 24,3 25,4 33 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 5

Betrouwbaarheid vraagt om keuze voor duurzaamheid Voorwoord Ludo van Halderen (CEO, voorzitter Raad van Bestuur) Om een betrouwbare en betaalbare energievoorziening op lange termijn te verzekeren, is verduurzaming een noodzaak. Conventionele bronnen raken op en leiden tot problemen met klimaat en milieu. Nuon draagt maatschappelijke verantwoordelijkheid voor een betrouwbare energievoorziening en kiest voor een leidende rol in de verduurzaming ervan. 6 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

1 VOORWOORD Onze samenleving staat of valt met de ongestoorde beschikbaarheid van energie en ook de individuele klant wil steeds verzekerd zijn van energie in zijn dagelijks leven. Om daaraan te kunnen blijven voldoen, is een langetermijnvisie vereist. Ik ben ervan overtuigd dat onze klanten, medewerkers, aandeelhouders én maatschappij en ons milieu het beste gediend zijn met verdergaande verduurzaming van de energievoorziening. Verduurzaming waarbij continuïteit en betaalbaarheid gewaarborgd zijn, vraagt om heldere keuzes. Daarbij moeten we steeds opnieuw korte- en langetermijneffecten tegen elkaar afwegen. Het is vaak niet gemakkelijk de juiste balans tussen alle belangen te vinden. Door een open dialoog met onze stakeholders werken wij aan keuzes die draagvlak hebben. Deze keuzes worden vervolgens zichtbaar in onze activiteiten. Zo zijn we in 2005 begonnen met de voorbereidingen voor een nieuwe elektriciteitscentrale met de nieuwste multifuel-vergassingstechnologie. Deze centrale van 1.200 MW zal in 2011 energie gaan leveren. Nuon heeft jaren ervaring opgedaan met deze technologie in de Willem-Alexander Centrale in Buggenum. De technologie heeft voordelen die wij van groot belang vinden voor de energievoorziening van de naaste toekomst. Steenkool, gas en biomassa kunnen als basisbrandstof dienen. Dat maakt Nederland politiek en economisch minder afhankelijk. Bovendien beperkt de vergassingstechnologie de uitstoot van stikstof- en zwaveloxiden tot een minimum. Ten slotte is de technologie geschikt te maken voor afvang van koolstofdioxide, die daarna ondergronds kan worden opgeslagen. Diverse milieuorganisaties steunen onze keuze dan ook. Technologie die gebruikmaakt van fossiele brandstoffen is, hoe modern ook, niet werkelijk duurzaam. Maar deze technologie is een forse stap op weg naar volledig schone energie, en volgens mij de beste keuze op dit moment zonder afbreuk te doen aan onze verantwoordelijkheden. De komende decennia kunnen geen opties worden uitgesloten om te blijven voldoen aan de eisen van een betrouwbare en betaal bare energievoorziening. Wij geven daarbij veel aandacht aan energiebesparing en investeringen in duurzame energie, maar zullen ook blijven investeren in modernisering van conventionele technologieën. Onze omgeving kent zijn onzekerheden, zoals de dreigende afsplitsing van het netwerk bedrijf en een soms wisselvallig overheidsbeleid. Dat weer houdt ons niet om binnen onze mogelijkheden belangrijke stappen te zetten in de richting van een duurzaam bedrijf in een duurzame samenleving. Zoals gezegd: maatschappelijk verantwoord ondernemen draait om keuzes maken. Keuzes in de dilemma s die zich dagelijks aandienen. In dit verslag leest u waar die keuzes in 2005 toe hebben geleid. Amsterdam, 14 april 2006 Namens de Raad van Bestuur Ludo van Halderen, voorzitter Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 7

Over dit verslag Dit is het vierde achtereenvolgende integrale Duurzaamheidsverslag dat Nuon publiceert. Om ons meer op de ontwikkelingen van 2005 te kunnen concentreren hebben we ons in het verslag beperkt tot een selectie van onze activiteiten. Global Reporting Initiative Nuon volgt bij het opstellen van het Duurzaamheidsverslag de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Het GRI is (nog) niet sectorspecifiek. Voor dit verslag werken wij daarom volgens de algemene uitgangspunten van GRI. We gebruiken alle kernindicatoren en een aantal aanvullende indicatoren. Achter in dit verslag vindt u een overzicht van alle indicatoren van GRI met vermelding van de indicatoren die in het verslag zijn gerapporteerd. GRI werkt in 2006 aan een supplement dat specifiek is voor de energiesector. Hierbij zijn we met onze ervaring in verslaglegging volgens GRI nauw betrokken. Reikwijdte gegevens In dit verslag leest u over de activiteiten en resultaten van n.v. Nuon op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het verslag vindt u de kwalitatieve en kwantitatieve gegevens van het kalenderjaar 2005. In 2005 is een aantal deelnemingen van de Nuon-groep verkocht waarover in 2004 nog werd gerapporteerd. In december werd de verkoop afgerond van onze Spaanse dochteronderneming DESA (Desarollos Eölicos S.A.) aan Nuevas Energías de Occidente, een dochteronderneming van de Portugese energieonderneming EDP. In Nederland werd in dezelfde maand de Berkelcentrale, een warmtekrachtcentrale in Borculo, verkocht en in januari 2006 overgedragen aan Morgan Stanley. In september werd het aandeel van 74% in Karma Energy Ltd verkocht, een onderneming actief in windenergie in India. In mei 2005 werd overeenstemming bereikt over verkoop van het 100%-belang in Utilities, Inc., een waterbedrijf in de Verenigde Staten. Afronding van de verkoop verwachten wij in 2006. Over beide deelnemingen werd in voorgaande jaren niet gerapporteerd in het Duurzaamheidsverslag. Voor het vaststellen van de reikwijdte van de gegevens in dit verslag is het GRI Boundaries Protocol (januari 2005) gebruikt. Voor de methodiek hiervan verwijzen we naar het genoemde protocol. Nuon hanteert ook de internationale IFRSprincipes voor de financiële verslaglegging en rapportage. Deze leiden onder meer tot richtlijnen voor de waardering en weergave van nieuwe en af te stoten bedrijfsonderdelen in de financiële jaarcijfers. In combinatie met de gegevens op onze site www.nuon.com, het financieel verslag en de Milieujaarverslagen van de centrales ontstaat een volledig overzicht van alle activiteiten. 8 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

1 OVER DIT VERSLAG Reikwijdte Duurzaamheidsverslag 2005 Segment Binnen reikwijdte Deelnemingen buiten reikwijdte Distributie en Verkoop Nederland Productie en Handel Divisie Netwerk Services Divisie Retail, inclusief Feenstra verwarming B.V. Divisie Business, inclusief ingenieursburo Ebatech, industriepark Emmtec Services B.V. en industriepark De Kleef B.V. Divisie Energy Sourcing, inclusief Windenergie ontwikkelingsmaatschappij B.V. (WEOM) Nuon Retail Beveiligingsservice B.V. Nuon Roemenië Nuon SIB S.R.L. (Roemenië) Nuon UK Ltd (GB) Nuon Raps Utility (Pty) Ltd (Zuid-Afrika) Karma Energy Ltd 1) Netbeheer Continuon Netbeheer Overige activiteiten Nuon België Nuon Duitsland, inclusief industrieparken Heinsberg Düren Corporate Center en overige serviceactiviteiten Energy & Water investments Utilities, Inc. 2) (VS) Shantou DanNan Wind power Co. Ltd 2) (China) 1) Verkocht per 15 september 2005. 2) Assets held for sale, 31 december 2005, conform IFRS. Nuon rapporteert de Milieujaarverslagen van de grotere centrales rechtstreeks aan de betrokken overheden. Informatieverzameling Medewerkers zijn een belangrijke bron van informatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Nuon. De kwalitatieve verzameling van gegevens is gedaan door 47 interviews met directieleden en medewerkers. Voor de kwantitatieve dataverzameling is waar mogelijk gebruikgemaakt van beschikbare informatiesystemen op groepsniveau. Daarnaast is aan de bedrijfsonderdelen gevraagd vanuit eigen bronnen kwantitatieve gegevens te rapporteren. De kwaliteit van de informatie ten behoeve van het Duurzaamheidverslag is getoetst met een intern assessment en volgens GRI guidelines 2002 is gecontroleerd of de opgeleverde informatie voldoet aan de GRI-richtlijnen. In dit verslag is invulling gegeven aan 70% van de kernindicatoren van GRI. Onafhankelijke verificatie Met dit Duurzaamheidsverslag willen wij openheid geven over de activiteiten en resultaten waarmee wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheid vormgeven. PricewaterhouseCoopers Accountants NV heeft de informatie in het verslag gecontroleerd. Achter in dit verslag vindt u het Assurance Rapport zoals is afgegeven. In het verslag zijn cijfers met een gemarkeerd als teken van redelijke mate van zekerheid. Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 9

Stakeholderconsultatie 2005 In de voorbereidingen van het Duurzaamheidsverslag 2005 hebben we acht stakeholders gevraagd mee te lezen met de tekst van het verslag. Zij stelden vragen over Carla van Stralen Manager Productmanagement & Communicatie, Nuon Warmte Diversiteit onder medewerkers vindt Nuon belangrijk. Ook het klantenbestand is een afspiegeling van onze samenleving. Waarom komt de multiculturele samenleving nauwelijks tot uitdrukking in de externe communicatie van Nuon? Nuon wil haar kleurrijke klantenkring van dienst zijn met medewerkers van velerlei afkomst en leeftijd. In onze communicatie proberen we dit ook te laten zien. We willen dat al onze klanten zich in de foto s voor bijvoorbeeld de brochures en de website kunnen herkennen. Op de vier covers van ons klantenmagazine Altijd stonden in 2005 modellen van verschillende afkomst. Waar we met eigen medewerkers werken in plaats van modellen, komt de diversiteit van ons personeelsbestand duidelijk naar voren. De docusoap die begin 2006 op televisie te zien was gaf daarvan een goed beeld. Door actuele ontwikkelingen is er meer aandacht voor de onzekere levering van fossiele brandstoffen en de enorme economische gevolgen die deze kan hebben. Hoe bereidt Nuon zich hierop voor? De afgelopen jaren is bij Nuon het inzicht gegroeid dat we vooral kunnen bijdragen aan de voorzieningszekerheid op korte termijn door de flexibiliteit van brandstoffen te vergroten. Tegelijkertijd willen we brandstoffen gebruiken die wereldwijd in veel landen beschikbaar zijn, zoals kolen. De multi-fuel-centrale die wij willen bouwen is geschikt voor gas, kolen en biomassa. We investeren in grootschalige ondergrondse gasopslag om tijdelijke schaarste op te kunnen vangen. Ten slotte investeren we in nieuw duurzaam vermogen en participeren we in onderzoek naar decentrale opwek bij klanten thuis. Zo wordt ook op termijn de individuele voorzieningszekerheid van klanten vergroot. (Lees meer over dit onderwerp vanaf pagina 19.) Claire Noordhuis-Koppelaar Lid Nuon Klantenraad Het aantal Nuon GroenStroom-klanten loopt snel terug. Hoe wil Nuon de aandacht van haar klanten voor groene stroom vasthouden? Vanwege stijgende prijzen kiezen ook groene klanten steeds vaker voor de zekerheid van een vaste prijs met Nuon VastePrijsStroom. Dit product wordt opgewekt met gewone energiebronnen zoals kolen en aardgas. Om ook groene klanten de zekerheid van een vaste prijs te kunnen bieden is in 2005 hard gewerkt aan de voorbereidingen voor de introductie van Nuon VastePrijsNatuurStroom in 2006. Daarmee wordt 100% schone energie voor het eerst aangeboden met de zekerheid van een vaste leveringsprijs voor één, twee, drie en zelfs vijf jaar. In 2006 zullen we actief campagne voeren door direct mail en ons klantenmagazine om dit product bij klanten onder de aandacht te brengen. Haalt Nuon een aandeel van 9% duurzame elektriciteit in haar productie in 2010 conform de Nederlandse EUdoelstellingen en is dit percentage voor Nuon realistisch? In Europees verband is afgesproken dat in 2010 9% van de in Nederland verbruikte elektriciteit duurzaam moet zijn opgewekt. De Nederlandse overheid heeft ervoor gekozen om deze doelstelling te realiseren met binnenlandse productie. In 2005 wekte Nuon al 5,5% van de door haar geproduceerde elektriciteit duurzaam op. Door uitbreiding van het aandeel biomassa in onze centrale in Buggenum, realisatie van het offshore windpark bij Egmond aan Zee en opschaling van de bestaande windparken verwachten we deze doelstelling van 9% in 2010 te halen. 10 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

1 STAKEHOLDER- CONSULTATIE 2005 maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Nuon en gaven advies voor verbeteringen. Op deze wijze is er in het verslag meer aandacht gekomen voor onderwerpen die voor onze stakeholders relevant zijn. Hieronder volgt een selectie uit de vragen die door de betrokken stakeholders werden gesteld. Clemens Cornielje Commissaris van de Koningin Provincie Gelderland Het netbedrijf Continuon heeft een onafhankelijke, wettelijke taak om elektriciteitsproductie, energiebesparing en vraagsturing te faciliteren. Welke inspanning doet het bedrijf hiervoor? Continuon wil voorloper zijn in innovatie en duurzaamheid bij de netbeheerders. Zij stimuleren duurzame ontwikkelingen door proactief te onderzoeken hoe de netwerken die optimaal kunnen faciliteren. Zo werd fors in het net geïnvesteerd om de teruglevering van windenergie mogelijk te maken. Andere voorbeelden zijn het testnet in Lelystad, waar de inpassing van decentrale opwekking en opslag wordt onderzocht, evenals de ontwikkeling van een slimme meter in combinatie met data-uitwisseling via het elektriciteitsnet. In Europees verband wordt de mogelijkheid van bijmengen van waterstofgas en biogas in het gasnet onderzocht. Ook onderzoekt Continuon de effecten van grootschalige toepassing van decentrale opwekking door micro-wkk s. Heeft Nuon de ambitie om marktleider te zijn op het gebied van duurzame oplossingen in de gebouwde omgeving en zo ja, hoe wil Nuon deze ambitie realiseren? Marktleiderschap is geen op zichzelf staand doel op dit brede terrein. Een herkenbare rol wel, zolang de oplossing in potentie binnen afzienbare tijd rendabel kan zijn. Wij gaan de financiële risico s die gepaard gaan met de introductie van nieuwe technologieën niet uit de weg. Voorbeelden hiervan zijn de introductie van warmtepompen, koudelevering uit oppervlaktewater en de ontwikkeling van micro-wkk. Een gedegen technologieen kennisbeleid voor de lange termijn maakt het mogelijk om ook in de toekomst innovatieve duurzame oplossingen te blijven introduceren. Contijn van Marle Jurist Stichting de Ombudsman In welke landen in Europa kunnen consumenten kiezen voor groene energie? In veel landen kunnen klanten kiezen voor groene stroom. In Nederland groeide het aantal groene klanten door de fiscale stimulering tussen 2000 en 2004 spectaculair. In andere landen is groene stroom een nicheproduct. De Nederlandse overheid houdt zich strak aan de Europese richtlijn dat stroom alleen als groen mag worden aangemerkt als er een Garantie van Oorsprong tegenover staat. In sommige landen wordt groene stroom verkocht op basis van certificering door milieuorganisaties, wat afwijkt van de Europese richtlijn. Wat mag de klant verwachten van de snelheid en de kwaliteit van de dienstverlening van Nuon, hoe scoort Nuon nu en wat zijn de ambities voor de toekomst? Nuon wil haar klanten de best mogelijke service bieden. De afgelopen jaren lukte dat lang niet altijd even goed. Dat kwam door de grote veranderingen in de organisatie van de energiesector. Door de liberalisering werden procedures veel ingewikkelder en de uitwisseling van gegevens tussen de marktpartijen veel omvangrijker. Volgens onderzoek van DTe, de toezichthouder in de energiesector, waren de prestaties van Nuon eind 2005 goed voor een toppositie in de sector. Die positie willen wij in de toekomst vasthouden. Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 11

Kornelis Blok Directeur Ecofys Om de gevolgen van klimaatverandering te beperken moeten we de uitstoot van broeikasgassen terugbrengen. Als richtlijn wordt aan een reductie van 15-30% in 2020 gedacht. Hoe voldoet Nuon aan deze doelstelling? Nuon zal op zijn minst voldoen aan haar verplichting. In de komende 10 tot 15 jaar zal een groot deel van ons productiepark moeten worden vervangen of gerenoveerd. Waar mogelijk kiezen we voor toepassing van de best beschikbare technologie, wat ook tot emissiereducties leidt. Om economische redenen moeten wij steeds een afweging maken tussen de technische en financiële haalbaarheid van zulke aanpassingen en de mogelijkheid om via het Europese handelssysteem een tekort aan emissierechten aan te vullen. Wij hebben ook ervaring met het behalen van emissierechten door middel van emissiereducerende projecten in ontwikkelingslanden. Duurzame energie wordt in Europa als een belangrijke groeisector gezien. Welke kansen ziet Nuon in deze markt om economisch rendement op een maatschappelijk verantwoorde manier te realiseren? Nuon wil vooroplopen in de toepassing van nieuwe technologieën die de energievoorziening voor onze klanten helpen verduurzamen. Om die reden houden wij technologische ontwikkelingen nauwgezet in de gaten. Door de schaalgrootte waarmee wij in Nederland kunnen opereren hebben we de kracht om kansrijke technologieën als eerste naar de markt te brengen. Op die manier stimuleren wij duurzame technologische ontwikkeling. Voorbeelden van deze strategie zijn het offshorewindpark bij Egmond aan Zee en het gecombineerde koude/warmteproject in Amsterdam. In samenwerking met klanten werken wij aan duurzame commerciële oplossingen voor specifieke markten, zoals bij de GeslotenKas. (Over de GeslotenKas leest u meer op pagina 30.) Louise van Deth Directeur Stichting Natuur en Milieu In 2005 gaf de Kamer minister Brinkhorst een doelstelling van 2% energiebesparing per jaar. Hoe haalbaar vindt Nuon dit en welke bijdrage levert Nuon? Met goede richtlijnen voor bouwkundige en technische maatregelen is 2% energiebesparing per jaar zeker haalbaar. Investeringen in woningisolatie en energiezuinige kantoorverlichting kunnen bijvoorbeeld grote besparingen opleveren in energie en kosten. Direct aanspreken van de eindgebruiker is essentieel: een bezoek van een Nuon-adviseur blijkt een effectief middel. Wij besteden al jaren veel aandacht aan energiebesparing, in onze communicatie en in onze producten. Om een doorbraak in energiebesparing te bereiken pleit Nuon voor de invoering van energiecertificaten voor woningen en minder vrijblijvendheid in de opvolging van daaraan gekoppelde besparingsadviezen. Nuon presenteerde in 2005 het plan om een supermoderne centrale te bouwen die biomassa, kolen en gas als brandstof gebruikt. Natuur en Milieu staat welwillend tegenover dit initiatief. Wat heeft Nuon nodig om de centrale ook echt te kunnen realiseren? Goede samenwerking tussen alle betrokken partijen, in open dialoog, is de sleutel tot succes. De finale beslissing voor de bouw van deze centrale is afhankelijk van veel factoren. Uiteenlopende stakeholders, zoals overheden, havenbedrijven en belangenorganisaties spelen een rol. Voor de voortgang en het welslagen van het project zijn in 2006 vooral de locatiekeuze en het tijdig verkrijgen van vergunningen cruciaal. Nuon heeft nu drie mogelijke locaties op het oog, te weten Eemshaven, Maasvlakte en Sloehaven. Voor deze locaties is een Milieu Effect Rapportage-procedure gestart. 12 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

1 STAKEHOLDER- CONSULTATIE 2005 Marjan van der Plas Vice President Sustainability Strategy & Reporting ABN AMRO Nuon vervangt oude meters door nieuwe die niet langer terugdraaien als er met zonnepanelen meer wordt opgewekt dan gebruikt. Ontmoedigt Nuon zo niet het gebruik van zonnepanelen thuis? Zonnepanelen zijn een goede manier om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken. Teruglevering van stroom vraagt om betrouwbare metingen. Nuon heeft daarvoor een eigen, gecertificeerd meetbedrijf. De traditionele meter draait bij teruglevering achteruit, waardoor teruggeleverde stroom wordt afgetrokken van het eerdere verbruik. Dit is wettelijk eigenlijk niet toegestaan. Nieuwe meters zijn elektronisch en beschikken, als de klant daarvoor kiest, over een apart telwerk voor teruglevering. De meterhuur is daardoor echter circa 10 euro per jaar hoger dan voor een standaardmeter. Klanten die nog via een oude meter terugleveren, rekenen alleen hun nettoverbruik af. Klanten met een nieuwe meter, die de extra kosten van een telwerk voor teruglevering niet willen dragen, kunnen kiezen voor een vaste jaarlijkse terugleververgoeding op basis van het geïnstalleerd vermogen. Nuon heeft in 2005 afspraken gemaakt met GGD Amsterdam zodat incassomedewerkers informatie door kunnen spelen over schrijnende gevallen. Breidt Nuon dit initiatief uit naar andere gemeentes? Het ondertekenen van het convenant met de GGD heeft veel positieve reacties opgeleverd. De kracht van het convenant ligt in het feit dat de privacywet als uitgangspunt is genomen. Respect voor privacy, maar hulp bieden waar dat nodig is. GGD s in andere regio s hebben veel belangstelling getoond voor ondertekening van het convenant. Met een aantal denken wij in 2006 tot concrete afspraken te kunnen komen. Het idee is via onze branchevereniging, EnergieNed, ook gepresenteerd aan andere energie bedrijven. Deze hebben positief gereageerd. Wij hebben de tekst van het convenant beschikbaar gesteld voor alle bedrijven die het willen gebruiken. (Over het convenant met de GGD Amsterdam leest u meer op pagina 34.) Ton Boon von Ochssee Ambassadeur Duurzame Ontwikkeling, ministerie van Buitenlandse Zaken Welke criteria stelt Nuon aan het gebruik en de herkomst van biomassa om duurzaamheid in de hele keten te waarborgen? Nuon gebruikt beperkte hoeveelheden biomassa voor opwekking, maar dit verandert in de nabije toekomst. Er bestaat helaas nog geen keurmerk dat de keuze van verantwoorde biomassa borgt. Nuon wil hier in 2006 in een dialoog met de overheid en milieuorganisaties aan gaan werken. Tot een dergelijk systeem er is maken wij zelf een zorgvuldige afweging, waarbij naar de hele keten wordt gekeken, van bron tot verbranding. In die afweging worden milieu, economische effecten voor het land van herkomst, effecten van het vervoer van de biomassa en de technische mogelijkheden van onze centrales betrokken. Nuon is actief in energie voor armoedebestrijding in ontwikkelingslanden. Is er een langetermijnstrategie voor deze samenwerking en wat is de bijdrage van Nuon in deze projecten? Toegang tot energie is vaak essentieel om te kunnen ontsnappen aan armoede: licht waarbij kan worden gestudeerd, stroom voor elementaire communicatiemiddelen, stroom voor bedrijfsactiviteiten. Via langlopende partnerships met gespecialiseerde organisaties, zoals Oxfam/Novib, werken wij aan innovatieve projecten. Wij helpen mensen op weg in hun economische ont wikkeling met zonnepanelen, maar bijvoorbeeld ook met training en bedrijfsruimte. Het doel is dat zij na afloop van het project onafhankelijk verder kunnen. Nuon stelt daarbij geld, maar ook expertise ter beschikking. Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 13

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIEVOORZIENING VERANTWOORDE BEDRIJFSVOERING MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Nuon Beschikbaarheid van energie is een basisvoorwaarde voor het functioneren van onze samenleving. Niet alleen nu, maar ook over 50 jaar. Diezelfde energievoorziening heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu. Wij zien het als onze opdracht de energievoorziening in balans te brengen met de belangen van al onze stakeholders: aandeelhouders, klanten, medewerkers, milieu en maatschappij. Dat is voor ons de essentie van maatschappelijk verantwoord ondernemen. 15 Ontwikkelingen 2005 15 Drie pijlers voor MVO bij Nuon 16 Corporate governance 16 Meerjarige doelstellingen en ambities 14 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

2 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Ontwikkelingen 2005 Het jaar 2005 was voor Nuon een waterscheiding. Door een aantal gebeurtenissen werden we ons pijnlijk bewust dat goede intenties niet gelijkstaan aan een goed imago. In januari plaatsten wij advertenties waarin wij onze excuses aanboden voor hardnekkige problemen met onze dienstverlening aan verhuizende klanten. De toonzetting leidde tot publieke verontwaardiging en de politiek gaf opdracht voor diepgaand onderzoek naar operationele problemen in de branche. Vlak daarna ontstond heftige commotie over de beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Beide issues deden een groot beroep op het incasseringsvermogen en de motivatie van onze medewerkers. De klanttevredenheid bereikte in deze periode een dieptepunt. Deze ontwikkelingen waren voor de Raad van Bestuur aanleiding om een uitgebreid onderzoek te laten doen onder externe stakeholders naar de reputatie van Nuon. Naast waardering lieten de conclusies zien dat we onvoldoende aansluiting hebben bij de vragen en zorgen die leven in onze omgeving. Onze communicatie werd ervaren als te veel vanuit het eigen gelijk en te weinig aansluitend bij de politieke realiteit. Ten slotte bleek dat waarnemers vraagtekens zetten bij de geloofwaardigheid van onze visie op het verduurzamen van de energievoorziening. In hun ogen ondersteunden we onze visie sinds enige tijd onvoldoende zichtbaar met activiteiten. De twijfel in onze omgeving werd gedeeld door een deel van onze medewerkers. Bij het ontstaan van het huidige Nuon in 1999 stond duurzaamheid centraal in onze strategie. We wilden vooroplopen in de verduurzaming van de energievoorziening. Met wereldwijde overnames wilde Nuon een multidisciplinaire dienstverlener worden in energie en water, sterk in een internationaal speelveld. Met grote investeringen in bedrijven en duurzame energieprojecten in landen waar het milieurendement hoog was onder andere Spanje, China, Duitsland, Noorwegen en de Verenigde Staten droegen we naar onze mening op de meest zinvolle wijze bij aan de oplossing voor het wereldwijde klimaatprobleem. Ondertussen kondigden zich ingrijpende veranderingen aan die nieuwe mogelijkheden voor onze organisatie boden en tegelijkertijd een groot beroep deden op onze inzet en ons incasseringsvermogen: de liberalisering van de Nederlandse markt voor elektriciteit en gas en de mogelijkheid van privatisering op termijn. Economische en politieke ontwikkelingen in de eerste jaren van dit decennium luidden een periode van herbezinning in. De aandacht binnen Nuon is de afgelopen jaren verlegd naar rationalisatie en realisme in de bedrijfsvoering van alledag. Dat vertaalt zich in het scherper hanteren van rendementscriteria. Onze geografische focus is beperkt tot de kernlanden Nederland, België en Duitsland. Binnen het raamwerk van een efficiënte, winstgevende onderneming zoeken we nu meer evenwicht in de aandacht die we geven aan de belangen van alle stakeholders. Verbeterde sturing en controle geven een stevige basis voor dat beleid. We hebben veel werk gemaakt van de uniformering en betrouwbaarheid van onze bedrijfsprocessen. De ontwikkelingen in 2005 hebben ons geleerd dat het nu tijd is om weer meer naar onze omgeving te kijken en te luisteren. Deze rationalisatie heeft ons sterker gemaakt maar ook minder herkenbaar als voorloper in het verduurzamen van de energievoorziening. Nu de organisatie op orde is voor een volgende stap heeft de Raad van Bestuur besloten onze visie te herijken in 2006. Tegelijkertijd gaan we in gesprek met onze stakeholders over hoe we onze geloofwaardigheid vasthouden in het nastreven van onze visie. Duurzaamheid blijft centraal staan. U leest in dit verslag waar we opschieten en waar we nog slagen te maken hebben. Drie pijlers voor MVO bij Nuon Op drie manieren brengen we bij Nuon maatschappelijk verantwoord ondernemen in de praktijk: door het verduurzamen van de energievoorziening, door het zorgdragen voor een verantwoorde bedrijfsvoering en door een maatschappelijk betrokken bedrijf te zijn. Pijler 1: Duurzame energievoorziening Nuon richt zich op drie stappen om de energievoorziening te verduurzamen. Het beperken van de vraag naar elektriciteit, gas en warmte is de eerste stap. De elektriciteit of warmte die toch nodig is zoveel mogelijk opwekken uit duurzame energiebronnen, is de tweede stap. De derde stap is het zo efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk inzetten van fossiele energiebronnen. Pijler 2: Verantwoorde bedrijfsvoering Waarborgen van de continuïteit in de energielevering, verminderen van de belasting van onze bedrijfsprocessen op milieu en maatschappij en goed werkgeverschap zijn belangrijke elementen die leiden tot een verantwoorde bedrijfsvoering. Pijler 3: Maatschappelijke betrokkenheid Nuon maakt als bedrijf deel uit van de samenleving en wil verantwoord omgaan met die rol. We willen met onze belanghebbenden een relatie onderhouden op basis van transparantie en dialoog. En we ondersteunen ook anderen die bijdragen aan duurzame ontwikkeling in Nederland en daarbuiten. Dit Duurzaamheidsverslag is opgebouwd volgens deze drie pijlers. U kunt per pijler lezen wat de belangrijkste activiteiten en ontwikkelingen in 2005 zijn geweest. Een overzicht van deze activiteiten vindt u op onze website. www.nuon.com Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 15

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIEVOORZIENING VERANTWOORDE BEDRIJFSVOERING MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Corporate governance Goed ondernemerschap betekent integer en transparant handelen door alle medewerkers van Nuon. Voor medewerkers bieden de ondernemingsprincipes en de Nuon Gedragscode houvast voor het dagelijks handelen. De Nuon Gedragscode is een belangrijk onderdeel van de invulling van de Nederlandse Corporate Governance Code bij Nuon. Sinds 1 januari 2005 past Nuon deze Code toe. De Code geldt in eerste instantie voor beursgenoteerde ondernemingen, maar ook voor niet-beursgenoteerde ondernemingen zoals Nuon is de Code een goede leidraad voor deugdelijk bestuur. Een aantal afwijkingen van de Code werd op 25 april 2005 voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders volgens het principe pas toe of leg uit. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft met deze afwijkingen ingestemd. Medewerkers en geïnteresseerden vinden een uitgebreide toelichting op de Code, de Nuon Gedragscode en de Klokkenluidersregeling op internet (www.nuon.com). Meerjarige doelstellingen en ambities Nuon ambieert een vooraanstaande positie in MVO. Per pijler leidt dit tot ambities en inspanningen die in de divisies worden gerealiseerd. Een oordeel over de voortgang kan alleen worden gegeven als er duidelijkheid is over het doel dat men wil bereiken. Wij beseffen dat wij tot dusver niet op alle punten van ons beleid doelen helder hebben gedefinieerd of gekwantificeerd. Zoals gezegd werkt Nuon in 2006 aan haar visie. Op grond daarvan zal Nuon ook haar ambities voor de toekomst herijken. Voor maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent dit een nieuwe impuls voor het vaststellen van heldere doelen. In dit verslag rapporteren wij op basis van bestaande ambities. Deze staan in de tabel op pagina 17. De doelstellingen zijn in sommige gevallen concurrentiegevoelig, daarom zijn de indicatoren niet-gekwantificeerd weergegeven. Onze ambities en doelstellingen zijn onderdeel van de jaarlijkse bedrijfscyclus en komen in nauw overleg binnen de onderneming tot stand. Over de realisatie van de doelstellingen wordt maandelijks gerapporteerd en tenminste jaarlijks verantwoording afgelegd. Terugblik doelstellingen 2005 Naast bovengenoemde ambities heeft Nuon voor 2005 een aantal specifieke doelstellingen in het Duurzaamheidsverslag 2004 opgenomen. Het resultaat is in onderstaande tabel weergegeven. De voorziene daling van het aandeel groene elektriciteit in de brandstofmix van Retail bleek minder groot dan verwacht. De productie en inkoop van duurzame elektriciteit voor eigen klanten is gestegen naar 714 GWh. De doelstelling werd hiermee niet gehaald. In tegenstelling tot onze verwachting in 2004 werden in 2005 nog geen sector specifieke GRI-richtlijnen vastgesteld. Hierdoor is in dit verslag gebruikgemaakt van de bestaande kernindicatoren van 2002. In plaats van de beoogde 100% is in dit verslag invulling gegeven aan 70% van de kernindicatoren van GRI. Overzicht doelstellingen 2005 Doelstelling 2005 Resultaat 2005 Aandeel groene elektriciteit in brandstofmix Retail 18% 21,8% Productie en inkoop van duurzame elektriciteit voor eigen klanten 1) 803 GWh 714 GWh Duurzaamheidsverslag 2005 conform richtlijn GRI 100% 70% 1) Inkoop op basis van langetermijn contracten met producenten van duurzame elektriciteit. 16 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

2 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Duurzaamheidsambities per pijler 2006 Pijler Ambitie Inspanning Duurzame energievoorziening Verantwoorde bedrijfsvoering Maatschappelijke betrokkenheid Toonaangevende positie in duurzame productiecapaciteit Vooraanstaande positie in energiebesparing en energieefficiency Voorbeeldpositie in betrouwbare levering groene energie Verminderen milieu-effecten eigen energieproductie Meest duurzame netwerk-facilitator Intern milieumanagement Ontwikkeling medewerkers Samenwerking met natuur- en maatschappelijke organisaties Transparantie, verantwoording afleggen Dialoog met stakeholders - Nieuwe CO2-vrije productiecapaciteit in Nederland en België - Verduurzamen van bestaande installaties op basis van best beschikbare technologie - Energiebesparingsadvies aan klanten - Maximaal benutten van mogelijkheden van warmtelevering - Aandeel groene elektriciteit in brandstofmix Nuon Retail - Maximale dekking van geleverde groene elektriciteit met behulp van eigen productie - Aandeel groene klanten Nederland en België - CO2-compensatieproduct zakelijke klanten - Reduceren CO2- en NOx-emissies bij centrales - Voorkomen gaslekken en stroomonderbreking - Gecontroleerd energie- en materiaalgebruik - Professioneel afval- en reststoffenmanagement - Inzicht in en terugdringen van milieu-incidenten - Professioneel keten- en leveranciersmanagement - Energiebesparing eigen faciliteiten - Managementsystemen op basis van erkende normen (ISO/VCA) - Nuon-medewerkers zijn afspiegeling samenleving - Bevorderen doorstroom vrouwen naar managementfuncties - Terugdringen ongevallen met verzuim - Positief betrokkenheidscijfer medewerkers - Partnerschappen met Novib, Natuurmonumenten, stichting Fres - Grotere deelname medewerkers aan maatschappelijke initiatieven - Duurzaamheidsverslag op basis van actuele GRI-(sector)richtlijnen - Vormgeven structurele dialoog Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 17

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIEVOORZIENING VERANTWOORDE BEDRIJFSVOERING MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Verduurzamen van de energievoorziening Nuon investeert sinds 1987 in nieuwe duurzame productiecapaciteit om het aandeel duurzame elektriciteit in de totale energieproductie te vergroten. De afzet van duurzame elektriciteit groeit in Europa snel. Toch blijken veel duurzame opwekkingstechnieken zonder subsidiëring nog niet rendabel te zijn op korte termijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor windenergie, waar opstart, onderhoud en beheer hoge kosten met zich meebrengen. 19 Ontwikkelingen 2005 20 Brandstofmix 21 Trias Energetica 21 Energiebesparing 22 Duurzame energie 29 Energie-efficiency 18 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

3 VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIE- VOORZIENING Ontwikkelingen 2005 Een aantal ontwikkelingen geeft vertrouwen dat de kosten voor elektriciteit uit fossiele en duurzame bronnen in de toekomst dichter naar elkaar toe groeien. De kosten van gewone elektriciteit stijgen door de stijgende olieprijs. Daarnaast krijgt de milieubelasting van fossiele brandstoffen een prijs door de emissierichtlijnen van de overheid voor elektriciteitsproductie. Ten slotte maakt technologische vooruitgang opwekking met duurzame bronnen steeds aantrekkelijker. In een gezamenlijke inspanning zoeken energiebedrijven naar nieuwe en meer duurzame toepassingen die op lange termijn vrucht kunnen afwerpen. Er is internationale consensus dat we de komende vijftig jaar alle energiebronnen nodig hebben die beschikbaar zijn om te kunnen voldoen aan de groeiende internationale vraag naar energie. De groeiende economieën in Azië leiden tot een herverdeling van de vraag naar brandstoffen wereldwijd. De afhankelijkheid van Europa van gasexporterende landen werd begin 2006 ook een zorg van Nederlandse burgers en beleidsmakers als gevolg van het gasconflict tussen Rusland en Oekraïne. Wij zoeken dan ook door naar oplossingen die kostenbesparing voor klanten en milieuvriendelijkheid aan elkaar koppelen. In dit hoofdstuk leest u dat wij in 2005 op al deze terreinen stappen vooruit hebben gezet, via onze divisies Retail Customers, Business Customers en onze zakelijke dienstverlener Ebatech. Om te investeren in innovatieve techniek is een stabiel investeringsklimaat noodzakelijk, waarin het beleid van de overheid voor de langere termijn vastligt. De Nederlandse overheid toont helaas onvoldoende consistentie in haar beleid. Op 1 januari 2005 maakte de Nederlandse overheid de laatste stap van vraagstimulering naar aanbodstimulering voor groene stroom. De vrijstelling van de energiebelasting voor klanten met groene stroom verviel. De MEP-subsidieregeling op productie bleef bestaan. Deze regeling beperkt zich voor Nederland tot subsidiëring van de onrendabele top van duurzame energieprojecten. Dit noodzaakte Nuon om een deel van onze buitenlandse deelnemingen in 2005 te verkopen en gedreven te zoeken naar nieuwe kansen in Nederland. Voor wat betreft duurzame investeringen is 2005 voor Nuon dan ook een jaar geweest van heroriëntatie. Met verduurzaming, flexibiliteit van brandstoffen en meer nationale onafhankelijkheid wil Nuon bijdragen aan voorzieningszekerheid op korte en lange termijn. Als waarborg voor de korte termijn werken we aan verbetering van energieefficiëntie. Zoals door inzet van warmtekrachtkoppeling, warmtepompen en stadsverwarming. Ook kondigden we in 2005 aan EUR 250 miljoen te investeren in ondergrondse opslag van aardgas. Vanaf 2009 versterkt dit onze commerciële positie, maakt het ons minder gevoelig voor prijsschommelingen en vergroot het de leveringszekerheid bij piekvraag. De plannen voor de bouw van een nieuwe, deels met biomassa gestookte multi-fuel-energiecentrale en het omvangrijke windenergiepark in de Noordzee bij Egmond aan Zee illustreren onze inspanningen voor de lange termijn. Zowel bij de overheid als binnen Nuon is er de komende jaren meer aandacht voor de rol van energiebesparing in het verduurzamen van de energievoorziening. In de besparing die consumenten en zakelijke klanten zélf kunnen bereiken door efficiënter energiegebruik valt nog ontzettend veel winst te halen. De in 2005 heropende discussie over kernenergie volgen wij met interesse, maar ook met reserve. Wij beschouwen kernenergie als een realiteit. Met het oog op de voorzieningszekerheid is het ondenkbaar dat de bestaande nucleaire capaciteit in de wereld op korte termijn wordt afgestoten. Ook onze betrokkenheid bij kernenergie is een feit. Kernenergie maakt deel uit van de door ons in Nederland geïmporteerde elektriciteit en is vooralsnog onderdeel van de productiecapaciteit in de landen waar wij willen groeien. Maar kernenergie is in onze ogen niet duurzaam, vanwege de eindigheid van de uraniumreserves en het afvalprobleem. Nuon investeert in technologische vernieuwing van conventionele opwekking en verduurzaming van het productiepark en zal niet proactief investeren in nieuwe kerncentrales. Wij pleiten voor een helder overheidsbeleid dat beheersing van de bedrijfseconomische risico s die horen bij gebruik van nieuwe technologieën mogelijk maakt. Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 19

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIEVOORZIENING VERANTWOORDE BEDRIJFSVOERING MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Brandstofmix De brandstofmix geeft aan welke brandstoffen zijn gebruikt voor de productie van de elektriciteit die in 2005 aan onze klanten is geleverd. Wij hebben de brandstofmix en de milieueffecten berekend voor de consumentenmarkt, zakelijke markt, België, Duitsland en de Nuon-groep. We baseren ons daarbij op de voor de Nederlandse markt geldende methodiek van EnergieNed, hierin wordt ook handel in elektriciteit meegenomen. Dit beïnvloedt de uiteindelijke brandstofmix in belangrijke mate. De Directie Toezicht Energie controleert namens de overheid. Brandstofmix Nuon-groep 2,2% Biomassa 16,2% Waterkracht 0,01% Zon 2,6% Wind 5,3% Overig 8,8% Nucleair 2005 20,4% Kolen 44,5% Aardgas De brandstofmix van de Nuon-groep laat een stijging zien van het aandeel duurzame energie. Dit komt vooral door de toename van het gebruik van duurzame bronnen door Nuon in België en Duitsland. De lichte stijging van het aandeel kernenergie in 2005 wordt verklaard door de toename van kernenergie in de Nederlandse import- en handelsmix. Nuon heeft daar geen directe invloed op. Als gevolg van de ontwikkelingen in de brandstofmix nam de CO2-emissie in 2005 af. CO2-emissie (gram per kwh) 437,4 Radioactief afval (gram per kwh) 0,000218 Groene energie 21,0% Grijze energie 79,0% Brandstofmix Nuon België 1) Brandstofmix Nuon Duitsland 33,9% Aardgas 0,7% Biomassa 12,8% Waterkracht 0,01% Zon 1,4% Wind 7,5% Overig 31,8% Kolen 2005 2005 66,1% Waterkracht 32,0% Nucleair 13,6% Aardgas CO2-emissie (gram per kwh) 162,6 Radioactief afval (gram per kwh) 0,0 Groene energie 66,1% Grijze energie 33,9% CO2-emissie (gram per kwh) 461,3 Radioactief afval (gram per kwh) 0,000961 Groene energie 14,9% Grijze energie 85,1% Brandstofmix Nuon Retail Customers Brandstofmix Nuon Business Customers 14,0% Waterkracht 0,02% Zon 4,9% Wind 2,9% Biomassa 20,7% Kolen 2,2% Biomassa 4,7% Waterkracht 0,3% Wind 6,4% Overig 9,4% Nucleair 24,6% Kolen 5,4% Overig 2005 2005 7,9% Nucleair 44,2% Aardgas 52,4% Aardgas CO2-emissie (gram per kwh) 436,3 Radioactief afval (gram per kwh) 0,000186 Groene energie 21,8% Grijze energie 78,2% CO2-emissie (gram per kwh) 517,6 Radioactief afval (gram per kwh) 0,000221 Groene energie 7,2% Grijze energie 92,8% 1) De brandstofmix van Nuon België behoefde bij het publiceren van dit verslag nog goedkeuring van de Vlaamse reguleringsinstantie voor de Electriciteits- en Gasmarkt (VREG). 20 Nuon Duurzaamheidsverslag 2005

3 VERDUURZAMEN VAN DE ENERGIE- VOORZIENING Stroometiket Sinds 1 januari 2005 zijn energieleveranciers verplicht hun klanten persoonlijk te informeren over de brandstofmix van de geleverde stroom in het voorgaande jaar. Het stroometiket maakt het mogelijk voor klanten om leveranciers te vergelijken op het aandeel groene elektriciteit in de brandstofmix. Ook Nuon heeft in 2005 voor het eerst het stroometiket gepubliceerd voor alle klanten. Trias Energetica Nuon streeft naar het verduurzamen van de energievoorziening in lijn met de Trias Energetica. Dit model beschrijft drie gelijktijdige stappen in de richting van een duurzame energievoorziening. De eerste stap is het beperken van de energievraag door energiebesparing. Ten tweede moet de energie die toch gebruikt wordt bij voorkeur duurzaam worden opgewekt. De laatste stap ten slotte is om voor de resterende energievraag fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk te benutten. Trias Energetica 1 Beperk de energievraag Gebruik indien nodig fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk 3 Gebruik duurzame energie Wij beschrijven onze activiteiten in dit deel van het verslag volgens de stappen van de Trias Energetica. Energiebesparing In de verduurzaming van de traditionele energievoorziening verwachten wij op korte termijn veel van energiebesparing. Het beperken van de vraag naar energie is een effectieve manier om de druk op de voorzieningszekerheid te verlagen. Energiebesparing kan bijvoorbeeld worden bereikt door bouwkundige maatregelen (isolatie), innovatie in energiezuinige apparatuur en aanpassing van gedrag. 2 Beleid en regelgeving Energiebesparing is terug op de agenda van de Tweede Kamer. Het landsbestuur kijkt met belangstelling naar het buitenland, waar energiebedrijven verplicht worden tot besparing. Energie Prestatie Label In 2002 besloot de Europese Unie om in 2006 het Energie Prestatie Label (EPBD) in te voeren. Het EPBD is een certificaat met daarop de energiekwalificatie ofwel energieefficiëntie van een woning. Als een partij een woning of gebouw verkoopt of verhuurt, dan moet hij aan de koper of nieuwe huurder een energielabel overhandigen. Hier staat op wat de energie kwalificatie is van het gebouw. Aan de bij het certificaat gevoegde adviezen zijn geen verplichtingen verbonden. De adviseurs van Nuon Energie Advisering (NEA) hebben als verkenning voor het EPBD in 2005 quick scans gedaan bij 200 huishoudens en voor een aantal woningbouwverenigingen. Het kabinet heeft echter op grond van de te verwachten administratieve lasten van dit systeem besloten om het certificaat in 2006 nog niet in te voeren. Deze Europese maatregel zal echter uiterlijk in 2008 moeten worden ingevoerd. Witte certificaten De overheid verwacht veel van de zogeheten witte certificaten. Volgens het huidige concept legt de overheid daarbij een energiebesparingsdoelstelling op aan een marktpartij, bijvoorbeeld een energieleverancier. Bij een aantoonbare besparing levert dit een wit certificaat op, dat verhandeld kan worden. De verantwoordelijkheid voor energiebesparing zou op deze manier bij de energiebedrijven komen te liggen. De besparing moet echter gerealiseerd worden bij de klant. Om aan de verplichting te voldoen kan het bedrijf ook certificaten van andere partijen kopen. De energiebedrijven hebben maar beperkte invloed op het energiebesparingsgedrag van de klant. EnergieNed heeft daarom een alternatief voorstel uitgewerkt, dat bestaat uit een combinatie van maatregelen. Daarin wordt vooral de eindgebruiker veel meer aangesproken op zijn verantwoordelijkheid. In dit plan zou onder andere het uitvoeren van het advies uit het energie certificaat (EPBD) een meer verplichtend karakter moeten krijgen. Die aanpak zou de invoering van de witte certificaten en de daaraan verbonden kosten van het handelssysteem overbodig maken. Een projectgroep van het ministerie van Economische Zaken brengt in 2006 een advies uit aan de minister. Stimulering energiebesparing consumenten Nuon ziet energiebesparing als een gedeelde verantwoordelijkheid van energieleveranciers, overheid én klanten. We zetten ons in om consumenten te overtuigen van het belang en de voordelen van energiebesparing. Nuon Duurzaamheidsverslag 2005 21